บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
TIPITAKA Volume 21 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 13 : Sutta. Aṅ. (2): catukkanipāto
Suttantapitake anguttaranikayassa dutiyo bhago ------- catukkanipato namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa. Pathamapannasako bhandagamavaggo pathamo [1] Evamme sutam. Ekam samayam bhagava vajjisu viharati bhandagame. Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca catunnam bhikkhave dhammanam ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca katamesam catunnam ariyassa bhikkhave silassa ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca ariyassa bhikkhave samadhissa ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca ariyaya bhikkhave pannaya ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva tumhakanca ariyaya bhikkhave vimuttiya ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamanceva Tumhakanca tayidam bhikkhave ariyam silam anubuddham patividdham ariyo samadhi anubuddho patividdho ariya panna anubuddha patividdha ariya vimutti anubuddha patividdha ucchinna bhavatanha khina bhavanetti natthidani punabbhavoti . idamavoca bhagava idam vatvana sugato athaparam etadavoca sattha silasamadhipanna ca vimutti ca anuttara anubuddha ime dhamma gotamena yasassina. Iti buddho abhinnaya dhammamakkhasi bhikkhunam dukkhassantakaro sattha cakkhuma parinibbutoti. [2] Catuhi bhikkhave dhammehi asamannagato imasma dhammavinaya papatitoti vuccati katamehi catuhi ariyena bhikkhave silena asamannagato imasma dhammavinaya papatitoti vuccati ariyena bhikkhave samadhina asamannagato imasma dhammavinaya papatitoti vuccati ariyaya bhikkhave pannaya asamannagato imasma dhammavinaya papatitoti vuccati ariyaya bhikkhave vimuttiya asamannagato imasma dhammavinaya papatitoti vuccati imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi asamannagato imasma dhammavinaya papatitoti vuccati. {2.1} Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato imasma dhammavinaya apapatitoti 1- vuccati katamehi catuhi ariyena bhikkhave silena samannagato imasma dhammavinaya apapatitoti vuccati ariyena bhikkhave samadhina @Footnote: 1 Po. Ma. appapatitoti. ito param idisameva. Samannagato imasma dhammavinaya apapatitoti vuccati ariyaya bhikkhave pannaya samannagato imasma dhammavinaya apapatitoti vuccati ariyaya bhikkhave vimuttiya samannagato imasma dhammavinaya apapatitoti vuccati imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato imasma dhammavinaya apapatitoti vuccatiti. Cuta patanti patita giddha ca punaragata katakiccam ratamrammam sukhenanvagatam sukhanti. [3] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo [1]- vinnunam bahunca apunnam pasavati katamehi catuhi ananuvicca apariyogahetva avannarahassa vannam bhasati ananuvicca apariyogahetva vannarahassa avannam bhasati ananuvicca apariyogahetva appasadaniye thane pasadam upadamseti ananuvicca apariyogahetva pasadaniye thane appasadam upadamseti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati. {3.1} Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato pandito byatto 2- sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavati katamehi catuhi anuvicca pariyogahetva avannarahassa avannam @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ca. ito param idisameva . 2 Ma. viyatto. Bhasati anuvicca pariyogahetva vannarahassa vannam bhasati anuvicca pariyogahetva appasadaniye thane appasadam upadamseti anuvicca pariyogahetva pasadaniye thane pasadam upadamseti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato pandito byatto sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavatiti. Yo nindiyam pasamsati tam va nindati yo pasamsiyo vicinati mukhena so kalim kalina tena sukham na vindati. Appamatto ayam kali yo akkhesu dhanaparajayo sabbassapi sahapi attana ayameva mahattaro 1- kali yo sugatesu manam padosaye satam sahassanam nirabbudanam chattimsati panca ca abbudani yamariyam 2- garahiya nirayam upeti vacam mananca panidhaya papakanti. [4] Catusu bhikkhave micchapatipajjamano balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati katamesu catusu matari bhikkhave micchapatipajjamano balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati pitari bhikkhave micchapatipajjamano .pe. @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. mahantataro . 2 Ma. Yu. yamariyagarahi. Tathagate bhikkhave micchapatipajjamano .pe. tathagatasavake bhikkhave micchapatipajjamano balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati imesu kho bhikkhave catusu micchapatipajjamano balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati. {4.1} Catusu bhikkhave [1]- sammapatipajjamano pandito byatto sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavati katamesu catusu matari bhikkhave sammapatipajjamano pandito byatto sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavati pitari bhikkhave sammapatipajjamano .pe. Tathagate bhikkhave sammapatipajjamano .pe. tathagatasavake bhikkhave sammapatipajjamano pandito byatto sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavati imesu kho bhikkhave catusu sammapatipajjamano pandito byatto sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavatiti. Matari pitari capi yo micchapatipajjati tathagate ca 2- sambuddhe athava tassa savake @Footnote: 1 Po. dhammesu . 2 Po. Ma. Yu. va. Bahunca so pasavati apunnam tadiso naro. Taya [1]- adhammacariyaya matapitusu pandita idheva nam garahanti peccapayanca gacchati. Matari pitari capi yo sammapatipajjati tathagate ca 2- sambuddhe athava tassa savake bahunca so pasavati punnampi 3- tadiso naro. Taya [4]- dhammacariyaya matapitusu pandita idheva nam pasamsanti pecca sagge pamodatiti. [5] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro anusotagami puggalo patisotagami puggalo thitatto puggalo tinno paragato thale titthati brahmano. {5.1} Katamo ca bhikkhave anusotagami puggalo idha bhikkhave ekacco puggalo kame ca patisevati papanca kammam karoti ayam vuccati bhikkhave anusotagami puggalo. {5.2} Katamo ca bhikkhave patisotagami puggalo idha bhikkhave ekacco puggalo kame ca na patisevati papanca kammam na karoti sahapi dukkhena sahapi domanassena assumukhopi rudamano paripunnam parisuddham brahmacariyam carati ayam vuccati bhikkhave patisotagami puggalo. {5.3} Katamo ca bhikkhave thitatto puggalo idha bhikkhave ekacco puggalo pancannam orambhagiyanam sannojananam @Footnote: 1 Ma. nam . 2 Po. Ma. Yu. va 3 Ma. Yu. punnam etadiso naro . 4 Ma. Yu. nam. Parikkhaya opapatiko hoti tatthaparinibbayi anavattidhammo tasma loka ayam vuccati bhikkhave thitatto puggalo. {5.4} Katamo ca bhikkhave puggalo tinno paragato thale titthati brahmano idha bhikkhave ekacco puggalo asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave puggalo tinno paragato thale titthati brahmano . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. Yekeci kamesu asannata jana avitaraga idha kamabhogino punappunam jatijarupaga hi te 1- tanhadhipanna anusotagamino. Tasma hi dhiro idhupatthitasati kame ca pape ca asevamano sahapi dukkhena jaheyya kame patisotagamiti tamahu puggalam. Yo ve kilesani pahaya panca paripunnasekho aparihanadhammo cetovasippatto samahitindriyo sa ve thitattoti naro pavuccati. @Footnote: 1 Ma. Yu. jatijarupagami te. Paropara yassa samecca dhamma vidhupita atthagata na santi sa 1- vedagu vusitabrahmacariyo lokantagu paragatoti vuccatiti. [6] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro appassuto sutena anupapanno appassuto sutena upapanno bahussuto sutena anupapanno bahussuto sutena upapanno. {6.1} Kathanca bhikkhave puggalo appassuto hoti sutena anupapanno idha bhikkhave ekaccassa puggalassa appakam sutam hoti suttam geyyam veyyakaranam gatha udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so tassa appakassa sutassa na atthamannaya dhammamannaya dhammanudhammapatipanno hoti evam kho bhikkhave puggalo appassuto hoti sutena anupapanno. {6.2} Kathanca bhikkhave puggalo appassuto hoti sutena upapanno idha bhikkhave ekaccassa puggalassa appakam sutam hoti suttam geyyam .pe. Vedallam so tassa appakassa sutassa atthamannaya dhammamannaya dhammanudhammapatipanno hoti evam kho bhikkhave puggalo appassuto hoti sutena upapanno. {6.3} Kathanca bhikkhave puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno idha bhikkhave ekaccassa puggalassa bahum sutam hoti suttam geyyam .pe. vedallam so tassa bahukassa sutassa na atthamannaya @Footnote: 1 Ma. sa ve muni. Dhammamannaya dhammanudhammapatipanno hoti evam kho bhikkhave puggalo bahussuto hoti sutena anupapanno. {6.4} Kathanca bhikkhave puggalo bahussuto hoti sutena upapanno idha bhikkhave ekaccassa puggalassa bahum sutam hoti suttam geyyam veyyakaranam gatha udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so tassa bahukassa sutassa atthamannaya dhammamannaya dhammanudhammapatipanno hoti evam kho bhikkhave puggalo bahussuto hoti sutena upapanno. Ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. Appassutopi ce hoti silesu asamahito ubhayena nam garahanti silato ca sutena ca. Appassutopi ce hoti silesu susamahito silato nam pasamsanti nassa sampajjate sutam. Bahussutopi ce hoti silesu asamahito silato nam garahanti tassa sampajjate sutam. Bahussutopi ce hoti silesu susamahito ubhayena nam pasamsanti silato ca sutena ca. Bahussutam dhammadharam sappannam buddhasavakam nekkham jambonadasseva ko tam ninditumarahati devapi nam pasamsanti brahmunapi pasamsitoti. [7] Cattarome bhikkhave viyatta vinita visarada bahussuta Dhammadhara dhammanudhammapatipanna sangham sobhenti katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu viyatto vinito visarado bahussuto dhammadharo dhammanudhammapatipanno sangham sobheti . bhikkhuni bhikkhave .pe. Upasako bhikkhave .pe. upasika bhikkhave viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna sangham sobheti . ime kho bhikkhave cattaro viyatta vinita visarada bahussuta dhammadhara dhammanudhammapatipanna sangham sobhentiti. Yo hoti byatto ca visarado ca bahussuto dhammadharo ca hoti dhammassa hoti anudhammacari sa tadiso vuccati sanghasobhano. Bhikkhu ca silasampanno bhikkhuni ca bahussuta upasako ca yo saddho ya ca saddha upasika ete kho sangham sobhenti ete hi sanghasobhanati. [8] Cattarimani bhikkhave tathagatassa vesarajjani yehi vesarajjehi samannagato tathagato asabhanthanam patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti katamani cattari sammasambuddhassa te patijanato ime dhamma anabhisambuddhati tatra vata mam samano va brahmano va devo va maro va brahma va koci va lokasmim sahadhammena paticodessatiti nimittametam bhikkhave na Samanupassami etampaham bhikkhave nimittam asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesarajjappatto viharami. {8.1} Khinasavassa te patijanato ime asava aparikkhinati tatra vata mam samano va brahmano va devo va maro va brahma va koci va lokasmim sahadhammena paticodessatiti nimittametam bhikkhave na samanupassami etampaham bhikkhave nimittam asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesarajjappatto viharami. {8.2} Ye kho pana te antarayika dhamma vutta te patisevato nalam antarayayati tatra vata mam samano va brahmano va devo va maro va brahma va koci va lokasmim sahadhammena paticodessatiti nimittametam bhikkhave na samanupassami etampaham bhikkhave nimittam asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesarajjappatto viharami. {8.3} Yassa kho pana te atthaya dhammo desito so na niyyati takkarassa sammadukkhakkhayayati tatra vata mam samano va brahmano va devo va maro va brahma va koci va lokasmim sahadhammena paticodessatiti nimittametam bhikkhave na samanupassami etampaham bhikkhave nimittam asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesarajjappatto viharami . imani kho bhikkhave cattari tathagatassa vesarajjani yehi vesarajjehi samannagato tathagato asabhanthanam patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavattetiti. Yekecime vadapatha puthussita Yannissita samanabrahmana ca tathagatam patva na te bhavanti visaradam vadapathativattam 1- yo dhammacakkam abhibhuyya kevalam 2- pavattayi sabbabhutanukampi tam tadisam devamanussasettham satta namassanti bhavassa paragunti. [9] Cattarome bhikkhave tanhuppada yattha bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati katame cattaro civarahetu va bhikkhave bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati pindapatahetu va bhikkhave bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati senasanahetu va bhikkhave bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati itibhavabhavahetu va bhikkhave bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati ime kho bhikkhave cattaro tanhuppada yattha bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjatiti. Tanhadutiyo puriso dighamaddhana samsaram itthabhavannathabhavam samsaram nativattati. Etamadinavam natva tanham dukkhassa sambhavam vitatanho anadano sato bhikkhu paribbajeti. @Footnote: 1 Yu. vadapathativuttam . 2 kevalitipi. [10] Cattarome bhikkhave yoga katame cattaro kamayogo bhavayogo ditthiyogo avijjayogo . katamo ca bhikkhave kamayogo idha bhikkhave ekacco kamanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajanati tassa kamanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajanato yo kamesu kamarago kamanandi kamasineho kamamuccha kamapipasa kamaparilaho kamajjhosanam kamatanha sanuseti ayam vuccati bhikkhave kamayogo. Iti kamayogo. {10.1} Bhavayogo ca katham hoti idha bhikkhave ekacco bhavanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajanati tassa bhavanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajanato yo bhavesu bhavarago bhavanandi bhavasineho bhavamuccha bhavapipasa bhavaparilaho bhavajjhosanam bhavatanha sanuseti ayam vuccati bhikkhave bhavayogo. Iti kamayogo bhavayogo. {10.2} Ditthiyogo ca katham hoti idha bhikkhave ekacco ditthinam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajanati tassa ditthinam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajanato yo ditthisu ditthirago ditthinandi ditthisineho ditthimuccha ditthipipasa ditthiparilaho ditthijjhosanam ditthitanha sanuseti ayam vuccati bhikkhave ditthiyogo. Iti kamayogo bhavayogo ditthiyogo. {10.3} Avijjayogo ca katham hoti idha bhikkhave ekacco channam phassayatananam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajanati tassa channam phassayatananam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajanato ya chasu phassayatanesu avijja annanam sanuseti ayam vuccati bhikkhave avijjayogo . Iti kamayogo bhavayogo ditthiyogo avijjayogo . sampayutto 1- papakehi akusalehi dhammehi sankilesikehi ponobbhavikehi sadarehi dukkhavipakehi ayatimjatijaramaranikehi tasma ayogakkhemiti vuccati ime kho bhikkhave cattaro yoga. {10.4} Cattarome bhikkhave visamyoga katame cattaro kamayogavisamyogo bhavayogavisamyogo ditthiyogavisamyogo avijjayogavisamyogo . katamo ca bhikkhave kamayogavisamyogo idha bhikkhave ekacco kamanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajanati tassa kamanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajanato yo kamesu kamarago kamanandi kamasineho kamamuccha kamapipasa kamaparilaho kamajjhosanam kamatanha sa nanuseti ayam vuccati bhikkhave kamayogavisamyogo . Iti kamayogavisamyogo. {10.5} Bhavayogavisamyogo ca katham hoti idha bhikkhave ekacco bhavanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajanati tassa bhavanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca @Footnote: 1 Ma. Yu. samyutto. Nissarananca yathabhutam pajanato yo bhavesu bhavarago bhavanandi bhavasineho bhavamuccha bhavapipasa bhavaparilaho bhavajjhosanam bhavatanha sa nanuseti ayam vuccati bhikkhave bhavayogavisamyogo . Iti kamayogavisamyogo bhavayogavisamyogo. {10.6} Ditthiyogavisamyogo ca katham hoti idha bhikkhave ekacco ditthinam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajanati tassa ditthinam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajanato yo ditthisu ditthirago ditthinandi ditthisineho ditthimuccha ditthipipasa ditthiparilaho ditthijjhosanam ditthitanha sa nanuseti ayam vuccati bhikkhave ditthiyogavisamyogo . iti kamayogavisamyogo bhavayogavisamyogo ditthiyogavisamyogo. {10.7} Avijjayogavisamyogo ca katham hoti idha bhikkhave ekacco channam phassayatananam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajanati tassa channam phassayatananam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajanato ya chasu phassayatanesu avijja annanam sa nanuseti ayam vuccati bhikkhave avijjayogavisamyogo . Iti kamayogavisamyogo bhavayogavisamyogo ditthiyogavisamyogo avijjayogavisamyogo . visamyutto papakehi akusalehi dhammehi sankilesikehi ponobbhavikehi sadarehi dukkhavipakehi ayatimjatijaramaranikehi tasma yogakkhemiti vuccati . ime kho bhikkhave cattaro visamyogati. Kamayogena samyutta bhavayogena cubhayam ditthiyogena samyutta avijjaya purakkhata satta gacchanti samsaram jatimaranagamino. Ye ca kame parinnaya bhavayoganca sabbaso ditthiyogam samuhacca avijjanca virajayam sabbayogavisamyutta te ve yogatiga 1- muniti. Bhandagamavaggo pathamo tassuddanam anubuddham papatitam dvekhatam anusotapancamam appassuto ca sobhenti (vesarajjam) tanhayogena te dasati. --------- Caravaggo dutiyo [11] Carato cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kamavitakko va byapadavitakko va vihimsavitakko va tanca 2- bhikkhu adhivaseti nappajahati na vinodeti na byantikaroti na anabhavam gameti carampi bhikkhave bhikkhu evambhuto anatapi anottappi satatam samitam kusito hinaviriyoti vuccati. {11.1} Thitassa cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kamavitakko va byapadavitakko va vihimsavitakko va tanca 2- bhikkhu adhivaseti nappajahati na vinodeti na byantikaroti na anabhavam gameti thitopi bhikkhave bhikkhu evambhuto anatapi anottappi satatam samitam @Footnote: 1 Yu. yogatigaminoti . 2 Po. Ma. Yu. tance. Kusito hinaviriyoti vuccati. {11.2} Nisinnassa cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kamavitakko va byapadavitakko va vihimsavitakko va tanca bhikkhu adhivaseti nappajahati na vinodeti na byantikaroti na anabhavam gameti nisinnopi bhikkhave bhikkhu evambhuto anatapi anottappi satatam samitam kusito hinaviriyoti vuccati. {11.3} Sayanassa cepi bhikkhave bhikkhuno jagarassa uppajjati kamavitakko va byapadavitakko va vihimsavitakko va tanca bhikkhu adhivaseti nappajahati na vinodeti na byantikaroti na anabhavam gameti sayanopi bhikkhave bhikkhu jagaro evambhuto anatapi anottappi satatam samitam kusito hinaviriyoti vuccati. {11.4} Carato cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kamavitakko va byapadavitakko va vihimsavitakko va tanca bhikkhu nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavam gameti carampi bhikkhave bhikkhu evambhuto atapi ottappi satatam samitam araddhaviriyo pahitattoti vuccati. {11.5} Thitassa cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kamavitakko va byapadavitakko va vihimsavitakko va tanca bhikkhu nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavam gameti thitopi bhikkhave bhikkhu evambhuto atapi ottappi satatam samitam araddhaviriyo pahitattoti vuccati. {11.6} Nisinnassa cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kamavitakko va byapadavitakko va vihimsavitakko va tanca bhikkhu nadhivaseti pajahati Vinodeti byantikaroti anabhavam gameti nisinnopi bhikkhave bhikkhu evambhuto atapi ottappi satatam samitam araddhaviriyo pahitattoti vuccati. {11.7} Sayanassa cepi bhikkhave bhikkhuno jagarassa uppajjati kamavitakko va byapadavitakko va vihimsavitakko va tanca bhikkhu nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavam gameti sayanopi bhikkhave bhikkhu jagaro evambhuto atapi ottappi satatam samitam araddhaviriyo pahitattoti vuccatiti. Caram va yadi va tittham nisinno udava sayam yo vitakkam vitakketi papakam gehanissitam kummaggam patipanno so mohaneyyesu mucchito abhabbo tadiso bhikkhu phutthum sambodhimuttamam. Yo caram vapi tittham va nisinno udava sayam vitakkam samayitvana vitakkupasame rato bhabbo so tadiso bhikkhu phutthum sambodhimuttamanti. [12] Sampannasila bhikkhave viharatha sampannapatimokkha patimokkhasamvarasamvuta viharatha acaragocarasampanna anumattesu vajjesu bhayadassavino samadaya sikkhatha sikkhapadesu . sampannasilanam bhikkhave viharatam sampannapatimokkhanam patimokkhasamvarasamvutanam viharatam acaragocara- sampannanam anumattesu vajjesu bhayadassavinam samadaya sikkhatam sikkhapadesu kimassa uttarikaraniyam carato cepi bhikkhave bhikkhuno Abhijja ... byapado vigato hoti thinamiddham ... Uddhaccakukkuccam ... Vicikiccha pahina hoti araddham hoti viriyam asallinam upatthita sati appamuttha passaddho kayo asaraddho samahitam cittam ekaggam carampi bhikkhave bhikkhu evambhuto atapi ottappi satatam samitam araddhaviriyo pahitattoti vuccati. {12.1} Thitassa cepi bhikkhave bhikkhuno ... Nisinnassa cepi bhikkhave bhikkhuno ... sayanassa cepi bhikkhave bhikkhuno jagarassa abhijjha ... Byapado vigato hoti thinamiddham ... uddhaccakukkuccam ... vicikiccha pahina hoti araddham hoti viriyam asallinam upatthita sati appamuttha passaddho kayo asaraddho samahitam cittam ekaggam sayanopi bhikkhave bhikkhu jagaro evambhuto atapi ottappi satatam samitam araddhaviriyo pahitattoti vuccatiti. Yatancare yatam titthe yatam acche yatam saye yatam samminjaye bhikkhu yatametam pasaraye uddham tiriyam apacinam yavata jagato gati samavekkhita ca dhammanam khandhanam udayabbayam cetosamathasamicim sikkhamanam sadasatim 1- satatam pahitattoti ahu bhikkhum tathavidhanti. [13] Cattarimani bhikkhave sammappadhanani katamani cattari idha bhikkhave bhikkhu anuppannanam papakanam akusalanam dhammanam anuppadaya @Footnote: 1 Ma. Yu. sadasatam. Chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati uppannanam papakanam akusalanam dhammanam pahanaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati anuppannanam kusalanam dhammanam uppadaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati uppannanam kusalanam dhammanam thitiya asammosaya bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaya paripuriya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati imani kho bhikkhave cattari sammappadhananiti. Sammappadhana maradheyyabhibhuta 1- te asita jatimaranabhayassa paragu te tusita jetvana maram savahanam te aneja (sabbam) namucibalam upativatta (te sukhitati) [14] Cattarimani bhikkhave padhanani katamani cattari samvarappadhanam pahanappadhanam bhavanappadhanam anurakkhanappadhanam katamanca bhikkhave samvarappadhanam idha bhikkhave bhikkhu cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati sotena saddam sutva ... Ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... Manasa dhammam @Footnote: 1 Yu. maradheyyadhibhuno. Vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati idam vuccati bhikkhave samvarappadhanam. {14.1} Katamanca bhikkhave pahanappadhanam idha bhikkhave bhikkhu uppannam kamavitakkam nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavam gameti uppannam byapadavitakkam ... uppannam vihimsavitakkam ... Uppannuppanne papake akusale dhamme nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavam gameti idam vuccati bhikkhave pahanappadhanam. {14.2} Katamanca bhikkhave bhavanappadhanam idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhangam bhaveti vivekanissitam viraganissitam nirodhanissitam vossaggaparinamim dhammavicayasambojjhangam bhaveti ... viriyasambojjhangam bhaveti ... pitisambojjhangam bhaveti ... passaddhisambojjhangam bhaveti ... samadhisambojjhangam bhaveti ... upekkhasambojjhangam bhaveti vivekanissitam viraganissitam nirodhanissitam vossaggaparinamim idam vuccati bhikkhave bhavanappadhanam. {14.3} Katamanca bhikkhave anurakkhanappadhanam idha bhikkhave bhikkhu uppannam bhaddakam samadhinimittam anurakkhati atthikasannam pulavakasannam vinilakasannam vipubbakasannam vicchiddakasannam uddhumatakasannam idam vuccati bhikkhave anurakkhanappadhanam . Imani kho bhikkhave cattari padhananiti. Samvaro ca pahananca bhavana anurakkhana Ete padhana cattaro desitadiccabandhuna yehi bhikkhu idhatapi khayam dukkhassa papuneti. [15] Catasso ima bhikkhave aggapannattiyo katama catasso etadaggam bhikkhave attabhavinam yadidam rahu asurindo etadaggam bhikkhave kamabhoginam yadidam raja mandhata etadaggam bhikkhave adhipateyyanam yadidam maro papima sadevake bhikkhave loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya tathagato aggamakkhayati araham sammasambuddho ima kho bhikkhave catasso aggapannattiyoti. Rahuggam attabhavinam mandhata kamabhoginam maro adhipateyyanam iddhiya yasasa jalam uddham tiriyam apacinam yavata jagato gati sadevakassa lokassa buddho aggam 1- pavuccatiti. [16] Cattarimani *- bhikkhave sokhummani katamani cattari idha bhikkhave bhikkhu rupasokhummena samannagato hoti paramena tena ca rupasokhummena annam rupasokhummam uttaritaram va panitataram va na samanupassati tena ca rupasokhummena annam rupasokhummam uttaritaram va panitataram va na pattheti vedanasokhummena samannagato hoti sannasokhummena samannagato hoti sankharasokhummena samannagato hoti paramena tena ca sankharasokhummena annam sankharasokhummam uttaritaram @Footnote: 1 Po. Ma. aggoti. @* mikarkr khagoe cattaramani peDna cattarimani Va panitataram va na samanupassati tena ca sankharasokhummena annam sankharasokhummam uttaritaram va panitataram va na pattheti imani kho bhikkhave cattari sokhummaniti. Rupasokhummatam natva vedanananca sambhavam sanna yato samudeti attham gacchati yattha ca sankhare parato natva dukkhato no ca attato sa ve sammaddaso bhikkhu santo santipade rato dhareti antimam deham jetva maram savahananti. [17] Cattarimani bhikkhave agatigamanani katamani cattari chandagatim gacchati dosagatim gacchati mohagatim gacchati bhayagatim gacchati imani kho bhikkhave cattari agatigamananiti. Chanda dosa bhaya moha yo dhammam ativattati nihiyati tassa yaso kalapakkheva candimati. [18] Cattarimani bhikkhave nagatigamanani katamani cattari na chandagatim gacchati na dosagatim gacchati na mohagatim gacchati na bhayagatim gacchati imani kho bhikkhave cattari nagatigamananiti. Chanda dosa bhaya moha yo dhammam nativattati apurati tassa yaso sukkapakkheva candimati. [19] Cattarimani bhikkhave agatigamanani katamani cattari chandagatim gacchati dosagatim gacchati mohagatim gacchati bhayagatim Gacchati imani kho bhikkhave cattari agatigamananiti. Chanda dosa bhaya moha yo dhammam ativattati nihiyati tassa yaso kalapakkheva candimati. Cattarimani bhikkhave nagatigamanani katamani cattari na chandagatim gacchati na dosagatim gacchati na mohagatim gacchati na bhayagatim gacchati imani kho bhikkhave cattari nagatigamananiti. Chanda dosa bhaya moha yo dhammam nativattati apurati tassa yaso sukkapakkheva candimati. [20] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato bhattuddesako yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi chandagatim gacchati dosagatim gacchati mohagatim gacchati bhayagatim gacchati imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhattuddesako yathabhatam nikkhitto evam niraye . catuhi bhikkhave dhammehi samannagato bhattuddesako yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi catuhi na chandagatim gacchati na dosagatim gacchati na mohagatim gacchati na bhayagatim gacchati imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhattuddesako yathabhatam nikkhitto evam saggeti. Yekeci kamesu asannata jana adhammika honti adhammagarava chanda ca dosa ca bhaya ca gamino Parisakasato 1- ca panesa vuccati evam hi vuttam samanena janata tasma hi te sappurisa pasamsiya dhamme thita ye na karonti papakam na chandadosa na bhaya ca gamino. Parisaya mando ca panesa vuccati evam hi vuttam samanena janatati. Caravaggo dutiyo. Tassuddanam caram silam padhanani samvaram pannattipancamam sokhummam tayo agati bhattuddesena te dasati. ----------- Uruvelavaggo tatiyo [21] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca ekamidaham bhikkhave samayam uruvelayam viharami najja neranjaraya tire ajapalanigrodhe pathamabhisambuddho tassa mayham bhikkhave rahogatassa patisallinassa evam cetaso parivitakko udapadi dukkham kho agaravo viharati appatisso kannukho aham samanam va brahmanam va sakkatva @Footnote: 1 Yu. parisakkasavo. Garum katva upanissaya vihareyyanti tassa mayham bhikkhave etadahosi aparipurassa kho me 1- silakkhandhassa paripuriya annam samanam va brahmanam va sakkatva garum katva 2- upanissaya vihareyyam na kho panaham passami sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya annam samanam va brahmanam va attana silasampannataram yamaham sakkatva garum katva upanissaya vihareyyam aparipurassa kho me 1- ... samadhikkhandhassa ... Pannakkhandhassa ... Vimuttikkhandhassa paripuriya annam samanam va brahmanam va sakkatva garum katva upanissaya vihareyyam na kho panaham passami sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya annam samanam va brahmanam va attana vimuttisampannataram yamaham sakkatva garum katva upanissaya vihareyyanti tassa mayham bhikkhave etadahosi yannunaham yopayam dhammo maya abhisambuddho tameva dhammam sakkatva garum katva upanissaya vihareyyanti. {21.1} Athakho bhikkhave brahma sahampati mama cetasa cetoparivitakkamannaya seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva brahmaloke antarahito mama purato paturahosi . athakho bhikkhave brahma sahampati ekamsam uttarasangam karitva dakkhinajanumandalam pathaviyam nihantva yenaham tenanjalimpanametva @Footnote: 1 Ma. Yu. aham . 2 garukatva. ito param idisameva. Mam etadavoca evametam bhagava evametam sugata yepi te bhante ahesum atitamaddhanam arahanto sammasambuddha tepi bhagavanto dhammamyeva sakkatva garum katva upanissaya viharimsu yepi te bhante bhavissanti anagatamaddhanam arahanto sammasambuddha tepi bhagavanto dhammamyeva sakkatva garum katva upanissaya viharissanti bhagavapi bhante etarahi araham sammasambuddho dhammamyeva sakkatva garum katva upanissaya viharatuti idamavoca brahma sahampati idam vatva athaparam etadavoca ye ca atita 1- sambuddha ye ca buddha anagata yo cetarahi sambuddho bahunnam sokanasano sabbe saddhammagaruno viharimsu 2- vihati ca athapi viharissanti esa buddhana dhammata tasma hi attakamena mahattamabhikankhata saddhammo garukatabbo saram buddhana sasananti. Idamavoca bhikkhave brahma sahampati idam vatva mam abhivadetva detva padakkhinam katva tatthevantaradhayi . idha 3- khvaham bhikkhave brahmuno ajjhesanam viditva attano ca patirupam yopayam dhammo maya abhisambuddho tameva dhammam sakkatva garum katva upanissaya vihasim yato ca kho bhikkhave sanghopi mahattena samannagato atha @Footnote: 1 Yu. yecabbhatita . 2 Ma. Yu. vihamsu viharanti ca . 3 Po. Ma. Yu. atha. Me sanghepi garavoti. [22] Ekamidaham bhikkhave samayam uruvelayam viharami najja neranjaraya tire ajapalanigrodhe pathamabhisambuddho . athakho bhikkhave sambahula brahmana jinna vuddha mahallaka addhagata vayoanuppatta yenaham tenupasankamimsu upasankamitva maya saddhim sammodimsu sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidimsu ekamantam nisinna kho bhikkhave te brahmana mam etadavocum sutam metam bho gotama na samano gotamo brahmane jinne vuddhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivadeti va paccuttheti va asanena va nimantetiti tayidam bho gotama tatheva na hi bhavam gotamo brahmane jinne vuddhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivadeti va paccuttheti va asanena va nimanteti tayidam bho gotama na sampannamevati. {22.1} Tassa mayham bhikkhave etadahosi nacayime ayasmanto jananti theram va therakarane va dhammeti 1- vuddho cepi bhikkhave hoti asitiko va navutiko va vassasatiko va jatiya so ca hoti akalavadi abhutavadi anatthavadi adhammavadi avinayavadi anidhanavatim vacam bhasita akalena anapadesam apariyantavatim anatthasanhitam athakho so balo therotveva sankham gacchati daharo cepi bhikkhave hoti yuva susu 2- kalakeso bhadrena yobbanena samannagato pathamena @Footnote: 1 Yu. dhamme . 2 Ma. Yu. susu. Vayasa so ca hoti kalavadi bhutavadi atthavadi dhammavadi vinayavadi nidhanavatim vacam bhasita kalena sapadesam pariyantavatim atthasanhitam athakho so pandito therotveva sankham gacchati . cattarome bhikkhave therakarana dhamma katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu silava hoti patimokkhasamvarasamvuto viharati acaragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassavi samadaya sikkhati sikkhapadesu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhamma adikalyana majjhekalyana pariyosanakalyana sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam abhivadanti tatharupassa dhamma bahussuta honti dhata vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya suppatividdha catunnam jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati. Ime kho bhikkhave cattaro therakarana dhammati. Yo uddhatena cittena samphanca bahubhasati asamahitasankappo asaddhammarato mato 1- ara so thavareyyamha papaditthi anadaro. Yo ca silena sampanno sutava patibhanava samyutto thiradhammesu 2- pannayattham vipassati @Footnote: 1 Ma. Yu. mago . 2 Ma. Yu. sannato dhiro dhammesu. Paragu sabbadhammanam akhilo patibhanava pahinajatimarano brahmacariyassa kevali tamaham vadami theroti yassa no santi asava asavanam khaya bhikkhu so 1- theroti pavuccatiti. [23] Loko bhikkhave tathagatena abhisambuddho lokasma tathagato visamyutto lokasamudayo bhikkhave tathagatena abhisambuddho lokasamudayo tathagatassa pahino lokanirodho bhikkhave tathagatena abhisambuddho lokanirodho tathagatassa sacchikato lokanirodhagamini patipada bhikkhave tathagatena abhisambuddha lokanirodhagamini patipada tathagatassa bhavita . yam bhikkhave sadevakassa lokassa samarakassa sabrahmakassa sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya dittham sutam mutam vinnatam pattam pariyesitam anuvicaritam manasa samma tam 2- tathagatena abhisambuddham tasma tathagatoti vuccati. {23.1} Yanca bhikkhave rattim tathagato anuttaram sammasambodhim abhisambujjhati yanca rattim anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayati yam etasmim antare bhasati lapati niddisati sabbantam tatheva hoti no annatha tasma tathagatoti vuccati . yathavadi bhikkhave tathagato tathakari yathakari tathavadi iti yathavadi tathakari yathakari tathavadi tasma tathagatoti vuccati . sadevake bhikkhave loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya @Footnote: 1 Yu. soti natthi . 2 Ma. Yu. sabbam. Sadevamanussaya tathagato abhibhu anabhibhuto annadatthudaso vasavatti tasma tathagatoti vuccatiti. Sabbalokam abhinnaya sabbaloke yathatatham 1- sabbalokavisamyutto sabbaloke anussayo sa ve sabbabhibhu dhiro sabbaganthappamocano phutthassa parama santi nibbanam akutobhayam esa khinasavo buddho anigho chinnasamsayo sabbakammakkhayam patto vimutto upadhisamkhaye. Evam so 2- bhagava buddho esa siho anuttaro sadevakassa lokassa brahmacakkam pavattayi. Iti deva manussa ca ye buddham saranam gata sangamma nam namassanti mahantam vitasaradam. Danto damayatam settho santo samayatam isi mutto mocayatam aggo tinno tarayatam varo iti hetam namassanti mahantam vitasaradam. Sadevakasmim lokasmim natthi te 3- patipuggaloti. [24] Ekam samayam bhagava sakete viharati kalakarame . Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca yam bhikkhave sadevakassa @Footnote: 1 Yu. yatha tatha . 2 Ma. Yu. esa . 3 Ma. me. Lokassa samarakassa sabrahmakassa sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya dittham sutam mutam vinnatam pattam pariyesitam anuvicaritam manasa tamaham janami yam bhikkhave sadevakassa lokassa samarakassa sabrahmakassa sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya dittham sutam mutam vinnatam pattam pariyesitam anuvicaritam manasa tamaham abbhannasim tam tathagatassa viditam tam tathagate 1- na upatthasi yam bhikkhave sadevakassa lokassa ... dittham sutam mutam vinnatam pattam pariyesitam anuvicaritam manasa tamaham janamiti vadeyyam tam mamassa musa ... tamaham janami ca na ca janamiti vadeyyam tam pissa tadisameva ... Tamaham neva janami na na janamiti vadeyyam tam mamassa kali iti kho bhikkhave tathagato dittha datthabbam dittham na mannati adittham na mannati datthabbam na mannati ditthanam 2- na mannati suta 3- sotabbam sutam na mannati assutam na mannati sotabbam na mannati sutanam 4- na mannati muta 5- motabbam mutam na mannati amutam na mannati motabbam na mannati mutanam 6- na mannati vinnata 7- vinnatabbam vinnatam na mannati avinnatam na mannati vinnatabbam na mannati vinnatanam 8- na mannati {24.1} iti kho bhikkhave tathagato ditthasutamutavinnatabbesu dhammesu tadisova 9- tadi tamha ca pana tadimha anno tadi uttaritaro va panitataro va natthiti vadamiti. @Footnote: 1 Ma. Yu. tathagato . 2 Ma. Yu. dattharam . 3 Ma. Yu. stva . 4 Ma. Yu. sotaram. @5 Ma. Yu. mutva . 6 Ma. Yu. motaram . 7 Ma. Yu. vinnatva. @8 Ma. Yu. vinnataram. 9 Ma. tadiyeva. Yu. tadiseyeva. Yankinci dittham ca 1- sutam mutam va ajjhositam saccamutam paresam na tesu tadi sayasamvutesu saccam musavapi param daheyya. Etanca sallam patikacca disva ajjhosita yattha paja visatta janami passami tatheva etam ajjhositam natthi tathagatananti. [25] Nayidam bhikkhave brahmacariyam vussati janakuhanattham na janalapanattham na labhasakkarasilokanisamsattham na itivadappamokkhanisamsattham na iti mam jano janatuti athakho idam bhikkhave brahmacariyam vussati samvarattham pahanattham viragattham nirodhatthanti. Samvarattham pahanattham brahmacariyam anitiham adesayi so bhagava nibbanogadhagaminam esa maggo mahantehi anuyato mahesibhi. Ye ca tam patipajjanti yatha buddhena desitam dukkhassantam karissanti satthusasanakarinoti. [26] Ye te bhikkhave bhikkhu kuha thaddha lapa singi unnala asamahita na me te bhikkhave bhikkhu mamaka apagata ca te @Footnote: 1 Ma. va. Bhikkhave bhikkhu imasma dhammavinaya na ca te imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjanti . ye ca kho te bhikkhave bhikkhu nikkuha nillapa dhira atthaddha susamahita te kho me bhikkhave bhikkhu mamaka anapagata ca te bhikkhave bhikkhu imasma dhammavinaya te ca imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjantiti. Kuha thaddha lapa singi unnala casamahita na te dhamme viruhanti sammasambuddhadesite. Nikkuha nillapa dhira atthaddha susamahita te ve dhamme viruhanti sammasambuddhadesiteti. [27] Cattarimani bhikkhave appani ca sulabhani ca tani ca anavajjani katamani cattari pamsukulam bhikkhave civaranam appanca sulabhanca tanca anavajjam pindiyalopo bhikkhave bhojananam appanca sulabhanca tanca anavajjam rukkhamulam bhikkhave senasananam appanca sulabhanca tanca anavajjam putimuttam bhikkhave bhesajjanam appanca sulabhanca tanca anavajjam imani kho bhikkhave cattari appani ca sulabhani ca tani ca anavajjani yato kho bhikkhave bhikkhu appena ca santuttho hoti sulabhena ca idamassaham annataram samannanganti 1- vadamiti. Anavajjena tutthassa appena sulabhena ca @Footnote: 1 Yu. samanananti. Na senasanamarabbha civaram panabhojanam vighato hoti cittassa disa na patihannati. Ye cassa dhamma akkhata samannassanulomika adhiggahita tutthassa appamattassa bhikkhunoti 1-. [28] Cattarome bhikkhave ariyavamsa agganna rattanna vamsanna porana asamkinna asamkinnapubba na samkiyanti na samkiyissanti appatikuttha samanehi brahmanehi vinnuhi katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu santuttho hoti itaritarena civarena itaritaracivarasantutthiya ca vannavadi na ca civarahetu anesanam appatirupam apajjati aladdha ca civaram na paritassati laddha ca civaram agadhito amucchito anajjhapanno 2- adinavadassavi nissaranapanno paribhunjati taya ca pana itaritaracivarasantutthiya nevattanukkamseti no param vambheti yo hi tattha dakkho analaso sampajano patissato ayam vuccati bhikkhave bhikkhu porane agganne ariyavamse thito. {28.1} Puna caparam bhikkhave bhikkhu santuttho hoti itaritarena pindapatena itaritarapindapatasantutthiya ca vannavadi na ca pindapatahetu anesanam appatirupam apajjati aladdha ca pindapatam na paritassati laddha ca pindapatam agadhito amucchito anajjhapanno adinavadassavi nissaranapanno paribhunjati taya ca pana itaritarapindapatasantutthiya @Footnote: 1 Ma. Yu. sikkhatoti . 2 Ma. Yu. anajjhopanno. ito param idisameva. Nevattanukkamseti no param vambheti yo hi tattha dakkho analaso sampajano patissato ayam vuccati bhikkhave bhikkhu porane agganne ariyavamse thito. {28.2} Puna caparam bhikkhave bhikkhu santuttho hoti itaritarena senasanena itaritarasenasanasantutthiya ca vannavadi na ca senasanahetu anesanam appatirupam apajjati aladdha ca senasanam na paritassati laddha ca senasanam agadhito amucchito anajjhapanno adinavadassavi nissaranapanno paribhunjati taya ca pana itaritarasenasanasantutthiya nevattanukkamseti no param vambheti yo hi tattha dakkho analaso sampajano patissato ayam vuccati bhikkhave bhikkhu porane agganne ariyavamse thito. {28.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhu bhavanaramo hoti bhavanarato pahanaramo hoti pahanarato taya ca pana bhavanaramataya bhavanaratiya pahanaramataya pahanaratiya nevattanukkamseti no param vambheti yo hi tattha dakkho analaso sampajano patissato ayam vuccati bhikkhave bhikkhu porane agganne ariyavamse thito . Ime kho bhikkhave cattaro ariyavamsa agganna rattanna vamsanna porana asamkinna asamkinnapubba na samkiyanti na samkiyissanti appatikuttha samanehi brahmanehi vinnuhi. {28.4} Imehi ca pana bhikkhave catuhi ariyavamsehi samannagato bhikkhu puratthimaya cepi disaya viharati sveva aratim sahati na tam arati sahati pacchimaya cepi disaya viharati ... uttaraya cepi disaya Viharati ... dakkhinaya cepi disaya viharati sveva aratim sahati na tam arati sahati tam kissa hetu aratiratisaho hi bhikkhave dhiroti. Narati sahati dhiram narati dhirasamhati 1- dhiro ca aratim sahati dhiro hi aratimsaho 2-. Sabbakammavihayinam 3- panunnam ko nivaraye nekkham jambonadasseva ko tam ninditumarahati devapi nam pasamsanti brahmunapi pasamsitoti. [29] Cattarimani bhikkhave dhammapadani aggannani rattannani vamsannani poranani asamkinnani asamkinnapubbani na samkiyanti na samkiyissanti appatikutthani samanehi brahmanehi vinnuhi katamani cattari anabhijjha bhikkhave dhammapadam aggannam rattannam vamsannam poranam asamkinnam asamkinnapubbam na samkiyati na samkiyissati appatikuttham samanehi brahmanehi vinnuhi abyapado bhikkhave dhammapadam ... sammasati bhikkhave dhammapadam ... sammasamadhi bhikkhave dhammapadam aggannam rattannam vamsannam poranam asamkinnam asamkinnapubbam na samkiyati na samkiyissati appatikuttham samanehi brahmanehi vinnuhi imani kho bhikkhave cattari dhammapadani aggannani rattannani vamsannani poranani asamkinnani asamkinnapubbani na samkiyanti na samkiyissanti appatikutthani @Footnote: 1 Ma. Yu. dhiram sahati . 2 Ma. aratissaho . 3 Yu. sammakammaviyakatam. Samanehi brahmanehi vinnuhiti. Anabhijjhalu vihareyya abyapannena cetasa sato ekaggacittassa ajjhattam susamahitoti. [30] Ekam samayam bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate. Tena kho pana samayena sambahula abhinnata abhinnata paribbajaka sippiniya 1- tire paribbajakarame pativasanti seyyathidam annabharo vadharo 2- sakuludayi ca paribbajako anne ca abhinnata abhinnata paribbajaka . athakho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito yena sippiniya tiram paribbajakaramo tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi nisajja kho bhagava te paribbajake etadavoca cattarimani paribbajaka dhammapadani aggannani rattannani vamsannani poranani asamkinnani asamkinnapubbani na samkiyanti na samkiyissanti appatikutthani samanehi brahmanehi vinnuhi katamani cattari anabhijjha paribbajaka dhammapadam aggannam rattannam vamsannam poranam asamkinnam asamkinnapubbam na samkiyati na samkiyissati appatikuttham samanehi brahmanehi vinnuhi . Abyapado paribbajaka dhammapadam ... . sammasati paribbajaka dhammapadam ... . sammasamadhi paribbajaka dhammapadam aggannam rattannam vamsannam poranam asamkinnam asamkinnapubbam na samkiyati na samkiyissati appatikuttham samanehi brahmanehi vinnuhi . imani @Footnote: 1 Po. sappinikaya nadiya. Ma. sippinikatire . 2 Ma. Yu. varadharo. Kho paribbajaka cattari dhammapadani aggannani rattannani vamsannani poranani asamkinnani asamkinnapubbani na samkiyanti na samkiyissanti appatikutthani samanehi brahmanehi vinnuhi. {30.1} Yo kho paribbajaka evam vadeyya ahametam anabhijjham dhammapadam paccakkhaya abhijjhalum kamesu tibbasaragam samanam va brahmanam va pannapessamiti tamaham tattha evam vadeyyam etu vadatu byaharatu passamissanubhavanti so vata paribbajaka anabhijjham dhammapadam paccakkhaya abhijjhalum kamesu tibbasaragam samanam va brahmanam va pannapessatiti netam thanam vijjati. {30.2} Yo kho paribbajaka evam vadeyya ahametam abyapadam dhammapadam paccakkhaya byapannacittam padutthamanasankappam samanam va brahmanam va pannapessamiti tamaham tattha evam vadeyyam etu vadatu byaharatu passamissanubhavanti so vata paribbajaka abyapadam dhammapadam paccakkhaya byapannacittam padutthamanasankappam samanam va brahmanam va pannapessatiti netam thanam vijjati. {30.3} Yo kho paribbajaka evam vadeyya ahametam sammasatim dhammapadam paccakkhaya mutthassatim asampajanam samanam va brahmanam va pannapessamiti tamaham tattha evam vadeyyam etu vadatu byaharatu passamissanubhavanti so vata paribbajaka sammasatim dhammapadam paccakkhaya mutthassatim asampajanam samanam va brahmanam va pannapessatiti netam thanam vijjati. {30.4} Yo kho paribbajaka evam vadeyya Ahametam sammasamadhim dhammapadam paccakkhaya asamahitam vibbhantacittam samanam va brahmanam va pannapessamiti tamaham tattha evam vadeyyam etu vadatu byaharatu passamissanubhavanti so vata paribbajaka sammasamadhim dhammapadam paccakkhaya asamahitam vibbhantacittam samanam va brahmanam va pannapessatiti netam thanam vijjati. {30.5} Yo kho paribbajaka imani cattari dhammapadani garahitabbam patikkositabbam manneyya tassa dittheva dhamme cattaro sahadhammika vadanupata garayha thana agacchanti katame cattaro anabhijjham ce bhavam dhammapadam garahati patikkosati ye ca hi abhijjhalu kamesu tibbasaraga samana va brahmana va te bhoto pujja te bhoto pasamsa . abyapadam ce bhavam dhammapadam garahati patikkosati ye ca hi byapannacitta padutthamanasankappa samana va brahmana va te bhoto pujja te bhoto pasamsa. Sammasatim ce bhavam dhammapadam garahati patikkosati ye ca hi mutthassati asampajana samana va brahmana va te bhoto pujja te bhoto pasamsa . sammasamadhim ce bhavam dhammapadam garahati patikkosati ye ca hi asamahita vibbhantacitta samana va brahmana va te bhoto pujja te bhoto pasamsa. {30.6} Yo kho paribbajaka imani cattari dhammapadani garahitabbam patikkositabbam manneyya tassa dittheva dhamme ime cattaro sahadhammika vadanupata garayha thana Agacchanti . yepi te paribbajaka ahesum ukkala vassabhanna ahetukavada akiriyavada natthikavada tepi imani cattari dhammapadani na garahitabbam na patikkositabbam amannimsu tam kissa hetu nindabyarosanauparambhabhayati. Abyapanno sada sato ajjhattam susamahito abhijjhavinaye sikkham appamattoti vuccatiti. Uruvelavaggo tatiyo. Tassuddanam dve uruvela loko kalako brahmacariyapancamam kuham santutthi vamso ca 1- dhammapadam paribbajakena cati. ----------- Cakkavaggo catuttho [31] Cattarimani bhikkhave cakkani yehi samannagatanam devamanussanam catucakkam pavattati yehi samannagata devamanussa nacirasseva mahantattam vepullattam papunanti bhogesu katamani cattari patirupadesavaso sappurisupassayo 2- attasammapanidhi pubbe ca katapunnata imani kho bhikkhave cattari cakkani yehi samannagatanam devamanussanam catucakkam pavattati yehi samannagata devamanussa nacirasseva mahantattam vepullattam papunanti bhogesuti. @Footnote: 1 Yu. caddo natthi . 2 Ma. sapupurisavassayo. Patirupe vase dese ariyamittakaro siya sammapanidhisampanno pubbe punnakato naro. Dhannam dhanam yaso kitti sukhancetamdhivattatiti. [32] Cattarimani bhikkhave sangahavatthuni katamani cattari danam peyyavajjam atthacariya samanattata imani kho bhikkhave cattari sangahavatthuniti. Dananca peyyavajjanca atthacariya ca ya idha samanattata ca dhammesu tattha tattha yatharaham ete kho sangaha loke rathassaniva yayato. Ete ca sangaha nassu na mata puttakarana labhetha manam pujam va pita va puttakarana. Yasma ca sangaha 1- ete samavekkhanti pandita tasma mahattam papponti pasamsa ca bhavanti teti. [33] Siho bhikkhave migaraja sayanhasamayam asaya nikkhamati asaya nikkhamitva vijambhati vijambhitva samanta catuddisa anuviloketi samanta catuddisa anuviloketva tikkhattum sihanadam nadati tikkhattum sihanadam naditva gocaraya pakkamati ye kho pana te bhikkhave tiracchanagata pana sihassa migaranno nadato saddam sunanti te yebhuyyena bhayam samvegam santasam apajjati bilam bilasaya pavisanti udakam udakasaya pavisanti vanam vanasaya pavisanti akasam pakkhino @Footnote: 1 Ma. sangahe. Bhajanti yepi te bhikkhave ranno naga gamanigamarajadhanisu dalhehi varattehi bandhanehi baddha tepi tani bandhanani sanchinditva sampadaletva bhita muttakarisam cajamana yena va tena va palayanti evammahiddhiko kho bhikkhave siho migaraja tiracchanagatanam pananam evammahesakkho evammahanubhavo. {33.1} Evameva kho bhikkhave yada tathagato loke uppajjati araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava so dhammam deseti iti sakkayo iti sakkayassa samudayo iti sakkayassa nirodho iti sakkayassa nirodhagamini patipadati yepi te bhikkhave deva dighayuka vannavanto sukhabahula uccesu vimanesu ciratthitika tepi tathagatassa dhammadesanam sutva yebhuyyena bhayam samvegam santasam apajjanti anicca vata kira bho mayam samana niccamhati amannimha 1- adhuva vata kira bho mayam samana dhuvati amannimha 1- asassata vata kira bho mayam samana sassatamhati amannimha 1- mayam kira bho anicca adhuva asassata sakkayapariyapannati evammahiddhiko kho bhikkhave tathagato sadevakassa lokassa evammahesakkho evammahanubhavoti. Yatha buddho abhinnaya dhammacakkam pavattayi sadevakassa lokassa sattha appatipuggalo @Footnote: 1 Ma. Yu. amannimha. Sakkayanca nirodhanca sakkayassa ca sambhavam ariyatthangikam 1- maggam dukkhupasamagaminam yepi dighayuka deva vannavanto yasassino bhita santasamapadum 2- sihassevitare miga avitivatta sakkayam anicca kira bho mayam sutva arahato vakyam vippamuttassa tadinoti. [34] Cattarome bhikkhave aggappasada katame cattaro yavata bhikkhave satta apada va dvipada va catuppada va bahuppada va rupino va arupino va sannino va asannino va nevasanninasannino va tathagato tesam aggamakkhayati araham sammasambuddho ye bhikkhave buddhe pasanna agge te pasanna agge kho pana pasannanam aggo vipako hoti . yavata bhikkhave dhamma sankhata ariyo atthangiko maggo tesam aggamakkhayati ye bhikkhave ariye atthangike magge pasanna agge te pasanna agge kho pana pasannanam aggo vipako hoti. {34.1} Yavata bhikkhave dhamma sankhata va asankhata va virago tesam aggamakkhayati yadidam madanimmadano pipasavinayo alayasamugghato vattupacchedo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam ye bhikkhave virage 3- dhamme pasanna agge te pasanna agge kho pana pasannanam aggo vipako hoti . @Footnote: 1 Ma. Yu. ariyancatthangikam . 2 Po. santasamapajjum . 3 Ma. Yu. virageti natthi. Yavata bhikkhave sangha va gana va tathagatasavakasangho tesam aggamakkhayati yadidam cattari purisayugani attha purisapuggala esa bhagavato savakasangho ahuneyyo pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassa ye bhikkhave sanghe pasanna agge te pasanna agge kho pana pasannanam aggo vipako hoti. Ime kho bhikkhave cattaro aggappasadati. Aggato ve pasannanam aggam dhammam vijanatam agge buddhe pasannanam dakkhineyye anuttare agge dhamme pasannanam viragupasame sukhe agge sanghe pasannanam punnakkhette anuttare aggasmim danam dadatam aggam punnam pavaddhati aggam ayu ca vanno ca yaso kitti sukham balam. Aggassa data medhavi aggadhammasamahito devabhuto manusso va aggappatto pamodatiti. [35] Ekam samayam bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape. Athakho vassakaro brahmano magadhamahamatto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho vassakaro brahmano magadhamahamatto bhagavantam etadavoca catuhi kho mayam bho gotama dhammehi samannagatam mahapannam mahapurisam Pannapema katamehi catuhi idha bho gotama bahussuto hoti tassa tasseva sutajatassa tassa tasseva kho pana bhasitassa attham janati ayam imassa bhasitassa attho ayam imassa bhasitassa atthoti satima kho pana hoti cirakatampi cirabhasitampi sarita anussarita yani kho pana tani gahatthakani kimkaraniyani tattha dakkho hoti analaso tatrupayaya vimamsaya samannagato alam katum alam samvidhatum imehi kho mayam bho gotama catuhi dhammehi samannagatam mahapannam mahapurisam pannapema sace me bho gotama anumoditabbam anumodatu me bhavam gotamo sace pana me bho gotama patikkositabbam patikkosatu me bhavam gotamoti. {35.1} Neva kho tyaham brahmana anumodami nappatikkosami catuhi kho aham brahmana dhammehi samannagatam mahapannam mahapurisam pannapemi katamehi catuhi idha brahmana bahujanahitaya patipanno hoti bahujanasukhaya bahussa janata ariye naye patitthapita yadidam kalyanadhammata kusaladhammata so yam vitakkam akankhati vitakketum tam vitakkam vitakketi yam vitakkam nakankhati vitakketum na tam vitakkam vitakketi yam sankappam akankhati sankappetum tam sankappam sankappeti yam sankappam nakankhati sankappetum na tam sankappam sankappeti iti cetovasippatto hoti vitakkapathesu catunnam jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva Dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati neva kho tyaham brahmana anumodami nappatikkosami 1- imehi kho aham brahmana catuhi dhammehi samannagatam mahapannam mahapurisam pannapemiti. {35.2} Acchariyam bho gotama abbhutam bho gotama yava subhasitancidam bhota gotamena imehi 2- ca pana catuhi dhammehi samannagatam bhavantam gotamam dharemi bhavanhi gotamo bahujanahitaya patipanno bahujanasukhaya bahussa 3- janata ariye naye patitthapita yadidam kalyanadhammata kusaladhammata bhavanhi gotamo yam vitakkam akankhati vitakketum tam vitakkam vitakketi yam vitakkam nakankhati vitakketum na tam vitakkam vitakketi yam sankappam akankhati sankappetum tam sankappam sankappeti yam sankappam nakankhati sankappetum na tam sankappam sankappeti bhavanhi gotamo cetovasippatto vitakkapathesu bhavanhi gotamo catunnam jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi akicchalabhi akasiralabhi bhavanhi gotamo asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharatiti. {35.3} Addha kho te brahmana asajja upaniyavaca bhasita apica tyaham byakarissami ahanhi brahmana bahujanahitaya patipanno bahujanasukhaya bahussa 4- janata ariye naye patitthapita yadidam kalyanadhammata kusaladhammata ahanhi brahmana yam vitakkam akankhami vitakketum tam vitakkam vitakkemi yam vitakkam nakankhami vitakketum na tam vitakkam @Footnote: 1 Po. Ma. na pana patikkosami . 2 Ma. Yu. imehi ca mayam catuhi ... dharema. @3 Ma. Yu. bahu te . 4 Ma. Yu. bahu me. Vitakkemi yam sankappam akankhami sankappetum tam sankappam sankappemi yam sankappam nakankhami sankappetum na tam sankappam sankappemi ahanhi brahmana cetovasippatto vitakkapathesu ahanhi brahmana catunnam jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi akicchalabhi akasiralabhi ahanhi brahmana asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti. Yo vedi sabbasattanam maccupasa pamocanam hitam devamanussanam neyyadhammam 1- pakasayi yanca 2- disva ca sutva ca pasidati 3- bahujjano maggamaggassa kusalo katakicco anasavo buddho antimasariro mahapurisoti 4- vuccatiti. [36] Ekam samayam bhagava antara ca ukkattham antara ca setabyam addhanamaggapatipanno hoti . donopi [5]- brahmano antara ca ukkattham antara ca setabyam addhanamaggapatipanno hoti addasa kho dono brahmano bhagavato padesu cakkani sahassarani sanemikani sanabhikani sabbakaraparipurani disvanassa etadahosi acchariyam vata bho abbhutam vata bho navatimani manussabhutassa padani bhavissantiti . athakho bhagava magga okkamma annatarasmim rukkhamule @Footnote: 1 Ma. Yu. nayam dhammam . 2 Ma. Yu. yam ve . 3 Ma. pasidanti bahu jana. @4 Po. Ma. Yu. mahapannoti . 5 Po. Ma. Yu. etthantare sudanati atthi. Nisidi pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva. Athakho dono brahmano bhagavato padani anugacchanto addasa bhagavantam annatarasmim rukkhamule nisinnam pasadikam pasadaniyam santindriyam santamanasam uttamadamathasamathamanuppattam dantam guttam santindriyam 1- nagam disva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam etadavoca devo no bhavam bhavissatiti. {36.1} Na kho aham brahmana devo bhavissamiti . Gandhabbo no bhavam bhavissatiti . na kho aham brahmana gandhabbo bhavissamiti. Yakkho no bhavam bhavissatiti . na kho aham brahmana yakkho bhavissamiti. Manusso no bhavam bhavissatiti . Na kho aham brahmana manusso bhavissamiti. Devo no bhavam bhavissatiti iti puttho samano na kho aham brahmana devo bhavissamiti vadesi gandhabbo no bhavam bhavissatiti iti puttho samano na kho aham brahmana gandhabbo bhavissamiti vadesi yakkho no bhavam bhavissatiti iti puttho samano na kho aham brahmana yakkho bhavissamiti vadesi manusso no bhavam bhavissatiti iti puttho samano na kho aham brahmana manusso bhavissamiti vadesi atha kocarahi bhavam bhavissatiti. {36.2} Yesam kho aham brahmana asavanam appahinatta devo bhaveyyam te me asava pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavam gata ayatimanuppadadhamma yesam kho aham brahmana @Footnote: 1 Ma. samyatindriyam. Asavanam appahinatta gandhabbo bhaveyyam ... Yakkho bhaveyyam ... Manusso bhaveyyam te me asava pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavam gata ayatimanuppadadhamma seyyathapi brahmana uppalam va padumam va pundarikam va udake jatam udake samvaddham udakam 1- accuggamma titthati anupalittam udakena evameva kho aham brahmana loke jato loke samvaddho lokam abhibhuyya viharami anupalitto lokena buddhoti mam brahmana dharehiti. Yena devupapatyassa gandhabbo va vihangamo yakkhattam yena gaccheyyam manussattanca abbhaje te mayham asava khina viddhasta vinalikata. Pundarikam yatha uggam 2- toyena nupalippati nupalippami lokena tasma buddhosmi brahmanati. [37] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu abhabbo parihanaya nibbanasseva santike katamehi catuhi idha bhikkhave bhikkhu silasampanno hoti indriyesu guttadvaro hoti bhojane mattannu hoti jagariyam anuyutto hoti. {37.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu silasampanno hoti idha bhikkhave bhikkhu silava hoti patimokkhasamvarasamvuto viharati acaragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassavi samadaya sikkhati sikkhapadesu evam kho bhikkhave bhikkhu silasampanno hoti. {37.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu indriyesu guttadvaro @Footnote: 1 Ma. udaka . 2 Ma. Yu. vaggu. Hoti idha bhikkhave bhikkhu cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... Manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati evam kho bhikkhave bhikkhu indriyesu guttadvaro hoti. {37.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu bhojane mattannu hoti idha bhikkhave bhikkhu patisankha yoniso aharam ahareti neva davaya na madaya na mandanaya na vibhusanaya yavadeva imassa kayassa thitiya yapanaya vihimsuparatiya brahmacariyanuggahaya iti purananca vedanam patihankhami navanca vedanam na uppadessami yatra ca me bhavissati anavajjata ca phasu viharo cati evam kho bhikkhave bhikkhu bhojane mattannu hoti. {37.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu jagariyam anuyutto hoti idha bhikkhave bhikkhu divasam cankamena nisajjaya avaraniyehi dhammehi cittam parisodheti rattiya pathamam yamam cankamena nisajjaya avaraniyehi dhammehi cittam parasodheti rattiya majjhimam yamam dakkhinena passena sihaseyyam Kappeti padena 1- padam accadhaya 2- sato sampajano utthanasannam manasikaritva rattiya pacchimam yamam paccutthaya cankamena nisajjaya avaraniyehi dhammehi cittam parisodheti evam kho bhikkhave bhikkhu jagariyam anuyutto hoti . imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu abhabbo parihanaya nibbanasseva santiketi. Sile patitthito bhikkhu indriyesu ca samvuto bhojanamhi ca mattannu jagariyam anuyunjati evam viharamatapi 3- ahorattamatandito bhavayam kusalam dhammam yogakkhemassa pattiya appamadarato bhikkhu pamade bhayadassi va abhabbo parihanaya nibbanasseva santiketi. [38] Panunnapaccekasacco bhikkhave bhikkhu samavayasatthesano passaddhakayasankharo patilinoti vuccati . kathanca bhikkhave bhikkhu panunnapaccekasacco hoti idha bhikkhave bhikkhuno yani tani puthusamanabrahmananam puthupaccekasaccani seyyathidam sassato lokoti va asassato lokoti va antava lokoti va anantava lokoti va tam jivam tam sariranti va annam jivam annam sariranti va hoti tathagato parammaranati va na hoti tathagato parammaranati va hoti ca na ca hoti tathagato parammaranati va neva hoti @Footnote: 1 Ma. Yu. pade padam. 2 Po. accodhaya. 3 Po. Ma. vihari atapi. @Yu. viharamanopi. Na na hoti tathagato parammaranati va sabbani tani nunnani honti panunnani cattani vantani muttani pahinani patinissatthani evam kho bhikkhave bhikkhu panunnapaccekasacco hoti. {38.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu samavayasatthesano hoti idha bhikkhave bhikkhuno kamesana pahina hoti bhavesana pahina hoti brahmacariyesana patippassaddha hoti evam kho bhikkhave bhikkhu samavayasatthesano hoti. {38.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu passaddhakayasankharo hoti idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati evam kho bhikkhave bhikkhu passaddhakayasankharo hoti. {38.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu patilino hoti idha bhikkhave bhikkhuno asmimano pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavam gato ayatimanuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu patilino hoti. Evam kho bhikkhave bhikkhu panunnapaccekasacco samavayasatthesano passaddhakayasankharo patilinoti vuccati. Kamesana bhavesana brahmacariyesana saha iti saccaparamaso ditthitthana samussaya sabbaragavirattassa tanhakkhayavimuttino esana patinissattha ditthitthana samuhata sa ve santo sato bhikkhu passaddho aparajito manabhisamaya buddho patilinoti vuccatiti. [39] Athakho ujjayo brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ujjayo brahmano bhagavantam etadavoca bhavampi no gotamo yannam vannetiti . na kho aham brahmana sabbam yannam vannemi na panaham brahmana sabbam yannam na vannemi yatharupe kho brahmana yanne gavo hannanti ajelaka hannanti kukkutasukara hannanti vividha pana sanghatam apajjanti evarupam kho aham brahmana sarambham yannam na vannemi tam kissa hetu evarupanhi brahmana sarambham yannam na upasankamanti arahanto va arahattamaggam va samapanna yatharupe ca kho brahmana yanne neva gavo hannanti na ajelaka hannanti na kukkutasukara hannanti na vividha pana sanghatam apajjanti evarupam kho aham brahmana nirarambham yannam vannemi yadidam niccadanam anukulayannam tam kissa hetu evarupanhi brahmana nirarambham yannam upasankamanti arahanto va arahattamaggam va samapannati. Assamedham purisamedham sammapasam vajapeyyam niraggalam mahayanna maharambha na te honti mahapphala. Ajelaka ca gavo ca vividha yattha hannare na tam sammaggata yannam upayanti mahesino. Yanca yannam nirarambham 1- yajantyanukulam sada najelaka ca gavo ca vividha yattha 2- hannare tanca sammaggata yannam upayanti mahesino. Evam 3- yajetha medhavi eso yanno mahapphalo. Evam 4- hi yajamanassa seyyo hoti na papiyo yanno ca vipulo hoti pasidanti ca devatati. [40] Athakho udayi brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho udayi brahmano bhagavantam etadavoca bhavampi no gotamo yannam vannetiti . na kho aham brahmana sabbam yannam vannemi na panaham brahmana sabbam yannam na vannemi yatharupe kho brahmana yanne gavo hannanti ajelaka hannanti kukkutasukara hannanti vividha pana sanghatam apajjanti evarupam kho aham brahmana sarambham yannam na vannemi tam kissa hetu evarupanhi brahmana sarambham yannam na upasankamanti arahanto va arahattamaggam va samapanna yatharupe ca kho brahmana yanne neva gavo hannanti na ajelaka hannanti na kukkutasukara hannanti na vividha pana sanghatam apajjanti evarupam kho aham brahmana nirarambham yannam @Footnote: 1 Ma. Yu. ye ca yanna nirarambha. 2 Po. yattha na hannare. Ma. Yu. nettha @hannare. 3-4 Ma. Yu. etam. Vannemi yadidam niccadanam anukulayannam tam kissa hetu evarupanhi brahmana nirarambham yannam upasankamanti arahanto va arahattamaggam va samapannati. Abhisankhatam nirarambham yannam kalena kappiyam tadisam upasamyanti sannata brahmacarayo 1- vivattacchada ca ye loke vitivatta kulam gatim yannametam pasamsanti buddha punnassa 2- kovida yanne va yadi va saddhe hunnam 3- katva yatharaham pasannacitto yajati sukhette brahmacarisu suhutam suyittham sampattam 4- dakkhineyyesu yam katam yanno ca vipulo hoti pasidanti ca devata. Evam yajitva medhavi saddho muttena cetasa abyapajjham sukham lokam pandito upapajjatiti. Cakkavaggo catuttho. Tassuddanam cakko sangaho siho pasado vassakarena pancamam dono aparihani patilino ujjayo udayena te dasati. ----------------- @Footnote: 1 Yu. brahmacariya. 2 Ma. yannassa. 3 Ma. habyam. Yu. bhabyam. @4 Ma. Yu. suppattam. Rohitassavaggo pancamo [41] Catasso ima bhikkhave samadhibhavana katama catasso atthi bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata ditthadhammasukhaviharaya samvattati atthi bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata nanadassanapatilabhaya samvattati atthi bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata satisampajannaya samvattati atthi bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata asavanam khayaya samvattati. {41.1} Katama ca bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata ditthadhammasukhaviharaya samvattati idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharati pitiya ca viraga upekkhako ca viharati sato ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeti yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati ayam 1- bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata ditthadhammasukhaviharaya samvattati. {41.2} Katama ca bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata nanadassanapatilabhaya samvattati idha bhikkhave bhikkhu alokasannam manasikaroti divasannam adhitthati yatha diva tatha rattim @Footnote: 1 Yu. ayam vuccati. ito param idisameva. Yatha rattim tatha diva iti vivittena 1- cetasa apariyonaddhena sappabhasam cittam bhaveti ayam bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata nanadassana- patilabhaya samvattati. {41.3} Katama ca bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata satisampajannaya samvattati idha bhikkhave bhikkhuno vidita vedana uppajjanti vidita titthanti vidita abbhattham gacchanti vidita sanna ... vidita vitakka uppajjanti vidita titthanti vidita abbhattham gacchanti ayam bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata satisampajannaya samvattati. {41.4} Katama ca bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata asavanam khayaya samvattati idha bhikkhave bhikkhu pancasu upadanakkhandhesu udayabbayanupassi viharati iti rupam iti rupassa samudayo iti rupassa atthangamo iti vedana iti vedanaya samudayo iti vedanaya atthangamo iti sanna iti sannaya samudayo iti sannaya atthangamo iti sankhara iti sankharanam samudayo iti sankharanam atthangamo iti vinnanam iti vinnanassa samudayo iti vinnanassa atthangamoti ayam bhikkhave samadhibhavana bhavita bahulikata asavanam khayaya samvattati . ima kho bhikkhave catasso samadhibhavana. Idanca pana metam bhikkhave sandhaya bhasitam parayane punnapanhe 2- sankhaya lokasmi paroparani yassinjitam natthi kuhinci loke santo vidhumo anigho niraso @Footnote: 1 Ma. Yu. vivatena. 2 Ma. Yu. punnakapanhe. Atari so jatijaranti brumiti. [42] Cattarimani bhikkhave panhabyakaranani katamani cattari atthi bhikkhave panho ekamsabyakaraniyo atthi bhikkhave panho vibhajjabyakaraniyo atthi bhikkhave panho patipucchabyakaraniyo atthi bhikkhave panho thapaniyo imani kho bhikkhave cattari panhabyakarananiti. Ekamsavacanam ekam vibhajjavacanaparam tatiyam patipuccheyya catuttham pana thapaye. Yo ca nesam tattha tattha janati anudhammatam catupanhassa kusalo ahu bhikkhum tathavidham. Durasado duppasaho gambhiro duppadhamsiyo atho atthe anatthe ca ubhayatthassa 1- kovido anattham parivajjeti attham ganhati pandito atthabhisamaya dhiro panditoti pavuccatiti. [43] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro kodhagaru na saddhammagaru makkhagaru na saddhammagaru labhagaru na saddhammagaru sakkaragaru na saddhammagaru ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasmim . cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro saddhammagaru na kodhagaru saddhammagaru na makkhagaru saddhammagaru na @Footnote: 1 Ma. Yu. ubhayassa hoti kovido. Labhagaru saddhammagaru na sakkaragaru ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. Kodhamakkhagaru bhikkhu labhasakkaragaravo na te dhamme viruhanti sammasambuddhadesite. Ye ca saddhammagaruno vihamsu 1- viharanti ca te ve dhamme viruhanti sammasambuddhadesiteti. [44] Cattarome bhikkhave asaddhamma katame cattaro kodhagaruta na saddhammagaruta makkhagaruta na saddhammagaruta labhagaruta na saddhammagaruta sakkaragaruta na saddhammagaruta ime kho bhikkhave cattaro asaddhamma . cattarome bhikkhave saddhamma katame cattaro saddhammagaruta na kodhagaruta saddhammagaruta na makkhagaruta saddhammagaruta na labhagaruta saddhammagaruta na sakkaragaruta ime kho bhikkhave cattaro saddhammati. Kodhamakkhagaru bhikkhu labhasakkaragaravo dukkhette vuttabijamva saddhamme na viruhati. Ye ca saddhammagaruno vihamsu viharanti ca te ve dhamme viruhanti snehamanvayamivosadhati. [45] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . athakho rohitasso devaputto abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam jetavanam obhasetva yena @Footnote: 1 Po. viharimsu viharanti ca. Bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi ekamantam thito kho rohitasso devaputto bhagavantam etadavoca yattha nu kho bhante na jayati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati sakka nu kho [1]- bhante gamanena lokassa antam 2- natum va datthum va papunitum vati . yattha kho avuso na jayati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati nahantam gamanena lokassa antam natayyam datthayyam pattayyanti vadamiti. {45.1} Acchariyam bhante abbhutam bhante yava subhasitancidam bhante bhagavata yattha kho avuso na jayati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati nahantam gamanena lokassa antam natayyam datthayyam pattayyanti vadamiti bhutapubbaham bhante rohitasso nama isi ahosim bhojaputto iddhima vehasangamo tassa mayham bhante evarupo javo ahosi seyyathapi nama dalhadhammo dhanuggaho susikkhito katahattho katupasano lahukena asanena appakasirena tiriyam talacchayam 3- atipateyya evarupo padavitiharo ahosi seyyathapi nama puratthima samudda pacchimo samuddo tassa mayham bhante evarupena javena samannagatassa evarupena ca padavitiharena evarupam icchagatam uppajji aham gamanena lokassa antam papunissamiti so kho aham bhante annatreva asitapitakhayitasayita annatra uccarapassavakamma annatra niddakilamathapativinodana vassasatayuko vassasatajivi vassasatam gantva appatvava @Footnote: 1 Ma. so. Yu. no. 2 Ma. anto. ito param idisameva. 3 Yu. talacchatim. Lokassa antam antarayeva kalakato acchariyam bhante abbhutam bhante yava subhasitancidam bhante bhagavata yattha kho avuso na jayati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati nahantam gamanena lokassa antam natayyam datthayyam pattayyanti vadamiti. {45.2} Yattha kho avuso na jayati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati nahantam gamanena lokassa antam natayyam datthayyam pattayyanti vadami na caham avuso appatvava lokassa antam dukkhassa antakiriyam vadami apicaham avuso imasmimyeva byamamatte kalevare sasannamhi 1- samanake lokanca pannapemi lokasamudayanca lokanirodhanca lokanirodhagamininca patipadanti. Gamanena na pattabbo lokassanto kudacanam na ca appatva lokantam dukkha atthi pamocanam. Tasma have lokavidu sumedho lokantagu vusitabrahmacariyo lokassa antam samitavi natva nasimsati lokamimam parancati. [46] Athakho bhagava tassa rattiya accayena bhikkhu amantesi imam bhikkhave rattim rohitasso devaputto abhikkantaya rattiya abhikkantavanno kevalakappam jetavanam obhasetva yenaham tenupasankami upasankamitva mam abhivadetva ekamantam atthasi ekamantam thito @Footnote: 1 Po. Ma. sasannimhi. Yu. sannimhi. Kho bhikkhave rohitasso devaputto mam etadavoca yattha nu kho bhante na jayati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati sakka nu kho bhante gamanena lokassa antam natum va datthum va papunitum vati . evam vutte aham bhikkhave rohitassam devaputtam etadavocam yattha kho avuso na jayati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati nahantam gamanena lokassa antam natayyam datthayyam pattayyanti vadamiti. {46.1} Evam vutte bhikkhave rohitasso devaputto mam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante yava subhasitancidam bhante bhagavata yattha kho avuso na jayati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati nahantam gamanena lokassa antam natayyam datthayyam pattayyanti vadamiti 1- bhutapubbaham bhante rohitasso nama isi ahosim bhojaputto iddhima vehasangamo tassa mayham bhante evarupo javo ahosi seyyathapi nama dalhadhammo dhanuggaho susikkhito katahattho katupasano lahukena asanena appakasirena tiriyam talacchayam atipateyya evarupo padavitiharo ahosi seyyathapi nama puratthima samudda pacchimo samuddo tassa mayham bhante evarupena javena samannagatassa evarupena ca padavitiharena evarupam icchagatam uppajji aham gamanena lokassa antam papunissamiti so kho aham bhante annatreva asitapitakhayitasayita annatra uccarapassavakamma @Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi. Kamma annatra niddakilamathapativinodana vassasatayuko vassasatajivi vassasatam gantva appatvava lokassa antam antarayeva kalakato acchariyam bhante abbhutam bhante yava subhasitancidam bhante bhagavata yattha kho avuso na jayati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati nahantam gamanena lokassa antam natayyam datthayyam pattayyanti vadamiti. {46.2} Evam vutte aham bhikkhave rohitassam devaputtam etadavocam yattha kho avuso na jayati na jiyyati na miyyati na cavati na upapajjati nahantam gamanena lokassa antam natayyam datthayyam pattayyanti vadami na caham avuso appatvava lokassa antam dukkhassa antakiriyam vadami apicaham avuso imasmimyeva byamamatte kalevare sasannamhi 1- samanake lokanca pannapemi lokasamudayanca lokanirodhanca lokanirodhagamininca patipadanti. Gamanena na pattabbo lokassanto kudacanam na ca appatva lokantam dukkha atthi pamocanam. Tasma have lokavidu sumedho lokantagu vusitabrahmacariyo lokassa antam samitavi natva nasimsati lokamimam parancati. [47] Cattarimani bhikkhave suviduravidurani katamani cattari @Footnote: 1 Ma. Yu. sannimhi. Nabhanca bhikkhave pathavi ca idam pathamam suviduravidure 1- orimanca bhikkhave tiram samuddassa parimanca tiram idam dutiyam suviduravidure 1- yato ca bhikkhave verocano abbhudeti yattha ca atthangameti 2- idam tatiyam suviduravidure 1- satanca bhikkhave dhammo asatanca dhammo idam catuttham suviduravidure 1- imani kho bhikkhave cattari suviduraviduraniti. Nabhanca dure pathavi ca dure param samuddassa tadahu dure yato ca verocano abbhudeti pabhankaro yattha ca atthameti tato have durataram vadanti satanca dhammam asatanca dhammam. Abyayiko hoti satam samagamo yavampi tittheyya tatheva hoti. Khippanhi veti asatam samagamo tasma satam dhamma 3- asabbhi arakati. [48] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tena kho pana samayena ayasma visakho pancaliputto upatthanasalayam bhikkhu dhammiya kathaya sandasseti samadapeti @Footnote: 1 Po. Yu. suviduraviduram. 2 Ma. Yu. atthameti. 3 Po. Ma. Yu. dhammo. Samuttejeti sampahamseti poriya vacaya vissatthaya anelagalaya atthassa vinnapaniya pariyapannaya anissitaya . athakho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito yenupatthanasala tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi nisajja kho bhagava bhikkhu amantesi ko nu kho bhikkhave upatthanasalayam bhikkhu dhammiya kathaya sandasseti samadapeti samuttejeti sampahamseti poriya vacaya vissatthaya anelagalaya atthassa vinnapaniya pariyapannaya anissitayati . ayasma bhante visakho pancaliputto upatthanasalayam bhikkhu dhammiya kathaya sandasseti samadapeti samuttejeti sampahamseti poriya vacaya vissatthaya anelagalaya atthassa vinnapaniya pariyapannaya anissitayati . athakho bhagava ayasmantam visakham pancaliputtam etadavoca sadhu sadhu visakha sadhu kho tvam visakha bhikkhu dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi poriya vacaya vissatthaya anelagalaya atthassa vinnapaniya pariyapannaya anissitayati. Nabhasamanam jananti missam balehi panditam bhasamananca jananti desentam amatampadam. Bhasaye jotaye dhammam pagganhe isinam dhajam subhasitadhaja isayo dhammo hi isinam dhajoti. [49] Cattarome bhikkhave sannavipallasa cittavipallasa Ditthivipallasa katame cattaro anicce bhikkhave niccanti sannavipallaso cittavipallaso ditthivipallaso dukkhe bhikkhave sukhanti sannavipallaso cittavipallaso ditthivipallaso anattani bhikkhave attati sannavipallaso cittavipallaso ditthivipallaso asubhe bhikkhave subhanti sannavipallaso cittavipallaso ditthivipallaso ime kho bhikkhave cattaro sannavipallasa cittavipallasa ditthivipallasa. {49.1} Cattarome bhikkhave nasannavipallasa nacittavipallasa naditthivipallasa katame cattaro anicce bhikkhave aniccanti nasannavipallaso nacittavipallaso naditthivipallaso dukkhe bhikkhave dukkhanti nasannavipallaso nacittavipallaso naditthivipallaso anattani bhikkhave anattati asannavipallaso nacittavipallaso naditthivipallaso asubhe bhikkhave asubhanti nasannavipallaso nacittavipallaso naditthivipallaso ime kho bhikkhave cattaro nasannavipallasa nacittavipallasa naditthivipallasati. Anicce niccasannino dukkhe ca sukhasannino anattani ca attati asubhe subhasannino micchaditthihata 1- satta khittacitta visannino te yogayutta marassa ayogakkhemino jana satta gacchanti samsaram jatimaranagamino. Yada ca buddha lokasmim uppajjanti pabhankara. @Footnote: 1 Yu. micchaditthigata. Temam dhammam pakasenti dukkhupasamagaminam tesam sutvana sappanna sacittam paccalatthu te aniccam aniccato dakkhum dukkhamaddakkhu dukkhato anattani anattati asubham asubhataddasum sammaditthisamadana sabbam dukkham upaccagunti. [50] Cattarome bhikkhave candimasuriyanam upakkilesa yehi upakkilesehi upakkilittha candimasuriya na tapanti na bhasanti na virocanti katame cattaro abbha bhikkhave candimasuriyanam upakkilesa yena upakkilesena upakkilittha candimasuriya na tapanti na bhasanti na virocanti mahiya bhikkhave candimasuriyanam upakkilesa yena upakkilesena upakkilittha candimasuriya na tapanti na bhasanti na virocanti dhumarajo bhikkhave candimasuriyanam upakkileso yena upakkilesena upakkilittha candimasuriya na tapanti na bhasanti na virocanti rahu bhikkhave asurindo candimasuriyanam upakkileso yena upakkilesena upakkilittha candimasuriya na tapanti na bhasanti na virocanti ime kho bhikkhave cattaro candimasuriyanam upakkilesa yehi upakkilesehi upakkilittha candimasuriya na tapanti na bhasanti na virocanti. {50.1} Evameva kho bhikkhave cattaro 1- samanabrahmananam upakkilesa yehi upakkilesehi upakkilittha eke samanabrahmana na tapanti na bhasanti na virocanti katame cattaro santi @Footnote: 1 Ma. cattarome. Bhikkhave eke samanabrahmana suram pivanti merayam suramerayapana appativirata ayam bhikkhave pathamo samanabrahmananam upakkileso yena upakkilesena upakkilittha eke samanabrahmana na tapanti na bhasanti na virocanti. {50.2} Santi bhikkhave eke samanabrahmana methunam dhammam patisevanti methunasma dhamma appativirata ayam bhikkhave dutiyo samanabrahmananam upakkileso yena upakkilesena upakkilittha eke samanabrahmana na tapanti na bhasanti na virocanti. {50.3} Santi bhikkhave eke samanabrahmana jataruparajatam sadiyanti jataruparajatapatiggahana appativirata ayam bhikkhave tatiyo samanabrahmananam upakkileso yena upakkilesena upakkilittha eke samanabrahmana na tapanti na bhasanti na virocanti. {50.4} Santi bhikkhave eke samanabrahmana micchajivena jivitam kappenti 1- micchajiva appativirata ayam bhikkhave catuttho samanabrahmananam upakkileso yena upakkilesena upakkilittha eke samanabrahmana na tapanti na bhasanti na virocanti. {50.5} Ime kho bhikkhave cattaro samanabrahmananam upakkilesa yehi upakkilesehi upakkilittha eke samanabrahmana na tapanti na bhasanti na virocantiti. Ragadosupatikkittha 2- eke samanabrahmana avijjanivuta posa piyarupabhinandino suram pivanti merayam patisevanti methunam @Footnote: 1 Ma. Yu. micchajivena jivanti. 2 Ma. ragadosaparikkittha. @Yu. ragadosapatikkittha. Rajatam jatarupanca sadiyanti aviddasu. Micchajivena jivanti eke samanabrahmana ete upakkilesa vutta buddhenadiccabandhuna yehi upakkilesehi eke samanabrahmana na tapanti na bhasanti asuddha saraja mata 1-. Andhakarena onaddha tanhadasa sanettika vaddhenti katasim ghoram adiyanti punabbhavanti. Rohitassavaggo pancamo. Tassuddanam samadhipanha dve kodha rohitassapare duve suviduravisakha vipallaso upakkilesena te dasati. Pathamo pannasako nitthito. ------------- @Footnote: 1 Ma. maga. Dutiyapannasako punnabhisandavaggo pathamo [51] Cattarome bhikkhave punnabhisanda kusalabhisanda sukhassahara sovaggika sukhavipaka saggasamvattanika itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattanti katame cattaro yassa bhikkhave bhikkhu civaram paribhunjamano appamanam cetosamadhim upasampajja viharati appamano tassa punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati yassa bhikkhave bhikkhu pindapatam paribhunjamano ... Yassa bhikkhave bhikkhu senasanam paribhunjamano ... yassa bhikkhave bhikkhu gilanapaccayabhesajjaparikkharam paribhunjamano appamanam cetosamadhim upasampajja viharati appamano tassa punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati ime kho bhikkhave cattaro punnabhisanda kusalabhisanda sukhassahara sovaggika sukhavipaka saggasamvattanika itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattanti. {51.1} Imehi ca pana bhikkhave catuhi punnabhisandehi kusalabhisandehi samannagatassa ariyasavakassa na sukaram punnassa pamanam gahetum 1- ettako punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako @Footnote: 1 Po. ganetum. Saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattatiti athakho asankheyyo appameyyo mahapunnakkhandhotveva sankham 1- gacchati seyyathapi bhikkhave mahasamudde na sukaram udakassa pamanam gahetum 2- ettakani udakalhakaniti va ettakani udakalhakasataniti va ettakani udakalhakasahassaniti va ettakani udakalhaka- satasahassaniti va athakho asankheyyo appameyyo mahaudakak- khandhotveva sankham gacchati {51.2} evameva kho bhikkhave imehi catuhi punnabhisandehi kusalabhisandehi samannagatassa ariyasavakassa na sukaram punnassa pamanam gahetum ettako punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattatiti athakho asankheyyo appameyyo mahapunnakkhandhotveva sankham gacchatiti. Mahodadhim aparimitam mahasaram bahubheravam ratanagananamalayam 3- najjo yatha macchaganasanghasevita 4- puthu savanti upayanti sagaram. Evam naram annadapanavatthadam seyyanisajjattharanassa dayakam punnassa dhara upayanti panditam najjo yatha varivahava sagaranti. @Footnote: 1 Po. Ma. sankhyam . 2 Po. ganetum . 3 Ma. ratanavaranamalayam. @4 Ma. Yu. naraganasanghasevita. [52] Cattarome bhikkhave punnabhisanda kusalabhisanda sukhassahara sovaggika sukhavipaka saggasamvattanika itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattanti katame cattaro idha bhikkhave ariyasavako buddhe aveccappasadena samannagato hoti itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati ayam bhikkhave pathamo punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati. {52.1} Puna caparam bhikkhave ariyasavako dhamme aveccappasadena samannagato hoti svakkhato bhagavata dhammo sanditthiko akaliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo vinnuhiti ayam bhikkhave dutiyo punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati. {52.2} Puna caparam bhikkhave ariyasavako sanghe aveccappasadena samannagato hoti supatipanno bhagavato savakasangho ujupatipanno bhagavato savakasangho nayapatipanno bhagavato savakasangho samicipatipanno bhagavato savakasangho yadidam cattari purisayugani attha purisapuggala esa bhagavato savakasangho ahuneyyo pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassati ayam bhikkhave tatiyo punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko Sukhavipako saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati. {52.3} Puna caparam bhikkhave ariyasavako ariyakantehi silehi samannagato hoti akhandehi acchiddehi asabalehi akammasehi bhujissehi vinnupasatthehi aparamatthehi samadhisamvattanikehi ayam bhikkhave catuttho punnabhisando kusalabhisando sukhassaharo sovaggiko sukhavipako saggasamvattaniko itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati. {52.4} Ime kho bhikkhave cattaro punnabhisanda kusalabhisanda sukhassahara sovaggika sukhavipaka saggasamvattanika itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattantiti. Yassa saddha tathagate acala supatitthita silanca yassa kalyanam ariyakantam pasamsitam sanghe pasado yassatthi ujubhutanca dassanam adaliddoti tam ahu amogham tassa jivitam. Tasma saddhanca silanca pasadam dhammadassanam anuyunjetha medhavi saram buddhanasasananti. [53] Ekam samayam bhagava antara ca madhuram antara ca veranjam addhanamaggapatipanno hoti . sambahulapi gahapati ca gahapataniyo ca antara ca madhuram antara ca veranjam addhanamaggapatipanna honti . Athakho bhagava magga okkamma annatarasmim rukkhamule [1]- nisidi . @Footnote: 1 Yu. pannatte asane. Addasamsu kho te 1- gahapati ca gahapataniyo ca bhagavantam annatarasmim rukkhamule nisinanam disva yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinne kho te gahapati ca gahapataniyo ca bhagava etadavoca cattarome gahapatayo samvasa katame cattaro chavo chavaya saddhim samvasati chavo deviya saddhim samvasati devo chavaya saddhim samvasati devo deviya saddhim samvasati. {53.1} Kathanca gahapatayo chavo chavaya saddhim samvasati idha gahapatayo samiko hoti panatipati adinnadayi kamesu micchacari musavadi suramerayamajjapamadatthayi dussilo papadhammo maccheramalapariyutthitena cetasa agaram ajjhavasati akkosakaparibhasako samanabrahmananam bhariyapissa hoti panatipatini adinnadayini kamesu micchacarini musavadini suramerayamajjapamadatthayini dussila papadhamma maccheramalapariyutthitenacetasa agaram ajjhavasati akkosikaparibhasika samanabrahmananam evam kho gahapatayo chavo chavaya saddhim samvasati. {53.2} Kathanca gahapatayo chavo deviya saddhim samvasati idha gahapatayo samiko hoti panatipati .pe. suramerayamajjapamadatthayi dussilo papadhammo maccheramalapariyutthitena cetasa agaram ajjhavasati akkosakaparibhasako samanabrahmananam bhariya ca khvassa hoti panatipata pativirata adinnadana pativirata kamesu micchara pativirata musavada pativirata suramerayamajjapamadatthana pativirata silavati kalyanadhamma @Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi. Vigatamalamaccherena cetasa agaram ajjhavasati anakkosikaparibhasika samanabrahmananam evam kho gahapatayo chavo deviya saddhim samvasati. {53.3} Kathanca gahapatayo devo chavaya saddhim samvasati idha gahapatayo samiko hoti panatipata pativirato adinnadana pativirato kamesu micchacara pativirato musavada pativirato suramerayamajjapamadatthana pativirato silava kalyanadhammo vigatamalamaccherena cetasa agaram ajjhavasati anakkosakaparibhasako samanabrahmananam bhariya ca khvassa hoti panatipatini .pe. suramerayamajjapamadatthayini dussila papadhamma maccheramalapariyutthitena cetasa agaram ajjhavasati akkosikaparibhasika samanabrahmananam evam kho gahapatayo devo chavaya saddhim samvasati. {53.4} Kathanca gahapatayo devo deviya saddhim samvasati idha gahapatayo samiko hoti panatipata pativirato .pe. surameraya- majjapamadatthana pativirato silava kalyanadhammo vigatamalamaccherena cetasa agaram ajjhavasati anakkosakaparibhasako samanabrahmananam bhariyapissa hoti panatipata pativirata .pe. suramerayamajja- pamadatthana pativirata silavati kalyanadhamma vigatamalamaccherena cetasa agaram ajjhavasati anakkosikaparibhasika samanabrahmananam evam kho gahapatayo devo deviya saddhim samvasati. Ime kho gahapatayo cattaro samvasati. Ubho ca honti dussila kadariya paribhasaka Te honti janipatayo chava samvasamagata. Samiko hoti dussilo kadariyo paribhasako bhariya silavati hoti vadannu vitamacchara sapi devi samvasati chavena patina saha. Samiko silava hoti vadannu vitamaccharo bhariya 1- hoti dussila kadariya paribhasika sapi chava samvasati devena patina saha. Ubho saddha vadannu ca sannata dhammajivino te honti janipatayo annamannam piyam vada attha sampacura honti phasukam upajayati amitta dummana honti ubhinnam samasilinam idha dhammam caritvana samasilabbata ubho nandino devalokasmim modanti kamakaminoti. [54] Cattarome bhikkhave samvasa katame cattaro chavo chavaya saddhim samvasati chavo deviya saddhim samvasati devo chavaya saddhim samvasati devo deviya saddhim samvasati. {54.1} Kathanca bhikkhave chavo chavaya saddhim samvasati idha bhikkhave samiko hoti panatipati adinnadayi kamesu micchacari musavadi pisunavaco pharusavaco samphappalapi abhijjhalu byapannacitto micchaditthiko dussilo papadhammo maccheramalapariyutthitena cetasa agaram ajjhavasati akkosakaparibhasako @Footnote: 1 Po. Yu. bhariyassa. Samanabrahmananam bhariyapissa hoti panatipatini adinnadayini kamesu micchacarini musavadini pisunavaca pharusavaca samphappalapini abhijjhaluni byapannacitta micchaditthika dussila papadhamma maccheramalapariyutthitena cetasa agaram ajjhavasati akkosikaparibhasika samanabrahmananam evam kho bhikkhave chavo chavaya saddhim samvasati. {54.2} Kathanca bhikkhave chavo deviya saddhim samvasati idha bhikkhave samiko hoti panatipati adinnadayi .pe. maccheramalapariyutthitena cetasa agaram ajjhavasati akkosakaparibhasako samanabrahmananam bhariya ca khvassa hoti panatipata pativirata adinnadana pativirata kamesu micchacara pativirata musavada pativirata pisunaya vacaya pativirata pharusaya vacaya pativirata samphappalapa pativirata anabhijjhaluni abyapannacitta sammaditthika silavati kalyanadhamma vigatamalamaccherena cetasa agaram ajjhavasati anakkosikaparibhasika samanabrahmananam evam kho bhikkhave chavo deviya saddhim samvasati. {54.3} Kathanca bhikkhave devo chavaya saddhim samvasati idha bhikkhave samiko hoti panatipata pativirato adinnadana pativirato kamesu micchacara pativirato musavada pativirato pisunaya vacaya pativirato pharusaya vacaya pativirato samphappalapa pativirato anabhijjhalu abyapannacitto sammadatthiko silava kalyanadhammo vigatamalamaccherena cetasa agaram ajjhavasati anakkosakaparibhasako samanabrahmananam Bhariya ca khvassa hoti panatipatini .pe. maccheramalapariyutthitena cetasa agaram ajjhavasati akkosikaparibhasika samanabrahmananam evam kho bhikkhave devo chavaya saddhim samvasati. {54.4} Kathanca bhikkhave devo deviya saddhim samvasati idha bhikkhave samiko hoti panatipata pativirato .pe. vigatamalamaccherena cetasa agaram ajjhavasati anakkosakaparibhasako samanabrahmananam bhariyapissa hoti panatipata pativirata .pe. anakkosikaparibhasika samanabrahmananam evam kho bhikkhave devo deviya saddhim samvasati. Ime kho bhikkhave cattaro samvasati. Ubho ca honti dussila kadariya paribhasaka te honti janipatayo chava samvasamagata. Samiko hoti dussilo kadariyo paribhasako bhariya silavati hoti vadannu vitamacchara sapi devi samvasati chavena patina saha. Samiko silava hoti vadannu vitamaccharo bhariya hoti dussila kadariya paribhasaka sapi chava samvasati devena patina saha. Ubho saddha vadannu ca sannata dhammajivino te honti janipatayo annamannam piyam vada attha sampacura honti phasukam upajayati Amitta dummana honti ubhinnam samasilinam idha dhammam caritvana samasilabbata ubho nandino devalokasmim modanti kamakaminoti. [55] Ekam samayam bhagava bhaggesu viharati sumsumaragire bhesakalavane migadaye . athakho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena nakulapituno 1- gahapatissa nivesanam tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . athakho nakulapita ca gahapati nakulamata ca gahapatani yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu ekamantam nisinno kho nakulapita gahapati bhagavantam etadavoca yato me bhante nakulamata gahapatani daharasseva dahara anita nabhijanami nakulamataram gahapatanim manasapi aticarita kuto pana kayena iccheyyama mayam bhante ditthe ceva dhamme annamannam passitum abhisamparayanca annamannam passitunti . nakulamatapi kho gahapatani bhagavantam etadavoca yatoham bhante nakulapituno gahapatissa daharasseva dahara anita nabhijanami nakulapitaram gahapatim manasapi aticarita kuto pana kayena iccheyyama mayam bhante ditthe ceva dhamme annamannam passitum abhisamparayanca annamannam passitunti. Akankheyyum ce gahapatayo ubho janipatayo ditthe ceva dhamme annamannam passitum abhisamparayanca annamannam passitum ubhova 2- @Footnote: 1 Po. namkulapituno. 2 Po. Yu. ubho ca. Assu samasaddha samasila samacaga samapanna te ditthe ceva dhamme annamannam passanti abhisamparayanca annamannam passantiti. Ubho saddha vadannu ca sannata dhammajivino te honti janipatayo annamannam piyam vada attha sampacura honti phasukam upajayati amitta dummana honti ubhinnam samasilinam idha dhammam caritvana samasilabbata ubho nandino devalokasmim modanti kamakaminoti. [56] Akankheyyum ce bhikkhave ubho janipatayo ditthe ceva dhamme annamannam passitum abhisamparayanca annamannam passitum ubhova assu samasaddha samasila samacaga samapanna te ditthe ceva dhamme annamannam passanti abhisamparayanca annamannam passantiti. Ubho saddha vadannu ca sannata dhammajivino te honti janipatayo annamannam piyam vada attha sampacura honti phasukam upajayati amitta dummana honti ubhinnam samasilinam idha dhammam caritvana samasilabbata ubho nandino devalokasmim modanti kamakaminoti. [57] Ekam samayam bhagava koliyesu viharati pajjanelam 1- nama koliyanam nigamo . athakho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena suppavasaya koliyadhitaya nivesanam tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . athakho suppavasa koliyadhita bhagavantam panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappesi sampavaresi athakho suppavasa koliyadhita bhagavantam bhuttavim onitapattapanim ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho suppavasam koliyadhitaram bhagava etadavoca bhojanam suppavase denti ariyasavika patiggahakanam cattari thanani deti katamani cattari ayum deti vannam deti sukham deti balam deti ayum kho pana datva ayussa bhagini hoti dibbassa va manusassa va vannam datva vannassa bhagini hoti dibbassa va manusassa va sukham datva sukhassa bhagini hoti dibbassa va manusassa va balam datva balassa bhagini hoti dibbassa va manusassa va bhojanam suppavase denti ariyasavika patiggahakanam imani cattari thanani detiti. Sankhatam 2- bhojanam yava 3- deti sucim panitam rasasa upetam sa dakkhina ujjugatesu dinna caranopapannesu mahaggatesu punnena punnam samsandamana @Footnote: 1 Ma. pajjanikam. Yu. sajjanelam. 2 Ma. Yu. susankhatam. 3 Po. yavadattham. @Ma. Yu. ya dadati. Mahapphala lokaviduna vannita etadisam yannamanussaranta ye vedajata vicaranti loke vineyya maccheramalam samulam anindita saggamupenti thananti. [58] Athakho anathapindiko gahapati yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . Ekamantam nisinnam kho anathapindikam gahapatim bhagava etadavoca bhojanam gahapati dadamano ariyasavako patiggahakanam cattari thanani deti katamani cattari ayum deti vannam deti sukham deti balam deti ayum kho pana datva ayussa bhagi hoti dibbassa va manusassa va vannam datva ... sukham datva ... balam datva balassa bhagi hoti dibbassa va manusassa va bhojanam gahapati dadamano ariyasavako patiggahakanam imani cattari thanani detiti. Yo sannatanam paradattabhojinam kalena sakkacca dadati bhojanam cattari thanani anuppavecchati ayunca vannanca sukham balanca. [1]- Ayudayi baladayi sukham vannam 2- dado naro dighayu yasava hoti yattha yatthupapajjatiti. @Footnote: 1 Po. Yu. so. Ma. ayudayi vannadayi. 2 Ma. sukham balam dado naro. Yu. sukhavannadado. [59] Bhojanam bhikkhave dadamano dayako patiggahakanam cattari thanani deti katamani cattari ayum deti vannam deti sukham deti balam deti ayum kho pana datva ayussa bhagi hoti dibbassa va manusassa va vannam datva ... sukham datva ... Balam datva balassa bhagi hoti dibbassa va manusassa va bhojanam bhikkhave dadamano dayako patiggahakanam imani cattari thanani detiti. Yo sannatanam paradattabhojinam kalena sakkacca dadati bhojanam cattari thanani anuppavecchati ayunca vannanca sukham balanca. Ayudayi baladayi sukham vannam dado naro dighayu yasava hoti yattha yatthupapajjatiti. [60] Athakho anathapindiko gahapati yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho anathapindikam gahapatim bhagava etadavoca catuhi kho gahapati dhammehi samannagato ariyasavako gihisamicipatipadam patipanno hoti yasapatilabhinim 1- saggasamvattanikam katamehi catuhi idha gahapati ariyasavako bhikkhusangham paccupatthito hoti civarena bhikkhusangham paccupatthito hoti pindapatena bhikkhusangham paccupatthito hoti senasanena @Footnote: 1 Ma. Yu. yasopatilabhinim.. ito param idisameva. Bhikkhusangham paccupatthito hoti gilanapaccayabhesajjaparikkharena . Imehi kho gahapati catuhi dhammehi samannagato ariyasavako gihisamicipatipadam patipanno hoti yasapatilabhinim saggasamvattanikanti. Gihisamicipatipadam patipajjanti pandita sammaggate silavante civarena upatthita pindapatasayanena gilanapaccayena ca tesam diva ca ratto ca sada punnam pavaddhati sagganca kamatitthanam kammam katvana bhaddakanti. Punnabhisandavaggo pathamo. Tassuddanam dve punnabhisanda dvesamvasa dve ca honti samajivino suppavasa sudatto ca bhojanam gihisamiciti. ----------------- Pattakammavaggo dutiyo [61] Athakho anathapindiko gahapati yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho anathapindikam gahapatim bhagava etadavoca cattarome gahapati dhamma ittha kanta manapa dullabha lokasmim katame cattaro bhoga me uppajjantu sahadhammenati ayam pathamo dhammo Ittho kanto manapo dullabho lokasmim bhoge laddha sahadhammena yaso mam 1- abbhuggacchatu saha natihi saha upajjhayehiti ayam dutiyo dhammo ittho kanto manapo dullabho lokasmim bhoge laddha sahadhammena yasam laddha saha natihi saha upajjhayehi ciram jivami dighamayum palemiti ayam tatiyo dhammo ittho kanto manapo dullabho lokasmim bhoge laddha sahadhammena yasam laddha saha natihi saha upajjhayehi ciram jivitva dighamayum paletva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjamiti ayam catuttho dhammo ittho kanto manapo dullabho lokasmim ime kho gahapati cattaro dhamma ittha kanta manapa dullabha lokasmim. {61.1} Imesam kho gahapati catunnam dhammanam itthanam kantanam manapanam dullabhanam lokasmim cattaro dhamma patilabhaya samvattanti katame cattaro saddhasampada silasampada cagasampada pannasampada. {61.2} Katama ca gahapati saddhasampada idha gahapati ariyasavako saddho hoti saddahati tathagatassa bodhim itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati ayam vuccati gahapati saddhasampada. {61.3} Katama ca gahapati silasampada idha gahapati ariyasavako panatipata pativirato hoti .pe. suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti ayam vuccati gahapati silasampada. {61.4} Katama ca gahapati cagasampada idha gahapati ariyasavako vigatamalamaccherena @Footnote: 1 Po. Ma. me agacchatu. Cetasa agaram ajjhavasati muttacago payatapani vossaggarato yacayogo danasamvibhagarato ayam vuccati gahapati cagasampada. {61.5} Katama ca gahapati pannasampada abhijjhavisamalobhabhibhutena gahapati cetasa viharanto akiccam karoti kiccam aparadheti akiccam karonto kiccam aparadhento yasa ca sukha ca dhamsati byapadabhibhutena gahapati cetasa viharanto akiccam karoti kiccam aparadheti akiccam karonto kiccam aparadhento yasa ca sukha ca dhamsati thinamiddhabhibhutena gahapati cetasa viharanto akiccam karoti kiccam aparadheti akiccam karonto kiccam aparadhento yasa ca sukha ca dhamsati {61.6} uddhaccakukkuccabhibhutena gahapati cetasa viharanto akiccam karoti kiccam aparadheti akiccam karonto kiccam aparadhento yasa ca sukha ca dhamsati vicikicchabhibhutena gahapati cetasa viharanto akiccam karoti kiccam aparadheti akiccam karonto kiccam aparadhento yasa ca sukha ca dhamsati sa kho so gahapati ariyasavako abhijjhavisamalobho cittassa upakkilesoti iti viditva abhijjhavisamalobham cittassa upakkilesam pajahati byapado cittassa upakkilesoti iti viditva byapadam cittassa upakkilesam pajahati thinamiddham cittassa upakkilesoti iti viditva thinamiddham cittassa upakkilesam pajahati uddhaccakukkuccam cittassa upakkilesoti iti viditva uddhaccakukkuccam cittassa upakkilesam pajahati vicikiccha cittassa upakkilesoti iti viditva vicikiccham cittassa upakkilesam pajahati yato ca kho gahapati ariyasavakassa Abhijjhavisamalobho cittassa upakkilesoti iti viditva abhijjhavisamalobho cittassa upakkileso pahino hoti byapado cittassa upakkileso ... thinamiddham cittassa upakkileso ... Uddhaccakukkuccam cittassa upakkileso ... vicikiccha cittassa upakkilesoti iti viditva vicikiccha cittassa upakkileso pahino hoti ayam vuccati gahapati ariyasavako mahapanno puthupanno apathadaso pannasampanno ayam vuccati gahapati pannasampada . imesam kho gahapati catunnam dhammanam itthanam kantanam manapanam dullabhanam lokasmim ime cattaro dhamma patilabhaya samvattanti. {61.7} Sa kho so gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi cattari pattakammani katta hoti katamani cattari idha gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi attanam sukheti pineti samma sukham pariharati matapitaro sukheti pineti samma sukham pariharati puttadaradasakammakaraporise sukheti pineti samma sukham pariharati mittamacce sukheti pineti samma sukham pariharati idamassa pathamam thanam gatam hoti pattagatam ayatanaso paribhuttam. {61.8} Puna caparam gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi ya ta honti apada aggito va udakato va rajato va corato appiyato va dayadato va tatharupasu apadasu bhogehi pariyodhaya vattati Sotthim attanam karoti idamassa dutiyam thanam gatam hoti pattagatam ayatanaso paribhuttam. {61.9} Puna caparam gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi panca bali katta hoti natibalim atithibalim pubbapetabalim rajabalim devatabalim idamassa tatiyam thanam gatam hoti pattagatam ayatanaso paribhuttam. {61.10} Puna caparam gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi ye te samanabrahmana madappamada pativirata khantisoracce nivittha ekamattanam damenti ekamattanam samenti ekamattanam parinibbapenti tatharupesu samanabrahmanesu uddhaggikam dakkhinam patitthapeti sovaggikam sukhavipakam saggasamvattanikam idamassa catuttham thanam gatam hoti pattagatam ayatanaso paribhuttam. {61.11} Sa kho so gahapati ariyasavako utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi imani cattari pattakammani katta hoti . yassakassaci gahapati annatra imehi catuhi pattakammehi bhoga parikkhayam gacchanti ime vuccanti gahapati bhoga atthanagata appattagata anayatanaso paribhutta yassakassaci gahapati imehi catuhi pattakammehi bhoga parikkhayam gacchanti ime vuccanti gahapati bhoga thanagata pattagata ayatanaso paribhuttati. Bhutta bhoga bhata bhacca vitinna apadasu me uddhagga dakkhina dinna atho panca bali kata Upatthita silavanto sannata brahmacarayo yadattham bhogamiccheyya pandito gharamavasam so me attho anuppatto katam ananutapiyam etam anussaram macco ariyadhamme thito naro idheva nam pasamsanti pecca sagge pamodatiti. [62] Athakho anathapindiko gahapati yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho anathapindikam gahapatim bhagava etadavoca cattarimani gahapati sukhani adhigamaniyani gihina kamabhogina kalena kalam samayena samayam upadaya katamani cattari atthisukham bhogasukham ananasukham 1- anavajjasukham {62.1} katamanca gahapati atthisukham idha gahapati kulaputtassa bhoga honti utthanaviriyadhigata bahabalaparicita sedavakkhitta dhammika dhammaladdha so bhoga me atthi utthanaviriyadhigata bahabalaparicita sedavakkhitta dhammika dhammaladdhati adhigacchati sukham adhigacchati somanassam idam vuccati gahapati atthisukham. {62.2} Katamanca gahapati bhogasukham idha gahapati kulaputto utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi bhoge 2- ca 3- bhunjati punnani ca karoti so utthanaviriyadhigatehi bhogehi bahabalaparicitehi sedavakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi bhoge ca bhunjami punnani ca karomiti adhigacchati sukham adhigacchati somanassam idam vuccati gahapati @Footnote: 1 Ma. anannasukham. 2-3 Ma. ime patha natthi. Bhogasukham. {62.3} Katamanca gahapati ananasukham idha gahapati kulaputto na kassaci kinci dhareti appam va bahum va so na kassaci kinci dharemi appam va bahum vati adhigacchati sukham adhigacchati somanassam idam vuccati gahapati ananasukham. {62.4} Katamanca gahapati anavajjasukham idha gahapati ariyasavako anavajjena kayakammena samannagato hoti anavajjena vacikammena samannagato hoti anavajjena manokammena samannagato hoti so anavajjenamhi kayakammena samannagato anavajjena vacikammena samannagato anavajjena manokammena samannagatoti adhigacchati sukham adhigacchati somanassam idam vuccati gahapati anavajjasukham . imani kho gahapati cattari sukhani adhigamaniyani gihina kamabhogina kalena kalam samayena samayam upadayati. Ananam sukham natvana atho atthisukham sare bhunjam bhogam sukham macco atho panna vipassati vipassamano janati ubho bhage sumedhaso anavajjasukhassetam kalam nagghati solasinti. [63] Sabrahmakani bhikkhave tani kulani yesam puttanam matapitaro ajjhagare pujita honti sapubbacariyakani bhikkhave tani kulani yesam puttanam matapitaro ajjhagare pujita honti sapubbadevani 1- bhikkhave tani kulani yesam puttanam matapitaro ajjhagare pujita honti sahuneyyakani bhikkhave tani kulani yesam puttanam @Footnote: 1 Ma. sapubbadevatani. Matapitaro ajjhagare pujita honti brahmati bhikkhave matapitunam etam adhivacanam pubbacariyati bhikkhave matapitunam etam adhivacanam pubbadevati 1- bhikkhave matapitunam etam adhivacanam ahuneyyati bhikkhave matapitunam etam adhivacanam tam kissa hetu bahukara bhikkhave matapitaro puttanam apadaka posaka imassa lokassa dassetaroti. Brahmati matapitaro pubbacariyati vuccare ahuneyya ca puttanam pajaya anukampaka. Tasma hi ne namasseyya sakkareyyatha 2- pandito annena atho panena vatthena sayanena ca ucchadanena nhapanena padanam dhovanena ca taya nam paricariyaya matapitusu pandita idheva nam pasamsanti pecca sagge pamodatiti. [64] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato puggalo yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi panatipati hoti adinnadayi hoti kamesu micchacari hoti musavadi hoti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato puggalo yathabhatam nikkhitto evam nirayeti. Panatipato adinnadanam musavado ca vuccati paradaragamanancapi nappasamsanti panditati. [65] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim @Footnote: 1 Po. Ma. pubbadevatati. 2 Ma. sakkareyya ca. Katame cattaro rupappamano rupappasanno ghosappamano ghosappasanno lukhappamano lukhappasanno dhammappamano dhammappasanno ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. Ye 1- ca rupena pamimsu ye ca ghosena anvagu chandaragavasupeta na 2- te jananti tanjanam ajjhattanca na janati bahiddha ca na passati samantavarano balo sa ve ghosena vuyhati. Ajjhattanca na janati bahiddha ca vipassati bahiddha phaladassavi sopi ghosena vuyhati. Ajjhattanca pajanati bahiddha ca vipassati (evam) vinivaranadassavi na so ghosena vuyhatiti. [66] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro sarago sadoso samoho samano ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. Saratta rajaniyesu piyarupabhinandino mohena adhamasatta 3- baddha vaddhenti bandhanam. Ragajam dosajancapi mohajam vapi aviddasu 4- karonti akusalam kammam savighatam dukkhuddayam 5- avijjanivuta posa andhabhuta acakkhuka yatha dhamma tatha santa na tassevanti mannareti. @Footnote: 1 Ma. ye ca rupe pamanimsu. 2 Ma. nabhijananti te jana. 3 Po. Ma. avuta @satta. 4 Ma. capaviddasu. 5 Ma. dukkhudrayam. [67] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tena kho pana samayena savatthiyam annataro bhikkhu ahina dattho kalakato hoti . athakho sambahula bhikkhu yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu ekamantam nisinna kho te bhikkhu bhagavantam etadavocum idha bhante savatthiyam annataro bhikkhu ahina dattho kalakatoti. {67.1} Naha 1- nuna so bhikkhave bhikkhu cattari ahirajakulani mettena cittena phari sace hi so bhikkhave bhikkhu cattari ahirajakulani mettena cittena phareyya na hi so bhikkhave bhikkhu ahina dattho kalam kareyya katamani cattari [2]- virupakkham ahirajakulam erapatham ahirajakulam chabyaputtam ahirajakulam kanhagotamakam ahirajakulam naha nuna so bhikkhave bhikkhu imani cattari ahirajakulani mettena cittena phari sace hi so bhikkhave bhikkhu imani cattari ahirajakulani mettena cittena phareyya na hi so bhikkhave bhikkhu ahina dattho kalam kareyya anujanami bhikkhave imani cattari ahirajakulani mettena cittena pharitum attaguttiya attarakkhaya attaparittayati. Virupakkhehi me mettam mettam erapathehi me chabyaputtehi me mettam mettam kanhagotamakehi ca apadakehi me mettam mettam dipadakehi me catuppadehi me mettam mettam bahuppadehi me. @Footnote: 1 Ma. nahi nuna. 2 Po. Yu. ahirajakulani. Ma mam apadako himsi ma mam himsi dipadako ma mam catuppado himsi ma mam himsi bahuppado. Sabbe satta sabbe pana sabbe bhuta ca kevala sabbe bhadrani passantu ma kinci 1- papamagama. Appamano buddho appamano dhammo appamano sangho pamanavantani sirimsapani 2- ahi vicchika satapadi unnanabhi sarabu musika kata me rakkha kata me paritta patikkamantu bhutani soham namo bhagavato namo sattannam sammasambuddhananti. [68] Ekam samayam bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate acirapakkante devadatte . tatra kho bhagava devadattam arabbha bhikkhu amantesi attavadhaya bhikkhave devadattassa labhasakkarasiloko udapadi parabhavaya bhikkhave devadattassa labhasakkarasiloko udapadi seyyathapi bhikkhave kadali attavadhaya phalam deti parabhavaya phalam deti evameva kho bhikkhave attavadhaya devadattassa labhasakkarasiloko udapadi parabhavaya devadattassa labhasakkarasiloko udapadi seyyathapi bhikkhave velu attavadhaya phalam deti parabhavaya phalam deti evameva kho bhikkhave attavadhaya devadattassa labhasakkarasiloko udapadi parabhavaya devadattassa labhasakkarasiloko udapadi seyyathapi bhikkhave nalo attavadhaya phalam deti parabhavaya phalam deti evameva kho bhikkhave attavadhaya devadattassa labhasakkarasiloko udapadi parabhavaya @Footnote: 1 Ma. Yu. kanci. 2 Ma. sarimsapani. Devadattassa labhasakkarasiloko udapadi seyyathapi bhikkhave assatari attavadhaya gabbham ganhati parabhavaya gabbham ganhati evameva kho bhikkhave attavadhaya devadattassa labhasakkarasiloko udapadi parabhavaya devadattassa labhasakkarasiloko udapaditi. Phalam ve kadalim hanti phalam velum phalam nalam sakkaro kapurisam hanti gabbho assatarim yathati. [69] Cattarimani bhikkhave padhanani katamani cattari samvarappadhanam pahanappadhanam bhavanappadhanam anurakkhanappadhanam . katamanca bhikkhave samvarappadhanam idha bhikkhave bhikkhu anuppannanam papakanam akusalanam dhammanam anuppadaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati idam vuccati bhikkhave samvarappadhanam. {69.1} Katamanca bhikkhave pahanappadhanam idha bhikkhave bhikkhu uppannanam papakanam akusalanam dhammanam pahanaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati idam vuccati bhikkhave pahanappadhanam. {69.2} Katamanca bhikkhave bhavanappadhanam idha bhikkhave bhikkhu anuppannanam kusalanam dhammanam uppadaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati idam vuccati bhikkhave bhavanappadhanam. {69.3} Katamanca bhikkhave anurakkhanappadhanam idha bhikkhave bhikkhu uppannanam kusalanam dhammanam thitiya asammosaya bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaya paripuriya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati Idam vuccati bhikkhave anurakkhanappadhanam . imani kho bhikkhave cattari padhananiti. Samvaro ca pahananca bhavana anurakkhana ete padhana cattaro desitadiccabandhuna yehi bhikkhu idhatapi khayam dukkhassa papuneti. [70] Yasmim bhikkhave samaye rajano adhammika honti rajayuttapi tasmim samaye adhammika honti rajayuttesu bhikkhave adhammikesu brahmanagahapatikapi tasmim samaye adhammika honti brahmanagahapatikesu adhammikesu negamajanapadapi tasmim samaye adhammika honti negamajanapadesu adhammikesu visamam candimasuriya parivattanti visamam candimasuriyesu parivattantesu visamam nakkhattani tarakarupani parivattanti visamam nakkhattesu tarakarupesu parivattantesu visamam rantindiva parivattanti visamam rattindivesu parivattantesu visamam masaddhamasa parivattanti visamam masaddhamasesu parivattantesu visamam utusamvacchara parivattanti visamam utusamvaccharesu parivattantesu visamam vata vayanti visamam vatesu vayantesu visama apanjasa parivattanti visamesu apanjasesu parivattantesu devata parikupita bhavanti devatasu parikupitasu devo na samma dharam anuppavecchati deve na samma dharam anuppavecchante visamapakini 1- sassani bhavanti visamapakini bhikkhave sassani manussa @Footnote: 1 Ma. visamapakani. Paribhunjanta appayuka ca honti dubbanna ca dubbala ca bahvabadha ca. {70.1} Yasmim bhikkhave samaye rajano dhammika honti rajayuttapi tasmim samaye dhammika honti rajayuttesu dhammikesu brahmanagahapatikapi tasmim samaye dhammika honti brahmana- gahapatikesu dhammikesu negamajanapadapi tasmim samaye dhammika honti negamajanapadesu dhammikesu samam candimasuriya parivattanti samam candimasuriyesu parivattantesu samam nakkhattani tarakarupani parivattanti samam nakkhattesu tarakarupesu parivattantesu samam rattindiva parivattanti samam rattindivesu parivattantesu samam masaddhamasa parivattanti samam masaddhamasesu parivattantesu samam utusamvacchara parivattanti samam utusamvaccharesu parivattantesu samam vata vayanti samam vatesu vayantesu sama 1- panjasa parivattanti samesu panjasesu parivattantesu devata aparikupita bhavanti devatasu aparikupitasu devo samma dharam anuppavecchati deve samma dharam anuppavecchante samapakini sassani bhavanti samapakini bhikkhave sassani manussa paribhunjanta dighayuka ca honti vannavanto ca balavanto ca appabadha cati. Gunnance taramananam jimham gacchati pungavo sabba ta jimham gacchanti nette jimham gate sati evameva manussesu yo hoti setthasammato so ce adhammam carati pageva itara paja @Footnote: 1 Po. Yu. samam. Sabbam rattham dukkham seti raja ce hotyadhammiko. Gunnance taramananam ujum gacchati pungavo sabba ta ujum gacchanti nette ujum gate sati evameva manussesu yo hoti setthasammato so ce 1- dhammam carati pageva itara paja sabbam rattham sukham seti raja ce hoti dhammikoti. Pattakammavaggo dutiyo. Tassuddanam pattakammam annanatho sabrahmaniraya rupena pancamam saragaahina devadatto padhanam dhammikena cati. --------------- Apannakavaggo tatiyo [71] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu apannakapatipadam patipanno hoti yoni cassa araddha hoti asavanam khayaya katamehi catuhi idha bhikkhave bhikkhu silava hoti bahussuto hoti araddhaviriyo hoti pannava hoti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu apannakapatipadam patipanno hoti yoni cassa araddha hoti asavanam khayayati. [72] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu apannakapatipadam patipanno hoti yoni cassa araddha hoti asavanam khayaya @Footnote: 1 Ma. sace. Yu. ceva. Katamehi catuhi nekkhammavitakkena abyapadavitakkena avihimsavitakkena sammaditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu apannakapatipadam patipanno hoti yoni cassa araddha hoti asavanam khayayati. [73] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato asappurisoti veditabbo katamehi catuhi idha bhikkhave asappuriso yo hoti parassa avanno tam aputthopi patukaroti ko pana vado putthassa puttho kho pana panhabhinito ahapetva alambetva paripuram vittharena parassa avannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave asappuriso ayam bhavanti. {73.1} Puna caparam bhikkhave asappuriso yo hoti parassa vanno tam putthopi na patukaroti ko pana vado aputthassa puttho kho pana panhabhinito hapetva lambetva aparipuram avittharena parassa vannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave asappuriso ayam bhavanti. {73.2} Puna caparam bhikkhave asappuriso yo hoti attano avanno tam putthopi na patukaroti ko pana vado aputthassa puttho kho pana panhabhinito hapetva lambetva aparipuram avittharena attano avannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave asappuriso ayam bhavanti. {73.3} Puna caparam bhikkhave asappuriso yo hoti attano vanno tam aputthopi patukaroti ko pana vado putthassa puttho kho pana panhabhinito ahapetva alambetva paripuram vittharena Attano vannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave asappuriso ayam bhavanti . imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato asappurisoti 1- veditabbo. {73.4} Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato sappurisoti 1- veditabbo katamehi catuhi idha bhikkhave sappuriso yo hoti parassa avanno tam putthopi na patukaroti ko pana vado aputthassa puttho kho pana panhabhinito hapetva lambetva aparipuram avittharena parassa avannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave sappuriso ayam bhavanti. {73.5} Puna caparam bhikkhave sappuriso yo hoti parassa vanno tam aputthopi patukaroti ko pana vado putthassa puttho kho pana panhabhinito ahapetva alambetva paripuram vittharena parassa vannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave sappuriso ayam bhavanti. {73.6} Puna caparam bhikkhave sappuriso yo hoti attano avanno tam aputthopi patukaroti ko pana vado putthassa puttho kho pana panhabhinito ahapetva alambetva paripuram vittharena attano avannam bhasita hoti veditabbametam bhikkhave sappuriso ayam bhavanti. {73.7} Puna caparam bhikkhave sappuriso yo hoti attano vanno tam putthopi na patukaroti ko pana vado aputthassa puttho kho pana panhabhinito hapetva lambetva aparipuram avittharena attano vannam bhasita hoti @Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi. Veditabbametam bhikkhave sappuriso ayam bhavanti . imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato sappurisoti 1- veditabbo. {73.8} Seyyathapi bhikkhave vadhuka yannadeva rattim va divasam va anita hoti tavadevassa tibbam hirottappam paccupatthitam hoti sassuyapi sassurepi samikepi antamaso dasakammakaraporisesu sa aparena samayena samvasamanvaya [2]- sassumpi sassurampi samikampi evamaha apetha kim pana tumhe janathati evameva kho bhikkhave idhekacco bhikkhu yannadeva rattim va divasam va agarasma anagariyam pabbajito hoti tavadevassa tibbam hirottappam paccupatthitam hoti bhikkhusu bhikkhunisu upasakesu upasikasu antamaso aramikasamanuddesesu so aparena samayena samvasamanvaya [2]- acariyampi upajjhayampi evamaha apetha kim pana tumhe janathati tasma tiha bhikkhave evam sikkhitabbam adhunagatavadhukasamena 3- cetasa viharissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [74] Cattarimani bhikkhave aggani 4- katamani cattari silaggam 5- samadhaggam pannaggam 6- vimuttaggam imani kho bhikkhave cattari agganiti. [75] Cattarimani bhikkhave aggani katamani cattari rupaggam vedanaggam sannaggam bhavaggam imani kho bhikkhave cattari agganiti. [76] Ekam samayam bhagava kusinarayam viharati upavattane mallanam salavane antare yamakasalanam parinibbanasamaye . tatra kho bhagava @Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi. 2 Ma. Yu. vissasamanvaya. @3 Ma. Yu. adhunagatavadhukasamena. 4-5 Yu. angani ... silangam ... anganiti. @6 Ma. pannaggam. Bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca siya kho pana bhikkhave ekabhikkhussapi kankha va vimati va buddhe va dhamme va sanghe va magge va patipadaya va pucchatha bhikkhave ma pacchavippatisarino ahuvattha sammukhibhuto no sattha ahosi nasakkhimha bhagavantam sammukha patipucchitunti evam vutte te bhikkhu tunhi ahesum . dutiyampi kho bhagava bhikkhu amantesi ... tatiyampi kho bhagava bhikkhu amantesi siya kho pana bhikkhave ekabhikkhussapi kankha va vimati va buddhe va dhamme va sanghe va magge va patipadaya va pucchatha bhikkhave ma pacchavippatisarino ahuvattha sammukhibhuto no sattha ahosi nasakkhimha bhagavantam sammukha patipucchitunti tatiyampi kho te bhikkhu tunhi ahesum. {76.1} Athakho bhagava bhikkhu amantesi siya kho pana bhikkhave satthu garavenapi na puccheyyatha sahayakopi bhikkhave sahayakassa arocetuti evam vutte te bhikkhu tunhi ahesum . athakho ayasma anando bhagavantam etadavoca acchariyam bhante abbhutam bhante evam pasanno aham bhante imasmim bhikkhusanghe natthi imasmim bhikkhusanghe ekabhikkhussapi kankha va vimati va buddhe va dhamme va sanghe va magge va patipadaya vati . pasada kho tvam ananda vadesi nanamevettha ananda tathagatassa natthi imasmim bhikkhusanghe ekabhikkhussapi kankha va vimati va buddhe va dhamme va sanghe va Magge va patipadaya vati imesam hi ananda pancannam bhikkhusatanam yo pacchimako bhikkhu so sotapanno avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. [77] Cattarimani bhikkhave acinteyyani na cintetabbani yani cintento ummadassa vighatassa bhagi assa katamani cattari buddhanam bhikkhave buddhavisayo acinteyyo na cintetabbo yam cintento ummadassa vighatassa bhagi assa jhayissa bhikkhave jhanavisayo acinteyyo na cintetabbo yam cintento ummadassa vighatassa bhagi assa kammavipako bhikkhave acinteyyo na cintetabbo yam cintento ummadassa vighatassa bhagi assa lokacinta bhikkhave acinteyya na cintetabba yam cintento ummadassa vighatassa bhagi assa imani kho bhikkhave cattari acinteyyani na cintetabbani yani cintento ummadassa vighatassa bhagi assati. [78] Catasso ima bhikkhave dakkhinavisuddhiyo katama catasso atthi bhikkhave dakkhina dayakato visujjhati no patiggahakato atthi bhikkhave dakkhina patiggahakato visujjhati no dayakato atthi bhikkhave dakkhina neva dayakato visujjhati no patiggahakato atthi bhikkhave dakkhina dayakato ceva visujjhati patiggahakato ca. {78.1} Kathanca bhikkhave dakkhina dayakato visujjhati no patiggahakato idha bhikkhave dayako hoti silava kalyanadhammo patiggahako hoti dussilo Papadhammo evam kho bhikkhave dakkhina dayakato visujjhati no patiggahakato. {78.2} Kathanca bhikkhave dakkhina patiggahakato visujjhati no dayakato idha bhikkhave dayako hoti dussilo papadhammo patiggahako hoti silava kalyanadhammo evam kho bhikkhave dakkhina patiggahakato visujjhati no dayakato. {78.3} Kathanca bhikkhave dakkhina neva dayakato visujjhati no patiggahakato idha bhikkhave dayako hoti dussilo papadhammo patiggahakopi hoti dussilo papadhammo evam kho bhikkhave dakkhina neva dayakato visujjhati no patiggahakato . kathanca bhikkhave dakkhina dayakato ceva visujjhati patiggahakato ca idha bhikkhave dayako hoti silava kalyanadhammo patiggahakopi hoti silava kalyanadhammo evam kho bhikkhave dakkhina dayakato ceva visujjhati patiggahakato ca. Ima kho bhikkhave catasso dakkhinavisuddhiyoti. [79] Athakho ayasma sariputto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma sariputto bhagavantam etadavoca ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena midhekaccassa tadisava vanijja payutta chedagamini hoti ko pana bhante hetu ko paccayo yena midhekaccassa tadisava vanijja payutta na yathadhippaya hoti ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena midhekaccassa tadisava vanijja payutta yathadhippaya hoti ko pana bhante hetu ko paccayo Yena midhekaccassa tadisava vanijja payutta paradhippaya hotiti. {79.1} Idha sariputta ekacco samanam va brahmanam va upasankamitva pavareti vada 1- bhante paccayenati so yena pavareti tam na deti so ce tato cuto itthattam agacchati so yannadeva vanijjam payojeti sassa hoti chedagamini. {79.2} Idha pana sariputta ekacco samanam va brahmanam va upasankamitva pavareti vada bhante paccayenati so yena pavareti tam na yathadhippayam deti so ce tato cuto itthattam agacchati so yannadeva vanijjam payojeti sassa hoti na yathadhippaya. {79.3} Idha pana sariputta ekacco samanam va brahmanam va upasankamitva pavareti vada bhante paccayenati so yena pavareti tam yathadhippayam deti so ce tato cuto itthattam agacchati so yannadeva vanijjam payojeti sassa hoti yathadhippaya. {79.4} Idha pana sariputta ekacco samanam va brahmanam va upasankamitva pavareti vada bhante paccayenati so yena pavareti tam paradhippayam deti so ce tato cuto itthattam agacchati so yannadeva vanijjam payojeti sassa hoti paradhippaya. {79.5} Ayam kho sariputta hetu ayam paccayo yena midhekaccassa tadisava vanijja payutta chedagamini hoti ayam pana sariputta hetu ayam paccayo yena midhekaccassa tadisava vanijja payutta na yathadhippaya hoti ayam kho sariputta hetu ayam paccayo yena midhekaccassa tadisava @Footnote: 1 Ma. vadatu. ito param idisameva. Vanijja payutta yathadhippaya hoti ayam pana sariputta hetu ayam paccayo yena midhekaccassa tadisava vanijja payutta paradhippaya hotiti. [80] Ekam samayam bhagava kosambiyam viharati ghositarame. Athakho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena matugamo neva sabhayam nisidati na kammantam payojeti na kammojam gacchatiti . kodhano ananda matugamo issuki ananda matugamo macchari ananda matugamo duppanno ananda matugamo ayam kho ananda hetu ayam paccayo yena matugamo neva sabhayam nisidati na kammantam payojeti na kammojam gacchatiti. Apannakavaggo tatiyo. Tassuddanam padhanaditthisappurisavadhuka dve ca honti aggani kusinaraya acintitam dakkhinaya vanijja kammojena vaggoti. ------------------- Macalavaggo catuttho [81] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi panatipati hoti adinnadayi Hoti kamesu micchacari hoti musavadi hoti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye. Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi catuhi panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesu micchacara pativirato hoti musavada pativirato hoti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [82] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi musavadi hoti pisunavaco hoti pharusavaco hoti samphappalapi hoti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye . catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi catuhi musavada pativirato hoti pisunaya vacaya pativirato hoti pharusaya vacaya pativirato hoti samphappalapa pativirato hoti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [83] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi ananuvicca apariyogahetva avannarahassa vannam bhasati ananuvicca apariyogahetva vannarahassa avannam bhasati ananuvicca apariyogahetva appasadaniye thane Pasadam upadamseti ananuvicca apariyogahetva pasadaniye thane appasadam upadamseti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye . catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi catuhi anuvicca pariyogahetva avannarahassa avannam bhasati anuvicca pariyogahetva vannarahassa vannam bhasati anuvicca pariyogahetva appasadaniye thane appasadam upadamseti anuvicca pariyogahetva pasadaniye thane pasadam upadamseti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [84] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi kodhagaru hoti na saddhammagaru makkhagaru hoti na saddhammagaru labhagaru hoti na saddhammagaru sakkaragaru hoti na saddhammagaru imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye . catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi catuhi saddhammagaru hoti na kodhagaru saddhammagaru hoti na makkhagaru saddhammagaru hoti na labhagaru saddhammagaru hoti na sakkaragaru imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [85] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro tamo tamaparayano tamo jotiparayano joti Tamaparayano joti jotiparayano. {85.1} Kathanca bhikkhave puggalo tamo hoti tamaparayano idha bhikkhave ekacco puggalo nicakule paccajato hoti candalakule va venakule va nesadakule va rathakarakule va pukkusakule va dalidde appannapanabhojane kasiravuttike yattha kasirena ghasacchado labbhati so ca hoti dubbanno duddasiko okotimako bahvabadho kano va kuni va khanjo va pakkhahato va nalabhi annassa panassa vatthassa yanassa malagandhavilepanassa seyyavasathapadipeyyassa so kayena duccaritam carati vacaya duccaritam carati manasa duccaritam carati so kayena duccaritam caritva vacaya duccaritam caritva manasa duccaritam caritva kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati evam kho bhikkhave puggalo tamo hoti tamaparayano. {85.2} Kathanca bhikkhave puggalo tamo hoti jotiparayano idha bhikkhave ekacco puggalo nicakule paccajato hoti candalakule va venakule va nesadakule va rathakarakule va pukkusakule va dalidde appannapanabhojane kasiravuttike yattha kasirena ghasacchado labbhati so ca hoti dubbanno duddasiko okotimako bahvabadho kano va kuni va khanjo va pakkhahato va nalabhi annassa panassa vatthassa yanassa malagandhavilepanassa seyyavasathapadipeyyassa so kayena sucaritam carati vacaya sucaritam carati manasa sucaritam carati so kayena sucaritam caritva Vacaya sucaritam caritva manasa sucaritam caritva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati evam kho bhikkhave puggalo tamo hoti jotiparayano. {85.3} Kathanca bhikkhave puggalo joti hoti tamaparayano idha bhikkhave ekacco puggalo ucce kule paccajato hoti khattiyamahasalakule va brahmanamahasalakule va gahapatimahasalakule va addhe mahaddhane mahabhoge pahutajataruparajate pahutavittupakarane pahutadhanadhanne so ca hoti abhirupo dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato labhi annassa panassa vatthassa yanassa malagandhavilepanassa seyyavasathapadipeyyassa so kayena duccaritam carati vacaya duccaritam carati manasa duccaritam carati so kayena duccaritam caritva vacaya duccaritam caritva manasa duccaritam caritva kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati evam kho bhikkhave puggalo joti hoti tamaparayano. {85.4} Kathanca bhikkhave puggalo joti hoti jotiparayano idha bhikkhave ekacco puggalo ucce kule paccajato hoti khattiyamahasalakule va brahmanamahasalakule va gahapatimahasalakule va addhe mahaddhane mahabhoge pahutajataruparajate pahutavittupakarane pahutadhanadhanne so ca hoti abhirupo dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato labhi annassa panassa vatthassa yanassa malagandhavilepanassa seyyavasathapadipeyyassa so kayena sucaritam Carati vacaya sucaritam carati manasa sucaritam carati so kayena sucaritam caritva vacaya sucaritam caritva manasa sucaritam caritva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati evam kho bhikkhave puggalo joti hoti jotiparayano . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [86] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro onatonato onatunnato unnatonato unnatunnato . kathanca bhikkhave puggalo onatonato hoti idha bhikkhave ekacco puggalo nicakule paccajato hoti candalakule va .pe. so kayena duccaritam carati vacaya duccaritam carati manasa duccaritam carati so kayena duccaritam caritva vacaya duccaritam caritva manasa duccaritam caritva kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati evam kho bhikkhave puggalo onatonato hoti. Kathanca bhikkhave puggalo onatunnato hoti idha bhikkhave ekacco puggalo nicakule paccajato hoti candalakule va .pe. So kayena sucaritam carati vacaya sucaritam carati manasa sucaritam carati so kayena sucaritam caritva vacaya sucaritam caritva manasa sucaritam caritva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati evam kho bhikkhave puggalo onatunnato hoti . kathanca bhikkhave puggalo unnatonato hoti idha bhikkhave ekacco puggalo Ucce kule paccajato hoti khattiyamahasalakule va .pe. so kayena duccaritam caritva vacaya duccaritam caritva manasa duccaritam caritva kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati evam kho bhikkhave puggalo unnatonato hoti . Kathanca bhikkhave puggalo unnatunnato hoti idha bhikkhave ekacco puggalo ucce kule paccajato hoti khattiyamahasalakule va .pe. so kayena sucaritam caritva vacaya sucaritam caritva manasa sucaritam caritva kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati evam kho bhikkhave puggalo unnatunnato hoti . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [87] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro samanamacalo samanapundariko samanapadumo samanesu samanasukhumalo. {87.1} Kathanca bhikkhave puggalo samanamacalo hoti idha bhikkhave bhikkhu sekho hoti patipado 1- anuttaram yogakkhemam patthayamano viharati seyyathapi bhikkhave ranno khattiyassa muddhabhisittassa 2- jettho putto abhiseko anabhisitto macalappatto evameva kho bhikkhave bhikkhu sekho hoti patipado 3- anuttaram yogakkhemam patthayamano viharati evam kho bhikkhave puggalo samanamacalo hoti. {87.2} Kathanca bhikkhave puggalo samanapundariko hoti idha bhikkhave bhikkhu asavanam khaya @Footnote: 1-3 Ma. patipado. 2 Ma. muddhavasittassa. Anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati no ca kho attha vimokkhe kayena phusitva viharati evam kho bhikkhave puggalo samanapundariko hoti. {87.3} Kathanca bhikkhave puggalo samanapadumo hoti idha bhikkhave bhikkhu asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati attha ca vimokkhe kayena phusitva viharati evam kho bhikkhave puggalo samanapadumo hoti. {87.4} Kathanca bhikkhave puggalo samanesu samanasukhumalo hoti idha bhikkhave bhikkhu yacitova bahulam civaram paribhunjati appam ayacito yacitova bahulam pindapatam paribhunjati appam ayacito yacitova bahulam senasanam paribhunjati appam ayacito yacitova bahulam gilanapaccayabhesajjaparikkharam paribhunjati appam ayacito yehi kho pana sabrahmacarihi saddhim viharati tyassa manapeneva bahulam kayakammena samudacaranti appam amanapena manapeneva bahulam vacikammena samudacaranti appam amanapena manapeneva bahulam manokammena samudacaranti appam amanapena manapamyeva [1]- upaharam upaharanti appam amanapam yani kho pana tani vedayitani pittasamutthanani va semhasamutthanani va vatasamutthanani va sannipatikani va utuparinamajani va visamapariharajani va opakkamikani va kammavipakajani va tanassa 2- na bahudeva uppajjanti appabadho hoti catunnam jhananam abhicetasikanam @Footnote: 1 Ma. bahulam. 2 Ma. tani panassa. Ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti akicchalabhi akasiralabhi asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati evam kho bhikkhave puggalo samanesu samanasukhumalo hoti. {87.5} Yanhi tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti mameva tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti ahanhi bhikkhave yacitova bahulam civaram paribhunjami appam ayacito yacitova bahulam pindapatam paribhunjami appam ayacito yacitova bahulam senasanam paribhunjami appam ayacito yacitova bahulam gilanapaccayabhesajjaparikkharam paribhunjami appam ayacito yehi kho pana bhikkhuhi saddhim viharami te me manapeneva bahulam kayakammena samudacaranti appam amanapena manapeneva bahulam vacikammena samudacaranti appam amanapena manapeneva bahulam manokammena samudacaranti appam amanapena manapamyeva upaharam upaharanti appam amanapam yani kho pana tani vedayitani pittasamutthanani va semhasamutthanani va vatasamutthanani va sannipatikani va utuparinamajani va visamapariharajani va opakkamikani va kammavipakajani va tani me na bahudeva uppajjanti appabadhohamasmi catunnam kho panasmi jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi akicchalabhi akasiralabhi asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna Sacchikatva upasampajja viharami yanhi tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti mameva tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [88] Cattarome *- bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro samanamacalo samanapundariko samanapadumo samanesu samanasukhumalo. {88.1} Kathanca bhikkhave puggalo samanamacalo hoti idha bhikkhave bhikkhu tinnam sannojananam parikkhaya sotapanno hoti avinipatadhammo niyato sambodhiparayano evam kho bhikkhave puggalo samanamacalo hoti. {88.2} Kathanca bhikkhave puggalo samanapundariko hoti idha bhikkhave bhikkhu tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagami hoti sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karoti evam kho bhikkhave puggalo samanapundariko hoti. {88.3} Kathanca bhikkhave puggalo samanapadumo hoti idha bhikkhave bhikkhu pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatiko hoti tattha parinibbayi anavattidhammo tasma loka evam kho bhikkhave puggalo samanapadumo hoti. {88.4} Kathanca bhikkhave puggalo samanesu samanasukhumalo hoti idha bhikkhave bhikkhu asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati evam kho bhikkhave puggalo samanesu samanasukhumalo hoti . @Footnote:* mikarkr khagoe cattarome peDna cattarome Ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [89] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro samanamacalo samanapundariko samanapadumo samanesu samanasukhumalo. {89.1} Kathanca bhikkhave puggalo samanamacalo hoti idha bhikkhave bhikkhu sammaditthiko hoti sammasankappo hoti sammavaco hoti sammakammanto hoti sammaajivo hoti sammavayamo hoti sammasati hoti sammasamadhi hoti evam kho bhikkhave puggalo samanamacalo hoti. {89.2} Kathanca bhikkhave puggalo samanapundariko hoti idha bhikkhave bhikkhu sammaditthiko hoti sammasankappo hoti sammavaco hoti sammakammanto hoti sammaajivo hoti sammavayamo hoti sammasati hoti sammasamadhi hoti sammanani hoti sammavimutti hoti no ca kho attha vimokkhe kayena phusitva 1- viharati evam kho bhikkhave puggalo samanapundariko hoti. {89.3} Kathanca bhikkhave puggalo samanapadumo hoti idha bhikkhave bhikkhu sammaditthiko hoti .pe. sammanani hoti sammavimutti hoti attha ca vimokkhe kayena phusitva 2- viharati evam kho bhikkhave puggalo samanapadumo hoti. {89.4} Kathanca bhikkhave puggalo samanesu samanasukhumalo hoti idha bhikkhave bhikkhu yacitova bahulam civaram paribhunjati appam ayacito .pe. yanhi tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti mameva tam @Footnote: 1-2 Yu. phassitva. Bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti . Ahanhi bhikkhave yacitova bahulam civaram paribhunjami appam ayacito .pe. ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [90] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro samanamacalo samanapundariko samanapadumo samanesu samanasukhumalo. {90.1} Kathanca bhikkhave puggalo samanamacalo hoti idha bhikkhave bhikkhu sekho hoti appattamanaso anuttaram yogakkhemam patthayamano viharati evam kho bhikkhave puggalo samanamacalo hoti. {90.2} Kathanca bhikkhave puggalo samanapundariko hoti idha bhikkhave bhikkhu pancasu upadanakkhandhesu udayabbayanupassi viharati iti rupam iti rupassa samudayo iti rupassa atthangamo iti vedana ... Iti sanna ... iti sankhara ... iti vinnanam iti vinnanassa samudayo iti vinnanassa atthangamoti no ca kho attha vimokkhe kayena phusitva viharati evam kho bhikkhave puggalo samanapundariko hoti. {90.3} Kathanca bhikkhave puggalo samanapadumo hoti idha bhikkhave bhikkhu pancasu upadanakkhandhesu udayabbayanupassi viharati iti rupam iti rupassa samudayo iti rupassa atthangamo iti vedana ... Iti sanna ... iti sankhara ... iti vinnanam iti vinnanassa samudayo iti vinnanassa atthangamoti attha ca vimokkhe kayena phusitva Viharati evam kho bhikkhave puggalo samanapadumo hoti. {90.4} Kathanca bhikkhave puggalo samanesu samanasukhumalo hoti idha bhikkhave bhikkhu yacitova bahulam civaram paribhunjati appam ayacito .pe. yanhi tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti mameva tam bhikkhave samma vadamano vadeyya samanesu samanasukhumaloti . ahanhi bhikkhave yacitova bahulam civaram paribhunjami appam ayacito .pe. ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. Macalavaggo catuttho. Tassuddanam panatipato ca musa vannakodhatamonata putto sannojananceva ditthi khandhena te dasati. ------------ Asuravaggo pancamo [91] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro asuro asuraparivaro asuro devaparivaro devo asuraparivaro devo devaparivaro. {91.1} Kathanca bhikkhave puggalo asuro hoti asuraparivaro idha bhikkhave ekacco puggalo dussilo hoti papadhammo parisapissa hoti dussila papadhamma evam kho bhikkhave puggalo asuro hoti asuraparivaro. {91.2} Kathanca bhikkhave puggalo asuro Hoti devaparivaro idha bhikkhave ekacco puggalo dussilo hoti papadhammo parisa ca khvassa hoti silavati kalyanadhamma evam kho bhikkhave puggalo asuro hoti devaparivaro. {91.3} Kathanca bhikkhave puggalo devo hoti asuraparivaro idha bhikkhave ekacco puggalo silava hoti kalyanadhammo parisa ca khvassa hoti dussila papadhamma evam kho bhikkhave [1]- devo hoti asuraparivaro. {91.4} Kathanca bhikkhave puggalo devo hoti devaparivaro idha bhikkhave ekacco puggalo silava hoti kalyanadhammo parisapissa hoti silavati kalyanadhamma evam kho bhikkhave puggalo devo hoti devaparivaro . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [92] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco puggalo labhi hoti ajjhattam cetosamathassa na labhi adhipannadhammavipassanaya idha pana bhikkhave ekacco puggalo labhi hoti adhipannadhammavipassanaya na labhi ajjhattam cetosamathassa idha pana bhikkhave ekacco puggalo neva 2- labhi hoti ajjhattam cetosamathassa na 3- labhi adhipannadhamma- vipassanaya idha pana bhikkhave ekacco puggalo labhi ceva hoti ajjhattam cetosamathassa labhi ca adhipannadhammavipassanaya ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. @Footnote: 1 Ma. Yu. puggalo. 2-3 Po. Ma. Yu. na ceva ... na ca. ito param idisameva. [93] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco puggalo labhi hoti ajjhattam cetosamathassa na labhi adhipannadhammavipassanaya idha pana bhikkhave ekacco puggalo labhi hoti adhipannadhammavipassanaya na labhi ajjhattam cetosamathassa idha pana bhikkhave ekacco puggalo neva labhi hoti ajjhattam cetosamathassa na labhi adhipannadhammavipassanaya idha pana bhikkhave ekacco puggalo labhi ceva hoti ajjhattam cetosamathassa labhi ca adhipannadhammavipassanaya. {93.1} Tatra bhikkhave yvayam puggalo labhi hoti ajjhattam cetosamathassa na labhi adhipannadhammavipassanaya tena bhikkhave puggalena ajjhattam cetosamathe patitthaya adhipannadhammavipassanaya yogo karaniyo so aparena samayena labhi ceva hoti ajjhattam cetosamathassa labhi ca adhipannadhammavipassanaya. {93.2} Tatra bhikkhave yvayam puggalo labhi adhipannadhamma- vipassanaya na labhi ajjhattam cetosamathassa tena bhikkhave puggalena adhipannadhammavipassanaya patitthaya ajjhattam cetosamathe yogo karaniyo so aparena samayena labhi ceva hoti adhipannadhammavipassanaya labhi ca ajjhattam cetosamathassa. {93.3} Tatra bhikkhave yvayam puggalo neva labhi ajjhattam cetosamathassa na labhi adhipannadhammavipassanaya tena bhikkhave puggalena tesamyeva kusalanam dhammanam patilabhaya adhimatto chando ca vayamo ca ussaho ca ussolhi ca appativani ca Sati ca sampajannanca karaniyam seyyathapi bhikkhave adittacelo va adittasiso va tassa 1- tasseva celassa va sisassa va nibbapanaya adhimattam chandanca vayamanca ussahanca ussolhinca appativaninca satinca sampajannanca kareyya evameva kho bhikkhave tena puggalena tesamyeva kusalanam dhammanam patilabhaya adhimatto chando ca vayamo ca ussaho ca ussolhi ca appativani ca sati ca sampajannanca karaniyam so aparena samayena labhi ceva hoti ajjhattam cetosamathassa labhi ca adhipannadhammavipassanaya. {93.4} Tatra bhikkhave yvayam puggalo labhi ceva ajjhattam cetosamathassa labhi ca adhipannadhammavipassanaya tena bhikkhave puggalena tesuyeva kusalesu dhammesu patitthaya uttarim 2- asavanam khayaya yogo karaniyo . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [94] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco puggalo labhi hoti ajjhattam cetosamathassa na labhi adhipannadhammavipassanaya idha pana bhikkhave ekacco puggalo labhi hoti adhipannadhammavipassanaya na labhi ajjhattam cetosamathassa idha pana bhikkhave ekacco puggalo neva labhi hoti ajjhattam cetosamathassa na labhi adhipannadhammavipassanaya idha pana bhikkhave ekacco puggalo labhi ceva hoti ajjhattam cetosamathassa labhi adhipannadhammavipassanaya . tatra bhikkhave yvayam puggalo @Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi. 2 Po. Ma. uttari. Labhi ajjhattam cetosamathassa na labhi adhipannadhammavipassanaya tena bhikkhave puggalena yvayam puggalo labhi adhipannadhammavipassanaya so upasankamitva evamassa vacaniyo kathannu kho avuso sankhara datthabba katham sankhara sammasitabba katham sankhara vipassitabbati tassa so yathadittham yathaviditam byakaroti 1- evam kho avuso sankhara datthabba evam sankhara sammasitabba evam sankhara vipassitabbati so aparena samayena labhi ceva hoti ajjhattam cetosamathassa labhi ca adhipannadhammavipassanaya. {94.1} Tatra bhikkhave yvayam puggalo labhi adhipannadhamma- vipassanaya na labhi ajjhattam cetosamathassa tena bhikkhave puggalena yvayam puggalo labhi ajjhattam cetosamathassa so upasankamitva evamassa vacaniyo kathannu kho avuso cittam santhapetabbam katham cittam sanniyadetabbam 2- katham cittam ekodikattabbam katham cittam samadahatabbanti tassa so yathadittham yathaviditam byakaroti evam kho avuso cittam santhapetabbam evam cittam sanniyadetabbam 3- evam cittam ekodikattabbam evam cittam samadahatabbanti so aparena samayena labhi ceva hoti adhipannadhammavipassanaya labhi ca ajjhattam cetosamathassa. {94.2} Tatra bhikkhave yvayam puggalo neva labhi ajjhattam cetosamathassa na labhi adhipannadhammavipassanaya tena bhikkhave puggalena yvayam puggalo labhi ceva ajjhattam cetosamathassa @Footnote: 1 Po. patukaroti. 2-3 Ma. Yu. sannisadetabbam. Labhi ca adhipannadhammavipassanaya so upasankamitva evamassa vacaniyo kathannu kho avuso cittam santhapetabbam katham cittam sanniyadetabbam 1- katham cittam ekodikattabbam katham cittam samadahatabbam katham 2- sankhara datthabba katham sankhara sammasitabba katham sankhara vipassitabbati tassa so yathadittham yathaviditam byakaroti evam kho avuso cittam santhapetabbam evam cittam sanniyadetabbam evam cittam ekodikattabbam evam cittam samadahatabbam evam 3- sankhara datthabba evam sankhara sammasitabba evam sankhara vipassitabbati so aparena samayena labhi ceva hoti ajjhattam cetosamathassa labhi ca adhipannadhammavipassanaya. {94.3} Tatra bhikkhave yvayam puggalo labhi ceva ajjhattam cetosamathassa labhi ca adhipannadhammavipassanaya tena bhikkhave puggalena tesuyeva kusalesu dhammesu patitthaya uttarim asavanam khayaya yogo karaniyo . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [95] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro neva attahitaya patipanno no parahitaya parahitaya patipanno no attahitaya attahitaya patipanno no parahitaya attahitaya ca 4- patipanno parahitaya ca. {95.1} Seyyathapi bhikkhave chavalatam ubhato padittam majjhe guthagatam neva game katthattham pharati na aranne @Footnote: 1 Ma. Yu. sannisadetabbam. 2 Ma. Yu. katham sankhara ... vipassitabbatiti ime @patha natthi. 3 Ma. Yu. evam sankhara ... vipassitabbati ime patha natthi. @4 Ma. ceva. Katthattham pharati tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami yvayam puggalo neva attahitaya patipanno no parahitaya tatra bhikkhave yvayam puggalo parahitaya patipanno no attahitaya ayam imesam dvinnam puggalanam abhikkantataro ca panitataro ca tatra bhikkhave yvayam puggalo attahitaya patipanno no parahitaya ayam imesam tinnam puggalanam abhikkantataro ca panitataro ca tatra bhikkhave yvayam puggalo attahitaya ca patipanno parahitaya ca ayam imesam catunnam puggalanam aggo ca settho ca pamokkho ca uttamo ca pavaro ca. {95.2} Seyyathapi bhikkhave gava khiram khiramha dadhi dadhimha navanitam navanitamha sappi sappimha sappimando sappimando tattha aggamakkhayati evameva kho bhikkhave yvayam [1]- attahitaya ca patipanno parahitaya ca ayam imesam catunnam puggalanam aggo ca settho ca pamokkho ca uttamo ca pavaro ca . Ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [96] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro attahitaya patipanno no parahitaya parahitaya patipanno no attahitaya neva attahitaya patipanno no parahitaya attahitaya ca patipanno parahitaya ca. {96.1} Kathanca bhikkhave puggalo attahitaya patipanno hoti no parahitaya idha bhikkhave ekacco @Footnote: 1 Ma. Yu. puggalo. Puggalo attana ragavinayaya patipanno hoti no param ragavinayaya samadapeti attana dosavinayaya patipanno hoti no param dosavinayaya samadapeti attana mohavinayaya patipanno hoti no param mohavinayaya samadapeti evam kho bhikkhave puggalo attahitaya patipanno hoti no parahitaya. {96.2} Kathanca bhikkhave puggalo parahitaya patipanno hoti no attahitaya idha bhikkhave ekacco puggalo attana na ragavinayaya patipanno hoti param ragavinayaya samadapeti attana na dosavinayaya patipanno hoti param dosavinayaya samadapeti attana na mohavinayaya patipanno hoti param mohavinayaya samadapeti evam kho bhikkhave puggalo parahitaya patipanno hoti no attahitaya. {96.3} Kathanca bhikkhave puggalo neva attahitaya patipanno hoti no parahitaya idha bhikkhave ekacco puggalo attana na ragavinayaya patipanno hoti no param ragavinayaya samadapeti attana na dosavinayaya patipanno hoti no param dosavinayaya samadapeti attana na mohavinayaya patipanno hoti no param mohavinayaya samadapeti evam kho bhikkhave puggalo neva attahitaya patipanno hoti no parahitaya. {96.4} Kathanca bhikkhave puggalo attahitaya ca patipanno hoti parahitaya ca idha bhikkhave ekacco puggalo attana ca ragavinayaya patipanno hoti paranca ragavinayaya samadapeti attana ca dosavinayaya patipanno hoti paranca dosavinayaya samadapeti attana Ca mohavinayaya patipanno hoti paranca mohavinayaya samadapeti evam kho bhikkhave puggalo attahitaya ca patipanno hoti parahitaya ca . Ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [97] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro attahitaya patipanno [1]- no parahitaya parahitaya patipanno no attahitaya neva attahitaya patipanno [1]- no parahitaya attahitaya ca patipanno [1]- parahitaya ca. {97.1} Kathanca bhikkhave puggalo attahitaya patipanno hoti no parahitaya idha bhikkhave ekacco puggalo khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu sutananca dhammanam dharakajatiko hoti dhatananca dhammanam atthupaparikkhi hoti atthamannaya dhammamannaya dhammanudhammapatipanno hoti no ca kalyanavaco hoti kalyanavakkarano poriya vacaya samannagato vissatthaya anelagalaya atthassa vinnapaniya no 2- ca sandassako hoti samadapako samuttejako sampahamsako sabrahmacarinam evam kho bhikkhave puggalo attahitaya patipanno hoti no parahitaya. {97.2} Kathanca bhikkhave puggalo parahitaya patipanno hoti no attahitaya idha bhikkhave ekacco puggalo na heva kho khippanisanti hoti kusalesu dhammesu no ca sutanam dhammanam dharakajatiko hoti no ca dhatanam dhammanam atthupaparikkhi hoti no ca atthamannaya dhammamannaya dhammanudhammapatipanno @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. hoti. 2 Yu. neva. Hoti kalyanavaco ca hoti kalyanavakkarano poriya vacaya samannagato vissatthaya anelagalaya atthassa vinnapaniya sandassako ca hoti samadapako samuttejako sampahamsako sabrahmacarinam evam kho bhikkhave puggalo parahitaya patipanno hoti no attahitaya. {97.3} Kathanca bhikkhave puggalo neva attahitaya patipanno hoti no parahitaya idha bhikkhave ekacco puggalo naheva kho khippanisanti hoti kusalesu dhammesu no ca sutanam dhammanam dharakajatiko hoti no ca dhatanam dhammanam atthupaparikkhi hoti no ca atthamannaya dhammamannaya dhammanudhammapatipanno hoti no ca kalyanavaco hoti kalyanavakkarano poriya vacaya samannagato vissatthaya anelagalaya atthassa vinnapaniya no ca sandassako hoti samadapako samuttejako sampahamsako sabrahmacarinam evam kho bhikkhave puggalo neva attahitaya patipanno hoti no parahitaya. {97.4} Kathanca bhikkhave puggalo attahitaya ca patipanno hoti parahitaya ca idha bhikkhave ekacco puggalo khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu sutananca dhammanam dharakajatiko hoti dhatananca dhammanam atthupaparikkhi hoti atthamannaya dhammamannaya dhammanudhammapatipanno hoti kalyanavaco [1]- hoti kalyanavakkarano poriya vacaya samannagato vissatthaya anelagalaya atthassa vinnapaniya sandassako ca hoti samadapako samuttejako sampahamsako sabrahmacarinam evam kho bhikkhave puggalo attahitaya ca patipanno @Footnote: 1 Ma. Yu. ca. Hoti parahitaya ca . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [98] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro attahitaya patipanno no parahitaya parahitaya patipanno no attahitaya neva attahitaya patipanno no parahitaya attahitaya ca patipanno parahitaya ca ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [99] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro attahitaya patipanno no parahitaya parahitaya patipanno no attahitaya neva attahitaya patipanno no parahitaya attahitaya ca patipanno parahitaya ca. {99.1} Kathanca bhikkhave puggalo attahitaya patipanno hoti no parahitaya idha bhikkhave ekacco puggalo attana panatipata pativirato hoti no param panatipata veramaniya samadapeti attana adinnadana pativirato hoti no param adinnadana veramaniya samadapeti attana kamesu micchacara pativirato hoti no param kamesu micchacara veramaniya samadapeti attana musavada pativirato hoti no param musavada veramaniya samadapeti attana suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti no param suramerayamajjapamadatthana veramaniya samadapeti evam kho Bhikkhave puggalo attahitaya patipanno hoti no parahitaya. {99.2} Kathanca bhikkhave puggalo parahitaya patipanno hoti no attahitaya idha bhikkhave ekacco puggalo attana panatipata appativirato hoti param panatipata veramaniya samadapeti .pe. Attana suramerayamajjapamadatthana appativirato hoti param suramerayamajjapamadatthana veramaniya samadapeti evam kho bhikkhave puggalo parahitaya patipanno hoti no attahitaya. {99.3} Kathanca bhikkhave puggalo neva attahitaya patipanno hoti no parahitaya idha bhikkhave ekacco puggalo attana panatipata appativirato hoti no param panatipata veramaniya samadapeti .pe. attana suramerayamajjapamadatthana appativirato hoti no param suramerayamajjapamadatthana veramaniya samadapeti evam kho bhikkhave puggalo neva attahitaya patipanno hoti no parahitaya. {99.4} Kathanca bhikkhave puggalo attahitaya ca patipanno hoti parahitaya ca idha bhikkhave ekacco puggalo attana ca panatipata pativirato hoti paranca panatipata veramaniya samadapeti attana ca adinnadana pativirato hoti paranca adinnadana veramaniya samadapeti attana ca kamesu micchacara pativirato hoti paranca kamesu micchacara veramaniya samadapeti attana ca musavada pativirato hoti paranca musavada veramaniya samadapeti attana ca suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti paranca Suramerayamajjapamadatthana veramaniya samadapeti evam kho bhikkhave puggalo attahitaya ca patipanno hoti parahitaya ca. Ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [100] Athakho potaliyo paribbajako yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho potaliyam paribbajakam bhagava etadavoca {100.1} cattarome potaliya puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha potaliya ekacco puggalo avannarahassa avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena no ca kho vannarahassa vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena idha pana potaliya ekacco puggalo vannarahassa vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena no ca kho avannarahassa avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena idha pana potaliya ekacco puggalo neva avannarahassa avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena nopi 1- vannarahassa vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena idha pana potaliya ekacco puggalo avannarahassa ca avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena vannarahassa ca vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena . ime kho potaliya cattaro puggala santo samvijjamana lokasmim imesam kho potaliya catunnam puggalanam katamo te puggalo khamati abhikkantataro ca panitataro cati . cattarome bho gotama @Footnote: 1 Ma. no ca. ito param idisameva. Puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bho gotama ekacco puggalo avannarahassa avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena no ca kho vannarahassa vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena idha pana bho gotama ekacco puggalo vannarahassa vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena no ca kho avannarahassa avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena idha pana bho gotama ekacco puggalo neva avannarahassa avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena nopi vannarahassa vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena idha pana bho gotama ekacco puggalo avannarahassa ca avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena vannarahassa ca vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena. {100.2} Ime kho bho gotama cattaro puggala santo samvijjamana lokasmim imesam kho bho gotama catunnam puggalanam yvayam puggalo neva avannarahassa avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena nopi vannarahassa vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena ayam me puggalo khamati imesam catunnam puggalanam abhikkantataro ca panitataro ca tam kissa hetu abhikkanta hesa bho gotama yadidam upekkhati. {100.3} Cattarome potaliya puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro .pe. ime kho potaliya cattaro puggala santo samvijjamana lokasmim imesam kho potaliya catunnam puggalanam yvayam puggalo avannarahassa ca avannam bhasita Hoti bhutam taccham kalena vannarahassa ca vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena ayam imesam catunnam puggalanam abhikkantataro ca panitataro ca tam kissa hetu abhikkanta hesa potaliya yadidam tatra 1- tatra kalannutati. {100.4} Cattarome bho gotama puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bho gotama ekacco puggalo avannarahassa avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena no ca kho vannarahassa vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena idha pana bho gotama ekacco puggalo vannarahassa vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena no ca kho avannarahassa avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena idha pana bho gotama ekacco puggalo neva avannarahassa avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena nopi vannarahassa vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena idha pana bho gotama ekacco puggalo avannarahassa ca avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena vannarahassa ca vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena ime kho bho gotama cattaro puggala santo samvijjamana lokasmim imesam kho bho gotama catunnam puggalanam yvayam puggalo avannarahassa ca avannam bhasita hoti bhutam taccham kalena vannarahassa ca vannam bhasita hoti bhutam taccham kalena ayam me puggalo khamati imesam catunnam puggalanam abhikkantataro ca panitataro ca tam kissa hetu abhikkanta hesa bho gotama yadidam tatra @Footnote: 1 Ma. Yu. tattha tattha. Tatra kalannuta abhikkantam bho gotama abhikkantam bho gotama seyyathapi bho gotama nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telappajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhantiti evamevam bhota gotamena anekapariyayena dhammo pakasito esaham bhavantam gotamam saranam gacchami dhammanca bhikkhusanghanca upasakam mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti. Asuravaggo pancamo. Tassuddanam asuro tayo samadhi chalavatena pancamam raganam santi attahitaya sikkha potaliyena cati. Dutiyo pannasako nitthito. ---------------- Tatiyapannasako valahakavaggo pathamo [101] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca cattarome bhikkhave valahaka katame cattaro gajjita no vassita vassita no gajjita neva gajjita no vassita gajjita ca vassita ca ime kho bhikkhave cattaro valahaka . evameva kho bhikkhave cattarome valahakupama puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro gajjita no vassita vassita no gajjita neva gajjita no vassita gajjita ca vassita ca. {101.1} Kathanca bhikkhave puggalo gajjita hoti no vassita idha bhikkhave ekacco puggalo bhasita hoti no katta evam kho bhikkhave puggalo gajjita hoti no vassita seyyathapi so bhikkhave valahako gajjita no vassita tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {101.2} Kathanca bhikkhave puggalo vassita hoti no gajjita idha bhikkhave ekacco puggalo katta hoti no bhasita evam kho bhikkhave puggalo vassita hoti no gajjita seyyathapi so bhikkhave valahako vassita no gajjita tathupamaham Bhikkhave imam puggalam vadami. {101.3} Kathanca bhikkhave puggalo neva gajjita hoti no vassita idha bhikkhave ekacco puggalo neva bhasita hoti no katta evam kho bhikkhave puggalo neva gajjita hoti no vassita seyyathapi so bhikkhave valahako neva gajjita no vassita tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {101.4} Kathanca bhikkhave puggalo gajjita ca hoti vassita ca idha bhikkhave ekacco puggalo bhasita ca hoti katta ca evam kho bhikkhave puggalo gajjita ca hoti vassita ca seyyathapi so bhikkhave valahako gajjita ca [1]- vassita ca tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . ime kho bhikkhave cattaro valahakupama puggala santo samvijjamana lokasminti. [102] Cattarome bhikkhave valahaka katame cattaro gajjita no vassita vassita no gajjita neva gajjita no vassita gajjita ca vassita ca ime kho bhikkhave cattaro valahaka. Evameva kho bhikkhave cattarome valahakupama puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro gajjita no vassita vassita no gajjita neva gajjita no vassita gajjita ca vassita ca. {102.1} Kathanca bhikkhave puggalo gajjita hoti no vassita idha bhikkhave ekacco puggalo dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so idam dukkhanti yathabhutam nappajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam nappajanati ayam @Footnote: 1 Yu. hoti. Dukkhanirodhoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave puggalo gajjita hoti no vassita seyyathapi so bhikkhave valahako gajjita no vassita tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {102.2} Kathanca bhikkhave puggalo vassita hoti no gajjita idha bhikkhave ekacco puggalo neva dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave puggalo vassita hoti no gajjita seyyathapi so bhikkhave valahako vassita no gajjita tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {102.3} Kathanca bhikkhave puggalo neva gajjita hoti no vassita idha bhikkhave ekacco puggalo dhammam na pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so idam dukkhanti yathabhutam nappajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave puggalo neva gajjita hoti no vassita seyyathapi so bhikkhave valahako neva gajjita no vassita tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {102.4} Kathanca bhikkhave puggalo gajjita ca hoti vassita Ca idha bhikkhave ekacco puggalo dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave puggalo gajjita ca hoti vassita ca seyyathapi so bhikkhave valahako gajjita ca [1]- vassita ca tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . ime kho bhikkhave cattaro valahakupama puggala santo samvijjamana lokasminti. [103] Cattarome bhikkhave kumbha katame cattaro tuccho pihito puro vivato tuccho vivato puro pihito ime kho bhikkhave cattaro kumbha . evameva kho bhikkhave cattarome kumbhupama puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro tuccho pihito puro vivato tuccho vivato puro pihito. {103.1} Kathanca bhikkhave puggalo tuccho hoti pihito idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipattacivaradharanam so idam dukkhanti yathabhutam nappajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave puggalo tuccho hoti pihito seyyathapi so bhikkhave kumbho tuccho pihito tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . kathanca @Footnote: 1 Yu. hoti. Bhikkhave puggalo puro hoti vivato idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipattacivaradharanam so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave puggalo puro hoti vivato seyyathapi so bhikkhave kumbho puro vivato tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {103.3} Kathanca bhikkhave puggalo tuccho hoti vivato idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipattacivaradharanam so idam dukkhanti yathabhutam nappajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave puggalo tuccho hoti vivato seyyathapi so bhikkhave kumbho tuccho vivato tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {103.4} Kathanca bhikkhave puggalo puro hoti pihito idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipattacivaradharanam so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave puggalo puro hoti pihito Seyyathapi so bhikkhave kumbho puro pihito tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . ime kho bhikkhave cattaro kumbhupama puggala santo samvijjamana lokasminti. [104] Cattarome bhikkhave udakarahada katame cattaro uttano gambhirobhaso gambhiro uttanobhaso uttano uttanobhaso gambhiro gambhirobhaso ime kho bhikkhave cattaro udakarahada . Evameva kho bhikkhave cattarome udakarahadupama puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro uttano gambhirokaso gambhiro uttanobhaso uttano uttanobhaso gambhiro gambhirobhaso. {104.1} Kathanca bhikkhave puggalo uttano hoti gambhirobhaso idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipatta- civaradharanam so idam dukkhanti yathabhutam nappajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave puggalo uttano hoti gambhirobhaso seyyathapi so bhikkhave udakarahado uttano gambhirobhaso tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {104.2} Kathanca bhikkhave puggalo gambhiro hoti uttanobhaso idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipattacivaradharanam so idam dukkhanti Yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave puggalo gambhiro hoti uttanobhaso seyyathapi so bhikkhave udakarahado gambhiro uttanobhaso tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {104.3} Kathanca bhikkhave puggalo uttano hoti uttanobhaso idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipattacivaradharanam so idam dukkhanti yathabhutam nappajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave puggalo uttano hoti uttanobhaso seyyathapi so bhikkhave udakarahado uttano uttanobhaso tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {104.4} Kathanca bhikkhave puggalo gambhiro hoti gambhirobhaso idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghati- pattacivaradharanam so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave puggalo gambhiro hoti gambhirobhaso seyyathapi so bhikkhave udakarahado gambhiro gambhirobhaso tathupamaham bhikkhave imam Puggalam vadami . ime kho bhikkhave cattaro udakarahadupama puggala santo samvijjamana lokasminti. [105] Cattarimani bhikkhave ambani katamani cattari amam pakkavanni 1- pakkam amavanni amam amavanni pakkam pakkavanni imani kho bhikkhave cattari ambani. Evameva kho bhikkhave cattarome ambupama puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro amo pakkavanni pakko amavanni amo amavanni pakko pakkavanni. {105.1} Kathanca bhikkhave puggalo amo hoti pakkavanni idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipattacivaradharanam . so idam dukkhanti yathabhutam nappajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave puggalo amo hoti pakkavanni seyyathapi tam bhikkhave ambam amam pakkavanni tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {105.2} Kathanca bhikkhave puggalo pakko hoti amavanni idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipattacivaradharanam so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. pakkavanni. Yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave puggalo pakko hoti amavanni seyyathapi tam bhikkhave ambam pakkam amavanni tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {105.3} Kathanca bhikkhave puggalo amo hoti amavanni idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipattacivaradharanam so idam dukkhanti yathabhutam nappajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave puggalo amo hoti amavanni seyyathapi tam bhikkhave ambam amam amavanni tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {105.4} Kathanca bhikkhave puggalo pakko hoti pakkavanni idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pasadikam hoti abhikkantam patikkantam alokitam vilokitam samminjitam pasaritam sanghatipattacivaradharanam so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave puggalo pakko hoti pakkavanni seyyathapi tam bhikkhave ambam pakkam pakkavanni tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . ime kho bhikkhave cattaro ambupama puggala santo Samvijjamana lokasminti 1-. [107] *- catasso ima bhikkhave musika katama catasso gadham katta no vasita vasita no gadham katta neva gadham katta no vasita gadham katta ca vasita ca ima kho bhikkhave catasso musika . evameva kho bhikkhave cattarome musikupama puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro gadham katta no vasita vasita no gadham katta neva gadham katta no vasita gadham katta ca vasita ca. {107.1} Kathanca bhikkhave puggalo gadham katta hoti no vasita idha bhikkhave ekacco puggalo dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so idam dukkhanti yathabhutam nappajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave puggalo gadham katta hoti no vasita seyyathapi @Footnote: 1 ito param chatthasuttam nattham khayati. tatha hi vuttam tabbannanayam pancame amam @pakkavanniti amakam hutva olokentanam pakkasadisam khayati. evam sabbapadani @datthabbani. chattham uttanameva. sattame gadham vuccati visayo yo ca gadham khanati @na ca tattha vasati so gadham katta no vasitati vuccatiti. dissamanapotthakesu @pana tam natthameva hoti. @* neN+anacakalekhakhra [106] nachaeSeasayamarSthakhaaahay pa Sa bhikkhave musika gadham katta no vasita tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {107.2} Kathanca bhikkhave puggalo vasita hoti no gadham katta idha bhikkhave ekacco puggalo dhammam na pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave puggalo vasita hoti no gadham katta seyyathapi sa bhikkhave musika vasita no gadham katta tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {107.3} Kathanca bhikkhave puggalo neva gadham katta hoti no vasita idha bhikkhave ekacco puggalo dhammam na pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so idam dukkhanti yathabhutam nappajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave puggalo neva gadham katta hoti no vasita seyyathapi sa bhikkhave musika neva gadham katta [1]- no vasita tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {107.4} Kathanca bhikkhave puggalo gadham katta ca hoti vasita ca idha bhikkhave ekacco @Footnote: 1 Ma. hoti. Puggalo dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave puggalo gadham katta ca hoti vasita ca seyyathapi sa bhikkhave musika gadham katta ca [1]- vasita ca tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . ime kho bhikkhave cattaro musikupama puggala santo samvijjamana lokasminti. [108] Cattarome bhikkhave balivadda 2- katame cattaro sagavacando no paragavacando paragavacando no sagavacando sagavacando ca paragavacando ca neva sagavacando no paragavacando ime kho bhikkhave cattaro balivadda. Evameva 3- kho bhikkhave cattarome balivaddupama puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro sagavacando no paragavacando paragavacando no sagavacando sagavacando ca paragavacando ca neva sagavacando no paragavacando . Kathanca bhikkhave puggalo sagavacando hoti no paragavacando idha bhikkhave ekacco puggalo sakaparisam ubbejeta 4- hoti no paraparisam evam kho bhikkhave puggalo sagavacando hoti no paragavacando seyyathapi so bhikkhave balivaddo sagavacando no paragavacando tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . kathanca @Footnote: 1 Ma. hoti. 2 Po. balibaddha. Ma. balibaddha. 3 Yu. evam kho. @4 Po. ubbejita. Bhikkhave puggalo paragavacando hoti no sagavacando idha bhikkhave ekacco puggalo paraparisam ubbejeta hoti no sakaparisam evam kho bhikkhave puggalo paragavacando hoti no sagavacando seyyathapi so bhikkhave balivaddo paragavacando no sagavacando tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . kathanca bhikkhave puggalo sagavacando ca hoti paragavacando ca idha bhikkhave ekacco puggalo sakaparisanca ubbejeta hoti paraparisanca evam kho bhikkhave puggalo sagavacando ca hoti paragavacando ca seyyathapi so bhikkhave balivaddo sagavacando ca paragavacando ca tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . kathanca bhikkhave puggalo neva sagavacando hoti no paragavacando idha bhikkhave ekacco puggalo neva sakaparisam ubbejeta hoti no paraparisam evam kho bhikkhave puggalo neva sagavacando hoti no paragavacando seyyathapi so bhikkhave balivaddo neva sagavacando no paragavacando tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . ime kho bhikkhave cattaro balivaddupama puggala santo samvijjamana lokasminti. [109] Cattarome bhikkhave rukkha katame cattaro pheggu phegguparivaro pheggu saraparivaro saro phegguparivaro saro saraparivaro ime kho bhikkhave cattaro rukkha . evameva kho bhikkhave cattarome rukkhupama puggala santo samvijjamana lokasmim Katame cattaro pheggu phegguparivaro pheggu saraparivaro saro phegguparivaro saro saraparivaro. {109.1} Kathanca bhikkhave puggalo pheggu hoti phegguparivaro idha bhikkhave ekacco puggalo dussilo hoti papadhammo parisapissa [1]- dussila papadhamma evam kho bhikkhave puggalo pheggu hoti phegguparivaro seyyathapi so bhikkhave rukkho pheggu phegguparivaro tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {109.2} Kathanca bhikkhave puggalo pheggu hoti saraparivaro idha bhikkhave ekacco puggalo dussilo hoti papadhammo parisa ca khvassa hoti silavati kalyanadhamma evam kho bhikkhave puggalo pheggu hoti saraparivaro seyyathapi so bhikkhave rukkho pheggu saraparivaro tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {109.3} Kathanca bhikkhave puggalo saro hoti phegguparivaro idha bhikkhave ekacco puggalo silava hoti kalyanadhammo parisa ca khvassa hoti dussila papadhamma evam kho bhikkhave puggalo saro hoti phegguparivaro seyyathapi so bhikkhave rukkho saro phegguparivaro tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {109.4} Kathanca bhikkhave puggalo saro hoti saraparivaro idha bhikkhave ekacco puggalo silava hoti kalyanadhammo parisapissa hoti silavati kalyanadhamma evam kho bhikkhave puggalo saro hoti saraparivaro seyyathapi so bhikkhave rukkho saro saraparivaro tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . ime kho bhikkhave cattaro rukkhupama puggala @Footnote: 1 Ma. Yu. hoti. Santo samvijjamana lokasminti. [110] Cattarome bhikkhave asivisa [1]- katame cattaro agataviso na ghoraviso ghoraviso na agataviso agataviso ca ghoraviso ca neva agataviso na ghoraviso ime kho bhikkhave cattaro asivisa . evameva kho bhikkhave cattarome asivisupama puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro agataviso na ghoraviso ghoraviso na agataviso agataviso ca ghoraviso ca neva agataviso na ghoraviso. {110.1} Kathanca bhikkhave puggalo agataviso hoti na ghoraviso idha bhikkhave ekacco puggalo abhinham kujjhati so ca khvassa kodho na digharattam anuseti evam kho bhikkhave puggalo agataviso hoti na ghoraviso seyyathapi so bhikkhave asiviso agataviso na ghoraviso tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {110.2} Kathanca bhikkhave puggalo ghoraviso hoti na agataviso idha bhikkhave ekacco puggalo na heva kho abhinham kujjhati so ca khvassa kodho digharattam anuseti evam kho bhikkhave puggalo ghoraviso hoti na agataviso seyyathapi so bhikkhave asiviso ghoraviso na agataviso tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {110.3} Kathanca bhikkhave puggalo agataviso ca hoti ghoraviso ca idha bhikkhave ekacco puggalo abhinham kujjhati so ca khvassa kodho digharattam anuseti evam kho bhikkhave puggalo agataviso ca hoti @Footnote: 1 Po. ghoravisa. Ghoraviso ca seyyathapi so bhikkhave asiviso agataviso ca ghoraviso ca tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami. {110.4} Kathanca bhikkhave puggalo neva agataviso hoti na ghoraviso idha bhikkhave ekacco puggalo na heva kho abhinham kujjhati so ca khvassa kodho na digharattam anuseti evam kho bhikkhave puggalo neva agataviso hoti na ghoraviso seyyathapi so bhikkhave asiviso neva agataviso na ghoraviso tathupamaham bhikkhave imam puggalam vadami . ime kho bhikkhave cattaro asivisupama puggala santo samvijjamana lokasminti. Valahakavaggo pathamo. Tassuddanam dve valahakakumbha udakarahada dve honti ambani musikabalibadda rukkhaasivisena te dasati. ----------------- Kesivaggo dutiyo [111] Athakho kesi assadammasarathi yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho kesim assadammasarathim bhagava etadavoca tvanca khvasi kesi sannato 1- assadammasarathi kathanca pana tvam kesi assadammam vinesiti . aham kho bhante assadammam sanhenapi vinemi pharusenapi @Footnote: 1 Ma. pannato. Vinemi sanhapharusenapi vinemiti . sace te kesi assadammo sanhena vinayam na upeti pharusena vinayam na upeti sanhapharusena vinayam na upeti kinti tam karositi . sace me bhante assadammo sanhena vinayam na upeti pharusena vinayam na upeti sanhapharusena vinayam na upeti hanami nam bhante tam kissa hetu ma me acariyakulassa avanno ahositi bhagava pana bhante anuttaro purisadammasarathi katham pana bhante bhagava purisadammam vinetiti. {111.1} Aham kho kesi purisadammam sanhenapi vinemi pharusenapi vinemi sanhapharusenapi vinemi tatridam kesi sanhasmim iti kayasucaritam iti kayasucaritassa vipako iti vacisucaritam iti vacisucaritassa vipako iti manosucaritam iti manosucaritassa vipako iti deva iti manussa 1- tatridam kesi pharusasmim iti kayaduccaritam iti kayaduccaritassa vipako iti vaciduccaritam iti vaciduccaritassa vipako iti manoduccaritam iti manoduccaritassa vipako iti nirayo iti tiracchanayoni iti pittivisayo tatridam kesi sanhapharusasmim iti kayasucaritam iti kayasucaritassa vipako iti kayaduccaritam iti kayaduccaritassa vipako iti vacisucaritam iti vacisucaritassa vipako iti vaciduccaritam iti vaciduccaritassa vipako iti manosucaritam iti manosucaritassa vipako iti manoduccaritam iti manoduccaritassa vipako iti deva iti manussa iti nirayo iti tiracchanayoni iti pittivisayoti. @Footnote: 1 Ma. manussati. {111.2} Sace te bhante purisadammo sanhena vinayam na upeti pharusena vinayam na upeti sanhapharusena vinayam na upeti kinti tam bhagava karotiti . sace me kesi purisadammo sanhena vinayam na upeti pharusena vinayam na upeti sanhapharusena vinayam na upeti hanami nam kesiti. Na kho no bhante bhagavato panatipato kappati atha ca pana bhagava evamaha hanami nam kesiti . saccam kesi na tathagatassa panatipato kappati apica yo purisadammo sanhena vinayam na upeti pharusena vinayam na upeti sanhapharusena vinayam na upeti na tam tathagato vattabbam anusasitabbam mannati napi vinnu sabrahmacari vattabbam anusasitabbam mannanti suvadhoheso 1- kesi ariyassa vinaye yam na tathagato vattabbam anusasitabbam mannati napi vinnu sabrahmacari vattabbam anusasitabbam mannantiti. {111.3} So hi nuna bhante suvadho 2- hoti yam na tathagato vattabbam anusasitabbam mannati napi vinnu sabrahmacari vattabbam anusasitabbam mannanti 3- abhikkantam bhante abhikkantam bhante seyyathapi bhante nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telappajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhantiti evamevam bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito esaham bhante bhagavantam saranam gacchami dhammanca bhikkhusanghanca upasakam mam bhante bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti. @Footnote: 1 Ma. Yu. vadhoheso. 2 Ma. suhato. Yu. sugatahato. 3 Ma. mannantiti. [112] Catuhi bhikkhave angehi samannagato ranno bhadro assajaniyo rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati katamehi catuhi ajjavena 1- javena khantiya soraccena imehi kho bhikkhave catuhi angehi samannagato ranno bhadro assajaniyo rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati . Evameva kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi catuhi ajjavena javena khantiya soraccena imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti .pe. Anuttaram punnakkhettam lokassati. [113] Cattarome bhikkhave bhadra assajaniya santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco bhadro assajaniyo patodacchayam disva samvijati 2- samvegam apajjati kinnu 3- kho mam ajja assadammasarathi karanam karessati kimassaham patikaromiti evarupopi bhikkhave idhekacco bhadro assajaniyo hoti ayam bhikkhave pathamo bhadro assajaniyo santo samvijjamano lokasmim. {113.1} Puna caparam bhikkhave idhekacco bhadro assajaniyo na heva kho patodacchayam disva samvijati samvegam apajjati apica kho lomavedhaviddho samvijati samvegam apajjati kinnu kho mam ajja assadammasarathi karanam karessati kimassaham patikaromiti evarupopi bhikkhave idhekacco @Footnote: 1 Ma. Yu. ajjavena. 2 Po. Ma. Yu. samvijjati. ito param idisameva. 3 Yu. kathamnu. Bhadro assajaniyo hoti ayam bhikkhave dutiyo bhadro assajaniyo santo samvijjamano lokasmim. {113.2} Puna caparam bhikkhave idhekacco bhadro assajaniyo na heva kho patodacchayam disva samvijati samvegam apajjati napi lomavedhaviddho samvijati samvegam apajjati apica kho cammavedhaviddho samvijati samvegam apajjati kinnu kho mam ajja assadammasarathi karanam karessati kimassaham patikaromiti evarupopi bhikkhave idhekacco bhadro assajaniyo hoti ayam bhikkhave tatiyo bhadro assajaniyo santo samvijjamano lokasmim. {113.3} Puna caparam bhikkhave idhekacco bhadro assajaniyo na heva kho patodacchayam disva samvijati samvegam apajjati napi lomavedhaviddho samvijati samvegam apajjati napi cammavedhaviddho samvijati samvegam apajjati apica kho atthivedhaviddho samvijati samvegam apajjati kinnu kho mam ajja assadammasarathi karanam karessati kimassaham patikaromiti evarupopi bhikkhave idhekacco bhadro assajaniyo hoti ayam bhikkhave catuttho bhadro assajaniyo santo samvijjamano lokasmim . ime kho bhikkhave cattaro bhadra assajaniya santo samvijjamana lokasmim. {113.4} Evameva kho bhikkhave cattarome bhadra purisajaniya santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco bhadro purisajaniyo sunati amukasmim nama game va nigame va itthi va puriso va dukkhito va kalakato vati so tena samvijati samvegam apajjati samviggo yoniso padahati pahitatto Kayena ceva paramasaccam sacchikaroti pannaya ca ativijjha passati seyyathapi so bhikkhave bhadro assajaniyo patodacchayam disva samvijati samvegam apajjati tathupamaham bhikkhave imam bhadram purisajaniyam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco bhadro purisajaniyo hoti ayam bhikkhave pathamo bhadro purisajaniyo santo samvijjamano lokasmim. {113.5} Puna caparam bhikkhave idhekacco bhadro purisajaniyo na heva kho sunati amukasmim nama game va nigame va itthi va puriso va dukkhito va kalakato vati apica kho samam passati itthim va purisam va dukkhitam va kalakatam va so tena samvijati samvegam apajjati samviggo yoniso padahati pahitatto kayena ceva paramasaccam sacchikaroti pannaya ca ativijjha passati seyyathapi so bhikkhave bhadro assajaniyo lomavedhaviddho samvijati samvegam apajjati tathupamaham bhikkhave imam bhadram purisajaniyam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco bhadro purisajaniyo hoti ayam bhikkhave dutiyo bhadro purisajaniyo santo samvijjamano lokasmim. {113.6} Puna caparam bhikkhave idhekacco bhadro purisajaniyo na heva kho sunati amukasmim nama game va nigame va itthi va puriso va dukkhito va kalakato vati napi samam passati itthim va purisam va dukkhitam va kalakatam va apica khvassa nati va salohito va dukkhito va hoti kalakato va so tena samvijati samvegam apajjati samviggo yoniso padahati pahitatto Kayena ceva paramasaccam sacchikaroti pannaya ca ativijjha passati seyyathapi so bhikkhave bhadro assajaniyo cammavedhaviddho samvijati samvegam apajjati tathupamaham bhikkhave imam bhadram purisajaniyam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco bhadro purisajaniyo hoti ayam bhikkhave tatiyo bhadro purisajaniyo santo samvijjamano lokasmim. {113.7} Puna caparam bhikkhave idhekacco bhadro purisajaniyo na heva kho sunati amukasmim nama game va nigame va itthi va puriso va dukkhito va kalakato vati napi samam passati itthim va purisam va dukkhitam va kalakatam va napissa nati va salohito va dukkhito va hoti kalakato va apica kho samanneva phuttho hoti saririkahi vedanahi dukkhahi tibbahi kharahi katukkahi asatahi amanapahi panaharahi so tena samvijati samvegam apajjati samviggo yoniso padahati pahitatto kayena ceva paramasaccam sacchikaroti pannaya ca ativijjha passati seyyathapi so bhikkhave bhadro assajaniyo atthivedhaviddho samvijati samvegam apajjati tathupamaham bhikkhave imam bhadram purisajaniyam vadami evarupopi bhikkhave idhekacco bhadro purisajaniyo hoti ayam bhikkhave catuttho bhadro purisajaniyo santo samvijjamano lokasmim . ime kho bhikkhave cattaro bhadra purisajaniya santo samvijjamana lokasminti. [114] Catuhi bhikkhave angehi samannagato ranno nago Rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati katamehi catuhi idha bhikkhave ranno nago sota ca hoti hanta ca khanta ca ganta ca. {114.1} Kathanca bhikkhave ranno nago sota hoti idha bhikkhave ranno nago yamenam hatthidammasarathi karanam kareti yadi va katapubbam yadi va akatapubbam tam atthikatva manasikatva sabbam cetaso samannaharitva ohitasoto sunati evam kho bhikkhave ranno nago sota hoti. {114.2} Kathanca bhikkhave ranno nago hanta hoti idha bhikkhave ranno nago sangamagato hatthimpi hanati hattharuhampi 1- hanati assampi hanati assaruhampi 2- hanati rathampi hanati rathikampi hanati pattikampi hanati evam kho bhikkhave ranno nago hanta hoti. {114.3} Kathanca bhikkhave ranno nago khanta hoti idha bhikkhave ranno nago sangamagato khamo hoti sattippaharanam asippaharanam usuppaharanam [3]- bheripanavasankhatinavaninnadasaddanam evam kho bhikkhave ranno nago khanta hoti. {114.4} Kathanca bhikkhave ranno nago ganta hoti idha bhikkhave ranno nago yamenam hatthidammasarathi disam peseti yadi va gatapubbam yadi va agatapubbam tam khippanneva ganta hoti evam kho bhikkhave ranno nago ganta hoti . imehi kho bhikkhave catuhi angehi samannagato ranno nago rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati. {114.5} Evameva kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo @Footnote: 1-2 Po. hattharohampi assarohampi. 3 Po. Ma. Yu. pharasuppaharanam. Hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi catuhi idha bhikkhave bhikkhu sota ca hoti hanta ca khanta ca ganta ca. {114.6} Kathanca bhikkhave bhikkhu sota hoti idha bhikkhave bhikkhu tathagatappavedite dhammavinaye desiyamane atthikatva manasikatva sabbam cetaso samannaharitva ohitasoto dhammam sunati evam kho bhikkhave bhikkhu sota hoti. {114.7} Kathanca bhikkhave bhikkhu hanta hoti idha bhikkhave bhikkhu uppannam kamavitakkam nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavam gameti uppannam byapadavitakkam nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavam gameti uppannam vihimsavitakkam nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavam gameti uppannuppanne papake akusale dhamme nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavam gameti evam kho bhikkhave bhikkhu hanta hoti. {114.8} Kathanca bhikkhave bhikkhu khanta hoti idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti sitassa unhassa jighacchaya pipasaya damsamakasavatatapasirimsapasamphassanam duruttanam duragatanam vacanapathanam uppannanam saririkanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam asatanam amanapanam panaharanam adhivasakajatiko hoti evam kho bhikkhave bhikkhu khanta hoti. {114.9} Kathanca bhikkhave bhikkhu ganta hoti idha bhikkhave bhikkhu ya [1]- disa agatapubba imina dighena addhuna yadidam sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam tam khippanneva @Footnote: 1 Ma. yayam. Yu. ya sa. Ganta hoti evam kho bhikkhave bhikkhu ganta hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassati. [115] Cattarimani bhikkhave thanani katamani cattari atthi bhikkhave thanam amanapam katum tanca kayiramanam anatthaya samvattati atthi bhikkhave thanam amanapam katum tanca kayiramanam atthaya samvattati atthi bhikkhave thanam manapam katum tanca kayiramanam anatthaya samvattati atthi bhikkhave thanam manapam katum tanca kayiramanam atthaya samvattati. {115.1} Tatra bhikkhave yadidam 1- thanam amanapam katum tanca kayiramanam anatthaya samvattati idam bhikkhave thanam ubhayeneva na kattabbam mannati yampidam thanam amanapam katum iminapi [2]- na kattabbam mannati yampidam thanam kayiramanam anatthaya samvattati iminapi [3]- na kattabbam mannati idam bhikkhave thanam ubhayeneva na kattabbam mannati. {115.2} Tatra bhikkhave yadidam thanam amanapam katum tanca kayiramanam atthaya samvattati imasmim bhikkhave thane balo ca pandito ca veditabbo purisatthame purisaviriye purisaparakkame na bhikkhave balo iti patisancikkhati kincapi kho idam thanam amanapam katum athacarahidam thanam kayiramanam atthaya samvattatiti so tam thanam na karoti tassa tam thanam akayiramanam anatthaya samvattati pandito ca kho bhikkhave iti patisancikkhati kincapi kho idam thanam amanapam katum @Footnote: 1 Po. Ma. yamidam. 2-3 Ma. nam. Athacarahidam thanam kayiramanam atthaya samvattatiti so tam thanam karoti tassa tam thanam kayiramanam atthaya samvattati. {115.3} Tatra bhikkhave yadidam thanam manapam katum tanca kayiramanam anatthaya samvattati imasmimpi bhikkhave thane balo ca pandito ca veditabbo purisatthame purisaviriye purisaparakkame na bhikkhave balo iti patisancikkhati kincapi kho idam thanam manapam katum athacarahidam thanam kayiramanam anatthaya samvattatiti so tam thanam karoti tassa tam thanam kayiramanam anatthaya samvattati pandito ca kho bhikkhave iti patisancikkhati kincapi kho idam thanam manapam katum athacarahidam thanam kayiramanam anatthaya samvattatiti so tam thanam na karoti tassa tam thanam akayiramanam atthaya samvattati. {115.4} Tatra bhikkhave yadidam thanam manapam katum tanca kayiramanam atthaya samvattati idam bhikkhave thanam ubhayeneva kattabbam mannati yampidam thanam manapam katum iminapi kattabbam mannati yampidam thanam kayiramanam atthaya samvattati iminapi kattabbam mannati idam bhikkhave thanam ubhayeneva kattabbam mannati. Imani kho bhikkhave cattari thananiti. [116] Catuhi bhikkhave thanehi appamado karaniyo katamehi catuhi kayaduccaritam bhikkhave pajahatha kayasucaritam bhavetha tattha ca ma pamadattha vaciduccaritam bhikkhave pajahatha vacisucaritam bhavetha tattha ca ma pamadattha manoduccaritam bhikkhave pajahatha manosucaritam bhavetha tattha ca ma pamadattha micchaditthim bhikkhave pajahatha sammaditthim Bhavetha tattha ca ma pamadattha yato kho bhikkhave bhikkhuno kayaduccaritam pahinam hoti kayasucaritam bhavitam vaciduccaritam pahinam hoti vacisucaritam bhavitam manoduccaritam pahinam hoti manosucaritam bhavitam micchaditthi pahina hoti sammaditthi bhavita so na bhayati samparayikassa maranassati. [117] Catusu bhikkhave thanesu attarupena appamado saticetasoarakkho karaniyo katamesu catusu ma me rajaniyesu dhammesu cittam rajjiti attarupena appamado saticetasoarakkho karaniyo ma me dosaniyesu dhammesu cittam dussiti attarupena appamado saticetasoarakkho karaniyo ma me mohaniyesu dhammesu cittam muyhiti attarupena appamado saticetasoarakkho karaniyo ma me madaniyesu dhammesu cittam majjiti attarupena appamado saticetasoarakkho karaniyo yato kho bhikkhave bhikkhuno rajaniyesu dhammesu cittam na rajjati vitaragatta dosaniyesu dhammesu cittam na dussati vitadosatta mohaniyesu dhammesu cittam na muyhati vitamohatta madaniyesu dhammesu cittam na majjati vitamadatta so nacchambhati na kampati na vedhati na santasam apajjati na ca pana samanavacanahetupi gacchatiti. [118] Cattarimani bhikkhave saddhassa kulaputtassa dassaniyani samvejaniyani thanani katamani cattari idha tathagato jatoti bhikkhave saddhassa kulaputtassa dassaniyam samvejaniyam thanam idha tathagato Anuttaram sammasambodhim abhisambuddhoti bhikkhave saddhassa kulaputtassa dassaniyam samvejaniyam thanam idha tathagato anuttaram dhammacakkam pavattesiti bhikkhave saddhassa kulaputtassa dassaniyam samvejaniyam thanam idha tathagato anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbutoti bhikkhave saddhassa kulaputtassa dassaniyam samvejaniyam thanam . imani kho bhikkhave cattari saddhassa kulaputtassa dassaniyani samvejaniyani thananiti. [119] Cattarimani bhikkhave bhayani katamani cattari jatibhayam jarabhayam byadhibhayam maranabhayam imani kho bhikkhave cattari bhayaniti. [120] Cattarimani bhikkhave bhayani katamani cattari aggibhayam udakabhayam rajabhayam corabhayam imani kho bhikkhave cattari bhayaniti. Kesivaggo dutiyo. Tassuddanam kesi javo patodo ca nagathanena pancamam apamado ca arakkho vejaniyanca dve bhayati. ----------- Bhayavaggo tatiyo [121] Cattarimani bhikkhave bhayani katamani cattari attanuvada- bhayam paranuvadabhayam dandabhayam duggatibhayam . katamanca bhikkhave attanuvadabhayam idha bhikkhave ekacco iti patisancikkhati ahanceva Kho pana kayena duccaritam careyyam vacaya duccaritam careyyam manasa duccaritam careyyam kinca 1- mam atta silato na upavadeyyati so attanuvadabhayassa bhito kayaduccaritam pahaya kayasucaritam bhaveti vaciduccaritam pahaya vacisucaritam bhaveti manoduccaritam pahaya manosucaritam bhaveti suddham attanam pariharati idam vuccati bhikkhave attanuvadabhayam. {121.1} Katamanca bhikkhave paranuvadabhayam idha bhikkhave ekacco iti patisancikkhati ahanceva kho pana kayena duccaritam careyyam vacaya duccaritam careyyam manasa duccaritam careyyam kinca mam pare silato na upavadeyyunti so paranuvadabhayassa bhito kayaduccaritam pahaya kayasucaritam bhaveti vaciduccaritam pahaya vacisucaritam bhaveti manoduccaritam pahaya manosucaritam bhaveti suddham attanam pariharati idam vuccati bhikkhave paranuvadabhayam. {121.2} Katamanca bhikkhave dandabhayam idha bhikkhave ekacco passati coram agucarim rajano gahetva vividha kammakarana karonte kasahipi talente vettehipi talente addhadandakehipi talente hatthampi chindante padampi chindante hatthapadampi chindante kannampi chindante nasampi chindante kannanasampi chindante bilangathalikampi karonte sankhamundikampi karonte rahumukhampi karonte jotimalikampi karonte hatthappajjotikampi karonte erakavattikampi karonte cirakavasikampi karonte eneyyakampi karonte balisamamsikampi karonte kahapanakampi karonte @Footnote: 1 Po. kinti mam. Ma. kinca tam yam mam. Yu. kinca tam kammam. Kharapaticchakampi 1- karonte palighaparivattakampi karonte palalapithakampi karonte tattenapi telena osincante sunakhehipi khadapente jivantampi sule uttasente asinapi sisam chindante tassa evam hoti yatharupanam kho papakanam kammanam hetu coram agucarim rajano gahetva vividha kammakarana karonti kasahipi talenti .pe. asinapi sisam chindanti ahanceva kho pana evarupam papakammam kareyyam mampi rajano gahetva evarupa vividha kammakarana kareyyum kasahipi taleyyum .pe. asinapi sisam chindeyyunti so dandabhayassa bhito na paresam pabhatam palumpanto 2- carati idam vuccati bhikkhave dandabhayam. {121.3} Katamanca bhikkhave duggatibhayam idha bhikkhave ekacco iti patisancikkhati kayaduccaritassa kho papako vipako abhisamparayam vaciduccaritassa papako vipako abhisamparayam manoduccaritassa papako vipako abhisamparayam ahanceva kho pana kayena duccaritam careyyam vacaya duccaritam careyyam manasa duccaritam careyyam kinca tam yenaham kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjeyyanti so duggatibhayassa bhito kayaduccaritam pahaya kayasucaritam bhaveti vaciduccaritam pahaya vacisucaritam bhaveti manoduccaritam pahaya manosucaritam bhaveti suddham attanam pariharati idam vuccati bhikkhave duggatibhayam . Imani kho bhikkhave cattari bhayaniti. [122] Cattarimani bhikkhave bhayani udakorohantassa 3- patikankhitabbani @Footnote: 1 Ma. Yu. kharapatacchikampi. 2 Po. vilumpanto. 3 udakorohantepi. Katamani cattari umibhayam kumbhilabhayam avattabhayam susukabhayam imani kho bhikkhave cattari bhayani udakorohantassa patikankhitabbani . Evameva kho bhikkhave cattarimani bhayani idhekaccassa 1- kulaputtassa imasmim dhammavinaye saddha agarasma anagariyam pabbajito patikankhitabbani katamani cattari umibhayam kumbhilabhayam avattabhayam susukabhayam. {122.1} Katamanca bhikkhave umibhayam idha bhikkhave ekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaramaranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati tamenam tathapabbajitam samanam sabrahmacari ovadanti anusasanti evante abhikkamitabbam evante patikkamitabbam evante aloketabbam evante viloketabbam evante samminjitabbam evante pasaretabbam evante sanghatipattacivaram dharetabbanti tassa evam hoti mayam kho pubbe agariyabhuta samana anne ovadamapi anusasamapi ime pana amhakam puttamatta manne nattamatta manne ovaditabbam anusasitabbam mannantiti so kupito anattamano sikkham paccakkhaya hinayavattati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu umibhayassa bhito sikkham paccakkhaya hinayavatto umibhayanti kho bhikkhave kodhupayasassetam adhivacanam idam vuccati bhikkhave umibhayam. {122.2} Katamanca bhikkhave kumbhilabhayam idha bhikkhave ekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti @Footnote: 1 idhekacce puggale ... pabbajitetipi. Otinnomhi jatiya jaramaranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati tamenam tathapabbajitam samanam sabrahmacari ovadanti anusasanti idante khaditabbam idante na khaditabbam idante bhunjitabbam idante na bhunjitabbam idante sayitabbam idante na sayitabbam idante patabbam idante na patabbam kappiyante khaditabbam akappiyante na khaditabbam kappiyante bhunjitabbam akappiyante na bhunjitabbam kappiyante sayitabbam akappiyante na sayitabbam kappiyante patabbam akappiyante na patabbam kale te khaditabbam vikale te na khaditabbam kale te bhunjitabbam vikale te na bhunjitabbam kale te sayitabbam vikale te na sayitabbam kale te patabbam vikale te na patabbanti {122.3} tassa evam hoti mayam kho pubbe agariyabhuta samana yam icchama tam khadama yam na icchama na tam khadama yam icchama tam bhunjama yam na icchama na tam bhunjama yam icchama tam sayama yam na icchama na tam sayama yam icchama tam pivama 1- yam na icchama na tam pivama 2- kappiyampi khadama akappiyampi khadama kappiyampi bhunjama akappiyampi bhunjama kappiyampi sayama akappiyampi sayama kappiyampi pivama akappiyampi pivama kalepi khadama vikalepi khadama kalepi bhunjama vikalepi bhunjama kalepi @Footnote: 1-2 Yu. pipama. ito param idisameva. Sayama vikalepi sayama kalepi pivama vikalepi pivama yampi no saddha gahapatika diva vikale panitam khadaniyam va bhojaniyam va denti tatrapime mukhavaranam manne karontiti so kupito 1- anattamano 1- sikkham paccakkhaya hinayavattati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu kumbhilabhayassa bhito sikkham paccakkhaya hinayavatto kumbhilabhayanti kho bhikkhave odarikattassetam adhivacanam idam vuccati bhikkhave kumbhilabhayam. {122.4} Katamanca bhikkhave avattabhayam idha bhikkhave ekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaramaranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati so evam pabbajito samano pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya gamam va nigamam va pindaya pavisi 2- arakkhiteneva kayena arakkhitaya vacaya arakkhitena cittena anupatthitaya satiya asamvutehi indriyehi so tattha passati gahapatim va gahapatiputtam va pancahi kamagunehi samappitam samangibhutam paricarayamanam tassa evam hoti mayam kho pubbe agariyabhuta samana pancahi kamagunehi samappita samangibhuta paricarayimha samvijjante kho pana me kule bhoga sakka bhoge ca bhunjitum punnani ca katum yannunaham sikkham paccakkhaya hinayavattitva bhoge ca bhunjeyyam punnani ca @Footnote: 1 Yu. ime patha natthi. 2 Ma. Yu. pavisati. Kareyyanti so sikkham paccakkhaya hinayavattati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu avattabhayassa bhito sikkham paccakkhaya hinayavatto avattabhayanti kho bhikkhave pancannam kamagunanam adhivacanam idam vuccati bhikkhave avattabhayam. {122.5} Katamanca bhikkhave susukabhayam idha bhikkhave ekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaramaranena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati so evam pabbajito samano pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya gamam va nigamam va pindaya pavisi 1- arakkhiteneva kayena arakkhitaya vacaya arakkhitena cittena anupatthitaya satiya asamvutehi indriyehi so tattha passati matugamam dunnivattham va dupparutam va tassa matugamam disva dunnivattham va dupparutam va rago cittam anuddhamseti so raganuddhamsena cittena sikkham paccakkhaya hinayavattati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu susukabhayassa bhito sikkham paccakkhaya hinayavatto susukabhayanti kho bhikkhave matugamassetam adhivacanam idam vuccati bhikkhave susukabhayam . imani kho bhikkhave cattari bhayani idhekaccassa kulaputtassa imasmim dhammavinaye saddha agarasma anagariyam pabbajito patikankhitabbaniti. [123] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim @Footnote: 1 Ma. Yu. pavisati. Katame cattaro idha bhikkhave ekacco puggalo vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati so tadassadeti tam nikameti tena ca vittim apajjati tattha thito tadadhimutto tabbahulavihari aparihino kalam kurumano brahmakayikanam devanam sahabyatam upapajjati brahmakayikanam bhikkhave devanam kappo ayuppamanam tattha puthujjano yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva nirayampi gacchati tiracchanayonimpi gacchati pittivisayampi gacchati bhagavato pana savako tattha yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva tasmimyeva bhave parinibbayati ayam kho bhikkhave viseso ayam adhippayaso idam nanakaranam sutavato ariyasavakassa assutavata puthujjanena yadidam gatiya 1- upapattiya sati. {123.1} Puna caparam bhikkhave idhekacco puggalo vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharati so tadassadeti tam nikameti tena ca vittim apajjati tattha thito tadadhimutto tabbahulavihari aparihino kalam kurumano abhassaranam devanam sahabyatam upapajjati abhassaranam bhikkhave devanam dve kappa ayuppamanam tattha puthujjano yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva nirayampi gacchati tiracchanayonimpi gacchati pittivisayampi gacchati bhagavato @Footnote: 1 Po. cutiya upapattiyati. ito param idisameva. Pana savako tattha yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva tasmimyeva bhave parinibbayati ayam kho bhikkhave viseso ayam adhippayaso idam nanakaranam sutavato ariyasavakassa assutavata puthujjanena yadidam gatiya upapattiya sati. {123.2} Puna caparam bhikkhave idhekacco puggalo pitiya ca viraga upekkhako ca viharati sato ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeti yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyam jhanam upasampajja viharati so tadassadeti tam nikameti tena ca vittim apajjati tattha thito tadadhimutto tabbahulavihari aparihino kalam kurumano subhakinhanam devanam sahabyatam upapajjati subhakinhanam bhikkhave devanam cattaro kappa ayuppamanam tattha puthujjano yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva nirayampi gacchati tiracchanayonimpi gacchati pittivisayampi gacchati bhagavato pana savako tattha yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva tasmimyeva bhave parinibbayati ayam kho bhikkhave viseso ayam adhippayaso idam nanakaranam sutavato ariyasavakassa assutavata puthujjanena yadidam gatiya upapattiya sati. {123.3} Puna caparam bhikkhave idhekacco puggalo sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati so tadassadeti tam nikameti tena ca Vittim apajjati tattha thito tadadhimutto tabbahulavihari aparihino kalam kurumano vehapphalanam devanam sahabyatam upapajjati vehapphalanam bhikkhave devanam panca kappasatani ayuppamanam tattha puthujjano yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva nirayampi gacchati tiracchanayonimpi gacchati pittivisayampi gacchati bhagavato pana savako tattha yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva tasmimyeva bhave parinibbayati ayam kho bhikkhave viseso ayam adhippayaso idam nanakaranam sutavato ariyasavakassa assutavata puthujjanena yadidam gatiya upapattiya sati . Ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [124] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco puggalo vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati so yadeva tattha hoti rupagatam vedanagatam sannagatam sankharagatam vinnanagatam te dhamme aniccato dukkhato rogato gandato sallato aghato abadhato parato palokato sunnato anattato samanupassati so kayassa bheda parammarana suddhavasanam devanam sahabyatam upapajjati ayam kho bhikkhave upapatti asadharana puthujjanehi. {124.1} Puna caparam bhikkhave idhekacco puggalo vitakkavicaranam vupasama .pe. dutiyam jhanam .pe. tatiyam jhanam .pe. catuttham Jhanam upasampajja viharati so yadeva tattha hoti rupagatam vedanagatam sannagatam sankharagatam vinnanagatam te dhamme aniccato dukkhato rogato gandato sallato aghato abadhato parato palokato sunnato anattato samanupassati so kayassa bheda parammarana suddhavasanam devanam sahabyatam upapajjati ayam kho bhikkhave upapatti asadharana puthujjanehi . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [125] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco puggalo mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati so tadassadeti tam nikameti tena ca vittim apajjati tattha thito tadadhimutto tabbahulavihari aparihino kalam kurumano brahmakayikanam devanam sahabyatam upapajjati brahmakayikanam bhikkhave devanam kappo ayuppamanam tattha puthujjano yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva nirayampi gacchati tiracchanayonimpi gacchati pittivisayampi gacchati bhagavato pana savako tattha yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva tasmimyeva bhave parinibbayati ayam Kho bhikkhave viseso ayam adhippayaso idam nanakaranam sutavato ariyasavakassa assutavata puthujjanena yadidam gatiya upapattiya sati. {125.1} Puna caparam bhikkhave idhekacco puggalo karunasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam karunasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati so tadassadeti tam nikameti tena ca vittim apajjati tattha thito tadadhimutto tabbahulavihari aparihino kalam kurumano abhassaranam devanam sahabyatam upapajjati abhassaranam bhikkhave devanam dve kappa ayuppamanam tattha puthujjano yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva nirayampi gacchati tiracchanayonimpi gacchati pittivisayampi gacchati bhagavato pana savako tattha yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva tasmimyeva bhave parinibbayati ayam kho bhikkhave viseso ayam adhippayaso idam nanakaranam sutavato ariyasavakassa assutavata puthujjanena yadidam gatiya upapattiya sati. {125.2} Puna caparam bhikkhave idhekacco puggalo muditasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam muditasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati so Tadassadeti tam nikameti tena ca vittim apajjati tattha thito tadadhimutto tabbahulavihari aparihino kalam kurumano subhakinhanam devanam sahabyatam upapajjati subhakinhanam bhikkhave devanam cattaro kappa ayuppamanam tattha puthujjano yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva nirayampi gacchati tiracchanayonimpi gacchati pittivisayampi gacchati bhagavato pana savako tattha yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva tasmimyeva bhave parinibbayati ayam kho bhikkhave viseso ayam adhippayaso idam nanakaranam sutavato ariyasavakassa assutavata puthujjanena yadidam gatiya upapattiya sati. {125.3} Puna caparam bhikkhave idhekacco puggalo upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati so tadassadeti tam nikameti tena ca vittim apajjati tattha thito tadadhimutto tabbahulavihari aparihino kalam kurumano vehapphalanam devanam sahabyatam upapajjati vehapphalanam bhikkhave devanam panca kappasatani ayuppamanam tattha puthujjano yavatayukam thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva nirayampi gacchati tiracchanayonimpi gacchati pittivisayampi gacchati bhagavato pana savako tattha yavatayukam Thatva yavatakam tesam devanam ayuppamanam tam sabbam khepetva tasmimyeva bhave parinibbayati ayam kho bhikkhave viseso ayam adhippayaso idam nanakaranam sutavato ariyasavakassa assutavata puthujjanena yadidam gatiya upapattiya sati . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [126] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco puggalo mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati so yadeva tattha hoti rupagatam vedanagatam sannagatam sankharagatam vinnanagatam te dhamme aniccato dukkhato rogato gandato sallato aghato abadhato parato palokato sunnato anattato samanupassati so kayassa bheda parammarana suddhavasanam devanam sahabyatam upapajjati ayam kho bhikkhave upapatti asadharana puthujjanehi. {126.1} Puna caparam bhikkhave idhekacco *- puggalo karunasahagatena cetasa ... . Muditasahagatena cetasa .... Upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva @Footnote:* mikarkr khagoe dhidhekacco peDna idhekacco Viharati so yadeva tattha hoti rupagatam vedanagatam sannagatam sankharagatam vinnanagatam te dhamme aniccato dukkhato rogato gandato sallato aghato abadhato parato palokato sunnato anattato samanupassati so kayassa bheda parammarana suddhavasanam devanam sahabyatam upapajjati ayam kho bhikkhave upapatti asadharana puthujjanehi . Ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [127] Tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava cattaro acchariya abbhutadhamma patubhavanti katame cattaro yada bhikkhave bodhisatto tusita kaya cavitva sato sampajano matu kucchim 1- okkamati atha sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya appamano ularo obhaso patubhavati atikkammeva devanam devanubhavam yapi ta lokantarika agha asamvuta andhakara andhakaratimisa yatthapimesam candimasuriyanam evammahiddhikanam evammahanubhavanam abha nanubhonti tatthapi appamano ularo obhaso patubhavati atikkammeva devanam devanubhavam yepi tattha satta upapanna tepi tenobhasena annamannam sanjananti 2- annepi kira bho santi satta idhupapannati tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava ayam pathamo acchariyo abbhutadhammo patubhavati. {127.1} Puna caparam bhikkhave yada bodhisatto sato sampajano matu kucchisma nikkhamati .pe. tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa @Footnote: 1 Yu. kucchiyam. 2 Po. sanjanimsu. Patubhava ayam dutiyo acchariyo abbhutadhammo patubhavati . puna caparam bhikkhave yada tathagato anuttaram sammasambodhim abhisambujjhati .pe. tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava ayam tatiyo acchariyo abbhutadhammo patubhavati. {127.2} Puna caparam bhikkhave yada tathagato anuttaram dhammacakkam pavatteti atha sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya appamano ularo obhaso patubhavati atikkammeva devanam devanubhavam yapi ta lokantarika agha asamvuta andhakara andhakaratimisa yatthimesam candimasuriyanam evammahiddhikanam evammahanubhavanam abha nanubhonti tatthapi appamano ularo obhaso patubhavati atikkammeva devanam devanubhavam yepi tattha satta upapanna tepi tenobhasena annamannam sanjananti annepi kira bho santi satta idhupapannati tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava ayam catuttho acchariyo abbhutadhammo patubhavati . tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava ime cattaro acchariya abbhutadhamma patubhavantiti. [128] Tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava cattaro acchariya abbhutadhamma patubhavanti katame cattaro alayarama bhikkhave paja alayarata alayasammudita sa tathagatena analaye dhamme desiyamane sussuti 1- sotam odahati annacittam upatthapeti @Footnote: 1 Po. Ma. sussusati. Yu. sussuyati. ito param idisameva. Tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava ayam pathamo acchariyo abbhutadhammo patubhavati. {128.1} Manarama bhikkhave paja manarata manasammudita sa tathagatena manavinaye dhamme desiyamane sussuti sotam odahati annacittam upatthapeti tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava ayam dutiyo acchariyo abbhutadhammo patubhavati. {128.2} Anupasamarama bhikkhave paja anupasamarata anupasamasammudita sa tathagatena opasamike dhamme desiyamane sussuti sotam odahati annacittam upatthapeti tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava ayam tatiyo acchariyo abbhutadhammo patubhavati. {128.3} Avijjagata bhikkhave paja andhabhuta pariyonaddha sa tathagatena avijjavinaye dhamme desiyamane sussuti sotam odahati annacittam upatthapeti tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava ayam catuttho acchariyo abbhutadhammo patubhavati . Tathagatassa bhikkhave arahato sammasambuddhassa patubhava ime cattaro acchariya abbhutadhamma patubhavantiti. [129] Cattarome bhikkhave acchariya abbhutadhamma anande katame cattaro sace bhikkhave bhikkhuparisa anandam dassanaya upasankamati dassanenapi sa attamana hoti tattha ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atittava bhikkhave bhikkhuparisa hoti atha anando tunhi bhavati . sace bhikkhuniparisa Anandam dassanaya upasankamati dassanenapi sa attamana hoti tattha ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atittava bhikkhave bhikkhuniparisa hoti atha anando tunhi bhavati. {129.1} Sace bhikkhave upasakaparisa anandam dassanaya upasankamati dassanenapi sa attamana hoti tattha ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atittava bhikkhave upasakaparisa hoti atha anando tunhi bhavati. {129.2} Sace bhikkhave upasikaparisa anandam dassanaya upasankamati dassanenapi sa attamana hoti tattha ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atittava bhikkhave upasikaparisa hoti atha anando tunhi bhavati . ime kho bhikkhave cattaro acchariya abbhutadhamma anandeti. [130] Cattarome bhikkhave acchariya abbhutadhamma ranne cakkavattimhi katame cattaro sace bhikkhave khattiyaparisa rajanam cakkavattim dassanaya upasankamati dassanenapi sa attamana hoti tattha ce raja cakkavatti bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atittava bhikkhave khattiyaparisa hoti atha raja cakkavatti tunhi bhavati . Sace bhikkhave brahmanaparisa rajanam cakkavattim dassanaya upasankamati dassanenapi sa attamana hoti tattha ce raja cakkavatti bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atittava bhikkhave brahmanaparisa hoti atha raja cakkavatti tunhi bhavati . sace bhikkhave gahapatiparisa rajanam cakkavattim dassanaya upasankamati dassanenapi sa Attamana hoti tattha ce raja cakkavatti bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atittava bhikkhave gahapatiparisa hoti atha raja cakkavatti tunhi bhavati . sace bhikkhave samanaparisa rajanam cakkavattim dassanaya upasankamati dassanenapi sa attamana hoti tattha ce raja cakkavatti bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atittava bhikkhave samanaparisa hoti atha raja cakkavatti tunhi bhavati . ime kho bhikkhave cattaro acchariya abbhutadhamma ranne cakkavattimhi. {130.1} Evameva kho bhikkhave cattaro acchariya abbhutadhamma anande katame cattaro sace bhikkhave bhikkhuparisa anandam dassanaya upasankamati dassanenapi sa attamana hoti tattha ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atittava bhikkhave bhikkhuparisa hoti atha anando tunhi bhavati . sace bhikkhave bhikkhuniparisa .... Sace bhikkhave upasakaparisa ... . sace bhikkhave upasikaparisa anandam dassanaya upasankamati dassanenapi sa attamana hoti tattha ce anando dhammam bhasati bhasitenapi sa attamana hoti atittava bhikkhave upasikaparisa hoti atha anando tunhi bhavati . ime kho bhikkhave cattaro acchariya abbhutadhamma anandeti. Bhayavaggo tatiyo [1]- @Footnote: (1) Po. tassuddanam @ attanuvadaumi ca, dve ca nana dve ca honti @ metata dve ca acchariya abbhuta apara duveti 2-. @2 Yu. abbhutadhamma para dveti. Puggalavaggo catuttho [131] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekaccassa puggalassa orambhagiyani sannojanani appahinani honti uppattipatilabhikani 1- sannojanani appahinani honti bhavapatilabhikani sannojanani appahinani honti. {131.1} Idha pana bhikkhave ekaccassa puggalassa orambhagiyani sannojanani pahinani honti uppattipatilabhikani sannojanani appahinani honti bhavapatilabhikani sannojanani appahinani honti. {131.2} Idha pana bhikkhave ekaccassa puggalassa orambhagiyani sannojanani pahinani honti uppattipatilabhikani sannojanani pahinani honti bhavapatilabhikani sannojanani appahinani honti. {131.3} Idha pana bhikkhave ekaccassa puggalassa orambhagiyani sannojanani pahinani honti uppattipatilabhikani sannojanani pahinani honti bhavapatilabhikani sannojanani pahinani honti. {131.4} Katamassa bhikkhave puggalassa orambhagiyani sannojanani appahinani uppattipatilabhikani sannojanani appahinani bhavapatilabhikani sannojanani appahinani sakadagamissa imassa kho bhikkhave puggalassa orambhagiyani sannojanani appahinani uppattipatilabhikani sannojanani appahinani bhavapatilabhikani sannojanani appahinani. {131.5} Katamassa bhikkhave puggalassa orambhagiyani sannojanani pahinani uppattipatilabhikani sannojanani appahinani bhavapatilabhikani @Footnote: 1 Po. Ma. upapattipatilabhiyani. ito param idisameva. Sannojanani appahinani uddhamsotassa akanitthagamino imassa kho bhikkhave puggalassa orambhagiyani sannojanani pahinani uppattipatilabhikani sannojanani appahinani bhavapatilabhikani sannojanani appahinani. {131.6} Katamassa bhikkhave puggalassa orambhagiyani sannojanani pahinani uppattipatilabhikani sannojanani pahinani bhavapatilabhikani sannojanani appahinani antaraparinibbayissa imassa kho bhikkhave puggalassa orambhagiyani sannojanani pahinani uppattipatilabhikani sannojanani pahinani bhavapatilabhikani sannojanani appahinani. {131.7} Katamassa bhikkhave puggalassa orambhagiyani sannojanani pahinani uppattipatilabhikani sannojanani pahinani bhavapatilabhikani sannojanani pahinani arahato khinasavassa 1- imassa kho bhikkhave puggalassa orambhagiyani sannojanani pahinani uppattipatilabhikani sannojanani pahinani bhavapatilabhikani sannojanani pahinani . Ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [132] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro yuttapatibhano na muttapatibhano muttapatibhano na yuttapatibhano yuttapatibhano ca muttapatibhano ca neva yuttapatibhano na muttapatibhano ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. @Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi. [133] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro ugghatitannu vipacitannu neyyo padaparamo ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [134] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro utthanaphalupajivi na kammaphalupajivi kammaphalupajivi na utthanaphalupajivi utthanaphalupajivi ceva kammaphalupajivi ca neva utthanaphalupajivi na kammaphalupajivi ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [135] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro savajjo vajjabahulo appavajjo anavajjo . Kathanca bhikkhave puggalo savajjo hoti idha bhikkhave ekacco puggalo savajjena kayakammena samannagato hoti savajjena vacikammena samannagato hoti savajjena manokammena samannagato hoti evam kho bhikkhave puggalo savajjo hoti. {135.1} Kathanca bhikkhave puggalo vajjabahulo hoti idha bhikkhave ekacco puggalo savajjena bahulam kayakammena samannagato hoti appam anavajjena savajjena bahulam vacikammena samannagato hoti appam anavajjena savajjena bahulam manokammena samannagato hoti appam anavajjena evam kho bhikkhave puggalo vajjabahulo hoti. {135.2} Kathanca bhikkhave puggalo appavajjo hoti idha bhikkhave ekacco puggalo anavajjena bahulam kayakammena Samannagato hoti appam savajjena anavajjena bahulam vacikammena samannagato hoti appam savajjena anavajjena bahulam manokammena samannagato hoti appam savajjena evam kho bhikkhave puggalo appavajjo hoti. {135.3} Kathanca bhikkhave puggalo anavajjo hoti idha bhikkhave ekacco puggalo anavajjena kayakammena samannagato hoti anavajjena vacikammena samannagato hoti anavajjena manokammena samannagato hoti evam kho bhikkhave puggalo anavajjo hoti . Ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [136] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco puggalo silesu na paripurakari hoti samadhismim na paripurakari pannaya na paripurakari idha pana bhikkhave ekacco puggalo silesu paripurakari hoti samadhismim na paripurakari pannaya na paripurakari idha pana bhikkhave ekacco puggalo silesu paripurakari hoti samadhismim paripurakari pannaya na paripurakari idha pana bhikkhave ekacco puggalo silesu paripurakari hoti samadhismim paripurakari pannaya paripurakari . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [137] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha pana bhikkhave ekacco puggalo na silagaru hoti na siladhipateyyo na samadhigaru hoti na samadhadhipateyyo Na pannagaru hoti na pannadhipateyyo idha pana bhikkhave ekacco puggalo silagaru hoti siladhipateyyo na samadhigaru hoti na samadhadhipateyyo na pannagaru hoti na pannadhipateyyo idha pana bhikkhave ekacco puggalo silagaru hoti siladhipateyyo samadhigaru hoti samadhadhipateyyo na pannagaru hoti na pannadhipateyyo idha pana bhikkhave ekacco puggalo silagaru hoti siladhipateyyo samadhigaru hoti samadhadhipateyyo pannagaru hoti pannadhipateyyo ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [138] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro nikkatthakayo anikkatthacitto anikkatthakayo nikkatthacitto anikkatthakayo ca anikkatthacitto ca nikkatthakayo ca nikkatthacitto ca. {138.1} Kathanca bhikkhave puggalo nikkatthakayo hoti anikkatthacitto idha bhikkhave ekacco puggalo arannavanapatthani pantani senasanani patisevati so tattha kamavitakkampi vitakketi byapadavitakkampi vitakketi vihimsavitakkampi vitakketi evam kho bhikkhave puggalo nikkatthakayo hoti anikkatthacitto. {138.2} Kathanca bhikkhave puggalo anikkatthakayo hoti nikkatthacitto idha bhikkhave ekacco puggalo naheva kho arannavanapatthani pantani senasanani patisevati so tattha nekkhammavitakkampi vitakketi abyapadavitakkampi vitakketi avihimsavitakkampi vitakketi evam kho bhikkhave puggalo anikkatthakayo Hoti nikkatthacitto. {138.3} Kathanca bhikkhave puggalo anikkatthakayo ca hoti anikkatthacitto ca idha bhikkhave ekacco puggalo naheva kho arannavanapatthani pantani senasanani patisevati so tattha kamavitakkampi vitakketi byapadavitakkampi vitakketi vihimsavitakkampi vitakketi evam kho bhikkhave puggalo anikkatthakayo ca hoti anikkatthacitto ca. {138.4} Kathanca bhikkhave puggalo nikkatthakayo ca hoti nikkatthacitto ca idha bhikkhave ekacco puggalo arannavanapatthani pantani senasanani patisevati so tattha nekkhammavitakkampi vitakketi abyapadavitakkampi vitakketi avihimsavitakkampi vitakketi evam kho bhikkhave puggalo nikkatthakayo ca hoti nikkatthacitto ca . Ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [139] Cattarome bhikkhave dhammakathika katame cattaro idha bhikkhave ekacco dhammakathiko appanca bhasati asahitanca parisa ca 1- na kusala hoti sahitasahitassa evarupo bhikkhave dhammakathiko evarupaya parisaya dhammakathikotveva sankham gacchati. {139.1} Idha pana bhikkhave ekacco dhammakathiko appanca bhasati sahitanca parisa ca kusala hoti sahitasahitassa evarupo bhikkhave dhammakathiko evarupaya parisaya dhammakathikotveva sankham gacchati. {139.2} Idha pana bhikkhave ekacco dhammakathiko bahunca bhasati asahitanca parisa ca na kusala hoti sahitasahitassa evarupo bhikkhave dhammakathiko evarupaya parisaya dhammakathikotveva sankham gacchati. {139.3} Idha pana bhikkhave ekacco dhammakathiko @Footnote: 1 Ma. cassa. ito param idisameva. Bahunca bhasati sahitanca parisa ca kusala hoti sahitasahitassa evarupo bhikkhave dhammakathiko evarupaya parisaya dhammakathikotveva sankham gacchati. Ime kho bhikkhave cattaro dhammakathikati. [140] Cattarome bhikkhave vadi katame cattaro atthi bhikkhave vadi atthato pariyadanam gacchati no byanjanato atthi bhikkhave vadi byanjanato pariyadanam gacchati no atthato atthi bhikkhave vadi atthato ca byanjanato ca pariyadanam gacchati atthi bhikkhave vadi neva atthato no byanjanato pariyadanam gacchati ime kho bhikkhave cattaro vadi atthanametam bhikkhave anavakaso yam catuhi patisambhidahi samannagato bhikkhu atthato va 1- byanjanato va 2- pariyadanam gaccheyyati. Puggalavaggo catuttho. [3]- ---------- Abhavaggo pancamo [141] Catasso ima bhikkhave abha katama catasso candabha suriyabha aggabha pannabha ima kho bhikkhave catasso abha etadaggam bhikkhave imasam catassannam abhanam yadidam pannabhati. [142] Catasso ima bhikkhave pabha katama catasso @Footnote: 1-2 Po. Yu. ca. @3 Ma. samyojanam patibhano ugghatitannu utthanam @ savajjo dve ca silani nikkatthadhammavadi cati. Candappabha suriyappabha aggippabha pannappabha ima kho bhikkhave catasso pabha etadaggam bhikkhave imasam catassannam pabhanam yadidam pannappabhati. [143] Cattarome bhikkhave aloka katame cattaro candaloko suriyaloko aggaloko pannaloko ime kho bhikkhave cattaro aloka etadaggam bhikkhave imesam catunnam alokanam yadidam pannalokoti. [144] Cattarome bhikkhave obhasa katame cattaro candobhaso suriyobhaso aggobhaso pannobhaso ime kho bhikkhave cattaro obhasa etadaggam bhikkhave imesam catunnam obhasanam yadidam pannobhasoti. [145] Cattarome bhikkhave pajjota katame cattaro candappajjoto suriyappajjoto aggippajjoto pannappajjoto ime kho bhikkhave cattaro pajjota etadaggam bhikkhave imesam catunnam pajjotanam yadidam pannappajjototi. [146] Cattarome bhikkhave kala katame cattaro kalena dhammassavanam kalena dhammasakaccha kalena samatho 1- kalena vipassana ime kho bhikkhave cattaro kalati. [147] Cattarome bhikkhave kala sammabhaviyamana samma- anuparivattiyamana anupubbena asavanam khayam papenti katame cattaro kalena dhammassavanam kalena dhammasakaccha kalena samatho kalena @Footnote: 1 Ma. kalena sammasana. ito param idisameva. Vipassana ime kho bhikkhave cattaro kala sammabhaviyamana sammaanuparivattiyamana anupubbena asavanam khayam papenti seyyathapi bhikkhave uparipabbate thullaphusitake deve vassante [1]- udakam yathaninnam pavattamanam pabbatakandarapadarasakha paripureti pabbatakandarapadarasakha paripura kusobbhe paripurenti kusobbha paripura mahasobbhe paripurenti mahasobbha paripura kunnadiyo paripurenti kunnadiyo paripura mahanadiyo paripurenti mahanadiyo paripura samuddasagaram 2- paripurenti evameva kho bhikkhave ime cattaro kala sammabhaviyamana sammaanuparivattiyamana anupubbena asavanam khayam papentiti. [148] Cattarimani bhikkhave vaciduccaritani katamani cattari musavado pisuna vaca pharusa vaca samphappalapo imani kho bhikkhave cattari vaciduccaritaniti. [149] Cattarimani bhikkhave vacisucaritani katamani cattari saccavaca apisunavaca sanhavaca mantabhasa 3- imani kho bhikkhave cattari vacisucaritaniti. [150] Cattarome bhikkhave sara katame cattaro silasaro samadhisaro pannasaro vimuttisaro ime kho bhikkhave cattaro sarati. Abhavaggo pancamo. Tatiyo pannasako nitthito. [4]- @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. tam. 2 Ma. samuddam. 3 ma mantabhasa. 4 Ma. Yu. @ tassuddanam @ abha pabha ca aloka obhasa ceva pajjota @ dve kala carita dve ca honti sarena te dasati. Catutthapannasako indriyavaggo pathamo [151] Cattarimani bhikkhave indriyani katamani cattari saddhindriyam viriyindriyam samadhindriyam pannindriyam 1- imani kho bhikkhave cattari indriyaniti. [152] Cattarimani bhikkhave balani katamani cattari saddhabalam viriyabalam samadhibalam pannabalam 2- imani kho bhikkhave cattari balaniti. [153] Cattarimani bhikkhave balani katamani cattari pannabalam viriyabalam anavajjabalam sangahakabalam 3- imani kho bhikkhave cattari balaniti. [154] Cattarimani bhikkhave balani katamani cattari satibalam samadhibalam anavajjabalam sangahakabalam imani kho bhikkhave cattari balaniti. [155] Cattarimani bhikkhave balani katamani cattari patisankhanabalam bhavanabalam anavajjabalam sangahakabalam imani kho bhikkhave cattari balaniti. [156] Cattarimani bhikkhave kappassa asankheyyani katamani cattari yada bhikkhave kappo samvatto 4- titthati 5- tam na sukaram @Footnote: 1 Ma. Yu. satindriyam. 2 Ma. Yu. satibalam. 3 Ma. sangahabalam. Yu. sangahabalam. @Yu. samvattati. 5 Ma. Yu. ayam patho natthi. Sankhatum ettakani vassaniti va ettakani vassasataniti va ettakani vassasahassaniti va ettakani vassasatasahassaniti va yada bhikkhave kappo samvattatthayi 1- titthati tam na sukaram sankhatum ettakani vassaniti va ettakani vassasataniti va ettakani vassasahassaniti va ettakani vassasatasahassaniti va yada bhikkhave kappo vivatto 2- titthati tam na sukaram sankhatum ettakani vassaniti va ettakani vassasataniti va ettakani vassasahassaniti va ettakani vassasatasahassaniti va yada bhikkhave kappo vivattatthayi 3- titthati tam na sukaram sankhatum ettakani vassaniti va ettakani vassasataniti va ettakani vassasahassaniti va ettakani vassasatasahassaniti va imani kho bhikkhave cattari kappassa asankheyyaniti. [157] Dveme bhikkhave roga katame dve kayiko ca rogo cetasiko ca rogo dissanti bhikkhave satta kayikena rogena ekampi vassam arogam 4- patijanamana dvepi vassani arogam patijanamana tinipi vassani arogam patijanamana cattaripi vassani arogam patijanamana pancapi vassani arogam patijanamana dasapi vassani arogam patijanamana visampi vassani arogam patijanamana timsampi vassani arogam patijanamana cattalisampi vassani arogam patijanamana pannasampi vassani arogam patijanamana vassasatampi bhiyyopi arogam @Footnote: 1 Ma. Yu. samvatto. 2 Ma. Yu. vivattati. 3 Ma. Yu. vivatto. 4 Ma. Yu. @ arogyam. ito param idisameva. Patijanamana . te bhikkhave satta dullabha 1- lokasmim ye cetasikena rogena muhuttampi arogam patijananti annatra khinasavehi. {157.1} Cattarome bhikkhave pabbajitassa roga katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu mahiccho hoti vighatava asantuttho itaritaracivarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena so mahiccho samano vighatava asantuttho itaritaracivarapindapata- senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena papikam iccham panidahati anavannapatilabhaya 2- labhasakkarasilokapatilabhaya so utthahati ghatati vayamati anavannapatilabhaya labhasakkarasilokapatilabhaya so sankhaya kulani upasankamati sankhaya nisidati sankhaya dhammam bhasati sankhaya uccarapassavam sandhareti ime kho bhikkhave cattaro pabbajitassa roga. {157.2} Tasmatiha bhikkhave evam sikkhitabbam na mahiccha bhavissama vighatacitta 3- asantuttha itaritaracivarapindapatasenasanagilanapaccaya- bhesajjaparikkharena na papikam iccham panidahissama anavannapatilabhaya labhasakkarasilokapatilabhaya na utthahissama na ghatayissama na vayamissama anavannapatilabhaya labhasakkarasilokapatilabhaya khama bhavissama sitassa unhassa jighacchaya pipasaya damsamakasavatatapa- sirimsapasamphassanam duruttanam duragatanam vacanapathanam uppannanam saririkanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam asatanam amanapanam panaharanam adhivasakajatika bhavissamati evam hi vo @Footnote: 1 Po. Ma. sdullabha. 2 Po. anavajjannapatilabhaya. ito param idisameva. @3 Ma. Yu. vighatavanto. Bhikkhave sikkhitabbanti. [158] Tatra kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi avuso bhikkhavoti . avusoti kho te bhikkhu ayasmato sariputtassa paccassosum . ayasma sariputto etadavoca yo hi koci avuso bhikkhu va bhikkhuni va cattaro dhamme attani samanupassati nitthamettha gantabbam parihayami kusalehi dhammehi parihanametam vuttam bhagavata katame cattaro ragavepullatam 1- dosavepullatam mohavepullatam gambhiresu kho panassa thanathanesu pannacakkhum nakkamati yo hi koci avuso bhikkhu va bhikkhuni va ime cattaro dhamme attani samanupassati nitthamettha gantabbam parihayami kusalehi dhammehi parihanametam vuttam bhagavata yo hi koci avuso bhikkhu va bhikkhuni va cattaro dhamme attani samanupassati nitthamettha gantabbam na parihayami kusalehi dhammehi aparihanametam vuttam bhagavata katame cattaro ragatanuttam dosatanuttam mohatanuttam gambhiresu kho panassa thanathanesu pannacakkhum kamati yo hi koci avuso bhikkhu va bhikkhuni va ime cattaro dhamme attani samanupassati nitthamettha gantabbam na parihayami kusalehi dhammehi aparihanametam vuttam bhagavatati. [159] Ekam samayam ayasma anando kosambiyam viharati @Footnote: 1 Ma. ragavepullattam ... mohavepullattam. Ghositarame . athakho annatara bhikkhuni annataram purisam amantesi ehi tvam ambho purisa yena ayyo anando tenupasankama upasankamitva mama vacanena ayyassa anandassa pade sirasa vanda itthannama bhante bhikkhuni abadhikini dukkhita balhagilana sa 1- ayyassa 2- anandassa pade sirasa vandatiti evanca vadehi sadhu kira bhante ayyo anando yena bhikkhunupassayo yena sa bhikkhuni tenupasankamatu anukampam upadayati . evam ayyeti kho so puriso tassa bhikkhuniya patissunitva yenayasma anando tenupasankami upasankamitva ayasmantam anandam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho so puriso ayasmantam anandam etadavoca itthannama bhante bhikkhuni abadhikini dukkhita balhagilana sa ayyassa anandassa pade sirasa vandati evanca vadeti sadhu kira bhante ayyo 3- anando yena bhikkhunupassayo yena sa bhikkhuni tenupasankamatu anukampam upadayati. Adhivasesi kho ayasma anando tunhibhavena. {159.1} Athakho ayasma anando pubbanhasamayam 4- nivasetva pattacivaramadaya yena bhikkhunupassayo tenupasankami . addasa kho sa bhikkhuni ayasmantam anandam duratova agacchantam disva sasisam parupitva mancake nipajji . athakho ayasma anando yena sa bhikkhuni tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi . @Footnote: 1 Yu. ayam patho natthi . 2 Ma. ayasmato. ito param idisameva. @3 Po. Ma. ayasma . 4 Ma. Yu. ayam patho natthi. Nisajja kho ayasma anando tam bhikkhunim etadavoca aharasambhuto ayam bhagini kayo aharam nissaya aharo pahatabbo tanhasambhuto ayam bhagini kayo tanham nissaya tanha pahatabba manasambhuto ayam bhagini kayo manam nissaya mano pahatabbo methunasambhuto ayam bhagini kayo methuno pahatabbo 1- methuno 2- setughato vutto bhagavata. {159.2} Aharasambhuto ayam bhagini kayo aharam nissaya aharo pahatabboti iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam idha bhagini bhikkhu patisankha yoniso aharam ahareti neva davaya na madaya na mandanaya na vibhusanaya yavadeva imassa kayassa thitiya yapanaya vihimsuparatiya brahmacariyanuggahaya iti purananca vedanam patihankhami navanca vedanam na uppadessami yatra ca me bhavissati anavajjata ca phasuviharo cati so aparena samayena aharam nissaya aharam pajahati aharasambhuto ayam bhagini kayo aharam nissaya aharo pahatabboti iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {159.3} Tanhasambhuto ayam bhagini kayo tanham nissaya tanha pahatabbati iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam idha bhagini bhikkhu sunati itthannamo kira bhikkhu asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharatiti tassa evam hoti kadassu 3- nama @Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi. 2 Ma. methune ca. Yu. methuno ca. @3 Ma. Yu. kudassu nama. Ahampi asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharissamiti so aparena samayena tanham nissaya tanham pajahati tanhasambhuto ayam bhagini kayo tanham nissaya tanha pahatabbati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {159.4} Manasambhuto ayam bhagini kayo manam nissaya mano pahatabboti iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam idha bhagini bhikkhu sunati itthannamo kira bhikkhu asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharatiti tassa evam hoti so hi nama ayasma asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharissati kimangam panahanti so aparena samayena manam nissaya manam pajahati manasambhuto ayam bhagini kayo manam nissaya mano pahatabboti iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {159.5} Methunasambhuto ayam bhagini kayo methuno pahatabbo methuno setughato vutto bhagavatati . athakho sa bhikkhuni mancaka vutthahitva ekamsam uttarasangam karitva ayasmato anandassa padesu sirasa nipatitva ayasmantam anandam etadavoca accayo mam bhante accagama yathabalam yathamulham yathaakusalam yaham evamakasim tassa me bhante ayyo anando accayam accayato patigganhatu Ayatim samvarayati . taggha tam 1- bhagini accayo accagama yathabalam yathamulham yathaakusalam ya tvam evamakasi yato ca kho tvam bhagini accayam accayato disva yathadhammam patikarosi tante mayam patigganhama vuddhihesa bhagini ariyassa vinaye ya 2- accayam accayato disva yathadhammam patikaroti ayatim samvaram apajjatiti. [160] Sugato va bhikkhave loke titthamano sugatavinayo va tadassa bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam katamo ca bhikkhave sugato idha bhikkhave tathagato loke uppajjati araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava ayam bhikkhave sugato. {160.1} Katamo ca bhikkhave sugatavinayo so dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakaseti ayam bhikkhave sugatavinayo . evam 3- sugato va bhikkhave loke titthamano sugatavinayo va tadassa bahujanahitaya bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussanam 4-. Cattarome bhikkhave dhamma saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattanti katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu duggahitam suttantam pariyapunanti dunnikkhittehi padabyanjanehi dunnikkhittassa bhikkhave @Footnote: 1 Yu. tvam. 2 Po. Ma. Yu. yo. 3 Yu. evamsaddo natthi. 4 Po. Ma. @ devamanussananti. Padabyanjanassa atthopi dunnayo hoti ayam bhikkhave pathamo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {160.2} Puna caparam bhikkhave bhikkhu dubbaca honti dovacassakaranehi dhammehi samannagata akkhama appadakkhinaggahino anusasanim ayam bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {160.3} Puna caparam bhikkhave ye te bhikkhu bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara te na sakkaccam suttantam param vacenti tesam accayena chinnamulako suttanto hoti appatissarano ayam bhikkhave tatiyo dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati. {160.4} Puna caparam bhikkhave thera bhikkhu bahullika honti sathalika okkamane pubbangama paviveke nikkhittadhura na viriyam arabhanti appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya tesam pacchima janata ditthanugatim apajjati sapi hoti bahullika sathalika okkamane pubbangama paviveke nikkhittadhura na viriyam arabhati appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya ayam bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattati . ime kho bhikkhave cattaro dhamma saddhammassa sammosaya antaradhanaya samvattanti 1-. {160.5} Cattarome bhikkhave dhamma saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattanti katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu suggahitam suttantam pariyapunanti sunikkhittehi padabyanjanehi sunikkhittassa bhikkhave padabyanjanassa atthopi @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. samvattantiti. Sunayo hoti ayam bhikkhave pathamo dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati. {160.6} Puna caparam bhikkhave bhikkhu suvaca honti sovacassakaranehi dhammehi samannagata khama padakkhinaggahino anusasanim ayam bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati. {160.7} Puna caparam bhikkhave ye te bhikkhu bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara te sakkaccam suttantam param vacenti tesam accayena acchinnamulako suttanto hoti sappatissarano ayam bhikkhave tatiyo dhammo saddhammassathitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati. {160.8} Puna caparam bhikkhave thera bhikkhu na bahullika honti na sathalika okkamane nikkhittadhura paviveke pubbangama viriyam arabhanti appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya tesam pacchima janata ditthanugatim apajjati sapi hoti na bahullika na sathalika okkamane nikkhittadhura paviveke pubbangama viriyam arabhati appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya ayam bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattati . ime kho bhikkhave cattaro dhamma saddhammassa thitiya asammosaya anantaradhanaya samvattantiti. Indriyavaggo pathamo [1]- ------------ @Footnote: 1 Ma. indriyani saddha panna satisankhanapancamam @ kappo rogo parihani bhikkhuni sugatena cati. Patipadavaggo dutiyo [161] Catasso ima bhikkhave patipada katama catasso dukkha patipada dandhabhinna dukkha patipada khippabhinna sukha patipada dandhabhinna sukha patipada khippabhinna ima kho bhikkhave catasso patipadati. [162] Catasso ima bhikkhave patipada katama catasso dukkha patipada dandhabhinna dukkha patipada khippabhinna sukha patipada dandhabhinna sukha patipada khippabhinna. {162.1} Katama ca bhikkhave dukkha patipada dandhabhinna idha bhikkhave ekacco puggalo pakatiyapi tibbaragajatiko hoti abhikkhanam ragajam dukkham domanassam patisamvedeti pakatiyapi tibbadosajatiko hoti abhikkhanam dosajam dukkham domanassam patisamvedeti pakatiyapi tibbamohajatiko hoti abhikkhanam mohajam dukkham domanassam patisamvedeti tassimani pancindriyani muduni patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam mudutta dandham anantariyam 1- papunati asavanam khayaya ayam vuccati bhikkhave dukkha patipada dandhabhinna. {162.2} Katama ca bhikkhave dukkha patipada khippabhinna idha bhikkhave ekacco puggalo pakatiyapi tibbaragajatiko hoti abhikkhanam ragajam dukkham domanassam patisamvedeti pakatiyapi tibbadosajatiko hoti abhikkhanam dosajam dukkham domanassam patisamvedeti pakatiyapi tibbamohajatiko @Footnote: 1 Ma. Yu. anantariyam. ito param idisameva. Hoti abhikkhanam mohajam dukkham domanassam patisamvedeti tassimani pancindriyani adhimattani patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam adhimattatta khippam anantariyam papunati asavanam khayaya ayam vuccati bhikkhave dukkha patipada khippabhinna. {162.3} Katama ca bhikkhave sukha patipada dandhabhinna idha bhikkhave ekacco puggalo pakatiyapi na tibbaragajatiko hoti na abhikkhanam ragajam dukkham domanassam patisamvedeti pakatiyapi na tibbadosajatiko hoti na abhikkhanam dosajam dukkham domanassam patisamvedeti pakatiyapi na tibbamohajatiko hoti na abhikkhanam mohajam dukkham domanassam patisamvedeti tassimani pancindriyani muduni patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam mudutta dandham anantariyam papunati asavanam khayaya ayam vuccati bhikkhave sukha patipada dandhabhinna. {162.4} Katama ca bhikkhave sukha patipada khippabhinna idha bhikkhave ekacco puggalo pakatiyapi na tibbaragajatiko hoti na abhikkhanam ragajam dukkham domanassam patisamvedeti pakatiyapi na tibbadosajatiko hoti na abhikkhanam dosajam dukkham domanassam patisamvedeti pakatiyapi na tibbamohajatiko hoti na abhikkhanam mohajam dukkham domanassam patisamvedeti tassimani pancindriyani adhimattani patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam Pannindriyam so imesam pancannam indriyanam adhimattatta khippam anantariyam papunati asavanam khayaya ayam vuccati bhikkhave sukha patipada khippabhinna. Ima kho bhikkhave catasso patipadati. [163] Catasso ima bhikkhave patipada katama catasso dukkha patipada dandhabhinna dukkha patipada khippabhinna sukha patipada dandhabhinna sukha patipada khippabhinna. {163.1} Katama ca bhikkhave dukkha patipada dandhabhinna idha bhikkhave bhikkhu asubhanupassi kaye viharati ahare patikkulasanni sabbaloke anabhiratasanni 1- sabbasankharesu aniccanupassi maranasanna kho panassa ajjhattam supatthita hoti so imani panca sekkhabalani upanissaya viharati saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam tassimani pancindriyani muduni patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam mudutta dandham anantariyam papunati asavanam khayaya ayam vuccati bhikkhave dukkha patipada dandhabhinna. {163.2} Katama ca bhikkhave dukkha patipada khippabhinna idha bhikkhave bhikkhu asubhanupassi kaye viharati ahare patikkulasanni sabbaloke anabhiratasanni sabbasankharesu aniccanupassi maranasanna kho panassa ajjhattam supatthita hoti so imani panca sekkhabalani upanissaya viharati saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam tassimani pancindriyani adhimattani patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam @Footnote: 1 Ma. anabhiratisanni. Satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam adhimattatta khippam anantariyam papunati asavanam khayaya ayam vuccati bhikkhave dukkha patipada khippabhinna. {163.3} Katama ca bhikkhave sukha patipada dandhabhinna idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharati pitiya ca viraga upekkhako ca viharati sato ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeti yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati so imani panca sekkhabalani upanissaya viharati saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam tassimani pancindriyani muduni patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam mudutta dandham anantariyam papunati asavanam khayaya ayam vuccati bhikkhave sukha patipada dandhabhinna. {163.4} Katama ca bhikkhave sukha patipada khippabhinna idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi .pe. pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama .pe. dutiyam jhanam upasampajja Viharati pitiya ca viraga .pe. tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati so imani panca sekkhabalani upanissaya viharati saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam tassimani pancindriyani adhimattani patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam adhimattatta khippam anantariyam papunati asavanam khayaya ayam vuccati bhikkhave sukha patipada khippabhinna . ima kho bhikkhave catasso patipadati. [164] Catasso ima bhikkhave patipada katama catasso akkhama patipada khama patipada dama patipada sama patipada . Katama ca bhikkhave akkhama patipada idha bhikkhave ekacco puggalo akkosantam paccakkosati rosantam patirosati bhandantam patibhandati ayam vuccati bhikkhave akkhama patipada. {164.1} Katama ca bhikkhave khama patipada idha bhikkhave ekacco puggalo akkosantam na paccakkosati rosantam na patirosati bhandantam na patibhandati ayam vuccati bhikkhave khama patipada. {164.2} Katama ca bhikkhave dama patipada idha bhikkhave bhikkhu cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa Samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati ayam vuccati bhikkhave dama patipada. {164.3} Katama ca bhikkhave sama patipada idha bhikkhave bhikkhu uppannam kamavitakkam nadhivaseti pajahati vinodeti sameti byantikaroti anabhavam gameti uppannam byapadavitakkam ... uppannam vihimsavitakkam ... Uppannuppanne papake akusale dhamme nadhivaseti pajahati vinodeti sameti byantikaroti anabhavam gameti ayam vuccati bhikkhave sama patipada. Ima kho bhikkhave catasso patipadati. [165] Catasso ima bhikkhave patipada katama catasso akkhama patipada khama patipada dama patipada sama patipada. {165.1} Katama ca bhikkhave akkhama patipada idha bhikkhave ekacco puggalo akkhamo hoti sitassa unhassa jighacchaya pipasaya damsamakasavatatapa- sirimsapasamphassanam duruttanam duragatanam vacanapathanam uppannanam saririkanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam asatanam amanapanam panaharanam anadhivasakajatiko hoti ayam vuccati bhikkhave akkhama Patipada. {165.2} Katama ca bhikkhave khama patipada idha bhikkhave ekacco puggalo khamo hoti sitassa unhassa jighacchaya pipasaya damsamakasava- tatapasirimsapasamphassanam duruttanam duragatanam vacanapathanam uppannanam saririkanam vedananam dukkhanam tibbanam kharanam katukanam asatanam amanapanam panaharanam adhivasakajatiko hoti ayam vuccati bhikkhave khama patipada. {165.3} Katama ca bhikkhave dama patipada idha bhikkhave bhikkhu cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati sotena saddam sutva ... Ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... Kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati ayam vuccati bhikkhave dama patipada. {165.4} Katama ca bhikkhave sama patipada idha bhikkhave bhikkhu uppannam kamavitakkam nadhivaseti pajahati vinodeti sameti byantikaroti anabhavam gameti uppannam byapadavitakkam ... Uppannam vihimsavitakkam uppannuppanne papake akusale dhamme nadhivaseti pajahati vinodeti sameti byantikaroti anabhavam gameti Ayam vuccati bhikkhave sama patipada . ima kho bhikkhave catasso patipadati. [166] Catasso ima bhikkhave patipada katama tasso dukkha patipada dandhabhinna dukkha patipada khippabhinna sukha patipada dandhabhinna sukha patipada khippabhinna . tatra bhikkhave yayam patipada dukkha dandhabhinna ayam bhikkhave patipada ubhayeneva hina akkhayati yampayam patipada dukkha iminapayam hina akkhayati yampayam patipada dandha iminapayam hina akkhayati ayam bhikkhave patipada ubhayeneva hina akkhayati . tatra bhikkhave yayam patipada dukkha khippabhinna ayam bhikkhave patipada dukkhatta hina akkhayati . tatra bhikkhave yayam patipada sukha dandhabhinna ayam bhikkhave patipada dandhatta hina akkhayati . tatra bhikkhave yayam patipada sukha khippabhinna ayam bhikkhave patipada ubhayeneva panita akkhayati yampayam patipada sukha iminapayam panita akkhayati yampayam patipada khippa iminapayam panita akkhayati ayam bhikkhave patipada ubhayeneva panita akkhayati . Ima kho bhikkhave catasso patipadati. [167] Athakho ayasma sariputto yenayasma mahamoggallano tenupasankami upasankamitva ayasmata mahamoggallanena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam Nisidi ekamantam nisinno kho ayasma sariputto ayasmantam mahamoggallanam etadavoca catasso ima avuso moggallana patipada katama catasso dukkha patipada dandhabhinna dukkha patipada khippabhinna sukha patipada dandhabhinna sukha patipada khippabhinna ima kho avuso catasso patipada imasam avuso catassannam patipadanam katamam te patipadam agamma anupadaya asavehi cittam vimuttanti . catasso ima avuso sariputta patipada katama catasso dukkha patipada dandhabhinna dukkha patipada khippabhinna sukha patipada dandhabhinna sukha patipada khippabhinna ima kho avuso catasso patipada imasam avuso catassannam patipadanam yayam patipada dukkha khippabhinna imam me patipadam agamma anupadaya asavehi cittam vimuttanti. [168] Athakho ayasma mahamoggallano yenayasma sariputto tenupasankami upasankamitva ayasmata sariputtena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma mahamoggallano ayasmantam sariputtam etadavoca catasso ima avuso sariputta patipada katama catasso dukkha patipada dandhabhinna dukkha patipada khippabhinna sukha patipada dandhabhinna sukha patipada khippabhinna ima kho avuso catasso patipada imasam avuso catassannam Patipadanam katamam te patipadam agamma anupadaya asavehi cittam vimuttanti . catasso ima avuso moggallana patipada katama catasso dukkha patipada dandhabhinna dukkha patipada khippabhinna sukha patipada dandhabhinna sukha patipada khippabhinna ima kho avuso catasso patipada imasam avuso catassannam patipadanam yayam patipada sukha khippabhinna imam me patipadam agamma anupadaya asavehi cittam vimuttanti. [169] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco puggalo dittheva dhamme sasankharaparinibbayi hoti idha pana bhikkhave ekacco puggalo kayassa bheda sasankharaparinibbayi hoti idha pana bhikkhave ekacco puggalo dittheva dhamme asankharaparinibbayi hoti idha pana bhikkhave ekacco puggalo kayassa bheda asankharaparinibbayi hoti. {169.1} Kathanca bhikkhave puggalo dittheva dhamme sasankharaparinibbayi hoti idha bhikkhave bhikkhu asubhanupassi kaye viharati ahare patikkulasanni sabbaloke anabhiratasanni sabbasankharesu aniccanupassi maranasanna kho panassa ajjhattam supatthita hoti so imani panca sekkhabalani upanissaya viharati saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam Pannabalam tassimani pancindriyani adhimattani patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam adhimattatta dittheva dhamme sasankharaparinibbayi hoti evam kho bhikkhave puggalo dittheva dhamme sasankharaparinibbayi hoti. {169.2} Kathanca bhikkhave puggalo kayassa bheda sasankharaparinibbayi hoti idha bhikkhave bhikkhu asubhanupassi kaye viharati ahare patikkulasanni sabbaloke anabhiratasanni sabbasankharesu aniccanupassi maranasanna kho panassa ajjhattam supatthita hoti so imani panca sekkhabalani upanissaya viharati saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam tassimani pancindriyani muduni patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam mudutta kayassa bheda sasankharaparinibbayi hoti evam kho bhikkhave puggalo kayassa bheda sasankharaparinibbayi hoti. {169.3} Kathanca bhikkhave puggalo dittheva dhamme asankharaparinibbayi hoti idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi .pe. Pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama .pe. dutiyam jhanam upasampajja viharati pitiya ca viraga .pe. tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati so imani panca sekkhabalani upanissaya viharati saddhabalam hiribalam Ottappabalam viriyabalam pannabalam tassimani pancindriyani adhimattani patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam adhimattatta dittheva dhamme asankharaparinibbayi hoti evam kho bhikkhave puggalo dittheva dhamme asankharaparinibbayi hoti. {169.4} Kathanca bhikkhave puggalo kayassa bheda asankharaparinibbayi hoti idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi .pe. Pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama .pe. dutiyam jhanam upasampajja viharati pitiya ca viraga .pe. tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati so imani panca sekkhabalani upanissaya viharati saddhabalam hiribalam ottappabalam viriyabalam pannabalam tassimani pancindriyani muduni patubhavanti saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam so imesam pancannam indriyanam mudutta kayassa bheda asankharaparinibbayi hoti evam kho bhikkhave puggalo kayassa bheda asankharaparinibbayi hoti . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [170] Ekam samayam ayasma anando kosambiyam viharati ghositarame . tatra kho ayasma anando bhikkhu amantesi avuso bhikkhavoti . avusoti kho te bhikkhu ayasmato anandassa paccassosum. Ayasma anando etadavoca yo hi koci avuso bhikkhu va bhikkhuni va mama santike arahattappattim byakaroti sabbaso catuhi maggehi etesam va annatarena katamehi catuhi idhavuso bhikkhu samathapubbangamam vipassanam bhaveti tassa samathapubbangamam vipassanam bhavayato maggo sanjayati so tam maggam asevati bhaveti bahulikaroti tassa tam maggam asevato bhavayato bahulikaroto sannojanani pahiyanti anusaya byantihonti. {170.1} Puna caparam avuso bhikkhu vipassanapubbangamam samatham bhaveti tassa vipassanapubbangamam samatham bhavayato maggo sanjayati so tam maggam asevati bhaveti bahulikaroti tassa tam maggam asevato bhavayato bahulikaroto sannojanani pahiyanti anusaya byantihonti. {170.2} Puna caparam avuso bhikkhu samathavipassanam yuganaddham bhaveti tassa samathavipassanam yuganaddham bhavayato maggo sanjayati so tam maggam asevati bhaveti bahulikaroti tassa tam maggam asevato bhavayato bahulikaroto sannojanani pahiyanti anusaya byantihonti. {170.3} Puna caparam avuso bhikkhuno dhammuddhaccaviggahitam manasam hoti so avuso samayo yantam cittam ajjhattamyeva santitthati sannisidati ekodi hoti samadhiyati tassa maggo sanjayati so tam maggam asevati bhaveti bahulikaroti tassa tam maggam asevato bhavayato bahulikaroto sannojanani pahiyanti anusaya byantihonti . Yo hi koci avuso bhikkhu va bhikkhuni va mama santike arahattappattim Byakaroti sabbaso imehi catuhi maggehi etesam va annatarenati. Patipadavaggo dutiyo. [1]- ----------- Sancetaniyavaggo tatiyo [171] Kaye va bhikkhave sati kayasancetanahetu uppajjati ajjhattam sukhadukkham vacaya va bhikkhave sati vacisancetanahetu uppajjati ajjhattam sukhadukkham mane va bhikkhave sati manosancetanahetu uppajjati ajjhattam sukhadukkham avijjapaccaya va samam va tam bhikkhave kayasankharam abhisankharoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham pare vassa tam bhikkhave kayasankharam abhisankharonti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham sampajano va tam bhikkhave kayasankharam abhisankharoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham asampajano va tam bhikkhave kayasankharam abhisankharoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham samam va tam bhikkhave vacisankharam abhisankharoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham pare vassa tam bhikkhave vacisankharam abhisankharonti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham sampajano va tam bhikkhave vacisankharam abhisankharoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham asampajano va tam @Footnote: 1 Ma. tassuddanam @ sankhittam vittarasubham dve khama ubhayena ca @ moggallano sariputto sasankharam yuganaddhena cati. Bhikkhave vacisankharam abhisankharoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham samam va tam bhikkhave manosankharam abhisankharoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham pare vassa bhikkhave manosankharam abhisankharonti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham sampajano va tam bhikkhave manosankharam abhisankharoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham asampajano va tam bhikkhave manosankharam abhisankharoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham imesu bhikkhave dhammesu avijja anupatita. {171.1} Avijjayatveva asesaviraganirodha so kayo na hoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham sa vaca na hoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham so mano na hoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkham khettantam na hoti ... Vatthuntam na hoti ... ayatanantam na hoti ... adhikaranantam na hoti yampaccayassa tam uppajjati ajjhattam sukhadukkhanti. {171.2} Cattarome bhikkhave attabhavapatilabha katame cattaro atthi bhikkhave attabhavapatilabho yasmim attabhavapatilabhe attasancetana kamati no parasancetana atthi bhikkhave attabhavapatilabho yasmim attabhavapatilabhe parasancetana kamati no attasancetana atthi bhikkhave attabhavapatilabho yasmim attabhavapatilabhe attasancetana ca kamati parasancetana ca atthi bhikkhave attabhavapatilabho yasmim attabhavapatilabhe neva attasancetana kamati no parasancetana ime kho bhikkhave cattaro attabhavapatilabhati. Evam vutte ayasma Sariputto bhagavantam etadavoca imassa khvaham bhante bhagavata sankhittena bhasitassa evam vittharena attham ajanami tatra bhante yvayam attabhavapatilabho yasmim attabhavapatilabhe attasancetana kamati no parasancetana attasancetanahetu tesam sattanam tamha kaya cuti hoti tatra bhante yvayam attabhavapatilabho yasmim attabhavapatilabhe parasancetana kamati no attasancetana parasancetanahetu tesam sattanam tamha kaya cuti hoti tatra bhante yvayam attabhavapatilabho yasmim attabhavapatilabhe attasancetana ca kamati parasancetana ca attasancetanacaparasancetanacahetu tesam sattanam tamha kaya cuti hoti tatra bhante yvayam attabhavapatilabho yasmim attabhavapatilabhe neva attasancetana kamati no parasancetana katame tena deva datthabbati . nevasannanasannayatanupaga sariputta deva tena datthabbati. {171.3} Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena midhekacce satta tamha kaya cuta agamino honti agantaro itthattam ko pana bhante hetu ko paccayo yena midhekacce satta tamha kaya cuta anagamino honti anagantaro itthattanti . Idha sariputta ekaccassa puggalassa orambhagiyani sannojanani appahinani honti so dittheva dhamme nevasannanasannayatanam upasampajja viharati so tadassadeti tam nikameti tena ca vittim apajjati tattha thito Tadadhimutto tabbahulavihari aparihino kalam kurumano nevasanna- nasannayatanupaganam devanam sahabyatam upapajjati so tato cuto agami hoti aganta itthattam idha pana sariputta ekaccassa puggalassa orambhagiyani sannojanani pahinani honti so dittheva dhamme nevasannanasannayatanam upasampajja viharati so tadassadeti tam nikameti tena ca vittim apajjati tattha thito tadadhimutto tabbahulavihari aparihino kalam kurumano nevasanna- nasannayatanupaganam devanam sahabyatam upapajjati so tato cuto anagami hoti anaganta itthattam ayam kho sariputta hetu ayam paccayo yena midhekacce satta tamha kaya cuta agamino honti agantaro itthattam ayam pana sariputta hetu ayam paccayo yena midhekacce satta tamha kaya cuta anagamino honti anagantaro itthattanti. [172] Tatra kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi avuso bhikkhavoti . avusoti kho te bhikkhu ayasmato sariputtassa paccassosum . ayasma sariputto etadavoca addhamasupasampannena me avuso atthapatisambhida sacchikata odhiso byanjanaso tamaham anekapariyayena acikkhami desemi (1)- pannapemi patthapemi vivarami vibhajami uttanikaromi yassa kho panassa kankha va vimati va @Footnote: 1 Yu. pakasemi. So mam panhena aham veyyakaranena sammukhibhuto no sattha yo no dhammanam sukusalo addhamasupasampannena me avuso dhammapatisambhida sacchikata odhiso byanjanaso tamaham anekapariyayena acikkhami desemi (1)- pannapemi patthapemi vivarami vibhajami uttanikaromi yassa kho panassa kankha va vimati va so mam panhena aham veyyakaranena sammukhibhuto no sattha yo no dhammanam sukusalo addhamasupasampannena me avuso niruttipatisambhida sacchikata odhiso byanjanaso tamaham anekapariyayena acikkhami desemi (1)- pannapemi patthapemi vivarami vibhajami uttanikaromi yassa kho panassa kankha va vimati va so mam panhena aham veyyakaranena sammukhibhuto no sattha yo no dhammanam sukusalo addhamasupasampannena me avuso patibhanapatisambhida sacchikata odhiso byanjanaso tamaham anekapariyayena acikkhami desemi (1)- pannapemi patthapemi vivarami vibhajami uttanikaromi yassa kho panassa kankha va vimati va so mam panhena aham veyyakaranena sammukhibhuto no sattha yo no dhammanam sukusaloti. [173] Athakho ayasma mahakotthito yenayasma sariputto tenupasankami upasankamitva ayasmata sariputtena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam @Footnote: 1 Ma. Yu. pakasemi. Nisinno kho ayasma mahakotthito ayasmantam sariputtam etadavoca channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthannam kinciti . Ma hevam avuso . channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha natthannam kinciti . ma hevam avuso . channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthi ca natthi cannam kinciti . Ma hevam avuso. Channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha nevatthi no natthannam 1- kinciti. Ma hevam avuso. {173.1} Channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthannam kinciti iti puttho samano ma hevam avusoti vadesi channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha natthannam kinciti iti puttho samano ma hevam avusoti vadesi channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthi ca natthi cannam kinciti iti puttho samano ma hevam avusoti vadesi channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha nevatthi no natthannam kinciti iti puttho samano ma hevam avusoti vadesi . Yathakatham panavuso imassa bhasitassa attho datthabboti. {173.2} Channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthannam kinciti iti vadam apapancam 2- papanceti channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha natthannam kinciti iti vadam apapancam 3- papanceti channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthi ca natthi cannam kinciti iti vadam apapancam papanceti channam avuso phassayatananam @Footnote: 1 Yu. atthannam. 2-3 Ma. Yu. appapancam. ito param idisameva. Asesaviraganirodha nevatthi no natthannam kinciti iti vadam apapancam papanceti yavata avuso channam phassayatananam gati tavata papancassa gati yavata papancassa gati tavata channam phassayatananam gati channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha papancanirodho papancavupasamoti. [174] Athakho ayasma anando yenayasma mahakotthito tenupasankami upasankamitva ayasmata mahakotthitena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma anando ayasmantam mahakotthitam etadavoca channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthannam kinciti . Ma hevam avuso . channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha natthannam kinciti . ma hevam avuso . channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthi ca natthi cannam kinciti . Ma hevam avuso. Channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha nevatthi no natthannam kinciti. Ma hevam avuso. {174.1} Channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthannam kinciti iti puttho samano ma hevam avusoti vadesi channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha natthannam kinciti iti puttho samano ma hevam avusoti vadesi channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthi ca natthi cannam kinciti iti puttho samano ma hevam avusoti Vadesi channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha nevatthi no natthannam kinciti iti puttho samano ma hevam avusoti vadesi . Yathakatham panavuso imassa bhasitassa attho datthabboti. {174.2} Channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthannam kinciti iti vadam apapancam papanceti channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha natthannam kinciti iti vadam apapancam papanceti channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha atthi ca natthi cannam kinciti iti vadam apapancam papanceti channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha nevatthi no natthannam kinciti iti vadam apapancam papanceti yavata avuso channam phassayatananam gati tavata papancassa gati yavata papancassa gati tavata channam phassayatananam gati channam avuso phassayatananam asesaviraganirodha papancanirodho papancavupasamoti. [175] Athakho ayasma upavano yenayasma sariputto tenupasankami upasankamitva ayasmata sariputtena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma upavano ayasmantam sariputtam etadavoca kinnu kho avuso (1)- vijjayantakaro hotiti . no hidam avuso. Kim panavuso (2)- caranenantakaro hotiti . no hidam avuso . Kinnu @Footnote: 1-2 Ma. Yu. sariputta. Kho avuso (1)- vijjacaranenantakaro hotiti . no hidam avuso. Kim panavuso (1)- annatra vijjacaranenantakaro hotiti . no hidam avuso . kinnu kho avuso (1)- vijjayantakaro hotiti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi kim panavuso (1)- caranenantakaro hotiti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi kinnu kho avuso (1)- vijjacaranenantakaro hotiti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi kim panavuso (1)- annatra vijjacaranenantakaro hotiti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi . yathakatham panavuso antakaro hotiti. {175.1} Vijjaya ce avuso antakaro abhavissa saupadanova 2- samano antakaro abhavissa caranena ce avuso antakaro abhavissa saupadanova samano antakaro abhavissa vijjacaranena ce avuso antakaro abhavissa saupadanova samano antakaro abhavissa annatra vijjacaranena ce avuso antakaro abhavissa puthujjano antakaro abhavissa puthujjano hi avuso annatra vijjacaranena caranavipanno kho avuso yathabhutam na janati na passati caranasampanno yathabhutam janati passati yathabhutam janam passam antakaro hotiti. [176] Saddho bhikkhave bhikkhu evam samma ayacamano ayaceyya tadiso homi yadisa sariputtamoggallanati esa @Footnote: 1 Ma. Yu. sariputta. 2 Yu. savupadano. Bhikkhave tula etam pamanam mama savakanam bhikkhunam yadidam sariputta- moggallana 1- . saddha bhikkhave bhikkhuni evam samma ayacamana ayaceyya tadisa homi yadisa khema ca bhikkhuni uppalavanna cati esa bhikkhave tula etam pamanam mama savikanam bhikkhuninam yadidam khema ca bhikkhuni uppalavanna ca 2-. Saddho bhikkhave upasako evam samma ayacamano ayaceyya tadiso homi yadiso citto ca gahapati hatthako ca alavakoti esa bhikkhave tula etam pamanam mama savakanam upasakanam yadidam citto ca gahapati hatthako ca alavako 3- . saddha bhikkhave upasika evam samma ayacamana ayaceyya tadisa homi yadisa khujjuttara ca upasika velukantakiya ca nandamatati esa bhikkhave tula etam pamanam mama savikanam upasikanam yadidam khujjuttara ca upasika velukantakiya ca nandamatati. [177] Athakho ayasma rahulo yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho ayasmantam rahulam bhagava etadavoca ya ca rahula ajjhattika pathavidhatu ya ca bahira pathavidhatu pathavidhatudevesa 4- tam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam evametam yathabhutam sammappannaya disva pathavidhatuya nibbindati pathavidhatuya cittam virajeti . ya ca @Footnote: 1 Yu. sariputtamoggallanati. 2 Yu. ... cati. 3 Ma. Yu. alavakoti. @4 Ma. Yu. pathavidhaturevesa. Rahula ajjhattika apodhatu ya ca bahira apodhatu apodhatu- devesa 1- tam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam evametam yathabhutam sammappannaya disva apodhatuya nibbindati apodhatuya cittam virajeti. {177.1} Ya ca rahula ajjhattika tejodhatu ya ca bahira tejodhatu tejodhatudevesa tam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam evametam yathabhutam sammappannaya disva tejodhatuya nibbindati tejodhatuya cittam virajeti . ya ca rahula ajjhattika vayodhatu ya ca bahira vayodhatu vayodhatudevesa tam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam evametam yathabhutam sammappannaya disva vayodhatuya nibbindati vayodhatuya cittam virajeti . yato kho rahula bhikkhu imasu catusu dhatusu nevattanam nattaniyam samanupassati ayam vuccati rahula bhikkhu acchejji tanham vivattayi sannojanam sammamanabhisamaya antamakasi dukkhassati. [178] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu annataram santam cetovimuttim upasampajja viharati so sakkayanirodham manasikaroti tassa sakkayanirodham manasikaroto sakkayanirodhe cittam na pakkhandati na pasidati na santitthati na adhimuccati tassa kho etam 2- bhikkhave bhikkhuno na @Footnote: 1 Ma. Yu. apodhaturevesa. ito param idisameva. 2 Ma. evam. ito param @idisameva. Sakkayanirodho patikankho seyyathapi bhikkhave puriso lapagatena 1- hatthena sakham ganheyya tassa so hattho sajjeyyapi ganheyyapi bajjheyyapi evameva kho bhikkhave bhikkhu annataram santam cetovimuttim upasampajja viharati so sakkayanirodham manasikaroti tassa sakkayanirodham manasikaroto sakkayanirodhe cittam na pakkhandati na pasidati na santitthati nadhimuccati tassa kho etam bhikkhave bhikkhuno na sakkayanirodho patikankho. {178.1} Idha pana bhikkhave bhikkhu annataram santam cetovimuttim upasampajja viharati so sakkayanirodham manasikaroti tassa sakkayanirodham manasikaroto sakkayanirodhe cittam pakkhandati pasidati santitthati adhimuccati tassa kho etam bhikkhave bhikkhuno sakkayanirodho patikankho seyyathapi bhikkhave puriso suddhena hatthena sakham ganheyya tassa so hattho neva sajjeyya na ganheyya na bajjheyya evameva kho bhikkhave bhikkhu annataram santam cetovimuttim upasampajja viharati so sakkayanirodham manasikaroti tassa sakkayanirodham manasikaroto sakkayanirodhe cittam pakkhandati pasidati santitthati adhimuccati tassa kho etam bhikkhave bhikkhuno sakkayanirodho patikankho. {178.2} Idha pana bhikkhave bhikkhu annataram santam cetovimuttim upasampajja viharati so avijjappabhedam manasikaroti tassa avijjappabhedam manasikaroto avijjappabhede cittam na pakkhandati na pasidati na santitthati nadhimuccati tassa kho etam bhikkhave bhikkhuno na avijjappabhedo patikankho seyyathapi bhikkhave @Footnote: 1 Ma. lepagatena. Yu. lasagatena. Jambali anekavassaganika tassa puriso yani ceva ayamukhani tani pidaheyya yani ca apayamukhani tani vivareyya devo ca na samma dharam anuppaveccheyya evam hi tassa bhikkhave jambaliya na alippabhedo patikankho evameva kho bhikkhave bhikkhu annataram santam cetovimuttim upasampajja viharati so avijjappabhedam manasikaroti tassa avijjappabhedam manasikaroto avijjappabhede cittam na pakkhandati na pasidati na santitthati nadhimuccati tassa kho etam bhikkhave bhikkhuno na avijjappabhedo patikankho. {178.3} Idha pana bhikkhave bhikkhu annataram santam cetovimuttim upasampajja viharati so avijjappabhedam manasikaroti tassa avijjappabhedam manasikaroto avijjappabhede cittam pakkhandati pasidati santitthati adhimuccati tassa kho etam bhikkhave bhikkhuno avijjappabhedo patikankho seyyathapi bhikkhave jambali anekavassaganika tassa puriso yani ceva ayamukhani tani vivareyya yani ca apayamukhani tani pidaheyya devo ca samma dharam anuppaveccheyya evam hi tassa bhikkhave jambaliya alippabhedo patikankho evameva kho bhikkhave bhikkhu annataram santam cetovimuttim upasampajja viharati so avijjappabhedam manasikaroti tassa avijjappabhedam manasikaroto avijjappabhede cittam pakkhandati pasidati santitthati adhimuccati tassa kho etam bhikkhave bhikkhuno avijjappabhedo Patikankho . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [179] Athakho ayasma anando yenayasma sariputto tenupasankami upasankamitva ayasmata sariputtena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma anando ayasmantam sariputtam etadavoca ko nu kho avuso sariputta hetu ko paccayo yena midhekacce satta dittheva dhamme na parinibbayantiti. {179.1} Idhavuso ananda satta ima hanabhagiya sannati yathabhutam nappajananti ima thitibhagiya sannati yathabhutam nappajananti ima visesabhagiya sannati yathabhutam nappajananti ima nibbedhabhagiya sannati yathabhutam nappajananti ayam kho avuso ananda hetu ayam paccayo yena midhekacce satta dittheva dhamme na parinibbayantiti. {179.2} Ko panavuso sariputta hetu ko paccayo yena midhekacce satta dittheva dhamme parinibbayantiti . idhavuso ananda satta ima hanabhagiya sannati yathabhutam pajananti ima thitibhagiya sannati yathabhutam pajananti ima visesabhagiya sannati yathabhutam pajananti ima nibbedhabhagiya sannati yathabhutam pajananti ayam kho avuso ananda hetu ayam paccayo yena midhekacce satta dittheva dhamme parinibbayantiti. [180] Ekam samayam bhagava bhoganagare viharati anandacetiye. Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca . cattarome bhikkhave mahapadese desessami tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. Bhagava etadavoca {180.1} katame ca bhikkhave cattaro mahapadesa idha bhikkhave bhikkhu evam vadeyya sammukha metam avuso bhagavato sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthusasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte otaretabbani vinaye sandassetabbani tani ce sutte otariyamanani vinaye sandassiyamanani na ceva sutte otaranti na vinaye sandissanti nitthamettha gantabbam addha idam na ceva tassa bhagavato vacanam arahato sammasambuddhassa imassa ca bhikkhuno duggahitanti iti hidam bhikkhave chaddeyyatha {180.2} idha pana bhikkhave bhikkhu evam vadeyya sammukha metam avuso bhagavato sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthusasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte otaretabbani vinaye sandassetabbani tani ce sutte otariyamanani Vinaye sandassiyamanani sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti nitthamettha gantabbam addha idam tassa bhagavato vacanam arahato sammasambuddhassa imassa ca bhikkhuno suggahitanti idam bhikkhave pathamam mahapadesam dhareyyatha. {180.3} Idha pana bhikkhave bhikkhu evam vadeyya amukasmim nama avase sangho viharati sathero sapamokkho tassa me sanghassa sammukha sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthusasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte otaretabbani vinaye sandassetabbani tani ce sutte otariyamanani vinaye sandassiyamanani na ceva sutte otaranti na vinaye sandissanti nitthamettha gantabbam addha idam na ceva tassa bhagavato vacanam arahato sammasambuddhassa tassa ca sanghassa duggahitanti iti hidam bhikkhave chaddeyyatha idha pana bhikkhave bhikkhu evam vadeyya amukasmim nama avase sangho viharati sathero sapamokkho tassa me sanghassa sammukha sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthusasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte otaretabbani vinaye sandassetabbani tani ce sutte otariyamanani vinaye sandassiyamanani sutte ceva otaranti vinaye Ca sandissanti nitthamettha gantabbam addha idam tassa bhagavato vacanam arahato sammasambuddhassa tassa ca samghassa suggahitanti idam bhikkhave dutiyam mahapadesam dhareyyatha. {180.4} Idha pana bhikkhave bhikkhu evam vadeyya amukasmim nama avase sambahula thera bhikkhu viharanti bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara tesam me theranam sammukha sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthusasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte otaretabbani vinaye sandassetabbani tani ce sutte otariyamanani vinaye sandassiyamanani na ceva sutte otaranti na vinaye sandissanti nitthamettha gantabbam addha idam na ceva tassa bhagavato vacanam arahato sammasambuddhassa tesanca theranam duggahitanti iti hidam bhikkhave chaddeyyatha {180.5} idha pana bhikkhave bhikkhu evam vadeyya amukasmim nama avase sambahula thera bhikkhu viharanti bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara tesam me theranam sammukha sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthusasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte otaretabbani vinaye sandassetabbani tani ce sutte otariyamanani Vinaye sandassiyamanani sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti nitthamettha gantabbam addha idam tassa bhagavato vacanam arahato sammasambuddhassa tesanca theranam suggahitanti idam bhikkhave tatiyam mahapadesam dhareyyatha. {180.6} Idha pana bhikkhave bhikkhu evam vadeyya amukasmim nama avase eko thero bhikkhu viharati bahussuto agatagamo dhammadharo vinayadharo matikadharo tassa me therassa sammukha sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthusasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte otaretabbani vinaye sandassetabbani tani ce sutte otariyamanani vinaye sandassiyamanani na ceva sutte otaranti na vinaye sandissanti nitthamettha gantabbam addha idam na ceva tassa bhagavato vacanam arahato sammasambuddhassa tassa ca therassa duggahitanti iti hidam bhikkhave chaddeyyatha {180.7} idha pana bhikkhave bhikkhu evam vadeyya amukasmim nama avase eko thero bhikkhu viharati bahussuto agatagamo dhammadharo vinayadharo matikadharo tassa me therassa sammukha sutam sammukha patiggahitam ayam dhammo ayam vinayo idam satthusasananti tassa bhikkhave bhikkhuno bhasitam neva abhinanditabbam nappatikkositabbam anabhinanditva appatikkositva tani padabyanjanani sadhukam uggahetva sutte otaretabbani vinaye sandassetabbani tani ce sutte otariyamanani vinaye sandassiyamanani sutte ceva otaranti Vinaye ca sandissanti nitthamettha gantabbam addha idam tassa bhagavato vacanam arahato sammasambuddhassa tassa ca therassa suggahitanti idam bhikkhave catuttham mahapadesam dhareyyatha . ime kho bhikkhave cattaro mahapadesati. Sancetaniyavaggo tatiyo. [1]- Yodhajivavaggo catuttho [181] Catuhi bhikkhave angehi samannagato yodhajivo rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati katamehi catuhi idha bhikkhave yodhajivo thanakusalo ca hoti durepati ca akkhanavedhi ca mahato ca kayassa padaleta imehi kho bhikkhave catuhi angehi samannagato yodhajivo rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati . evameva kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti pahuneyyo dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi catuhi idha bhikkhave bhikkhu thanakusalo ca hoti durepati ca akkhanavedhi ca mahato ca kayassa padaleta. {181.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu thanakusalo hoti idha bhikkhave bhikkhu silava hoti .pe. samadaya sikkhati sikkhapadesu evam kho bhikkhave bhikkhu thanakusalo hoti . kathanca bhikkhave bhikkhu durepati hoti idha @Footnote: 1 Ma. tassuddanam @ cetana vibhatti kotthiko anando upavanapancamam @ ayacanarahulajambali nibbanam mahapadesenati. Bhikkhave bhikkhu yankinci rupam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam rupam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya passati yakaci vedana ... yakaci sanna ... yekeci sankhara ... yankinci vinnanam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam vinnanam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya passati evam kho bhikkhave bhikkhu durepati hoti. {181.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu akkhanavedhi hoti idha bhikkhave bhikkhu idam dukkhanti yathabhutam pajanati .pe. ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave bhikkhu akkhanavedhi hoti. {181.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu mahato kayassa padaleta hoti idha bhikkhave bhikkhu mahantam avijjakkhandham padaleti evam kho bhikkhave bhakkhu mahato kayassa padaleta hoti . imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti .pe. anuttaram punnakkhettam lokassati. [182] Catunnam bhikkhave dhammanam natthi koci patibhogo samano va brahmano va devo va maro va brahma va koci va lokasmim katamesam catunnam jaradhammam ma jiriti 1- natthi koci patibhogo samano @Footnote: 1 Ma. Yu. jiriti. Va brahmano va devo va maro va brahma va koci va lokasmim . byadhidhammam ma byadhiyiti natthi koci patibhogo samano va brahmano va devo va maro va brahma va koci va lokasmim . maranadhammam ma miyyiti natthi koci patibhogo samano va brahmano va devo va maro va brahma va koci va lokasmim . yani kho pana tani [1]- papakani kammani samkilesikani ponobbhavikani sadarani dukkhavipakani ayatimjatijaramaranikani tesam vipako ma nibbattiti natthi koci patibhogo samano va brahmano va devo va maro va brahma va koci va lokasmim. Imesam kho bhikkhave catunnam dhammanam natthi koci patibhogo samano va brahmano va devo va maro va brahma va koci va lokasminti. [183] Ekam samayam bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape. Athakho vassakaro brahmano magadhamahamatto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho vassakaro brahmano magadhamahamatto bhagavantam etadavoca mayam 2- hi bho gotama evamvadi evamditthi yokoci dittham bhasati evam me ditthanti natthi tato doso yokoci sutam bhasati evam me sutanti natthi tato doso yokoci mutam bhasati evam me mutanti natthi @Footnote: 1 Ma. pubbe attana katani. 2 Ma. Yu. aham. Tato doso yokoci vinnatam bhasati evam me vinnatanti natthi tato dosoti. {183.1} Naham brahmana sabbam dittham bhasitabbanti vadami na panaham brahmana sabbam dittham na bhasitabbanti vadami naham brahmana sabbam sutam bhasitabbanti vadami na panaham brahmana sabbam sutam na bhasitabbanti vadami naham brahmana sabbam mutam bhasitabbanti vadami na panaham brahmana sabbam mutam na bhasitabbanti vadami naham brahmana sabbam vinnatam bhasitabbanti vadami na panaham brahmana sabbam vinnatam na bhasitabbanti vadami yam hi brahmana dittham bhasato 1- akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupam dittham na bhasitabbanti vadami yanca khvassa brahmana dittham bhasato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupam dittham bhasitabbanti vadami yam hi brahmana sutam bhasato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupam sutam na bhasitabbanti vadami {183.2} yanca khvassa brahmana sutam bhasato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupam sutam bhasitabbanti vadami yam hi brahmana mutam bhasato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupam mutam na bhasitabbanti vadami yanca khvassa brahmana mutam bhasato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupam mutam bhasitabbanti @Footnote: 1 Ma. abhasato. ito param idisameva. Vadami yam hi brahmana vinnatam bhasato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma parihayanti evarupam vinnatam na bhasitabbanti vadami yanca khvassa brahmana vinnatam bhasato akusala dhamma parihayanti kusala dhamma abhivaddhanti evarupam vinnatam bhasitabbanti vadamiti . athakho vassakaro brahmano magadhamahamatto bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana pakkamiti. [184] Athakho janussoni brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho khanussoni brahmano bhagavantam etadavoca mayam 1- hi bho gotama evamvadi evamditthi natthi yo so maranadhammo samano na bhayati na santasam apajjati maranassati. {184.1} Atthi brahmana maranadhammo samano bhayati santasam apajjati maranassa atthi pana brahmana maranadhammo samano na bhayati na santasam apajjati maranassa katamo ca brahmana maranadhammo samano bhayati santasam apajjati maranassa idha brahmana ekacco kamesu avitarago hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipaso avigataparilaho avigatatanho tamenam annataro galho rogatanko phusati tassa annatarena galhena rogatankena @Footnote: 1 Ma. Yu. aham. Phutthassa evam hoti piya vata mam kama jahissanti piye caham kame jahissamiti so socati kilamati paridevati urattali kandati 1- sammoham apajjati ayam kho brahmana maranadhammo samano bhayati santasam apajjati maranassa. {184.2} Puna caparam brahmana idhekacco kaye avitarago hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipaso avigataparilaho avigatatanho tamenam annataro galho rogatanko phusati tassa annatarena galhena rogatankena phutthassa evam hoti piyo vata mam kayo jahissati piyancaham kayam jahissamiti so socati kilamati paridevati urattali kandati sammoham apajjati ayampi kho brahmana maranadhammo samano bhayati santasam apajjati maranassa. {184.3} Puna caparam brahmana idhekacco akatakalyano hoti akatakusalo akatabhiruttano katapapo kataluddo katakibbiso tamenam annataro galho rogatanko phusati tassa annatarena galhena rogatankena phutthassa evam hoti akatam vata me kalyanam akatam kusalam akatam bhiruttanam katam papam katam luddam katam kibbisam yavata bho akatakalyananam akatakusalanam akatabhiruttananam katapapanam kataluddanam katakibbisanam gati tam gatim pecca gacchamiti so socati kilamati paridevati urattali kandati sammoham apajjati ayampi kho brahmana maranadhammo samano bhayati santasam apajjati maranassa. {184.4} Puna caparam brahmana idhekacco kankhi hoti vicikicchi anittham gato saddhamme tamenam annataro galho @Footnote: 1 uttalim kandatitipi. Rogatanko phusati tassa annatarena galhena rogatankena phutthassa evam hoti kankhi vatamhi vicikicchi anittham gato saddhammeti so socati kilamati paridevati urattali kandati sammoham apajjati ayampi kho brahmana maranadhammo samano bhayati santasam apajjati maranassa. Ime kho brahmana cattaro maranadhamma samana bhayanti santasam apajjanti maranassa. {184.5} Katamo ca brahmana maranadhammo samano na bhayati na santasam apajjati maranassa idha brahmana ekacco kamesu vitarago hoti vigatacchando vigatapemo vigatapipaso vigataparilaho vigatatanho tamenam annataro galho rogatanko phusati tassa annatarena galhena rogatankena phutthassa na evam hoti piya vata mam kama khahissanti piye caham kame jahissamiti so na socati na kilamati na paridevati na urattali kandati na sammoham apajjati ayam kho brahmana maranadhammo samano na bhayati na santasam apajjati maranassa. {184.6} Puna caparam brahmana idhekacco kaye vitarago hoti vigatacchando vigatapemo vigatapipaso vigataparilaho vigatatanho tamenam annataro galho rogatanko phusati tassa annatarena galhena rogatankena phutthassa na evam hoti piyo vata mam kayo jahissati piyancaham kayam jahissamiti so na socati na kilamati na paridevati na urattali kandati na sammoham apajjati ayampi kho brahmana maranadhammo samano na bhayati na santasam apajjati maranassa. {184.7} Puna caparam brahmana idhekacco akatapapo hoti akataluddo akatakibbiso katakalyano katakusalo katabhiruttano tamenam annataro galho rogatanko phusati tassa annatarena galhena rogatankena phutthassa evam hoti akatam vata me papam akatam luddam akatam kibbisam katam kalyanam katam kusalam katam bhiruttanam yavata bho akatapapanam akataluddanam akatakibbisanam katakalyananam katakusalanam katabhiruttananam gati tam gatim pecca gacchamiti so na socati na kilamati na paridevati na urattali kandati na sammoham apajjati ayampi kho brahmana maranadhammo samano na bhayati na santasam apajjati maranassa. {184.8} Puna caparam brahmana idhekacco akankhi hoti avicikicchi nittham gato saddhamme tamenam annataro galho rogatanko phusati tassa annatarena galhena rogatankena phutthassa evam hoti akankhi vatamhi avicikicchi nittham gato saddhammeti so na socati na kilamati na paridevati na urattali kandati na sammoham apajjati ayampi kho brahmana maranadhammo samano na bhayati na santasam apajjati maranassa . Ime kho brahmana cattaro maranadhamma samana na bhayanti na santasam apajjanti maranassati . abhikkantam bho gotama .pe. Upasakam mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti. [185] Ekam samayam bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate. Tena kho pana samayena sambahula abhinnata abhinnata paribbajaka Sappiniya tire paribbajakarame pativasanti seyyathidam annabharo 1- vadharo 2- sakuludayi ca paribbajako anne ca abhinnata abhinnata paribbajaka . athakho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito yena sappiniya tiram paribbajakaramo tenupasankami. {185.1} Tena kho pana samayena tesam annatitthiyanam paribbajakanam sannisinnanam sannipatitanam ayamantarakatha udapadi itipi brahmanasaccani itipi brahmanasaccaniti . athakho bhagava yena te paribbajaka tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi nisajja kho bhagava te paribbajake etadavoca kayanuttha paribbajaka etarahi kathaya sannisinna ka ca pana vo antarakatha vippakatati. Idha bho gotama amhakam sannisinnanam sannipatitanam ayamantarakatha udapadi itipi brahmanasaccani itipi brahmanasaccaniti. {185.2} Cattarimani paribbajaka brahmanasaccani maya sayam abhinna sacchikatva paveditani katamani cattari idha paribbajaka brahmano evamaha sabbe pana avajjhati iti vadam brahmano saccam aha no musa so tena na samanoti mannati na brahmanoti mannati na seyyohamasmiti mannati na sadisohamasmiti mannati na hinohamasmiti mannati apica yadeva tattha saccam tadabhinnaya pananamyeva anudayaya 3- anukampaya patipanno hoti. {185.3} Puna caparam paribbajaka brahmano evamaha @Footnote: 1 Yu. antabharo. 2 Ma. Yu. varadharo. 3 Ma. Yu. anuddayaya. Sabbe kama anicca dukkha viparinamadhammati idam vadam brahmano saccam aha no musa so tena na samanoti mannati na brahmanoti mannati na seyyohamasmiti mannati na sadisohamasmiti mannati na hinohamasmiti mannati apica yadeva tattha saccam tadabhinnaya kamanamyeva nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti. {185.4} Puna caparam paribbajaka brahmano evamaha sabbe bhava anicca dukkha viparinamadhammati iti vadam brahmano saccam aha no musa so tena na samanoti mannati na brahmanoti mannati na seyyohamasmiti mannati na sadisohamasmiti mannati na hinohamasmiti mannati apica yadeva tattha saccam tadabhinnaya bhavanam yeva nibbidaya viragaya nirodhaya patipanno hoti. {185.5} Puna caparam paribbajaka brahmano evamaha naham kvacini 1- kassaci kincanatasmim na ca mama kvacini 1- katthaci kincinatthiti 2- iti vadam brahmano saccam aha no musa so tena na samanoti mannati na brahmanoti mannati na seyyohamasmiti mannati na sadisohamasmiti mannati na hinohamasmiti mannati apica yadeva tattha saccam tadabhinnaya akincannamyeva patipadam patipanno hoti . imani kho paribbajaka cattari brahmanasaccani maya sayam abhinna sacchikatva paveditaniti. @Footnote: 1 Ma. Yu. kvacani. 2 Ma. kincanatatthiti. Yu. kincanam natthiti. [186] Athakho annataro bhikkhu yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho so bhikkhu bhagavantam etadavoca kena nu kho bhante loko niyati kena loko parikassati kassa ca uppannassa vasam gacchatiti. {186.1} Sadhu sadhu bhikkhu bhaddako kho te bhikkhu ummango 1- bhaddakam patibhanam kalyani paripuccha evam hi tvam bhikkhu pucchasi kena nu kho bhante loko niyati kena loko parikassati kassa ca uppannassa vasam gacchatiti . evam bhante . cittena kho bhikkhu loko niyati cittena parikassati cittassa uppannassa vasam gacchatiti . sadhu bhanteti kho so bhikkhu bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva bhagavantam uttarim panham apucchi bahussuto dhammadharo bahussuto dhammadharoti bhante vuccati kittavata nu kho bhante bahussuto dhammadharo hotiti. {186.2} Sadhu sadhu bhikkhu bhaddako kho te bhikkhu ummango bhaddakam patibhanam kalyani paripuccha evam hi tvam bhikkhu pucchasi bahussuto dhammadharo bahussuto dhammadharoti bhante vuccati kittavata nu kho bhante bahussuto dhammadharo hotiti . evam bhante. Bahu kho bhikkhu maya dhamma desita suttam geyyam veyyakaranam gatha udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam catuppadaya cepi bhikkhu gathaya atthamannaya @Footnote: 1 Ma. Yu. ummaggo. ito param idisameva. Dhammamannaya dhammanudhammapatipanno hoti bahussuto dhammadharoti alam vacanayati . sadhu bhanteti kho so bhikkhu bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva bhagavantam uttarim panham apucchi sutava nibbedhikapanno sutava nibbedhikapannoti bhante vuccati kittavata nu kho bhante sutava nibbedhikapanno hotiti. {186.3} Sadhu sadhu bhikkhu bhaddako kho te bhikkhu ummango bhaddakam patibhanam kalyani paripuccha evam hi tvam bhikkhu pucchasi sutava nibbedhikapanno sutava nibbedhikapannoti bhante vuccati kittavata nu kho bhante sutava nibbedhikapanno hotiti . evam bhante . Idha bhikkhu bhikkhuno idam dukkhanti sutam hoti pannaya cassa attham ativijjha passati ayam dukkhasamudayoti sutam hoti pannaya cassa attham ativijjha passati ayam dukkhanirodhoti sutam hoti pannaya cassa attham ativijjha passati ayam dukkhanirodhagamini patipadati sutam hoti pannaya cassa attham ativijjha passati evam kho bhikkhu sutava nibbedhikapanno hotiti . sadhu bhanteti kho so bhikkhu bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva bhagavantam uttarim panham apucchi pandito mahapanno pandito mahapannoti bhante vuccati kittavata nu kho bhante pandito mahapanno hotiti. {186.4} Sadhu sadhu bhikkhu bhaddako kho te bhikkhu ummango bhaddakam patibhanam kalyani paripuccha evam hi tvam bhikkhu pucchasi pandito mahapanno pandito Mahapannoti bhante vuccati kittavata nu kho bhante pandito mahapanno hotiti . evam bhante . idha bhikkhu pandito mahapanno nevattabyabadhaya ceteti na parabyabadhaya ceteti na ubhayabyabadhaya ceteti attahitam parahitam ubhayahitam sabbalokahitameva cintayamano cinteti evam kho bhikkhu pandito mahapanno hotiti. [187] Ekam samayam bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape. Athakho vassakaro brahmano magadhamahamatto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho vassakaro brahmano magadhamahamatto bhagavantam etadavoca janeyya nu kho bho gotama asappuriso asappurisam asappuriso ayam bhavanti . Atthanam kho etam brahmana anavakaso yam asappuriso asappurisam janeyya asappuriso ayam bhavanti . janeyya pana bho gotama asappuriso sappurisam sappuriso ayam bhavanti . etampi kho brahmana atthanam anavakaso yam asappuriso sappurisam janeyya sappuriso ayam bhavanti . janeyya nu kho bho gotama sappuriso sappurisam sappuriso ayam bhavanti . thanam kho etam brahmana vijjati yam sappuriso sappurisam janeyya sappuriso ayam bhavanti . janeyya pana bho gotama sappuriso asappurisam asappuriso ayam bhavanti . Etampi kho brahmana thanam vijjati yam sappuriso asappurisam janeyya asappuriso ayam bhavanti. {187.1} Acchariyam bho gotama abbhutam bho gotama yava subhasitancidam bhota gotamena atthanam kho etam brahmana anavakaso yam asappuriso asappurisam janeyya asappuriso ayam bhavanti . etampi kho brahmana atthanam anavakaso yam asappuriso sappurisam janeyya sappuriso ayam bhavanti thanam kho etam brahmana vijjati yam sappuriso sappurisam janeyya sappuriso ayam bhavanti etampi kho brahmana thanam vijjati yam sappuriso asappurisam janeyya asappuriso ayam bhavanti. {187.2} Ekamidam bho gotama samayam todeyyassa brahmanassa parisati paruparambham vattenti balo ayam raja eleyyo yo samane ramaputte abhippasanno samane ca pana ramaputte evarupam paramanipaccakaram karoti yadidam abhivadanam paccutthanam anjalikammam samicikammam 1- imepi ranno eleyyassa pariharaka bala yamako moggamllo uggo navinaki 2- gandhabbo aggivesso ye samane ramaputte abhippasanna samane ca pana ramaputte evarupam paramanipaccakaram karonti yadidam abhivadanam paccutthanam anjalikammam samicikammanti tyassudam todeyyo brahmano imina nayena neti tam kim mannanti bhonto pandito raja eleyyo karaniyadhikaraniyesu vacaniyadhivacaniyesu @Footnote: 1 Ma. Yu. samicikammanti. 2 Ma. Yu. navindaki. Vacaniyesu alamatthadasatarehi alamatthadasataroti evam bho pandito raja eleyyo karaniyadhikaraniyesu vacaniyadhivacaniyesu alamatthadasatarehi alamatthadasataroti yasma [1]- kho bho samano ramaputto ranna eleyyena panditena panditataro karaniyadhikaraniyesu vacaniyadhivacaniyesu alamatthadasatarena alamatthadasataro {187.3} tasma raja eleyyo samane ramaputte abhippasanno samane ca pana ramaputte evarupam paramanipaccakaram karoti yadidam abhivadanam paccutthanam anjalikammam samicikammam tam kim mannanti bhonto pandita ranno eleyyassa pariharaka yamako moggallo uggo navinaki gandhabbo aggivesso karaniyadhikaraniyesu vacaniyadhivacaniyesu alamatthadasatarehi alamatthadasataroti evam bho pandita ranno eleyyassa pariharaka yamako moggallo uggo navinaki gandhabbo aggivesso karaniyadhikaraniyesu vacaniyadhivacaniyesu alamatthadasataroti yasma kho bho samano ramaputto ranno eleyyassa pariharakehi panditehi panditataro karaniyadhikaraniyesu vacaniyadhivacaniyesu alamatthadasatarehi alamatthadasataro tasma ranno eleyyassa pariharaka samane ramaputte abhippasanna samane ca pana ramaputte evarupam paramanipaccakaram karonti yadidam abhivadanam paccutthanam anjalikammam samicikammanti acchariyam bho gotama abbhutam bho gotama yava subhasitancidam bhota @Footnote: 1 Ma. ca. Gotamena atthanam kho etam brahmana anavakaso yam asappuriso asappurisam janeyya asappuriso ayam bhavanti. {187.4} Etampi kho brahmana atthanam anavakaso yam sappuriso sappurisam janeyya sappuriso ayam bhavanti thanam kho etam brahmana vijjati yam sappuriso sappurisam janeyya sappuriso ayam bhavanti etam kho brahmana thanam vijjati yam sappuriso asappurisam janeyya asappuriso ayam bhavanti . handacadani mayam bho gotama gacchama bahukicca mayam bahukaraniyati . yassadani tvam brahmana kalam mannasiti . athakho vassakaro brahmano magadhamahamatto bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana pakkamiti. [188] Ekam samayam bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate. Athakho upako mandikaputto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho upako mandikaputto bhagavantam etadavoca aham hi bhante evamvadi evamditthi yokoci paruparambham vatteti paruparambham vattento sabbo 1- so na uppadeti anuppadento garayho hoti upavajjoti. {188.1} Paruparambham ce upaka vatteti paruparambham vattento na uppadeti anuppadento garayho hoti upavajjo tvam kho upaka paruparambham vattesi paruparambham vattento na uppadesi anuppadento garayhosi upavajjoti . seyyathapi @Footnote: 1 Yu. sabbaso. Bhante ummujjamanakamyeva mahata pasena bandheyya evameva kho aham bhante ummujjamanakoyeva bhagavata mahata vadapasena baddhoti. {188.2} Idam akusalanti kho upaka maya pannattam tattha aparimana pada aparimana byanjana aparimana tathagatassa dhammadesana itipidam akusalanti 1- tam kho panidam akusalam pahatabbanti kho upaka maya pannattam tattha aparimana pada aparimana byanjana aparimana tathagatassa dhammadesana itipidam akusalam pahatabbanti idam kusalanti kho upaka maya pannattam tattha aparimana pada aparimana byanjana aparimana tathagatassa dhammadesana itipidam kusalanti 2- tam kho panidam kusalam bhavetabbanti kho upaka maya pannattam tattha aparimana pada aparimana byanjana aparimana tathagatassa dhammadesana itipidam kusalam bhavetabbanti. {188.3} Athakho upako mandikaputto bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva yena raja magadho ajatasattu vedehiputto tenupasankami upasankamitva yavatako ahosi bhagavata saddhim kathasallapo tam sabbam ranno magadhassa ajatasattussa vedehiputtassa arocesi . evam vutte raja magadho ajatasattu vedehiputto kupito anattamano upakam mandikaputtam etadavoca yavadhamsivatayam lonakarakadarako yavamukharo yavapagabbho @Footnote: 1-2 Yu. itisaddo natthi. Yatra hi nama tam bhagavantam arahantam sammasambuddham apasadetabbam 1- mannissati apehi tvam upaka vinassa ma tam 2- addasanti. [189] Cattarome bhikkhave sacchikaraniya dhamma katame cattaro atthi bhikkhave dhamma kayena sacchikaraniya atthi bhikkhave dhamma satiya sacchikaraniya atthi bhikkhave dhamma cakkhuna sacchikaraniya atthi bhikkhave dhamma pannaya sacchikaraniya katame ca bhikkhave dhamma kayena sacchikaraniya attha mokkha 3- bhikkhave kayena sacchikaraniya katame ca bhikkhave dhamma satiya sacchikaraniya pubbenivaso bhikkhave satiya sacchikaraniyo katame ca bhikkhave dhamma cakkhuna sacchikaraniya sattanam cutupapato bhikkhave cakkhuna sacchikaraniyo katame ca bhikkhave dhamma pannaya sacchikaraniya asavanam khayo bhikkhave pannaya sacchikaraniyo ime kho bhikkhave cattaro sacchikaraniya dhammati. [190] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati pubbarame migaramatupasade . tena kho pana samayena bhagava tadahuposathe bhikkhusangha- parivuto nisinno hoti . athakho bhagava tunhibhutam tunhibhutam bhikkhusangham anuviloketva bhikkhu amantesi appalapayam bhikkhave parisa nippalapayam bhikkhave parisa suddha sare patitthita tatharupo @Footnote: 1 Ma. Yu. asadetabbam. 2 Yu. tvam. 3 Ma. Yu. vimokkha. Ayam bhikkhave bhikkhusangho tatharupayam bhikkhave parisa yatharupa parisa dullabha dassanayapi lokasmim tatharupo ayam bhikkhave bhikkhusangho tatharupayam bhikkhave parisa yatharupa parisa ahuneyya pahuneyya dakkhineyya anjalikaraniya anuttaram punnakkhettam lokassa tatharupo ayam bhikkhave bhikkhusangho tatharupayam bhikkhave parisa yatharupaya parisaya appampi dinnam bahum hoti bahum dinnam bahutaram tatharupo ayam bhikkhave bhikkhusangho tatharupayam bhikkhave parisa yatharupam parisam alam yojanaganananipi dassanaya gantum api putamsenapi 1- tatharupo ayam bhikkhave bhikkhusangho santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe devappatta viharanti santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe brahmappatta viharanti santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe anenjappatta viharanti santi bhikkhave bhikkhu imasmim bhikkhusanghe ariyappatta viharanti. {190.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu devappatto hoti idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi .pe. pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama .pe. dutiyam jhanam upasampajja viharati pitiya ca viraga .pe. tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati evam kho bhikkhave bhikkhu devappatto hoti. {190.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu brahmappatto hoti idha bhikkhave bhikkhu mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati @Footnote: 1 Ma. patosenapi. Tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati karunasahagatena cetasa ... Muditasahagatena cetasa ... Upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati evam kho bhikkhave bhikkhu brahmappatto hoti. {190.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu anenjappatto hoti idha bhikkhave bhikkhu sabbaso rupasannanam samatikkama patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanam upasampajja viharati sabbaso akasanancayatanam samatikkamma anantam vinnananti vinnanancayatanam upasampajja viharati sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharati sabbaso akincannayatanam samatikkamma nevasannanasannayatanam upasampajja viharati evam kho bhikkhave bhikkhu anenjappatto hoti. {190.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu ariyappatto hoti idha bhikkhave bhikkhu idam dukkhanti yathabhutam pajanati .pe. ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave bhikkhu ariyappatto hotiti. Yodhajivavaggo catuttho. [1]- ---------------- Mahavaggo pancamo [191] Sotanugatanam bhikkhave dhammanam vacasa paricitanam manasanupekkhitanam ditthiya suppatividdhanam cattaro anisamsa patikankha katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam tassa te dhamma sotanugata honti vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya suppatividdha so mutthassati kalam kurumano annataram devanikayam upapajjati tassa tattha sukhino dhammapadapilapanti dandho bhikkhave satuppado atha so sato khippamyeva visesagami hoti sotanugatanam bhikkhave dhammanam vacasa paricitanam manasanupekkhitanam ditthiya suppatividdhanam ayam pathamo anisamso patikankho. {191.1} Puna caparam bhikkhave bhikkhu dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam tassa te dhamma sotanugata honti vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya suppatividdha so mutthassati kalam kurumano annataram devanikayam upapajjati tassa tattha naheva kho sukhino dhammapadapilapanti @Footnote: 1 Ma. tassuddanam @ yodha patibhogasutam abhayam samansaccena pancamam @ ummaggavassakaro upako sacchikiriya ca uposathoti. Apica kho iddhima cetovasippatto devaparisaya dhammam deseti tassa evam hoti ayam va so dhammavinayo yatthaham pubbe brahmacariyam acarinti dandho bhikkhave satuppado atha so sato khippamyeva visesagami hoti seyyathapi bhikkhave puriso kusalo bherisaddassa so addhanamaggapatipanno bherisaddam suneyya tassa naheva kho assa kankha va vimati va bherisaddo nu kho na nu kho bherisaddoti athakho bherisaddotveva nittham gaccheyya evameva kho bhikkhave bhikkhu dhammam pariyapunati .pe. khippamyeva visesagami hoti sotanugatanam bhikkhave dhammanam vacasa paricitanam manasanupekkhitanam ditthiya suppatividdhanam ayam dutiyo anisamso patikankho. {191.2} Puna caparam bhikkhave bhikkhu dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam tassa te dhamma sotanugata honti vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya suppatividdha so mutthassati kalam kurumano annataram devanikayam upapajjati tassa tattha naheva kho sukhino dhammapadapilapanti napi bhikkhu iddhima cetovasippatto devaparisaya dhammam deseti apica kho devaputto devaparisaya dhammam deseti tassa evam hoti ayam va so dhammavinayo yatthaham pubbe brahmacariyam acarinti dandho bhikkhave satuppado atha so sato khippamyeva visesagami hoti seyyathapi bhikkhave puriso kusalo sankhasaddassa so addhanamagga- patipanno sankhasaddam suneyya tassa naheva kho assa kankha va Vimati va sankhasaddo nu kho na nu kho sankhasaddoti athakho sankhasaddotveva nittham gaccheyya evameva kho bhikkhave bhikkhu dhammam pariyapunati .pe. khippamyeva visesagami hoti sotanugatanam bhikkhave dhammanam vacasa paricitanam manasanupekkhitanam ditthiya suppatividdhanam ayam tatiyo anisamso patikankho. {191.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhu dhammam pariyapunati suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam tassa te dhamma sotanugata honti vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya suppatividdha so mutthassati kalam kurumano annataram devanikayam upapajjati tassa tattha naheva kho sukhino dhammapadapilapanti napi bhikkhu iddhima cetovasippatto devaparisaya dhammam deseti napi devaputto devaparisaya dhammam deseti apica kho opapatiko opapatikam sareti sarasi tvam marisa yattha mayam pubbe brahmacariyam acarimhati so evamaha sarami marisa sarami marisati dandho bhikkhave satuppado atha so sato khippamyeva visesagami hoti seyyathapi bhikkhave dve sahayaka sahapamsukilaka 1- te kadaci karahaci katthaci 2- annamannam samagaccheyyum tamenam 3- sahayako sahayakam evam vadeyya idampi samma sarasiti so evam vadeyya sarami samma sarami sammati evameva kho bhikkhave bhikkhu dhammam pariyapunati .pe. @Footnote: 1 Ma. sahampasukilika. yu ... kilita. 2 Ma. Yu. ayam patho natthi. 3 Ma. anno pana. Khippamyeva visesagami hoti sotanugatanam bhikkhave dhammanam vacasa paricitanam manasanupekkhitanam ditthiya suppatividdhanam ayam catuttho anisamso patikankho . sotanugatanam bhikkhave dhammanam vacasa paricitanam manasanupekkhitanam ditthiya suppatividdhanam ime cattaro anisamsa patikankhati. [192] Cattarimani bhikkhave thanani catuhi thanehi veditabbani katamani cattari samvasena bhikkhave silam veditabbam tanca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannena samvoharena bhikkhave soceyyam veditabbam tanca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannena apadasu bhikkhave thamo veditabbo so ca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannena sakacchaya bhikkhave panna veditabba sa ca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannena. {192.1} Samvasena bhikkhave silam veditabbam tanca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannenati iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam idha bhikkhave puggalo puggalena saddhim samvasamano evam janati digharattam kho ayamayasma khandakari chiddakari sabalakari kammasakari na satatakari 1- na satatavutti silesu dussilo ayamayasma @Footnote: 1 Ma. Yu. na santatakari na santatavutti. ito param idisameva. Nayamayasma silavati idha pana bhikkhave puggalo puggalena saddhim samvasamano evam janati digharattam kho ayamayasma akhandakari acchiddakari asabalakari akammasakari satatakari satatavutti silesu silava ayamayasma nayamayasma dussiloti samvasena bhikkhave silam veditabbam tanca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannenati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {192.2} Samvoharena bhikkhave soceyyam veditabbam tanca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannenati iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam idha bhikkhave puggalo puggalena saddhim samvoharamano evam janati annatha kho ayamayasma ekena eko voharati annatha dvihi annatha tihi annatha sambahulehi vokkamati ayamayasma purimavohara pacchimavoharam aparisuddhavoharo ayamayasma nayamayasma parisuddhavoharoti {192.3} idha pana bhikkhave puggalo puggalena saddhim samvoharamano evam janati yatha 1- kho ayamayasma ekena eko voharati tatha dvihi tatha tihi tatha sambahulehi nayamayasma vokkamati purimavohara pacchimavoharam parisuddhavoharo ayamayasma nayamayasma aparisuddhavoharoti samvoharena bhikkhave soceyyam veditabbam tanca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannenati iti yantam @Footnote: 1 Ma. Yu. yatheva. Vuttam idametam paticca vuttam. {192.4} Apadasu bhikkhave thamo veditabbo so ca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannenati iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam idha bhikkhave ekacco natibyasanena va phuttho samano bhogabyasanena va phuttho samano rogabyasanena va phuttho samano na iti patisancikkhati tathabhuto kho ayam lokasannivaso tathabhuto attabhavapatilabho yathabhute lokasannivase yathabhute attabhavapatilabhe attha lokadhamma lokam anuparivattanti loko ca attha lokadhamme anuparivattati labho ca alabho ca yaso ca ayaso ca ninda ca pasamsa ca sukhanca dukkhancati so natibyasanena va phuttho samano bhogabyasanena va phuttho samano rogabyasanena va phuttho samano socati kilamati paridevati urattali kandati sammoham apajjati {192.5} idha pana bhikkhave ekacco natibyasanena va phuttho samano bhogabyasanena va phuttho samano rogabyasanena va phuttho samano iti patisancikkhati tathabhuto kho ayam lokasannivaso tathabhuto attabhavapatilabho yathabhute lokasannivase yathabhute attabhavapatilabhe attha lokadhamma lokam anuparivattanti loko ca attha lokadhamme anuparivattati labho ca alabho ca yaso ca ayaso ca ninda ca pasamsa ca sukhanca dukkhancati so natibyasanena va phuttho samano bhogabyasanena Va phuttho samano rogabyasanena va phuttho samano na socati na kilamati na paridevati na urattali kandati na sammoham apajjati apadasu bhikkhave thamo veditabbo so ca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannenati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. {192.6} Sakacchaya bhikkhave panna veditabba sa ca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannenati iti kho panetam vuttam kincetam paticca vuttam idha bhikkhave puggalo puggalena saddhim sakacchayamano evam janati yatha kho imassa ayasmato ummango yatha ca abhiniharo yatha ca panhasamudacaro duppanno ayamayasma nayamayasma pannava tam kissa hetu tatha hi ayamayasma na ceva gambhiram atthapadam udaharati santam panitam atakkavacaram nipunam panditavedaniyam yanca ayamayasma dhammam bhasati tassa ca na patibalo sankhittena va vittharena va attham acikkhitum desetum pannapetum patthapetum vivaritum vibhajitum uttanikatum duppanno ayamayasma nayamayasma pannavati {192.7} seyyathapi bhikkhave cakkhuma puriso udakarahadassa tire thito passeyya parittam maccham ummujjamanam tassa evamassa yatha kho imassa macchassa ummango yatha ca umighato yatha ca vegayitattam paritto Ayam maccho nayam maccho mahantoti evameva kho bhikkhave puggalo puggalena saddhim sakacchayamano evam janati yatha kho imassa ayasmato ummango .pe. duppanno ayamayasma nayamayasma pannavati {192.8} idha pana bhikkhave puggalo puggalena saddhim sakacchayamano evam janati yatha kho imassa ayasmato ummango yatha ca abhiniharo yatha ca panhasamudacaro pannava ayamayasma nayamayasma duppanno tam kissa hetu tatha hi ayamayasma gambhiranceva atthapadam udaharati santam panitam atakkavacaram nipunam panditavedaniyam yanca ayamayasma dhammam bhasati tassa ca patibalo sankhittena va vittharena va attham acikkhitum desetum pannapetum patthapetum vivaritum vibhajitum uttanikatum pannava ayamayasma nayamayasma duppannoti {192.9} seyyathapi bhikkhave cakkhuma puriso udakarahadassa tire thito passeyya mahantam maccham ummujjamanam tassa evamassa yatha kho imassa macchassa ummango yatha ca umighato yatha ca vegayitattam mahanto ayam maccho naya maccho parittoti evameva kho bhikkhave puggalo puggalena saddhim sakacchayamano evam janati yatha kho imassa ayasmato ummango .pe. pannava ayamayasma nayamayasma duppannoti sakacchaya bhikkhave panna veditabba sa ca kho dighena addhuna na ittaram manasikarota no amanasikara pannavata no duppannenati Iti yantam vuttam idametam paticca vuttam . imani kho bhikkhave cattari thanani imehi catuhi thanehi veditabbaniti. [193] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam . athakho bhaddiyo licchavi yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho bhaddiyo licchavi bhagavantam etadavoca sutam metam bhante mayavi samano gotamo avattanimayam janati yaya annatitthiyanam savake avattetiti ye te bhante evamahamsu mayavi samano gotamo avattanimayam janati yaya annatitthiyanam savake avattetiti kacci te bhante bhagavato vuttavadino na ca bhagavantam abhutena abbhacikkhanti dhammassa canudhammam byakaronti na ca koci sahadhammiko vadanupato garayham thanam agacchati anabbhakkhatukama hi mayam bhante bhagavantanti. {193.1} Etha tumhe bhaddiya ma anussavena ma paramparaya ma itikiraya ma pitakasampadanena ma takkahetu ma nayahetu ma akaraparivitakkena ma ditthinijjhanakkhantiya ma bhabbarupataya ma samano no garuti yada tumhe bhaddiya attanava janeyyatha ime dhamma akusala ime dhamma savajja ime dhamma vinnugarahita ime dhamma samatta samadinna ahitaya dukkhaya samvattantiti atha tumhe bhaddiya pajaheyyatha tam kim mannatha bhaddiya lobho purisassa ajjhattam uppajjamano uppajjati Hitaya va ahitaya vati . ahitaya bhante . luddho panayam bhaddiya purisapuggalo lobhena abhibhuto pariyadinnacitto panampi hanati adinnampi adiyati paradarampi gacchati musapi bhanati parampi tathattaya samadapeti yamsa hoti digharattam ahitaya dukkhayati . Evam bhante. {193.2} Tam kim mannatha bhaddiya doso ... Moho ... Sarambho purisassa ajjhattam uppajjamano uppajjati hitaya va ahitaya vati. Ahitaya bhante . sarambho panayam bhaddiya purisapuggalo sarambhena abhibhuto pariyadinnacitto panampi hanati adinnampi adiyati paradarampi gacchati musapi bhanati parampi tathattaya samadapeti yamsa hoti digharattam ahitaya dukkhayati . evam bhante . tam kim mannatha bhaddiya ime dhamma kusala va akusala vati . akusala bhante. Savajja va anavajja vati . savajja bhante . vinnugarahita va vinnupasattha vati . vinnugarahita bhante . samatta samadinna ahitaya dukkhaya samvattanti no va katham va ettha hotiti. {193.3} Samatta bhante samadinna ahitaya dukkhaya samvattanti evam no ettha hotiti . iti kho bhaddiya yam tam avocumha etha tumhe bhaddiya ma anussavena ma paramparaya ma itikiraya ma pitakasampadanena ma takkahetu ma nayahetu ma akaraparivitakkena ma ditthinijjhanakkhantiya ma bhabbarupataya ma samano no garuti yada tumhe bhaddiya attanava janeyyatha ime dhamma akusala ime Dhamma savajja ime dhamma vinnugarahita ime dhamma samatta samadinna ahitaya dukkhaya samvattantiti atha tumhe bhaddiya pajaheyyathati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam etha tumhe bhaddiya ma anussavena ma paramparaya ma itikiraya ma pitakasampadanena ma takkahetu ma nayahetu ma akaraparivitakkena ma ditthinijjhanakkhantiya ma bhabbarupataya ma samano no garuti yada tumhe bhaddiya attanava janeyyatha ime dhamma kusala ime dhamma anavajja ime dhamma vinnupasattha ime dhamma samatta samadinna hitaya sukhaya samvattantiti atha tumhe bhaddiya upasampajja vihareyyatha tam kim mannatha bhaddiya alobho purisassa ajjhattam uppajjamano uppajjati hitaya va ahitaya vati . Hitaya bhante. {193.4} Aluddho panayam bhaddiya purisapuggalo lobhena anabhibhuto apariyadinnacitto neva panam hanati na adinnam adiyati na paradaram gacchati na musa bhanati parampi tathattaya [1]- samadapeti yamsa hoti digharattam hitaya sukhayati . evam bhante . tam kim mannatha bhaddiya adoso ... amoho ... asarambho purisassa ajjhattam uppajjamano uppajjati hitaya va ahitaya vati. Hitaya bhante. {193.5} Asarambho panayam bhaddiya purisapuggalo sarambhena anabhibhuto apariyadinnacitto neva panam hanati na adinnam adiyati na paradaram gacchati na musa @Footnote: 1 Ma. Yu. nasaddo atthi. Bhanati parampi tathattaya [1]- samadapeti yamsa hoti digharattam hitaya sukhaya samvattatiti . evam bhante . tam kim mannatha bhaddiya ime dhamma kusala va akusala vati . kusala bhante . savajja va anavajja va . anavajja bhante . vinnugarahita va vinnupasattha vati . vinnupasattha bhante . samatta samadinna hitaya sukhaya samvattanti no va katham va ettha hotiti . Samatta bhante samadinna hitaya sukhaya samvattanti evam no ettha hotiti. {193.6} Iti kho bhaddiya yam tam avocumha etha tumhe bhaddiya ma anussavena ma paramparaya ma itikiraya ma pitakasampadanena ma takkahetu ma nayahetu ma akaraparivitakkena ma ditthinijjhanakkhantiya ma bhabbarupataya ma samano no garuti yada tumhe bhaddiya attanava janeyyatha ime dhamma kusala ime dhamma anavajja ime dhamma vinnupasattha ime dhamma samatta samadinna hitaya sukhaya samvattantiti atha tumhe bhaddiya upasampajja vihareyyathati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam ye kho te bhaddiya loke santo sappurisa te savakam evam samadapenti ehi tvam ambho purisa lobham vineyya vineyya 2- viharahi lobham vineyya vineyya 3- viharanto na lobhajam kammam karissasi kayena vacaya manasa dosam vineyya vineyya viharahi dosam vineyya vineyya viharanto na dosajam @Footnote: 1 Ma. Yu. nasaddo atthi. 2-3 Ma. Yu. ayam patho natthi. ito param idisameva. Kammam karissasi kayena vacaya manasa moham vineyya vineyya viharahi moham vineyya vineyya viharanto na mohajam kammam karissasi kayena vacaya manasa sarambham vineyya vineyya viharahi sarambham vineyya vineyya viharanto na sarambhajam kammam karissasi kayena vacaya manasati. {193.7} Evam vutte bhaddiyo licchavi bhagavantam etadavoca abhikkantam bhante .pe. upasakam mam bhante bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti . apinu taham bhaddiya evam avacam ehi me tvam bhaddiya savako hohi aham te sattha bhavissamiti . no hetam bhante . evamvadim kho mam bhaddiya evamakkhayim eke samanabrahmana asata tuccha musa abhutena abbhacikkhanti mayavi samano gotamo avattanimayam janati yaya annatitthiyanam savake avattetiti . Bhaddika bhante avattanimaya kalyani bhante avattanimaya piya me bhante natisalohita imaya avattaniya avatteyyum piyanam me assa natisalohitanam digharattam hitaya sukhaya sabbe cepi bhante khattiya imaya avattaniya avatteyyum sabbesampissa khattiyanam digharattam hitaya sukhaya sabbe cepi bhante brahmana ... vessa ... sudda imaya avattaniya avatteyyum sabbesampissa suddanam digharattam hitaya sukhayati. {193.8} Evametam bhaddiya evametam bhaddiya sabbe cepi bhaddiya khattiya avatteyyum akusaladhammappahanaya kusaladhammupasampadaya sabbesampissa khattiyanam digharattam hitaya sukhaya Sabbe cepi bhaddiya brahmana ... vessa ... Sudda avatteyyum akusaladhammappahanaya kusaladhammupasampadaya sabbesampissa suddanam digharattam hitaya sukhaya sadevako cepi bhaddiya loko samarako sabrahmako sassamanabrahmani paja sadevamanussa avatteyyum akusaladhammappahanaya kusaladhammupasampadaya sadevakassa lokassa samarakassa sabrahmakassa sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya digharattam hitaya sukhaya ime cepi bhaddiya mahasala imaya avattaniya avatteyyum akusaladhammappahanaya kusaladhammupasampadaya imesampissa mahasalanam digharattam hitaya sukhaya sace ceteyyum ko pana vado manussabhutassati [194] Ekam samayam ayasma anando koliyesu viharati sapugam 1- nama koliyanam nigamo . athakho sambahula sapugiya koliyaputta yenayasma anando tenupasankamimsu upasankamitva ayasmantam anandam abhivadetva ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinne kho [2]- sapugiye koliyaputte ayasma anando etadavoca {194.1} cattarimani byagghapajja parisuddhipadhaniyangani tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena sammadakkhatani sattanam visuddhiya sokaparidevanam samatikkamaya dukkhadomanassanam atthangamaya nayassa adhigamaya nibbanassa sacchikiriyaya katamani cattari silaparisuddhipadhaniyangam @Footnote: 1 Ma. samagam. 2 Ma. Yu. te. Cittaparisuddhipadhaniyangam ditthiparisuddhipadhaniyangam vimuttiparisuddhipadhaniyangam. {194.2} Katamanca byagghapajja silaparisuddhipadhaniyangam idha byagghapajja bhikkhu silava hoti .pe. samadaya sikkhati sikkhapadesu ayam vuccati byagghapajja silaparisuddhi iti evarupam silaparisuddhim aparipuram va paripuressami paripuram va tattha tattha pannaya anuggahessamiti yo tattha chando ca vayamo ca ussaho ca ussolhi ca appativani ca sati ca sampajannanca idam vuccati byagghapajja silaparisuddhipadhaniyangam. {194.3} Katamanca byagghapajja cittaparisuddhipadhaniyangam idha byagghapajja bhikkhu vivicceva kamehi .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati ayam vuccati byagghapajja cittaparisuddhi iti evarupam cittaparisuddhim aparipuram va paripuressami paripuram va tattha tattha pannaya anuggahessamiti yo tattha chando ca vayamo ca ussaho ca ussolhi ca appativani ca sati ca sampajannanca idam vuccati byagghapajja cittaparisuddhipadhaniyangam. {194.4} Katamanca byagghapajja ditthiparisuddhipadhaniyangam idha byagghapajja bhikkhu idam dukkhanti yathabhutam pajanati .pe. Ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati ayam vuccati byagghapajja ditthiparisuddhi iti evarupam ditthiparisuddhim aparipuram va paripuressami paripuram va tattha tattha pannaya anuggahessamiti yo tattha chando ca vayamo ca ussaho ca ussolhi ca appativani ca sati ca sampajannanca idam vuccati byagghapajja ditthiparisuddhipadhaniyangam. {194.5} Katamanca byagghapajja vimuttiparisuddhipadhaniyangam sa kho so byagghapajja ariyasavako imina ca silaparisuddhipadhaniyangena samannagato imina ca cittaparisuddhipadhaniyangena samannagato imina ca ditthiparisuddhipadhaniyangena samannagato rajaniyesu dhammesu cittam virajeti vimocaniyesu dhammesu cittam vimoceti so rajaniyesu dhammesu cittam virajetva vimocaniyesu dhammesu cittam vimocetva sammavimuttim phusati ayam vuccati byagghapajja vimuttiparisuddhi iti evarupam vimuttiparisuddhim aparipuram va paripuressami paripuram va tattha tattha pannaya anuggahessamiti yo tattha chando ca vayamo ca ussaho ca ussolhi ca appativani ca sati ca sampajannanca idam vuccati byagghapajja vimuttiparisuddhipadhaniyangam . imani kho byagghapajja cattari parisuddhipadhaniyangani tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena sammadakkhatani sattanam visuddhiya sokaparidevanam samatikkamaya dukkhadomanassanam atthangamaya nayassa adhigamaya nibbanassa sacchikiriyayati. [195] Ekam samayam bhagava sakkesu viharati kapilavatthusmim nigrodharame . athakho vappo sakko niganthasavako yenayasma mahamoggallano tenupasankami upasankamitva ayasmantam mahamoggallanam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho vappam sakkam niganthasavakam ayasma mahamoggallano etadavoca Idhassa vappa kayena samvuto vacaya samvuto manasa samvuto avijjaviraga vijjuppada passasi no tvam vappa tanthanam yatonidanam purisam dukkhavedaniya asava assaveyyum abhisamparayanti . passamaham bhante tanthanam idhassa bhante pubbe papakammam katam avipakkavipakam tatonidanam purisam dukkhavedaniya asava assaveyyum abhisamparayanti . Ayameva kho panayasmato mahamoggallanassa vappena sakkena niganthasavakena saddhim katha vippakata hoti. {195.1} Athakho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito yenupatthanasala tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi nisajja kho bhagava ayasmantam mahamoggallanam etadavoca kayanuttha moggallana etarahi kathaya sannisinna ka ca pana vo antara katha vippakatati . idhaham bhante vappam sakkam niganthasavakam etadavocam idhassa vappa kayena samvuto vacaya samvuto manasa samvuto avijjaviraga vijjuppada passasi no tvam vappa tanthanam yatonidanam purisam dukkhavedaniya asava assaveyyum abhisamparayanti evam vutte bhante vappo sakko niganthasavako mam etadavoca passamaham bhante tanthanam idhassa bhante pubbe papakammam katam avipakkavipakam tatonidanam purisam dukkhavedaniya asava assaveyyum abhisamparayanti ayam kho no bhante vappena sakkena niganthasavakena saddhim katha vippakata atha bhagava anuppattoti. {195.2} Athakho bhagava vappam sakkam niganthasavakam Etadavoca sace kho me tvam vappa anunneyyam ceva anujaneyyasi patikkositabbanca patikkoseyyasi yassa ca me bhasitassa attham na janeyyasi mameva tatthuttarim patipuccheyyasi idam bhante katham imassa ko atthoti siya no ettha kathasallapoti. Anunneyyancevaham bhante bhagavato anujanissami patikkositabbanca patikkosissami yassa caham bhagavato bhasitassa attham na janissami bhagavantamyevetthuttarim patipucchissami idam bhante katham imassa ko atthoti hotu no ettha kathasallapoti. {195.3} Tam kim mannasi vappa ye kayasamarambhapaccaya uppajjanti asava vighataparilaha kayasamarambha pativiratassa evamsa te asava vighataparilaha na honti so navanca kammam na karoti purananca kammam phussa phussa byantikaroti sanditthika nijjara akalika ehipassika opanayika paccattam veditabba vinnuhi passasi no tvam vappa tanthanam yatonidanam purisam dukkhavedaniya asava assaveyyum abhisamparayanti . No hetam bhante. {195.4} Tam kim mannasi vappa ye vacisamarambhapaccaya uppajjanti asava vighataparilaha vacisamarambha pativiratassa evamsa te asava vighataparilaha na honti so navanca kammam na karoti purananca kammam phussa phussa byantikaroti sanditthika nijjara akalika ehipassika opanayika paccattam veditabba vinnuhi passasi no tvam vappa tanthanam yatonidanam purisam dukkhavedaniya asava Assaveyyum abhisamparayanti. No hetam bhante. {195.5} Tam kim mannasi vappa ye manosamarambhapaccaya uppajjanti asava vighataparilaha manosamarambha pativiratassa evamsa te asava vighataparilaha na honti so navanca kammam na karoti purananca kammam phussa phussa byantikaroti sanditthika nijjara akalika ehipassika opanayika paccattam veditabba vinnuhi passasi no tvam vappa tanthanam yatonidanam purisam dukkhavedaniya asava assaveyyum abhisamparayanti . No hetam bhante. {195.6} Tam kim mannasi vappa ye avijjapaccaya uppajjanti asava vighataparilaha avijjaviraga vijjuppada evamsa te asava vighataparilaha na honti so navanca kammam na karoti purananca kammam phussa phussa byantikaroti sanditthika nijjara akalika ehipassika opanayika paccattam veditabba vinnuhi passasi no tvam vappa tanthanam yatonidanam purisam dukkhavedaniya asava assaveyyum abhisamparayanti. No hetam bhante. {195.7} Evam sammavimuttacittassa kho vappa bhikkhuno cha satatavihara adhigata honti so cakkhuna rupam disva neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampajano sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati suto sampajano so kayapariyantikam vedanam vediyamano Kayapariyantikam vedanam vediyamiti pajanati jivitapariyantikam vedanam vediyamano jivitapariyantikam vedanam vediyamiti pajanati kayassa bheda uddham jivitapariyadana idheva sabbavedayitani anabhinanditani siti bhavissantiti pajanati seyyathapi vappa thunam paticca chaya pannayati atha puriso agaccheyya kuddalapitakam adaya so tam thunam mule chindeyya mule chetva palikhaneyya palikhanitva mulani uddhareyya antamaso usiranalimattanipi so tam thunam khandakhandikam chindeyya khandakhandikam chetva phaleyya phaletva sakalikam kareyya sakalikam karitva vatatape visoseyya vatatape visosetva aggina daheyya aggina dahitva masim kareyya masim karitva mahavate va ophuneyya nadiya va sighasotaya pavaheyya {195.8} evam hissa vappa ya thunam paticca chaya sa ucchinnamula talavatthukata anabhavamkata ayatimanuppadadhamma evameva kho vappa evamsammavimuttacittassa bhikkhuno cha satatavihara adhigata honti so cakkhuna rupam disva neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampajano sotena saddam sutva ... Ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... Manasa dhammam vinnaya neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampajano so kayapariyantikam vedanam vediyamano kayapariyantikam vedanam vediyamiti pajanati jivitapariyantikam vedanam vediyamano jivitapariyantikam vedanam Vediyamiti pajanati kayassa bheda uddham jivitapariyadana idheva sabbavedayitani anabhinanditani siti bhavissantiti pajanatiti. {195.9} Evam vutte vappo sakko niganthasavako bhagavantam etadavoca seyyathapi bhante puriso udayatthiko assapaniyam poseyya so udayanceva nadhigaccheyya uttarinca kilamathassa vighatassa bhagi assa evameva kho aham bhante udayatthiko bale niganthe payirupasim soham udayanceva nadhigacchim uttarinca kilamathassa vighatassa bhagi ahosim esaham bhante ajjatagge yo me balesu niganthesu pasado tam mahavate va ophunami nadiya va sighasotaya pavahemi abhikkantam bhante abhikkantam bhante seyyathapi bhante nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telappajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhantiti evamevam bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito esaham bhagavantam saranam gacchami dhammanca bhikkhusamghanca upasakam mam bhante bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti. [196] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam. Athakho salho ca licchavi abhayo ca licchavi yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu ekamantam nisinno kho salho licchavi bhagavantam etadavoca {196.1} santi bhante eke samanabrahmana dvayena oghassa nittharanam Pannapenti silavisuddhihetu ca tapojigucchahetu ca idha bhante bhagava kimahati. {196.2} Silavisuddhim kho aham salha annataram samannanganti vadami ye te salha samanabrahmana tapojigucchavada tapojigucchasara tapojigucchaallina viharanti abhabba te oghassa nittharanaya yepi te salha samanabrahmana aparisuddhakayasamacara aparisuddhavacisamacara aparisuddhamanosamacara aparisuddhajiva abhabba te nanadassanaya anuttaraya sambodhaya seyyathapi salha puriso nadim taritukamo tinham kutharim adaya vanam paviseyya so tattha passeyya mahatim salalatthim ujum navam akukkuccakajatam tamenam mule chindeyya mule chetva agge chindeyya agge chetva sakhapalasam suvisodhitam visodheyya sakhapalasam suvisodhitam visodhetva kutharihi taccheyya kutharihi tacchetva vasihi taccheyya vasihi tacchetva lekhaniya likheyya lekhaniya likhitva pasanagulena dhopeyya 1- pasanagulena dhopetva 2- nadim patareyya tam kim mannasi salha bhabbo nu kho so puriso nadim taritunti . No hetam bhante. Tam kissa hetu . amu hi bhante salalatthi bahiddha suparikammakata anto avisuddha tassetam patikankham salalatthi samsidissati puriso anayabyasanam apajjissatiti. {196.3} Evameva kho salha ye te samanabrahmana tapojigucchavada tapojigucchasara tapojigucchaallina viharanti abhabba te oghassa nittharanaya yepi te salha samanabrahmana aparisuddhakayasamacara aparisuddhavacisamacara @Footnote: 1 Ma. dhoveyya. 2 Ma. dhovetva. Aparisuddhamanosamacara aparisuddhajiva abhabba te nanadassanaya anuttaraya sambodhaya ye ca kho te salha samanabrahmana na tapojigucchavada na tapojigucchasara na tapojigucchaallina viharanti bhabba te oghassa nittharanaya yepi te salha samanabrahmana parisuddhakayasamacara parisuddhavacisamacara parisuddhamanosamacara parisuddhajiva bhabba te nanadassanaya anuttaraya sambodhaya seyyathapi salha puriso nadim taritukamo tinham kutharim adaya vanam paviseyya so tattha passeyya mahatim salalatthim ujum navam akukkuccakajatam tamenam mule chindeyya mule chetva agge chindeyya agge chetva sakhapalasam suvisodhitam visodheyya sakhapalasam suvisodhitam visodhetva kutharihi taccheyya kutharihi tacchetva vasihi taccheyya vasihi tacchetva nikhadanam adaya anto suvisodhitam visodheyya anto suvisodhitam visodhetva lekhaniya likheyya lekhaniya likhitva pasanagulena dhopeyya pasanagulena dhopetva navam kareyya navam katva jiyarittam 1- bandheyya jiyarittam 2- bandhitva nadim patareyya tam kim mannasi salha bhabbo nu kho so puriso nadim taritunti. Evam bhante. {196.4} Tam kissa hetu. Amu hi bhante salalatthi bahiddha suparikammakata anto suvisuddha nava kata jiyarittam 3- baddha tassetam patikankham nava na samsidissati puriso sotthina param gamissatiti . evameva @Footnote:1-2-3 Ma. Yu. phiyarittam. Kho salha ye te samanabrahmana na tapojigucchavada na tapojigucchasara na tapojigucchaallina viharanti bhabba te oghassa nittharanaya yepi te salha samanabrahmana parisuddhakayasamacara parisuddhavacisamacara parisuddhamanosamacara parisuddhajiva bhabba te nanadassanaya anuttaraya sambodhaya. {196.5} Seyyathapi salha yodhajivo bahuni cepi kandacittakani janati athakho so tihi thanehi rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati katamehi tihi durepati 1- ca akkhanavedhi ca mahato ca kayassa padaleta seyyathapi salha yodhajivo durepati 1- evameva kho salha ariyasavako sammasamadhi hoti sammasamadhi salha ariyasavako yankinci rupam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam rupam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya passati yakaci vedana ... Yakaci sanna ... yekeci sankhara ... yankinci vinnanam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam vinnanam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya passati seyyathapi salha yodhajivo akkhanavedhi evameva kho salha ariyasavako sammaditthi hoti @Footnote: 1 Ma. Yu. durepati. Sammaditthi salha ariyasavako idam dukkhanti yathabhutam pajanati .pe. ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati seyyathapi salha yodhajivo mahato kayassa padaleta evameva kho salha ariyasavako sammavimutti hoti sammavimutti salha ariyasavako mahantam avijjakkhandham padaletiti. [197] Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . athakho mallika devi yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinna kho mallika devi bhagavantam etadavoca ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena midhekacco matugamo dubbanno ca 1- hoti durupo supapiko dassanaya daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca ko pana bhante hetu ko paccayo yena midhekacco matugamo dubbanno ca hoti durupo supapiko dassanaya addho ca hoti mahaddhano mahabhogo mahesakkho ca ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena midhekacco matugamo abhirupo ca hoti dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca ko pana bhante hetu ko paccayo yena midhekacco matugamo abhirupo ca hoti dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato addho ca hoti mahaddhano mahabhogo mahesakkho cati. @Footnote: 1 Ma. dubbanna ca hoti durupa supapika .... itoparam idisam itthilingam hoti. {197.1} Idha mallike ekacco matugamo kodhano hoti upayasabahulo appampi vutto samano abhisajjati kuppati byapajjati patitthiyati kopanca dosanca appaccayanca patukaroti so na data hoti samanassa va brahmanassa va annam panam vattham yanam malagandhavilepanam seyyavasathapadipeyyam issamanako kho pana hoti paralabhasakkaragarukaramananavandanapujanasu issati upadussati issam bandhati so ce tato cuto itthattam agacchati so yattha yattha paccajayati dubbanno ca hoti durupo supapiko dassanaya daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca. {197.2} Idha pana mallike ekacco matugamo kodhano hoti upayasabahulo appampi vutto samano abhisajjati kuppati byapajjati patitthiyati kopanca dosanca appaccayanca patukaroti so data hoti samanassa va brahmanassa va annam panam vattham yanam malagandhavilepanam seyyavasathapadipeyyam anissamanako kho pana hoti paralabhasakkaragarukaramananavandanapujanasu na issati na upadussati na issam bandhati so ce tato cuto itthattam agacchati so yattha yattha paccajayati dubbanno ca hoti durupo supapiko dassanaya addho ca hoti mahaddhano mahabhogo mahesakkho ca. {197.3} Idha pana mallike ekacco matugamo akkodhano hoti anupayasabahulo bahumpi vutto samano nabhisajjati na kuppati na byapajjati na patitthiyati na kopanca dosanca appaccayanca patukaroti so na data hoti Samanassa va brahmanassa va annam panam vattham yanam malagandha- vilepanam seyyavasathapadipeyyam issamanako kho pana hoti paralabhasakkaragarukaramananavandanapujanasu issati upadussati issam bandhati so ce tato cuto itthattam agacchati so yattha yattha paccajayati abhirupo ca hoti dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca. {197.4} Idha pana mallike ekacco matugamo akkodhano hoti anupayasabahulo bahumpi vutto samano nabhisajjati na kuppati na byapajjati na patitthiyati na kopanca dosanca appaccayanca patukaroti so data hoti samanassa va brahmanassa va annam panam vattham yanam malagandhavilepanam seyyavasathapadipeyyam anissamanako kho pana hoti paralabhasakkaragarukaramananavandanapujanasu na issati na upadussati na issam bandhati so ce tato cuto itthattam agacchati so yattha yattha paccajayati abhirupo ca hoti dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato addho ca hoti mahaddhano mahabhogo mahesakkho ca. {197.5} Ayam kho mallike hetu ayam paccayo yena midhekacco matugamo dubbanno ca hoti durupo supapiko dassanaya daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca ayam pana mallike hetu ayam paccayo yena midhekacco matugamo dubbanno ca hoti durupo supapiko dassanaya addho ca hoti mahaddhano Mahabhogo mahesakkho ca ayam kho mallike hetu ayam paccayo yena midhekacco matugamo abhirupo ca hoti dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca ayam pana mallike hetu ayam paccayo yena midhekacco matugamo abhirupo ca hoti dassaniyo pasadiko paramaya vannapokkharataya samannagato addho ca hoti mahaddhano mahabhogo mahesakkho cati. {197.6} Evam vutte mallika devi bhagavantam etadavoca sa 1- nunaham bhante annaya 2- jatiya kodhana ahosim upayasabahula appampi vutta samana abhisajjim kuppim byapajjim patitthiyim kopanca dosanca appaccayanca patvakasim saham bhante etarahi dubbanna durupa supapika dassanaya sa 3- nunaham bhante annaya 4- jatiya adasim samanassa va brahmanassa va annam panam vattham yanam malagandhavilepanam seyyavasathapadipeyyam saham bhante etarahi addha mahaddhana mahabhoga sa 5- nunaham bhante annaya 6- jatiya anissamanaka 7- ahosim paralabhasakkaragarukaramananavandanapujanasu na issim na upadussim na issam bandhim saham bhante etarahi mahesakkha santi kho pana bhante imasmim rajakule khattiyakannapi brahmanakannapi gahapatikannapi tasaham issaradhipaccam karemi esaham bhante ajjatagge akkodhana bhavissami anupayasabahula bahumpi @Footnote:1-3-5 Ma. Yu. yannunaham. 2-4-6 Ma. Yu. annam jatim. 7 Ma. Yu. anissamanika. Vutta samana nabhisajjissami na kuppissami na byapajjissami na patitthiyissami na kopanca dosanca appaccayanca patukarissami dassami samanassa brahmanassa annam panam vattham yanam malagandhavilepanam seyyavasathapadipeyyam anissamanaka bhavissami paralabhasakkara- garukaramananavandanapujanasu na ississami na upadussissami na issam bandhissami abhikkantam bhante .pe. upasikam mam bhante bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti. [198] Cattarome bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim katame cattaro idha bhikkhave ekacco puggalo attantapo hoti attaparitapananuyogamanuyutto idha pana bhikkhave ekacco puggalo parantapo hoti paraparitapananuyogamanuyutto idha pana bhikkhave ekacco puggalo attantapo ca hoti attaparitapananuyogamanuyutto parantapo ca paraparitapananuyogamanuyutto idha pana bhikkhave ekacco puggalo neva attantapo hoti na attaparitapananuyogamanuyutto na parantapo na paraparitapananuyogamanuyutto so ca 1- anattantapo aparantapo dittheva dhamme nicchato nibbuto sitibhuto sukhapatisamvedi brahmabhutena attana viharati. {198.1} Kathanca bhikkhave puggalo attantapo hoti attaparitapananu- yogamanuyutto idha bhikkhave ekacco puggalo acelako hoti muttacaro hatthavalekhano 2- naehibhadantiko natitthabhadantiko @Footnote: 1 Ma. neva attantapo. 2 Ma. Yu. hatthapalekhano. Nabhihatam na uddissakatam na nimantanam sadiyati so na kumbhimukha patigganhati na kalopimukha patigganhati na elakamantaram na dandamantaram na musalamantaram na dvinnam bhunjamananam na gabbhiniya na payamanaya na purisantaragataya na sankittisu na yattha sa upatthito hoti na yattha makkhika sandasandacarini na maccham na mamsam na suram na merayam na thusodakam pivati so ekagariko va hoti ekalopiko dvagariko va hoti dvalopiko sattagariko va hoti sattalopiko ekissapi dattiya yapeti dvihipi dattihi yapeti sattahipi dattihi yapeti ekahikampi aharam ahareti dvihikampi aharam ahareti sattahikampi aharam ahareti iti evarupam addhamasikampi pariyayabhattabhojananuyogamanuyutto viharati {198.2} so sakabhakkhopi hoti samakabhakkhopi hoti nivarabhakkhopi hoti daddulabhakkhopi hoti hatabhakkhopi hoti kanabhakkhopi hoti acamabhakkhopi hoti pinnakabhakkhopi hoti tinabhakkhopi hoti gomayabhakkhopi hoti vanamulaphalaharo yapeti pavattaphalabhoji so sananipi dhareti masananipi dhareti chavadussanipi dhareti pamsukulanipi dhareti tiritakanipi dhareti ajinampi dhareti ajinakkhipampi dhareti kusacirampi dhareti vakacirampi dhareti phalakacirampi dhareti kesakambalampi dhareti valakambalampi dhareti ulukapakkhampi dhareti kesamassulocakopi hoti kesamassulocananuyogamanuyutto ubbhatthakopi hoti asanapatikkhitto Ukkutikopi hoti ukkutikappadhanamanuyutto kantakapassayikopi hoti kantakapassaye seyyam kappeti sayatatiyakampi udakorohananu- yogamanuyutto viharati iti evarupam anekavihitam kayassa atapana- paritapananuyogamanuyutto viharati evam kho bhikkhave puggalo attantapo hoti attaparitapananuyogamanuyutto. {198.3} Kathanca bhikkhave puggalo parantapo hoti paraparitapananu- yogamanuyutto idha bhikkhave ekacco puggalo orabbhiko hoti sukariko sakuniko 1- magaviko luddo macchaghatako coro coraghatako [2]- bandhanagariko ye va panannepi keci kururakammanta evam kho bhikkhave puggalo parantapo hoti paraparitapananuyogamanuyutto. {198.4} Kathanca bhikkhave puggalo attantapo ca hoti atta- paritapananuyogamanuyutto parantapo ca paraparitapananuyogamanuyutto idha bhikkhave ekacco puggalo raja va hoti khattiyo muddhabhisitto brahmano va [3]- mahasalo so puratthimena nagarassa navam santhagaram karapetva kesamassum oharetva kharajinam nivasetva sappitelena kayam abbhanjitva migavisanena pitthim kanduvamano [4]- santhagaram pavisati saddhim mahesiya brahmanena ca purohitena so tattha anantarahitaya bhumiya haritupalittaya seyyam kappeti ekissa gaviya sarupavacchaya yam ekasmim thane khiram hoti tena raja yapeti yam dutiyasmim thane khiram hoti tena mahesi yapeti yam tatiyasmim thane khiram hoti tena brahmano purohito yapeti yam catutthasmim @Footnote: 1 Yu. sakunatiko. 2 Ma. goghatako. 3 Ma. hoti. 4 Ma. navam. Thane khiram hoti tena aggim juhati avaseseva vacchako yapeti so evamaha ettaka usabha hannantu yannatthaya ettaka vacchatara hannantu yannatthaya ettaka vacchatariyo hannantu yannatthaya ettaka aja hannantu yannatthaya ettaka urabbha hannantu yannatthaya ettaka rukkha chijjantu yupatthaya ettaka dabba luyantu barihisatthayati ye pissa te honti dasati va pessati va kammakarati va tepi dandatajjita bhayatajjita assumukha rudamana parikammani karonti evam kho bhikkhave puggalo attantapo ca hoti attaparitapananuyogamanuyutto parantapo ca paraparitapananuyogamanuyutto. {198.5} Kathanca bhikkhave puggalo neva attantapo hoti na attaparitapananuyogamanuyutto na parantapo na paraparitapananu- yogamanuyutto so ca anattantapo aparantapo dittheva dhamme nicchato nibbuto sitibhuto sukhapatisamvedi brahmabhutena attana viharati idha bhikkhave tathagato loke uppajjati araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava so imam lokam sadevakam samarakam sabrahmakam sassamanabrahmanim pajam sadevamanussam sayam abhinna sacchikatva pavedeti so dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakaseti tam dhammam sunati gahapati va gahapatiputto va annatarasmim Va kule paccajato so tam dhammam sutva tathagate saddham patilabhati so tena saddhapatilabhena samannagato iti patisancikkhati sambadho gharavaso rajapatho abbhokaso pabbajja nayidam sukaram agaram ajjhavasata ekantaparipunnam ekantaparisuddham sankhalikhitam brahmacariyam caritum yannunaham kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajeyyanti so aparena samayena appam va bhogakkhandham pahaya mahantam va bhogakkhandham pahaya appam va natiparivattam pahaya mahantam va natiparivattam pahaya kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajati {198.6} so evam pabbajito samano bhikkhunam sikkhasajivasamapanno panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti nihitadando nihitasattho lajji dayapanno sabbapanabhutahitanukampi viharati adinnadanam pahaya adinnadana pativirato hoti dinnadayi dinnapatikankhi athenena sucibhutena attana viharati abrahmacariyam pahaya brahmacari hoti aracari virato methuna gamadhamma musavadam pahaya musavada pativirato hoti saccavadi saccasandho theto paccayiko avisamvadako lokassa pisunam vacam pahaya pisunaya vacaya pativirato hoti ito sutva na amutra akkhata imesam bhedaya amutra va sutva na imesam akkhata amusam bhedaya iti bhinnanam va sandhata sahitanam va anuppadata samaggaramo samaggarato Samagganandi samaggakaranim vacam bhasita hoti pharusam vacam pahaya pharusaya vacaya pativirato hoti ya sa vaca nela kannasukha pemaniya hadayangama pori bahujanakanta bahujanamanapa tatharupim vacam bhasita hoti samphappalapam pahaya samphappalapa pativirato hoti kalavadi bhutavadi atthavadi dhammavadi vinayavadi nidhanavatim vacam bhasita kalena sapadesam pariyantavatim atthasanhitam {198.7} so bijagamabhutagamasamarambha pativirato hoti ekabhattiko hoti rattuparato virato vikalabhojana naccagitavaditavisukadassana pativirato hoti malagandhavilepanadharanamandanavibhusanatthana pativirato hoti uccasayanamahasayana pativirato hoti jataruparajatapatiggahana pativirato hoti amakadhannapatiggahana pativirato hoti amakamamsapatiggahana pativirato hoti itthikumarikapatiggahana pativirato hoti dasidasa- patiggahana pativirato hoti ajelakapatiggahana pativirato hoti kukkutasukarapatiggahana pativirato hoti hatthigavassavalavapatiggahana pativirato hoti khettavatthupatiggahana pativirato hoti duteyyapahina- gamananuyoga pativirato hoti kayavikkaya pativirato hoti tulakuta- kamsakutamanakuta pativirato hoti ukkotanavancananikatisaviyoga pativirato hoti chedanavadhabandhaparamosaalopasahasakara pativirato hoti {198.8} so santuttho hoti kayapariharakena 1- civarena kucchipariharakena 2- pindapatena yena yeneva @Footnote: 1 Ma. Yu. kayapariharikena. 2 Ma. Yu. kucchipariharikena. Pakkamati samadayeva pakkamati seyyathapi nama pakkhi sakuno yena yeneva deti sapattabharova deti evameva bhikkhu santuttho hoti kayapariharakena civarena kucchipariharakena pindapatena yena yeneva pakkamati samadayeva pakkamati so imina ariyena silakkhandhena samannagato ajjhattam anavajjasukham patisamvedeti {198.9} so cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati {198.10} so imina ariyena indriyasamvarena samannagato ajjhattam abyasekasukham patisamvedeti so abhikkante patikkante sampajanakari hoti alokite vilokite sampajanakari hoti samminjite pasarite sampajanakari hoti sanghatipattacivaradharane sampajanakari hoti asite pite khayite sayite sampajanakari hoti uccarapassavakamme sampajanakari hoti gate thite nisinne sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakari Hoti so imina ca ariyena silakkhandhena samannagato imina ca ariyena indriyasamvarena samannagato imina ca ariyena satisampajannena samannagato vivittam senasanam bhajati arannam rukkhamulam pabbatam kandaram giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjam so pacchabhattam pindapatapatikkanto nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva so abhijjham loke pahaya vigatabhijjhena cetasa viharati abhijjhaya cittam parisodheti byapadapadosam pahaya abyapannacitto viharati sabbapanabhutahitanukampi byapadapadosa cittam parisodheti thinamiddham pahaya vigatathinamiddho viharati alokasanni sato sampajano thinamiddha cittam parisodheti uddhaccakukkuccam pahaya anuddhato viharati ajjhattam vupasantacitto uddhaccakukkucca cittam parisodheti vicikiccham pahaya tinnavicikiccho viharati akathamkathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodheti so ime panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane vivicceva kamehi .pe. Catuttham jhanam upasampajja viharati {198.11} so evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte pubbenivasanussatinanaya cittam abhininnameti so anekavihitam pubbenivasam anussarati seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo tissopi jatiyo catassopi jatiyo pancapi jatiyo dasapi jatiyo visampi jatiyo timsampi jatiyo cattalisampi Jatiyo pannasampi jatiyo jatisatampi jatisahassampi jatisatasahassampi anekepi samvattakappe anekepi vivattakappe anekepi samvattavivattakappe amutrasim evamnamo evamgotto evamvanno evamaharo evamsukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so tato cuto amutra udapadim tatrapasim evamnamo evamgotto evamvanno evamaharo evamsukhadukkhapatisamvedi evamayupariyanto so tato cuto idhupapannoti iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussarati {198.12} so evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte sattanam cutupapatananaya cittam abhininnameti so dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passati cavamane upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate yathakammupage satte pajanati ime vata bhonto satta kayaduccaritena samannagata vaciduccaritena samanna gata manoduccaritena samannagata ariyanam upavadaka micchaditthika micchaditthikammasamadana te kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapanna ime va pana bhonto satta kayasucaritena samannagata vacisucaritena samannagata manosucaritena samannagata ariyanam anupavadaka sammaditthika sammaditthikammasamadana te kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapannati iti dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passati cavamane Upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate yathakammupage satte pajanati {198.13} so evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte asavanam khayananaya cittam abhininnameti so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati ime asavati yathabhutam pajanati ayam asavasamudayoti yathabhutam pajanati ayam asavanirodhoti yathabhutam pajanati ayam asavanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati {198.14} tassa evam janato evam passato kamasavapi cittam vimuccati bhavasavapi cittam vimuccati avijjasavapi cittam vimuccati vimuttasmim vimuttamiti nanam hoti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanati evam kho bhikkhave puggalo neva attantapo hoti na attaparitapananuyogamanuyutto na parantapo na paraparitapananuyogamanuyutto so ca anattantapo aparantapo dittheva dhamme nicchato nibbuto sitibhuto sukhapatisamvedi brahmabhutena attana viharati . ime kho bhikkhave cattaro puggala santo samvijjamana lokasminti. [199] [1]- Tanham vo bhikkhave desessami jalinim samsaritam 2- visatam visattikam yaya ayam loko uddhasto pariyonaddho tantakulakajato @Footnote: 1 Ma. bhagava etadavoca. 2 Ma. Yu. saritam. Gulagunthikajato munjapabbajabhuto apayam duggatim vinipatam samsaram nativattati tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. {199.1} Bhagava etadavoca katama ca sa bhikkhave tanha jalini samsarita visata visattika yaya ayam loko uddhasto pariyonaddho tantakulakajato gulagunthikajato munjapabbajabhuto apayam duggatim vinipatam samsaram nativattati . attharasa kho panimani bhikkhave tanhavicaritani ajjhattikassupadaya attharasa tanhavicaritani bahirassupadaya katamani tani attharasa tanhavicaritani ajjhattikassupadaya asmiti bhikkhave sati itthasmiti hoti evasmiti hoti annathasmiti hoti asasmiti hoti satasmiti hoti santi hoti ittham santi hoti evam santi hoti annatha santi hoti api 1- santi hoti api ittham santi hoti api evam santi hoti api annatha santi hoti bhavissanti hoti ittham bhavissanti hoti evam bhavissanti hoti annatha bhavissanti hoti imani attharasa tanhavicaritani ajjhattikassupadaya. {199.2} Katamani attharasa tanhavicaritani bahirassupadaya imina asmiti bhikkhave sati imina itthasmiti hoti imina evasmiti hoti imina annathasmiti hoti imina asasmiti hoti imina satasmiti hoti imina santi hoti @Footnote: 1 Ma. apiham. Yu. apiha. ito param idisameva. Imina ittham santi hoti imina evam santi hoti imina annatha santi hoti imina api santi hoti imina api ittham santi hoti imina api evam santi hoti imina api annatha santi hoti imina bhavissanti hoti imina ittham bhavissanti hoti imina evam bhavissanti hoti imina annatha bhavissanti hoti imina attharasa tanhavicaritani bahirassupadaya. {199.3} Iti attharasa tanhavicaritani ajjhattikassupadaya attharasa tanhavicaritani bahirassupadaya imina vuccanti bhikkhave chattimsa tanhavicaritani iti evarupani atitani chattimsa tanhavicaritani anagatani chattimsa tanhavicaritani paccuppannani chattimsa tanhavicaritani [1]- Atthatanhavicaritasatam 2- hoti. Ayam kho sa bhikkhave tanha jalini samsarita 3- visata visattika yaya ayam loko uddhasto pariyonaddho tantakulakajato gulagunthikajato munjapabbajabhuto apayam duggatim vinipatam samsaram nativattatiti. [200] Cattarimani bhikkhave jayanti katamani cattari pema pemam jayati pema doso jayati dosa pemam jayati dosa doso jayati. {200.1} Kathanca bhikkhave pema pemam jayati idha bhikkhave puggalo puggalassa ittho hoti kanto manapo tam pare itthena kantena manapena samudacaranti tassa evam hoti yo kho myayam puggalo ittho kanto manapo tam pare itthena kantena manapena @Footnote: 1 Ma. Yu. evam. 2 Ma. atthasatam tanhavicaritam hoti. Yu. attharasatanhavicaritani @satam. 3 Ma. Yu. sarita. Samudacarantiti so tesu pemam janeti evam kho bhikkhave pema pemam jayati. {200.2} Kathanca bhikkhave pema doso jayati idha bhikkhave puggalo puggalassa ittho hoti kanto manapo tam pare anitthena akantena amanapena samudacaranti tassa evam hoti yo kho myayam puggalo ittho kanto manapo tam pare anitthena akantena amanapena samudacarantiti so tesu dosam janeti evam kho bhikkhave pema doso jayati. {200.3} Kathanca bhikkhave dosa pemam jayati idha bhikkhave puggalo puggalassa anittho hoti akanto amanapo tam pare anitthena akantena amanapena samudacaranti tassa evam hoti yo kho myayam puggalo anittho akanto amanapo tam pare anitthena akantena amanapena samudacarantiti so tesu pemam janeti evam kho bhikkhave dosa pemam jayati. {200.4} Kathanca bhikkhave dosa doso jayati idha bhikkhave puggalo puggalassa anittho hoti akanto amanapo tam pare itthena kantena manapena samudacaranti tassa evam hoti yo kho myayam puggalo anittho akanto amanapo tam pare itthena kantena manapena samudacarantiti so tesu dosam janeti evam kho bhikkhave dosa doso jayati. Imani kho bhikkhave cattari [1]- jayanti. Yasmim bhikkhave samaye bhikkhu vivicceva kamehi .pe. pathamam jhanam upasampajja viharati yam pissa pema pemam jayati tam pissa @Footnote: 1 Ma. Yu. pemani. Tasmim samaye na hoti yo pissa pema doso jayati so pissa tasmim samaye na hoti yam pissa dosa pemam jayati tam pissa tasmim samaye na hoti yo pissa dosa doso jayati so pissa tasmim samaye na hoti. {200.5} Yasmim bhikkhave samaye bhikkhu vitakkavicaranam vupasama .pe. Dutiyam jhanam .pe. tatiyam jhanam .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati yam pissa pema pemam jayati tam pissa tasmim samaye na hoti yo pissa pema doso jayati so pissa tasmim samaye na hoti yam pissa dosa pemam jayati tam pissa tasmim samaye na hoti yo pissa dosa doso jayati so pissa tasmim samaye na hoti. {200.6} Yasmim bhikkhave samaye bhikkhu asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati yam pissa pema pemam jayati tam pissa pahinam hoti ucchinnamulam talavatthukatam anabhavam katam ayatimanuppadadhammam yo pissa pema doso jayati so pissa pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavam kato ayatimanuppadadhammo yam pissa dosa pemam jayati tam pissa pahinam hoti ucchinnamulam talavatthukatam anabhavam katam ayatimanuppadadhammam yo pissa dosa doso jayati so pissa pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavam kato ayatimanuppadadhammo ayam vuccati bhikkhave bhikkhu na usseneti na patisseneti na dhupayati na pajjalati Na pajjhayati. {200.7} Kathanca bhikkhave bhikkhu usseneti idha bhikkhave bhikkhu rupam attato samanupassati rupavantam va attanam attani va rupam rupasmim va attanam vedanam attato samanupassati vedanavantam va attanam attani va vedanam vedanaya va attanam sannam attato samanupassati sannavantam va attanam attani va sannam sannaya va attanam sankhare attato samanupassati sankharavantam va attanam attani va sankhare sankharesu va attanam vinnanam attato samanupassati vinnanavantam va attanam attani va vinnanam vinnanasmim va attanam evam kho bhikkhave bhikkhu usseneti. {200.8} Kathanca bhikkhave bhikkhu na usseneti idha bhikkhave bhikkhu na rupam attato samanupassati na rupavantam va attanam na attani va rupam na rupasmim va attanam na vedanam attato samanupassati na vedanavantam va attanam na attani va vedanam na vedanaya va attanam na sannam attato samanupassati na sannavantam va attanam na attani va sannam na sannaya va attanam na sankhare attato samanupassati na sankharavantam va attanam na attani va sankhare na sankharesu va attanam na vinnanam attato samanupassati na vinnanavantam va attanam na attani va vinnanam na vinnanasmim va attanam evam kho bhikkhave bhikkhu na usseneti. {200.9} Kathanca bhikkhave bhikkhu patisseneti Idha bhikkhave bhikkhu akkosantam paccakkosati rosantam patirosati bhandantam patibhandati evam kho bhikkhave bhikkhu patisseneti . Kathanca bhikkhave bhikkhu na patisseneti idha bhikkhave bhikkhu akkosantam na paccakkosati rosantam na patirosati bhandantam na patibhandati evam kho bhikkhave bhikkhu na patisseneti. {200.10} Kathanca bhikkhave bhikkhu dhupayati asmiti bhikkhave sati itthasmiti hoti evasmiti hoti annathasmiti hoti asasmiti hoti satasmiti hoti santi hoti ittham santi hoti evam santi hoti annatha santi hoti api santi hoti api ittham santi hoti api evam santi hoti api annatha santi hoti bhavissanti hoti ittham bhavissanti hoti evam bhavissanti hoti annatha bhavissanti hoti evam kho bhikkhave bhikkhu dhupayati. {200.11} Kathanca bhikkhave bhikkhu na dhupayati asmiti bhikkhave asati itthasmiti na hoti evasmiti na hoti annathasmiti na hoti asasmiti na hoti satasmiti na hoti santi na hoti ittham santi na hoti evam santi na hoti annatha santi na hoti api santi na hoti api ittham santi na hoti api evam santi na hoti api annatha santi na hoti bhavissanti na hoti ittham bhavissanti na hoti evam bhavissanti na hoti annatha bhavissanti na hoti evam kho bhikkhave bhikkhu na dhupayati. {200.12} Kathanca bhikkhave bhikkhu pajjalati imina asmiti bhikkhave sati imina Itthasmiti hoti imina evasmiti hoti imina annathasmiti hoti imina asasmiti hoti imina satasmiti hoti imina santi hoti imina ittham santi hoti imina evam santi hoti imina annatha santi hoti imina api santi hoti imina api ittham santi hoti imina api evam santi hoti imina api annatha santi hoti imina bhavissanti hoti imina ittham bhavissanti hoti imina evam bhavissanti hoti imina annatha bhavissanti hoti evam kho bhikkhave bhikkhu pajjalati. {200.13} Kathanca bhikkhave bhikkhu na pajjalati imina asmiti bhikkhave asati imina itthasmiti na hoti imina evasmiti na hoti imina annathasmiti na hoti imina asasmiti na hoti imina satasmiti na hoti imina santi na hoti imina ittham santi na hoti imina evam santi na hoti imina annatha santi na hoti imina api santi na hoti imina api ittham santi na hoti imina api evam santi na hoti imina api annatha santi na hoti imina bhavissanti na hoti imina ittham bhavissanti na hoti imina evam bhavissanti na hoti imina annatha bhavissanti na hoti evam kho bhikkhave bhikkhu na pajjalati. {200.14} Kathanca bhikkhave bhikkhu pajjhayati 1- idha bhikkhave bhikkhuno asmimano pahino na hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavam kato ayatimanuppadadhammo evam kho bhikkhave @Footnote: 1 Ma. Yu. sampajjhayati. ito param idisameva. Bhikkhu pajjhayati. {200.15} Kathanca bhikkhave bhikkhu na pajjhayati idha bhikkhave bhikkhuno asmimano pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavam kato ayatimanuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu na pajjhayatiti. Mahavaggo pancamo. Catuttho pannasako samatto [1]- ------------ @Footnote: 1 Ma. tassuddanam @ sotanugatam thanam bhaddiya samugiyavappasattha ca @ mallika attantapo tanhapemena ca dasa teti. Pannasakasangahita vagga sappurisavaggo pathamo [201] Asappurisanca vo bhikkhave desessami asappurisena asappurisataranca sappurisanca sappurisena sappurisataranca tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca katamo ca bhikkhave asappuriso idha bhikkhave ekacco panatipati hoti adinnadayi hoti kamesu micchacari hoti musavadi hoti suramerayamajjapamadatthayi hoti ayam vuccati bhikkhave asappuriso. {201.1} Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca panatipati hoti paranca panatipate samadapeti attana ca adinnadayi hoti paranca adinnadane samadapeti attana ca kamesu micchacari hoti paranca kamesu micchacare samadapeti attana ca musavadi hoti paranca musavade samadapeti attana ca suramerayamajjapamadatthayi hoti paranca suramerayamajjapamadatthane samadapeti ayam vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro. {201.2} Katamo ca bhikkhave sappuriso idha bhikkhave ekacco panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesu micchacara pativirato hoti musavada pativirato hoti suramerayamajjapamadatthana Pativirato hoti ayam vuccati bhikkhave sappuriso . katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca panatipata pativirato hoti paranca panatipata veramaniya samadapeti attana ca adinnadana pativirato hoti paranca adinnadana veramaniya samadapeti attana ca kamesu micchacara pativirato hoti paranca kamesu micchacara veramaniya samadapeti attana ca musavada pativirato hoti paranca musavada veramaniya samadapeti attana ca suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti paranca suramerayamajjapamadatthana veramaniya samadapeti ayam vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataroti. [202] Asappurisanca vo bhikkhave desessami asappurisena asappurisataranca sappurisanca sappurisena sappurisataranca tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca katamo ca bhikkhave asappuriso idha bhikkhave ekacco assaddho hoti ahiriko hoti anottappi hoti appassuto hoti kusito hoti mutthassati hoti duppanno hoti ayam vuccati bhikkhave asappuriso. {202.1} Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca assaddho hoti paranca assaddhiye 1- samadapeti attana ca @Footnote: 1 Yu. asaddhaya. Ahiriko hoti paranca ahirikataya samadapeti attana ca anottappi hoti paranca anottappe samadapeti attana ca appassuto hoti paranca appassute samadapeti attana ca kusito hoti paranca kosajje samadapeti attana ca mutthassati hoti paranca mutthasacce samadapeti attana ca duppanno hoti paranca duppannataya samadapeti ayam vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro. {202.2} Katamo ca bhikkhave sappuriso idha bhikkhave ekacco saddho hoti hirima hoti ottappi hoti bahussuto hoti araddhaviriyo hoti satima hoti pannava hoti ayam vuccati bhikkhave sappuriso. {202.3} Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca saddhasampanno hoti paranca saddhasampadaya samadapeti attana ca hirima hoti paranca hirimataya samadapeti attana ca ottappi hoti paranca ottappe samadapeti attana ca bahussuto hoti paranca bahusacce samadapeti attana ca araddhaviriyo hoti paranca viriyarambhe samadapeti attana ca upatthitassati hoti paranca satipatthane samadapeti attana ca pannasampanno hoti paranca pannasampadaya samadapeti ayam vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataroti. [203] Asappurisanca vo bhikkhave desessami asappurisena asappurisataranca sappurisanca sappurisena sappurisataranca tam sunatha .pe. Katamo ca bhikkhave asappuriso idha bhikkhave ekacco panatipati hoti adinnadayi hoti kamesu micchacari hoti musavadi hoti pisunavaco hoti pharusavaco hoti samphappalapi hoti ayam vuccati bhikkhave asappuriso. {203.1} Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca panatipati hoti paranca panatipate samadapeti attana ca adinnadayi hoti paranca adinnadane samadapeti attana ca kamesu micchacari hoti paranca kamesu micchacare samadapeti attana ca musavadi hoti paranca musavade samadapeti attana ca pisunavaco hoti paranca pisunaya vacaya samadapeti attana ca pharusavaco hoti paranca pharusaya vacaya samadapeti attana ca samphappalapi hoti paranca samphappalape samadapeti ayam vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro. {203.2} Katamo ca bhikkhave sappuriso idha bhikkhave ekacco panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesu micchacara pativirato hoti musavada pativirato hoti pisunaya vacaya pativirato hoti pharusaya vacaya pativirato hoti samphappalapa pativirato hoti ayam vuccati bhikkhave sappuriso. {203.3} Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca panatipata pativirato hoti paranca panatipata veramaniya samadapeti attana ca adinnadana Pativirato hoti paranca adinnadana veramaniya samadapeti attana ca kamesu micchacara pativirato hoti paranca kamesu micchacara veramaniya samadapeti attana ca musavada pativirato hoti paranca musavada veramaniya samadapeti attana ca pisunaya vacaya pativirato hoti paranca pisunaya vacaya veramaniya samadapeti attana ca pharusaya vacaya pativirato hoti paranca pharusaya vacaya veramaniya samadapeti attana ca samphappalapa pativirato hoti paranca samphappalapa veramaniya samadapeti ayam vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataroti. [204] Asappurisanca vo bhikkhave desessami asappurisena asappurisataranca sappurisanca sappurisena sappurisataranca tam sunatha .pe. katamo ca bhikkhave asappuriso idha bhikkhave ekacco panatipati hoti .pe. abhijjhalu hoti byapannacitto hoti micchaditthiko hoti ayam vuccati bhikkhave asappuriso. {204.1} Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca panatipati hoti paranca panatipate samadapeti .pe. attana ca abhijjhalu hoti paranca abhijjhaya samadapeti attana ca byapannacitto hoti paranca byapade samadapeti attana ca micchaditthiko hoti paranca micchaditthiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro . katamo ca bhikkhave Sappuriso idha bhikkhave ekacco panatipata pativirato hoti .pe. anabhijjhalu hoti abyapannacitto hoti sammaditthiko hoti ayam vuccati bhikkhave sappuriso . katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca panatipata pativirato hoti paranca panatipata veramaniya samadapeti .pe. Attana ca anabhijjhalu hoti paranca anabhijjhaya samadapeti attana ca abyapannacitto hoti paranca abyapade samadapeti attana ca sammaditthiko hoti paranca sammaditthiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataroti. [205] Asappurisanca vo bhikkhave desessami asappurisena asappurisataranca sappurisanca sappurisena sappurisataranca tam sunatha .pe. katamo ca bhikkhave asappuriso idha bhikkhave ekacco micchaditthiko hoti micchasankappo hoti micchavaco hoti micchakammanto hoti micchaajivo hoti micchavayamo hoti micchasati hoti micchasamadhi hoti ayam vuccati bhikkhave asappuriso. {205.1} Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca micchaditthiko hoti paranca micchaditthiya samadapeti attana ca micchasankappo hoti paranca micchasankappe samadapeti attana ca micchavaco hoti paranca micchavacaya samadapeti attana ca micchakammanto hoti paranca micchakammante samadapeti attana Ca micchaajivo hoti paranca micchaajive samadapeti attana ca micchavayamo hoti paranca micchavayame samadapeti attana ca micchasati hoti paranca micchasatiya samadapeti attana ca micchasamadhi hoti paranca micchasamadhimhi samadapeti ayam vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro. {205.2} Katamo ca bhikkhave sappuriso idha bhikkhave ekacco sammaditthiko hoti sammasankappo hoti sammavaco hoti sammakammanto hoti sammaajivo hoti sammavayamo hoti sammasati hoti sammasamadhi hoti ayam vuccati bhikkhave sappuriso. {205.3} Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca sammaditthiko hoti paranca sammaditthiya samadapeti attana ca sammasankappo hoti paranca sammasankappe samadapeti attana ca sammavaco hoti paranca sammavacaya samadapeti attana ca sammakammanto hoti paranca sammakammante samadapeti attana ca sammaajivo hoti paranca sammaajive samadapeti attana ca sammavayamo hoti paranca sammavayame samadapeti attana ca sammasati hoti paranca sammasatiya samadapeti attana ca sammasamadhi hoti paranca sammasamadhimhi samadapeti ayam vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataroti. [206] Asappurisanca vo bhikkhave desessami asappurisena asappurisataranca sappurisanca sappurisena sappurisataranca tam sunatha .pe. Katamo ca bhikkhave asappuriso idha bhikkhave ekacco micchaditthiko hoti .pe. micchanani hoti micchavimutti hoti ayam vuccati bhikkhave asappuriso. {206.1} Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca micchaditthiko hoti paranca micchaditthiya samadapeti .pe. attana ca micchanani hoti paranca micchanane samadapeti attana ca micchavimutti hoti paranca micchavimuttiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro. {206.2} Katamo ca bhikkhave sappuriso idha bhikkhave ekacco sammaditthiko hoti .pe. sammanani hoti sammavimutti hoti ayam vuccati bhikkhave sappuriso . katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro idha bhikkhave ekacco attana ca sammaditthiko hoti paranca sammaditthiya samadapeti .pe. attana ca sammanani hoti paranca sammanane samadapeti attana ca sammavimutti hoti paranca sammavimuttiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataroti. [207] Papanca vo bhikkhave desessami papena papataranca kalyananca kalyanena kalyanataranca tam sunatha .pe. Katamo ca bhikkhave papo idha bhikkhave ekacco panatipati hoti .pe. micchaditthiko hoti ayam vuccati bhikkhave papo . katamo ca bhikkhave papena papataro idha bhikkhave ekacco attana ca Panatipati hoti paranca panatipate samadapeti .pe. Attana ca micchaditthiko hoti paranca micchaditthiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave papena papataro. {207.1} Katamo ca bhikkhave kalyano idha bhikkhave ekacco panatipata pativirato hoti .pe. sammaditthiko hoti ayam vuccati bhikkhave kalyano . katamo ca bhikkhave kalyanena kalyanataro idha bhikkhave ekacco attana ca panatipata pativirato hoti paranca panatipata veramaniya samadapeti .pe. attana ca sammaditthiko hoti paranca sammaditthiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave kalyanena kalyanataroti. [208] Papanca vo bhikkhave desessami papena papataranca kalyananca kalyanena kalyanataranca tam sunatha .pe. katamo ca bhikkhave papo idha bhikkhave ekacco micchaditthiko hoti .pe. Micchanani hoti micchavimutti hoti ayam vuccati bhikkhave papo. {208.1} Katamo ca bhikkhave papena papataro idha bhikkhave ekacco attana ca micchaditthiko hoti paranca micchaditthiya samadapeti .pe. attana ca micchanani hoti paranca micchanane samadapeti attana ca micchavimutti hoti paranca micchavimuttiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave papena papataro . katamo ca bhikkhave kalyano idha bhikkhave ekacco sammaditthiko Hoti .pe. sammanani hoti sammavimutti hoti ayam vuccati bhikkhave kalyano. {208.2} Katamo ca bhikkhave kalyanena kalyanataro idha bhikkhave ekacco attana ca sammaditthiko hoti paranca sammaditthiya samadapeti .pe. attana ca sammanani hoti paranca sammanane samadapeti attana ca sammavimutti hoti paranca sammavimuttiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave kalyanena kalyanataroti. [209] Papadhammanca vo bhikkhave desessami papadhammena papadhammataranca kalyanadhammanca kalyanadhammena kalyanadhammataranca tam sunatha .pe. katamo ca bhikkhave papadhammo idha bhikkhave ekacco panatipati hoti .pe. micchaditthiko hoti ayam vuccati bhikkhave papadhammo. {209.1} Katamo ca bhikkhave papadhammena papadhammataro idha bhikkhave ekacco attana ca panatipati hoti paranca panatipate samadapeti .pe. attana ca micchaditthiko hoti paranca micchaditthiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave papadhammena papadhammataro. {209.2} Katamo ca bhikkhave kalyanadhammo idha bhikkhave ekacco panatipata pativirato hoti .pe. sammaditthiko hoti ayam vuccati bhikkhave kalyanadhammo. {209.3} Katamo ca bhikkhave kalyanadhammena kalyanadhammataro idha bhikkhave ekacco attana ca panatipata pativirato hoti paranca panatipata Veramaniya samadapeti .pe. attana ca sammaditthiko hoti paranca sammaditthiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave kalyanadhammena kalyanadhammataroti. [210] Papadhammanca vo bhikkhave desessami papadhammena papadhammataranca kalyanadhammanca kalyanadhammena kalyanadhammataranca tam sunatha .pe. katamo ca bhikkhave papadhammo idha bhikkhave ekacco micchaditthiko hoti .pe. micchanani hoti micchavimutti hoti ayam vuccati bhikkhave papadhammo. {210.1} Katamo ca bhikkhave papadhammena papadhammataro idha bhikkhave ekacco attana ca micchaditthiko hoti paranca micchaditthiya samadapeti .pe. attana ca micchanani hoti paranca micchanane samadapeti attana ca micchavimutti hoti paranca micchavimuttiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave papadhammena papadhammataro. {210.2} Katamo ca bhikkhave kalyanadhammo idha bhikkhave ekacco sammaditthiko hoti .pe. sammanani hoti sammavimutti hoti ayam vuccati bhikkhave kalyanadhammo. {210.3} Katamo ca bhikkhave kalyanadhammena kalyanadhammataro idha bhikkhave ekacco attana ca sammaditthiko hoti paranca sammaditthiya samadapeti .pe. attana ca sammanani hoti paranca sammanane samadapeti attana ca sammavimutti hoti paranca sammavimuttiya samadapeti ayam vuccati bhikkhave Kalyanadhammena kalyanadhammataroti. Sappurisavaggo pathamo. [1]- -------------- Sobhanavaggo dutiyo [211] Cattarome bhikkhave parisadusana katame cattaro bhikkhu bhikkhave dussilo papadhammo parisadusano bhikkhuni bhikkhave dussila papadhamma parisadusana upasako bhikkhave dussilo papadhammo parisadusano upasika bhikkhave dussila papadhamma parisadusana ime kho bhikkhave cattaro parisadusana. {211.1} Cattarome bhikkhave parisasobhana katame cattaro bhikkhu bhikkhave silava kalyanadhammo parisasobhano bhikkhuni bhikkhave silavati kalyanadhamma parisasobhana upasako bhikkhave silava kalyanadhammo parisasobhano upasika bhikkhave silavati kalyanadhamma parisasobhana ime kho bhikkhave cattaro parisasobhanati. [212] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi kayaduccaritena vaciduccaritena manoduccaritena micchaditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye . catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi @Footnote: 1 Ma. tassuddanam @ sikkhapadanca assaddham sattakammam athoca dasakammam @ atthangikanca dasamaggam dve papadhamma apare dveti. Catuhi kayasucaritena vacisucaritena manosucaritena sammaditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [213] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi kayaduccaritena vaciduccaritena manoduccaritena akatannuta akatavedita imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye . catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi catuhi kayasucaritena vacisucaritena manosucaritena katannuta katavedita imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [214] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi panatipati hoti adinnadayi hoti kamesu micchacari hoti musavadi hoti .pe. panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesu micchacara pativirato hoti musavada pativirato hoti .pe. [215] Micchaditthiko hoti micchasankappo hoti micchavaco hoti micchakammanto hoti .pe. sammaditthiko hoti sammasankappo hoti sammavaco hoti sammakammanto hoti .pe. [216] Micchaajivo hoti micchavayamo hoti micchasati hoti micchasamadhi hoti .pe. sammaajivo hoti sammavayamo hoti sammasati hoti sammasamadhi hoti .pe. [217] Aditthe ditthavadi hoti assute sutavadi hoti amute mutavadi hoti avinnate vinnatavadi hoti .pe. Aditthe aditthavadi hoti assute assutavadi hoti amute amutavadi hoti avinnate avinnatavadi hoti .pe. [218] Ditthe aditthavadi hoti sute assutavadi hoti mute amutavadi hoti vinnate avinnatavadi hoti .pe. Ditthe ditthavadi hoti sute sutavadi hoti mute mutavadi hoti vinnate vinnatavadi hoti .pe. [219] Assaddho hoti dussilo hoti ahiriko hoti anottappi hoti .pe. saddho hoti silava hoti hirima hoti ottappi hoti .pe. [220] Assaddho hoti dussilo hoti kusito hoti duppanno hoti .pe. saddho hoti silava hoti araddhaviriyo hoti pannava hoti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. Sobhanavaggo dutiyo. [1]- ------------- @Footnote: 1 Ma. tassuddanam @ parisa ditthi akatannuta panatipatapi dve magga @ dve voharapatha vutta ahirikam duppannena cati. Duccaritavaggo tatiyo [221] Cattarimani bhikkhave vaciduccaritani katamani cattari musavado pisuna vaca pharusa vaca samphappalapo imani kho bhikkhave cattari vaciduccaritani . cattarimani bhikkhave vacisucaritani katamani cattari saccavaca apisuna vaca sanha vaca mantabhasa 1- imani kho bhikkhave cattari vacisucaritaniti. [222] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati katamehi catuhi kayaduccaritena vaciduccaritena manoduccaritena micchaditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati. {222.1} Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato pandito byatto sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavati katamehi catuhi kayasucaritena vacisucaritena manosucaritena sammaditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato pandito byatto sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavatiti. @Footnote: 1 Ma. Yu. mantavaca. [223] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati katamehi catuhi kayaduccaritena vaciduccaritena manoduccaritena akatannuta akatavedita .pe. Kayasucaritena vacisucaritena manosucaritena katannuta katavedita .pe. [224] Panatipati hoti adinnadayi hoti kamesu micchacari hoti musavadi hoti .pe. panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesu micchacara pativirato hoti musavada pativirato hoti .pe. [225] Micchaditthiko hoti micchasankappo hoti micchavaco hoti micchakammanto hoti .pe. sammaditthiko hoti sammasankappo hoti sammavaco hoti sammakammanto hoti .pe. [226] Micchaajivo hoti micchavayamo hoti micchasati hoti micchasamadhi hoti .pe. sammaajivo hoti sammavayamo hoti sammasati hoti sammasamadhi hoti .pe. [227] Aditthe ditthavadi hoti assute sutavadi hoti amute mutavadi hoti avinnate vinnatavadi hoti .pe. Aditthe aditthavadi hoti assute assutavadi hoti amute amutavadi hoti avinnate avinnatavadi hoti .pe. [228] Ditthe aditthavadi hoti sute assutavadi hoti mute amutavadi hoti vinnate avinnatavadi hoti .pe. Ditthe ditthavadi hoti sute sutavada hoti mute mutavadi hoti vinnate vinnatavadi hoti .pe. [229] Assaddho hoti dussilo hoti ahiriko hoti anottappi hoti .pe. saddho hoti silava hoti hirima hoti ottappi hoti .pe. [230] Assaddho hoti dussilo hoti kusito hoti duppanno hoti .pe. saddho hoti silava hoti araddhaviriyo hoti pannava hoti imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato pandito byatto sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavatiti. [231] Cattarome bhikkhave kavi katame cattaro cintakavi sutakavi atthakavi patibhanakavi ime kho bhikkhave cattaro kaviti. Duccaritavaggo tatiyo. [1]- -------------- Kammavaggo catuttho [232] Cattarimani bhikkhave kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditani katamani cattari atthi bhikkhave kammam kanham kanhavipakam atthi bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam atthi bhikkhave @Footnote: 1 Ma. tassuddanam @ duccaritam ditthi akatannu ca panatipatapi dve magga @ dve voharapatha vutta ahirikam dupannakavina cati. Kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam atthi bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati imani kho bhikkhave cattari kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditaniti. [233] Cattarimani bhikkhave kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditani katamani cattari atthi bhikkhave kammam kanham kanhavipakam atthi bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam atthi bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam atthi bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati. {233.1} Katamanca bhikkhave kammam kanham kanhavipakam idha bhikkhave ekacco sabyapajjham kayasankharam abhisankharoti sabyapajjham vacisankharam abhisankharoti sabyapajjham manosankharam abhisankharoti so sabyapajjham kayasankharam abhisankharitva sabyapajjham vacisankharam abhisankharitva sabyapajjham manosankharam abhisankharitva sabyapajjham lokam upapajjati tamenam sabyapajjham lokam upapannam samanam sabyapajjha phassa phusanti so sabyapajjhehi phassehi phuttho samano sabyapajjham vedanam vediyati 1- ekantadukkham seyyathapi satta nerayika idam vuccati bhikkhave kammam kanham kanhavipakam. {233.2} Katamanca bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam idha bhikkhave ekacco abyapajjham kayasankharam abhisankharoti abyapajjham vacisankharam abhisankharoti abyapajjham manosankharam abhisankharoti so abyapajjham kayasankharam abhisankharitva abyapajjham vacisankharam abhisankharitva abyapajjham manosankharam abhisankharitva @Footnote: 1 Ma. vedayati. ito param idisameva. Abyapajjham lokam upapajjati tamenam abyapajjham lokam upapannam samanam abyapajjha phassa phusanti so abyapajjhehi phassehi phuttho samano abyapajjham vedanam vediyati ekantasukham seyyathapi deva subhakinha idam vuccati bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam. {233.3} Katamanca bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam idha bhikkhave ekacco sabyapajjhampi abyapajjhampi kayasankharam abhisankharoti sabyapajjhampi abyapajjhampi vacisankharam abhisankharoti sabyapajjhampi abyapajjhampi manosankharam abhisankharoti so sabyapajjhampi abyapajjhampi kayasankharam abhisankharitva sabyapajjhampi abyapajjhampi vacisankharam abhisankharitva sabyapajjhampi abyapajjhampi manosankharam abhisankharitva sabyapajjhampi abyapajjhampi lokam upapajjati tamenam sabyapajjhampi abyapajjhampi lokam upapannam samanam sabyapajjhapi abyapajjhapi phassa phusanti so sabyapajjhehipi abyapajjhehipi phassehi phuttho samano sabyapajjhampi abyapajjhampi vedanam vediyati vokinnasukhadukkham seyyathapi manussa ekacce ca deva ekacce ca vinipatika idam vuccati bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam. {233.4} Katamanca bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati tatra bhikkhave yampidam 1- kammam kanham kanhavipakam tassa pahanaya ya cetana yampidam kammam sukkam sukkavipakam tassa pahanaya ya cetana yampidam kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam tassa pahanaya ya cetana idam vuccati @Footnote: 1 Ma. yamidam. ito param idisameva. Bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati . imani kho bhikkhave cattari kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditaniti. [234] Athakho sikhamoggallano brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho sikhamoggallano brahmano bhagavantam etadavoca purimani bho gotama divasani purimatarani sonakayano manavo yenaham tenupasankami upasankamitva mam etadavoca samano gotamo sabbakammanam akiriyam pannapeti sabbakammanam kho pana akiriyam pannapento ucchedam aha lokassa kammasaccayam bho loko kammasamarambhatthayiti. {234.1} Dassanampi kho aham brahmana sonakayanassa manavassa nabhijanami kuto panevarupo kathasallapo cattarimani brahmana kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditani katamani cattari atthi brahmana kammam kanham kanhavipakam atthi brahmana kammam sukkam sukkavipakam atthi brahmana kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam atthi brahmana kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati. {234.2} Katamanca brahmana kammam kanham kanhavipakam idha brahmana ekacco sabyapajjham kayasankharam abhisankharoti sabyapajjham vacisankharam abhisankharoti sabyapajjham manosankharam abhisankharoti so Sabyapajjham kayasankharam abhisankharitva sabyapajjham vacisankharam abhisankharitva sabyapajjham manosankharam abhisankharitva sabyapajjham lokam upapajjati tamenam sabyapajjham lokam upapannam samanam sabyapajjha phassa phusanti so sabyapajjhehi phassehi phuttho samano sabyapajjham vedanam vediyati ekantadukkham seyyathapi satta nerayika idam vuccati brahmana kammam kanham kanhavipakam. {234.3} Katamanca brahmana kammam sukkam sukkavipakam idha brahmana ekacco abyapajjham kayasankharam abhisankharoti abyapajjham vacisankharam abhisankharoti abyapajjham manosankharam abhisankharoti so abyapajjham kayasankharam abhisankharitva abyapajjham vacisankharam abhisankharitva abyapajjham manosankharam abhisankharitva abyapajjham lokam upapajjati tamenam abyapajjham lokam upapannam samanam abyapajjha phassa phusanti so abyapajjhehi phassehi phuttho samano abyapajjham vedanam vediyati ekantasukham seyyathapi deva subhakinha idam vuccati brahmana kammam sukkam sukkavipakam. {234.4} Katamanca brahmana kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam idha brahmana ekacco sabyapajjhampi abyapajjhampi kayasankharam abhisankharoti sabyapajjhampi abyapajjhampi vacisankharam abhisankharoti sabyapajjhampi abyapajjhampi manosankharam abhisankharoti so sabyapajjhampi abyapajjhampi kayasankharam abhisankharitva sabyapajjhampi abyapajjhampi vacisankharam abhisankharitva sabyapajjhampi abyapajjhampi manosankharam abhisankharitva sabyapajjhampi abyapajjhampi Lokam upapajjati tamenam sabyapajjhampi abyapajjhampi lokam upapannam samanam sabyapajjhapi abyapajjhapi phassa phusanti so sabyapajjhehipi abyapajjhehipi phassehi phuttho samano sabyapajjhampi abyapajjhampi vedanam vediyati vokinnasukhadukkham seyyathapi manussaekacce ca deva ekacce ca vinipatika idam vuccati brahmana kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam. {234.5} Katamanca brahmana kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati tatra brahmana yampidam kammam kanham kanhavipakam tassa pahanaya ya cetana yampidam kammam sukkam sukkavipakam tassa pahanaya ya cetana yampidam kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam tassa pahanaya ya cetana idam vuccati brahmana kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati . imani kho brahmana cattari kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditaniti. [235] Cattarimani bhikkhave kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditani katamani cattari atthi bhikkhave kammam kanham kanhavipakam atthi bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam atthi bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam atthi bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati . katamanca bhikkhave kammam kanham kanhavipakam idha bhikkhave ekacco panatipati hoti adinnadayi hoti kamesu micchacari hoti musavadi hoti Suramerayamajjapamadatthayi hoti idam vuccati bhikkhave kammam kanham kanhavipakam . katamanca bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam idha bhikkhave ekacco panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesu micchacara pativirato hoti musavada pativirato hoti suramerayamajjapamadatthana pativirato hoti idam vuccati bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam . katamanca bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam idha bhikkhave ekacco sabyapajjhampi abyapajjhampi kayasankharam abhisankharoti .pe. idam vuccati bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam . katamanca bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati tatra bhikkhave yampidam kammam kanham kanhavipakam .pe. idam vuccati bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati . imani kho bhikkhave cattari kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditaniti. [236] Cattarimani bhikkhave kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditani katamani cattari atthi bhikkhave kammam kanham kanhavipakam atthi bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam atthi bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam atthi bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati . katamanca bhikkhave kammam kanham kanhavipakam idha bhikkhave ekaccena mata jivita voropita hoti pita jivita voropito hoti araham jivita Voropito hoti tathagatassa dutthena cittena lohitam uppaditam hoti sangho bhinno hoti idam vuccati bhikkhave kammam kanham kanhavipakam . Katamanca bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam idha bhikkhave ekacco panatipata pativirato hoti adinnadana pativirato hoti kamesu micchacara pativirato hoti musavada pativirato hoti pisunaya vacaya pativirato hoti pharusaya vacaya pativirato hoti samphappalapa pativirato hoti anabhijjhalu hoti abyapannacitto hoti sammaditthiko 1- hoti idam vuccati bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam. Katamanca bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam idha bhikkhave ekacco sabyapajjhampi abyapajjhampi kayasankharam abhisankharoti .pe. Idam vuccati bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam . katamanca bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati tatra bhikkhave yampidam kammam kanham kanhavipakam .pe. idam vuccati bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati . imani kho bhikkhave cattari kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditaniti. [237] Cattarimani bhikkhave kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditani katamani cattari atthi bhikkhave kammam kanham kanhavipakam atthi bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam atthi bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam atthi bhikkhave kammam akanham @Footnote: 1 Ma. sammaditthi. Asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati . katamanca bhikkhave kammam kanham kanhavipakam idha bhikkhave ekacco sabyapajjham kayasankharam abhisankharoti .pe. idam vuccati bhikkhave kammam kanham kanhavipakam . katamanca bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam idha bhikkhave ekacco abyapajjham kayasankharam abhisankharoti .pe. idam vuccati bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam . katamanca bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam idha bhikkhave ekacco sabyapajjhampi abyapajjhampi kayasankharam abhisankharoti .pe. idam vuccati bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam . katamanca bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati sammaditthi .pe. Sammasamadhi idam vuccati bhikkhave kammam akanham asukkam akanha- asukkavipakam kammakkhayaya samvattati . imani kho bhikkhave cattari kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditaniti. [238] Cattarimani bhikkhave kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditani katamani cattari atthi bhikkhave kammam kanham kanhavipakam atthi bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam atthi bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam atthi bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati . katamanca bhikkhave kammam kanham kanhavipakam idha bhikkhave ekacco sabyapajjham Kayasankharam abhisankharoti .pe. idam vuccati bhikkhave kammam kanham kanhavipakam . katamanca bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam idha bhikkhave ekacco abyapajjham kayasankharam abhisankharoti .pe. idam vuccati bhikkhave kammam sukkam sukkavipakam . katamanca bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam idha bhikkhave ekacco sabyapajjhampi abyapajjhampi kayasankharam abhisankharoti .pe. idam vuccati bhikkhave kammam kanham sukkam kanhasukkavipakam . katamanca bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati satisambojjhango dhammavicayasambojjhango viriyasambojjhango pitisambojjhango passaddhisambojjhango samadhisambojjhango upekkhasambojjhango idam vuccati bhikkhave kammam akanham asukkam akanhaasukkavipakam kammakkhayaya samvattati . imani kho bhikkhave cattari kammani maya sayam abhinna sacchikatva paveditaniti. [239] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi savajjena kayakammena savajjena vacikammena savajjena manokammena savajjaya ditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye. Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi catuhi anavajjena kayakammena anavajjena vacikammena anavajjena manokammena anavajjaya ditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [240] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi sabyapajjhena kayakammena sabyapajjhena vacikammena sabyapajjhena manokammena sabyapajjhaya ditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye . catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi catuhi abyapajjhena kayakammena abyapajjhena vacikammena abyapajjhena manokammena abyapajjhaya ditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [241] Idheva bhikkhave [1]- samano idha dutiyo samano idha tatiyo samano idha catuttho samano sunna parappavada samanehi annehi 2- evametam bhikkhave samma sihanadam nadatha . katamo ca bhikkhave [3]- samano idha bhikkhave bhikkhu tinnam sannojananam parikkhaya sotapanno hoti avinipatadhammo niyato sambodhiparayano ayam bhikkhave [4]- samano . katamo ca bhikkhave dutiyo samano idha bhikkhave bhikkhu tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagami hoti sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karoti ayam bhikkhave dutiyo samano . katamo ca bhikkhave tatiyo samano idha bhikkhave bhikkhu pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatiko hoti tattha parinibbayi anavattidhammo tasma loka ayam bhikkhave tatiyo samano . katamo ca bhikkhave catuttho samano @Footnote:1-3-4 Ma. pathamo. 2 Ma. annehiti. Yu. anneti. Idha bhikkhave bhikkhu asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati ayam bhikkhave catuttho samano . idheva bhikkhave samano idha dutiyo samano idha tatiyo samano idha catuttho samano sunna parappavada samanehi annehi evametam bhikkhave samma sihanadam nadathati. [242] Sappurisam bhikkhave nissaya cattaro anisamsa patikankha katame cattaro ariyena silena vaddhati ariyena samadhina vaddhati ariyaya pannaya vaddhati ariyaya vimuttiya vaddhati sappurisam bhikkhave nissaya ime cattaro anisamsa patikankhati. Kammavaggo catuttho. [1]- ------------- Apattibhayavaggo pancamo [243] Ekam samayam bhagava kosambiyam viharati ghositarame . Athakho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho ayasmantam anandam bhagava etadavoca apinu tam ananda adhikaranam vupasantanti . kuto tam bhante adhikaranam vupasamissati @Footnote: 1 Ma. tassudadanam @ sankhittavittharasonakayanasikkhapadam ariyamaggo bojjhangam @ savajjanceva abyapajjham samano ca sapapurisanisamsoti. Ayasmato bhante anuruddhassa vahiyo nama saddhivihariko 1- kevalakappam sanghabhedaya thito tatthayasma anuruddho na ekavacikampi bhanitabbam mannatiti . kada panananda anuruddho sanghamajjhe adhikaranesu voyunjati nanu ananda yanikanici adhikaranani uppajjanti sabbani tani tumhe ceva vupasametha sariputtamoggallana ca cattarome ananda atthavase sampassamano papabhikkhu sanghabhedena nandati {243.1} katame cattaro idhananda papabhikkhu dussilo hoti papadhammo asuci sankassarasamacaro paticchannakammanto assamano samanapatinno abrahmacari brahmacaripatinno antoputi avassuto kasambujato tassa evam hoti sace kho mam bhikkhu janissanti dussilo papadhammo asuci sankassarasamacaro paticchannakammanto assamano samanapatinno abrahmacari brahmacaripatinno antoputi avassuto kasambujatoti samagga mam santa nasessanti vagga pana mam na nasessantiti idam ananda pathamam atthavasam sampassamano papabhikkhu sanghabhedena nandati. {243.2} Puna caparam ananda papabhikkhu micchaditthiko hoti antaggahikaya ditthiya samannagato tassa evam hoti sace kho mam bhikkhu janissanti micchaditthiko antaggahikaya ditthiya samannagatoti samagga mam santa nasessanti vagga pana mam na nasessantiti idam ananda dutiyam atthavasam sampassamano papabhikkhu sanghabhedena nandati. {243.3} Puna caparam ananda papabhikkhu micchaajivo hoti @Footnote: 1 Yu. saddhivihari. Micchaajivena jivitam 1- kappeti tassa evam hoti sace kho mam bhikkhu janissanti micchaajivo micchaajivena jivitam kappetiti samagga mam santa nasessanti vagga pana mam na nasessantiti idam ananda tatiyam atthavasam sampassamano papabhikkhu sanghabhedena nandati. {243.4} Puna caparam ananda papabhikkhu labhakamo hoti sakkarakamo anavannattikamo tassa evam hoti sace kho mam bhikkhu janissanti labhakamo sakkarakamo anavannattikamoti samagga mam [2]- na sakkarissanti na garukarissanti na manessanti na pujessanti vagga pana mam sakkarissanti garukarissanti manessanti pujessantiti idam ananda catuttham atthavasam sampassamano papabhikkhu sanghabhedena nandati. Ime kho ananda cattaro atthavase sampassamano papabhikkhu sanghabhedena nandatiti. [244] Cattarimani bhikkhave apattibhayani katamani cattari seyyathapi bhikkhave coram agucarim gahetva ranno dasseyyum ayante deva coro agucari imassa devo dandam panetuti tamenam raja evam vadeyya gacchatha bho imam purisam dalhaya rajjuya pacchabaham galhabandhanam bandhitva khuramundam karitva kharassarena panavena rathiya rathiyam singhatakena singhatakam parinetva dakkhinena dvarena nikkhametva dakkhinato nagarassa sisam chindathati tamenam ranno purisa dalhaya @Footnote: 1 Ma. jivikam. 2 Ma. Yu. santa. Rajjuya pacchabaham galhabandhanam bandhitva khuramundam karitva kharassarena panavena rathiya rathiyam singhatakena singhatakam parinetva dakkhinena dvarena nikkhametva dakkhinato nagarassa sisam chindeyyum tatrannatarassa thalatthassa purisassa evamassa papakam vata bho ayam puriso kammam akasi garayham sisacchejjam yatra hi nama ranno purisa dalhaya rajjuya pacchabaham galhabandhanam bandhitva khuramundam karitva kharassarena panavena rathiya rathiyam singhatakena singhatakam parinetva dakkhinena dvarena nikkhametva dakkhinato nagarassa sisam chindissanti so vatassayam 1- evarupam papakammam na kareyya 2- sisacchejjanti evameva kho bhikkhave yassakassaci bhikkhussa va bhikkhuniya va evam tibba bhayasanna paccupatthita hoti parajikesu dhammesu tassetam patikankham anapanno va parajikam dhammam na apajjissati apanno va parajikam dhammam yathadhammam patikarissati. {244.1} Seyyathapi bhikkhave puriso kalakam 3- vattham paridhaya kese pakiritva musalam khandhe aropetva mahajanakayam upasankamitva evam vadeyya aham bhante papakammam akasim garayham mosallam yena me ayasmanto attamana honti tam karomiti tatrannatarassa thalatthassa purisassa evamassa papakam vata bho ayam puriso kammam akasi garayham mosallam yatra hi nama kalakam vattham paridhaya kese pakiritva musalam khandhe aropetva mahajanakayam upasankamitva evam vakkhati aham bhante papakammam akasim garayham mosallam yena me @Footnote: 1 Ma. Yu. vatassaham. 2 Ma. Yu. kareyyam. ito param idisameva. 3 Ma. kalavattham. Ayasmanto attamana honti tam karomiti so vatassayam evarupam papakammam na kareyya garayham mosallanti evameva kho bhikkhave yassakassaci bhikkhussa va bhikkhuniya va evam tibba bhayasanna paccupatthita hoti sanghadisesesu dhammesu tassetam patikankham anapanno va sanghadisesam dhammam na apajjissati apanno va sanghadisesam dhammam yathadhammam patikarissati. {244.2} Seyyathapi bhikkhave puriso kalakam vattham paridhaya kese pakiritva assaputam 1- khandhe aropetva mahajanakayam upasankamitva evam vadeyya aham bhante papakammam akasim garayham assaputam yena me ayasmanto attamana honti tam karomiti tatrannatarassa thalatthassa purisassa evamassa papakam vata bho ayam puriso kammam akasi garayham assaputam yatra hi nama kalakam vattham paridhaya kese pakiritva assaputam khandhe aropetva mahajanakayam upasankamitva evam vakkhati aham bhante papakammam akasim garayham assaputam yena me ayasmanto attamana honti tam karomiti so vatassayam evarupam papakammam na kareyya assaputanti evameva kho bhikkhave yassakassaci bhikkhussa va bhikkhuniya va evam tibba bhayasanna paccupatthita hoti pacittiyesu dhammesu tassetam patikankham anapanno va pacittiyam dhammam na apajjissati apanno va pacittiyam dhammam yathadhammam patikarissati . seyyathapi bhikkhave @Footnote: 1 Ma. bhasmaputam. ito param idisameva. Puriso kalakam vattham paridhaya kese pakiritva mahajanakayam upasankamitva evam vadeyya aham bhante papakammam akasim garayham upavajjam yena me ayasmanto attamana honti tam karomiti tatrannatarassa thalatthassa purisassa evamassa papakam vata bho ayam puriso kammam akasi garayham upavajjam yatra hi nama kalakam vattham paridhaya kese pakiritva mahajanakayam upasankamitva evam vakkhati aham bhante papakammam akasim garayham upavajjam yena me ayasmanto attamana honti tam karomiti so vatassayam evarupam papakammam na kareyya garayham upavajjanti evameva kho bhikkhave yassakassaci bhikkhussa va bhikkhuniya va evam tibba bhayasanna paccupatthita hoti patidesaniyesu dhammesu tassetam patikankham anapanno va patidesaniyam 1- dhammam na apajjissati apanno va patidesaniyam 2- dhammam yathadhammam patikarissati. Imani kho bhikkhave cattari apattibhayaniti. [245] Sikkhanisamsamidam bhikkhave brahmacariyam vussati pannuttaram vimuttisaram satadhipateyyam . kathanca bhikkhave sikkhanisamsam hoti idha bhikkhave maya savakanam abhisamacarika sikkha pannatta appasannanam pasadaya pasannanam bhiyyobhavaya yatha yatha bhikkhave maya savakanam abhisamacarika sikkha pannatta appasannanam pasadaya pasannanam bhiyyobhavaya tatha tatha so tassa sikkhaya akhandakari hoti @Footnote: 1-2 Yu. patidesaniyakam. Acchiddakari asabalakari akammasakari samadaya sikkhati sikkhapadesu puna caparam bhikkhave maya savakanam adibrahmacariyaka sikkha pannatta sabbaso sammadukkhakkhayaya yatha yatha bhikkhave maya savakanam adibrahmacariyaka sikkha pannatta sabbaso sammadukkhakkhayaya tatha tatha so tassa sikkhaya akhandakari hoti acchiddakari asabalakari akammasakari samadaya sikkhati sikkhapadesu evam kho bhikkhave sikkhanisamsam hoti. {245.1} Kathanca bhikkhave pannuttaram hoti idha bhikkhave maya savakanam dhamma desita sabbaso sammadukkhakkhayaya yatha yatha bhikkhave maya savakanam dhamma desita sabbaso sammadukkhakkhayaya tatha tatha 1- sabbe te dhamma pannaya samavekkhita honti evam kho bhikkhave pannuttaram hoti. {245.2} Kathanca bhikkhave vimuttisaram hoti idha bhikkhave maya savakanam dhamma desita sabbaso sammadukkhakkhayaya yatha yatha bhikkhave maya savakanam dhamma desita sabbaso sammadukkhakkhayaya tatha tatha 2- sabbe te dhamma vimuttiya phusita honti evam kho bhikkhave vimuttisaram hoti. {245.3} Kathanca bhikkhave satadhipateyyam hoti iti aparipuram va abhisamacarikam sikkham paripuressami paripuram va abhisamacarikam sikkham tattha tattha pannaya anuggahessamiti ajjhattamyeva sati supatthita hoti iti aparipuram va adibrahmacariyakam sikkham paripuressami paripuram va adibrahmacariyakam sikkham tattha tattha pannaya anuggahessamiti ajjhattamyeva sati supatthita hoti iti asamavekkhitam @Footnote: 1-2 Ma. Yu. tatha tathassa te. sabbeti patho natthi. Va dhammam tattha tattha pannaya samavekkhissami samavekkhitam va dhammam tattha tattha pannaya anuggahessamiti ajjhattamyeva sati supatthita hoti iti aphusitam va dhammam vimuttiya phusissami phusitam va dhammam tattha tattha pannaya anuggahessamiti ajjhattamyeva sati supatthita hoti evam kho bhikkhave satadhipateyyam hoti . sikkhanisamsamidam bhikkhave brahmacariyam vussati pannuttaram vimuttisaram satadhipateyyanti iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti. [246] Catasso ima bhikkhave seyya katama catasso petaseyya kamabhogiseyya sihaseyya tathagataseyya . katama ca bhikkhave petaseyya yebhuyyena bhikkhave peta uttana senti ayam vuccati bhikkhave petaseyya . katama ca bhikkhave kamabhogiseyya yebhuyyena bhikkhave kamabhogi vamena passena senti ayam vuccati bhikkhave kamabhogiseyya. {246.1} Katama ca bhikkhave sihaseyya siho bhikkhave migaraja dakkhinena passena seyyam kappeti padena padam accadhaya antarasatthimhi 1- nanguttham anupakkhipitva so patibujjhitva purimam kayam abbhunnametva pacchimam kayam anuviloketi sace bhikkhave siho migaraja kinci passati kayassa vikkhittam va visatam va tena bhikkhave siho migaraja anattamano hoti sace pana bhikkhave siho migaraja na kinci passati kayassa vikkhittam va visatam va @Footnote: 1 Yu. antarasatthinam. Tena bhikkhave siho migaraja attamano hoti ayam vuccati bhikkhave sihaseyya . katama ca bhikkhave tathagataseyya idha bhikkhave bhikkhu vivicce kamehi .pe. catuttham jhanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave tathagataseyya. Ima kho bhikkhave catasso seyyati. [247] Cattarome bhikkhave thuparaha katame cattaro tathagato araham sammasambuddho thuparaho paccekabuddho thuparaho tathagatasavako thuparaho raja cakkavatti thuparaho ime kho bhikkhave cattaro thuparahati. [248] Cattarome bhikkhave dhamma pannavuddhiya samvattanti katame cattaro sappurisasamsevo saddhammassavanam yonisomanasikaro dhammanudhammapatipatti ime kho bhikkhave cattaro dhamma pannavuddhiya samvattantiti. [249] Cattarome bhikkhave dhamma manussabhutassa bahukara honti katame cattaro sappurisasamsevo saddhammassavanam yonisomanasikaro dhammanudhammapatipatti ime kho bhikkhave cattaro dhamma manussabhutassa bahukara hontiti. [250] Cattarome bhikkhave anariyavohara katame cattaro aditthe ditthavadita assute sutavadita amute mutavadita avinnate vinnatavadita ime kho bhikkhave cattaro anariyavoharati. [251] Cattarome bhikkhave ariyavohara katame cattaro aditthe aditthavadita assute assutavadita amute amutavadita avinnate avinnatavadita ime kho bhikkhave cattaro ariyavoharati. [252] Cattarome bhikkhave anariyavohara katame cattaro ditthe aditthavadita sute assutavadita mute amutavadita vinnate avinnatavadita ime kho bhikkhave cattaro anariyavoharati. [253] Cattarome bhikkhave ariyavohara katame cattaro ditthe ditthavadita sute sutavadita mute mutavadita vinnate vinnatavadita ime kho bhikkhave cattaro ariyavoharati. Apattibhayavaggo pancamo. [1]- ------------- Abhinnavaggo chattho [254] Cattarome bhikkhave dhamma katame cattaro atthi bhikkhave dhamma abhinna parinneyya atthi bhikkhave dhamma abhinna pahatabba atthi bhikkhave dhamma abhinna bhavetabba atthi bhikkhave dhamma abhinna sacchikatabba . katame ca bhikkhave dhamma abhinna parinneyya pancupadanakkhandha ime vuccanti @Footnote: 1 Ma. tassuddanam @ bhedaapattisikkha ca seyya thuparahena ca @ pannavuddhi bahukara vohara caturo thitati. Bhikkhave dhamma abhinna parinneyya . katame ca bhikkhave dhamma abhinna pahatabba avijja ca bhavatanha ca ime vuccanti bhikkhave dhamma abhinna pahatabba . katame ca bhikkhave dhamma abhinna bhavetabba samatho ca vipassana ca ime vuccanti bhikkhave dhamma abhinna bhavetabba . katame ca bhikkhave dhamma abhinna sacchikatabba vijja ca vimutti ca ime vuccanti bhikkhave dhamma abhinna sacchikatabba. Ime kho bhikkhave cattaro dhammati. [255] Catasso ima bhikkhave anariyapariyesana katama catasso idha bhikkhave ekacco attana jaradhammo samano jaradhammamyeva pariyesati attana byadhidhammo samano byadhidhammamyeva pariyesati attana maranadhammo samano maranadhammamyeva pariyesati attana sankilesikadhammo samano sankilesikadhammamyeva pariyesati ima kho bhikkhave catasso anariyapariyesana . catasso ima bhikkhave ariyapariyesana katama catasso idha bhikkhave ekacco attana jaradhammo samano jaradhamme adinavam viditva ajaram anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesati attana byadhidhammo samano byadhidhamme adinavam viditva abyadhim anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesati attana maranadhammo samano maranadhamme adinavam viditva amatam anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesati attana sankilesikadhammo samano sankilesikadhamme adinavam viditva asankilittham anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesati . Ima kho Bhikkhave catasso ariyapariyesanati. [256] Cattarimani bhikkhave sangahavatthuni katamani cattari danam peyyavajjam atthacariya samanattata imani kho bhikkhave cattari sangahavatthuniti. [257] Athakho ayasma malunkyaputto 1- yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi ekamantam nisinno kho ayasma malunkyaputto bhagavantam etadavoca sadhu me bhante bhagava sankhittena dhammam desetu yamaham bhagavato dhammam sutva eko vupakattho appamatto atapi pahitatto vihareyyanti . etthadani malunkyaputta kim dahare [2]- vakkhama yatra hi nama tvam jinno vuddho mahallako tathagatassa sankhittena ovadam yacasiti . desetu me bhante bhagava sankhittena dhammam desetu sugato sankhittena dhammam appevanamaham bhagavato bhasitassa attham janeyyam 3- appevanamaham bhagavato bhasitassa dayado assanti. {257.1} Cattarome malunkyaputta tanhuppada yattha bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati katame cattaro civarahetu va malunkyaputta bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati pindapatahetu va malunkyaputta bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati senasanahetu va malunkyaputta bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati itibhavabhavahetu va malunkyaputta bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati @Footnote: 1 Ma. Yu. malukyaputto. ito param idisameva. 2 Ma. Yu. bhikkhu. @3 Ma. Yu. ajaneyyam. Ime kho malunkyaputta cattaro tanhuppada yattha bhikkhuno tanha uppajjamana uppajjati yato kho malunkyaputta bhikkhuno tanha pahina hoti ucchinnamula talavatthukata anabhavamkata ayatimanuppadadhamma ayam vuccati malunkyaputta bhikkhu acchejji 1- tanham vivattayi sannojanam sammamanabhisamaya antamakasi dukkhassati. {257.2} Athakho ayasma malunkyaputto bhagavata imina ovadena ovadito utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami . athakho ayasma malunkyaputto eko vupakattho appamatto atapi pahitatto viharanto nacirasseva yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti tadanuttaram brahmacariyapariyosanam dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihasi khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati abbhannasi annataro ca panayasma malunkyaputto arahatam ahositi. [258] Yanikanici bhikkhave kulani bhogesu mahattam pattani na ciratthitikani bhavanti sabbani tani catuhi thanehi etesam va annatarena katamehi catuhi nattham na gavesanti jinnam na patisankharonti aparimitapanabhojana [2]- honti dussilam itthim va purisam va adhipacce thapenti yanikanici bhikkhave kulani bhogesu mahattam pattani na ciratthitikani bhavanti sabbani tani imehi catuhi @Footnote: 1 Ma. Yu. acchecchi. 2 Yu. ca. Thanehi etesam va annatarena. {258.1} Yanikanici bhikkhave kulani bhogesu mahattam pattani ciratthitikani bhavanti sabbani tani catuhi thanehi etesam va annatarena katamehi catuhi nattham gavesanti jinnam patisankharonti parimitapanabhojana [1]- honti silavantam itthim va purisam va adhipacce thapenti yanikanici bhikkhave kulani bhogesu mahattam pattani ciratthitikani bhavanti sabbani tani imehi catuhi thanehi etesam va annatarenati. [259] Catuhi bhikkhave angehi samannagato ranno bhadro assajaniyo rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati katamehi catuhi idha bhikkhave ranno bhadro assajaniyo vannasampanno ca hoti balasampanno ca javasampanno ca arohaparinahasampanno ca imehi kho bhikkhave catuhi angehi samannagato ranno bhadro assajaniyo rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati. {259.1} Evameva kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti .pe. anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi catuhi idha bhikkhave bhikkhu vannasampanno ca hoti balasampanno ca javasampanno ca arohaparinahasampanno ca . kathanca bhikkhave bhikkhu vannasampanno hoti idha bhikkhave bhikkhu silava hoti .pe. samadaya @Footnote: 1 Yu. ca. Sikkhati sikkhapadesu evam kho bhikkhave bhikkhu vannasampanno hoti. {259.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti idha bhikkhave bhikkhu araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu evam kho bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti. {259.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti idha bhikkhave bhikkhu idam dukkhanti yathabhutam pajanati .pe. ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti. {259.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu arohaparinahasampanno hoti idha bhikkhave bhikkhu labhi hoti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam evam kho bhikkhave bhikkhu arohaparinahasampanno hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti .pe. anuttaram punnakkhettam lokassati. [260] Catuhi bhikkhave angehi samannagato ranno bhadro assajaniyo rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati katamehi catuhi idha bhikkhave ranno bhadro assajaniyo vannasampanno ca hoti balasampanno ca javasampanno ca arohaparinahasampanno ca imehi kho bhikkhave catuhi angehi samannagato ranno bhadro assajaniyo rajaraho hoti rajabhoggo ranno angantveva sankham gacchati . evameva kho bhikkhave catuhi dhammehi Samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti .pe. anuttaram punnakkhettam lokassa katamehi catuhi idha bhikkhave bhikkhu vannasampanno ca hoti balasampanno ca javasampanno ca arohaparinahasampanno ca. {260.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu vannasampanno hoti idha bhikkhave bhikkhu silava hoti .pe. samadaya sikkhati sikkhapadesu evam kho bhikkhave bhikkhu vannasampanno hoti. {260.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti idha bhikkhave bhikkhu araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu evam kho bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti. {260.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti idha bhikkhave bhikkhu asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati evam kho bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti. {260.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu arohaparinahasampanno hoti idha bhikkhave bhikkhu labhi hoti civarapindapatasenasana- gilanapaccayabhesajjaparikkharanam evam kho bhikkhave bhikkhu arohaparinahasampanno hoti . imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu ahuneyyo hoti .pe. anuttaram punnakkhettam lokassati. [261] Cattarimani bhikkhave balani katamani cattari viriyabalam satibalam samadhibalam pannabalam imani kho bhikkhave cattari Balaniti. [262] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu nalam aranna- vanapatthani pantani senasanani patisevitum katamehi catuhi kamavitakkena byapadavitakkena vihimsavitakkena duppanno hoti jalo elamugo imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu nalam arannavanapatthani pantani senasanani patisevitum . catuhi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu alam arannavanapatthani pantani senasanani patisevitum katamehi catuhi nekkhammavitakkena abyapadavitakkena avihimsavitakkena pannava hoti ajalo anelamugo imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu alam arannavanapatthani pantani senasanani patisevitunti. [263] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati katamehi catuhi savajjena kayakammena savajjena vacikammena savajjena manokammena savajjaya ditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato balo abyatto asappuriso khatam upahatam attanam pariharati savajjo ca hoti sanuvajjo vinnunam bahunca apunnam pasavati. {263.1} Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato pandito byatto sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavati katamehi catuhi anavajjena kayakammena Anavajjena vacikammena anavajjena manokammena anavajjaya ditthiya imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato pandito byatto sappuriso akkhatam anupahatam attanam pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vinnunam bahunca punnam pasavatiti. Abhinnavaggo chattho. [1]- -------------- Kammapathavaggo sattamo [264] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye katamehi catuhi attana ca panatipati hoti paranca panatipate samadapeti panatipate ca samanunno hoti panatipatassa ca vannam bhasati imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye . catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam sagge katamehi catuhi attana ca panatipata pativirato hoti paranca panatipata veramaniya samadapeti panatipata veramaniya ca samanunno hoti panatipata veramaniya ca vannam bhasati imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. [265] Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto @Footnote: 1 Ma. tassuddanam. @ abhinna pariyesana sangaham malukyaputto @ kulam dve ca ajaniya balam arannakammunati. Evam niraye katamehi catuhi attana ca adinnadayi hoti paranca adinnadane samadapeti adinnadane ca samanunno hoti adinnadanassa ca vannam bhasati . imehi kho .pe. attana ca adinnadana pativirato hoti paranca adinnadana veramaniya samadapeti adinnadana veramaniya ca samanunno hoti adinnadana veramaniya ca vannam bhasati. Imehi kho .pe. [266] Attana ca kamesu micchacari hoti paranca kamesu micchacare samadapeti kamesu micchacare ca samanunno hoti kamesu micchacarassa ca vannam bhasati . imehi kho .pe. Attana ca kamesu micchacara pativirato hoti paranca kamesu micchacara veramaniya samadapeti kamesu micchacara veramaniya ca samanunno hoti kamesu micchacara veramaniya ca vannam bhasati. Imehi kho .pe. [267] Attana ca musavadi hoti paranca musavade samadapeti musavade ca samanunno hoti musavadassa ca vannam bhasati . imehi kho .pe. Attana ca musavada pativirato hoti paranca musavada veramaniya samadapeti musavada veramaniya ca samanunno hoti musavada veramaniya ca vannam bhasati . imehi kho .pe. [268] Attana ca pisunavaco hoti paranca pisunaya vacaya samadapeti pisunaya vacaya ca samanunno hoti pisunaya vacaya ca vannam bhasati . imehi kho .pe. attana ca pisunaya vacaya pativirato hoti paranca pisunaya vacaya veramaniya samadapeti pisunaya vacaya veramaniya ca samanunno hoti pisunaya vacaya veramaniya ca vannam bhasati. Imehi kho .pe. [269] Attana ca pharusavaco hoti paranca pharusaya vacaya samadapeti pharusaya vacaya veramaniya ca samanunno hoti pharusaya vacaya ca vannam bhasati . imehi kho .pe. attana ca pharusaya vacaya pativirato hoti paranca pharusaya vacaya veramaniya samadapeti pharusaya vacaya veramaniya ca samanunno hoti pharusaya vacaya veramaniya ca vannam bhasati. Imehi kho .pe. [270] Attana ca samphappalapi hoti paranca samphappalape samadapeti samphappalape ca samanunno hoti samphappalapassa ca vannam bhasati . imehi kho .pe. attana ca samphappalapa pativirato hoti paranca samphappalapa veramaniya samadapeti samphappalapa veramaniya ca samanunno hoti samphappalapa veramaniya ca vannam bhasati. Imehi kho .pe. [271] Attana ca abhijjhalu hoti paranca abhijjhaya samadapeti abhijjhaya ca samanunno hoti abhijjhaya ca vannam bhasati . imehi kho .pe. attana ca anabhijjhalu hoti paranca anabhijjhaya samadapeti anabhijjhaya ca samanunno hoti anabhijjhaya ca vannam bhasati. Imehi kho .pe. [272] Attana ca byapannacitto hoti paranca byapade samadapeti byapade ca samanunno hoti byapadassa ca vannam bhasati . imehi kho .pe. attana ca abyapannacitto hoti paranca abyapade samadapeti abyapade ca samanunno hoti abyapadassa ca vannam bhasati. Imehi kho .pe. [273] Attana ca micchaditthiko hoti paranca micchaditthiya samadapeti micchaditthiya ca samanunno hoti micchaditthiya ca vannam bhasati . imehi kho .pe. attana ca sammaditthiko hoti paranca sammaditthiya samadapeti sammaditthiya ca samanunno hoti sammaditthiya ca vannam bhasati . imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti. Kammapathavaggo sattamo. Pannasakasangahita suttanta [274] Ragassa bhikkhave abhinnaya cattaro dhamma bhavetabba katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu kaye kayanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam vedanasu ... cittesu ... dhammesu dhammanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam ragassa bhikkhave abhinnaya ime cattaro dhamma bhavetabbati. {274.1} Ragassa bhikkhave abhinnaya cattaro dhamma bhavetabba katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu anuppannanam papakanam akusalanam dhammanam anuppadaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati uppannanam papakanam akusalanam dhammanam pahanaya ... anuppannanam kusalanam dhammanam uppadaya ... Uppannanam kusalanam dhammanam thitiya asammosaya bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaya paripuriya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati ragassa bhikkhave abhinnaya ime cattaro dhamma bhavetabbati {274.2} ragassa bhikkhave abhinnaya cattaro dhamma bhavetabba katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu chandasamadhipadhanasankharasamannagatam iddhipadam bhaveti viriyasamadhi- ... Cittasamadhi- ... Vimamsasamadhipadhana- sankharasamannagatam iddhipadam bhaveti ragassa bhikkhave abhinnaya ime cattaro dhamma bhavetabbati. {274.3} Ragassa bhikkhave parinnaya .pe. parikkhayaya pahanaya khayaya vayaya viragaya nirodhaya cagaya patinissaggaya ime cattaro dhamma bhavetabba. {274.4} Dosassa mohassa kodhassa upanahassa makkhassa palasassa issaya macchariyassa mayaya satheyyassa thambhassa sarambhassa manassa atimanassa madassa pamadassa abhinnaya parinnaya parikkhayaya pahanaya khayaya vayaya viragaya nirodhaya cagaya patinissaggaya ime cattaro dhamma bhavetabbati. Catukkanipato nitthito.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 21 page 1-346. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=21&item=1&items=274&modeTY=2 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=21&item=1&items=274&modeTY=2&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=21&item=1&items=274&modeTY=2 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=21&item=1&items=274&modeTY=2 Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=1 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=6449 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=6449 Contents of The Tipitaka Volume 21 http://84000.org/tipitaka/read/?index_21
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]