อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๗๔.

[๑๒๖] อชฺฌตฺติกพาหิรานีติ อชฺฌตฺติกานิ จ พาหิรานิ จ. เอตฺถ หิ จกฺขุอาทีนิ อชฺฌตฺติกานิ ฉ, รูปาทีนิ พาหิรานิ ฉ. อิธาปิ ชานาติ ปสฺสตีติ สห วิปสฺสนาย มคฺโค กถิโต. อิมสฺมึ สติ อิทนฺติอาทิ มหาตณฺหาสงฺขเย ^๑- วิตฺถาริตเมว. [๑๒๗] อฏฺานนฺติ เหตุปฏิกฺเขโป. อนวกาโสติ ปจฺจยปฏิกฺเขโป. อุภเยนาปิ การณเมว ปฏิกฺขิปติ. การณญฺหิ ตทายตฺตวุตฺติตาย อตฺตโน ผลสฺส านนฺติ จ อวกาโสติ จ วุจฺจติ. ยนฺติ เยน การเณน. ทิฏฺิสมฺปนฺโนติ มคฺคทิฏฺิยา สมฺปนฺโน โสตาปนฺโน อริยสาวโก. กญฺจิ สงฺขารนฺติ จตุภูมเกสุ สงฺขาเรสุ ^๒- กญฺจิ เอกสงฺขารํ. ^๓- นิจฺจโต อุปคจฺเฉยฺยาติ นิจฺโจติ คเณฺหยฺย. เนตํ านํ วิชฺชตีติ เอตํ การณํ นตฺถิ น อุปลพฺภติ. ยํ ปุถุชฺชโนติ เยน การเณน ปุถุชฺชโน. านเมตํ วิชฺชตีติ เอตํ การณํ อตฺถิ. สสฺสตทิฏฺิยา หิ โส เตภูมเกสุ สงฺขาเรสุ กญฺจิ สงฺขารํ นิจฺจโต คเณฺหยฺยาติ อตฺโถ. จตุตฺถภูมกสงฺขารา ปน เตชุสฺสทตฺตาทิวเสน ทิวสํ สนฺตตฺโต อโยคุโฬ วิย มกฺขิกานํ, ทิฏฺิยา วา อญฺเสํ วา อกุสลานํ อารมฺมณํ น โหนฺติ. อิมินา นเยน กญฺจิ สงฺขารํ สุขโตติอาทีสุปิ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. สุขโต อุปคจฺเฉยฺยาติ "เอกนฺตสุขี ^*- อตฺตา โหติ อโรโค ปรมฺมรณา"ติ ^๔- เอวํ อตฺตทิฏฺิวเสน สุขโต คาหํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. ทิฏฺิวิปฺปยุตฺตจิตฺเตน ปน อริยสาวโก ปริฬาหาภิภูโต ปริฬาหวูปสมตฺถํ มตฺถหตฺถี ปริตฺตาสิโต ^๕- วิย โปกฺขรพฺราหฺมโณ ^๖- วิย จ คูถํ กญฺจิ สงฺขารํ สุขโต อุปคจฺฉติ. อคฺควาเท ^๗- กสิณาทิปณฺณตฺติสงฺคหตฺถํ สงฺขารนฺติ อวตฺวา กญฺจิ ธมฺมนฺติ วุตฺตํ. อิธาปิ อริยสาวกสฺส จตุภูมกวเสน เวทิตพฺโพ, ปุถุชฺชนสฺส เตภูมกวเสเนว. สพฺพวาเรสุ วา ^๘- อริยสาวกสฺสาปิ เตภูมกวเสเนว ปริจฺเฉโท วตฺตติ. ยญฺหิ ยํ ^๙- ปุถุชฺชโน @เชิงอรรถ: ^๑ ม. มู. ๑๒/๔๐๔/๓๖๑ ^๒ ฉ.ม. สงฺขตสงฺขาเรสุ, อิ. สตฺตสงฺขาเรสุ, เอวมุปริปิ @^๓ ฉ.ม. เอกสงฺขารมฺปิ ^* ^๔ ปาฬิ. สญฺี, ม. อุ. ๑๔/๒๑/๑๘ @^๕ สี. มตฺตหตฺถิ ปริตฺตาสิโต วิย, ฉ.ม. มตฺตหตฺถึ ปริตฺตาสิโต ^๖ ฉ.ม. @โจกฺขพฺราหฺมโณ ^๗ ฉ.ม. อตฺตวาเร ^๘ ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ @^๙ ฉ.ม. ยํ ยญฺหิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๗๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=74&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=1880&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=1880&pagebreak=1#p74