อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๔๘.

๘. โคปกโมคฺคลฺลานสุตฺตวณฺณนา [๗๙] เอวมฺเม สุตนฺติ โคปกโมคฺคลานสุตฺตํ. ตตฺถ อจิรปรินิพฺพุเต ภควตีติ ภควติ อจิรปรินิพฺพุเต, ธาตุภาชนียํ กตฺวา ธมฺมสงฺคีตึ กาตุํ ราชคหํ อาคตกาเล. รญฺโ ปชฺโชตสฺส อาสงฺกมาโนติ จณฺฑปชฺโชโต นาเมส ราชา พิมฺพิสารมหาราชสฺส สหาโย อโหสิ. ชีวกํ เปเสตฺวา เภสชฺชการิตกาลโต ปฏฺาย ปน ทฬฺหมิตฺโตว ชาโต, โส "อชาตสตฺตุนา เทวทตฺตสฺส วจนํ คเหตฺวา ปิตา ฆาติโต"ติ สุตฺวา "มม ปิยมิตฺตํ ฆาเตตฺวา เอส รชฺชํ กริสฺสามีติ มญฺติ, มยฺหํ สหายสฺส สหายานํ อตฺถิกภาวํ ชานาเปสฺสามี"ติ ปริสติ วาจํ อภาสิ. ตํ สุตฺวา ตสฺส อาสงฺกา อุปฺปนฺนา. เตน วุตฺตํ "รญฺโ ปชฺโชตสฺส อาสงฺกมาโน"ติ. กมฺมนฺโตติ พหินคเร นครปฏิสงฺขาราปนตฺถาย กมฺมนฺตฏฺานํ. อุปสงฺกมีติ มยํ ธมฺมวินยสงฺคีตึ กาเรสฺสามาติ วิจราม, อยํ จ มเหสกฺโข ราชวลฺลโภ สงฺคเห กเต เวฬุวนสฺส อารกฺขํ กเรยฺยาติ มญฺมาโน อุปสงฺกมิ. เตหิ ธมฺเมหีติ เตหิ สพฺพญฺุตาณธมฺเมหิ. สพฺเพน สพฺพนฺติ สพฺพากาเรน สพฺพํ. สพฺพถา สพฺพนฺติ สพฺพโกฏฺาเสหิ สพฺพํ. กึ ปุจฺฉามีติ ปุจฺฉติ? ฉ หิ สตฺถาโร ปมตรํ อุปฺปนฺนา ^๑- อปฺปญฺาตกุเลหิ นิกฺขมิตฺวา ปพฺพชิตา, เต ตถาคเต ธรมาเนเยว กาลกตา, สาวกาปิ เนสํ อปฺปญฺาตกุเลเหว ปพฺพชิตา, เต เตสํ อจฺจเยน มหาวิวาทํ อกํสุ. สมโณ ปน โคตโม มหากุลา ปพฺพชิโต, ตสฺส อจฺจเยน สาวกานํ มหาวิวาโท ภวิสฺสตีติ อยํ กถา สกลชมฺพูทีปํ ปตฺถรมานา อุทปาทิ. สมฺมาสมฺพุทฺเธ จ ^๒- ธรนฺเต ภิกฺขูนํ วิวาโท นาโหสิ. โยปิ อโหสิ, โสปิ ตตฺเถว วูปสมิโต. ปรินิพฺพุตกาเล ปนสฺส "อฏฺสฏฺิโยชน- สตสหสฺสุพฺเพธํ ^๓- สิเนรุํ อปวาหิตุํ ^๔- สมตฺถสฺส วาตสฺส ปุรโต ปุราณปณฺณํ กึ สฺสติ, ทส ปารมิโย ปูเรตฺวา สพฺพญฺุตาณํ ปตฺตสฺส สตฺถุโน อลชฺชมาโน มจฺจุราชา กสฺส ลชฺชิสฺสตี"ติ มหาสํเวคํ ชเนตฺวา ภิยฺโยโส มตฺตาย ภิกฺขู สมคฺคา ชาตา อติวิย อุปสนฺตูปสนฺตา, กึ นุ โข เอตนฺติ อิทํ ปุจฺฉามีติ ปุจฺฉติ. อนุสญฺายมาโนติ อนุสญฺายมาโน, กตากตํ ชานนฺโตติ อตฺโถ. อนุวิจรมาโน วา. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ ^๒ ม. นาม ^๓ ม. อฏฺสฏฺิโยชนสหสฺสุพฺเพธํ @^๔ ม. อสณฺหิตุํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๔๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=48&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=1213&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=1213&pagebreak=1#p48