อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๑๑๗.

ยํ ยํ มนสิกโรติ, ตตฺถ ตตฺถ มนสิกาโร สมฺปชฺชตีติ ทสฺเสนฺโต ปกฺขนฺทตีติ อาห. [๑๘๙] อิมินา วิหาเรนาติ อิมินา สมถวิปสฺสนาวิหาเรน. อิติห ตตฺถ สมฺปชาโนติ อิติ จงฺกมนฺโตปิ ตสฺมึ กมฺมฏฺาเน สมฺปชฺชมาเน "สมฺปชฺชติ เม กมฺมฏฺานนฺ"ติ ชานเนน สมฺปชาโน โหติ. สยตีติ นิปชฺชติ. เอตฺถ กญฺจิ กาลํ จงฺกมิตฺวา "อิทานิ เอตฺตกํ กาลํ จงฺกมิตุํ สกฺขิสฺสามี"ติ ตฺวา อิริยาปถํ อหาเปตฺวาว าตพฺพํ. เอส นโย สพฺพวาเรสุ. น กเถสฺสามีติ, อิติห ตตฺถาติ เอวํ น กเถสฺสามีติ ชานเนน ตตฺถ สมฺปชานการี โหติ. ปุน ทุติยวาเร เอวรูปึ กถํ กเถสฺสามีติ ชานเนน สมฺปชานการี โหติ, อิมสฺส ภิกฺขุโน สมถวิปสฺสนา ตรุณาว, ตาสํ อนุรกฺขณตฺถํ:- "อาวาโส โคจโร ภสฺสํ ปุคฺคโล อถ โภชนํ อุตุ อิริยาปโถ เจว สปฺปาโย เสวิตพฺพโก"ติ สตฺต สปฺปายานิ อิจฺฉิตพฺพานิ. เตสํ ทสฺสนตฺถมิทํ วุตฺตํ. วิตกฺกวาเรสุ อวิตกฺกนสฺส จ วิตกฺกนสฺส จ ชานเนน สมฺปชานตา เวทิตพฺพา. [๑๙๐] อิติ วิตกฺกปหาเนน เทฺว มคฺเค กเถตฺวา อิทานิ ตติยมคฺคสฺส วิปสฺสนํ อาจิกฺขนฺโต ปญฺจ โข อิเม อานนฺท กามคุณาติอาทิมาห. อายตเนติ เตสุเยว กามคุเณสุ กิสฺมิญฺจิเทว กิเลสุปฺปตฺติการเณ. สมุทาจาโรติ สมุทาจรณโต อปฺปหีนกิเลโส. เอวํ สนฺตนฺติ เอวํ วิชฺชมานเมว. สมฺปชาโนติ กมฺมฏฺานสฺส อสมฺปตฺติชานเนน สมฺปชาโน. ทุติยวาเร เอวํ สนฺตเมตนฺติ เอวํ สนฺเต เอตํ. สมฺปชาโนติ กมฺมฏฺานสมฺปตฺติชานเนน สมฺปชาโน. อยํ หิ "ปหีโน นุ โข เม ปญฺจสุ กามคุเณสุ ฉนฺทราโค, โน"ติ ปจฺจเวกฺขมาโน อปหีนภาวํ ตฺวา วีริยํ ปคฺคเหตฺวา ตํ อนาคามิมคฺเคน สมุคฺฆาเฏติ, ตโต มคฺคานนฺตรํ ผลํ, ผลโต วุฏฺาย ปจฺจเวกฺขมาโน ปหีนภาวํ ชานาติ, ตสฺส ชานเนน "สมฺปชาโน โหตี"ติ วุตฺตํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๑๑๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=117&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=2974&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=2974&pagebreak=1#p117