อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๒๕๓.

๗. มหาสฬายตนิกสุตฺตวณฺณนา [๔๒๘] เอวมฺเม สุตนฺติ มหาสฬายตนิกสุตฺตํ. ตตฺถ มหาสฬายตนิกนฺติ มหนฺตานํ ฉนฺนํ อายตนานํ โชตกํ ธมฺมปริยายํ. [๔๒๙] อชานนฺติ สหวิปสฺสเนน มคฺเคน อชานนฺโต. อุปจยํ คจฺฉนฺตีติ วุฑฺฒึ คจฺฉนฺติ, วสิภาวํ คจฺฉนฺตีติ อตฺโถ. กายิกาติ ปญฺจทฺวาริกทรถา. เจตสิกาติ มโนทฺวาริกทรถา. สนฺตาปาทีสุปิ เอเสว นโย. [๔๓๐] กายิกสุขนฺติ ปญฺจทฺวาริกสุขํ. เจโตสุขนฺติ มโนทฺวาริกสุขํ. เอตฺถ จ ปญฺจทฺวาริกชวเนน สมาปชฺชนํ วา วุฏฺฐานํ วา นตฺถิ, อุปฺปนฺนมตฺตกเมว โหติ. มโนทฺวาริเกน สพฺพํ โหติ. อยญฺจ มคฺควุฏฺฐานสฺส ปจฺจยภูตา พลววิปสฺสนา, สาปิ มโนทฺวาริเกเนว โหติ. [๔๓๑] ตถาภูตสฺสาติ ^๑- กุสลจิตฺตสมฺปยุตฺตเจโตสุขสมงฺคีภูตสฺส. ปุพฺเพว โข ปนสฺสาติ อสฺส ภิกฺขุโน วาจากมฺมนฺตาชีวา ปุพฺพสุทฺธิกา นาม อาทิโต ปฏฺฐาย ปริสุทฺธาว โหนฺติ. ทิฏฺฐิสงฺกปฺปวายามสติสมาธิสงฺขาตานิ ปน ปญฺจงฺคานิ สพฺพตฺถกการาปกงฺคานิ นาม. เอวํ โลกุตฺตรมคฺโค อฏฺฐงฺคิโก วา สตฺตงฺคิโก วา โหติ. วิตณฺฑวาที ปน "ยา ตถาภูตสฺส ทิฏฺฐี"ติ อิมเมว สุตฺตปฺปเทสํ คเหตฺวา "โลกุตฺตรมคฺโค ปญฺจงฺคิโก นาม นตฺถี"ติ ^๒- วทติ. โส "เอวมสฺสายํ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉตี"ติ อิมินา อนฺตรวจเนเนว ปฏิเสธิตพฺโพ. อุตฺตริ จ เอวํ สญฺญาเปตพฺโพ:- โส โลกุตฺตรมคฺโค ปญฺจงฺคิโก นาม นตฺถิ, อิมานิ ปน ปญฺจ สพฺพตฺถกการาปกงฺคานิ มคฺคกฺขเณ วิรติวเสน ปูเรนฺติ. "ยา จตูหิ วจีทุจฺจริเตหิ อารติ วิรตี"ติ เอวํ วุตฺตวิรตีสุ หิ มิจฺฉาวาจํ ปชหติ, สมฺมาวาจํ ภาเวติ, เอวํ สมฺมาวาจํ ภาเวนฺตสฺส อิมานิ ปญฺจงฺคานิ น วินา, สเหว วิรติยา ปูเรนฺติ. สมฺมากมฺมนฺตาชีเวสุปิ เอเสว นโย. อิติ วจีกมฺมาทีนิ อาทิโต ปฏฺฐาย ปริสุทฺธาเนว วตฺตนฺติ. อิมานิ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ยถาภูตสฺสาติ ^๒ ฉ.ม. ปญฺจงฺคิโกติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๒๕๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=253&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=6438&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=6438&modeTY=2&pagebreak=1#p253