อรรถกถาเล่มที่ ๑ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๑)
หน้าที่ ๕๙๖-๕๙๗.

หน้าที่ ๕๙๖.
ปาราชิกํ ปญฺญาเปนฺโต โย ปน ภิกฺขุ อนภิชานนฺติอาทิมาห ฯ
     เอวํ มูลจฺเฉชฺชวเสน ทฬฺหํ กตฺวา จตุตฺถปาราชิเก ปญฺญตฺเต
อปรมฺปิ อนุปฺปญฺญตฺตตฺถาย อธิมานวตฺถุ อุทปาทิ ฯ ตสฺสุปฺปตฺติทีปนตฺถํ
เอวํ วุตฺตํ เอวญฺจิทํ ภควตา ภิกฺขูนํ สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ
โหตีติ ฯ {๑๙๖} ตตฺถ อทิฏฺเฐ ทิฏฺฐสญฺญิโนติ อรหตฺเต ญาณจกฺขุนา
อทิฏฺเฐเยว ทิฏฺฐํ อมฺเหหิ อรหตฺตนฺติ ทิฏฺฐสญฺญิโน หุตฺวา ฯ
เอส นโย อปฺปตฺตาทีสุ ฯ อยํ ปน วิเสโส ฯ อปฺปตฺเตติ
อตฺตโน สนฺตาเน อุปฺปตฺติวเสน อปฺปตฺเต ฯ อนธิคเตติ
มคฺคภาวนาย อนธิคเต ฯ อปฏิลทฺเธติปิ อตฺโถ ฯ อสจฺฉิกเตติ
อปฏิวิทฺเธ ปจฺจเวกฺขณวเสน วา อปจฺจกฺขกเต ฯ อธิมาเนนาติ
อธิคตมาเนน ฯ อธิคตา มยนฺติ เอวํ อุปฺปนฺนมาเนนาติ อตฺโถ ฯ
อธิกมาเนน วา ถทฺธมาเนนาติ อตฺโถ ฯ อญฺญํ พฺยากรึสูติ
อรหตฺตํ พฺยากรึสุ ฯ ปตฺตํ อาวุโส อมฺเหหิ อรหตฺตํ กตํ
กรณียนฺติ ภิกฺขูนํ อาโรเจสุํ ฯ เตสํ มคฺเคน อปฺปหีนกิเลสตฺตา
เกวลํ สมถวิปสฺสนาวเสน วิกฺขมฺภิตกิเลสานํ อปเรน สมเยน
ตถารูปปจฺจยสมาโยเค ราคายปิ จิตฺตํ นมติ ราคตฺถาย นมตีติ อตฺโถ ฯ
เอส นโย อิตเรสุ ฯ ตญฺจ โข เอตํ อพฺโพหาริกนฺติ ตญฺจโข
เอตํ เตสํ อญฺญํ พฺยากรณํ อพฺโพหาริกํ อาปตฺติปฺปญฺญาปเน
โวหารํ น คจฺฉติ อาปตฺติยา องฺคํ น โหตีติ อตฺโถ ฯ กสฺส
ปนายํ อธิมาโน อุปฺปชฺชติ กสฺส นุปฺปชฺชตีติ ฯ อริยสาวกสฺส
ตาว นุปฺปชฺชติ ฯ โส หิ มคฺคผลนิพฺพานปหีนกฺกิเลสาวสิฏฺฐกฺกิเลส-
ปจฺจเวกฺขเณน
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๙๗.
สญฺชาตโสมนสฺโส อริยคุณปฏิเวเธ นิกฺกงฺโข ตสฺมา
โสตาปนฺนาทีนํ อหํ สกทาคามีติอาทิวเสน มาโน นุปฺปชฺชติ ฯ
ทุสฺสีลสฺส นุปฺปชฺชติ ฯ โส หิ อริยคุณาธิคเม นิราโสว ฯ สีลวโตปิ
ปริจฺจตฺตกมฺมฏฺฐานสฺส นิทฺทารามตาทิมนุยุตฺตสฺส นุปฺปชฺชติ ฯ
สุปริสุทฺธสีลสฺส ปน กมฺมฏฺฐาเน อปฺปมตฺตสฺส นามรูปํ ววฏฺฐเปตฺวา
ปจฺจยปริคฺคเหน วิติณฺณกงฺขสฺส ติลกฺขณํ อาโรเปตฺวา สงฺขาเร
สมฺมสนฺตสฺส อารทฺธวิปสฺสกสฺส อุปฺปชฺชติ ฯ อุปฺปนฺโน จ สุทฺธสมถลาภึ
สุทฺธวิปสฺสนาลาภึ วา อนฺตรา ฐเปติ ฯ โส หิ ทสมฺปิ วีสติมฺปิ
ตึสมฺปิ วสฺสานิ กิเลสสมุทาจารํ อปสฺสนฺโต อหํ โสตาปนฺโนติ วา
สกทาคามีติ วา อนาคามีติ วา มญฺญติ ฯ สมถวิปสฺสนาลาภึ ปน
อรหตฺเตเยว ฐเปติ ฯ ตสฺส หิ สมาธิพเลน กิเลสา วิกฺขมฺภิตา
วิปสฺสนาพเลน สงฺขารา สุปริคฺคหิตา ตสฺมา สฏฺฐิมฺปิ วสฺสานิ
อสีติมฺปิ วสฺสานิ วสฺสสตมฺปิ กิเลสา น สมุทาจรนฺติ ขีณาสวสฺเสว
จิตฺตจาโร โหติ ฯ โส เอวํ ทีฆรตฺตํ กิเลสสมุทาจารํ อปสฺสนฺโต
อนฺตรา อฏฺฐตฺวาว อรหา อหนฺติ มญฺญตีติ ฯ
     {๑๙๗} อนภิชานนฺติ น อภิชานํ ฯ ยสฺมา ปนายํ อนภิชานํ
สมุทาจรติ สฺวาสฺส สนฺตาเน อนุปฺปนฺโน ญาเณน จ อสจฺฉิกโต
อภูโต เตนสฺส ปทภาชเน อสนฺตํ อภูตํ อสํวิชฺชมานนฺติ
วตฺวา อชานนฺโต อปสฺสนฺโตติ วุตฺตํ ฯ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมนฺติ
อุตฺตริมนุสฺสานํ ฌายีนญฺเจว อริยานญฺจ ธมฺมํ ฯ อตฺตูปนายิกนฺติ
อตฺตนิ ตํ อุปเนติ อตฺตานํ วา ตตฺถ อุปเนตีติ อตฺตูปนายิโก ฯ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้าที่ ๕๙๖-๕๙๗.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=1&page=596&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=1&A=12510&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=1&A=12510&modeTY=2&pagebreak=1#p596