อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๔๘.

๘. โคปกโมคฺคลฺลานสุตฺตวณฺณนา [๗๙] เอวมฺเม สุตนฺติ โคปกโมคฺคลานสุตฺตํ. ตตฺถ อจิรปรินิพฺพุเต ภควตีติ ภควติ อจิรปรินิพฺพุเต, ธาตุภาชนียํ กตฺวา ธมฺมสงฺคีตึ กาตุํ ราชคหํ อาคตกาเล. รญฺโญ ปชฺโชตสฺส อาสงฺกมาโนติ จณฺฑปชฺโชโต นาเมส ราชา พิมฺพิสารมหาราชสฺส สหาโย อโหสิ. ชีวกํ เปเสตฺวา เภสชฺชการิตกาลโต ปฏฺฐาย ปน ทฬฺหมิตฺโตว ชาโต, โส "อชาตสตฺตุนา เทวทตฺตสฺส วจนํ คเหตฺวา ปิตา ฆาติโต"ติ สุตฺวา "มม ปิยมิตฺตํ ฆาเตตฺวา เอส รชฺชํ กริสฺสามีติ มญฺญติ, มยฺหํ สหายสฺส สหายานํ อตฺถิกภาวํ ชานาเปสฺสามี"ติ ปริสติ วาจํ อภาสิ. ตํ สุตฺวา ตสฺส อาสงฺกา อุปฺปนฺนา. เตน วุตฺตํ "รญฺโญ ปชฺโชตสฺส อาสงฺกมาโน"ติ. กมฺมนฺโตติ พหินคเร นครปฏิสงฺขาราปนตฺถาย กมฺมนฺตฏฺฐานํ. อุปสงฺกมีติ มยํ ธมฺมวินยสงฺคีตึ กาเรสฺสามาติ วิจราม, อยํ จ มเหสกฺโข ราชวลฺลโภ สงฺคเห กเต เวฬุวนสฺส อารกฺขํ กเรยฺยาติ มญฺญมาโน อุปสงฺกมิ. เตหิ ธมฺเมหีติ เตหิ สพฺพญฺญุตญาณธมฺเมหิ. สพฺเพน สพฺพนฺติ สพฺพากาเรน สพฺพํ. สพฺพถา สพฺพนฺติ สพฺพโกฏฺฐาเสหิ สพฺพํ. กึ ปุจฺฉามีติ ปุจฺฉติ? ฉ หิ สตฺถาโร ปฐมตรํ อุปฺปนฺนา ^๑- อปฺปญฺญาตกุเลหิ นิกฺขมิตฺวา ปพฺพชิตา, เต ตถาคเต ธรมาเนเยว กาลกตา, สาวกาปิ เนสํ อปฺปญฺญาตกุเลเหว ปพฺพชิตา, เต เตสํ อจฺจเยน มหาวิวาทํ อกํสุ. สมโณ ปน โคตโม มหากุลา ปพฺพชิโต, ตสฺส อจฺจเยน สาวกานํ มหาวิวาโท ภวิสฺสตีติ อยํ กถา สกลชมฺพูทีปํ ปตฺถรมานา อุทปาทิ. สมฺมาสมฺพุทฺเธ จ ^๒- ธรนฺเต ภิกฺขูนํ วิวาโท นาโหสิ. โยปิ อโหสิ, โสปิ ตตฺเถว วูปสมิโต. ปรินิพฺพุตกาเล ปนสฺส "อฏฺฐสฏฺฐิโยชน- สตสหสฺสุพฺเพธํ ^๓- สิเนรุํ อปวาหิตุํ ^๔- สมตฺถสฺส วาตสฺส ปุรโต ปุราณปณฺณํ กึ ฐสฺสติ, ทส ปารมิโย ปูเรตฺวา สพฺพญฺญุตญาณํ ปตฺตสฺส สตฺถุโน อลชฺชมาโน มจฺจุราชา กสฺส ลชฺชิสฺสตี"ติ มหาสํเวคํ ชเนตฺวา ภิยฺโยโส มตฺตาย ภิกฺขู สมคฺคา ชาตา อติวิย อุปสนฺตูปสนฺตา, กึ นุ โข เอตนฺติ อิทํ ปุจฺฉามีติ ปุจฺฉติ. อนุสญฺญายมาโนติ อนุสญฺญายมาโน, กตากตํ ชานนฺโตติ อตฺโถ. อนุวิจรมาโน วา. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ^๒ ม. นาม ^๓ ม. อฏฺฐสฏฺฐิโยชนสหสฺสุพฺเพธํ @^๔ ม. อสณฺฐหิตุํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๔๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=48&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=1213&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=1213&modeTY=2&pagebreak=1#p48