อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๑๑๕.

เอกาภิรโต สกฺโกติ. ตถาหิ วิปสฺสี โพธิสตฺโต จตุราสีติยา ปพฺพชิตสหสฺเสหิ ปริวุโต สตฺตวสฺสานิ วิจรนฺโต สพฺพญฺญุคุณํ นิพฺพตฺเตตุํ นาสกฺขิ, คณํ วิโนเทตฺวา สตฺตทิวเส เอกีภาวาภิรโต โพธิมณฺฑํ อารุยฺห สพฺพญฺญุคุณํ นิพฺพตฺเตสิ. อมฺหากํ โพธิสตฺโต ปญฺจวคฺคิเยหิ สทฺธึ ฉพฺพสฺสานิ วิจรนฺโต สพฺพญฺญุคุณํ นิพฺพตฺเตตุํ นาสกฺขิ, เตสุ ปกฺกนฺเตสุ เอกีภาวาภิรโต โพธิมณฺฑํ อารุยฺห สพฺพญฺญุคุณํ นิพฺพตฺเตสิ. เอวํ สงฺคณิการามสฺส คุณาธิคมาภาวํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ โทสุปฺปตฺตึ ทสฺเสนฺโต นาหํ อานนฺทาติอาทิมาห. ตตฺถ รูปนฺติ สรีรํ. ยตฺถ รตฺตสฺสาติ ยสฺมึ รูเป ราควเสน รตฺตสฺส. น อุปฺปชฺเชยฺยุนฺติ ยสฺมึ รูเป รตฺตสฺส น อุปฺปชฺเชยฺยุํ, ตํ รูปํ น สมนุปสฺสามิ, อถโข สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานานํ ทสพลสฺส สาวกตฺตุปคมนสงฺขาเตน อญฺญถาภาเวน สญฺชยสฺส วิย, อุปาลิคหปติโน อญฺญถาภาเวน นาฏปุตฺตสฺส วิย, ปิยชาติกสุตฺเต ^๑- เสฏฺฐิอาทีนํ วิย จ อุปฺปชฺชนฺติเยว. [๑๘๗] อยํ โข ปน อานนฺทาติ โก อนุสนฺธิ? สเจ หิ โกจิ ทุพฺพุทฺธิ นวปพฺพชิโต วเทยฺย "สมฺมาสมฺพุทฺโธ เขตฺตํ ปวิฏฺฐา คาวิโย วิย อเมฺหเยว คณโต นีหรติ, เอกีภาเว นิโยเชติ, สยํ ปน ราชราชมหามตฺตาทีหิ ปริวุโต วิหรตี"ติ, ตสฺส วจโนกาสุปจฺเฉทนตฺถํ "จกฺกวาฬปริยนฺตาย ปริสาย มชฺเฌ นิสินฺโนปิ ตถาคโต เอกโกวา"ติ ทสฺเสตุํ อิมํ เทสนํ อารภิ. ตตฺถ สพฺพนิมิตฺตานนฺติ รูปาทีนํ สงฺขตนิมิตฺตานํ. อชฺฌตฺตนฺติ นิยกชฺฌตฺตํ. ^๒- สุญฺญตนฺติ สุญฺญตผลสมาปตฺตึ. ตตฺร เจติ อุปโยคตฺเถ ภุมฺมํ, ตํ เจติ วุตฺตํ โหติ. ปุน ตตฺราติ ตสฺมึ ปริสมชฺเฌ ฐิโต. วิเวกนินฺเนนาติ นิพฺพานนินฺเนน. พฺยนฺตีภูเตนาติ อาสวฏฺฐานียธมฺเมหิ วิคตนฺเตน นิสฺสเฏน วิสํยุตฺเตน. อุยฺโยชนิกปฏิสํยุตฺตนฺติ คจฺฉถ ตุเมฺหติ เอวํ อุยฺโยชนิเกน วจเนน ปฏิสํยุตฺตํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ชาติกสุตฺเต, ม.ม. ๑๓/๓๕๓-๓๕๗/๓๓๙-๓๔๔ ^๒ ฉ.ม. วิสยชฺฌตฺตํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๑๑๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=115&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=2923&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=2923&modeTY=2&pagebreak=1#p115