ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
read First itemread Previous itemแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 29 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 21 : Sutta. Khu. Mahāniddeso
                    Dasamo purabhedasuttaniddeso
     [374] Kathamdassi kathamsilo             upasantoti vuccati
                tamme gotama pabruhi      pucchito uttamam naram.
     [375]    Kathamdassi    kathamsilo   upasantoti   vuccatiti   kathamdassiti
kidisena   dassanena   samannagato  kimsanthitena  kimpakarena  kimpatibhagenati
kathamdassi    .   kathamsiloti   kidisena   silena   samannagato   kimsanthitena
kimpakarena   kimpatibhagenati   kathamdassi   kathamsilo  .  upasantoti  vuccatiti
santo   [1]-   vupasanto   nibbuto   patippassaddhoti   vuccati  pavuccati
kathiyati     bhaniyati    dipiyati    vohariyati    .    kathamdassiti    adhipannam
pucchati    .    kathamsiloti   adhisilam   pucchati   .   upasantoti   adhicittam
pucchatiti kathamdassi kathamsilo upasantoti vuccati.
     [376]   Tamme  gotama  pabruhiti  tanti  yam  pucchami  yam  yacami
yam  ajjhesami  yam  pasademi  .  gotamati  so  nimmito  buddham  bhagavantam
gottena   alapati   .   pabruhiti   bruhi  acikkha  desehi  pannapehi
patthapehi vivara vibhaja uttanikarohi pakasehiti tamme gotama pabruhi.
     [377]   Pucchito   uttamam   naranti   pucchitoti   puttho  pucchito
yacito   ajjhesito   pasadito   .   uttamam   naranti   aggam   settham
visettham   pamokkham   uttamam   pavaram   naranti   pucchito  uttamam  naram .
@Footnote: 1 Ma. upasanto.
Tenaha so nimmito
         kathamdassi kathamsilo            upasantoti vuccati
         tamme gotama pabruhi       pucchito uttamam naranti.
     [378] Vitatanho pura bheda (ti bhagava)
                      pubbamantamanissito
                      vemajjhe nupasankheyyo
                      tassa natthi purekkhatam 1-.
     [379]   Vitatanho   pura  bhedati  bhagavati  2-  pura  kayassa
bheda   pura   attabhavassa   bheda  pura  kalevarassa  nikkhepa  pura
jivitindriyassa     upaccheda     vitatanho     vigatatanho    cattatanho
vantatanho     muttatanho    pahinatanho    patinissatthatanho    vitarago
vigatarago  cattarago  vantarago  muttarago  pahinarago patinissattharago
nicchato    nibbuto    sitibhuto    sukhapatisamvedi   brahmabhutena   attana
viharati   .   bhagavati   garavadhivacanam  .  apica  bhaggaragoti  bhagava .
Bhaggadosoti  bhagava  .  bhaggamohoti  bhagava  .  bhaggamanoti  bhagava .
Bhaggaditthiti    bhagava    .   bhaggakantakoti   bhagava   .   bhaggakilesoti
bhagava  .  bhaji  vibhaji  pativibhaji  dhammaratananti  bhagava . Bhavanam antakaroti
bhagava    .    bhavitakayoti    bhagava   .   bhavitasilo   bhavitacitto
bhavitapannoti    bhagava    .    bhaji    va   bhagava   arannavanapatthani
pantani    senasanani     appasaddani    appanigghosani   vijanavatani
@Footnote: 1 Po. Ma. purakkhatam .  2 Ma. ayam patho natthi.
Manussarahaseyyakani   patisallanasarupaniti  bhagava  .  bhagi  va  bhagava
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharananti      bhagava     .
Bhagi   va   bhagava   attharasassa   dhammarasassa   vimuttirasassa   adhisilassa
adhicittassa   adhipannayati   bhagava   .   bhagi   va   bhagava   catunnam
jhananam   catunnam   appamannanam   catunnam   arupasamapattinanti   bhagava .
Bhagi   va   bhagava  atthannam  vimokkhanam  atthannam  abhibhayatananam  navannam
anupubbaviharasamapattinanti    bhagava   .   bhagi   va   bhagava   dasannam
sannabhavananam     dasannam     kasinasamapattinam     anapanassatisamadhissa
asubhasamapattiyati bhagava.
     {379.1}   Bhagi   va   bhagava   catunnam  satipatthananam  catunnam
sammappadhananam     catunnam     iddhippadanam     pancannam     indriyanam
pancannam    balanam    sattannam    bojjhanganam    ariyassa    atthangikassa
maggassati   bhagava   .   bhagi   va   bhagava   dasannam   tathagatabalanam
catunnam   vesarajjanam   catunnam   patisambhidanam   channam   abhinnanam   channam
buddhadhammananti   bhagava   .   bhagavati   netam   namam  matara  katam  na
pitara   katam   na   bhatara   katam   na  bhaginiya  katam  na  mittamaccehi
katam    na    natisalohitehi    katam   na   samanabrahmanehi   katam   na
devatahi   katam   vimokkhantikametam   buddhanam   bhagavantanam  bodhiya  mule
saha     sabbannutananassa     patilabha     sacchika    pannatti    yadidam
bhagavati vitatanho pura bhedati bhagava.
     [380]   Pubbamantamanissitoti   pubbanto   vuccati   atito  addha
Atitam   addhanam   arabbha   tanha   pahina   hoti   ditthi  patinissattha
tanhaya      pahinatta      ditthiya      patinissatthatta      evampi
pubbamantamanissito    .    athava    evamrupo   ahosim   atitamaddhananti
tattha   nandim   na  samanvagameti  evamvedano  ahosim  evamsanno  ahosim
evamsankharo    ahosim   evamvinnano   ahosim   atitamaddhananti   tattha
nandim   na   samanvagameti   evampi   pubbamantamanissito  .  athava  iti
me  cakkhu  ahosi  atitamaddhanam  iti  rupati  tattha  na   chandaragapatibaddham
hoti   vinnanam   na   chandaragapatibaddhatta   vinnanassa   na  tadabhinandati
na tadabhinandanto evampi pubbamantamanissito.
     {380.1}  Iti  me  sotam  ahosi  atitamaddhanam  iti saddati iti
me   ghanam  ahosi  atitamaddhanam  iti  gandhati  iti  me  jivha  ahosi
atitamaddhanam   iti   rasati   iti  me  kayo  ahosi  atitamaddhanam  iti
photthabbati   iti   me  mano  ahosi  atitamaddhanam  iti  dhammati  tattha
na    chandaragapatibaddham    hoti    vinnanam    na    chandaragapatibaddhatta
vinnanassa     na     tadabhinandati     na     tadabhinandanto     evampi
pubbamantamanissito   .   athava   yanassu   tani   pubbe   matugamena
saddhim  hasita  lapita  kathita  kilitani  na  tadassadeti  na  tam nikameti na ca
tena pavittim apajjati evampi pubbamantamanissito.
     [381]   Vemajjhe  nupasankheyyoti  vemajjhe  vuccati  paccuppanno
addha   .   paccuppannam   addhanam  arabbha  tanha  pahina  hoti  ditthi
Patinissattha    tanhaya   pahinatta   ditthiya   patinissatthatta   rattoti
nupasankheyyo     dutthoti     nupasankheyyo    mulhoti    nupasankheyyo
vinibandhoti    nupasankheyyo   paramatthoti   nupasankheyyo   vikkhepagatoti
nupasankheyyo       anitthangatoti       nupasankheyyo       thamagatoti
nupasankheyyo   .   te   abhisankhara   pahina  abhisankharanam  pahinatta
gatiya    nupasankheyyo    nerayikoti    va    tiracchanayonikoti   va
pittivisayikoti  va  manussoti  va  devoti  va  rupiti  va  arupiti  va
sanniti   va   asanniti   va   nevasanninasanniti   va   .  so  hetu
natthi    paccayo    natthi   karanam   natthi   yena   sankham   gaccheyyati
vemajjhe nupasankheyyo.
     [382]     Tassa    natthi    purekkhatanti    tassati    arahato
khinasavassa  .  purekkharoti  1-  dve  purekkhara tanhapurekkharo ca
ditthipurekkharo    ca   .pe.   ayam   tanhapurekkharo   .pe.   ayam
ditthipurekkharo   .   tassa   tanhapurekkharo  pahino  ditthipurekkharo
patinissattho      tanhapurekkharassa     pahinatta     ditthipurekkharassa
patinissatthatta   na   tanham   va   ditthim   va   purato   katva  carati
na   tanhadhajo   na   tanhaketu   na   tanhadhipateyyo  na  ditthiddhajo
na   ditthiketu   na   ditthadhipateyyo   na   tanhaya  va  ditthiya  va
parivarito    caratiti   evampi   tassa   natthi   purekkhatam   .   athava
evamrupo    siyam   anagatamaddhananti   tattha   nandim   na   samanvagameti
@Footnote: 1 Ma. purekkharati.
Evamvedano   siyam   evamsanno   siyam   evamsankharo  siyam  evamvinnano
siyam    anagatamaddhananti    tattha   nandim   na   samanvagameti   evampi
tassa natthi purekkhatam.
     {382.1}   Athava   iti  me  cakkhu  siya  anagatamaddhanam  iti
rupati    appatiladdhassa    patilabhaya    cittam   na   panidahati   cetaso
appanidhanapaccaya    na    tadabhinandati    na    tadabhinandanto    evampi
tassa   natthi   purekkhatam  .  iti  me  sotam  siya  anagatamaddhanam  iti
saddati   iti  me  ghanam  siya  anagatamaddhanam  iti  gandhati  iti  me
jivha   siya   anagatamaddhanam   iti   rasati   iti  me  kayo  siya
anagatamaddhanam   iti  photthabbati  iti  me  mano  siya  anagatamaddhanam
iti   dhammati   appatiladdhassa   patilabhaya   cittam  na  panidahati  cetaso
appanidhanapaccaya   na   tadabhinandati   na   tadabhinandanto   evampi  tassa
natthi purekkhatam.
     {382.2} Athava iminaham silena va vattena va tapena va brahmacariyena
va  devo  va  bhavissami  devannataro  vati  appatiladdhassa  patilabhaya
cittam    na    panidahati    cetaso   appanidhanapaccaya   na   tadabhinandati
na tadabhinandanto evampi tassa natthi purekkhatam. Tenaha bhagava
                 vitatanho pura bheda (ti bhagava)
                 pubbamantamanissito
                 vemajjhe nupasankheyyo
                 tassa natthi purekkhatanti.
     [383] Akkodhano asantasi       avikatthi akukkuco
                mantabhani anuddhato     sa ve vacayato muni.
     [384]  Akkodhano  asantasiti  akkodhanoti  [1]- hi kho vuttam.
Apica   kodho   tava   vattabbo   .   dasahakarehi   kodho   jayati
anatthamme   acariti   kodho   jayati  anatthamme  caratiti  kodho  jayati
anatthamme   carissatiti   kodho   jayati   piyassa  me  manapassa  anattham
acariti   anattham   caratiti   anattham   carissatiti   [2]-   appiyassa   me
amanapassa  attham  acariti  attham  caratiti  [3]-  appiyassa  me amanapassa
attham   carissatiti  kodho  jayati  atthane  va  pana  kodho  jayati .
Yo   evarupo   cittassa  aghato  patighato  patigham  pativirodho  kopo
pakopo   sampakopo   doso   padoso   sampadoso  cittassa  byapatti
manopadoso   kodho   kujjhana   kujjhitattam   doso   dussana  dussitattam
byapatti   byapajjana   byapajjitattam   virodho   pativirodho   candikkam
assuropo anattamanata cittassa ayam vuccati kodho.
     {384.1}  Apica  kodhassa  adhimattaparittata  veditabba  .  atthi
kanci  kalam  kodho  cittavilakaranamatto  hoti na ca tava mukhakulanavikulano
hoti   .   atthi   kanci   kalam   kodho   mukhakulanavikulanamatto  hoti
na   ca   tava   hanusancopano   hoti   .   atthi  kanci  kalam  kodho
hanusancopanamatto   hoti   na   ca   tava  pharusavacaniccharano  hoti .
Atthi   kanci   kalam  kodho  pharusavacaniccharanamatto  hoti  na  ca  tava
@Footnote: 1 Ma. yam. 2 Po. Ma. Yu. kodho jayati. 3 Po. Ma. anattham carissatiti kodho
@jayati.
Disavidisam   anuvilokano   hoti  .  atthi  kanci  kalam  kodho  disavidisam
anuvilokanamatto   hoti   na   ca   tava   dandasatthaparamasano  hoti .
Atthi   kanci   kalam   kodho   dandasatthaparamasanamatto   hoti   na   ca
tava   dandasatthaabbhukkirano   hoti   .   atthi   kanci   kalam   kodho
dandasatthaabbhukkiranamatto     hoti     na     ca    tava    dandasattha-
abhinipatano    hoti   .   atthi   kanci   kalam   kodho   dandasattha-
abhinipatanamatto   hoti   na   ca   tava   chindavicchindakarano  hoti .
Atthi   kanci   kalam   kodho  chindavicchindakaranamatto  hoti  na  ca  tava
sambhanjanaparibhanjano hoti.
     {384.2}   Atthi   kanci   kalam  kodho  sambhanjanaparibhanjanamatto
hoti  na  ca  tava  angamangapakaddhano  hoti  .  atthi kanci kalam kodho
angamangapakaddhanamatto  hoti  na  ca  tava  jivitapanasano  1-  hoti .
Atthi   kanci   kalam   kodho   jivitapanasanamatto   hoti   na  ca  tava
sabbacagapariccagasanthito   hoti   .  yato  kodho  parapuggalam  ghatetva
attanam   ghateti  ettavata  kodho  paramussadagato  paramavepullappatto
hoti   .  yasseso  kodho  pahino  samucchinno  vupasanto  patippassaddho
abhabbuppattiko    nanaggina    daddho   so   vuccati   akkodhano  .
Kodhassa     pahinatta     akkodhano     kodhavatthussa     parinnatatta
akkodhano kodhahetussa ucchinnatta akkodhanoti akkodhano.
     [385]  Asantasiti  idhekacco  tasi  hoti  uttasi  parittasi.
@Footnote: 1 Ma. jivitavoropano.
So   tasati   uttasati   parittasati   bhayati  santasam  apajjati  kulam  va
na  labhami  ganam  va  na  labhami  avasam  va  na  labhami  labham  va na
labhami  yasam  va  na  labhami  pasamsam  va  na  labhami  sukham  va  na labhami
civaram  va  na  labhami  pindapatam  va  na  labhami  senasanam va na labhami
gilanapaccayabhesajjaparikkharam   va   na   labhami   gilanupatthakam   va  na
labhami     appannatomhiti     tasati    uttasati    parittasati    bhayati
santasam  apajjati  .  idha  bhikkhu  asantasi  hoti anuttasi aparittasi.
So  na  tasati  na  uttasati  na  parittasati  na  bhayati na santasam apajjati
kulam  va  na  labhami  ganam  va  na  labhami  avasam  va  na labhami labham
va  na  labhami  yasam  va  na  labhami pasamsam va na labhami sukham va na labhami
civaram  va  na  labhami  pindapatam  va  na  labhami  senasanam va na labhami
gilanapaccayabhesajjaparikkharam    va    na    labhami   gilanupatthakam   va
na   labhami   appannatomhiti   na   tasati   na   uttasati  na  parittasati
na bhayati na santasam apajjatiti akkodhano asantasi.
     [386]   Avikatthi  akukkucoti  idhekacco  katthi  hoti  vikatthi .
So   katthati   vikatthati   ahamasmi   silasampannoti   va   vattasampannoti
va   silavattasampannoti  va  jatiya  va  gottena  va  kolaputtikena
va     vannapokkharataya    va    dhanena    va    ajjhenena    va
kammayatanena    va   sippayatanena   va   vijjatthanena   va   sutena
Va    patibhanena   va   annatarannatarena   va   vatthuna   uccakula
pabbajitoti     va     mahakula    pabbajitoti    va    mahabhogakula
pabbajitoti    va   ularabhogakula   pabbajitoti   va   nato   yasassi
gahatthapabbajitananti     va     labhimhi     civarapindapatasenasanagilana-
paccayabhesajjaparikkharananti    va    suttantikoti    va    vinayadharoti
va   dhammakathikoti  va  arannikoti  va  pindapatikoti  va  pamsukulikoti
va   tecivarikoti   va   sapadanacarikoti   va  khalupacchabhattikoti  va
nesajjikoti   va   yathasanthatikoti   va  pathamassa  jhanassa  labhiti  va
dutiyassa    jhanassa    labhiti   va   tatiyassa   jhanassa   labhiti   va
catutthassa     jhanassa    labhiti    va    akasanancayatanasamapattiya
vinnanancayatanasamapattiya akincannayatanasamapattiya
nevasannanasannayatanasamapattiya labhiti va katthati vikatthati.
     {386.1}  Evam  na  katthati  na vikatthati. Katthana arato virato
pativirato   nikkhanto   nissattho   vippamutto  visannutto  vimariyadikatena
cetasa viharatiti avikatthi.
     [387]    Akukkucoti    kukkuccanti    hatthakukkuccampi    kukkuccam
padakukkuccampi    kukkuccam    hatthapadakukkuccampi    kukkuccam   akappiye
kappiyasannita   kappiye   akappiyasannita   [1]-   avajje  vajjasannita
vajje  avajjasannita  yam  evarupam  kukkuccam  kukkuccayana  kukkuccayitattam
cetaso    vippatisaro    manovilekho    idam    vuccati   kukkuccam  .
@Footnote: 1 Ma. vikale kalasannita kale vikalasannita.
Apica    dvihi   karanehi   uppajjati   kukkuccam   cetaso   vippatisaro
manovilekho katatta ca akatatta ca.
     {387.1}   Katham   katatta  ca  akatatta  ca  uppajjati  kukkuccam
cetaso  vippatisaro  manovilekho  .  katam  me  kayaduccaritam  akatam  me
kayasucaritanti   uppajjati  kukkuccam  cetaso  vippatisaro  manovilekho .
Katam   me   vaciduccaritam   akatam   me   vacisucaritanti   uppajjati  kukkuccam
cetaso  vippatisaro  manovilekho  .  katam  me  manoduccaritam  akatam  me
manosucaritanti   uppajjati  kukkuccam  cetaso  vippatisaro  manovilekho .
Kato    me    panatipato   akata   me   panatipata   veramaniti
uppajjati   kukkuccam   cetaso   vippatisaro   manovilekho  .  katam  me
adinnadanam   akata   me   adinnadana  veramaniti  uppajjati  kukkuccam
cetaso   vippatisaro  manovilekho  .  kato  me  kamesu  micchacaro
akata    me   kamesu   micchacara   veramaniti   uppajjati   kukkuccam
cetaso vippatisaro manovilekho.
     {387.2}  Kato  me musavado akata me musavada veramaniti.
Kata  me  pisuna  vaca  akata  me  pisunaya vacaya veramaniti. Kata
me  pharusa  vaca  akata  me  pharusaya  vacaya  veramaniti. Kato me
samphappalapo  akata  me  samphappalapa  veramaniti  .  kata me abhijjha
akata  me  anabhijjhati . Kato me byapado akato me abyapadoti.
Kata   me   micchaditthi   akata   me  sammaditthiti  uppajjati  kukkuccam
Cetaso   vippatisaro  manovilekho  .  evam  katatta  ca  akatatta  ca
uppajjati   kukkuccam   cetaso   vippatisaro   manovilekho   .   athava
silesumhi   na   paripurikariti   uppajjati   kukkuccam  cetaso  vippatisaro
manovilekho     .    indriyesumhi    aguttadvaroti    .    bhojane
amattannumhiti   .   jagariyam   ananuyuttomhiti   .   na   satisampajannena
samannagatomhiti    .   abhavita   me   cattaro   satipatthanati  .
Abhavita   me   cattaro  sammappadhanati  .  abhavita  me  cattaro
iddhippadati   .   abhavitani  me  pancindriyaniti  .  abhavitani  me
panca   balaniti   .   abhavita   me  satta  bojjhangati  .  abhavito
me   ariyo   atthangiko   maggoti   .   dukkham  me  aparinnatanti .
Samudayo   me  appahinoti  .  maggo  me  abhavitoti  .  nirodho  me
asacchikatoti   uppajjati   kukkuccam  cetaso  vippatisaro  manovilekho .
Yassetam     kukkuccam     pahinam     samucchinnam    vupasantam    patippassaddham
abhabbuppattikam     nanaggina     daddham    so    vuccati    akukkuccoti
avikatthi akukkuco.
     [388]   Mantabhani   anuddhatoti   manta   vuccati   panna  ya
panna   pajanana   .pe.  amoho  dhammavicayo  sammaditthi  .  mantaya
pariggahetva   vacam   bhasati  bahumpi  kathento  bahumpi  bhananto  bahumpi
dipayanto   bahumpi   voharanto   [1]-   dukkathitam   dubbhasitam   dubbhanitam
dullapitam   duruttam   vacam   na  bhasatiti  mantabhani  .  anuddhatoti  tattha
@Footnote: 1 Yu. dukkatam.
Katamam   uddhaccam   yam   cittassa   uddhaccam   avupasamo  cetaso  vikkhepo
bhantattam   cittassa   idam   vuccati   uddhaccam  .  yassetam  uddhaccam  pahinam
samucchinnam     vupasantam     patippassaddham     abhabbuppattikam     nanaggina
daddham so vuccati anuddhatoti mantabhani anuddhato.
     [389]   Save   vacayato   muniti  idha  bhikkhu  musavadam  pahaya
musavada   pativirato   hoti   saccavadi   saccasandho  theto  paccayiko
avisamvadako   lokassa   .   pisunam   vacam   pahaya   pisunaya   vacaya
pativirato   hoti   ito   sutva  na  amutra  akkhata  imesam  bhedaya
amutra   va  sutva  na  imesam  akkhata  amusam  bhedaya  iti  bhinnanam
va   sandhata   sahitanam   va   anuppadata  samaggaramo  samaggarato
samagganandi   samaggakaranim   vacam   bhasita  hoti  .  pharusam  vacam  pahaya
pharusaya   vacaya   pativirato  hoti  ya  sa  vaca  nela  kannasukha
pemaniya    hadayangama    pori   bahujanakanta   bahujanamanapa   tatharupim
vacam    bhasita    hoti    .    samphappalapam   pahaya   samphappalapa
pativirato   hoti   kalavadi   bhutavadi   atthavadi   dhammavadi  vinayavadi
nidhanavatim    vacam    bhasita   hoti   kalena   sapadesam   pariyantavatim
atthasanhitam.
     {389.1}  Catuhi  vacisucaritehi  samannagato  catuddosapagatam  vacam
bhasati   .   dvattimsaya   tiracchanakathaya   arato   virato   pativirato
nikkhanto   nissattho   vippamutto   visannutto   vimariyadikatena  cetasa
viharati   .   dasavatthuni   katheti   .   seyyathidam  .  appicchakatham  katheti
Santutthikatham   pavivekakatham   asamsaggakatham   viriyarambhakatham   silakatham   samadhikatham
pannakatham       vimuttikatham       vimuttinanadassanakatham       satipatthanakatham
sammappadhanakatham     iddhippadakatham    indriyakatham    balakatham    bojjhangakatham
maggakatham   phalakatham   nibbanakatham  katheti  .  vacayatoti  yatto  patiyatto
gutto   gopito   rakkhito   samvuto   vupasanto  .  muniti  monam  vuccati
nanam   .pe.   sangajalamaticca   so   muniti  save  vacayato  muni .
Tenaha bhagava
              akkodhano asantasi        avikatthi akukkuco
              mantabhani anuddhato      save vacayato muniti.
     [390] Nirasatti anagate          atitam nanusocati
              vivekadassi phassesu           ditthisu ca na niyyati.
     [391]   Nirasatti   anagateti   asatti   vuccati   tanha  yo
rago  sarago  .pe.  abhijjha  lobho  akusalamulam . Yassesa asatti
tanha   pahina   samucchinna   vupasanta   patippassaddha   abhabbuppattika
nanaggina    daddhati    evampi    nirasatti   anagate   .   athava
evamrupo    siyam   anagatamaddhananti   tattha   nandim   na   samanvagameti
evamvedano   siyam   evamsanno   siyam   evamsankharo  siyam  evamvinnano
siyam     anagatamaddhananti     tattha     nandim     na     samanvagameti
evampi   nirasatti   anagate   .   athava   iti   me   cakkhu  siya
anagatamaddhanam    iti   rupati   appatiladdhassa   patilabhaya   cittam   na
Panidahati     cetaso     appanidhanapaccaya     na     tadabhinandati    na
tadabhinandanto   evampi   nirasatti   anagate   .   iti   me   sotam
siya   anagatamaddhanam   iti   saddati   .pe.   iti  me  mano  siya
anagatamaddhanam    iti    dhammati    appatiladdhassa    patilabhaya   cittam
na    panidahati    cetaso    appanidhanapaccaya    na    tadabhinandati   na
tadabhinandanto    evampi   nirasatti   anagate   .   athava   iminaham
silena   va  vattena  va  tapena  va  brahmacariyena  va  devo  va
bhavissami    devannataro    vati    appatiladdhassa    patilabhaya   cittam
na    panidahati    cetaso    appanidhanapaccaya    na    tadabhinandati   na
tadabhinandanto evampi nirasatti anagate.
     [392]  Atitam  nanusocatiti  viparinatam  va vatthum na socati viparinatamhi
va  vatthusmim  na  socati  cakkhum  me  viparinatanti  na socati sotam me ghanam
me  jivha  me  kayo  me  rupa  me  sadda me gandha me rasa me
photthabba  me  kulam  me  ganam  me  avaso  me  labho me yaso me
pasamsa   me   sukham   me   civaram   me  pindapato  me  senasanam  me
gilanapaccayabhesajjaparikkharo   me   mata  me  pita  me  bhata  me
bhagini   me   putto   me   dhita  me  mittamacca  me  nataka  me
salohita   me   viparinatati   na  socati  na  kilamati  na  paridevati  na
urattalim kandati na sammoham apajjatiti atitam nanusocati.
     [393]  Vivekadassi  phassesuti  phassoti  cakkhusamphasso sotasamphasso
ghanasamphasso      jivhasamphasso      kayasamphasso      manosamphasso
adhivacanasamphasso   patighasamphasso   sukhavedaniyo   samphasso   dukkhavedaniyo
samphasso    adukkhamasukhavedaniyo    samphasso   kusalo   phasso   akusalo
phasso   abyakato   phasso   kamavacaro   phasso   rupavacaro  phasso
arupavacaro   phasso   sunnato   phasso   animitto   phasso  appanihito
phasso   lokiyo   phasso   lokuttaro  phasso  atito  phasso  anagato
phasso   paccuppanno   phasso   yo  evarupo  phasso  phusana  samphusana
samphusitattam ayam vuccati phasso.
     {393.1}   Vivekadassi   phassesuti   cakkhusamphassam  vivittam  passati
attena  va  attaniyena  va  niccena  va  dhuvena  va  sassatena  va
aviparinamadhammena    va    .    sotasamphassam    vivittam    passati  .
Ghanasamphassam   vivittam   passati   .   jivhasamphassam   vivittam   passati .
Kayasamphassam   vivittam   passati   .   manosamphassam   vivittam   passati  .
Adhivacanasamphassam   vivittam   passati   .   patighasamphassam   vivittam  passati .
Sukhavedaniyam   samphassam   .   dukkhavedaniyam   samphassam  .  adukkhamasukhavedaniyam
samphassam   .   kusalam   phassam   .  akusalam  phassam  .  abyakatam  phassam .
Kamavacaram   phassam  .  rupavacaram  phassam  .  arupavacaram  phassam  .  lokiyam
phassam   .   lokuttaram   phassam   vivittam  passati  attena  va  attaniyena
va  niccena  va  dhuvena  va  sassatena  va  aviparinamadhammena  va.
Athava    atitam   phassam   anagatehi   ca   phassehi   paccuppannehi   ca
Phassehi   vivittam   passati   .   anagatam   phassam   atitehi  ca  phassehi
paccuppannehi   ca   phassehi   vivittam   passati   .   paccuppannam   phassam
atitehi  ca  phassehi  anagatehi  ca  phassehi  vivittam  passati  .  athava
ye   te   phassa   ariya  anasava  lokuttara  sunnatapatisamyutta  te
phasse   vivitte  passati  ragena  dosena  mohena  kodhena  upanahena
makkhena   palasena   issaya  macchariyena  mayaya  satheyyena  thambhena
sarambhena    manena    atimanena   madena   pamadena   sabbakilesehi
sabbaduccaritehi      sabbadarathehi      sabbaparilahehi     sabbasantapehi
sabbakusalabhisankharehi vivitte passatiti vivekadassi phassesu.
     [394]   Ditthisu   ca   na   niyyatiti  tassa  dvasatthi  ditthigatani
pahinani    samucchinnani    vupasantani   patippassaddhani   abhabbuppattikani
nanaggina   daddhani   so   ditthiya  na  yayati  na  niyyati  na  vuyhati
na   samhariyati   napi   tam   ditthigatam   sarato  pacceti  na  paccagacchatiti
ditthisu ca na niyyati. Tenaha bhagava
               nirasatti anagate          atitam nanusocati
               vivekadassi phassesu           ditthisu ca na niyyatiti.
     [395] Patilino akuhako              apihalu amacchari
              appagabbho ajeguccho       pesuneyye ca no yuto.
     [396]  Patilino  akuhakoti  patilinoti  ragassa  pahinatta  patilino
dosassa   pahinatta   patilino   mohassa   pahinatta   patilino   kodhassa
Upanahassa     makkhassa    palasassa    issaya    macchariyassa    .pe.
Sabbakusalabhisankharanam   pahinatta   patilino   .   vuttam  hetam  bhagavata
kathanca  bhikkhave  bhikkhu  patilino  hoti  idha  bhikkhave  bhikkhuno  asmimano
pahino    hoti    ucchinnamulo   talavatthukato   anabhavangato   ayatim
anuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu patilino hotiti patilino.
     [397]    Akuhakoti    tini    kuhanavatthuni   paccayapatisevanasankhatam
kuhanavatthu      iriyapathasankhatam      kuhanavatthu      samantajappanasankhatam
kuhanavatthu.
     {397.1}  Katamam  paccayapatisevanasankhatam  kuhanavatthu. Idha gahapatika
bhikkhum   nimantenti   civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharehi .
So   papiccho   icchapakato  atthiko  civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkharanam   bhiyyokamyatam  upadaya  civaram  paccakkhati  pindapatam
paccakkhati  senasanam  paccakkhati  gilanapaccayabhesajjaparikkharam paccakkhati.
So evamaha kim samanassa mahagghena civarena etam saruppam yam samano susana va
sankarakuta   va  papanika  va  nantakani  uccinitva  sanghatim  katva
dhareyya  kim  samanassa  mahagghena  pindapatena  etam  saruppam  yam  samano
unchacariyaya   pindiyalopena   jivikam   kappeyya  kim  samanassa  mahagghena
senasanena  etam  saruppam  yam  samano rukkhamuliko va assa sosaniko va
Abbhokasiko   va  kim  samanassa  mahagghena  gilanapaccayabhesajjaparikkharena
etam   saruppam   yam  samano  putimuttena  va  haritakikhandena  va  osatham
kareyyati   tadupadaya  lukham  civaram  dhareti  lukham  pindapatam  bhunjati  lukham
senasanam   patisevati   lukham   gilanapaccayabhesajjaparikkharam   patisevati  .
Tamenam  gahapatika  evam  jananti  ayam  samano appiccho santuttho pavivitto
asamsattho    araddhaviriyo    dhutavadoti    bhiyyo   bhiyyo   nimantenti
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharehi.
     {397.2}   So  evamaha  tinnam  sammukhibhava  saddho  kulaputto
bahum   punnam   pasavati   saddhaya   sammukhibhava   saddho   kulaputto   bahum
punnam     pasavati    deyyadhammassa    sammukhibhava    saddho    kulaputto
bahum    punnam   pasavati   dakkhineyyanam   sammukhibhava   saddho   kulaputto
bahum    punnam    pasavati   tumhakancevayam   saddha   atthi   deyyadhammo
cayam    samvijjati    ahanca   patiggahako   sacaham   na   patiggahessami
evam   tumhe   punnena   parihina   bhavissatha   na  mayham  imina  attho
apica     tumhakanneva     anukampaya     patigganhamiti     tadupadaya
bahumpi     civaram     patigganhati    bahumpi    pindapatam    patigganhati
bahumpi    senasanam    patigganhati   bahumpi   gilanapaccayabhesajjaparikkharam
patigganhati   .   ya   evarupa  bhakutika  bhakutiyam  kuhana  kuhayana
kuhitattam idam vuccati patisevanasankhatam kuhanavatthu.
     {397.3}  Katamam  iriyapathasankhatam kuhanavatthu. Idhekacco papiccho
icchapakato    sambhavanadhippayo    evam   mam   jano   sambhavessatiti
gamanam    santhapeti    thanam    santhapeti    nisajjam    santhapeti    sayanam
santhapeti    panidhaya    gacchati    panidhaya    titthati   panidhaya   nisidati
panidhaya   seyyam   kappeti   samahito   viya   gacchati   samahito   viya
titthati    samahito   viya   nisidati   samahito   viya   seyyam   kappeti
apathakajjhayiva   hoti   .   ya   evarupa   iriyapathassa   athapana
thapana    santhapana   bhakutika   bhakutiyam   kuhana   kuhayana   kuhitattam
idam vuccati iriyapathasankhatam kuhanavatthu.
     {397.4}   Katamam  samantajappanasankhatam  kuhanavatthu  .  idhekacco
papiccho  icchapakato  sambhavanadhippayo  evam  mam  jano sambhavessatiti
ariyadhammasannissitam  vacam  bhasati  yo  evarupam  civaram  dhareti  so samano
mahesakkhoti   bhanati   yo   evarupam  pattam  dhareti  lohathalakam  dhareti
dhammakarakam  dhareti  parisavanam  dhareti  kuncikam  dhareti  upahanam  dhareti
kayabandhanam  dhareti  ayogam  dhareti  so  samano  mahesakkhoti  bhanati.
Yassa   evarupo   upajjhayo  so  samano  mahesakkhoti  bhanati  .  yassa
evarupo    acariyo    evarupa    samanupajjhayaka    samanacariyaka
mitta  sandittha  sambhatta  sahaya  so  samano  mahesakkhoti  bhanati .
Yo   evarupe  vihare  vasati  so  samano  mahesakkhoti  bhanati  .  yo
Evarupe   addhayoge   vasati   pasade   vasati  hammiye  vasati  guhayam
vasati  lene  vasati  kutiya  vasati  kutagare  vasati  atte  vasati male
vasati    uddande    vasati    upatthanasalayam   vasati   mandape   vasati
rukkhamule  vasati  so  samano  mahesakkhoti  bhanati. Athava korajikakorajiko
bhakutikabhakutiko   kuhakakuhako   lapakalapako   mukhasambhavito   ayam   samano
imasam   evarupanam   santanam   viharasamapattinam   labhiti  tadisam  gambhiram
gulham    nipunam   paticchannam   lokuttarasunnatapatisannuttam   katham   katheti  .
Ya   evarupa   bhakutika   bhakutiyam  kuhana  kuhayana  kuhayitattam  idam
vuccati samantajappanasankhatam kuhanavatthu.
     {397.5}   Yassimani   tini   kuhanavatthuni   pahinani  samucchinnani
vupasantani       patippassaddhani       abhabbuppattikani      nanaggina
daddhani so vuccati akuhakoti patilino akuhako.
     [398]  Apihalu  amacchariti  piha vuccati tanha yo rago sarago
.pe.  abhijjha  lobho  akusalamulam  .  yassesa  piha  pahina samucchinna
vupasanta    patippassaddha    abhabbuppattika   nanaggina   daddha   so
vuccati  apihalu. So rupe na piheti sadde gandhe rase photthabbe kulam ganam
avasam  labham  yasam  pasamsam sukham civaram pindapatam senasanam gilanapaccayabhesajja-
parikkharam  kamadhatum  rupadhatum  arupadhatum  kamabhavam rupabhavam arupabhavam sannabhavam
Asannabhavam     nevasannanasannabhavam     ekavokarabhavam    catuvokarabhavam
pancavokarabhavam    atitam    anagatam    paccuppannam   ditthasutamutavinnatabbe
dhamme  na  piheti  na  icchati na sadiyati na pattheti nabhijappatiti apihalu.
Amacchariti   panca   macchariyani   avasamacchariyam   kulamacchariyam  labhamacchariyam
vannamacchariyam  dhammamacchariyam  yam  evarupam  macchariyam  maccharayana maccharayitattam
veviccham  kadariyam  katukancakata  aggahitattam  cittassa  idam  vuccati macchariyam.
Apica  khandhamacchariyampi  macchariyam  dhatumacchariyampi  macchariyam  ayatanamacchariyampi
macchariyam  gaho  idam  vuccati  macchariyam  .  yassetam macchariyam pahinam samucchinnam
vupasantam   patippassaddham   abhabbuppattikam   nanaggina   daddham   so  vuccati
amacchariti. Apihalu amacchari.
     [399]   Appagabbho   ajegucchoti  pagabbhiyanti  tini  pagabbhiyani
kayikam pagabbhiyam vacasikam pagabbhiyam cetasikam pagabbhiyam.
     {399.1}  Katamam  kayikam  pagabbhiyam. Idhekacco sanghagatopi kayikam
pagabbhiyam   dasseti  ganagatopi  kayikam  pagabbhiyam  dasseti  bhojanasalayapi
kayikam   pagabbhiyam   dasseti   jantagharepi   kayikam   pagabbhiyam  dasseti
udakatitthepi   kayikam   pagabbhiyam   dasseti  antaragharam  pavisantopi  kayikam
pagabbhiyam dasseti antaragharam pavitthopi kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {399.2} Katham sanghagato kayikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco sanghagato
Acittikarakato   there   bhikkhu  ghattayantopi  titthati  ghattayantopi  nisidati
puratopi  titthati  puratopi  nisidati  uccepi asane nisidati sasisam parupitvapi
nisidati   thitakopi  bhanati  bahavikkhepakopi  bhanati  evam  sanghagato  kayikam
pagabbhiyam dasseti.
     {399.3} Katham ganagato kayikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco ganagato
acittikarakato   theranam   bhikkhunam   anupahananam  cankamantanam  saupahano
cankamati   nice   cankame  cankamantanam  ucce  cankame  cankamati  chamayam
cankamantanam    cankame    cankamati   ghattayantopi   titthati   ghattayantopi
nisidati  puratopi  titthati  puratopi  nisidati  uccepi  asane  nisidati  sasisam
parupitvapi   nisidati   thitakopi   bhanati   bahavikkhepakopi   bhanati  evam
ganagato kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {399.4}  Katham bhojanasalaya kayikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
bhojanasalaya   acittikarakato   there   bhikkhu  anupakhajja  nisidati  navepi
bhikkhu    asanena    patibahati    ghattayantopi    titthati    ghattayantopi
nisidati  puratopi  titthati  puratopi  nisidati  uccepi  asane  nisidati  sasisam
parupitvapi   nisidati   thitakopi   bhanati   bahavikkhepakopi   bhanati  evam
bhojanasalaya kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {399.5}  Katham  jantaghare  kayikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
jantaghare    acittikarakato    there    bhikkhu    ghattayantopi   titthati
ghattayantopi   nisidati  puratopi  titthati  puratopi  nisidati  uccepi  asane
Nisidati    anapucchapi   kattham   pakkhipati   anapucchapi   dvaram   pidahati
evam jantaghare kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {399.6}  Katham  udakatitthe  kayikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
udakatitthe   acittikarakato  there  bhikkhu  ghattayantopi  otarati  puratopi
otarati   ghattayantopi   nhayati  puratopi  nhayati  uparipi  1-  nhayati
ghattayantopi   uttarati   puratopi   uttarati   uparipi  2-  uttarati  evam
udakatitthe kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {399.7}  Katham  antaragharam  pavisanto  kayikam  pagabbhiyam dasseti.
Idhekacco  antaragharam  pavisanto  acittikarakato  there  bhikkhu ghattayantopi
gacchati  puratopi  gacchati  vokkammapi  theranam  bhikkhunam  purato  gacchati evam
antaragharam pavisanto kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {399.8}  Katham  antaragharam  pavittho  kayikam  pagabbhiyam  dasseti.
Idhekacco   antaragharam   pavittho  na  pavisa  bhanteti  vuccamano  pavisati
na   tittha   bhanteti  vuccamano  titthati  na  nisida  bhanteti  vuccamano
nisidati   anokasampi   pavisati  anokasepi  titthati  anokasepi  nisidati
yani   tani   honti   kulanam  ovarakani  gulhani  ca  paticchannani  ca
yattha   kulitthiyo   kuladhitaro   kulasunhayo  kulakumariyo  nisidanti  tatthapi
sahasa   pavisati   kumarakassapi   sisam  paramasati  evam  antaragharam  pavittho
kayikam pagabbhiyam dasseti. Idam kayikam pagabbhiyam.
     {399.9}  Katamam vacasikam pagabbhiyam. Idhekacco sanghagatopi vacasikam
@Footnote: 1-2 Ma. Yu. uparitopi.
Pagabbhiyam   dasseti   ganagatopi   vacasikam   pagabbhiyam  dasseti  antaragharam
pavitthopi vacasikam pagabbhiyam dasseti.
     {399.10}  Katham  sanghagato vacasikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
sanghagato   acittikarakato   there   bhikkhu   anapuccha  va  anajjhittho
va   aramagatanam   bhikkhunam   dhammam   bhanati  panham  visajjeti  patimokkham
uddisati   thitakopi   bhanati   bahavikkhepakopi   bhanati   evam   sanghagato
vacasikam pagabbhiyam dasseti.
     {399.11}  Katham  ganagato  vacasikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
ganagato   acittikarakato  there  bhikkhu  anapuccha  va  anajjhittho  va
aramagatanam   bhikkhunam   dhammam   bhanati   panham   visajjeti  thitakopi  bhanati
bahavikkhepakopi     bhanati     aramagatanam     bhikkhuninam    upasakanam
upasikanam     dhammam    bhanati    panham    visajjeti    thitakopi    bhanati
bahavikkhepakopi bhanati evam ganagato vacasikam pagabbhiyam dasseti.
     {399.12}  Katham  antaragharam  pavittho  vacasikam pagabbhiyam dasseti.
Idhekacco  antaragharam  pavittho  itthim  va kumarim va aha 1- itthanname
itthangotte  kim  atthi  yagu atthi bhattam atthi khadaniyam atthi kim pivissama kim
bhunjissama kim khadissama kim va atthi kim va me dassathati vippalapati [2]- evam
antaragharam pavittho vacasikam pagabbhiyam dasseti. Idam vacasikam pagabbhiyam.
@Footnote: 1 Ma. evamaha. 2 Ma. ya evarupa vaca palapo vippalapo lalappo lalappana
@lalappitattam. Yu. yo evarupo vaca palapo ....
     {399.13}  Katamam  cetasikam  pagabbhiyam . Idhekacco na uccakula
pabbajito   samano   uccakula  pabbajitena  saddhim  sadisam  attanam  dahati
cittena  .  na  mahakula  pabbajito  samano  mahakula  pabbajitena saddhim
sadisam   attanam  dahati  cittena  .  na  mahabhogakula  pabbajito  samano
mahabhogakula   pabbajitena   saddhim  sadisam  attanam  dahati  cittena  .  na
ularabhogakula    pabbajito    samano   .   na   suttantiko   samano
suttantikena   saddhim   sadisam   attanam   dahati  cittena  .  na  vinayadharo
samano  .  na  dhammakathiko  samano  .  na  aranniko  samano  .  na
pindapatiko   samano   .   na   pamsukuliko  samano  .  na  tecivariko
samano   .   na   sapadanacariko   samano   .   na  khalupacchabhattiko
samano   .  na  nesajjiko  samano  .  na  yathasanthatiko  samano .
Na   pathamassa   jhanassa  labhi  samano  pathamassa  jhanassa  labhina  saddhim
sadisam   attanam   dahati   cittena   .pe.   na  nevasannanasannayatana-
samapattiya     labhi     samano    nevasannanasannayatanasamapattiya
labhina  saddhim  sadisam  attanam  dahati  cittena . Idam cetasikam pagabbhiyam.
Yassimani    tini    pagabbhiyani    pahinani    samucchinnani   vupasantani
patippassaddhani     abhabbuppattikani     nanaggina     daddhani     so
vuccati appagabbhoti appagabbho.
     [400] Ajegucchoti atthi puggalo jeguccho atthi ajeguccho.
     {400.1} Katamo ca puggalo jeguccho. Idhekacco puggalo dussilo
Hoti   papadhammo   asucisankassarasamacaro   paticchannakammanto  assamano
samanapatinno       abrahmacari       brahmacaripatinno       antoputi
avassuto   kasambujato   ayam   vuccati   puggalo   jeguccho  .  athava
kodhano   hoti   upayasabahulo   appampi   vutto   samano  abhisajjati
kuppati    byapajjati    patitthiyati    kopanca    dosanca    appaccayanca
patukaroti   ayam   vuccati  puggalo  jeguccho  .  athava  kodhano  hoti
upanahi   hoti  makkhi  hoti  palasi  hoti  issuki  hoti  macchari  hoti
satho  hoti  mayavi  hoti  thaddho  hoti  atimani  hoti  papiccho hoti
micchaditthi    hoti    sanditthiparamasi    hoti    adhanaggahi    1-
duppatinissaggi hoti ayam vuccati puggalo jeguccho.
     {400.2}  Katamo  ca  puggalo  ajeguccho  .  idha  bhikkhu silava
hoti       patimokkhasamvarasamvuto      viharati      acaragocarasampanno
anumattesu    vajjesu    bhayadassavi    samadaya   sikkhati   sikkhapadesu
ayam    vuccati   puggalo   ajeguccho   .   athava   akkodhano   hoti
anupayasabahulo   bahumpi   vutto   samano   na   abhisajjati  na  kuppati
na   byapajjati   na   patitthiyati   na   kopanca   dosanca   appaccayanca
patukaroti   ayam   vuccati   puggalo   ajeguccho  .  athava  akkodhano
hoti    anupanahi    hoti   amakkhi   hoti   apalasi   hoti   anissuki
hoti   amacchari   hoti   asatho   hoti  amayavi  hoti  athaddho  hoti
@Footnote: 1 Ma. adanaggahi.
Anatimani    hoti    na    papiccho    hoti   na   micchaditthi   hoti
asanditthiparamasi     hoti     anadhanaggahi     1-     supatinissaggi
hoti   ayam   vuccati   puggalo   ajeguccho   .  sabbo  kalyanaputhujjanam
upadaya ariyapuggalo ajegucchoti appagabbho ajeguccho.
     [401]   Pesuneyye   ca   no   yutoti  pesunnanti  idhekacco
pisunavaco   hoti   ito   sutva   amutra   akkhata  imesam  bhedaya
amutra   va   sutva   imesam  akkhata  amusam  bhedaya  iti  samagganam
va    bhetta   bhinnanam   va   anuppadata   vaggaramo   vaggarato
vagganandi   vaggakaranim   vacam   bhasita   hoti  idam  vuccati  pesunnam .
Apica    dvihi    karanehi    pesunnam    upasamharati   piyakamyataya   va
bhedadhippayo va.
     {401.1}  Katham  piyakamyataya  pesunnam  upasamharati  .  imassa piyo
bhavissami  manapo  bhavissami  vissasiko  bhavissami  abbhantariko bhavissami
suhadayo bhavissamiti evam piyakamyataya pesunnam upasamharati.
     {401.2}   Katham   bhedadhippayo   pesunnam   upasamharati  .  katham
ime  nana  assu  vina  assu  vagga  assu  dvedha  assu  dvejjha
assu   dvepakkha   assu   bhijjeyyum  na  samagaccheyyum  dukkham  na  phasu
vihareyyunti evam bhedadhippayo 2- pesunnam upasamharati.
     {401.3}  Yassetam  pesunnam  pahinam  samucchinnam vupasantam patippassaddham
abhabbuppattikam    nanaggina    daddham    so    pesunne    na   yutto
@Footnote: 1 Ma. anadanaggahi. 2 Ma. bhedadhippayena.
Nappayutto   nayutto   na  samayuttoti  pesuneyye  ca  no  yuto .
Tenaha bhagava
              patilino akuhako              apihalu amacchari
              appagabbho ajeguccho      pesuneyye ca no yutoti.
     [402] Satiyesu anassavi          atimane ca no yuto
              sanho ca patibhanava       na saddho na virajjati.
     [403]  Satiyesu  anassaviti  satiya  vuccanti  panca kamaguna.
Kimkarana  satiya  vuccanti  panca  kamaguna  .  yebhuyyena  devamanussa
pancakamagune    icchanti    sadiyanti   patthayanti   pihayanti   abhijappanti
tamkarana   satiya  vuccanti  panca  kamaguna  .  yesam  esa  satiya
tanha   appahina   tesam   cakkhuto   rupatanha   savati   pasavati  sandati
pavattati    .    sotato   saddatanha   .   ghanato   gandhatanha  .
Jivhato    rasatanha    .    kayato    photthabbatanha   .   manato
dhammatanha  savati  pasavati  1-  sandati  pavattati  .  yesam  esa satiya
tanha   pahina   samucchinna   vupasanta   patippassaddha   abhabbuppattika
nanaggina   daddha  tesam  cakkhuto  rupatanha  na  savati  na  pasavati  2-
na  sandati  na  pavattati  .  sotato  saddatanha  .pe. Manato dhammatanha
na savati na pasavati na sandati na pavattatiti satiyesu anassavi.
     [404]  Atimane  ca  no  yutoti  katamo  atimano. Idhekacco
@Footnote: 1 Ma. asavati .  2 Ma. nasavati.
Param   atimannati   jatiya   va  gottena  va  .pe.  annatarannatarena
va   vatthuna   .   yo   evarupo  mano  mannana  mannitattam  unnati
unnamo    dhajo    sampaggaho   ketukamyata   cittassa   ayam   vuccati
atimano    .   yasseso   atimano   pahino   samucchinno   vupasanto
patippassaddho    abhabbuppattiko    nanaggina   daddho   so   atimane
no yutto nappayutto nayutto na samayuttoti atimane ca no yuto.
     [405]   Sanho   ca   patibhanavati  [1]-  sanhena  kayakammena
samannagatoti   sanho  .  sanhena  vacikammena  .  sanhena  manokammena
samannagatoti    sanho    .    sanhehi   satipatthanehi   samannagatoti
sanho   .   sanhehi   sammappadhanehi   .   sanhehi  iddhippadehi .
Sanhehi   indriyehi   .   sanhehi   balehi   .  sanhehi  bojjhangehi
samannagatoti   sanho   .   sanhena   ariyena   atthangikena   maggena
samannagatoti sanho.
     [406]    Patibhanavati   tayo   patibhanavanto   pariyattipatibhanava
paripucchapatibhanava adhigamapatibhanava.
     {406.1}  Katamo  pariyattipatibhanava. Idhekaccassa pariyaputam hoti
suttam   geyyam  veyyakaranam  gatha  udanam  itivuttakam  jatakam  abbhutadhammam
vedallam. Tassa pariyattim nissaya patibhayati. Ayam pariyattipatibhanava.
@Footnote: 1 Ma. Yu. sanhoti.
     {406.2}  Katamo  paripucchapatibhanava. Idhekacco paripucchako 1-
hoti  attatthe  ca  nayatthe  ca  lakkhane ca karane ca thanathane ca.
Tassa tam paripuccham nissaya patibhayati. Ayam paripucchapatibhanava.
     {406.3}  Katamo  adhigamapatibhanava . Idhekaccassa adhigata honti
cattaro   satipatthana   cattaro  sammappadhana  cattaro  iddhippada
pancindriyani     panca     balani     satta     bojjhanga     ariyo
atthangiko    maggo    cattari    samannaphalani   catasso   patisambhida
cha    abhinna   .   tassa   attho   nato   dhammo   nato   nirutti
nata   .  atthe  nate  attho  patibhayati  .  dhamme  nate  dhammo
patibhayati    .   niruttiya   nataya   nirutti   patibhayati   .   imesu
tisu    nanam    patibhanapatisambhida    .    imaya    patibhanapatisambhidaya
upeto    samupeto    upagato    samupagato    upapanno    samupapanno
samannagato    hoti   so   vuccati   patibhanava   .   yassa   pariyatti
natthi    paripuccha   natthi   adhigamo   natthi   kim   tassa   patibhayissatiti
sanho ca patibhanava.
     [407]  Na  saddho  na  virajjatiti  na  saddhoti  samam  sayamabhinnatam
attapaccakkham   dhammam   na   kassaci   saddahati  2-  annassa  samanassa  va
brahmanassa  va  devassa  va  marassa  va  [3]- brahmuno va sabbe
sankhara    aniccati    samam   sayamabhinnatam   attapaccakkham   dhammam   na
kassaci   saddahati  4-  annassa  samanassa  va  brahmanassa  va  devassa
@Footnote: 1 Ma. paripucchita. 2-4 Yu. saddhahati. 3 Yu. narassa va.
Va  marassa  va  [1]-  brahmuno  va  .  sabbe sankhara dukkhati.
Sabbe    dhamma   anattati   .   avijjapaccaya   sankharati   .pe.
Jatipaccaya     jaramarananti    .    avijjanirodha    sankharanirodhoti
.pe.    jatinirodha   jaramarananirodhoti   .   idam   dukkhanti   .pe.
Ayam   dukkhanirodhagamini   patipadati   .   ime   asavati   .pe.  ayam
asavanirodhagamini   patipadati   .   ime   dhamma  abhinneyyati  .pe.
Ime   dhamma  sacchikatabbati  .  [2]-  channam  phassayatananam  samudayanca
atthangamanca      assadanca     adinavanca     nissarananca     pancannam
upadanakkhandhanam    samudayanca    atthangamanca    assadanca   adinavanca
nissarananca    catunnam   mahabhutanam   samudayanca   atthangamanca   assadanca
adinavanca    nissarananca    3-    .   yankinci   samudayadhammam   sabbantam
nirodhadhammanti    samam   sayamabhinnatam   attapaccakkham   dhammam   na   kassaci
saddahati   annassa   samanassa   va   brahmanassa   va   devassa   va
marassa va brahmuno va.
     {407.1} Vuttam hetam bhagavata saddahasi tvam sariputta saddhindriyam bhavitam
bahulikatam  amatogadham  hoti  amataparayanam  amatapariyosanam viriyindriyam satindriyam
samadhindriyam   pannindriyam   bhavitam  bahulikatam  amatogadham  hoti  amataparayanam
amatapariyosananti  .  na  khvaham  ettha  bhante  bhagavato saddhaya gacchami
saddhindriyam  viriyindriyam  satindriyam  samadhindriyam  pannindriyam bhavitam
bahulikatam   amatogadham   hoti   amataparayanam   amatapariyosanam  yesam  nunetam
@Footnote: 1 Yu. narassa va. 2 Ma. samam sayam abhinnatam ... 3 Yu. nissaranancati.
@Ma. nissarananca samam sayam abhinnatam.
Bhante   anatam   assa   adittham   aviditam   asacchikatam   aphusitam   pannaya
te   tattha   paresam   saddhaya  gaccheyyum  saddhindriyam  .pe.  pannindriyam
bhavitam    bahulikatam    amatogadham   hoti   amataparayanam   amatapariyosananti
yesanca   kho  etam  bhante  natam  dittham  viditam  sacchikatam  phusitam  pannaya
nikkankha  te  tattha  nibbicikiccha  saddhindriyam  viriyindriyam  satindriyam
samadhindriyam   pannindriyam   bhavitam  bahulikatam  amatogadham  hoti  amataparayanam
amatapariyosananti  mayhanca  kho  etam  bhante  natam  dittham  viditam sacchikatam
phusitam  pannaya  nikkankhoham  tattha  nibbicikiccho  saddhindriyam viriyindriyam
satindriyam   samadhindriyam   pannindriyam   bhavitam   bahulikatam  amatogadham  hoti
amataparayanam amatapariyosananti.
     {407.2}   Sadhu  sadhu  sariputta  yesanhetam  sariputta  anatam
assa   adittham   aviditam   asacchikatam   aphusitam  pannaya  te  tattha  paresam
saddhaya   gaccheyyum   saddhindriyam   .pe.   pannindriyam   bhavitam  bahulikatam
amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosananti.
         Assaddho akatannu ca       sandhicchedo ca yo naro
         hatavakaso vantaso        sa ve uttamaporisoti.
     {407.3}  Na virajjatiti sabbe balaputhujjana rajjanti kalyanaputhujjanam
upadaya  satta  sekha  virajjanti  araha  neva  rajjati  no  virajjati.
Virato   so   khaya   ragassa  vitaragatta  khaya  dosassa  vitadosatta
khaya   mohassa   vitamohatta   .   so  vutthavaso  cinnacarano  .pe.
Natthi tassa punabbhavoti na saddho na virajjati. Tenaha bhagava
              satiyesu anassavi           atimane ca no yuto
              sanho ca patibhanava       na saddho na virajjatiti.
     [408] Labhakamya na sikkhati       alabhe ca na kuppati
              aviruddho ca tanhaya         rase 1- ca nanugijjhati.
     [409]   Labhakamya   na   sikkhati  alabhe  ca  na  kuppatiti  katham
labhakamya   sikkhati   .   idha   bhikkhave   bhikkhu   bhikkhum   passati  labhim
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam.
Tassa   evam   hoti   kena  nu  kho  ayamayasma  labhi  civarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharananti    .    tassa    evam   hoti
ayam  kho  ayasma  suttantiko  tena  ayamayasma  labhi  civarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharananti      .     so     labhahetu
labhapaccaya    labhakarana    labhabhinibbattiya    labham   paripacento
suttantam pariyapunati. Evampi labhakamya sikkhati.
     {409.1}   Athava   bhikkhu   bhikkhum  passati  labhim  civarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam     .    tassa    evam    hoti
kena    nu    kho    ayamayasma   labhi   civarapindapatasenasanagilana-
paccayabhesajjaparikkharananti    .    tassa    evam   hoti   ayam   kho
ayasma   vinayadharo   .pe.   abhidhammiko   tena   ayamayasma  labhi
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharananti.
So     labhahetu     labhapaccaya     labhakarana    labhabhinibbattiya
@Footnote: 1 Ma. rasesu.
Labhabhinibbattiya    labham    paripacento   abhidhammam   pariyapunati  .
Evampi labhakamya sikkhati.
     {409.2}   Athava   bhikkhu   bhikkhum  passati  labhim  civarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam     .    tassa    evam    hoti
kena    nu    kho    ayamayasma   labhi   civarapindapatasenasanagilana-
paccayabhesajjaparikkharananti    .    tassa    evam   hoti   ayam   kho
ayasma      aranniko     pindapatiko     pamsukuliko     tecivariko
sapadanacariko      khalupacchabhattiko      nesajjiko      yathasanthatiko
tena    ayamayasma    labhi    civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajja-
parikkharananti    .     so    labhahetu   labhapaccaya   labhakarana
labhabhinibbattiya    labham    paripacento   aranniko   hoti   .pe.
Yathasanthatiko hoti. Evampi labhakamya sikkhati.
     {409.3}  Katham  na  labhakamya  sikkhati. Idha bhikkhu na labhahetu na
labhapaccaya  na  labhakarana  na  labhabhinibbattiya  na labham paripacento
yavadeva    attadamathaya   attasamathaya   attaparinibbapanatthaya   suttantam
pariyapunati   vinayam   pariyapunati   abhidhammam   pariyapunati   .  evampi
na   labhakamya  sikkhati  .  athava  bhikkhu  na  labhahetu  na  labhapaccaya
na    labhakarana    na   labhabhinibbattiya   na   labham   paripacento
yavadeva      appicchanneva     nissaya     santutthinneva     nissaya
sallekhanneva   nissaya   pavivekanneva  nissaya  idamatthitanneva  nissaya
aranniko   hoti   pindapatiko   hoti   pamsukuliko   hoti   tecivariko
Hoti    sapadanacariko    hoti    khalupacchabhattiko   hoti   nesajjiko
hoti   yathasanthatiko   hoti   .   evampi   na   labhakamya   sikkhatiti
labhakamya na sikkhati.
     [410]  Alabhe  ca  na  kuppatiti  katham alabhe kuppati. Idhekacco
kulam  va  na  labhami  ganam  va  na  labhami  avasam  va  na labhami labham
va  na  labhami  yasam  va  na  labhami pasamsam va na labhami sukham va na labhami
civaram  va  na  labhami  pindapatam  va  na  labhami  senasanam va na labhami
gilanapaccayabhesajjaparikkharam   va   na   labhami   gilanupatthakam   va  na
labhami    appannatomhiti    kuppati    byapajjati   patitthiyati   kopanca
dosanca appaccayanca patukaroti. Evam alabhe kuppati.
     {410.1}  Katham  alabhe  na  kuppati. Idha bhikkhu kulam va na labhami
ganam  va  na  labhami  avasam  va  na  labhami labham va na labhami yasam va
na  labhami  pasamsam  va  na  labhami  sukham  va  na labhami civaram va na labhami
pindapatam   va   na   labhami   senasanam  va  na  labhami  gilanapaccaya-
bhesajjaparikkharam   va   na   labhami   gilanupatthakam   va   na  labhami
appannatomhiti    na    kuppati   na   byapajjati   na   patitthiyati   na
kopanca   dosanca   appaccayanca   patukaroti   .   evam   alabhe  na
kuppatiti labhakamya na sikkhati alabhe ca na kuppati.
     [411]   Aviruddho  ca  tanhaya  rase  ca  nanugijjhatiti  viruddhoti
yo   cittassa   aghato   patighato   anuvirodho  1-  kopo  pakopo
sampakopo     doso    padoso    sampadoso    cittassa    byapatti
manopadoso   kodho   kujjhana   kujjhitattam   doso   dussana  dussitattam
byapatti   byapajjana   byapajjitattam   virodho   pativirodho   candikkam
assuropo   anattamanata   cittassa   ayam  vuccati  virodho  .  yasseso
virodho   pahino   samucchinno   vupasanto   patippassaddho  abhabbuppattiko
nanaggina   daddho   so   vuccati   aviruddho   .   tanhati  rupatanha
saddatanha    gandhatanha    rasatanha   photthabbatanha   dhammatanha  .
Rasoti   mularaso   khandharaso   tacaraso   pattaraso   puppharaso   phalaraso
ambilam   madhuram  tittikam  katukam  lonikam  kharikam  lambilam  2-  kasavo  sadum
asadum sitam unham.
     {411.1}   Santeke  samanabrahmana  rasagiddha  te  jivhaggena
rasaggani   pariyesanta   ahindanti   .  te  ambilam  labhitva  anambilam
pariyesanti   anambilam   labhitva   ambilam   pariyesanti  .  madhuram  labhitva
amadhuram   pariyesanti   amadhuram  labhitva  madhuram  pariyesanti  .  tittikam  3-
labhitva   atittikam   3-  pariyesanti  atittikam  3-  labhitva  tittikam  3-
pariyesanti   .   katukam   labhitva   akatukam   pariyesanti  akatukam  labhitva
katukam   pariyesanti   .   lonikam   labhitva  alonikam  pariyesanti  alonikam
labhitva   lonikam   pariyesanti   .  kharikam  labhitva  akharikam  pariyesanti
akharikam   labhitva   kharikam   pariyesanti   .   lambilam   labhitva  kasavam
@Footnote: 1 Ma. patigham pativirodho .  2 Ma. lambikam .  3 Ma. tittakam, atittakam.
Pariyesanti   kasavam   labhitva   lambilam   pariyesanti   .  sadum  labhitva
asadum    pariyesanti   asadum   labhitva   sadum   pariyesanti   .   sitam
labhitva    unham   pariyesanti   unham   labhitva   sitam   pariyesanti  .
Te   yam  yam  labhitva  tena  tena  na  santussanti  aparaparam  pariyesanti
manapikesu    rasesu   ratta   giddha   gadhita   mucchita   ajjhopanna
lagga   laggita   palibuddha   .   yassa   rasatanha  pahina  samucchinna
vupasanta     patippassaddha     abhabbuppattika     nanaggina    daddha
so   patisankha   yoniso  aharam  ahareti  neva  davaya  na  madaya
na    mandanaya   na   vibhusanaya   yavadeva   imassa   kayassa   thitiya
yapanaya     vihimsuparatiya     brahmacariyanuggahaya     iti    purananca
vedanam   patihankhami  navanca  vedanam  na  uppadessami  yatra  ca  me
bhavissati anavajjata ca phasuviharo cati.
     {411.2}  Yatha  vanam  alimpeyya  yavadeva  ropanatthaya  yatha
va   pana   akkham   abbhanjeyya  yavadeva  bharassa  nittharanatthaya  yatha
va  pana  puttamamsaaharam  ahareyya  yavadeva  kantarassa nittharanatthaya
evameva  bhikkhu  patisankha  yoniso  aharam  ahareti  neva  davaya na
madaya   na   mandanaya  na  vibhusanaya  yavadeva  imassa  kayassa  thitiya
yapanaya   vihimsuparatiya   brahmacariyanuggahaya   iti   purananca   vedanam
patihankhami  navanca  vedanam  na  uppadessami  yatra  ca  me  bhavissati
anavajjata  ca  phasuviharo  cati  rasatanham  pajahati  vinodeti byantikaroti
Anabhavangameti    rasatanhaya    arato   virato   pativirato   nikkhanto
nissattho   vippamutto   visannutto   vimariyadikatena   cetasa   viharatiti
aviruddho ca tanhaya rase ca nanugijjhati. Tenaha bhagava
              labhakamya na sikkhati        alabhe ca na kuppati
              aviruddho ca tanhaya         rase 1- ca nanugijjhatiti.
     [412] Upekkhako sada sato        na loke mannati 2- samam
              na visesi na niceyyo          tassa no santi ussada.
     [413]   Upekkhako   sada   satoti  upekkhakoti  chalangupekkhaya
samannagato   cakkhuna   rupam   disva   neva  sumano  hoti  na  dummano
upekkhako   viharati   sato   sampajano   .  sotena  saddam  sutva .
Ghanena  gandham  ghayitva  .  jivhaya  rasam  sayitva. Kayena photthabbam
phusitva   .   manasa   dhammam  vinnaya  neva  sumano  hoti  na  dummano
upekkhako   viharati   sato  sampajano  .  cakkhuna  rupam  disva  manapam
nabhigijjhati  nabhihasati  3-  na  ragam  janeti  .  tassa thitova kayo hoti
thitam cittam ajjhattam susanthitam suvimuttam.
     {413.1}  Cakkhuna  kho  paneva  rupam disva amanapam na manku hoti
appatitthinacitto   4-   adinamanaso   5-   abyapannacetaso  .  tassa
thitova  kayo  hoti  thitam  cittam  ajjhattam  susanthitam  suvimuttam  .  sotena
saddam  sutva . Ghanena gandham ghayitva. Jivhaya rasam sayitva. Kayena
photthabbam  phusitva  .  manasa  dhammam  vinnaya  manapam nabhigijjhati nabhihasati
@Footnote: 1 Ma. rasesu. 2 mannate. 3 Po. Ma. nabhihamsati. 4 Po. Ma. appatitthitacitto.
@5 Ma. adinamanaso.
Na  ragam  janeti  .  tassa  thitova  kayo hoti thitam cittam ajjhattam susanthitam
suvimuttam  .  manasa  kho  paneva  dhammam  vinnaya  amanapam  na  manku hoti
appatitthinacitto    adinamanaso   abyapannacetaso   .   tassa   thitova
kayo hoti thitam cittam ajjhattam susanthitam suvimuttam.
     {413.2}   Cakkhuna  rupam  disva  manapamanapesu  rupesu  tassa
thitova  kayo  hoti  thitam  cittam  ajjhattam  susanthitam  suvimuttam  .  sotena
saddam  sutva  .  ghanena  gandham  ghayitva  .  jivhaya  rasam sayitva.
Kayena   photthabbam  phusitva  .  manasa  dhammam  vinnaya  manapamanapesu
dhammesu   tassa   thitova   kayo   hoti   thitam  cittam  ajjhattam  susanthitam
suvimuttam.
     {413.3}  Cakkhuna  rupam  disva  rajaniye  na  rajjati dosaniye na
dussati    mohaniye   na   muyhati   kopaniye   na   kuppati   kilesaniye
na   kilissati   madaniye   na   majjati   .   sotena   saddam  sutva .
Ghanena   gandham   ghayitva   .   jivhaya   rasam  sayitva  .  kayena
photthabbam   phusitva   .   manasa   dhammam   vinnaya  rajaniye  na  rajjati
dosaniye   na   dussati   mohaniye   na   muyhati   kopaniye  na  kuppati
kilesaniye   na   kilissati   madaniye   na  majjati  .  ditthe  ditthamatto
sute     sutamatto     mute    mutamatto    vinnate    vinnatamatto
ditthe   na   limpati   sute   na   limpati   mute  na  limpati  vinnate
na   limpati   .   ditthe   anupayo   anissito  appatibaddho  vippamutto
visannutto    vimariyadikatena    cetasa    viharati    .   sute   mute
Vinnate      anupayo      anissito      appatibaddho     vippamutto
visannutto vimariyadikatena cetasa viharati.
     {413.4}  Samvijjati  arahato  cakkhu  passati  araha  cakkhuna  rupam
chandarago   arahato   natthi  suvimuttacitto  araha  .  samvijjati  arahato
sotam   sunati   araha   sotena   saddam   chandarago   arahato   natthi
suvimuttacitto   araha   .   samvijjati   arahato   ghanam   ghayati  araha
ghanena   gandham   chandarago   arahato   natthi  suvimuttacitto  araha .
Samvijjati   arahato   jivha   sayati   araha   jivhaya  rasam  chandarago
arahato   natthi   suvimuttacitto   araha   .   samvijjati  arahato  kayo
phussati    araha    kayena    photthabbam   chandarago   arahato   natthi
suvimuttacitto   araha   .   samvijjati   arahato  mano  vijanati  araha
manasa dhammam chandarago arahato natthi suvimuttacitto araha.
     {413.5}  Cakkhu  ruparamam  ruparatam  rupasammuditam  tam  arahato dantam
guttam  rakkhitam  samvutam  tassa  ca  samvaraya dhammam deseti. Sotam saddaramam.
Ghanam   gandharamam   .   jivha   rasarama  rasarata  rasasammudita  sa
arahato  danta  gutta  rakkhita  samvuta tassa ca samvaraya dhammam deseti.
Kayo   photthabbaramo  .  mano  dhammaramo  dhammarato  dhammasammudito
so arahato danto gutto rakkhito samvuto tassa ca samvaraya dhammam deseti.
         Dantam nayanti samitim          dantam rajabhiruhati
         danto settho manussesu   yotivakyam titikkhati.
         Varamassatara danta         ajaniyava sindhava
         kunjarava mahanaga      attadanto tato varam.
         Na hi etehi yanehi        gaccheyya agatam disam
         yathattana sudantena      danto dantena gacchati.
         Vidhasu na vikampanti         vippamutta punabbhava
         dantabhumim anuppatta      te loke vijitavino.
                 Yassindriyani bhavitani
                 ajjhattam ca bahiddha ca sabbaloke
                 nibbijjhimam paranca lokam
                 kalam kankhati bhavito sudantoti
     {413.6}  upekkhako . Sadati [1]- sabbada sabbakalam niccakalam
dhuvakalam   .pe.  pacchime  vayokhandhe  .  satoti  catuhi  karanehi  sato
kaye   kayanupassanasatipatthanam   bhavento   sato   vedanasu  citte
dhammesu    dhammanupassanasatipatthanam    bhavento   sato   .pe.   so
vuccati satoti upekkhako sada sato.
     [414]   Na   loke   mannati   samanti   sadisohamasmiti  manam  na
janeti   jatiya   va   gottena   va   .pe.  annatarannatarena  va
vatthunati na loke mannati samam.
     [415]   Na   visesi  na  niceyyoti  seyyohamasmiti  atimanam  na
janeti   jatiya   va   gottena   va   .pe.  annatarannatarena  va
@Footnote: 1 Ma. Yu. sada.
Vatthuna  .  hinohamasmiti  manam  na  janeti  jatiya  va  gottena  va
.pe. Annatarannatarena va vatthunati na visesi na niceyyo.
     [416]  Tassa  no  santi  ussadati  tassati arahato khinasavassa.
Ussadati   sattussada   ragussado   dosussado   mohussado  manussado
ditthussado  kilesussado  kammussado  .  tassime  ussada  natthi  na santi
na   samvijjanti   nupalabbhanti   pahina  samacchinna  vupasanta  patippassaddha
abhabbuppattika   nanaggina   daddhati   tassa   no   santi  ussada .
Tenaha bhagava
         upekkhako sada sato         na loke mannati samam
         na visesi na niceyyo          tassa no santi ussadati.
     [417] Yassa nissayata natthi  natva dhammam anissito
               bhavaya vibhavaya ca        tanha yassa na vijjati.
     [418]  Yassa  nissayata  natthiti  yassati  arahato  khinasavassa .
Nissayati  dve  nissaya  tanhanissayo  ca  ditthinissayo  ca  .pe.  ayam
tanhanissayo   .pe.  ayam  ditthinissayo  .  tassa  tanhanissayo  pahino
ditthinissayo    patinissattho    tanhanissayassa   pahinatta   ditthinissayassa
patinissatthatta   nissayata   yassa   natthi  [1]-  na  samvijjati  nupalabbhati
pahina   samucchinna   vupasanta  patippassaddha  abhabbuppattika  nanaggina
daddhati yassa nissayata natthi.
@Footnote: 1 Po. Ma. na santi. ito param evam natabbam.
     [419]   Natva   dhammam   anissitoti   natvati  natva  janitva
tulayitva   tirayitva   vibhavayitva   vibhutam   katva   sabbe   sankhara
aniccati   natva   janitva   tulayitva   tirayitva  vibhavayitva  vibhutam
katva   sabbe   sankhara   dukkhati   sabbe  dhamma  anattati  .pe.
Yankinci    samudayadhammam    sabbantam    nirodhadhammanti    natva   janitva
tulayitva  tirayitva  vibhavayitva  vibhutam  katva. Anissitoti dve nissaya
tanhanissayo   ca   ditthinissayo   ca  .pe.  ayam  tanhanissayo  .pe.
Ayam   ditthinissayo   .   tanhanissayam  pahaya  ditthinissayam  patinissajjitva
cakkhum  anissito  sotam  anissito  ghanam  anissito  jivham  anissito  kayam
anissito  manam  anissito  rupe  sadde  gandhe  rase  photthabbe kulam ganam
avasam   .pe.   ditthasutamutavinnatabbe   dhamme   anissito   anallino
anupagato   anajjhosito   anadhimutto   nikkhanto   nissattho   vippamutto
visannutto vimariyadikatena cetasa viharatiti natva dhammam anissito.
     [420]   Bhavaya  vibhavaya  ca  tanha  yassa  na  vijjatiti  tanhati
rupatanha     saddatanha     gandhatanha     rasatanha    photthabbatanha
dhammatanha  .  yassati  arahato  khinasavassa  .  bhavayati  bhavaditthiya.
Vibhavayati   vibhavaditthiya   .   bhavayati   sassataditthiya  .  vibhavayati
ucchedaditthiya   .  bhavayati  punappunam  bhavaya  punappunam  gatiya  punappunam
upapattiya   punappunam   patisandhiya   punappunam   attabhavabhinibbattiya  .
Bhinibbattiya   .   tanha   yassa   natthi  na  samvijjati  nupalabbhati  pahina
samucchinna    vupasanta    patippassaddha    abhabbuppattika    nanaggina
daddhati   bhavaya   vibhavaya   ca   tanha  yassa  na  vijjati  .  tenaha
bhagava
              yassa nissayata natthi        natva dhammam anissito
              bhavaya vibhavaya ca              tanha yassa na vijjatiti.
     [421] Tam brumi upasantoti          kamesu anapekkhinam
              gantha tassa na vijjanti     atari so visattikam.
     [422]   Tam   brumi   upasantoti   santo   upasanto   vupasanto
nibbuto   patippassaddhoti   tam  brumi  tam  kathemi  tam  bhanami  tam  dipayami
tam voharamiti tam brumi upasantoti.
     [423]  Kamesu  anapekkhinanti  kamati  uddanato  dve  kama
vatthukama  ca  kilesakama  ca  .pe.  ime  vuccanti  vatthukama .pe.
Ime   vuccanti   kilesakama   .  vatthukame  parijanitva  kilesakame
pahaya     pajahitva     vinoditva    byantikaritva    anabhavangamitva
kamesu    anapekkhi    vitakamo   cattakamo   vantakamo   muttakamo
pahinakamo   patinissatthakamo   [1]-   vitarago  cattarago  vantarago
muttarago   pahinarago   patinissattharago   nicchato   nibbuto  sitibhuto
sukhapatisamvedi brahmabhutena attana viharatiti kamesu anapekkhinam.
@Footnote: 1 Ma. kamesu.
     [424]   Gantha   tassa  na  vijjantiti  ganthati  cattaro  gantha
abhijjha    kayagantho    byapado    kayagantho    silabbattaparamaso
kayagantho    idamsaccabhiniveso    kayagantho    .   attano   ditthiya
rago   abhijjha   kayagantho   .   paravadesu   aghato   appaccayo
byapado   kayagantho   .   attano   silam  va  vattam  va  silabbattam
va   paramasati   1-  silabbattaparamaso  kayagantho  .  attano  ditthi
idamsaccabhiniveso   kayagantho   .   tassati   arahato   khinasavassa .
Gantha  tassa  na  vijjantiti  gantha  tassa  natthi  na  santi  na  samvijjanti
nupalabbhanti      pahina      samucchinna     vupasanta     patippassaddha
abhabbuppattika nanaggina daddhati gantha tassa na vijjanti.
     [425]   Atari   so  visattikanti  visattika  vuccati  tanha  yo
rago   sarago   .pe.   abhijjha   lobho  akusalamulam  .  visattikati
kenatthena  visattika  .  visatati  visattika  .  visalati  visattika .
Visatati   visattika   .  visamati  visattika  .  visakkatiti  visattika .
Visamharatiti    visattika    .    visamvadikati   visattika   .   visamulati
visattika   .   visaphalati   visattika   .   visaparibhogati  visattika .
Visala   va  pana  sa  tanha  rupe  sadde  gandhe  rase  photthabbe
kule    gane    avase   .pe.   dittha   suta   muta   vinnatabbesu
dhammesu   visata   2-  vitthatati  visattika  .  atari  so  visattikanti
so  imam  visattikam  tanham  atari  uttari  pattari  3- samatikkami vitivattatiti
@Footnote: 1 Ma. Yu. paramaso. 2 Ma. visatam. 3 Ma. patari.
Atari so visattikam. Tenaha bhagava
         tam brumi upasantoti               kamesu anapekkhinam
         gantha tassa na vijjanti          atari so visattikanti.
     [426] Na tassa putta pasavo       khettam vatthunca vijjati
              attam 1- vapi nirattam va   na tasmim upalabbhati.
     [427]   Na   tassa   putta   pasavo   khettam  vatthunca  vijjatiti
nati   patikkhepo   .   tassati   arahato   khinasavassa   .   puttati
cattaro    putta    attajo    putto   khettajo   putto   dinnako
putto   antevasiko   putto   .   pasavoti   ajelaka   kukkutasukara
hatthigavassavalava   .   khettanti   salikkhettam  vihikkhettam  muggakkhettam
masakkhettam    yavakkhettam    godhumakkhettam    tilakkhettam   .   vatthunti
gharavatthu   kotthakavatthu  purevatthu  pacchavatthu  aramavatthu  viharavatthu .
Na   tassa  putta  pasavo  khettam  vatthunca  vijjatiti  tassa  puttapariggaho
va   pasupariggaho   va   khettapariggaho  va  vatthupariggaho  va  natthi
na   santi   na   samvijjanti   nupalabbhanti   pahina   samucchinna  vupasanta
patippassaddha    abhabbuppattika    nanaggina    daddhati    na    tassa
putta pasavo khettam vatthunca vijjati.
     [428]   Attam  vapi  nirattam  va  na  tasmim  upalabbhatiti  attati
sassataditthi   2-   natthi   nirattati   ucchedaditthi  natthi  attati  gahitam
natthi   nirattati   muncitabbam   natthi   .   yassa   natthi   gahitam   tassa
@Footnote: 1 Ma. atta vapi niratta va. sabbattha idisameva. 2 Ma. attaditthi.
Natthi   muncitabbam   yassa   natthi   muncitabbam   tassa   natthi   gahitam  .
Gahanamuncanam    samatikkanto   araha   vuddhiparihanim   vitivatto   .   so
vutthavaso    cinnacarano    .pe.    natthi   tassa   punabbhavoti   attam
vapi nirattam va na tasmim upalabbhati. Tenaha bhagava
              na tassa putta pasavo        khettam vatthunca vijjati
              attam vapi nirattam va         na tasmim upalabbhatiti.
     [429] Yena [1]- vajjum puthujjana  atho samanabrahmana
               tam tassa apurekkhatam           tasma vadesu nejati.
     [430]  Yena  vajjum  puthujjana  atho  samanabrahmanati  puthujjanati
kenatthena   puthujjana   .   puthu  kilese  janentiti  puthujjana  .  puthu
avihatasakkayaditthikati   puthujjana   .   puthu   sattharanam   mukhullokikati
puthujjana    .    puthu    sabbagatihi   avunitati   puthujjana   .   puthu
nanabhisankharehi   abhisankharontiti   puthujjana   .   puthu   nanaoghehi
vuyhantiti    puthujjana    .    puthu    nanasantapehi    santappentiti
puthujjana   .   puthu   nanaparilahehi   paridayhantiti  puthujjana  .  puthu
pancasu   kamagunesu  ratta  giddha  gadhita  mucchita  ajjhopanna  lagga
laggita   palibuddhati   puthujjana   .   puthu   pancahi  nivaranehi  avuta
nivuta   ophuta   2-   pihita   paticchanna  patikujjitati  puthujjana .
Samanati   yekeci  ito  bahiddha  paribbajupagata  paribbajasamapanna .
Brahmanati   yekeci   bhovadika   .   yena   vajjum  puthujjana  atho
@Footnote: 1 Po. Ma. nam .  2 Ma. ovuta.
Samanabrahmanati   puthujjana   yena   [1]-   ragena   vadeyyum   yena
dosena  vadeyyum  yena  mohena  vadeyyum  yena  manena  vadeyyum  yaya
ditthiya    vadeyyum    yena   uddhaccena   vadeyyum   yaya   vicikicchaya
vadeyyum   yehi  anusayehi  vadeyyum  rattoti  va  dutthoti  va  mulhoti
va  vinibandhoti  va  paramatthoti  va  vikkhepagatoti  va  anitthangatoti
va   thamagatoti   va   .   te   abhisankhara   pahina  abhisankharanam
pahinatta   gatiyo   yena   vadeyyum   nerayikoti  va  tiracchanayonikoti
va  pittivisayikoti  va  manussoti  va  devoti  va  rupiti  va  arupiti
va   sanniti   va   asanniti   va   nevasanninasanniti   va   .  so
hetu   natthi   paccayo   natthi   karanam   natthi  yena  vadeyyum  katheyyum
bhaneyyum    dipayeyyum    vohareyyunti   yena   vajjum   puthujjana   atho
samanabrahmana.
     [431]   Tam  tassa  apurekkhanti  tassati  arahato  khinasavassa .
Purekkharoti   dve  purekkhara  tanhapurekkharo  ca  ditthipurekkharo
ca   .pe.   ayam   tanhapurekkharo   .pe.  ayam  ditthipurekkharo .
Tassa     tanhapurekkharo    pahino    ditthipurekkharo    patinissattho
tanhapurekkharassa pahinatta ditthipurekkharassa
patinissatthatta   na   tanham   va   ditthim  va  purato  katva  carati  na
tanhadhajo   na   tanhaketu    na   tanhadhipateyyo  na  ditthiddhajo  na
ditthiketu   na   ditthadhipateyyo  na  tanhaya  va  [2]-  ditthiya  va
@Footnote: 1 Ma. tam .  2 Ma. na.
Parivarito caratiti tam tassa apurekkhatam.
     [432]   Tasma   vadesu   nejatiti   tasmati  tasma  tamkarana
tamhetu   tappaccaya   tamnidana   vadesu   upavadesu  nindaya  garahaya
akittiya   avannaharikaya  nejati  na  ejati  1-  na  calati  na  vedhati
nappavedhati na sampavedhatiti tasma vadesu nejati. Tenaha bhagava
              yena vajjum puthujjana         atho samanabrahmana
              tam tassa apurekkhatam           tasma vadesu nejatiti.
     [433] Vitagedho amacchari             na ossesu vadate muni
              na samesu na omesu          kappam neti akappiyo.
     [434]    Vitagedho   amacchariti   gedho   vuccati   tanha   yo
rago   sarago   .pe.   abhijjha   lobho   akusalamulam  .  yasseso
gedho   pahino   samucchinno   vupasanto   patippassaddho   abhabbuppattiko
nanaggina  daddho  so  vuccati  vitagedho  .  so  rupe  agiddho .pe.
Dittha   suta   muta   vinnatabbesu   dhammesu  agiddho  agadhito  amucchito
anajjhopanno  vitagedho  [2]-  cattagedho  vantagedho  muttagedho [3]-
patinissatthagedho     nicchato     nibbuto     sitibhuto     sukhapatisamvedi
brahmabhutena  attana  viharatiti  vitagedho  .  amacchariti  macchariyanti  panca
macchariyani    avasamacchariyam    kulamacchariyam    labhamacchariyam   vannamacchariyam
dhammamacchariyam  yam  evarupam  macchariyam  .pe.  gaho  idam  vuccati macchariyam.
Yassetam     macchariyam     pahinam     samucchinnam    vupasantam    patippassaddham
@Footnote: 1 Ma. injati. 2 Ma. vigatagedho. 3 pahinagedho.
Abhabbuppattikam   nanaggina   daddham   so   vuccati   amacchariti   vitagedho
amacchari.
     [435]  Na  ossesu  vadate  muni  na  samesu  na  omesuti muniti
monam   vuccati   nanam   .pe.   sangajalamaticca   so   muni   .   muni
seyyohamasmiti   va   sadisohamasmiti   va   hinohamasmiti  va  na  vadati
na   katheti   na   bhanati  na  dipayati  na  voharatiti  na  ossesu  vadate
muni na samesu na omesu.
     [436]    Kappam    neti   akappiyoti   kappoti   dve   kappa
tanhakappo   ca   ditthikappo   ca   .pe.   ayam   tanhakappo  .pe.
Ayam   ditthikappo  .  tassa  tanhakappo  pahino  ditthikappo  patinissattho
tanhakappassa        pahinatta       ditthikappassa       patinissatthatta
tanhakappam   va   ditthikappam   va   neti  na  upeti  na  upagacchati  na
ganhati   na   paramasati   nabhinivisatiti   kappam   neti   .   akappiyoti
kappoti   1-   dve   kappa   tanhakappo  ca  ditthikappo  ca  .pe.
Ayam   tanhakappo   .pe.   ayam   ditthikappo   .   tassa  tanhakappo
pahino    ditthikappo    patinissattho    tassa   tanhakappassa   pahinatta
ditthikappassa    patinissatthatta   tanhakappam   va   ditthikappam   va   na
kappeti   na   janeti   na   sanjaneti   na  nibbatteti  nabhinibbattetiti
kappam neti akappiyo. Tenaha bhagava
@Footnote: 1 Ma. kappati.
              Vitagedho amacchari             na ossesu vadate muni
              na samesu na omesu          kappam neti akappiyoti.
     [437] Yassa loke sakam natthi       asata ca na socati
               dhammesu ca na gacchati        sa ve santoti vuccati.
     [438]  Yassa  loke  sakam  natthiti  yassati  arahato khinasavassa.
[1]-  Sakam  natthiti  yassa  2-  mayham  va  idam  paresam  va idanti kinci
rupagatam      vedanagatam      sannagatam      sankharagatam      vinnanagatam
gahitam    paramattham    abhinivittham    ajjhositam    adhimuttam   natthi   .pe.
Nanaggina daddhanti yassa loke sakam natthi.
     [439]   Asata  ca  na  socatiti  viparinatam  va  vatthum  na  socati
viparinatasmim   va   vatthusmim   na   socati   cakkhu   me   viparinatanti  na
socati  sotam  me  ghanam  me  jivha  me  kayo  me  mano  me rupa
me   sadda   me   gandha  me  rasa  me  photthabba  me  kulam  me
gano  me  avaso  me  labho  me  yaso  me  pasamsa  me  sukham me
civaram   me  pindapato  me  senasanam  me  gilanapaccayabhesajjaparikkharo
me  mata  me  pita  me  bhata  me  bhagini  me putto me dhita me
mitta   me   amacca   me  nataka  me  salohita  me  viparinatati
na   socati  na  kilamati  na  paridevati  na  urattalim  kandati  na  sammoham
apajjatiti evampi asata ca na socati.
     {439.1}      Athava      asataya      dukkhaya     vedanaya
phuttho           pareto           samohito          samannagato
@Footnote: 1 Ma. loke. 2 tassa. 3 Ma. asantaya.
Na   socati  na  kilamati  na  paridevati  na  urattalim  kandati  na  sammoham
apajjati   .   cakkhurogena  phuttho  pareto  samohito  samannagato  na
socati   na   kilamati   na   paridevati  na  urattalim  kandati  na  sammoham
apajjati   .   sotarogena   ghanarogena   jivharogena   kayarogena
sisarogena   kannarogena   mukharogena   dantarogena   kasena   sasena
pinasena   dahena   jarena   kucchirogena   mucchaya  pakkhandikaya  sulaya
visucikaya  kutthena  gandena  kilasena  sosena  apamarena  dadduya  1-
kanduya   kacchuya   rakhasaya   vitacchikaya  lohitena  pittena  madhumehena
amsaya   pilakaya   bhagandalaya   2-   pittasamutthanehi   3-  abadhehi
semhasamutthanehi   abadhehi  vatasamutthanehi  abadhehi  sannipatikehi
abadhehi    utuparinamajehi   abadhehi   visamapariharajehi   abadhehi
opakkamikehi   abadhehi   kammavipakajehi   abadhehi  sitena  unhena
jighacchaya    pipasaya   uccarena   passavena   damsamakasavatatapasirimsapa-
samphassehi   phuttho   pareto   samohito   samannagato  na  socati  na
kilamati   na   paridevati   na   urattalim  kandati  na  sammoham  apajjatiti
evampi asata ca na socati.
     {439.2}  Athava  asante  asamvijjamane  anupalabbhiyamane  aho
vata  me  tam tam vata me natthi siya vata me tam tam vataham na labhamiti na socati
na   kilamati  na  paridevati  na  urattalim  kandati  na  sammoham  apajjatiti
evampi asata ca na socati.
@Footnote: 1 Yu. danduya. 2 Po. Ma. bhagandalena. 3 Po. Ma. pittasamutthanena abadhena.
@ito param evam natabbam.
     [440]  Dhammesu  ca  na  gacchatiti  na  chandagatim gacchati na dosagatim
gacchati  na  mohagatim  gacchati  na  bhayagatim  gacchati  na  ragavasena  gacchati
na  dosavasena  gacchati  na  mohavasena  gacchati  na  manavasena  gacchati  na
ditthivasena   gacchati  na  uddhaccavasena  gacchati  na  vicikicchavasena  gacchati
na  anusayavasena  gacchati  na  [1]-  vaggehi  dhammehi yayati niyyati vuyhati
samhariyatiti dhammesu ca na gacchati.
     [441]  Sa  ve  santoti  vuccatiti  so  santo upasanto vupasanto
nibbuto   patippassaddhoti   vuccati   kathiyati   bhaniyati   dipiyati  vohariyatiti
sa ve santoti vuccati. Tenaha bhagava
         yassa loke sakam natthi      asata ca na socati
         dhammesu ca na gacchati        sa ve santoti vuccatiti.
             Dasamo purabhedasuttaniddeso nitthito.
                            ------------
@Footnote: 1 Po. Ma. ca.



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 29 page 251-304. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=29&item=374&items=68&modeTY=2              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=29&item=374&items=68&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=29&item=374&items=68&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=29&item=374&items=68&modeTY=2              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=374              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=7251              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=7251              Contents of The Tipitaka Volume 29 http://84000.org/tipitaka/read/?index_29

read First itemread Previous itemแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :