อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๑๒๓.

ปูเรนฺติ อกฺขีนิ นิมีเลตฺวา อธิมุตฺติกาลํกิริยํ นาม กตฺวา มนุสฺสโลเก นิพฺพตฺตติ. อยํ กาลํกิริยา อญฺเสํ น โหติ. ตทา ปน อทินฺนาทานํ นาม นตฺถิ, สพฺพปารมีนํ ปูริตตฺตา ยาวตายุกํ อฏฺาสิ. สโต สมฺปชาโน ตุสิตา กายา จวิตฺวา มาตุกุจฺฉิมฺหิ โอกฺกมตีติ เอวํ ตาว สพฺพปารมิโย ปูเรตฺวา ตทา โพธิสตฺโต ยาวตายุกํ อฏฺาสิ. เทวตานํ ปน "มนุสฺสคณนาวเสน อิทานิ สตฺตหิ ทิวเสหิ จุติ ภวิสฺสตี"ติ ปญฺจ ปุพฺพนิมิตฺตานิ อุปฺปชฺชนฺติ:- มาลา มิลายนฺติ, วตฺถานิ กิลิสฺสนฺติ, กจฺเฉหิ เสทา มุจฺจนฺติ, กาเย ทุพฺพณฺณิยํ โอกฺกมติ, เทโว เทวาสเน น สณฺาติ. ^๑- ตตฺถ มาลาติ ปฏิสนฺธิคหณาทิวเสน ปิลนฺธนมาลา, ตา กิร สฏฺิสตสหสฺสาธิกา สตฺตปณฺณาสวสฺสโกฏิโย อมิลายิตฺวา ตทา มิลายนฺติ. วตฺเถสุปิ เอเสว นโย. เอตฺตกํ ปน กาลํ เทวานํ เนว สีตํ น อุณฺหํ โหติ, ตสฺมึ กาเล สรีรโต พินฺทุพินฺทุวเสน เสทา มุจฺจนฺติ. เอตฺตกํ ปน กาลํ เตสํ สรีเร ขณฺฑิจฺจปาลิจฺจาทิวเสน วิวณฺณตา น ปญฺายติ, เทวธีตา โสฬสวสฺสุทฺเทสิกา วิย, เทวปุตฺตา วีสติวสฺสุทฺเทสิกา วิย ขายนฺติ. มรณกาเล ปน เนสํ กิลนฺตรูโป อตฺตภาโว โหติ. เอตฺตกญฺจ เนสํ กาลํ เทวโลเก อุกฺกณฺิตา นาม นตฺถิ, มรณกาเล ปน นิสฺสสนฺติ วิชมฺภนฺติ, สเก อาสเน นาภิรมนฺติ. อิมานิ ปญฺจ ^๒- ปุพฺพนิมิตฺตานิ. ยถา โลเก มหาปุญฺานํ ราชราชมหามตฺตาทีนํเยว อุกฺกาปาตภูมิจาลจนฺทคฺคาหาทีนิ นิมิตฺตานิ ปญฺายนฺติ, น สพฺเพสํ, เอวเมว มเหสกฺขานํ เทวานํเยว ปญฺายนฺติ, น สพฺเพสํ. ยถา จ มนุสฺเสสุ ปุพฺพนิมิตฺตานิ นกฺขตฺตปากาทโยว ชานนฺติ, น สพฺเพ, เอวเมว ตานิปิ สพฺเพ เทวา น ชานนฺติ, ปณฺฑิตา เอว ปน ชานนฺติ. ตตฺถ เย จ มนฺเทน กุสลกมฺเมน นิพฺพตฺตา เทวปุตฺตา, เต เตสุ อุปฺปนฺเนสุ "อิทานิ โก ชานาติ, ^๓- กุหึ นิพฺพตฺติสฺสามา"ติ ภายนฺติ. เย มหาปุญฺา, เต "อเมฺหหิ ทินฺนทานํ รกฺขิตสีลํ ภาวิตภาวนํ อาคมฺม อุปริเทวโลเกสุ สมฺปตฺตึ อนุภวิสฺสามา"ติ น ภายนฺติ. โพธิสตฺโตปิ ตานิ ปุพฺพนิมิตฺตานิ ทิสฺวา @เชิงอรรถ: ^๑ นาภิรมตีติปิ. ขุ.อิติ. ๒๕/๘๓/๒๙๙ ^๒ ฉ.ม. ปน ^๓ ม. กึ ชานาม

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๑๒๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=123&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=3130&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=3130&pagebreak=1#p123