อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๒๑๓.

ปรมตฺถโต สตฺโต นาม นตฺถิ, ธาตุมตฺเตเยว จิตฺตํ ปาเปตฺวา ตีณิ ผลานิ ปฏิวิชฺฌาเปสฺสามี"ติ อนงฺคณสุตฺเต ^๑- วุตฺตภาสนฺตรกุสโล ตาย ตาย ภาสาย ^๒- สิปฺปํ อุคฺคณฺหาเปนฺโต อาจริโย วิย เอวมาห. ตตฺถ ฉ ธาตุโย อสฺสาติ ฉธาตุโร. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- ยํ ตฺวํ ปุริโสติ สญฺชานาสิ, โส ฉธาตุโก, ^๓- น เจตฺถ ปรมตฺถโต ปุริโส อตฺถิ, ปุริโสติ ปน ปณฺณตฺติมตฺตเมวาติ. เสสปเทสุปิ เอเสว นโย. จตุราธิฏฺาโนติ เอตฺถ อธิฏฺานํ วุจฺจติ ปติฏฺา, จตุปติฏฺาโนติ อตฺโถ. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- สฺวายํ ภิกฺขุ ปุริโส ฉธาตุโร ฉผสฺสายตโน อฏฺารสมโนปวิจาโรติ, โส เอตฺโตว วิวฏฺฏิตฺวา อุตฺตมสิทฺธิภูตํ อรหตฺตํ คณฺหมาโน อิเมสุ จตูสุ าเนสุ ปติฏฺาย คณฺหาตีติ จตุราธิฏฺาโนติ. ยตฺถฏฺิตนฺติ เยสุ อธิฏฺาเนสุ ปติฏฺิตํ. มญฺสฺส วา นปฺปวตฺตนฺตีติ มญฺสฺส วา มานสฺส วา นปฺปวตฺตนฺติ. มุนิ สนฺโตติ วุจฺจตีติ ขีณาสวมุนิ อุปสนฺโต นิพฺพุโตติ วุจฺจติ. ปญฺ นปฺปมชฺเชยฺยาติ อรหตฺตผลปญฺาย ปฏิวิชฺฌนตฺถํ อาทิโตว สมาธิวิปสฺสนาปญฺ นปฺปมชฺเชยฺย. สจฺจมนุรกฺเขยฺยาติ ปรมตฺถสจฺจสฺส นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยตฺถํ อาทิโตว วจีสจฺจํ รกฺเขยฺย. จาคมนุพฺรูเหยฺยาติ อรหตฺตมคฺเคน สพฺพกิเลสปริจฺจาคกรณตฺถํ อาทิโตว กิเลสปริจฺจาคํ พฺรูเหยฺย. สนฺติเมว โส สิกฺเขยฺยาติ อรหตฺตมคฺเคน สพฺพกิเลสวูปสมนตฺถํ อาทิโตว กิเลสวูปสมนํ สิกฺเขยฺย. อิติ ปญฺาธิฏฺานาทีนํ อธิคมนตฺถาย อิมานิ สมถวิปสฺสนาปญฺาทีนิ ปุพฺพภาคาธิฏฺานานิ วุตฺตานิ. [๓๔๕] ผสฺสายตนนฺติ ผสฺสสฺส อายตนํ, อากโรติ อตฺโถ. ปญฺาธิฏฺานนฺติอาทีนิ ปุพฺเพ วุตฺตานํ อรหตฺตผลปญฺาทีนํ วเสน เวทิตพฺพานิ. [๓๔๘] อิทานิ นิกฺขิตฺตมาติกาวเสน "ยตฺถฏฺิตํ มญฺสฺส วา นปฺปวตฺตนฺตี"ติ วตฺตพฺพํ ภเวยฺย, อรหตฺเต ปน ปตฺเต ปุน "ปญฺ นปฺปมชฺเชยฺยา"ติอาทีหิ กิจฺจํ นตฺถิ. อิติ ภควา มาติกํ อุปฺปฏิปาฏิธาตุกํ @เชิงอรรถ: ^๑ ม.มู. ๑๒/๕๗/๓๒ ^๒ ม.,ก. วุตฺตภาสนฺตรกุสลตาย ภาสาย ^๓ ม. โส จ ฉมาตุมตฺตเมว

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๒๑๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=213&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=5416&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=5416&pagebreak=1#p213