ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 14 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 6 : Sutta. Ma. U.
                  Suttantapiṭake majjhimanikāyassa
                       tatiyo bhāgo
                        ------
                       uparipaṇṇāsakaṃ
           namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa.
                       Devadahavaggo
                        ------
                       devadahasuttaṃ
     [1]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ   samayaṃ   bhagavā   sakkesu  viharati
devadahaṃ  nāma  sakyānaṃ  nigamo  .  tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi
bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     [2]   Bhagavā   etadavoca  santi  bhikkhave  eke  samaṇabrāhmaṇā
evaṃvādino   evaṃdiṭṭhino   yaṅkiñcāyaṃ   purisapuggalo   paṭisaṃvedeti  sukhaṃ
vā   dukkhaṃ   vā   adukkhamasukhaṃ   vā   sabbantaṃ   pubbe   katahetu  iti
purāṇānaṃ   kammānaṃ   tapasā   byantibhāvā   navānaṃ   kammānaṃ   akaraṇā
āyatiṃ    anavassavo    āyatiṃ    anavassavā    kammakkhayo   kammakkhayā
dukkhakkhayo    dukkhakkhayā    vedanākkhayo   vedanākkhayā   sabbaṃ   dukkhaṃ
nijjiṇṇaṃ bhavissatīti evaṃvādino bhikkhave niganthā.
     [3]   Evaṃvādāhaṃ  bhikkhave  niganthe  upasaṅkamitvā  evaṃ  vadāmi
saccaṃ    kira    tumhe   āvuso   niganthā   evaṃvādino   evaṃdiṭṭhino
yaṅkiñcāyaṃ   purisapuggalo   paṭisaṃvedeti  sukhaṃ  vā  dukkhaṃ  vā  adukkhamasukhaṃ
vā    sabbantaṃ   pubbe   katahetu   iti   purāṇānaṃ   kammānaṃ   tapasā
byantibhāvā   navānaṃ   kammānaṃ   akaraṇā   āyatiṃ   anavassavo   āyatiṃ
anavassavā     kammakkhayo     kammakkhayā     dukkhakkhayo     dukkhakkhayā
vedanākkhayo    vedanākkhayā   sabbaṃ   dukkhaṃ   nijjiṇṇaṃ   bhavissatīti  .
Te   ce   me   bhikkhave   niganthā  evaṃ  puṭṭhā  āmāti  paṭijānanti
tyāhaṃ   evaṃ   vadāmi   kiṃ   pana   tumhe   āvuso  niganthā  jānātha
ahuvamheva   mayaṃ   pubbe   na   nāhuvamhāti  .  no  hidaṃ  āvuso .
Kiṃ   pana   tumhe   āvuso   niganthā  jānātha  akaramheva  mayaṃ  pubbe
pāpakammaṃ   na   nākaramhāti  .  no  hidaṃ  āvuso  .  kiṃ  pana  tumhe
āvuso   niganthā   jānātha   evarūpaṃ   vā   evarūpaṃ   vā  pāpakammaṃ
akaramhāti   .   no   hidaṃ   āvuso   .   kiṃ   pana  tumhe  āvuso
niganthā   jānātha   ettakaṃ   vā   dukkhaṃ  nijjiṇṇaṃ  ettakaṃ  vā  dukkhaṃ
nijjiretabbaṃ    ettakamhi    vā    dukkhe    nijjiṇṇe   sabbaṃ   dukkhaṃ
nijjiṇṇaṃ   bhavissatīti   .   no   hidaṃ   āvuso   .   kiṃ   pana  tumhe
āvuso    niganthā    jānātha   diṭṭheva   dhamme   akusalānaṃ   dhammānaṃ
pahānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadanti. No hidaṃ āvuso.
     [4]  Iti  kira  tumhe  āvuso  niganthā  na  jānātha  ahuvamheva
Mayaṃ   pubbe   na   nāhuvamhāti   na   jānātha  akaramheva  mayaṃ  pubbe
pāpakammaṃ    na   nākaramhāti   na   jānātha   evarūpaṃ   vā   evarūpaṃ
vā    pāpakammaṃ    akaramhāti    na   jānātha   ettakaṃ   vā   dukkhaṃ
nijjiṇṇaṃ   ettakaṃ   vā   dukkhaṃ   nijjiretabbaṃ   ettakamhi  vā  dukkhe
nijjiṇṇe   sabbaṃ   dukkhaṃ   nijjiṇṇaṃ   bhavissatīti   na   jānātha   diṭṭheva
dhamme    akusalānaṃ    dhammānaṃ   pahānaṃ   kusalānaṃ   dhammānaṃ   upasampadaṃ
evaṃ   sante   āyasmantānaṃ   niganthānaṃ   na  kallamassa  veyyākaraṇāya
yaṅkiñcāyaṃ   purisapuggalo   paṭisaṃvedeti  sukhaṃ  vā  dukkhaṃ  vā  adukkhamasukhaṃ
vā    sabbantaṃ   pubbe   katahetu   iti   purāṇānaṃ   kammānaṃ   tapasā
byantibhāvā   navānaṃ   kammānaṃ   akaraṇā   āyatiṃ   anavassavo   āyatiṃ
anavassavā     kammakkhayo     kammakkhayā     dukkhakkhayo     dukkhakkhayā
vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti.
     {4.1}  Sace  pana  tumhe  āvuso niganthā jāneyyātha ahuvamheva
mayaṃ   pubbe   na   nāhuvamhāti   jāneyyātha   akaramheva  mayaṃ  pubbe
pāpakammaṃ    na    nākaramhāti   jāneyyātha   evarūpaṃ   vā   evarūpaṃ
vā    pāpakammaṃ    akaramhāti    jāneyyātha    ettakaṃ   vā   dukkhaṃ
nijjiṇṇaṃ   ettakaṃ   vā   dukkhaṃ   nijjiretabbaṃ   ettakamhi  vā  dukkhe
nijjiṇṇe    sabbaṃ   dukkhaṃ   nijjiṇṇaṃ   bhavissatīti   jāneyyātha   diṭṭheva
dhamme    akusalānaṃ    dhammānaṃ   pahānaṃ   kusalānaṃ   dhammānaṃ   upasampadaṃ
evaṃ    sante    āyasmantānaṃ   niganthānaṃ   kallamassa   veyyākaraṇāya
Yaṅkiñcāyaṃ   purisapuggalo   paṭisaṃvedeti  sukhaṃ  vā  dukkhaṃ  vā  adukkhamasukhaṃ
vā    sabbantaṃ   pubbe   katahetu   iti   purāṇānaṃ   kammānaṃ   tapasā
byantibhāvā   navānaṃ   kammānaṃ   akaraṇā   āyatiṃ   anavassavo   āyatiṃ
anavassavā     kammakkhayo     kammakkhayā     dukkhakkhayo     dukkhakkhayā
vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti.
     [5]  Seyyathāpi  āvuso  niganthā  puriso  sallena  viddho  assa
savisena  gāḷhūpalepanena . So sallassapi vedhanahetu 1- dukkhā tippā 2-
kaṭukā   vedanā   vediyeyya  tassa  mittāmaccā  ñātisālohitā  bhisakkaṃ
sallakattaṃ  upaṭṭhapeyyuṃ  3-  .  tassa  so  bhisakko  sallakatto  satthena
vaṇamukhaṃ    parikanteyya   .   so   satthenapi   vaṇamukhassa   parikantanahetu
dukkhā   tippā   kaṭukā   vedanā   vediyeyya   tassa   so   bhisakko
sallakatto   esaniyā   sallaṃ   eseyya   .  so  esaniyāpi  sallassa
esanahetu   4-  dukkhā  tippā  kaṭukā  vedanā  vediyeyya  tassa  so
bhisakko   sallakatto   sallaṃ   abbhūṇheyya   5-   .   so   sallassapi
abbhūṇhanahetu   6-   dukkhā   tippā  kaṭukā  vedanā  vediyeyya  tassa
so   bhisakko   sallakatto   agadaṅgāraṃ   vaṇamukhe   odaheyya  .  so
agadaṅgārassapi   vaṇamukhe   odahanahetu   dukkhā  tippā  kaṭukā  vedanā
vediyeyya.
     {5.1}   So   aparena  samayena  rūḷhena  7-  vaṇena  sañchavinā
arogo   assa   sukhī  serī  sayaṃvasī  yenakāmaṅgamo  .  tassa  evamassa
ahaṃ   kho   pubbe   sallena   viddho  ahosiṃ  savisena  gāḷhūpalepanena
@Footnote: 1 Yu. vedanāhetu. 2 Ma. tibbā. 3 Ma. upaṭṭhāpeyyuṃ. 4 Ma. Yu. esanāhetu.
@5 Yu. abyaheyya. 6 Ma. abbhuhanahetu Yu. abyahanahetu. 7 Ma. ruḷhena.
Sohaṃ   sallassapi   vedhanahetu   dukkhā   tippā  kaṭukā  vedanā  vediyiṃ
tassa   me   mittāmaccā   ñātisālohitā  bhisakkaṃ  sallakattaṃ  upaṭṭhapesuṃ
tassa   me   so   bhisakko   sallakatto   satthena   vaṇamukhaṃ   parikantati
sohaṃ   satthenapi   1-   vaṇamukhassa  parikantanahetu  dukkhā  tippā  kaṭukā
vedanā   vediyiṃ   tassa   me   so   bhisakko   sallakatto   esaniyā
sallaṃ   esi   sohaṃ   esaniyāpi   sallassa   esanahetu  dukkhā  tippā
kaṭukā   vedanā   vediyiṃ   tassa   me  so  bhisakko  sallakatto  sallaṃ
abbhūṇhi    sohaṃ    sallassapi   abbhūṇhanahetu   dukkhā   tippā   kaṭukā
vedanā   vediyiṃ   tassa   me   so   bhisakko   sallakatto  agadaṅgāraṃ
vaṇamukhe    odahi    sohaṃ    agadaṅgārassapi    vaṇamukhe    odahanahetu
dukkhā   tippā   kaṭukā   vedanā  vediyiṃ  sohaṃ  2-  etarahi  rūḷhena
vaṇena sañchavinā arogo sukhī serī sayaṃvasī yenakāmaṅgamoti.
     {5.2}  Evameva  kho  āvuso  niganthā  sace tumhe jāneyyātha
ahuvamheva   mayaṃ   pubbe   na   nāhuvamhāti   jāneyyātha   akaramheva
mayaṃ   pubbe   pāpakammaṃ   na   nākaramhāti   jāneyyātha  evarūpaṃ  vā
evarūpaṃ    vā    pāpakammaṃ   akaramhāti   jāneyyātha   ettakaṃ   vā
dukkhaṃ   nijjiṇṇaṃ   ettakaṃ   vā   dukkhaṃ   nijjiretabbaṃ   ettakamhi  vā
dukkhe    nijjiṇṇe    sabbaṃ   dukkhaṃ   nijjiṇṇaṃ   bhavissatīti   jāneyyātha
diṭṭheva   dhamme  akusalānaṃ  dhammānaṃ  pahānaṃ  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadaṃ
evaṃ    sante    āyasmantānaṃ   niganthānaṃ   kallamassa   veyyākaraṇāya
@Footnote: 1 Yu. sallenapi. 2 Ma. Yu. somhi.
Yaṅkiñcāyaṃ   purisapuggalo   paṭisaṃvedeti  sukhaṃ  vā  dukkhaṃ  vā  adukkhamasukhaṃ
vā    sabbantaṃ   pubbe   katahetu   iti   purāṇānaṃ   kammānaṃ   tapasā
byantibhāvā   navānaṃ   kammānaṃ   akaraṇā   āyatiṃ   anavassavo   āyatiṃ
anavassavā     kammakkhayo     kammakkhayā     dukkhakkhayo     dukkhakkhayā
vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti.
     {5.3}   Yasmā   ca  kho  tumhe  āvuso  niganthā  na  jānātha
ahuvamheva   mayaṃ   pubbe   na   nāhuvamhāti   na   jānātha  akaramheva
mayaṃ   pubbe   pāpakammaṃ   na   nākaramhāti   na  jānātha  evarūpaṃ  vā
evarūpaṃ    vā   pāpakammaṃ   akaramhāti   na   jānātha   ettakaṃ   vā
dukkhaṃ   nijjiṇṇaṃ   ettakaṃ   vā   dukkhaṃ   nijjiretabbaṃ   ettakamhi  vā
dukkhe    nijjiṇṇe   sabbaṃ   dukkhaṃ   nijjiṇṇaṃ   bhavissatīti   na   jānātha
diṭṭheva   dhamme  akusalānaṃ  dhammānaṃ  pahānaṃ  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadaṃ
tasmā    āyasmantānaṃ    niganthānaṃ    na    kallamassa   veyyākaraṇāya
yaṅkiñcāyaṃ   purisapuggalo   paṭisaṃvedeti  sukhaṃ  vā  dukkhaṃ  vā  adukkhamasukhaṃ
vā    sabbantaṃ   pubbe   katahetu   iti   purāṇānaṃ   kammānaṃ   tapasā
byantibhāvā   navānaṃ   kammānaṃ   akaraṇā   āyatiṃ   anavassavo   āyatiṃ
anavassavā     kammakkhayo     kammakkhayā     dukkhakkhayo     dukkhakkhayā
vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ [1]- dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti.
     [6]  Evaṃ  vutte  bhikkhave  te  niganthā  maṃ  etadavocuṃ nigantho
āvuso   nāṭaputto   sabbaññū   sabbadassāvī  aparisesaṃ  2-  ñāṇadassanaṃ
@Footnote: 1 Yu. etthantare tanti dissati .  2 Po. aparisesañca.
Paṭijānāti   carato   ca   me   tiṭṭhato  ca  suttassa  ca  jāgarassa  ca
satataṃ   samitaṃ   ñāṇadassanaṃ   paccupaṭṭhitanti   .   so   evamāha   atthi
vo   āvuso   niganthā   pubbe   pāpakammaṃ   kataṃ  taṃ  imāya  kaṭukāya
dukkarakārikāya    nijjiretha   yaṃ   panettha   etarahi   kāyena   saṃvutā
vācāya   saṃvutā   manasā   saṃvutā   taṃ   āyatiṃ   pāpakammassa   akaraṇaṃ
iti   purāṇānaṃ   [1]-   tapasā  byantibhāvā  navānaṃ  kammānaṃ  akaraṇā
āyatiṃ    anavassavo    āyatiṃ    anavassavā    kammakkhayo   kammakkhayā
dukkhakkhayo    dukkhakkhayā    vedanākkhayo   vedanākkhayā   sabbaṃ   dukkhaṃ
nijjiṇṇaṃ    bhavissatīti    tañca    panamhākaṃ   ruccati   ceva   khamati   ca
tena camhā attamanāti.
     [7]  Evaṃ  vutte  ahaṃ  bhikkhave  te  niganthe  etadavocaṃ  pañca
kho   ime   āvuso   niganthā   dhammā  diṭṭheva  dhamme  dvidhāvipākā
katame     pañca     saddhā     ruci     anussavo    ākāraparivitakko
diṭṭhinijjhānakkhanti    ime    kho    āvuso   niganthā   pañca   dhammā
diṭṭheva     dhamme     dvidhāvipākā     tatrāyasmantānaṃ     niganthānaṃ
kā  atītaṃse  satthari  saddhā  kā  ruci ko anussavo ko ākāraparivitakko
kā   diṭṭhinijjhānakkhantīti  .  evaṃvādī  kho  ahaṃ  bhikkhave  niganthesu  na
kañci sahadhammikaṃ vādappaṭihāraṃ 2- samanupassāmi.
     [8]   Puna   caparāhaṃ   bhikkhave   te  niganthe  evaṃ  vadāmi  taṃ
kiṃ   maññatha  āvuso  niganthā  yasmiṃ  vo  samaye  tibbo  3-  upakkamo
@Footnote: 1 etthantare kammānanti dissati .  2 Yu. vādaparihāraṃ .  3 Yu. tippo.
Hoti    tibbaṃ   padhānaṃ   tibbā   tasmiṃ   samaye   opakkamikā   dukkhā
tippā  1-  kaṭukā  vedanā  vediyatha  yasmiṃ  pana  vo  samaye  na tibbo
upakkamo    hoti    na   tibbaṃ   padhānaṃ   na   tibbā   tasmiṃ   samaye
opakkamikā   dukkhā  tippā  kaṭukā  vedanā  vediyathāti  .  yasmiṃ  2-
no   āvuso   gotama   samaye   tibbo  upakkamo  hoti  tibbaṃ  padhānaṃ
tibbā   tasmiṃ   samaye   opakkamikā   dukkhā   tippā  kaṭukā  vedanā
vediyāma   yasmiṃ   pana   no   samaye   na   tibbo   upakkamo   hoti
na   tibbaṃ   padhānaṃ   na   tibbā   tasmiṃ   samaye   opakkamikā  dukkhā
tippā kaṭukā vedanā vediyāmāti.
     [9]   Iti   kirāvuso   niganthā   yasmiṃ   vo   samaye   tibbo
upakkamo   hoti   tibbaṃ   padhānaṃ   tibbā   tasmiṃ   samaye  opakkamikā
dukkhā   tippā   kaṭukā   vedanā   vediyatha   yasmiṃ   pana  vo  samaye
na   tibbo   upakkamo   hoti   na   tibbaṃ   padhānaṃ   na  tibbā  tasmiṃ
samaye   opakkamikā   dukkhā   tippā   kaṭukā  vedanā  vediyatha  evaṃ
sante    āyasmantānaṃ    niganthānaṃ    na    kallamassa   veyyākaraṇāya
yaṅkiñcāyaṃ   purisapuggalo   paṭisaṃvedeti  sukhaṃ  vā  dukkhaṃ  vā  adukkhamasukhaṃ
vā    sabbantaṃ   pubbe   katahetu   iti   purāṇānaṃ   kammānaṃ   tapasā
byantibhāvā   navānaṃ   kammānaṃ   akaraṇā   āyatiṃ   anavassavo   āyatiṃ
anavassavā     kammakkhayo     kammakkhayā     dukkhakkhayo     dukkhakkhayā
@Footnote: 1 Ma. tibbā .  2 Ma. yasmiṃ pana noti dissati.
Vedanākkhayo vedanākkhayā sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti.
     {9.1}  Sace āvuso niganthā yasmiṃ vo samaye tibbo upakkamo hoti
tibbaṃ  padhānaṃ  [1]-  tiṭṭheyyeva  tasmiṃ  samaye opakkamikā dukkhā tippā
kaṭukā  vedanā  [2]-  yasmiṃ  pana  vo  samaye  na tibbo upakkamo hoti
na  tibbaṃ  padhānaṃ  [3]-  tiṭṭheyyeva  tasmiṃ  samaye  opakkamikā  dukkhā
tippā   kaṭukā   vedanā  [4]-  evaṃ  sante  āyasmantānaṃ  niganthānaṃ
kallamassa    veyyākaraṇāya    yaṅkiñcāyaṃ    purisapuggalo    paṭisaṃvedeti
sukhaṃ   vā   dukkhaṃ   vā   adukkhamasukhaṃ   vā   sabbantaṃ   pubbe  katahetu
iti    purāṇānaṃ    kammānaṃ    tapasā   byantibhāvā   navānaṃ   kammānaṃ
akaraṇā     āyatiṃ    anavassavo    āyatiṃ    anavassavā    kammakkhayo
kammakkhayā    dukkhakkhayo    dukkhakkhayā    vedanākkhayo    vedanākkhayā
sabbaṃ dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ bhavissatīti.
     {9.2}  Yasmā  ca  kho  āvuso  niganthā  yasmiṃ vo samaye tibbo
upakkamo   hoti   tibbaṃ   padhānaṃ   tibbā   tasmiṃ   samaye  opakkamikā
dukkhā  tippā  kaṭukā  vedanā  vediyatha  yasmiṃ  pana  vo samaye na tibbo
upakkamo  hoti  na  tibbaṃ  padhānaṃ  na  tibbā  tasmiṃ  samaye  opakkamikā
dukkhā  tippā  kaṭukā  vedanā  vediyatha  te tumhe sāmaṃyeva opakkamikā
dukkhā    tippā   kaṭukā   vedanā   vediyamānā   avijjā   aññāṇā
sammohā   vipaccetha   yaṅkiñcāyaṃ   purisapuggalo   paṭisaṃvedeti  sukhaṃ  vā
dukkhaṃ   vā   adukkhamasukhaṃ   vā  sabbantaṃ  pubbe  katahetu  iti  purāṇānaṃ
@Footnote: 1 Ma. na tibbā .  2-4 vediyetha .  3 Ma. tibbā.
Kammānaṃ    tapasā    byantibhāvā   navānaṃ   kammānaṃ   akaraṇā   āyatiṃ
anavassavo    āyatiṃ   anavassavā   kammakkhayo   kammakkhayā   dukkhakkhayo
dukkhakkhayā    vedanākkhayo    vedanākkhayā    sabbaṃ    dukkhaṃ   nijjiṇṇaṃ
bhavissatīti   .   evaṃvādīpi   kho   ahaṃ   bhikkhave   niganthesu  na  kañci
sahadhammikaṃ vādappaṭihāraṃ samanupassāmi.
     [10]   Puna   caparāhaṃ   bhikkhave  te  niganthe  evaṃ  vadāmi  taṃ
kiṃ    maññathāvuso    niganthā    yamidaṃ    kammaṃ    diṭṭhadhammavedanīyaṃ   taṃ
upakkamena  vā  padhānena  vā  samparāyavedanīyaṃ  hotūti  labbhametanti .
No   hidaṃ   āvuso  .  yampanidaṃ  kammaṃ  samparāyavedanīyaṃ  taṃ  upakkamena
vā   padhānena   vā   diṭṭhadhammavedanīyaṃ   hotūti   labbhametanti  .  no
hidaṃ    āvuso    .   taṃ   kiṃ   maññathāvuso   niganthā   yamidaṃ   kammaṃ
sukhavedanīyaṃ   taṃ   upakkamena   vā   padhānena  vā  dukkhavedanīyaṃ  hotūti
labbhametanti   .   no   hidaṃ   āvuso  .  yampanidaṃ  kammaṃ  dukkhavedanīyaṃ
taṃ   upakkamena  vā  padhānena  vā  sukhavedanīyaṃ  hotūti  labbhametanti .
No   hidaṃ   āvuso   .   taṃ   kiṃ   maññathāvuso  niganthā  yamidaṃ  kammaṃ
paripakkavedanīyaṃ   taṃ   upakkamena   vā  padhānena  vā  apparipakkavedanīyaṃ
hotūti   labbhametanti   .   no   hidaṃ   āvuso   .   yampanidaṃ   kammaṃ
apparipakkavedanīyaṃ   taṃ   upakkamena   vā  padhānena  vā  paripakkavedanīyaṃ
hotūti   labbhametanti   .   no   hidaṃ  āvuso  .  taṃ  kiṃ  maññathāvuso
niganthā   yamidaṃ   kammaṃ   bahuvedanīyaṃ  taṃ  upakkamena  vā  padhānena  vā
Appavedanīyaṃ   hotūti   labbhametanti   .  no  hidaṃ  āvuso  .  yampanidaṃ
kammaṃ   appavedanīyaṃ   taṃ   upakkamena   vā   padhānena  vā  bahuvedanīyaṃ
hotūti   labbhametanti   .   no   hidaṃ  āvuso  .  taṃ  kiṃ  maññathāvuso
niganthā   yamidaṃ   kammaṃ   vedanīyaṃ   taṃ   upakkamena  vā  padhānena  vā
avedanīyaṃ   hotūti   labbhametanti   .   no   hidaṃ  āvuso  .  yampanidaṃ
kammaṃ   avedanīyaṃ   taṃ   upakkamena  vā  padhānena  vā  vedanīyaṃ  hotūti
labbhametanti. No hidaṃ āvuso.
     [11]   Iti  kirāvuso  niganthā  yamidaṃ  kammaṃ  diṭṭhadhammavedanīyaṃ  taṃ
upakkamena   vā  padhānena  vā  samparāyavedanīyaṃ  hotūti  alabbhametaṃ .
Yamidaṃ   kammaṃ   samparāyavedanīyaṃ   taṃ   upakkamena   vā   padhānena  vā
diṭṭhadhammavedanīyaṃ    hotūti   alabbhametaṃ   .   yamidaṃ   kammaṃ   sukhavedanīyaṃ
taṃ   upakkamena  vā  padhānena  vā  dukkhavedanīyaṃ  hotūti  alabbhametaṃ .
Yamidaṃ  kammaṃ  dukkhavedanīyaṃ  taṃ  upakkamena  vā  padhānena  vā  sukhavedanīyaṃ
hotūti   alabbhametaṃ  .  yamidaṃ  kammaṃ  paripakkavedanīyaṃ  taṃ  upakkamena  vā
padhānena vā apparipakkavedanīyaṃ hotūti alabbhametaṃ.
     {11.1}  Yamidaṃ  [1]- apparipakkavedanīyaṃ taṃ upakkamena vā padhānena
vā   paripakkavedanīyaṃ  hotūti  alabbhametaṃ  .  yamidaṃ  kammaṃ  bahuvedanīyaṃ  taṃ
upakkamena  vā  padhānena  vā  appavedanīyaṃ  hotūti  alabbhametaṃ . Yamidaṃ
kammaṃ   appavedanīyaṃ   taṃ   upakkamena   vā   padhānena  vā  bahuvedanīyaṃ
hotūti  alabbhametaṃ  .  yamidaṃ  kammaṃ  vedanīyaṃ  taṃ  upakkamena vā padhānena
@Footnote: 1 Sī. Po. Ma. kammaṃ.
Vā   avedanīyaṃ   hotūti   alabbhametaṃ   .   yamidaṃ   kammaṃ  avedanīyaṃ  taṃ
upakkamena   vā   padhānena  vā  vedanīyaṃ  hotūti  alabbhametaṃ  .  evaṃ
sante    āyasmantānaṃ    niganthānaṃ   aphalo   upakkamo   hoti   aphalaṃ
padhānaṃ   .   evaṃvādī  bhikkhave  niganthā  evaṃvādīnaṃ  bhikkhave  niganthānaṃ
dasa sahadhammikā vādānuvādā gārayhaṭṭhānaṃ āgacchanti.
     {11.2}  Sace  bhikkhave sattā pubbe katahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti
addhā  bhikkhave  niganthā  pubbe  dukkaṭakammakārino  yaṃ  etarahi evarūpā
dukkhā   tippā   kaṭukā   vedanā  vediyanti  .  sace  bhikkhave  sattā
issaranimmānahetu   sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti   addhā   bhikkhave   niganthā
pāpakena   issarena   nimmitā   yaṃ   etarahi  evarūpā  dukkhā  tippā
kaṭukā   vedanā   vediyanti   .  sace  bhikkhave  sattā  saṅgatibhāvahetu
sukhadukkhaṃ    paṭisaṃvedenti    addhā    bhikkhave   niganthā   pāpasaṅgatikā
yaṃ   etarahi   evarūpā   dukkhā  tippā  kaṭukā  vedanā  vediyanti .
Sace   bhikkhave   sattā   abhijātihetu   sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti  addhā
bhikkhave    niganthā   pāpābhijātikā   yaṃ   etarahi   evarūpā   dukkhā
tippā  kaṭukā  vedanā vediyanti. Sace bhikkhave sattā diṭṭhadhammūpakkamahetu
sukhadukkhaṃ       paṭisaṃvedenti       addhā       bhikkhave      niganthā
pāpadiṭṭhadhammūpakkamā   yaṃ   etarahi   evarūpā   dukkhā   tippā  kaṭukā
vedanā vediyanti.
     {11.3}   Sace   bhikkhave   sattā   pubbe   katahetu   sukhadukkhaṃ
paṭisaṃvedenti   gārayhā   niganthā   no   ce  sattā  pubbe  katahetu
Sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti   gārayhā   niganthā  .  sace  bhikkhave  sattā
issaranimmānahetu    sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti   gārayhā   niganthā   no
ce    sattā    issaranimmānahetu   sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti   gārayhā
niganthā  .  sace  bhikkhave  sattā  saṅgatibhāvahetu  sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti
gārayhā    niganthā    no    ce   sattā   saṅgatibhāvahetu   sukhadukkhaṃ
paṭisaṃvedenti  gārayhā  niganthā  .  sace  bhikkhave  sattā  abhijātihetu
sukhadukkhaṃ    paṭisaṃvedenti    gārayhā    niganthā    no   ce   sattā
abhijātihetu  sukhadukkhaṃ  paṭisaṃvedenti  gārayhā  niganthā  .  sace bhikkhave
sattā     diṭṭhadhammūpakkamahetu     sukhadukkhaṃ    paṭisaṃvedenti    gārayhā
niganthā     no     ce     sattā     diṭṭhadhammūpakkamahetu    sukhadukkhaṃ
paṭisaṃvedenti   gārayhā   niganthā   .   evaṃvādī   bhikkhave   niganthā
evaṃvādīnaṃ   bhikkhave   niganthānaṃ   ime   dasa  sahadhammikā  vādānuvādā
gārayhaṭṭhānaṃ   āgacchanti   .   evaṃ   kho  bhikkhave  aphalo  upakkamo
hoti aphalaṃ padhānaṃ.
     [12]  Kathañca  bhikkhave  saphalo  upakkamo  hoti  saphalaṃ  padhānaṃ .
Idha   bhikkhave  bhikkhu  na  heva  anaddhabhūtaṃ  attānaṃ  dukkhena  addhabhāveti
dhammikañca   sukhaṃ   na   pariccajati  tasmiṃ  ca  sukhe  anadhimucchito  hoti .
So   evaṃ  pajānāti  imassa  kho  me  dukkhanidānassa  saṅkhāraṃ  padahato
saṅkhārappadhānā    virāgo   hoti   imassa   pana   me   dukkhanidānassa
ajjhupekkhato   upekkhaṃ   bhāvayato   virāgo  hotīti  .  so  yassa  hi
Khvassa   dukkhanidānassa  saṅkhāraṃ  padahato  saṅkhārappadhānā  virāgo  hoti
saṅkhāraṃ   tattha   padahati   yassa   panassa   dukkhanidānassa   ajjhupekkhato
upekkhaṃ   bhāvayato   virāgo   hoti   upekkhaṃ   tattha   bhāveti  tassa
tassa   dukkhanidānassa   saṅkhāraṃ  padahato  saṅkhārappadhānā  virāgo  hoti
evampissa   taṃ   dukkhaṃ   nijjiṇṇaṃ   hoti   tassa   tassa   dukkhanidānassa
ajjhupekkhato    upekkhaṃ   bhāvayato   virāgo   hoti   evampissa   taṃ
dukkhaṃ nijjiṇṇaṃ hoti.
     [13]  Seyyathāpi  bhikkhave  puriso  itthiyā sāratto paṭibaddhacitto
tibbacchando   tibbāpekkho   .   so   taṃ   itthiṃ   passeyya  aññena
purisena   saddhiṃ   santiṭṭhantiṃ   sallapantiṃ   sañjagghantiṃ   saṃhasantiṃ   .  taṃ
kiṃ   maññatha   bhikkhave   api   nu   tassa   purisassa   amuṃ  itthiṃ  disvā
aññena   purisena   saddhiṃ   santiṭṭhantiṃ   sallapantiṃ   sañjagghantiṃ  saṃhasantiṃ
uppajjeyyuṃ   sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāti   .   evaṃ   bhante .
Taṃ  kissa  hetu  .  amu  hi  bhante  puriso  amussā  itthiyā  sāratto
paṭibaddhacitto   tibbacchando   tibbāpekkho   tasmā   taṃ   itthiṃ  disvā
aññena   purisena   saddhiṃ   santiṭṭhantiṃ   sallapantiṃ   sañjagghantiṃ  saṃhasantiṃ
uppajjanti   sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāti   .   atha   kho  bhikkhave
tassa   purisassa   evamassa   ahaṃ   kho   amussā   itthiyā   sāratto
paṭibaddhacitto    tibbacchando   tibbāpekkho   tassa   me   amuṃ   itthiṃ
disvā   aññena   purisena   saddhiṃ   santiṭṭhantiṃ   sallapantiṃ   sañjagghantiṃ
Saṃhasantiṃ     uppajjanti     sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā    yannūnāhaṃ
yo   me   amussā  itthiyā  chandarāgo  taṃ  pajaheyyanti  .  so  yo
amussā  itthiyā  chandarāgo  taṃ  pajaheyya  .  so  taṃ  itthiṃ  passeyya
aparena    samayena   aññena   purisena   saddhiṃ   santiṭṭhantiṃ   sallapantiṃ
sañjagghantiṃ   saṃhasantiṃ   .   taṃ   kiṃ   maññatha   bhikkhave   api  nu  tassa
purisassa   amuṃ   itthiṃ   disvā   aññena   purisena   saddhiṃ   santiṭṭhantiṃ
sallapantiṃ     sañjagghantiṃ    saṃhasantiṃ    uppajjeyyuṃ    sokaparidevadukkha-
domanassupāyāsāti  .  no  hetaṃ  bhante  .  taṃ  kissa  hetu  .  amu
hi   bhante   puriso   amussā   itthiyā   vītarāgo   tasmā  taṃ  itthiṃ
disvā   aññena   purisena   saddhiṃ   santiṭṭhantiṃ   sallapantiṃ   sañjagghantiṃ
saṃhasantiṃ na uppajjeyyuṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāti.
     [14]  Evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu  na  heva  anaddhabhūtaṃ attānaṃ
dukkhena   addhabhāveti   dhammikañca   sukhaṃ   na  pariccajati  tasmiṃ  ca  sukhe
anadhimucchito   hoti   .   so   evaṃ   pajānāti   imassa   kho   me
dukkhanidānassa    saṅkhāraṃ    padahato   saṅkhārappadhānā   virāgo   hoti
imassa   pana   me   dukkhanidānassa   ajjhupekkhato   upekkhaṃ   bhāvayato
virāgo   hotīti   .   so   yassa   hi  khvassa  dukkhanidānassa  saṅkhāraṃ
padahato    saṅkhārappadhānā   virāgo   hoti   saṅkhāraṃ   tattha   padahati
yassa   panassa   dukkhanidānassa  ajjhupekkhato  upekkhaṃ  bhāvayato  virāgo
hoti   upekkhaṃ   tattha   bhāveti   tassa   tassa  dukkhanidānassa  saṅkhāraṃ
Padahato    saṅkhārappadhānā    virāgo   hoti   evampissa   taṃ   dukkhaṃ
nijjiṇṇaṃ   hoti   tassa   tassa   dukkhanidānassa   ajjhupekkhato   upekkhaṃ
bhāvayato   virāgo   hoti   evampissa   taṃ   dukkhaṃ  nijjiṇṇaṃ  hoti .
Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ.
     [15]   Puna   caparaṃ   bhikkhave   bhikkhu  iti  paṭisañcikkhati  yathāsukhaṃ
kho    me   viharato   akusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā
parihāyanti   dukkhāya   pana   me   attānaṃ   padahato   akusalā  dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   yannūnāhaṃ   dukkhāya  attānaṃ
padaheyyanti    .   so   dukkhāya   attānaṃ   padahati   tassa   dukkhāya
attānaṃ    padahato    akusalā    dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā
abhivaḍḍhanti   .   so   na   aparena  samayena  dukkhāya  attānaṃ  padahati
taṃ   kissa   hetu   yassa   hi   so   bhikkhave  bhikkhu  atthāya  dukkhāya
attānaṃ    padaheyya    svāssa   attho   abhinipphanno   hoti   tasmā
na aparena samayena dukkhāya attānaṃ padahati.
     {15.1}   Seyyathāpi  bhikkhave  usukāro  tejanaṃ  dvīsu  alātesu
ātāpeti   paritāpeti   ujuṃ   karoti  kammaniyaṃ  .  yato  kho  bhikkhave
usukārassa   tejanaṃ   dvīsu  alātesu  ātāpitaṃ  hoti  paritāpitaṃ  ujukataṃ
kammaniyaṃ  na  so  taṃ  aparena  samayena  usukāro  tejanaṃ  dvīsu alātesu
ātāpeti  paritāpeti  ujuṃ  karoti  kammaniyaṃ  taṃ  kissa  hetu yassa hi so
bhikkhave  atthāya  usukāro  tejanaṃ dvīsu alātesu ātāpeyya paritāpeyya
Ujuṃ   kareyya   kammaniyaṃ   svāssa   attho   abhinipphanno  hoti  tasmā
na   aparena   samayena   usukāro   tejanaṃ  dvīsu  alātesu  ātāpeti
paritāpeti   ujuṃ   karoti   kammaniyaṃ   evameva   kho   bhikkhave   bhikkhu
iti    paṭisañcikkhati   yathāsukhaṃ   kho   me   viharato   akusalā   dhammā
abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti   dukkhāya   pana  me  attānaṃ
padahato    akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti
yannūnāhaṃ   dukkhāya   attānaṃ   padaheyyanti   .  so  dukkhāya  attānaṃ
padahati   tassa   dukkhāya   attānaṃ  padahato  akusalā  dhammā  parihāyanti
kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .   so   na  aparena  samayena  dukkhāya
attānaṃ   padahati   taṃ   kissa   hetu   yassa   hi   so  bhikkhave  bhikkhu
atthāya   dukkhāya   attānaṃ   padaheyya   svāssa   attho  abhinipphanno
hoti   tasmā   na   aparena   samayena   dukkhāya  attānaṃ  padahatīti .
Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ.
     [16]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  idha  tathāgato  loke  uppajjati arahaṃ
sammāsambuddho     vijjācaraṇasampanno    sugato    lokavidū    anuttaro
purisadammasārathi   satthā   devamanussānaṃ   buddho  bhagavā  so  imaṃ  lokaṃ
sadevakaṃ    samārakaṃ    sabrahmakaṃ    sassamaṇabrāhmaṇiṃ   pajaṃ   sadevamanussaṃ
sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā   pavedeti  so  dhammaṃ  deseti  ādikalyāṇaṃ
majjhekalyāṇaṃ    pariyosānakalyāṇaṃ    sātthaṃ    sabyañjanaṃ   kevalaparipuṇṇaṃ
parisuddhaṃ   brahmacariyaṃ   pakāseti   .   taṃ   dhammaṃ   suṇāti  gahapati  vā
Gahapatiputto   vā   aññatarasmiṃ   vā   kule   pacchā   jāto  so  taṃ
dhammaṃ   sutvā   tathāgate   saddhaṃ   paṭilabhati  so  tena  saddhāpaṭilābhena
samannāgato    iti    paṭisañcikkhati    sambādho   gharāvāso   rajāpatho
abbhokāso   pabbajjā  nayidaṃ  sukaraṃ  agāraṃ  ajjhāvasatā  ekantaparipuṇṇaṃ
ekantaparisuddhaṃ      saṅkhalikhitaṃ      brahmacariyaṃ      carituṃ     yannūnāhaṃ
kesamassuṃ   ohāretvā   kāsāyāni  vatthāni  acchādetvā  agārasmā
anagāriyaṃ  pabbajeyyanti  .  so  aparena  samayena  appaṃ  vā bhogakkhandhaṃ
pahāya   mahantaṃ  vā  bhogakkhandhaṃ  pahāya  appaṃ  vā  ñātiparivaṭṭaṃ  pahāya
mahantaṃ   vā   ñātiparivaṭṭaṃ   pahāya  kesamassuṃ  ohāretvā  kāsāyāni
vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati.
     {16.1}  So  evaṃ  pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno
pāṇātipātaṃ    pahāya    pāṇātipātā    paṭivirato   hoti   nihitadaṇḍo
nihitasattho     lajjī     dayāpanno     sabbapāṇabhūtahitānukampī    viharati
adinnādānaṃ    pahāya    adinnādānā    paṭivirato   hoti   dinnādāyī
dinnapāṭikaṅkhī    athenena    sucibhūtena   attanā   viharati   abrahmacariyaṃ
pahāya   brahmacārī   hoti   ārācārī   virato   methunā   gāmadhammā
musāvādaṃ   pahāya   musāvādā   paṭivirato   hoti  saccavādī  saccasandho
theto   paccayiko   avisaṃvādako   lokassa  pisuṇaṃ  vācaṃ  pahāya  pisuṇāya
vācāya   paṭivirato   hoti   ito  sutvā  na  amutra  akkhātā  imesaṃ
bhedāya   amutra  vā  sutvā  na  imesaṃ  akkhātā  amūsaṃ  bhedāya  iti
Bhinnānaṃ   vā   sandhātā   sahitānaṃ   vā   anuppadātā   samaggārāmo
samaggarato    samagganandī    samaggakaraṇiṃ   vācaṃ   bhāsitā   hoti   pharusaṃ
vācaṃ  pahāya  pharusāya  vācāya  paṭivirato  hoti  yā  sā  vācā nelā
kaṇṇasukhā    pemanīyā   hadayaṅgamā   porī   bahujanakantā   bahujanamanāpā
tathārūpiṃ   vācaṃ   bhāsitā   hoti   samphappalāpaṃ   pahāya   samphappalāpā
paṭivirato   hoti   kālavādī   bhūtavādī   atthavādī   dhammavādī  vinayavādī
nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitaṃ.
     {16.2}  So  bījagāmabhūtagāmasamārambhā  paṭivirato hoti ekabhattiko
hoti    rattūparato   paṭivirato   vikālabhojanā   naccagītavāditavisūkadassanā
paṭivirato         hoti        mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā
paṭivirato   hoti   uccāsayanamahāsayanā   paṭivirato  hoti   jātarūparajata-
paṭiggahaṇā     paṭivirato     hoti    āmakadhaññapaṭiggahaṇā    paṭivirato
hoti    āmakamaṃsapaṭiggahaṇā    paṭivirato   hoti   itthīkumārikāpaṭiggahaṇā
paṭivirato   hoti   dāsīdāsapaṭiggahaṇā  paṭivirato  hoti  ajeḷakapaṭiggahaṇā
paṭivirato   hoti  kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā  paṭivirato  hoti  hatthigavāssavalava-
paṭiggahaṇā   paṭivirato   hoti   khettavatthupaṭiggahaṇā   paṭivirato   hoti
dūteyyapahīṇagamanānuyogā   paṭivirato   hoti   kayavikkayā  paṭivirato  hoti
tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā    paṭivirato    hoti   ukkoṭanavañcananikatisāviyogā
paṭivirato        hoti        chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā
paṭivirato hoti.
     {16.3} So santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena
piṇḍapātena  yena  yeneva  pakkamati  samādāyeva  pakkamati . Seyyathāpi
nāma  pakkhī  sakuṇo  yena  yeneva  ḍeti  sapattabhārova  ḍeti  evameva
bhikkhu    santuṭṭho   hoti   kāyaparihārikena   cīvarena   kucchiparihārikena
piṇḍapātena yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati.
     [17]   So   iminā  ariyena  sīlakkhandhena  samannāgato  ajjhattaṃ
anavajjasukhaṃ   paṭisaṃvedeti  .  so  cakkhunā  rūpaṃ  disvā  na  nimittaggāhī
hoti     nānubyañjanaggāhī     yatvādhikaraṇamenaṃ    cakkhundriyaṃ    asaṃvutaṃ
viharantaṃ   abhijjhādomanassā   pāpakā   akusalā   dhammā  anvāssaveyyuṃ
tassa    saṃvarāya   paṭipajjati   rakkhati   cakkhundriyaṃ   cakkhundriye   saṃvaraṃ
āpajjati  .  sotena  saddaṃ  sutvā  ...  ghānena  gandhaṃ ghāyitvā ...
Jivhāya  rasaṃ  sāyitvā  ...  kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... Manasā dhammaṃ
viññāya   na   nimittaggāhī   hoti   nānubyañjanaggāhī   yatvādhikaraṇamenaṃ
manindriyaṃ    asaṃvutaṃ    viharantaṃ    abhijjhādomanassā   pāpakā   akusalā
dhammā   anvāssaveyyuṃ   tassa   saṃvarāya   paṭipajjati   rakkhati  manindriyaṃ
manindriye saṃvaraṃ āpajjati.
     [18]  So  iminā  ariyena  indriyasaṃvarena  samannāgato  ajjhattaṃ
abyāsekasukhaṃ  paṭisaṃvedeti  .  so  abhikkante  paṭikkante  sampajānakārī
hoti    ālokite    vilokite    sampajānakārī    hoti    sammiñjite
pasārite   sampajānakārī   hoti   saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe   sampajānakārī
Hoti    asite    pīte    khāyite    sāyite    sampajānakārī   hoti
uccārapassāvakamme    sampajānakārī    hoti    gate   ṭhite   nisinne
sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti.
     [19]   So   iminā   ca   ariyena   sīlakkhandhena   samannāgato
iminā   ca   ariyena   indriyasaṃvarena  samannāgato  iminā  ca  ariyena
satisampajaññena   samannāgato   so   vivittaṃ   senāsanaṃ   bhajati   araññaṃ
rukkhamūlaṃ   pabbataṃ   giriguhaṃ   susānaṃ   vanapatthaṃ  abbhokāsaṃ  palālapuñjaṃ .
So    pacchābhattaṃ    piṇḍapātapaṭikkanto   nisīdati   pallaṅkaṃ   ābhujitvā
ujuṃ   kāyaṃ   paṇidhāya   parimukhaṃ   satiṃ   upaṭṭhapetvā   .   so  abhijjhaṃ
loke    pahāya    vigatābhijjhena   cetasā   viharati   abhijjhāya   cittaṃ
parisodheti     byāpādapadosaṃ     pahāya     abyāpannacitto    viharati
sabbapāṇabhūtahitānukampī    byāpādapadosā    cittaṃ   parisodheti   thīnamiddhaṃ
pahāya    vigatathīnamiddho    viharati    ālokasaññī    sato    sampajāno
thīnamiddhā    cittaṃ    parisodheti    uddhaccakukkuccaṃ    pahāya   anuddhato
viharati    ajjhattaṃ   vūpasantacitto   uddhaccakukkuccā   cittaṃ   parisodheti
vicikicchaṃ   pahāya   tiṇṇavicikiccho   viharati   akathaṃkathī   kusalesu   dhammesu
vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
     [20]   So   ime  pañca  nīvaraṇe  pahāya  cetaso  upakkilese
paññāya   dubbalīkaraṇe   vivicceva   kāmehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkaṃ   savicāraṃ   vivekajaṃ  pītisukhaṃ  paṭhamaṃ  jhānaṃ  upasampajja  viharati .
Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ.
     [21]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  vitakkavicārānaṃ  vūpasamā ajjhattaṃ
sampasādanaṃ   cetaso   ekodibhāvaṃ   avitakkaṃ   avicāraṃ  samādhijaṃ  pītisukhaṃ
dutiyaṃ   jhānaṃ  upasampajja  viharati  .  evampi  bhikkhave  saphalo  upakkamo
hoti saphalaṃ padhānaṃ.
     [22]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  pītiyā  ca virāgā upekkhako ca
viharati   sato   ca   sampajāno   sukhañca   kāyena   paṭisaṃvedeti  yantaṃ
ariyā    ācikkhanti    upekkhako   satimā   sukhavihārīti   tatiyaṃ   jhānaṃ
upasampajja   viharati   .   evampi   bhikkhave   saphalo   upakkamo  hoti
saphalaṃ padhānaṃ.
     [23]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  sukhassa  ca  pahānā  dukkhassa ca
pahānā     pubbeva    somanassadomanassānaṃ    atthaṅgamā    adukkhamasukhaṃ
upekkhāsatipārisuddhiṃ   catutthaṃ   jhānaṃ   upasampajja   viharati   .  evampi
bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ.
     [24]   So   evaṃ   samāhite   citte   parisuddhe  pariyodāte
anaṅgaṇe   vigatūpakkilese   mudubhūte   kammaniye   ṭhite  āneñjappatte
pubbenivāsānussatiñāṇāya   cittaṃ   abhininnāmeti   .   so   anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo tissopi
jātiyo   catassopi   jātiyo   pañcapi   jātiyo  dasapi  jātiyo  vīsampi
jātiyo   tiṃsampi   jātiyo   cattāḷīsampi   jātiyo  paññāsampi  jātiyo
Jātisatampi    jātisahassampi    jātisatasahassampi   anekepi   saṃvaṭṭakappe
anekepi  vivaṭṭakappe  anekepi  saṃvaṭṭavivaṭṭakappe  amutrāsiṃ  evaṃnāmo
evaṃgotto     evaṃvaṇṇo    evamāhāro    evaṃ    sukhadukkhapaṭisaṃvedī
evamāyupariyanto    so   tato   cuto   amutra   udapādiṃ   tatrāpāsiṃ
evaṃnāmo      evaṃgotto     evaṃvaṇṇo     evamāhāro     evaṃ
sukhadukkhapaṭisaṃvedī   evamāyupariyanto   so   tato  cuto  idhūpapannoti .
Iti   sākāraṃ  sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati  .  evampi
bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ.
     [25]  So  evaṃ  samāhite  citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe
vigatūpakkilese   mudubhūte   kammaniye   ṭhite   āneñjappatte   sattānaṃ
cutūpapātañāṇāya    cittaṃ   abhininnāmeti   .   so   dibbena   cakkhunā
visuddhena   atikkantamānusakena   satte   passati  cavamāne  upapajjamāne
hīne    paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate   yathākammūpage
satte    pajānāti    ime    vata   bhonto   sattā   kāyaduccaritena
samannāgatā   vacīduccaritena   samannāgatā   manoduccaritena   samannāgatā
ariyānaṃ    upavādakā    micchādiṭṭhikā    micchādiṭṭhikammasamādānā   te
kāyassa   bhedā   parammaraṇā   apāyaṃ  duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ  upapannā
ime  vā  pana  bhonto  sattā  kāyasucaritena  samannāgatā  vacīsucaritena
samannāgatā     manosucaritena    samannāgatā    ariyānaṃ    anupavādakā
sammādiṭṭhikā   sammādiṭṭhikammasamādānā  te  kāyassa  bhedā  parammaraṇā
Sugatiṃ   saggaṃ   lokaṃ   upapannāti   .  iti  dibbena  cakkhunā  visuddhena
atikkantamānusakena    satte   passati   cavamāne   upapajjamāne   hīne
paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate   yathākammūpage   satte
pajānāti. Evampi bhikkhave saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ.
     [26]   So   evaṃ   samāhite   citte   parisuddhe  pariyodāte
anaṅgaṇe   vigatūpakkilese   mudubhūte   kammaniye   ṭhite  āneñjappatte
āsavānaṃ   khayañāṇāya   cittaṃ   abhininnāmeti   .   so   idaṃ  dukkhanti
yathābhūtaṃ    pajānāti    ayaṃ   dukkhasamudayoti   yathābhūtaṃ   pajānāti   ayaṃ
dukkhanirodhoti    yathābhūtaṃ   pajānāti   ayaṃ   dukkhanirodhagāminī   paṭipadāti
yathābhūtaṃ    pajānāti    ime    āsavāti    yathābhūtaṃ   pajānāti   ayaṃ
āsavasamudayoti    yathābhūtaṃ    pajānāti   ayaṃ   āsavanirodhoti   yathābhūtaṃ
pajānāti   ayaṃ   āsavanirodhagāminī   paṭipadāti   yathābhūtaṃ   pajānāti .
Tassa   evaṃ   jānato   evaṃ   passato   kāmāsavāpi   cittaṃ  vimuccati
bhavāsavāpi   cittaṃ   vimuccati   avijjāsavāpi   cittaṃ   vimuccati  vimuttasmiṃ
vimuttamiti    ñāṇaṃ    hoti    khīṇā    jāti   vusitaṃ   brahmacariyaṃ   kataṃ
karaṇīyaṃ   nāparaṃ   itthattāyāti   pajānāti   .   evaṃ   kho   bhikkhave
saphalo upakkamo hoti saphalaṃ padhānaṃ.
     [27]  Evaṃvādī  1-  bhikkhave  tathāgato evaṃvādiṃ bhikkhave tathāgataṃ
dasa   sahadhammikā   pāsaṃsaṭṭhānaṃ   āgacchanti   .  sace  bhikkhave  sattā
pubbe   katahetu   sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti   addhā   bhikkhave  tathāgato
@Footnote: 1 Ma. evaṃvādī bhikkhave tathāgatā evaṃvādīnaṃ bhikkhave tathāgatānaṃ.
Pubbe   sukatakammakārī   yaṃ  etarahi  evarūpā  anāsavā  sukhā  vedanā
vedeti    .    sace   bhikkhave   sattā   issaranimmānahetu   sukhadukkhaṃ
paṭisaṃvedenti   addhā   bhikkhave  tathāgato  bhaddakena  issarena  nimmito
yaṃ etarahi evarūpā anāsavā sukhā vedanā vedeti.
     {27.1}  Sace  bhikkhave sattā saṅgatibhāvahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti
addhā   bhikkhave   tathāgato   kalyāṇasaṅgatiko   yaṃ   etarahi  evarūpā
anāsavā  sukhā  vedanā  vedeti  .  sace  bhikkhave  sattā abhijātihetu
sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti   addhā   bhikkhave   tathāgato  kalyāṇābhijātiko
yaṃ  etarahi  evarūpā  anāsavā  sukhā  vedanā  vedeti. Sace bhikkhave
sattā   diṭṭhadhammūpakkamahetu   sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti   addhā   bhikkhave
tathāgato   kalyāṇadiṭṭhadhammūpakkamo   yaṃ   etarahi   evarūpā   anāsavā
sukhā vedanā vedeti.
     {27.2}  Sace  bhikkhave sattā pubbe katahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti
pāsaṃso  tathāgato  no  ce  sattā  pubbe katahetu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedenti
pāsaṃso  tathāgato  .  sace  bhikkhave  sattā  issaranimmānahetu  sukhadukkhaṃ
paṭisaṃvedenti  pāsaṃso  tathāgato  no ce sattā issaranimmānahetu sukhadukkhaṃ
paṭisaṃvedenti  pāsaṃso  tathāgato  .  sace  bhikkhave sattā saṅgatibhāvahetu
sukhadukkhaṃ  paṭisaṃvedenti  pāsaṃso  tathāgato  no  ce sattā saṅgatibhāvahetu
sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti   pāsaṃso   tathāgato  .  sace  bhikkhave  sattā
abhijātihetu   sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti   pāsaṃso   tathāgato   no   ce
Sattā   abhijātihetu   sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti   pāsaṃso   tathāgato .
Sace    bhikkhave   sattā   diṭṭhadhammūpakkamahetu   sukhadukkhaṃ   paṭisaṃvedenti
pāsaṃso   tathāgato   no   ce   sattā   diṭṭhadhammūpakkamahetu   sukhadukkhaṃ
paṭisaṃvedenti   pāsaṃso   tathāgato   .   evaṃvādī   bhikkhave  tathāgato
evaṃvādiṃ    bhikkhave   tathāgataṃ   ime   dasa   sahadhammikā   pāsaṃsaṭṭhānaṃ
āgacchantīti.
     Idamavoca    bhagavā    attamanā   te   bhikkhū   bhagavato   bhāsitaṃ
abhinandunti.
                  Devadahasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
                      ----------
                       Pañcattayasuttaṃ
     [28]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ   samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
jetavane   anāthapiṇḍikassa   ārāme   .   tatra   kho   bhagavā  bhikkhū
āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     [29]   Bhagavā  etadavoca  santi  bhikkhave  eke  samaṇabrāhmaṇā
aparantakappikā    aparantānudiṭṭhino    aparantaṃ   ārabbha   anekavihitāni
adhimuttipadāni   abhivadanti   .  saññī  attā  hoti  arogo  parammaraṇāti
ittheke   abhivadanti   .   asaññī   attā  hoti  arogo  parammaraṇāti
ittheke   abhivadanti   .   nevasaññī   nāsaññī   attā  hoti  arogo
parammaraṇāti    ittheke   abhivadanti   .   sato   vā   pana   sattassa
ucchedaṃ    vināsaṃ    vibhavaṃ    paññāpenti   .   diṭṭhadhammanibbānaṃ   vā
paneke   abhivadanti   .   iti  santaṃ  vā  attānaṃ  paññāpenti  arogaṃ
parammaraṇā   .   sato   vā   pana   sattassa   ucchedaṃ   vināsaṃ  vibhavaṃ
paññāpenti   .   diṭṭhadhammanibbānaṃ   vā   paneke   abhivadanti  .  iti
imāni   pañca   hutvā   tīṇi   honti   tīṇi   hutvā  pañca  honti .
Ayamuddeso pañcattayassa.
     [30]   Tatra   bhikkhave  ye  te  samaṇabrāhmaṇā  saññiṃ  attānaṃ
paññāpenti     arogaṃ    parammaraṇā    rūpiṃ    vā    te    bhonto
samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
Arūpiṃ     vā    te    bhonto    samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ
paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā   rūpiñca   arūpiñca  vā  te  bhonto
samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
nevarūpiṃ   nārūpiṃ   vā   te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā  saññiṃ  attānaṃ
paññāpenti    arogaṃ   parammaraṇā   ekattasaññiṃ   vā   te   bhonto
samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
nānattasaññiṃ    vā    te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā   saññiṃ   attānaṃ
paññāpenti    arogaṃ    parammaraṇā   parittasaññiṃ   vā   te   bhonto
samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
appamāṇasaññiṃ    vā   te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā   saññiṃ   attānaṃ
paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā   etaṃ   vā   panetesaṃ  upātivattataṃ
viññāṇakasiṇameke abhivadanti appamāṇaṃ aneñjaṃ 1-.
     {30.1}  Tayidaṃ  bhikkhave  tathāgato  pajānāti  ye kho te bhonto
samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
rūpiṃ   vā   te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā  saññiṃ  attānaṃ  paññāpenti
arogaṃ  parammaraṇā  arūpiṃ  vā  te  bhonto  samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ
paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā   rūpiñca   arūpiñca  vā  te  bhonto
samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
nevarūpiṃ   nārūpiṃ   vā   te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā  saññiṃ  attānaṃ
paññāpenti    arogaṃ   parammaraṇā   ekattasaññiṃ   vā   te   bhonto
@Footnote: 1 Ma. Yu. āneñjaṃ. aññattha īdisameva.
Samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
nānattasaññiṃ    vā    te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā   saññiṃ   attānaṃ
paññāpenti    arogaṃ    parammaraṇā   parittasaññiṃ   vā   te   bhonto
samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
appamāṇasaññiṃ    vā   te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā   saññiṃ   attānaṃ
paññāpenti    arogaṃ    parammaraṇā    yā   vā   panetāsaṃ   saññānaṃ
parisuddhā   paramā   aggā   anuttariyā  akkhāyati  yadi  rūpasaññānaṃ  yadi
arūpasaññānaṃ    yadi    ekattasaññānaṃ    yadi    nānattasaññānaṃ    natthi
kiñcīti    ākiñcaññāyatanameke   abhivadanti   appamāṇaṃ   aneñjaṃ   tayidaṃ
saṅkhataṃ   oḷārikaṃ   atthi   kho   pana   saṅkhārānaṃ  nirodho  atthetanti
iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
     [31]   Tatra  bhikkhave  ye  te  samaṇabrāhmaṇā  asaññiṃ  attānaṃ
paññāpenti   arogaṃ  parammaraṇā  rūpiṃ  vā  te  bhonto  samaṇabrāhmaṇā
asaññiṃ   attānaṃ   paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā   arūpiṃ   vā  te
bhonto    samaṇabrāhmaṇā    asaññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ
parammaraṇā    rūpiñca    arūpiñca   vā   te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā
asaññiṃ     attānaṃ     paññāpenti    arogaṃ    parammaraṇā    nevarūpiṃ
nārūpiṃ    vā    te    bhonto    samaṇabrāhmaṇā    asaññiṃ   attānaṃ
paññāpenti    arogaṃ    parammaraṇā   .   tatra   bhikkhave   ye   te
samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
Tesamete   paṭikkosanti   taṃ   kissa   hetu   saññā   rogo   saññā
gaṇḍo saññā sallaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ asaññanti.
     {31.1}  Tayidaṃ  bhikkhave  tathāgato  pajānāti  ye kho te bhonto
samaṇabrāhmaṇā    asaññiṃ    attānaṃ   paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
rūpiṃ   vā   te   bhonto  samaṇabrāhmaṇā  asaññiṃ  attānaṃ  paññāpenti
arogaṃ    parammaraṇā    arūpiṃ    vā    te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā
asaññiṃ     attānaṃ     paññāpenti     arogaṃ    parammaraṇā    rūpiñca
arūpiñca    vā    te    bhonto    samaṇabrāhmaṇā   asaññiṃ   attānaṃ
paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā   nevarūpiṃ   nārūpiṃ  vā  te  bhonto
samaṇabrāhmaṇā    asaññiṃ    attānaṃ   paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
yo   hi   koci   bhikkhave  samaṇo  vā  brāhmaṇo  vā  evaṃ  vadeyya
ahamaññatra    rūpā   aññatra   vedanāya   aññatra   saññāya   aññatra
saṅkhārehi   aññatra   viññāṇā   1-  āgatiṃ  vā  gatiṃ  vā  cutiṃ  vā
upapattiṃ   vā   vuddhiṃ   vā  virūḷhiṃ  vā  vepullaṃ  vā  paññāpessāmīti
netaṃ    ṭhānaṃ   vijjati   tayidaṃ   saṅkhataṃ   oḷārikaṃ   atthi   kho   pana
saṅkhārānaṃ   nirodho   atthetanti   iti   viditvā  tassa  nissaraṇadassāvī
tathāgato tadupātivatto.
     [32]   Tatra   bhikkhave   ye   te   samaṇabrāhmaṇā   nevasaññiṃ
nāsaññiṃ   attānaṃ   paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā   rūpiṃ   vā  te
bhonto    samaṇabrāhmaṇā   nevasaññiṃ   nāsaññiṃ   attānaṃ   paññāpenti
@Footnote: 1 Ma. Yu. viññāṇassa. Po. viññāṇena.
Arogaṃ    parammaraṇā    arūpiṃ    vā    te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā
nevasaññiṃ    nāsaññiṃ    attānaṃ    paññāpenti    arogaṃ    parammaraṇā
rūpiñca    arūpiñca    vā    te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā   nevasaññiṃ
nāsaññiṃ    attānaṃ   paññāpenti   1-   arogaṃ   parammaraṇā   nevarūpiṃ
nārūpiṃ    vā    te    bhonto   samaṇabrāhmaṇā   nevasaññiṃ   nāsaññiṃ
attānaṃ paññāpenti arogaṃ parammaraṇā.
     {32.1}  Tatra  bhikkhave  ye  te  samaṇabrāhmaṇā  saññiṃ  attānaṃ
paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā   tesamete   paṭikkosanti  yepi  te
bhonto    samaṇabrāhmaṇā    asaññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ
parammaraṇā   tesamete   paṭikkosanti   taṃ   kissa  hetu  saññā  rogo
saññā    gaṇḍo    saññā   sallaṃ   asaññā   sammoho   etaṃ   santaṃ
etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nevasaññānāsaññāti.
     {32.2}  Tayidaṃ  bhikkhave  tathāgato  abhijānāti  2-  ye  kho te
bhonto      samaṇabrāhmaṇā      nevasaññiṃ      nāsaññiṃ      attānaṃ
paññāpenti     arogaṃ    parammaraṇā    rūpiṃ    vā    te    bhonto
samaṇabrāhmaṇā    nevasaññiṃ    nāsaññiṃ   attānaṃ   paññāpenti   arogaṃ
parammaraṇā    arūpiṃ    vā   te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā   nevasaññiṃ
nāsaññiṃ     attānaṃ     paññāpenti    arogaṃ    parammaraṇā    rūpiñca
arūpiñca    vā    te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā   nevasaññiṃ   nāsaññiṃ
attānaṃ   paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā   nevarūpiṃ  nārūpiṃ  vā  te
bhonto    samaṇabrāhmaṇā   nevasaññiṃ   nāsaññiṃ   attānaṃ   paññāpenti
@Footnote: 1 Po. Ma. paññapenti. sabbattha īdisameva .  2 katthaci pajānātīti dissati.
Arogaṃ  parammaraṇā  ye  hi  keci  bhikkhave  samaṇā  vā  brāhmaṇā  vā
diṭṭhasutamutaviññātabbasaṅkhāramattena     etassa    āyatanassa    upasampadaṃ
paññāpenti   byasanaṃ   hetaṃ   bhikkhave   akkhāyati   etassa  āyatanassa
upasampadāya     na     hetaṃ    bhikkhave    āyatanaṃ    saṅkhārasamāpatti
pattabbamakkhāyati        saṅkhārāvasesasamāpattipattabbametaṃ       bhikkhave
āyatanamakkhāyati    .    tayidaṃ   saṅkhataṃ   oḷārikaṃ   atthi   kho   pana
saṅkhārānaṃ   nirodho   atthetanti   iti   viditvā  tassa  nissaraṇadassāvī
tathāgato tadupātivatto.
     [33]   Tatra   bhikkhave  ye  te  samaṇabrāhmaṇā  sato  sattassa
ucchedaṃ    vināsaṃ    vibhavaṃ   paññāpenti   tatra   bhikkhave   ye   te
samaṇabrāhmaṇā    saññiṃ    attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā
tesamete   paṭikkosanti   yepi   te   bhonto  samaṇabrāhmaṇā  asaññiṃ
attānaṃ    paññāpenti   arogaṃ   parammaraṇā   tesamete   paṭikkosanti
yepi    te   bhonto   samaṇabrāhmaṇā   nevasaññiṃ   nāsaññiṃ   attānaṃ
paññāpenti    arogaṃ    parammaraṇā    tesamete    paṭikkosanti    taṃ
kissa   hetu  sabbepime  bhonto  samaṇabrāhmaṇā  uddhaṃ  parāmasanti  1-
āsattiṃyeva    abhivadanti    iti    pecca    bhavissāma    iti   pecca
bhavissāmāti   .   seyyathāpi   nāma   vānijassa   vānijjāya   gacchato
evaṃ   hoti  ito  me  idaṃ  bhavissati  iminā  idaṃ  lacchāmīti  evameva
khome    bhonto   samaṇabrāhmaṇā   vānijūpamaṃ   maññe   paṭibhanti   iti
@Footnote: 1 Ma. uddhaṃ saraṃ   āsattiṃyeva .  Yu. uddhaṃ sarā āsattiṃyeva.
Pecca bhavissāma iti pecca bhavissāmāti.
     {33.1}  Tayidaṃ  bhikkhave  tathāgato  abhijānāti ye kho te bhonto
samaṇabrāhmaṇā   sato   sattassa   ucchedaṃ   vināsaṃ   vibhavaṃ  paññāpenti
te    sakkāyabhayā    sakkāyaparijegucchā   sakkāyaññeva   anuparidhāvanti
anuparivattanti  .  seyyathāpi  nāma  sā  1-  gaddalabandho  daḷhe thambhe
vā  khīle  vā upanibandho tameva thambhaṃ vā khīlaṃ vā anuparidhāvati anuparivattati
evamevime   bhonto   samaṇabrāhmaṇā   sakkāyabhayā  sakkāyaparijegucchā
sakkāyaññeva   anuparidhāvanti   anuparivattanti  .  tayidaṃ  saṅkhataṃ  oḷārikaṃ
atthi   kho   pana   saṅkhārānaṃ  nirodho  atthetanti  iti  viditvā  tassa
nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
     [34]   Ye   hi   keci   bhikkhave  samaṇā  vā  brāhmaṇā  vā
aparantakappikā    aparantānudiṭṭhino    aparantaṃ   ārabbha   anekavihitāni
adhimuttipadāni    abhivadanti    sabbe    te    imāneva   pañcāyatanāni
abhivadanti  etesaṃ  vā  aññataraṃ  .  santi  bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā
pubbantakappikā    pubbantānudiṭṭhino    pubbantaṃ   ārabbha   anekavihitāni
adhimuttipadāni abhivadanti.
     {34.1}  Sassato  attā  ca  loko  ca idameva saccaṃ moghamaññanti
ittheke  abhivadanti  .  assassato  attā  ca  loko  ca  idameva saccaṃ
moghamaññanti  ittheke  abhivadanti  .  sassato  ca  assassato  ca  attā
ca   loko   ca   idameva   saccaṃ  moghamaññanti  ittheke  abhivadanti .
@Footnote: 1 Ma. gaddulabaddho. Yu. gaddūlabaddho.
Nevasassato   nāssassato   attā   ca   loko   ca   idameva   saccaṃ
moghamaññanti   ittheke   abhivadanti   .  antavā  attā  ca  loko  ca
idameva    saccaṃ    moghamaññanti   ittheke   abhivadanti   .   anantavā
attā    ca    loko   ca   idameva   saccaṃ   moghamaññanti   ittheke
abhivadanti   .   antavā   ca   anantavā   ca   attā   ca  loko  ca
idameva    saccaṃ   moghamaññanti   ittheke   abhivadanti   .   nevantavā
nānantavā    attā   ca   loko   ca   idameva   saccaṃ   moghamaññanti
ittheke   abhivadanti   .   ekattasaññī  attā  ca  loko  ca  idameva
saccaṃ   moghamaññanti   ittheke   abhivadanti   .  nānattasaññī  attā  ca
loko   ca   idameva   saccaṃ   moghamaññanti   ittheke   abhivadanti  .
Parittasaññī    attā   ca   loko   ca   idameva   saccaṃ   moghamaññanti
ittheke   abhivadanti   .  appamāṇasaññī  attā  ca  loko  ca  idameva
saccaṃ   moghamaññanti   ittheke   abhivadanti   .   ekantasukhī  attā  ca
loko   ca   idameva   saccaṃ   moghamaññanti   ittheke   abhivadanti  .
Ekantadukkhī   attā   ca   loko   ca   idameva   saccaṃ   moghamaññanti
ittheke   abhivadanti   .   sukhadukkhī   attā   ca   loko  ca  idameva
saccaṃ   moghamaññanti   ittheke   abhivadanti   .   adukkhamasukhī  attā  ca
loko ca idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadanti.
     [35]   Tatra   bhikkhave   ye   te  samaṇabrāhmaṇā  evaṃvādino
evaṃdiṭṭhino    sassato    attā    ca   loko   ca   idameva   saccaṃ
Moghamaññanti    tesaṃ    vata    aññatreva   saddhāya   aññatra   ruciyā
aññatra      anussavā      aññatra     ākāraparivitakkā     aññatra
diṭṭhinijjhānakkhantiyā     paccattaññeva     ñāṇaṃ     bhavissati    parisuddhaṃ
pariyodātanti   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjati   .   paccattaṃ  kho  pana  bhikkhave
ñāṇe  asati  parisuddhe  pariyodāte  yadapi  te  bhonto  samaṇabrāhmaṇā
tattha     ñāṇabhāgamattameva     pariyodapenti    tadapi    tesaṃ    bhavataṃ
samaṇabrāhmaṇānaṃ    upādānamakkhāyati    .    tayidaṃ   saṅkhataṃ   oḷārikaṃ
atthi   kho   pana   saṅkhārānaṃ  nirodho  atthetanti  iti  viditvā  tassa
nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
     [36]   Tatra   bhikkhave   ye   te  samaṇabrāhmaṇā  evaṃvādino
evaṃdiṭṭhino    assassato   attā   ca   loko   ca   idameva   saccaṃ
moghamaññanti    .pe.    sassato    ca   assassato   ca   attā   ca
loko  ca  ...  nevasassato  ca  nāssassato ca attā ca loko ca ...
Antavā  attā  ca  loko  ca  ...  anantavā  attā ca loko ca ...
Antavā  ca  anantavā  ca  attā  ca loko ca ... Nevantavā nānantavā
attā   ca  loko  ca  ...  ekattasaññī  attā  ca  loko  ca  ...
Nānattasaññī   attā   ca   loko   ca   ...   parittasaññī  attā  ca
loko  ca  ...  appamāṇasaññī  attā  ca  loko  ca  ...  ekantasukhī
attā   ca  loko  ca  ...  ekantadukkhī  attā  ca  loko  ca  ...
Sukhadukkhī  attā  ca  loko  ca  ...  adukkhamasukhī  attā  ca  loko  ca
Idameva    saccaṃ    moghamaññanti    tesaṃ    vata   aññatreva   saddhāya
aññatra    ruciyā    aññatara    anussavā   aññatra   ākāraparivitakkā
aññatra     diṭṭhinijjhānakkhantiyā     paccattaññeva     ñāṇaṃ    bhavissati
parisuddhaṃ   pariyodātanti   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjati   .  paccattaṃ  kho  pana
bhikkhave   ñāṇe   asati   parisuddhe   pariyodāte   yadapi  te  bhonto
samaṇabrāhmaṇā     tattha     ñāṇabhāgamattameva    pariyodapenti    tadapi
tesaṃ   bhavataṃ   samaṇabrāhmaṇānaṃ   upādānamakkhāyati   .   tayidaṃ   saṅkhataṃ
oḷārikaṃ   atthi   kho   pana   saṅkhārānaṃ   nirodho   atthetanti   iti
viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
     [37]   Idha   bhikkhave   ekacco   samaṇo  vā  brāhmaṇo  vā
pubbantānudiṭṭhīnañca     paṭinissaggā    aparantānudiṭṭhīnañca    paṭinissaggā
sabbaso    kāmasaññojanānaṃ    anadhiṭṭhānā   pavivekaṃ   pītiṃ   upasampajja
viharati   etaṃ   santaṃ   etaṃ   paṇītaṃ   yadidaṃ   pavivekaṃ  pītiṃ  upasampajja
viharāmīti   .   tassa   sā  pavivekā  pīti  nirujjhati  pavivekāya  pītiyā
nirodhā    uppajjati    domanassaṃ    domanassassa    nirodhā   uppajjati
pavivekā   pīti   .  seyyathāpi  bhikkhave  yaṃ  chāyā  jahati  taṃ  ātapo
pharati  yaṃ  ātapo  jahati  taṃ  chāyā pharati evameva kho bhikkhave pavivekāya
pītiyā     nirodhā    uppajjati    domanassaṃ    domanassassa    nirodhā
uppajjati   pavivekā   pīti   .   tayidaṃ   bhikkhave   tathāgato  pajānāti
ayaṃ   kho   bhavaṃ   samaṇo   vā   brāhmaṇo   vā   pubbantānudiṭṭhīnañca
Paṭinissaggā       aparantānudiṭṭhīnañca       paṭinissaggā       sabbaso
kāmasaññojanānaṃ   anadhiṭṭhānā   pavivekaṃ   pītiṃ  upasampajja  viharati  etaṃ
santaṃ   etaṃ  paṇītaṃ  yadidaṃ  pavivekaṃ  pītiṃ  upasampajja  viharāmīti  .  tassa
sā   pavivekā   pīti   nirujjhati   pavivekāya  pītiyā  nirodhā  uppajjati
domanassaṃ   domanassassa   nirodhā   uppajjati   pavivekā  pīti  .  tayidaṃ
saṅkhataṃ   oḷārikaṃ   atthi   kho   pana   saṅkhārānaṃ  nirodho  atthetanti
iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
     [38]  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  samaṇo  vā  brāhmaṇo  vā
pubbantānudiṭṭhīnañca           paṭinissaggā          aparantānudiṭṭhīnañca
paṭinissaggā    sabbaso    kāmasaññojanānaṃ    anadhiṭṭhānā    pavivekāya
pītiyā   samatikkamā  nirāmisaṃ  sukhaṃ  upasampajja  viharati  etaṃ  santaṃ  etaṃ
paṇītaṃ  yadidaṃ  nirāmisaṃ  sukhaṃ  upasampajja  viharāmīti  .  tassa taṃ nirāmisaṃ sukhaṃ
nirujjhati  nirāmisassa  sukhassa  nirodhā  uppajjati  pavivekā  pīti pavivekāya
pītiyā  nirodhā  uppajjati  nirāmisaṃ  sukhaṃ  .  seyyathāpi bhikkhave yaṃ chāyā
jahati taṃ ātapo pharati yaṃ  ātapo jahati taṃ chāyā pharati evameva kho bhikkhave
nirāmisassa   sukhassa  nirodhā  uppajjati  pavivekā  pīti  pavivekāya pītiyā
nirodhā   uppajjati  nirāmisaṃ  sukhaṃ  .  tayidaṃ  bhikkhave  tathāgato pajānāti
ayaṃ  kho   bhavaṃ  samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca  paṭinissaggā
aparantānudiṭṭhīnañca      paṭinissaggā      sabbaso     kāmasaññojanānaṃ
Anadhiṭṭhānā   pavivekāya   pītiyā   samatikkamā  nirāmisaṃ  sukhaṃ  upasampajja
viharati   etaṃ   santaṃ   etaṃ   paṇītaṃ   yadidaṃ   nirāmisaṃ  sukhaṃ  upasampajja
viharāmīti   .   tassa   taṃ   nirāmisaṃ   sukhaṃ  nirujjhati  nirāmisassa  sukhassa
nirodhā    uppajjati    pavivekā   pīti   pavivekāya   pītiyā   nirodhā
uppajjati   nirāmisaṃ   sukhaṃ   .  tayidaṃ  saṅkhataṃ  oḷārikaṃ  atthi  kho  pana
saṅkhārānaṃ   nirodho   atthetanti   iti   viditvā  tassa  nissaraṇadassāvī
tathāgato tadupātivatto.
     [39]  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  samaṇo  vā  brāhmaṇo  vā
pubbantānudiṭṭhīnañca           paṭinissaggā          aparantānudiṭṭhīnañca
paṭinissaggā    sabbaso    kāmasaññojanānaṃ    anadhiṭṭhānā    pavivekāya
pītiyā    samatikkamā    nirāmisassa    sukhassa    samatikkamā   adukkhamasukhaṃ
vedanaṃ   upasampajja   viharati  etaṃ  santaṃ  etaṃ  paṇītaṃ  yadidaṃ  adukkhamasukhaṃ
vedanaṃ   upasampajja   viharāmīti   .   tassa   sā  adukkhamasukhā  vedanā
nirujjhati   adukkhamasukhāya   vedanāya   nirodhā   uppajjati   nirāmisaṃ  sukhaṃ
nirāmisassa    sukhassa   nirodhā   uppajjati   adukkhamasukhā   vedanā  .
Seyyathāpi  bhikkhave  yaṃ  chāyā  jahati  taṃ  ātapo  pharati yaṃ ātapo jahati
taṃ  chāyā  pharati  evameva  kho  bhikkhave  adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā
uppajjati    nirāmisaṃ    sukhaṃ   nirāmisassa   sukhassa   nirodhā   uppajjati
adukkhamasukhā    vedanā    .    tayidaṃ   bhikkhave   tathāgato   pajānāti
ayaṃ   kho   bhavaṃ   samaṇo   vā   brāhmaṇo   vā   pubbantānudiṭṭhīnañca
Paṭinissaggā       aparantānudiṭṭhīnañca       paṭinissaggā       sabbaso
kāmasaññojanānaṃ     anadhiṭṭhānā     pavivekāya    pītiyā    samatikkamā
nirāmisassa   sukhassa   samatikkamā   adukkhamasukhaṃ  vedanaṃ  upasampajja  viharati
etaṃ  santaṃ  etaṃ  paṇītaṃ  yadidaṃ  adukkhamasukhaṃ  vedanaṃ upasampajja viharāmīti.
Tassa   sā   adukkhamasukhā   vedanā   nirujjhati   adukkhamasukhāya  vedanāya
nirodhā    uppajjati    nirāmisaṃ    sukhaṃ   nirāmisassa   sukhassa   nirodhā
uppajjati   adukkhamasukhā   vedanā   .   tayidaṃ   saṅkhataṃ  oḷārikaṃ  atthi
kho    pana   saṅkhārānaṃ   nirodho   atthetanti   iti   viditvā   tassa
nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
     [40]  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  samaṇo  vā  brāhmaṇo  vā
pubbantānudiṭṭhīnañca     paṭinissaggā    aparantānudiṭṭhīnañca    paṭinissaggā
sabbaso   kāmasaññojanānaṃ   anadhiṭṭhānā   pavivekāya  pītiyā  samatikkamā
nirāmisassa   sukhassa   samatikkamā   adukkhamasukhāya   vedanāya   samatikkamā
santohamasmi     nibbutohamasmi    anupādānohamasmīti    samanupassati   .
Tayidaṃ  bhikkhave  tathāgato  pajānāti  ayaṃ  kho  bhavaṃ  samaṇo vā brāhmaṇo
vā       pubbantānudiṭṭhīnañca      paṭinissaggā      aparantānudiṭṭhīnañca
paṭinissaggā   sabbaso   kāmasaññojanānaṃ  anadhiṭṭhānā  pavivekāya  pītiyā
samatikkamā   nirāmisassa   sukhassa   samatikkamā   adukkhamasukhāya   vedanāya
samatikkamā      santohamasmi      nibbutohamasmi      anupādānohamasmīti
samanupassati      .      addhā     ayamāyasmā     nibbānasappāyameva
Paṭipadaṃ   abhivadati  atha  [1]-  panāyaṃ  bhavaṃ  samaṇo  vā  brāhmaṇo  vā
pubbantānudiṭṭhiṃ    vā   upādiyamāno   upādiyati   aparantānudiṭṭhiṃ   vā
upādiyamāno   upādiyati   kāmasaññojanaṃ   vā   upādiyamāno  upādiyati
pavivekaṃ  vā  pītiṃ  upādiyamāno  upādiyati  nirāmisaṃ vā sukhaṃ upādiyamāno
upādiyati  adukkhamasukhaṃ  vā  vedanaṃ  upādiyamāno  upādiyati  .  yañca kho
ayamāyasmā      santohamasmi      nibbutohamasmi     anupādānohamasmīti
samanupassati   tadapi  imassa  bhoto  samaṇabrāhmaṇassa  upādānamakkhāyati .
Tayidaṃ  saṅkhataṃ  oḷārikaṃ  atthi  kho  pana saṅkhārānaṃ nirodho atthetanti iti
viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
     [41]  Idaṃ  kho  pana  bhikkhave tathāgatena anuttaraṃ santaṃ 2- varaṃ padaṃ
abhisambuddhaṃ    yadidaṃ    channaṃ    phassāyatanānaṃ    samudayañca   atthaṅgamañca
assādañca  ādīnavañca  nissaraṇañca  yathābhūtaṃ  viditvā anupādāvimokkho 3-
tayidaṃ  bhikkhave  tathāgatena  anuttaraṃ  santaṃ  varaṃ  padaṃ abhisambuddhaṃ yadidaṃ channaṃ
phassāyatanānaṃ     samudayañca     atthaṅgamañca    assādañca    ādīnavañca
nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādāvimokkhoti.
     Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
                 Pañcattayasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo atthi .  2 Ma. Yu. santivarapadaṃ .   3 Ma. vimokkhoti. tayidaṃ
@bhikkhave ... vimokkhoti ime pāṭhā natthi.
                        Kintisuttaṃ
     [42]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  kusinārāyaṃ  viharati
baliharaṇe    vanasaṇḍe    .   tatra   kho   bhagavā   bhikkhū   āmantesi
bhikkhavoti   .   bhadanteti   te   bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā
etadavoca   kinti   vo   bhikkhave   mayi   hoti  cīvarahetu  vā  samaṇo
gotamo   dhammaṃ   deseti   piṇḍapātahetu   vā   samaṇo  gotamo  dhammaṃ
deseti   senāsanahetu   vā   samaṇo   gotamo   dhammaṃ   deseti  iti
bhavābhavahetu   vā   samaṇo   gotamo   dhammaṃ   desetīti   .   na  kho
no   bhante   bhagavati   evaṃ   hoti   cīvarahetu   vā  samaṇo  gotamo
dhammaṃ   deseti   piṇḍapātahetu   vā   samaṇo   gotamo  dhammaṃ  deseti
senāsanahetu   vā   samaṇo   gotamo  dhammaṃ  deseti  iti  bhavābhavahetu
vā samaṇo gotamo dhammaṃ desetīti.
     [43]  Na  ca  kira  vo  bhikkhave  mayi  evaṃ  hoti  cīvarahetu vā
samaṇo   gotamo   dhammaṃ   deseti   piṇḍapātahetu  vā  samaṇo  gotamo
dhammaṃ   deseti   senāsanahetu   vā   samaṇo   gotamo  dhammaṃ  deseti
iti    bhavābhavahetu    vā   samaṇo   gotamo   dhammaṃ   desetīti   atha
kinticarahi  1-  vo  bhikkhave  mayi  hotīti  .  evaṃ kho no bhante bhagavati
hoti anukampako bhagavā hitesī anukampaṃ upādāya dhammaṃ desetīti.
@Footnote: 1 Yu. carahīti na dissati. Ma. kiñcarahīti dissati.
     [44]  Evañca  kira  vo  bhikkhave  mayi  hoti  anukampako  bhagavā
hitesī  anukampaṃ  upādāya  dhammaṃ  desetīti  tasmātiha  bhikkhave  ye  vo
mayā   dhammā   abhiññā   desitā   seyyathīdaṃ   cattāro   satipaṭṭhānā
cattāro   *-  sammappadhānā  cattāro  iddhipādā  pañcindriyāni  pañca
balāni   satta   bojjhaṅgā  ariyo  aṭṭhaṅgiko  maggo  tattha  sabbeheva
samaggehi   sammodamānehi   avivadamānehi   sikkhitabbaṃ   .  tesañca  vo
bhikkhave  samaggānaṃ  sammodamānānaṃ  avivadamānānaṃ  sikkhataṃ  siyuṃ  1-  dve
bhikkhū abhidhamme nānāvādā.
     [45]   Tatra  ce  tumhākaṃ  evamassa  imesaṃ  kho  āyasmantānaṃ
atthato   ceva  nānaṃ  byañjanato  ca  nānanti  tattha  yaṃ  bhikkhu  suvacataraṃ
maññeyyātha    so   upasaṅkamitvā   evamassa   vacanīyo   āyasmantānaṃ
kho    atthato    ceva   nānaṃ   byañjanato   ca   nānaṃ   tadimināpetaṃ
āyasmanto   jānātha   yathā   atthato   ca   2-   nānaṃ   byañjanato
ca   nānaṃ   mā   āyasmanto   vivādaṃ   āpajjitthāti   .  athāparesaṃ
ekatopakkhikānaṃ    bhikkhūnaṃ    yaṃ    bhikkhuṃ   suvacataraṃ   maññeyyātha   so
upasaṅkamitvā   evamassa   vacanīyo   āyasmantānaṃ   kho  atthato  ceva
nānaṃ   byañjanato   ca   nānaṃ  tadimināpetaṃ  āyasmanto  jānātha  yathā
atthato   ca  3-  nānaṃ  byañjanato  ca  nānaṃ  mā  āyasmanto  vivādaṃ
āpajjitthāti   .  iti  duggahitaṃ  duggahitato  dhāretabbaṃ  [4]-  duggahitaṃ
duggahitato dhāretvā [4]- yo dhammo yo vinayo so bhāsitabbo.
@Footnote: 1 Ma. Yu. siyaṃsu .  2-3 Ma. Yu. ceva .  4 etthantare Po. sugahitaṃ ... dhāretabbaṃ
@sugahitaṃ ... dhāretvā .  Ma. sugahitaṃ ... dhāretabbaṃ duggahitaṃ ... sugahitaṃ ...
@dhāretvā.
@* mīkār—kṛ´์ khagœ cattaro peḌna cattāro
     [46]   Tatra  ce  tumhākaṃ  evamassa  imesaṃ  kho  āyasmantānaṃ
atthato   hi   kho  nānaṃ  byañjanato  sametīti  tattha  yaṃ  bhikkhuṃ  suvacataraṃ
maññeyyātha    so    upasaṅkamitvā   evamassa   vacīyo   āyasmantānaṃ
kho    atthato    hi   kho   nānaṃ   byañjanato   sameti   tadimināpetaṃ
āyasmanto   jānātha  yathā  atthato  hi  kho  nānaṃ  byañjanato  sameti
mā   āyasmanto  vivādaṃ  āpajjitthāti  .  athāparesaṃ  ekatopakkhikānaṃ
bhikkhūnaṃ   yaṃ   bhikkhuṃ   suvacataraṃ  maññeyyātha  so  upasaṅkamitvā  evamassa
vacanīyo   āyasmantānaṃ  kho  atthato  hi  kho  nānaṃ  byañjanato  sameti
tadimināpetaṃ   āyasmanto   jānātha   yathā   atthato   hi   kho  nānaṃ
byañjanato    sameti    mā   āyasmanto   vivādaṃ   āpajjitthāti  .
Iti   duggahitaṃ   duggahitato   dhāretabbaṃ   sugahitaṃ   sugahitato  dhāretabbaṃ
duggahitaṃ   duggahitato   dhāretvā   sugahitaṃ   sugahitato   dhāretvā  yo
dhammo yo vinayo so bhāsitabbo.
     [47]   Tatra  ce  tumhākaṃ  evamassa  imesaṃ  kho  āyasmantānaṃ
atthato  hi  kho  sameti  byañjanato  nānanti  .  tattha  yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ
maññeyyātha    so   upasaṅkamitvā   evamassa   vacanīyo   āyasmantānaṃ
kho    atthato    hi   kho   sameti   byañjanato   nānaṃ   tadimināpetaṃ
āyasmanto   jānātha   yathā   atthato   hi   kho   sameti  byañjanato
nānaṃ   appamattakaṃ   kho   panetaṃ   yadidaṃ   byañjanaṃ   mā   āyasmanto
appamattake   1-  vivādaṃ  āpajjitthāti  .  athāparesaṃ  ekatopakkhikānaṃ
@Footnote: 1 Yu. appamattakehi.
Bhikkhūnaṃ   yaṃ   bhikkhuṃ   suvacataraṃ  maññeyyātha  so  upasaṅkamitvā  evamassa
vacanīyo   āyasmantānaṃ   kho   atthato   hi   kho   sameti  byañjanato
nānaṃ   tadimināpetaṃ   āyasmanto   jānātha   atthato   hi  kho  sameti
byañjanato    nānaṃ   appamattakaṃ   kho   panetaṃ   yadidaṃ   byañjanaṃ   mā
āyasmanto    appamattake   vivādaṃ   āpajjitthāti   .   iti   sugahitaṃ
sugahitato    dhāretabbaṃ    duggahitaṃ    duggahitato    dhāretabbaṃ   sugahitaṃ
sugahitato   dhāretvā   duggahitaṃ   duggahitato   dhāretvā   yo  dhammo
yo vinayo so bhāsitabbo.
     [48]   Tatra  ce  tumhākaṃ  evamassa  imesaṃ  kho  āyasmantānaṃ
atthato  ceva  sameti  byañjanato  ca  sametīti  .  tattha yaṃ bhikkhuṃ suvacataraṃ
maññeyyātha    so   upasaṅkamitvā   evamassa   vacanīyo   āyasmantānaṃ
kho   atthato   ceva   sameti   byañjanato   ca   sameti   tadimināpetaṃ
āyasmanto   jānātha   yathā   atthato   ceva   sameti  byañjanato  ca
sameti    mā    āyasmanto   vivādaṃ   āpajjitthāti   .   athāparesaṃ
ekatopakkhikānaṃ    bhikkhūnaṃ    yaṃ    bhikkhuṃ   suvacataraṃ   maññeyyātha   so
upasaṅkamitvā   evamassa   vacanīyo   āyasmantānaṃ   kho  atthato  ceva
sameti   byañjanato   ca   sameti   tadimināpetaṃ   āyasmanto   jānātha
yathā   atthato   ceva  sameti  byañjanato  ca  sameti  mā  āyasmanto
vivādaṃ   āpajjitthāti   .   iti   sugahitaṃ  sugahitato  dhāretabbaṃ  sugahitaṃ
sugahitato dhāretvā yo dhammo yo vinayo so bhāsitabbo.
     [49]  Tesañca  vo  bhikkhave samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ
sikkhataṃ   siyā   aññatarassa   bhikkhuno   āpatti   siyā   vītikkamo  .
Tatra   bhikkhave   na   codanāya  coditabbaṃ  1-  puggalo  upaparikkhitabbo
iti   mayhañca   avihesā   bhavissati   parassa   ca  puggalassa  anupaghāto
paro   hi   puggalo  akkodhano  anupanāhī  adaḷhadiṭṭhī  2-  supaṭinissaggī
sakkomi  cāhaṃ  etaṃ  puggalaṃ akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpetunti.
Sace    bhikkhave    evamassa    kallaṃ    vacanāya    .    sace   pana
bhikkhave   evamassa  mayhaṃ  kho  avihesā  bhavissati  parassa  ca  puggalassa
upaghāto   paro   hi  puggalo  kodhano  upanāhī  daḷhadiṭṭhī  supaṭinissaggī
sakkomi    cāhaṃ    etaṃ    puggalaṃ    akusalā   vuṭṭhāpetvā   kusale
patiṭṭhāpetuṃ    appamattakaṃ    kho    panetaṃ   yadidaṃ   parassa   puggalassa
upaghāto    atha    kho   etadeva   bahutaraṃ   svāhaṃ   sakkomi   etaṃ
puggalaṃ  akusalā  vuṭṭhāpetvā  kusale  patiṭṭhāpetunti  .  sace  bhikkhave
evamassa kallaṃ vacanāya.
     {49.1} Sace pana bhikkhave evamassa mayhaṃ kho vihesā bhavissati parassa
puggalassa  anupaghāto  paro  hi  puggalo  akkodhano  anupanāhī  daḷhadiṭṭhī
supaṭinissaggī  sakkomi  cāhaṃ  etaṃ  puggalaṃ  akusalā  vuṭṭhāpetvā  kusale
patiṭṭhāpetuṃ  appamattakaṃ  kho  panetaṃ  yadidaṃ mayhaṃ vihesā atha kho etadeva
bahutaraṃ   svāhaṃ   sakkomi   etaṃ  puggalaṃ  akusalā  vuṭṭhāpetvā  kusale
@Footnote: 1 Sī. taritabubaṃ. 2 Sī. adandadiṭṭhī. Yu. adandhadiṭṭhīti dissati.
Patiṭṭhāpetunti. Sace bhikkhave evamassa kallaṃ vacanāya.
     {49.2}  Sace  pana  bhikkhave evamassa mayhañca kho vihesā bhavissati
parassa   ca   puggalassa   upaghāto  paro  hi  puggalo  kodhano  upanāhī
daḷhadiṭṭhī    duppaṭinissaggī    sakkomi   cāhaṃ   etaṃ   puggalaṃ   akusalā
vuṭṭhāpetvā   kusale   patiṭṭhāpetuṃ   appamattakaṃ   kho   panetaṃ   yadidaṃ
mayhañca  vihesā  [1]-  parassa  ca  puggalassa upaghāto atha kho etadeva
bahutaraṃ    svāhaṃ    sakkomi    etaṃ   puggalaṃ   akusalā   vuṭṭhāpetvā
kusale   patiṭṭhāpetunti  .  sace  bhikkhave  evamassa  kallaṃ  vacanāya .
Sace   pana   bhikkhave  evamassa  mayhañca  kho  vihesā  bhavissati  parassa
ca    puggalassa    upaghāto   paro   hi   puggalo   kodhano   upanāhī
daḷhadiṭṭhī   duppaṭinissaggī   na   cāhaṃ   sakkomi   etaṃ  puggalaṃ  akusalā
vuṭṭhāpetvā   kusale   patiṭṭhāpetunti   .   evarūpe  [2]-  puggale
upekkhā nātimaññitabbā.
     [50]  Tesañca  vo  bhikkhave samaggānaṃ sammodamānānaṃ avivadamānānaṃ
sikkhataṃ    aññamaññassa    vacīsaṅkhāro   3-   uppajjeyya   diṭṭhipaḷāso
cetaso   āghāto   appaccayo   anabhiraddhi   .  tattha  ekatopakkhikānaṃ
bhikkhūnaṃ   yaṃ   bhikkhuṃ   suvacataraṃ  maññeyyātha  so  upasaṅkamitvā  evamassa
vacanīyo    yanno    āvuso    amhākaṃ    samaggānaṃ    sammodamānānaṃ
avivadamānānaṃ    sikkhataṃ    aññamaññassa    3-   vacīsaṅkhāro   uppanno
diṭṭhipaḷāso   cetaso   āghāto   appaccayo  anabhiraddhi  taṃ  jānamāno
samaṇo   garaheyyāti   .   sammā   byākaramāno  bhikkhave  bhikkhu  evaṃ
@Footnote: 1 Ma. etthantare  bhavissatīti dissati .   2 Ma. Yu. etthantare bhikkhaveti
@ālapanaṃ dissati .   3 Ma. sabbattha vacīsaṅkhāro.
Byākareyya    yanno    āvuso   amhākaṃ   samaggānaṃ   sammodamānānaṃ
avivadamānānaṃ   sikkhataṃ   aññamaññassa  vacīsaṅkhāro  uppanno  diṭṭhipaḷāso
cetaso     āghāto     appaccayo     anabhiraddhi    taṃ    jānamāno
samaṇo   garaheyyāti   .   etampanāvuso   dhammaṃ   appahāya   nibbānaṃ
sacchikareyyāti  .  sammā  byākaramāno  bhikkhave  bhikkhu evaṃ byākareyya
etaṃ kho āvuso dhammaṃ appahāya na nibbānaṃ sacchikareyyāti.
     {50.1}   Athāparesaṃ  ekatopakkhikānaṃ  bhikkhūnaṃ  yaṃ  bhikkhuṃ  suvacataraṃ
maññeyyātha   so   upasaṅkamitvā   evamassa   vacanīyo  yanno  āvuso
amhākaṃ   samaggānaṃ   sammodamānānaṃ   avivadamānānaṃ  sikkhataṃ  aññamaññassa
vacīsaṅkhāro   uppanno   diṭṭhipaḷāso   cetaso   āghāto   appaccayo
anabhiraddhi   taṃ  jānamāno  samaṇo  garaheyyāti  .  sammā  byākaramāno
bhikkhave   bhikkhu   evaṃ  byākareyya  yanno  āvuso  amhākaṃ  samaggānaṃ
sammodamānānaṃ        avivadamānānaṃ        sikkhataṃ        aññamaññassa
vacīsaṅkhāro   uppanno   diṭṭhipaḷāso   cetaso   āghāto   appaccayo
anabhiraddhi taṃ jānamāno samaṇo garaheyyāti.
     {50.2} Etampanāvuso dhammaṃ appahāya [1]- nibbānaṃ sacchikareyyāti
sammā  byākaramāno  bhikkhave  bhikkhu  evaṃ  byākareyya etaṃ kho āvuso
dhammaṃ   appahāya  na  nibbānaṃ  sacchikareyyāti  .  tañce  bhikkhave  bhikkhuṃ
pare  evaṃ  puccheyyuṃ  āyasmatā  no  ete bhikkhū akusalā vuṭṭhāpetvā
kusale   patiṭṭhāpitāti   .   sammā  byākaramāno  bhikkhave  bhikkhu  evaṃ
@Footnote: 1 Po. Yu. itoparaṃ nasaddo dissati.
Byākareyya   idhāhaṃ   āvuso   yena   bhagavā  tenupasaṅkamiṃ  tassa  me
bhagavā  dhammaṃ  deseti  1-  tassāhaṃ  2-  dhammaṃ sutvā tesaṃ bhikkhūnaṃ abhāsiṃ
taṃ   te   bhikkhū  dhammaṃ  sutvā  akusalā  vuṭṭhahiṃsu  kusale  patiṭṭhahiṃsūti .
Evaṃ   byākaramāno  kho  bhikkhave  bhikkhu  na  cevattānukkaṃseti  na  paraṃ
vambheti   dhammassa   cānudhammaṃ   byākaroti   na   ca   koci  sahadhammiko
vādānuvādo gārayhaṭṭhānaṃ āgacchatīti.
     Idamavoca    bhagavā    attamanā   te   bhikkhū   bhagavato   bhāsitaṃ
abhinandunti.
                   Kintisuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. Yu. desesi .  2 Ma. Yu. tāhaṃ.
                       Sāmagāmasuttaṃ
     [51]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ   samayaṃ   bhagavā  sakkesu  viharati
sāmagāme   .   tena  kho  pana  samayena  nigantho  nāṭaputto  pāvāyaṃ
adhunā   kālakato   hoti   .   tassa   kālakiriyāya   bhinnā   niganthā
dveḷhakajātā    bhaṇḍanajātā    kalahajātā    vivādāpannā   aññamaññaṃ
mukhasattīhi   vitudantā   viharanti   na   tvaṃ   imaṃ   dhammavinayaṃ  ājānāsi
ahaṃ   imaṃ   dhammavinayaṃ   ājānāmi  kiṃ  tvaṃ  imaṃ  dhammavinayaṃ  ājānissasi
micchāpaṭipanno     tvamasi     ahamasmi     sammāpaṭipanno     sahitamme
asahitante   pure   vacanīyaṃ   pacchā   avaca  pacchā  vacanīyaṃ  pure  avaca
adhiciṇṇaṃ   te   viparāvattaṃ   āropito   te   vādo  niggahitopi  cara
vādappamokkhāya  nibbedhehi  vā  sace  pahosīti  .  te  1-  aññamaññaṃ
kalahaṃ  kariṃsu  .  vadhoyeveko  maññe  niganthesu  nāṭaputtiyesu  vattati.
Yepi   niganthassa   nāṭaputtassa   sāvakā   gihī  odātavasanā  .  tepi
niganthesu     nāṭaputtiyesu    nibbindarūpā    virattarūpā    paṭivānarūpā
yathātaṃ  durakkhāte  dhammavinaye  duppavedite  aniyyānike anupasamasaṃvattanike
asammāsambuddhappavedite bhinnathūpe appaṭisaraṇe.
     [52]   Atha   kho   cundo   samaṇuddeso  pāvāyaṃ  vassaṃ  vuttho
yena   sāmagāmo   yenāyasmā   ānando   tenupasaṅkami  upasaṅkamitvā
āyasmantaṃ   ānandaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   .   ekamantaṃ
@Footnote: 1 yebhuyyena potthakesu te ... kariṃsūti natthi.
Nisinno   kho   cundo   samaṇuddeso   āyasmantaṃ   ānandaṃ  etadavoca
nigantho    bhante    nāṭaputto    pāvāyaṃ   adhunā   kālakato   tassa
kālakiriyāya    bhinnā    niganthā    dveḷhakajātā   .pe.   bhinnathūpe
appaṭisaraṇeti   .   evaṃ  vutte  āyasmā  ānando  cundaṃ  samaṇuddesaṃ
etadavoca   atthi   kho   idaṃ   āvuso   cunda   kathāpābhaṭaṃ   bhagavantaṃ
dassanāya    āyāmāvuso    cunda    yena   bhagavā   tenupasaṅkamissāma
upasaṅkamitvā   etamatthaṃ   bhagavato  ārocessāmāti  .  evaṃ  bhanteti
kho cundo samaṇuddeso āyasmato ānandassa paccassosi.
     [53]  Atha  kho  āyasmā  ca  ānando  cundo  ca  samaṇuddeso
yena    bhagavā   tenupasaṅkamiṃsu   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā
ekamantaṃ   nisīdiṃsu   .   ekamantaṃ   nisinno   kho  āyasmā  ānando
bhagavantaṃ    etadavoca   ayaṃ   bhante   cundo   samaṇuddeso   evamāha
nigantho    bhante    nāṭaputto    pāvāyaṃ   adhunā   kālakato   tassa
kālakiriyāya   bhinnā   niganthā   dveḷhakajātā  bhaṇḍanajātā  kalahajātā
vivādāpannā    aññamaññaṃ    mukhasattīhi   vitudantā   viharanti   na   tvaṃ
imaṃ   dhammavinayaṃ   ājānāsi   ahaṃ   imaṃ   dhammavinayaṃ  ājānāmi  .pe.
Bhinnathūpe    appaṭisaraṇeti   tassa   mayhaṃ   bhante   evaṃ   hoti   mā
heva   bhagavato   accayena   saṅghe  vivādo  uppajji  svāssa  vivādo
bahujanāhitāya    bahujanāsukhāya    bahuno    janassa   anatthāya   ahitāya
dukkhāya devamanussānanti.
     [54]   Taṃ  kiṃ  maññasi  ānanda  ye  vo  mayā  dhammā  abhiññā
desitā   seyyathīdaṃ   cattāro   satipaṭṭhānā   cattāro   sammappadhānā
cattāro   iddhipādā   pañcindriyāni   pañca   balāni  satta  bojjhaṅgā
ariyo   aṭṭhaṅgiko   maggo  passasi  no  tvaṃ  ānanda  imesu  dhammesu
dvepi  bhikkhū  nānāvādeti  .  ye no 1- bhante dhammā bhagavatā abhiññā
desitā   seyyathīdaṃ   cattāro   satipaṭṭhānā   cattāro   sammappadhānā
cattāro   iddhipādā   pañcindriyāni   pañca   balāni  satta  bojjhaṅgā
ariyo  aṭṭhaṅgiko  maggo  nāhaṃ  passāmi  imesu  dhammesu  dvepi  bhikkhū
nānāvāde  santi  2-  ca  kho  bhante  puggalā bhagavantaṃ patissayamānarūpā
viharanti  te  bhagavato  accayena  saṅghe  vivādaṃ  janeyyuṃ  ajjhājīve vā
adhipātimokkhe   vā   svāssa   vivādo   bahujanāhitāya   bahujanāsukhāya
bahuno    janassa   anatthāya   ahitāya   dukkhāya   devamanussānanti  .
Appamattako  yo  3-  ānanda vivādo yadidaṃ ajjhājīve vā adhipātimokkhe
vā    magge    vāpi    ānanda   paṭipadāya   vā   saṅghe   vivādo
uppajjamāno  uppajjeyya  svāssa  vivādo  bahujanāhitāya  bahujanāsukhāya
bahuno janassa anatthāya ahitāya dukkhāya devamanussānanti.
     [55]   Chayimāni   ānanda   vivādamūlāni   katamāni  cha  idhānanda
bhikkhu   kodhano   hoti   upanāhī  .  yo  so  ānanda  bhikkhu  kodhano
hoti   upanāhī   so   sattharipi   agāravo  viharati  appatisso  dhammepi
agāravo   viharati   appatisso   saṅghepi   agāravo  viharati  appatisso
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. me .  2 Ma. Yu. ye ca kho .  3 Ma. Yu. so.
Sikkhāyapi   na   paripūrakārī   hoti  .  yo  so  ānanda  bhikkhu  satthari
agāravo   viharati   appatisso  dhamme  ...  saṅghepi  agāravo  viharati
appatisso   sikkhāyapi   na   paripūrakārī  so  saṅghe  vivādaṃ  janeti .
Yo    hoti   vivādo   bahujanāhitāya   bahujanāsukhāya   bahuno   janassa
anatthāya   ahitāya   dukkhāya   devamanussānaṃ   .   evarūpañce  tumhe
ānanda    vivādamūlaṃ   ajjhattaṃ   vā   bahiddhā   vā   samanupasseyyātha
tatra   tumhe   ānanda   tasseva   pāpakassa   vivādamūlassa   pahānāya
vāyameyyātha    evarūpañce    tumhe    ānanda   vivādamūlaṃ   ajjhattaṃ
vā    bahiddhā   vā   na   samanupasseyyātha   tatra   tumhe   ānanda
tasseva   pāpakassa   vivādamūlassa   āyatiṃ   anavassavāya  paṭipajjeyyātha
evametassa    pāpakassa    vivādamūlassa    pahānaṃ   hoti   evametassa
pāpakassa vivādamūlassa āyatiṃ anavassavo hoti.
     [56]  Puna  caparaṃ  ānanda  bhikkhu  makkhī  hoti  paḷāsī ... Issukī
hoti  maccharī  ... Saṭho hoti māyāvī ... Pāpiccho hoti micchādiṭṭhī ...
Sandiṭṭhiparāmāsī    hoti   ādhānagāhī   duppaṭinissaggī   .   yo   so
ānanda    bhikkhu   sandiṭṭhiparāmāsī   hoti   ādhānagāhī   duppaṭinissaggī
so   sattharipi   agāravo  viharati  appatisso  dhammepi  agāravo  viharati
appatisso    saṅghepi   agāravo   viharati   appatisso   sikkhāyapi   na
paripūrakārī   hoti   .   yo   so   ānanda   bhikkhu  satthari  agāravo
viharati  appatisso  dhamme  ...  saṅghe  ... Sikkhāya na paripūrakārī hoti
So  saṅghe  vivādaṃ  janeti. Yo hoti vivādo bahujanāhitāya bahujanāsukhāya
bahuno    janassa    anatthāya    ahitāya   dukkhāya   devamanussānaṃ  .
Evarūpañce   tumhe   ānanda   vivādamūlaṃ   ajjhattaṃ  vā  bahiddhā  vā
samanupasseyyātha   tatra  tumhe  ānanda  tasseva  pāpakassa  vivādamūlassa
pahānāya     vāyameyyātha     .    evarūpañce    tumhe    ānanda
vivādamūlaṃ   ajjhattaṃ   vā   bahiddhā   vā   na   samanupasseyyātha  tatra
tumhe   ānanda   tasseva   pāpakassa  vivādamūlassa  āyatiṃ  anavassavāya
paṭipajjeyyātha    evametassa   pāpakassa   vivādamūlassa   pahānaṃ   hoti
evametassa   pāpakassa   vivādamūlassa   āyatiṃ   anavassavo   hoti  .
Imāni kho ānanda cha vivādamūlāni.
     [57]    Cattārīmāni   ānanda   adhikaraṇāni   katamāni   cattāri
vivādādhikaraṇaṃ      anuvādādhikaraṇaṃ      āpattādhikaraṇaṃ      kiccādhikaraṇaṃ
imāni   kho   ānanda   cattāri   adhikaraṇāni   .   satta  kho  panime
ānanda     adhikaraṇasamathā     uppannuppannānaṃ    adhikaraṇānaṃ    samathāya
vūpasamāya   sammukhāvinayo   dātabbo   sativinayo   dātabbo  amūḷhavinayo
dātabbo     paṭiññātakaraṇaṃ     1-     yebhuyyasikā     tassapāpiyasikā
tiṇavatthārako.
     [58]   Kathañcānanda   sammukhāvinayo   hoti   .  idhānanda  bhikkhū
vivadanti  dhammoti  vā  adhammoti  vā vinayoti vā avinayoti vā. Teheva
ānanda   bhikkhūhi   sabbeheva  samaggehi  [2]-  sannipatitvā  dhammanetti
@Footnote: 1 Ma. Yu. paṭiññāya kāretabbaṃ .  2 Ma. Yu. sannipatitabbaṃ.
Samanumajjitabbā    dhammanettiṃ    samanumajjitvā    yathā    tattha   sameti
tathā   taṃ   adhikaraṇaṃ  vūpasametabbaṃ  .  evaṃ  kho  ānanda  sammukhāvinayo
hoti   .   evañca   panidhekaccānaṃ   adhikaraṇānaṃ   vūpasamo  hoti  yadidaṃ
sammukhāvinayena.
     [59]  Kathañcānanda  yebhuyyasikā  hoti  .  te  pana  1- ānanda
bhikkhū   na   sakkonti  taṃ  adhikaraṇaṃ  tasmiṃ  āvāse  vūpasametuṃ  .  tehi
ānanda   bhikkhūhi   yasmiṃ   āvāse   bahutarā   bhikkhū   so   āvāso
gantabbo   .   tattha   sabbeheva   samaggehi  sannipatitabbaṃ  sannipatitvā
dhammanetti    samanumajjitabbā   dhammanettiṃ   samanumajjitvā   yathā   tattha
sameti   tathā   taṃ   adhikaraṇaṃ   vūpasametabbaṃ   .   evaṃ   kho  ānanda
yebhuyyasikā   hoti   .   evañca   panidhekaccānaṃ   adhikaraṇānaṃ  vūpasamo
hoti yadidaṃ yebhuyyasikāya.
     [60]   Kathañcānanda   sativinayo  hoti  .  idhānanda  bhikkhū  bhikkhuṃ
evarūpāya  garukāya āpattiyā codenti pārājikena vā pārājikasāmantena
vā    saratāyasmā    evarūpaṃ    2-    garukaṃ    āpattiṃ   āpajjitā
pārājikaṃ   vā  pārājikasāmantaṃ  vāti  .  so  evamāha  na  kho  ahaṃ
āvuso   sarāmi   evarūpaṃ   garukaṃ   āpattiṃ  āpajjitā  pārājikaṃ  vā
pārājikasāmantaṃ  vāti  .  tassa  kho  evaṃ  ānanda  bhikkhuno  sativinayo
dātabbo  .  evaṃ  ānanda  sativinayo  hoti  .  evañca  panidhekaccānaṃ
adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ sativinayena.
@Footnote: 1 Ma. Yu. ce .  2 aññesu potthakesu īdisaṭṭhāne evarūpiṃ iti dissati.
@sabbatthāpi evaṃ ñātabbaṃ.
     [61]  Kathañcānanda  amūḷhavinayo  hoti  .  idhānanda  bhikkhū  bhikkhuṃ
evarūpāya  garukāya āpattiyā codenti pārājikena vā pārājikasāmantena
vā     saratāyasmā     evarūpaṃ     garukaṃ     āpattiṃ     āpajjitā
pārājikaṃ   vā  pārājikasāmantaṃ  vāti  .  so  evamāha  na  kho  ahaṃ
āvuso   sarāmi   evarūpaṃ   garukaṃ   āpattiṃ  āpajjitā  pārājikaṃ  vā
pārājikasāmantaṃ    vāti   .   tamenaṃ   so   nibbedhentaṃ   ativetheti
iṅghāyasmā   sādhukameva   jānāhi   yadi  sarasi  evarūpaṃ  garukaṃ  āpattiṃ
āpajjitā   pārājikaṃ   vā   pārājikasāmantaṃ  vāti  .  so  evamāha
ahaṃ   kho   āvuso   ummādaṃ   pāpuṇiṃ   cetaso  vipariyesaṃ  tena  me
ummattakena    bahuṃ    assāmaṇakaṃ    ajjhāciṇṇaṃ    bhāsitaparikantaṃ   nāhaṃ
taṃ   sarāmi   mūḷhena  me  etaṃ  katanti  .  tassa  kho  evaṃ  ānanda
bhikkhuno   amūḷhavinayo   dātabbo   .  evaṃ  kho  ānanda  amūḷhavinayo
hoti   .   evañca   panidhekaccānaṃ   adhikaraṇānaṃ   vūpasamo  hoti  yadidaṃ
amūḷhavinayena.
     [62]   Kathañcānanda   paṭiññātakaraṇaṃ   hoti   .  idhānanda  bhikkhu
cudito  vā  1-  acudito  vā  āpattiṃ  sarati  vivarati  uttānīkaroti .
Tena   ānanda   bhikkhunā   vuḍḍhataro  bhikkhu  upasaṅkamitvā  ekaṃsaṃ  cīvaraṃ
katvā   pāde   vanditvā   ukkuṭikaṃ   nisīditvā   añjaliṃ   paggahetvā
evamassa    vacanīyo    ahaṃ   bhante   itthannāmaṃ   āpattiṃ   āpanno
taṃ   paṭidesemīti   .   so   evamāha   passasīti   .   passāmīti  .
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. codito vā acodito.
Āyatiṃ   saṃvaraṃ   āpajjeyyāsīti   .   saṃvaraṃ   āpajjissāmīti  .  evaṃ
kho    ānanda    paṭiññātakaraṇaṃ    hoti   .   evañca   panidhekaccānaṃ
adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ paṭiññātakaraṇena.
     [63]   Kathañcānanda   tassapāpiyasikā  hoti  .  idhānanda  bhikkhū
bhikkhuṃ   evarūpāya   garukāya   āpattiyā   codenti   pārājikena  vā
pārājikasāmantena    vā    saratāyasmā    evarūpaṃ    garukaṃ   āpattiṃ
āpajjitā   pārājikaṃ   vā   pārājikasāmantaṃ  vāti  .  so  evamāha
na   kho   ahaṃ   āvuso   sarāmi   evarūpaṃ  garukaṃ  āpattiṃ  āpajjitā
pārājikaṃ   vā   pārājikasāmantaṃ   vāti   .  tamenaṃ  so  nibbethentaṃ
ativetheti   iṅghāyasmā   sādhukameva   jānāhi   yadi   sarasi   evarūpaṃ
garukaṃ   āpattiṃ   āpajjitā   pārājikaṃ  vā  pārājikasāmantaṃ  vāti .
So   evamāha   na  kho  ahaṃ  āvuso  sarāmi  evarūpaṃ  garukaṃ  āpattiṃ
āpajjitā   pārājikaṃ   vā  pārājikasāmantaṃ  vā  sarāmi  ca  kho  ahaṃ
āvuso   evarūpaṃ   appamattikaṃ   āpattiṃ   āpajjitāti  .  tamenaṃ  so
nibbethentaṃ   ativetheti   iṅghāyasmā   sādhukameva  jānāhi  yadi  sarasi
evarūpaṃ   garukaṃ   āpattiṃ   āpajjitā   pārājikaṃ  vā  pārājikasāmantaṃ
vāti.
     {63.1}   So   evamāha  imaṃ  hi  nāmāhaṃ  āvuso  appamattikaṃ
āpattiṃ    āpajjitvā    apuṭṭho   paṭijānissāmi   kimpanāhaṃ   evarūpaṃ
garukaṃ   āpattiṃ   āpajjitvā   pārājikaṃ   vā   pārājikasāmantaṃ   vā
puṭṭho   na   paṭijānissāmīti   .   so   evamāha   imañca  nāma  tvaṃ
Āvuso   appamattikaṃ   āpattiṃ   āpajjitvā   apuṭṭho  na  paṭijānissasi
kiṃ   pana   tvaṃ   evarūpaṃ   garukaṃ   āpattiṃ  āpajjitvā  pārājikaṃ  vā
pārājikasāmantaṃ   vā   apuṭṭho   paṭijānissasi   iṅghāyasmā  sādhukameva
jānāhi   yadi  sarasi  evarūpaṃ  garukaṃ  āpattiṃ  āpajjitā  pārājikaṃ  vā
pārājikasāmantaṃ   vāti   .   so  evamāha  sarāmi  kho  ahaṃ  āvuso
evarūpaṃ  garukaṃ  āpattiṃ  āpajjitā  pārājikaṃ  vā  pārājikasāmantaṃ  vā
davā  me  etaṃ  vuttaṃ  ravā  me  etaṃ  vuttaṃ  nāhantaṃ  sarāmi evarūpaṃ
garukaṃ   āpattiṃ   āpajjitā   pārājikaṃ  vā  pārājikasāmantaṃ  vāti .
Evaṃ   kho   ānanda   tassapāpiyasikā  hoti  .  evañca  panidhekaccānaṃ
adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ tassapāpiyasikāya.
     [64]   Kathañcānanda   tiṇavatthārako   hoti  .  idhānanda  bhikkhūnaṃ
bhaṇḍanajātānaṃ   kalahajātānaṃ   vivādāpannānaṃ   viharataṃ   bahuṃ   assāmaṇakaṃ
ajjhāciṇṇaṃ    hoti    bhāsitaparikantaṃ    tehānanda   bhikkhūhi   sabbeheva
samaggehi     sannipatitabbaṃ     sannipatitvā    ekatopakkhikānaṃ    bhikkhūnaṃ
byattena  bhikkhunā  uṭṭhāyāsanā  ekaṃsaṃ  cīvaraṃ  katvā añjalimpaṇāmetvā
saṅgho   ñāpetabbo   suṇātu   me   bhante   saṅgho   idhamhākaṃ   1-
bhaṇḍanajātānaṃ   kalahajātānaṃ   vivādāpannānaṃ   viharataṃ   bahuṃ   assāmaṇakaṃ
ajjhāciṇṇaṃ    bhāsita   parikantaṃ   yadi   saṅghassa   pattakallaṃ   ahaṃ   yā
ceva   imesaṃ   āyasmantānaṃ   āpatti   yā   ca   attano   āpatti
imesañceva   āyasmantānaṃ   atthāya   attano  ca  atthāya  saṅghamajjhe
@Footnote: 1 Ma. Yu. idamhākaṃ.
Tiṇavatthārakena      deseyyaṃ     ṭhapetvā     thullavajjaṃ     ṭhapetvā
gihipaṭisaṃyuttanti    .   athāparesaṃ   ekatopakkhikānaṃ   bhikkhūnaṃ   byattena
bhikkhunā    uṭṭhāyāsanā    ekaṃsaṃ   cīvaraṃ   katvā   añjalimpaṇāmetvā
saṅgho    ñāpetabbo    suṇātu    me    bhante    saṅgho   idhamhākaṃ
bhaṇḍanajātānaṃ   kalahajātānaṃ   vivādāpannānaṃ   viharataṃ   bahuṃ   assāmaṇakaṃ
ajjhāciṇṇaṃ    bhāsita   parikantaṃ   yadi   saṅghassa   pattakallaṃ   ahaṃ   yā
ceva   imesaṃ   āyasmantānaṃ   āpatti   yā   ca   attano   āpatti
imesañceva   āyasmantānaṃ   atthāya   attano  ca  atthāya  saṅghamajjhe
tiṇavatthārakena  deseyyaṃ  ṭhapetvā  thullavajjaṃ  ṭhapetvā gihipaṭisaṃyuttanti.
Evaṃ     kho     ānanda     tiṇavatthārako    hoti    .    evañca
panidhekaccānaṃ adhikaraṇānaṃ vūpasamo hoti yadidaṃ tiṇavatthārakena.
     [65]   Chayime   ānanda  dhammā  sārāṇīyā  piyakaraṇā  garukaraṇā
saṅgahāya   avivādāya   sāmaggiyā   ekībhāvāya   saṃvattanti  katame  cha
idhānanda   bhikkhuno   mettaṃ   kāyakammaṃ  paccupaṭṭhitaṃ  hoti  sabrahmacārīsu
āvī     ceva    raho   ca   ayampi   dhammo   sārāṇīyo   piyakaraṇo
garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {65.1}  Puna  caparaṃ  ānanda  bhikkhuno  mettaṃ  vacīkammaṃ paccupaṭṭhitaṃ
hoti  .pe.  ekībhāvāya  saṃvattati  .  puna  caparaṃ ānanda bhikkhuno mettaṃ
manokammaṃ   paccupaṭṭhitaṃ   hoti   sabrahmacārīsu   āvī   ceva   raho  ca
ayampi   dhammo   sārāṇīyo   piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya  avivādāya
Sāmaggiyā   ekībhāvāya   saṃvattati   .  puna  caparaṃ  ānanda  bhikkhu  ye
te    lābhā   dhammikā   dhammaladdhā   antamaso   pattapariyāpannamattampi
tathārūpehi   lābhehi   appaṭivibhattabhogī   hoti  sīlavantehi  sabrahmacārīhi
sādhāraṇabhogī    ayampi    dhammo    sārāṇīyo    piyakaraṇo   garukaraṇo
saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {65.2}  Puna  caparaṃ  ānanda  bhikkhu  yāni  tāni sīlāni akkhaṇḍāni
acchiddāni     asabalāni     akammāsāni    bhujjissāni    viññūpasatthāni
aparāmaṭṭhāni    samādhisaṃvattanikāni   tathārūpesu   sīlesu   sīlasāmaññagato
viharati   sabrahmacārīhi  āvī  ceva  raho  ca  ayampi  dhammo  sārāṇīyo
piyakaraṇo   garukaraṇo   saṅgahāya   avivādāya   sāmaggiyā   ekībhāvāya
saṃvattati.
     {65.3}  Puna  caparaṃ  ānanda  bhikkhu  yāyaṃ  diṭṭhi ariyā niyyānikā
niyyāti     takkarassa     sammādukkhakkhayāya     tathārūpāya     diṭṭhiyā
diṭṭhisāmaññagato   viharati   sabrahmacārīhi   āvī  ceva  raho  ca  ayampi
dhammo    sārāṇīyo    piyakaraṇo    garukaraṇo    saṅgahāya   avivādāya
sāmaggiyā  ekībhāvāya  saṃvattati  .  ime  kho  ānanda  cha  sārāṇīyā
dhammā    piyakaraṇā    garukaraṇā    saṅgahāya    avivādāya   sāmaggiyā
ekībhāvāya saṃvattanti.
     [66]  Ime  ce  tumhe  ānanda  cha  sārāṇīye dhamme samādāya
saṃvatteyyātha   passatha   no   tumhe   ānanda   taṃ  vacanapathaṃ  aṇuṃ  vā
thūlaṃ   vā   yaṃ   tumhe   nādhivāseyyāthāti  .  no  hetaṃ  bhante .
Tasmātihānanda  ime  cha  sārāṇīye  dhamme  samādāya  saṃvatteyyātha 1-
taṃ vo bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti.
     Idamavoca    bhagavā    attamano   āyasmā   ānando   bhagavato
bhāsitaṃ abhinandīti.
                 Sāmagāmasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
                     ------------
@Footnote: 1 Ma. Yu. vattatha.
                       Sunakkhattasuttaṃ
     [67]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ   samayaṃ  bhagavā  vesāliyaṃ  viharati
mahāvane   kūṭāgārasālāyaṃ   .   tena   kho  pana  samayena  sambahulehi
bhikkhūhi    bhagavato   santike   aññā   byākatā   hoti   khīṇā   jāti
vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmāti.
     [68]   Assosi   kho   sunakkhatto  licchaviputto  sambahulehi  kira
bhikkhūhi    bhagavato   santike   aññā   byākatā   khīṇā   jāti   vusitaṃ
brahmacariyaṃ  kataṃ  karaṇīyaṃ  nāparaṃ  itthattāyāti  pajānāmāti  .  atha  kho
sunakkhatto    licchaviputto   yena   bhagavā   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā
bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   .  ekamantaṃ  nisinno  kho
sunakkhatto    licchaviputto   bhagavantaṃ   etadavoca   sutaṃ   metaṃ   bhante
sambahulehi   kira   bhikkhūhi   bhagavato   santike   aññā  byākatā  khīṇā
jāti   vusitaṃ  brahmacariyaṃ  kataṃ  karaṇīyaṃ  nāparaṃ  itthattāyāti  pajānāmāti
ye  te  [1]-  bhikkhū  bhagavato  santike  aññaṃ  byākaṃsu khīṇā jāti vusitaṃ
brahmacariyaṃ   kataṃ   karaṇīyaṃ   nāparaṃ   itthattāyāti   pajānāmāti   kacci
te   bhante   bhikkhū   sammadeva  aññaṃ  byākaṃsu  udāhu  santetthekacce
bhikkhū adhimānena aññaṃ byākaṃsūti.
     [69]   Ye   te  sunakkhatta  bhikkhū  mama  santike  aññaṃ  byākaṃsu
khīṇā   jāti   vusitaṃ   brahmacariyaṃ   kataṃ   karaṇīyaṃ   nāparaṃ  itthattāyāti
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare bhante iti dissati.
Pajānāmāti    santetthekacce    bhikkhū    sammadeva    aññaṃ   byākaṃsu
santi   panidhekacce   bhikkhū   adhimānenapi   aññaṃ   byākaṃsu   .   tatra
sunakkhatta    ye   te   bhikkhū   sammadeva   aññaṃ   byākaṃsu    tesantaṃ
tatheva   hoti   .   ye   pana   te  bhikkhū  adhimānena  aññaṃ  byākaṃsu
tatra   sunakkhatta   tathāgatassa  evaṃ  hoti  dhammaṃ  nesaṃ  desessanti .
Evañcettha   sunakkhatta   tathāgatassa  hoti  dhammaṃ  nesaṃ  desessanti .
Atha   ca   panidhekacce   moghapurisā   pañhaṃ  abhisaṅkharitvā  abhisaṅkharitvā
tathāgataṃ   upasaṅkamitvā   pucchanti   tatra   sunakkhatta   yampi  tathāgatassa
evaṃ   hoti   dhammaṃ   nesaṃ  desessanti  tassapi  hoti  aññathattanti .
Etassa  bhagavā  kālo  etassa  sugata  kālo  yaṃ  bhagavā dhammaṃ deseyya
bhagavato   sutvā   bhikkhū   dhāressantīti   .   tenahi  sunakkhatta  suṇāhi
sādhukaṃ   manasikarohi   bhāsissāmīti   .   evaṃ  bhanteti  kho  sunakkhatto
licchaviputto bhagavato paccassosi.
     [70]   Bhagavā  etadavoca  pañca  kho  ime  sunakkhatta  kāmaguṇā
katame   pañca   cakkhuviññeyyā   rūpā  iṭṭhā  kantā  manāpā  piyarūpā
kāmūpasañhitā   rajanīyā   sotaviññeyyā   saddā   ...  ghānaviññeyyā
gandhā  ...  jivhāviññeyyā  rasā ... Kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā
kantā   manāpā   piyarūpā  kāmūpasañhitā  rajanīyā  ime  kho  sunakkhatta
pañca kāmaguṇā.
     [71]   Ṭhānaṃ   kho   panetaṃ   sunakkhatta   vijjati  yaṃ  idhekacco
Purisapuggalo    lokāmisādhimutto   assa   .   lokāmisādhimuttassa   kho
sunakkhatta   purisapuggalassa   tappaṭirūpī   ceva  kathā  saṇṭhāti  tadanudhammañca
anuvitakketi     anuvicāreti     tañca    purisaṃ    bhajati    tena    ca
cittiṃ   1-  āpajjati  āneñjapaṭisaṃyuttāya  ca  pana  kathāya  kacchamānāya
na   sussusati   2-  na  ca  sotaṃ  odahati  na  aññā  cittaṃ  upaṭṭhapeti
na   ca   taṃ  purisaṃ  bhajati  na  ca  tena  cittiṃ  āpajjati  .  seyyathāpi
sunakkhatta   puriso   sakamhā   gāmā   vā   nigamā  vā  ciravippavuttho
assa   .   so   aññataraṃ  purisaṃ  passeyya  tamhā  gāmā  vā  nigamā
vā   acirapakkantaṃ  .  so  taṃ  purisaṃ  tassa  gāmassa  vā  nigamassa  vā
khemattañca   subhikkhattañca   appābādhattañca   puccheyya   .   tassa  so
puriso   tassa   gāmassa   vā   nigamassa   vā  khemattañca  subhikkhattañca
appābādhattañca   saṃseyya   .   taṃ  kiṃ  maññasi  sunakkhatta  api  nu  so
puriso   tassa   purisassa   sussuseyya   sotaṃ   odaheyya  aññā  cittaṃ
upaṭṭhapeyya   tañca   purisaṃ  bhajeyya  tena  ca  cittiṃ  āpajjeyyāti .
Evaṃ bhante.
     {71.1}  Evameva  kho  sunakkhatta  ṭhānametaṃ  vijjati yaṃ idhekacco
purisapuggalo    lokāmisādhimutto   assa   .   lokāmisādhimuttassa   kho
sunakkhatta   purisapuggalassa   tappaṭirūpī   ceva  kathā  saṇṭhāti  tadanudhammañca
anuvitakketi     anuvicāreti     tañca    purisaṃ    bhajati    tena    ca
cittiṃ   āpajjati   āneñjapaṭisaṃyuttāya   ca   pana   kathāya  kacchamānāya
@Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. vittiṃ. evaṃ sabbattha ñātabbaṃ. 2 Ma. Yu. sussūsati.
Na   sussusati   na   sotaṃ  odahati  na  aññā  cittaṃ  upaṭṭhapeti  na  ca
taṃ   purisaṃ   bhajati   na   ca   tena  cittiṃ  āpajjati  .  so  evamassa
veditabbo [1]- lokāmisādhimutto purisapuggaloti.
     [72]   Ṭhānaṃ   kho   panetaṃ   sunakkhatta   vijjati  yaṃ  idhekacco
purisapuggalo    āneñjādhimutto   assa   .   āneñjādhimuttassa   kho
sunakkhatta   purisapuggalassa   tappaṭirūpī   ceva  kathā  saṇṭhāti  tadanudhammañca
anuvitakketi     anuvicāreti     tañca    purisaṃ    bhajati    tena    ca
cittiṃ   āpajjati   lokāmisapaṭisaṃyuttāya   ca   pana   kathāya  kacchamānāya
na   sussusati   na   sotaṃ  odahati  na  aññā  cittaṃ  upaṭṭhapeti  na  ca
taṃ  purisaṃ  bhajati  na  ca  tena  cittiṃ  āpajjati  .  seyyathāpi  sunakkhatta
paṇḍupalāso   bandhanā   pavutto   abhabbo   haritattāya   evameva  kho
sunakkhatta   āneñjādhimuttassa   purisapuggalassa   ye   lokāmisasaññojane
se   pavutte   so   evamassa   veditabbo   lokāmisasaññojanena   hi
kho visaṃyutto āneñjādhimutto purisapuggaloti.
     [73]   Ṭhānaṃ   kho   panetaṃ   sunakkhatta   vijjati  yaṃ  idhekacco
purisapuggalo  ākiñcaññāyatanādhimutto  assa  .  ākiñcaññāyatanādhimuttassa
kho      sunakkhatta     purisapuggalassa     tappaṭirūpī     ceva     kathā
saṇṭhāti   tadanudhammañca   anuvitakketi   anuvicāreti   tañca   purisaṃ  bhajati
tena   ca   cittiṃ   āpajjati   āneñjapaṭisaṃyuttāya   ca   pana   kathāya
kacchamānāya   na   sussusati   na   sotaṃ   odahati   na   aññā   cittaṃ
@Footnote: 1 Ma. etthantare āneñjasaṃyojanena hi kho visaṃyutto iti dissanti.
Upaṭṭhapeti   na   ca  taṃ  purisaṃ  bhajati  na  ca  tena  cittiṃ  āpajjati .
Seyyathāpi   sunakkhatta   puthusilā   dvedhā   bhinnā  appaṭisandhikā  hoti
evameva    kho    sunakkhatta   ākiñcaññāyatanādhimuttassa   purisapuggalassa
ye    āneñjasaññojane   se   bhinne   so   evamassa   veditabbo
āneñjasaññojanena    hi    kho    visaṃyutto   ākiñcaññāyatanādhimutto
purisapuggaloti.
     [74]  Ṭhānaṃ  kho  panetaṃ sunakkhatta vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo
nevasaññānāsaññāyatanādhimutto   assa   .   nevasaññānāsaññāyatanādhi-
muttassa  kho  sunakkhatta  purisapuggalassa  tappaṭirūpī  ceva  kathā  saṇṭhāti
tadanudhammañca  anuvitakketi  anuvicāreti  tañca  purisaṃ  bhajati  tena  ca cittiṃ
āpajjati   ākiñcaññāyatanapaṭisaṃyuttāya   ca  pana  kathāya  kacchamānāya  na
sussusati  na  sotaṃ  odahati  na  aññā cittaṃ upaṭṭhapeti na ca taṃ purisaṃ bhajati
na  ca  tena  cittiṃ  āpajjati  .  seyyathāpi sunakkhatta puriso manuññabhojanaṃ
bhuttāvī  chaḍḍeyya  .  taṃ  kiṃ  maññasi  sunakkhatta  api  nu  tassa  purisassa
tasmiṃ  bhatte  [1]-  sunakkhatta kamyatā assāti. No hetaṃ bhante taṃ kissa
hetu  aduñhi  bhante  bhattaṃ  paṭikkūlasammatanti  .  evameva  kho sunakkhatta
nevasaññānāsaññāyatanādhimuttassa   purisapuggalassa   ye   ākiñcaññāyatana-
saññojane   se   vante  so  evamassa  veditabbo  ākiñcaññāyatana-
saññojanena    hi    kho    visaṃyutto   nevasaññānāsaññāyatanādhimutto
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare puna sotukamyatā iti dissati.
Purisapuggaloti.
     [75]  Ṭhānaṃ  kho  panetaṃ sunakkhatta vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo
sammānibbānādhimutto       assa      .      sammānibbānādhimuttassa
kho    sunakkhatta    purisapuggalassa    tappaṭirūpī   ceva   kathā   saṇṭhāti
tadanudhammañca   anuvitakketi   anuvicāreti   tañca   purisaṃ  bhajati  tena  ca
cittiṃ    āpajjati    nevasaññānāsaññāyatanasaṃyuttāya   ca   pana   kathāya
kacchamānāya   na   sussusati   na   sotaṃ   odahati   na   aññā   cittaṃ
upaṭṭhapeti   na   ca  taṃ  purisaṃ  bhajati  na  ca  tena  cittiṃ  āpajjati .
Seyyathāpi   sunakkhatta   tālo   matthakacchinno   abhabbo  puna  virūḷhiyā
evameva    kho    sunakkhatta    sammānibbānādhimuttassa    purisapuggalassa
ye    nevasaññānāsaññāyatanasaññojane    se   ucchinne   ucchinnamūle
tālāvatthukate   anabhāvaṅgate   āyatiṃ   anuppādadhamme   so  evamassa
veditabbo    nevasaññānāsaññāyatanasaññojanena    hi    kho   visaṃyutto
sammānibbānādhimutto purisapuggaloti.
     [76]  Ṭhānaṃ  kho  panetaṃ  sunakkhatta  vijjati yaṃ idhekaccassa bhikkhuno
evamassa    taṇhā    kho    sallaṃ   samaṇena   vuttaṃ   avijjāvisadoso
chandarāga   byāpādehi  1-  ruppati  taṃ  me  taṇhāsallaṃ  pahīnaṃ  apanīto
avijjāvisadoso   sammānibbānādhimuttohamasmīti   evamādi   assa   atthaṃ
samānaṃ   .   so   yāni   sammānibbānādhimuttassa   asappāyāni   tāni
anuyuñjeyya   .   asappāyaṃ   cakkhunā  rūpadassanaṃ  anuyuñjeyya  asappāyaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. chanda ... pādena.
Sotena   saddaṃ   anuyuñjeyya   asappāyaṃ   ghānena   gandhaṃ  anuyuñjeyya
asappāyaṃ   jivhāya   rasaṃ   anuyuñjeyya   asappāyaṃ   kāyena  phoṭṭhabbaṃ
anuyuñjeyya    asappāyaṃ    manasā    dhammaṃ    anuyuñjeyya   .   tassa
asappāyaṃ   cakkhunā   rūpadassanaṃ   anuyuttassa   asappāyaṃ   sotena  saddaṃ
anuyuttassa   asappāyaṃ   ghānena   gandhaṃ   anuyuttassa  asappāyaṃ  jivhāya
rasaṃ   anuyuttassa   asappāyaṃ   kāyena   phoṭṭhabbaṃ  anuyuttassa  asappāyaṃ
manasā    dhammaṃ    anuyuttassa   rāgo   cittaṃ   anuddhaṃseyya   .   so
rāgānuddhaṃsitena    cittena   maraṇaṃ   vā   nigaccheyya   maraṇamattaṃ   vā
dukkhaṃ.
     {76.1}  Seyyathāpi  sunakkhatta  puriso sallena viddho assa savisena
gāḷhūpalepanena     tassa     mittāmaccā     ñātisālohitā    bhisakkaṃ
sallakattaṃ   upaṭṭhapeyyuṃ   .   tassa   so  bhisakko  sallakatto  satthena
vaṇamukhaṃ   parikanteyya   satthena   vaṇamukhaṃ   parikantetvā  esaniyā  sallaṃ
eseyya   esaniyā   sallaṃ   esitvā   sallaṃ   abbāheyya  apaneyya
visadosaṃ saupādisesaṃ anupādisesoti jānamāno 1-.
     {76.2} So evaṃ vadeyya ambho purisa ubbhahataṃ kho te sallaṃ apanīto
visadoso  anupādiseso  alañca te anantarāyāya sappāyāni ceva bhojanāni
bhuñjeyyāsi   mā   te  asappāyāni  bhojanāni  bhuñjato  vaṇo  assāvī
assa   kālena   kālañca   vaṇaṃ   dhoveyyāsi   kālena   kālaṃ  vaṇamukhaṃ
ālimpeyyāsi   mā   te  kālena  kālaṃ  vaṇaṃ  dhovato  kālena  kālaṃ
@Footnote: 1 Sī. maññamāno.
Vaṇamukhaṃ    ālimpato    pubbalohitaṃ    vaṇamukhaṃ    pariyonaddhi    mā   ca
vātātape   cārittaṃ  anuyuñji  mā  te  vātātape  cārittaṃ  anuyuttassa
rajosukaṃ    vaṇamukhaṃ    anuddhaṃsesi    vaṇānurakkhī    ca    ambho    purisa
vihareyyāsi   vaṇasāropīti  .  tassa  evamassa  ubbhahataṃ  kho  me  sallaṃ
apanīto   visadoso   anupādiseso   alañca   me   anantarāyāyāti .
So    asappāyāni   ceva   bhojanāni   bhuñjeyya   tassa   asappāyāni
bhojanāni   bhuñjato   vaṇo   assāvī   assa   na   ca   kālena  kālaṃ
vaṇaṃ   dhoveyya   na   ca   kālena   kālaṃ   vaṇamukhaṃ  ālimpeyya  tassa
na   kālena   kālaṃ   vaṇaṃ   dhovato   na   ca   kālena  kālaṃ  vaṇamukhaṃ
ālimpato    pubbalohitaṃ    vaṇamukhaṃ    pariyonaddheyya    vātātape   ca
cārittaṃ   anuyuñjeyya   tassa   vātātape  cārittaṃ  anuyuttassa  rajosukaṃ
vaṇamukhaṃ   anuddhaṃseyya   na   ca   vaṇānurakkhī   vihareyya   na  vaṇasāropi
tassa   imissāva   asappāyakiriyāya  asucivisadoso  apanīto  saupādiseso
tadubhayena vaṇo puthuttaṃ gaccheyya.
     {76.3}  So  puthuttaṃ  gatena  vaṇena maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ
vā  dukkhaṃ  evameva  kho sunakkhatta ṭhānametaṃ vijjati yaṃ idhekaccassa bhikkhuno
evamassa  taṇhā  kho  sallaṃ  samaṇena  vuttaṃ  avijjāvisadoso  chandarāga-
byāpādehi  ruppati  taṃ  me  taṇhāsallaṃ  pahīnaṃ  apanīto avijjāvisadoso
sammānibbānādhimuttohamasmīti  evamādi  assa  atthaṃ  samānaṃ  .  so yāni
sammānibbānādhimuttassa    asappāyāni    tāni   anuyuñjeyya   asappāyaṃ
Cakkhunā     rūpadassanaṃ     anuyuñjeyya    asappāyaṃ    sotena    saddaṃ
anuyuñjeyya    asappāyaṃ    ghānena    gandhaṃ    anuyuñjeyya   asappāyaṃ
jivhāya   rasaṃ   anuyuñjeyya   asappāyaṃ  kāyena  phoṭṭhabbaṃ  anuyuñjeyya
asappāyaṃ   manasā   dhammaṃ   anuyuñjeyya   .   tassa  asappāyaṃ  cakkhunā
rūpadassanaṃ   anuyuttassa   asappāyaṃ   sotena  saddaṃ  anuyuttassa  asappāyaṃ
ghānena    gandhaṃ    anuyuttassa   asappāyaṃ   jivhāya   rasaṃ   anuyuttassa
asappāyaṃ   kāyena   phoṭṭhabbaṃ   anuyuttassa   asappāyaṃ   manasā   dhammaṃ
anuyuttassa   so   rāgo   cittaṃ  anuddhaṃseyya  .  so  rāgānuddhaṃsitena
cittena   maraṇaṃ   vā   nigaccheyya  maraṇamattaṃ  vā  dukkhaṃ  .  maraṇañhetaṃ
sunakkhatta   ariyassa   vinaye   yo   sikkhaṃ  paccakkhāya  hīnāyāvattati .
Maraṇamattañhetaṃ   sunakkhatta   dukkhaṃ   yo   aññataraṃ   saṅkiliṭṭhaṃ   āpattiṃ
āpajjati.
     [77]  Ṭhānaṃ  kho  panetaṃ  sunakkhatta  vijjati yaṃ idhekaccassa bhikkhuno
evamassa    taṇhā    kho    sallaṃ   samaṇena   vuttaṃ   avijjāvisadoso
chandarāgabyāpādehi    ruppati   taṃ   me   taṇhāsallaṃ   pahīnaṃ   apanīto
avijjāvisadoso      sammānibbānādhimuttohamasmīti      .      sammā-
nibbānādhimuttasseva    sato    so    yāni    sammānibbānādhimuttassa
asappāyāni    tāni    nānuyuñjeyya    asappāyaṃ   cakkhunā   rūpadassanaṃ
nānuyuñjeyya  asappāyaṃ  sotena  saddaṃ  nānuyuñjeyya  asappāyaṃ  ghānena
gandhaṃ   nānuyuñjeyya   asappāyaṃ   jivhāya  rasaṃ  nānuyuñjeyya  asappāyaṃ
Kāyena     phoṭṭhabbaṃ     nānuyuñjeyya    asappāyaṃ    manasā    dhammaṃ
nānuyuñjeyya   .   tassa   asappāyaṃ   cakkhunā   rūpadassanaṃ  ananuyuttassa
asappāyaṃ    sotena   saddaṃ   ananuyuttassa   asappāyaṃ   ghānena   gandhaṃ
ananuyuttassa   asappāyaṃ   jivhāya   rasaṃ  ananuyuttassa  asappāyaṃ  kāyena
phoṭṭhabbaṃ   ananuyuttassa   asappāyaṃ   manasā   dhammaṃ  ananuyuttassa  rāgo
cittaṃ   nānuddhaṃseyya  .  so  na  rāgānuddhaṃsitena  cittena  neva  maraṇaṃ
vā nigaccheyya na maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ.
     {77.1}  Seyyathāpi  sunakkhatta  puriso sallena viddho assa savisena
gāḷhūpalepanena  .  tassa  mittāmaccā  ñātisālohitā  bhisakkaṃ  sallakattaṃ
upaṭṭhapeyyuṃ  .  tassa  so  bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikanteyya
satthena  sallaṃ  1-  vaṇamukhaṃ parikantetvā esaniyā sallaṃ eseyya esaniyā
sallaṃ   esitvā   sallaṃ   abbāheyya   apaneyya  visadosaṃ  anupādisesaṃ
anupādisesoti jānamāno.
     {77.2}  So evaṃ vadeyya ambho purisa ubbhataṃ kho te sallaṃ apanīto
visadoso   anupādiseso   alañca   te  anantarāyāya  sappāyāni  ceva
bhojanāni   bhuñjeyyāsi  mā  te  asappāyāni  bhojanāni  bhuñjato  vaṇo
assāvī  assa  kālena  kālañca  vaṇaṃ  dhoveyyāsi  kālena  kālaṃ vaṇamukhaṃ
ālimpeyyāsi  mā  te  [2]-  kālena kālaṃ vaṇaṃ dhovato [3]- kālena
kālaṃ  vaṇamukhaṃ  ālimpato  pubbalohitaṃ  vaṇamukhaṃ  pariyonaddhi mā ca vātātape
cārittaṃ  anuyuñji  mā  te  vātātape  cārittaṃ anuyuttassa rajosukaṃ vaṇamukhaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. sallanti natthi .  2-3 Po. Ma. etthantare nasaddo dissati.
Anuddhaṃsesi vaṇānurakkhī ca ambho purisa vihareyyāsi vaṇasāropīti.
     {77.3}  Tassa  evamassa  ubbhataṃ  kho  me sallaṃ apanīto visadoso
anupādiseso   alañca   me  anantarāyāyāti  .  so  sappāyāni  ceva
bhojanāni    bhuñjeyya   tassa   sappāyāni   bhojanāni   bhuñjato   vaṇo
na   assāvī   assa   kālena   kālañca  vaṇaṃ  dhoveyya  kālena  kālaṃ
vaṇamukhaṃ   ālimpeyya   tassa   kālena   kālaṃ   vaṇaṃ   dhovato  kālena
kālaṃ    vaṇamukhaṃ   ālimpato   pubbalohitaṃ   vaṇamukhaṃ   na   pariyonaddheyya
na   ca   vātātape   cārittaṃ   anuyuñjeyya  tassa  vātātape  cārittaṃ
ananuyuttassa   rajo  sukaṃ  vaṇamukhaṃ  nānuddhaṃseyya  vaṇānurakkhī  ca  vihareyya
vaṇasāropī   tassa   imissāva   sappāyakiriyāya   asucivisadoso   apanīto
anupādiseso tadubhayena vaṇo virūheyya 1-.
     {77.4}  So  rūḷhena  vaṇena  sañchavinā neva maraṇaṃ vā nigaccheyya
na  maraṇamattaṃ  vā  dukkhaṃ  evameva  kho  sunakkhatta  ṭhānametaṃ  vijjati  yaṃ
panidhekaccassa   bhikkhuno   evamassa   taṇhā   kho  sallaṃ  samaṇena  vuttaṃ
avijjāvisadoso   chandarāgabyāpādehi  ruppati  taṃ  me  taṇhāsallaṃ  pahīnaṃ
apanīto      avijjāvisadoso      sammānibbānādhimuttohamasmīti     .
Sammānibbānādhimuttasseva    sato   so   yāni   sammānibbānādhimuttassa
asappāyāni   tāni   nānuyuñjeyya   asappāyaṃ   cakkhunā  rūpadassanaṃ  2-
nānuyuñjeyya   asappāyaṃ  sotena  saddaṃ  [3]-  nānuyuñjeyya  asappāyaṃ
ghānena  gandhaṃ  nānuyuñjeyya  asappāyaṃ jivhāya rasaṃ nānuyuñjeyya asappāyaṃ
@Footnote: 1 virūḷheyyāti yuttataraṃ .  2 Yu. rūpaṃ disvā nānuyuñjeyya.
@3 Yu. etthantare sutvā iti dissati.
Kāyena     phoṭṭhabbaṃ     nānuyuñjeyya    asappāyaṃ    manasā    dhammaṃ
nānuyuñjeyya   .   tassa   asappāyaṃ   cakkhunā   rūpadassanaṃ  ananuyuttassa
asappāyaṃ    sotena   saddaṃ   ananuyuttassa   asappāyaṃ   ghānena   gandhaṃ
ananuyuttassa   asappāyaṃ   jivhāya   rasaṃ  ananuyuttassa  asappāyaṃ  kāyena
phoṭṭhabbaṃ   ananuyuttassa   asappāyaṃ   manasā   dhammaṃ  ananuyuttassa  rāgo
cittaṃ   nānuddhaṃseyya  .  so  na  rāgānuddhaṃsitena  cittena  neva  maraṇaṃ
vā nigaccheyya na maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ.
     {77.5}  Upamā  kho me ayaṃ sunakkhatta katā atthaviññāpanāya 1-.
Ayamevettha  attho . Vaṇoti kho sunakkhatta channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ
adhivacanaṃ  .  visadosoti  kho  sunakkhatta avijjāyetaṃ adhivacanaṃ. Sallanti kho
sunakkhatta   taṇhāyetaṃ   adhivacanaṃ   .   esanīti  kho  sunakkhatta  satiyetaṃ
adhivacanaṃ   .   satthanti  kho  sunakkhatta  ariyāyetaṃ  paññāya  adhivacanaṃ .
Bhisakko   sallakattoti   kho   sunakkhatta  tathāgatassetaṃ  adhivacanaṃ  arahato
sammāsambuddhassa   .   so   vata   sunakkhatta   bhikkhu  chasu  phassāyatanesu
saṃvutakārī    upadhi    dukkhamūlanti   iti   viditvā   nirupadhī   upadhisaṅkhaye
vimutto  upadhismiṃ  vā  kāyaṃ  upasaṃharissati  cittaṃ  vā  anuppadassatīti  2-
netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
     {77.6}    Seyyathāpi   sunakkhatta   āpānīyakaṃso   vaṇṇasampanno
gandhasampanno    rasasampanno    so   ca   kho   visena   saṃsaṭṭho  .
Atha    puriso    āgaccheyya    jīvitukāmo    amaritukāmo    sukhakāmo
dukkhapaṭikkūlo   .   taṃ  kiṃ  maññasi  sunakkhatta  api  nu  so  puriso  amuṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. atthassa viññāpanāya .  2 Po. Ma. Yu. uppādessati.
Āpānīyakaṃsaṃ    piveyya    yaṃ    jaññā   imāhaṃ   pitvā   maraṇaṃ   vā
nigacchāmi maraṇamattaṃ vā dukkhanti. No hetaṃ bhante.
     [78]  Evameva  kho  sunakkhatta  so  vata  bhikkhu chasu phassāyatanesu
saṃvutakārī   upadhi   dukkhassa   mūlanti   .pe.   netaṃ   ṭhānaṃ  vijjati .
Seyyathāpi   sunakkhatta  āsīviso  ghoraviso  .  atha  puriso  āgaccheyya
jīvitukāmo   amaritukāmo   sukhakāmo   dukkhapaṭikkūlo   .  taṃ  kiṃ  maññasi
sunakkhatta    api   nu   so   puriso   amussa   āsīvisassa   ghoravisassa
hatthe   1-   vā   aṅguṭṭhaṃ   vā  dajjā  yaṃ  jaññā  imināhaṃ  daṭṭho
maraṇaṃ vā nigacchāmi maraṇamattaṃ vā dukkhanti. No hetaṃ bhante.
     [79]  Evameva  kho  sunakkhatta  so  vata  bhikkhu chasu phassāyatanesu
saṃvutakārī    upadhi    dukkhamūlanti   iti   viditvā   nirupadhī   upadhisaṅkhaye
vimutto  upadhismiṃ  vā  kāyaṃ  upasaṃharissati  cittaṃ  vā  anuppadassatīti  2-
netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti.
     Idamavoca   bhagavā   attamano   sunakkhatto   licchaviputto  bhagavato
bhāsitaṃ abhinandīti.
                 Sunakkhattasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
                       --------
@Footnote: 1 Ma. hatthaṃ vā aṅguṭṭhaṃ vā yuñjeyya. Yu. hatthaṃ vā aṅguṭṭhaṃ vā dajjā.
@2 Po. Ma. Yu. uppādessati.
                    Āneñjasappāyasuttaṃ
     [80]  Evamme  sutaṃ  ekaṃ  samayaṃ  bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ
nāma    kurūnaṃ   nigamo   .   tatra   kho   bhagavā   bhikkhū   āmantesi
bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     [81]  Bhagavā  etadavoca  aniccā  bhikkhave  kāmā  tucchā  musā
mosadhammā  1-  māyākatametaṃ  bhikkhave  bālalāpanaṃ  ye  ca  diṭṭhadhammikā
kāmā   ye   ca  samparāyikā  kāmā  yā  ca  diṭṭhadhammikā  kāmasaññā
yā   ca   samparāyikā   kāmasaññā   ubhayametaṃ   māradheyyaṃ  mārassesa
visayo   mārassesa   nivāpo   mārassesa  gocaro  etthete  pāpakā
akusalā  mānasā  abhijjhāpi  byāpādāpi  sārambhāpi  saṃvattanti  teva 2-
ariyasāvakassa idhamanusikkhato antarāyāya sambhavanti.
     [82]   Tatra   bhikkhave   ariyasāvako  iti  paṭisañcikkhati  ye  ca
diṭṭhadhammikā   kāmā  ye  ca  samparāyikā  kāmā  yā  ca  diṭṭhadhammikā
kāmasaññā   yā   ca   samparāyikā   kāmasaññā   ubhayametaṃ  māradheyyaṃ
mārassesa   visayo  mārassesa  nivāpo  mārassesa  gocaro  etthete
pāpakā   akusalā  mānasā  abhijjhāpi  byāpādāpi  sārambhāpi  saṃvattanti
teva   ariyasāvakassa   idhamanusikkhato   antarāyāya   sambhavanti  yannūnāhaṃ
vipulena  mahaggatena  cetasā  vihareyyaṃ  abhibhuyya  lokaṃ  adhiṭṭhāya  manasā
vipulena  hi  me  mahaggatena  cetasā  viharato  abhibhuyya  lokaṃ  adhiṭṭhāya
@Footnote: 1 Yu. moghadhammā .  2 Po. Yu. te ca.
Manasā    ye    pāpakā   akusalā   mānasā   abhijjhāpi   byāpādāpi
sārambhāpi   te   na   bhavissanti  tesaṃ  pahānā  aparittañca  me  cittaṃ
bhavissati    appamāṇaṃ    subhāvitanti    .    tassa    evaṃ   paṭipannassa
tabbahulavihārino   āyatane   cittaṃ   pasīdati   sampasāde   sati  etarahi
vā   āneñjaṃ  samāpajjati  paññāya  vā  adhimuccati  .  kāyassa  bhedā
parammaraṇā    ṭhānametaṃ    vijjati    yantaṃ   saṃvattanikaṃ   viññāṇaṃ   assa
āneñjūpagaṃ   .   ayaṃ   bhikkhave   paṭhamā   āneñjasappāyā   paṭipadā
akkhāyati.
     [83]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  ariyasāvako  iti  paṭisañcikkhati  ye ca
diṭṭhadhammikā   kāmā  ye  ca  samparāyikā  kāmā  yā  ca  diṭṭhadhammikā
kāmasaññā   yā   ca  samparāyikā  kāmasaññā  yaṅkiñci  1-  rūpaṃ  sabbaṃ
rūpaṃ   cattāri   mahābhūtāni   catunnañca  mahābhūtānaṃ  upādāya  rūpanti .
Tassa   evaṃ   paṭipannassa   tabbahulavihārino   āyatane   cittaṃ   pasīdati
sampasāde   sati   etarahi   vā   āneñjaṃ   samāpajjati  paññāya  vā
adhimuccati   .   kāyassa   bhedā   parammaraṇā   ṭhānametaṃ  vijjati  yantaṃ
saṃvattanikaṃ   viññāṇaṃ   assa   āneñjūpagaṃ   .   ayaṃ   bhikkhave   dutiyā
āneñjasappāyā paṭipadā akkhāyati.
     [84]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  ariyasāvako  iti  paṭisañcikkhati  ye ca
diṭṭhadhammikā   kāmā  ye  ca  samparāyikā  kāmā  yā  ca  diṭṭhadhammikā
@Footnote: 1 Yu. yaṅkiñci rūpaṃ cattāri ca mahābhūtānīti dissati.
Kāmasaññā   yā   ca   samparāyikā   kāmasaññā   ye  ca  diṭṭhadhammikā
rūpā   ye   ca   samparāyikā   rūpā   yā  ca  diṭṭhadhammikā  rūpasaññā
yā    ca   samparāyikā   rūpasaññā   ubhayametaṃ   aniccaṃ   yadaniccaṃ   taṃ
nālaṃ   abhinandituṃ   nālaṃ   abhivadituṃ   nālaṃ  ajjhositunti  .  tassa  evaṃ
paṭipannassa    tabbahulavihārino    āyatane   cittaṃ   pasīdati   sampasāde
sati   etarahi   vā   āneñjaṃ  samāpajjati  paññāya  vā  adhimuccati .
Kāyassa    bhedā    parammaraṇā   ṭhānametaṃ   vijjati   yantaṃ   saṃvattanikaṃ
viññāṇaṃ   assa  āneñjūpagaṃ  .  ayaṃ  bhikkhave  tatiyā  āneñjasappāyā
paṭipadā akkhāyati.
     [85]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  ariyasāvako  iti  paṭisañcikkhati  ye ca
diṭṭhadhammikā   kāmā  ye  ca  samparāyikā  kāmā  yā  ca  diṭṭhadhammikā
kāmasaññā   yā   ca   samparāyikā   kāmasaññā   ye  ca  diṭṭhadhammikā
rūpā   ye   ca   samparāyikā   rūpā   yā  ca  diṭṭhadhammikā  rūpasaññā
yā   ca   samparāyikā   rūpasaññā   yā   ca   āneñjasaññā   sabbā
saññā   yatthetā   aparisesā   nirujjhanti   etaṃ   santaṃ   etaṃ  paṇītaṃ
yadidaṃ     ākiñcaññāyatananti     .     tassa     evaṃ     paṭipannassa
tabbahulavihārino   āyatane  cittaṃ  pasīdati  sampasāde  sati  etarahi  vā
ākiñcaññāyatanaṃ   samāpajjati   paññāya   vā   adhimuccati   .   kāyassa
bhedā   parammaraṇā   ṭhānametaṃ   vijjati  yantaṃ  saṃvattanikaṃ  viññāṇaṃ  assa
ākiñcaññāyatanūpagaṃ   .   ayaṃ   bhikkhave  paṭhamā  ākiñcaññāyatanasappāyā
Paṭipadā akkhāyati.
     [86]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  ariyasāvako araññagato vā rukkhamūlagato
vā   suññāgāragato   vā   iti   paṭisañcikkhati   suññamidaṃ  attena  vā
attaniyena    vāti    .   tassa   evaṃ   paṭipannassa   tabbahulavihārino
āyatane   cittaṃ  pasīdati  sampasāde  sati  etarahi  vā  ākiñcaññāyatanaṃ
samāpajjati   paññāya   vā   adhimuccati   .  kāyassa  bhedā  parammaraṇā
ṭhānametaṃ  vijjati  yantaṃ  saṃvattanikaṃ  viññāṇaṃ  assa   ākiñcaññāyatanūpagaṃ.
Ayaṃ bhikkhave dutiyā ākiñcaññāyatanasappāyā paṭipadā akkhāyati.
     [87]   Puna  caparaṃ  bhikkhave  ariyasāvako  iti  paṭisañcikkhati  nāhaṃ
kvacini  1-  na  2-  kassaci  kiñcanatasmiṃ  na  ca mama kvacini kismiñci kiñcanaṃ
natthīti   .   tassa   evaṃ  paṭipannassa  tabbahulavihārino  āyatane  cittaṃ
pasīdati   sampasāde   sati   etarahi   vā   ākiñcaññāyatanaṃ  samāpajjati
paññāya   vā   adhimuccati   .   kāyassa   bhedā  parammaraṇā  ṭhānametaṃ
vijjati    yantaṃ    saṃvattanikaṃ   viññāṇaṃ   assa   ākiñcaññāyatanūpagaṃ  .
Ayaṃ bhikkhave tatiyā ākiñcaññāyatanasappāyā paṭipadā akkhāyati.
     [88]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  ariyasāvako  iti  paṭisañcikkhati  ye ca
diṭṭhadhammikā   kāmā  ye  ca  samparāyikā  kāmā  yā  ca  diṭṭhadhammikā
kāmasaññā   yā   ca   samparāyikā   kāmasaññā   ye  ca  diṭṭhadhammikā
rūpā   ye   ca   samparāyikā   rūpā   yā  ca  diṭṭhadhammikā  rūpasaññā
@Footnote: 1 Ma. Yu. kvacani .  2 Po. Ma. Yu. nasaddo natthi.
Yā   ca   samparāyikā   rūpasaññā   yā   ca   āneñjasaññā  yā  ca
ākiñcaññāyatanasaññā     sabbā     saññā     yatthetā    aparisesā
nirujjhanti   etaṃ  santaṃ  etaṃ  paṇītaṃ  yadidaṃ  nevasaññānāsaññāyatananti .
Tassa   evaṃ   paṭipannassa   tabbahulavihārino   āyatane   cittaṃ   pasīdati
sampasāde    sati   etarahi   vā   nevasaññānāsaññāyatanaṃ   samāpajjati
paññāya  vā  adhimuccati  .  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  ṭhānametaṃ vijjati
yantaṃ    saṃvattanikaṃ    viññāṇaṃ    assa    nevasaññānāsaññāyatanūpagaṃ  .
Ayaṃ bhikkhave nevasaññānāsaññāyatanasappāyā paṭipadā akkhāyatīti.
     [89]  Evaṃ  vutte  āyasmā  ānando  bhagavantaṃ  etadavoca idha
bhante  bhikkhu  evaṃ  paṭipanno  hoti  no  cassa  no  ca me siyā [1]-
na  me  bhavissati  yadatthi  yambhūtaṃ  taṃ  pajahāmīti  [2]-  upekkhaṃ  paṭilabhati
parinibbāyeyya  3-  nu  kho  so  bhante bhikkhu na vā parinibbāyeyyāti.
Apetthekacco   ānanda   bhikkhu   parinibbāyeyya   apetthekacco  bhikkhu
na   parinibbāyeyyāti   .   ko   nu  kho  bhante  hetu  ko  paccayo
yenāpetthekacco   bhikkhu   parinibbāyeyya   apetthekacco   bhikkhu   na
parinibbāyeyyāti.
     [90]  Idhānanda  bhikkhu  evaṃ  paṭipanno  hoti  no  cassa  no ca
me   siyā   na   me   bhavissati  yadatthi  yambhūtaṃ  taṃ  pajahāmīti  upekkhaṃ
paṭilabhati   so   taṃ   upekkhaṃ   abhinandati   abhivadati   ajjhosāya  tiṭṭhati
@Footnote: 1 Ma. Yu. na bhavissati. sabbattha evaṃ ñātabbaṃ .     2 Ma. Yu. etthantare
@evaṃsaddo atthi. sabbattha evaṃ ñātabbaṃ .  3 Yu. parinibbāyeyya nu kho ... na vā
@parinibbāyeyyāti natthi.
Tassa    taṃ    upekkhaṃ    abhinandato   abhivadato   ajjhosāya   tiṭṭhato
tannissitaṃ     hoti    viññāṇaṃ    tadupādānaṃ    saupādāno    ānanda
bhikkhu   na  parinibbāyatīti  .  kahaṃ  pana  so  bhante  bhikkhu  upādiyamāno
upādiyatīti   .   nevasaññānāsaññāyatanaṃ   ānandāti  .  upādānaseṭṭhaṃ
kira   so   bhante   bhikkhu  upādiyamāno  upādiyatīti  .  upādānaseṭṭhaṃ
so    ānanda    bhikkhu    upādiyamāno    upādiyati    upādānaseṭṭhaṃ
hetaṃ ānanda yadidaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ.
     [91]  Idhānanda  bhikkhu  evaṃ  paṭipanno  hoti  no  cassa  no ca
me   siyā   na   me   bhavissati  yadatthi  yambhūtaṃ  taṃ  pajahāmīti  upekkhaṃ
paṭilabhati   so   taṃ   upekkhaṃ   nābhinandati   nābhivadati   na   ajjhosāya
tiṭṭhati    tassa   taṃ   upekkhaṃ   anabhinandato   anabhivadato   anajjhosāya
tiṭṭhato    na   tannissitaṃ   hoti   viññāṇaṃ   tadanupādānaṃ   anupādāno
ānanda   bhikkhu   parinibbāyatīti   .   acchariyaṃ   bhante   abbhūtaṃ  bhante
nissāya   nissāya   kira   no  bhante  bhagavatā  oghanittharaṇā  akkhātā
katamo pana bhante ariyo vimokkhoti.
     [92]    Idhānanda   ariyasāvako   iti   paṭisañcikkhati   ye   ca
diṭṭhadhammikā   kāmā  ye  ca  samparāyikā  kāmā  yā  ca  diṭṭhadhammikā
kāmasaññā   yā   ca   samparāyikā   kāmasaññā   ye  ca  diṭṭhadhammikā
rūpā   ye   ca   samparāyikā   rūpā   yā  ca  diṭṭhadhammikā  rūpasaññā
yā   ca   samparāyikā   rūpasaññā   yā   ca   āneñjasaññā  yā  ca
Ākiñcaññāyatanasaññā      yā      ca     nevasaññānāsaññāyatanasaññā
esa   sakkāyo   yāvatā   sakkāyo   etaṃ   amataṃ   yadidaṃ  anupādā
cittassa  vimokkho  .  iti  kho  ānanda  desitā mayā āneñjasappāyā
paṭipadā     desitā     ākiñcaññāyatanasappāyā    paṭipadā    desitā
nevasaññānāsaññāyatanasappāyā      paṭipadā      desitā      nissāya
nissāya   oghanittharaṇā   [1]-  ariyo  vimokkho  .  yaṃ  kho  ānanda
satthārā   karaṇīyaṃ   sāvakānaṃ  hitesinā  anukampakena  anukampaṃ  upādāya
kataṃ  vo  taṃ  mayā  etāni  ānanda  rukkhamūlāni etāni suññāgārāni.
Jhāyathānanda    mā   pamādattha   mā   pacchā   vippaṭisārino   ahuvattha
ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanīti.
     Idamavoca    bhagavā    attamano   āyasmā   ānando   bhagavato
bhāsitaṃ abhinandīti.
               Āneñjasappāyasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare desitoti dissati.
                    Gaṇakamoggallānasuttaṃ
     [93]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ   samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
pubbārāme   migāramātu   pāsāde   .   atha   kho  gaṇakamoggallāno
brāhmaṇo    yena    bhagavā    tenupasaṅkami    upasaṅkamitvā   bhagavatā
saddhiṃ   sammodi   sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ   vītisāretvā  ekamantaṃ
nisīdi    .   ekamantaṃ   nisinno   kho   gaṇakamoggallāno   brāhmaṇo
bhagavantaṃ    etadavoca   seyyathāpi   bho   gotama   imassa   migāramātu
pāsādassa    dissati    anupubbasikkhā    anupubbakiriyā    anupubbapaṭipadā
yadidaṃ   yāva   pacchimā   sopāṇakaḷevarā   imesampi   hi   bho  gotama
brāhmaṇānaṃ    dissati    anupubbasikkhā    anupubbakiriyā   anupubbapaṭipadā
yadidaṃ    ajjhene   imesampi   hi   bho   gotama   issāsānaṃ   dissati
anupubbasikkhā     anupubbakiriyā     anupubbapaṭipadā    yadidaṃ    issatthe
amhākampi    hi    bho    gotama    gaṇakānaṃ    gaṇanājīvānaṃ    dissati
anupubbasikkhā    anupubbakiriyā   anupubbapaṭipadā   yadidaṃ   saṅkhāne   mayaṃ
hi   bho   gotama   antevāsī   labhitvā   paṭhamaṃ  evaṃ  gaṇāpema  ekaṃ
ekakaṃ   dve   dukā   tīṇi   tikā   cattāri   catukkā  pañca  pañcakā
satta   sattakā   aṭṭha   aṭṭhakā   nava   navakā   dasa  dasakāti  satampi
mayaṃ   bho   gotama   gaṇāpema   sakkā   nu  kho  bho  gotama  imasmiṃpi
dhammavinaye    evameva    anupubbasikkhā   anupubbakiriyā   anupubbapaṭipadā
paññāpetunti.
     [94]    Sakkā   brāhmaṇa   imasmiṃ   dhammavinaye   anupubbasikkhā
anupubbakiriyā   anupubbapaṭipadā   paññāpetuṃ   .   seyyathāpi   brāhmaṇa
dakkho   assadamako   bhaddaṃ  assājānīyaṃ  labhitvā  paṭhameneva  mukhādhāne
kāraṇaṃ  kāreti  1-  atha  uttariṃ  kāraṇaṃ  kāreti evameva kho brāhmaṇa
tathāgato   purisadammaṃ   labhitvā   paṭhamaṃ   evaṃ  vineti  ehi  tvaṃ  bhikkhu
sīlavā    hohi    pātimokkhasaṃvarasaṃvuto   viharāhi   ācāragocarasampanno
aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhassu sikkhāpadesūti.
     [95]  Yato  kho  brāhmaṇa  bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto
viharati     ācāragocarasampanno    aṇumattesu    vajjesu    bhayadassāvī
samādāya    sikkhati   sikkhāpadesu   tamenaṃ   tathāgato   uttariṃ   vineti
ehi   tvaṃ   bhikkhu  indriyesu  guttadvāro  hohi  cakkhunā  rūpaṃ  disvā
mā    nimittaggāhī    hohi    mā   anubyañjanaggāhī   yatvādhikaraṇamenaṃ
cakkhundriyaṃ    asaṃvutaṃ    viharantaṃ   abhijjhādomanassā   pāpakā   akusalā
dhammā     anvāssaveyyuṃ    tassa    saṃvarāya    paṭipajjāhi    rakkhāhi
cakkhundriyaṃ  cakkhundriye  saṃvaraṃ  āpajjāhi  .  sotena  saddaṃ sutvā ...
Ghānena  gandhaṃ  ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... Kāyena phoṭṭhabbaṃ
phusitvā   ...   manasā   dhammaṃ   viññāya  mā  nimittaggāhī  hohi  mā
anubyañjanaggāhī     yatvādhikaraṇamenaṃ     manindriyaṃ    asaṃvutaṃ    viharantaṃ
abhijjhādomanassā    pāpakā   akusalā   dhammā   anvāssaveyyuṃ   tassa
saṃvarāya paṭipajjāhi rakkhāhi manindriyaṃ manindriye saṃvaraṃ āpajjāhīti.
@Footnote: 1 Yu. karoti.
     [96]  Yato  kho  brāhmaṇa  bhikkhu  indriyesu  guttadvāro  hoti
tamenaṃ   tathāgato   uttariṃ   vineti  ehi  tvaṃ  bhikkhu  bhojane  mattaññū
hohi  paṭisaṅkhā  yoniso  āhāraṃ  āhareyyāsi  neva  davāya  na madāya
na  maṇḍanāya  na  vibhūsanāya  yāvadeva  imassa  kāyassa  ṭhitiyā  yāpanāya
vihiṃsuparatiyā   brahmacariyānuggahāya   iti   purāṇañca   vedanaṃ  paṭihaṅkhāmi
navañca  vedanaṃ  na  uppādessāmi  yātrā  ca  me bhavissati anavajjatā ca
phāsuvihāro cāti.
     [97]   Yato   kho   brāhmaṇa   bhikkhu   bhojane  mattaññū  hoti
tamenaṃ   tathāgato   uttariṃ  vineti  ehi  tvaṃ  bhikkhu  jāgariyaṃ  anuyutto
viharāhi    divasaṃ   caṅkamena   nisajjāya   āvaraṇīyehi   dhammehi   cittaṃ
parisodhehi   rattiyā   paṭhamaṃ   yāmaṃ   caṅkamena   nisajjāya  āvaraṇīyehi
dhammehi   cittaṃ   parisodhehi   rattiyā  majjhimaṃ  yāmaṃ  dakkhiṇena  passena
sīhaseyyaṃ   kappeyyāsi   pādena   pādaṃ   accādhāya  sato  sampajāno
kuṭṭhānasaññaṃ  manasikatvā  1-  rattiyā  pacchimaṃ  yāmaṃ  paccuṭṭhāya caṅkamena
nisajjāya āvaraṇīyehi dhammehi cittaṃ parisodhehīti.
     [98]   Yato   kho   brāhmaṇa   bhikkhu  jāgariyaṃ  anuyutto  hoti
tamenaṃ   tathāgato   uttariṃ   vineti   ehi   tvaṃ  bhikkhu  satisampajaññena
samannāgato   hohi   abhikkante   paṭikkante   sampajānakārī  ālokite
vilokite     sampajānakārī     sammiñjite    pasārite    sampajānakārī
saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe   sampajānakārī   asite   pīte  khāyite  sāyite
@Footnote: 1 aññattha manasikaritvātipi pāṭho dissati.
Sampajānakārī     uccārapassāvakamme    sampajānakārī    gate    ṭhite
nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārīti.
     [99]   Yato   kho  brāhmaṇa  bhikkhu  satisampajaññena  samannāgato
hoti   tamenaṃ   tathāgato   uttariṃ   vineti   ehi   tvaṃ  bhikkhu  vivittaṃ
senāsanaṃ    bhaja   araññaṃ   rukkhamūlaṃ   pabbataṃ   kandaraṃ   giriguhaṃ   susānaṃ
vanapatthaṃ   abbhokāsaṃ   palālapuñjanti   .   so  vivittaṃ  senāsanaṃ  bhajati
araññaṃ   rukkhamūlaṃ   pabbataṃ   kandaraṃ   giriguhaṃ  susānaṃ  vanapatthaṃ  abbhokāsaṃ
palālapuñjaṃ   .   so   pacchābhattaṃ   piṇḍapātapaṭikkanto  nisīdati  pallaṅkaṃ
ābhujitvā   ujuṃ   kāyaṃ   paṇidhāya   parimukhaṃ  satiṃ  upaṭṭhapetvā  .  so
abhijjhaṃ    loke   pahāya   vigatābhijjhena   cetasā   viharati   abhijjhāya
cittaṃ    parisodheti   byāpādapadosaṃ   pahāya   abyāpannacitto   viharati
sabbapāṇabhūtahitānukampī    byāpādapadosā    cittaṃ   parisodheti   thīnamiddhaṃ
pahāya    vigatathīnamiddho    viharati    ālokasaññī    sato    sampajāno
thīnamiddhā    cittaṃ    parisodheti    uddhaccakukkuccaṃ    pahāya   anuddhato
viharati    ajjhattaṃ   vūpasantacitto   uddhaccakukkuccā   cittaṃ   parisodheti
vicikicchaṃ   pahāya   tiṇṇavicikiccho   viharati   akathaṃkathī   kusalesu   dhammesu
vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
     [100]   So  ime  pañca  nīvaraṇe  pahāya  cetaso  upakkilese
paññāya   dubbalīkaraṇe   vivicceva   kāmehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakukaṃ   savicāraṃ   vivekajaṃ   pītisukhaṃ   paṭhamaṃ   jhānaṃ  upasampajja  viharati
Vitakkavicārānaṃ    vūpasamā   .pe.   dutiyaṃ   jhānaṃ   upasampajja   viharati
pītiyā   ca   virāgā   .pe.   tatiyaṃ  jhānaṃ  upasampajja  viharati  sukhassa
ca  pahānā  .pe.  catutthaṃ  jhānaṃ  upasampajja  viharati  .  ye  1-  te
kho   brāhmaṇa   bhikkhū   sekhā   appattamānasā   anuttaraṃ   yogakkhemaṃ
patthayamānā   viharanti   tesu   me   ayaṃ  evarūpī  anusāsanī  hoti .
Ye   pana   te   bhikkhū   arahanto   khīṇāsavā   vusitavanto  katakaraṇīyā
ohitabhārā     anuppattasadatthā     parikkhīṇabhavasaññojanā     sammadaññā
vimuttā   tesaṃ   ime   dhammā   diṭṭhadhammasukhavihārāya   ceva  saṃvattanti
satisampajaññāya cāti.
     [101]   Evaṃ   vutte   gaṇakamoggallāno   brāhmaṇo  bhagavantaṃ
etadavoca   kinnu   kho   bhoto   gotamassa  sāvakā  bhotā  gotamena
evaṃ    ovadiyamānā    evaṃ   anusāsiyamānā   sabbeva   accantaniṭṭhaṃ
nibbānaṃ   ārādhenti   udāhu  ekacce  nārādhentīti  .  appekacce
kho    brāhmaṇa   mama   sāvakā   mayā   evaṃ   ovadiyamānā   evaṃ
anusāsiyamānā     accantaniṭṭhaṃ     nibbānaṃ    ārādhenti    ekacce
nārādhentīti  .  ko  nu  kho  bho  gotama hetu ko paccayo yantiṭṭhateva
nibbānaṃ   tiṭṭhati   nibbānagāmimaggo   tiṭṭhati  bhavaṃ  gotamo  samādapetā
atha   ca   pana   bhoto   gotamassa   sāvakā   bhotā  gotamena  evaṃ
ovadiyamānā     evaṃ    anusāsiyamānā    appekacce    accantaniṭṭhaṃ
nibbānaṃ ārādhenti ekacce nārādhentīti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. kho te.
     [102]   Tenahi   brāhmaṇa   taññevettha   paṭipucchissāmi   yathā
te   khameyya   yathā   naṃ   byākareyyāsi   taṃ   kiṃ  maññasi  brāhmaṇa
kusalo   tvaṃ   rājagahagāmissa   maggassāti   .  evaṃ  bho  kusalo  ahaṃ
rājagahagāmissa maggassāti.
     {102.1}  Taṃ  kiṃ  maññasi  brāhmaṇa idha puriso āgaccheyya rājagahaṃ
gantukāmo  so  taṃ  upasaṅkamitvā  evaṃ  vadeyya icchāmahaṃ bhante rājagahaṃ
gantuṃ  tassa  me  rājagahassa  maggaṃ upadisāti. Tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi
ehambho  purisa  ayaṃ  maggo  rājagahaṃ gacchati tena muhuttaṃ gaccha tena muhuttaṃ
gantvā  dakkhissasi  amukaṃ  nāma  gāmaṃ  tena  muhuttaṃ  gaccha  tena  muhuttaṃ
gantvā  dakkhissasi  amukaṃ  nāma  nigamaṃ  tena  muhuttaṃ  gaccha  tena  muhuttaṃ
gantvā    dakkhissasi    rājagahassa   ārāmarāmaṇeyyakaṃ   vanarāmaṇeyyakaṃ
bhūmirāmaṇeyyakaṃ    pokkharaṇirāmaṇeyyakanti    .    so    tayā    evaṃ
ovadiyamāno   evaṃ   anusāsiyamāno   ummaggaṃ   gahetvā   pacchāmukho
gaccheyya   .  atha  dutiyo  puriso  āgaccheyya  rājagahaṃ  gantukāmo .
So   taṃ  upasaṅkamitvā  evaṃ  vadeyya  icchāmahaṃ  bhante  rājagahaṃ  gantuṃ
tassa  me  rājagahassa  maggaṃ  upadisāti  .  tamenaṃ  tvaṃ  evaṃ vadeyyāsi
ehambho   purisa   ayaṃ   maggo   rājagahaṃ   gacchati  tena  muhuttaṃ  gaccha
tena   muhuttaṃ   gantvā   dakkhissasi   amukaṃ   nāma  gāmaṃ  tena  muhuttaṃ
gaccha    tena    muhuttaṃ    gantvā    dakkhissasi   amukaṃ   nāma   nigamaṃ
tena   muhuttaṃ   gaccha   tena   muhuttaṃ   gantvā   dakkhissasi  rājagahassa
Ārāmarāmaṇeyyakaṃ           vanarāmaṇeyyakaṃ           bhūmirāmaṇeyyakaṃ
pokkharaṇirāmaṇeyyakanti     .    so    tayā    evaṃ    ovadiyamāno
evaṃ anusāsiyamāno sotthinā rājagahaṃ gaccheyya.
     {102.2}  Ko  nu  kho  brāhmaṇa  hetu  ko paccayo yantiṭṭhateva
rājagahaṃ   tiṭṭhati   rājagahagāmimaggo   tiṭṭhasi  tvaṃ  samādapetā  atha  ca
pana   tayā   evaṃ   ovadiyamāno  evaṃ  anusāsiyamāno  eko  puriso
ummaggaṃ   gahetvā   pacchāmukho   gaccheyya   eko  sotthinā  rājagahaṃ
gaccheyyāti   .  ettha  kyāhaṃ  bho  gotama  karomi  maggakkhāyāhaṃ  bho
gotamāti.
     [103]   Evameva   kho   brāhmaṇa   tiṭṭhateva  nibbānaṃ  tiṭṭhati
nibbānagāmimaggo    tiṭṭhāmahaṃ    samādapetā    atha    ca   pana   mama
sāvakā   mayā   evaṃ  ovadiyamānā  evaṃ  anusāsiyamānā  appekacce
accantaniṭṭhaṃ    nibbānaṃ   ārādhenti   ekacce   nārādhenti   ettha
kyāhaṃ brāhmaṇa karomi maggakkhāyī 1- brāhmaṇa tathāgatoti.
     [104]   Evaṃ   vutte   gaṇakamoggallāno   brāhmaṇo  bhagavantaṃ
etadavoca   yeme  bho  gotama  puggalā  asaddhā  jīvikatthā  agārasmā
anagāriyaṃ   pabbajitā  saṭhā  māyāvino  keṭubhino  2-  uddhatā  unnaḷā
capalā    mukharā    vikiṇṇavācā    indriyesu   aguttadvārā   bhojane
amattaññuno   jāgariyaṃ   ananuyuttā   sāmaññe   anapekkhavanto  sikkhāya
na  tibbagāravā  bāhullikā  sāthilikā  3- okkamane pubbaṅgamā paviveke
nikkhittadhurā   kusītā   hīnaviriyā   muṭṭhassatino   asampajānā  asamāhitā
@Footnote: 1 Ma. maggakkhāyīhaṃ .  2 Ma. ketabino .  3 Ma. Yu. sāthalikā.
Vibbhantacittā   duppaññā   elamūgā   na   tehi   bhavaṃ   gotamo  saddhiṃ
saṃvasati.
     {104.1}  Ye  pana  te  kulaputtā  saddhā  agārasmā  anagāriyaṃ
pabbajitā    asaṭhā    amāyāvino    akeṭubhino   anuddhatā   anunnaḷā
acapalā    amukharā   avikiṇṇavācā   indriyesu   guttadvārā   bhojane
mattaññuno    jāgariyaṃ    anuyuttā   sāmaññe   apekkhavanto   sikkhāya
tibbagāravā   na   bāhullikā   na   sāthilikā   okkamane  nikkhittadhurā
paviveke     pubbaṅgamā     āraddhaviriyā    pahitattā    upaṭṭhitasatino
sampajānā    samāhitā   ekaggacittā   paññavanto   anelamūgā   tehi
bhavaṃ gotamo saddhiṃ saṃvasati.
     {104.2}  Seyyathāpi  bho  gotama  yekeci mūlagandhā kāḷānusārikaṃ
tesaṃ  aggamakkhāyati  yekeci  sāragandhā  lohitacandanaṃ  tesaṃ aggamakkhāyati
yekeci  pupphagandhā vassikaṃ tesaṃ aggamakkhāyati evameva kho bhoto gotamassa
ovādo   paramajjadhammesu  abhikkantaṃ  bho  gotama  abhikkantaṃ  bho  gotama
seyyathāpi   bho   gotama   nikkujjitaṃ   vā  ukkujjeyya  paṭicchannaṃ  vā
vivareyya  mūḷhassa  vā  maggaṃ  ācikkheyya  andhakāre  vā  telapajjotaṃ
dhāreyya   cakkhumanto   rūpāni   dakkhantīti   evameva  bhotā  gotamena
anekapariyāyena   dhammo   pakāsito   esāhaṃ   bhagavantaṃ   gotamaṃ  saraṇaṃ
gacchāmi   dhammañca   bhikkhusaṅghañca   upāsakaṃ   maṃ   bhavaṃ  gotamo  dhāretu
ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṅgatanti.
              Gaṇakamoggallānasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
                      ----------
                    Gopakamoggallānasuttaṃ
     [105]  Evamme  sutaṃ  ekaṃ  samayaṃ  āyasmā  ānando rājagahe
viharati   veḷuvane   kalandakanivāpe   aciraparinibbute   bhagavati   .  tena
kho   pana   samayena  rājā  māgadho  ajātasattu  vedehiputto  rājagahaṃ
paṭisaṅkhārāpeti    rañño   pajjotassa   āsaṅkamāno   .   atha   kho
āyasmā    ānando    pubbaṇhasamayaṃ    nivāsetvā    pattacīvaramādāya
rājagahaṃ    piṇḍāya   pāvisi   .   atha   kho   āyasmato   ānandassa
etadahosi    atippago    kho    tāva    rājagahe    piṇḍāya   carituṃ
yannūnāhaṃ   yena   gopakamoggallānassa   brāhmaṇassa   kammanto   yena
gopakamoggallāno brāhmaṇo tenupasaṅkameyyanti.
     {105.1}  Atha  kho  āyasmā  ānando yena gopakamoggallānassa
brāhmaṇassa  kammanto  yena  gopakamoggallāno brāhmaṇo tenupasaṅkami.
Addasā  kho  gopakamoggallāno  brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ dūrato 1-
āgacchantaṃ  disvāna  āyasmantaṃ  ānandaṃ etadavoca etu kho bhavaṃ ānando
svāgataṃ  bhoto  ānandassa  cirassaṃ  kho  bhavaṃ  ānando imaṃ pariyāyamakāsi
yadidaṃ  idhāgamanāya  nisīdatu  bhavaṃ  ānando  idamāsanaṃ  paññattanti . Nisīdi
kho  āyasmā  ānando  paññatte  āsane  .  gopakamoggallānopi kho
brāhmaṇo aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā [2]- nisīdi.
@Footnote: 1 Ma. Yu. dūratova .  2 Ma. Yu. etthantare ekamantanti dissati.
     [106]   Ekamantaṃ   nisinno  kho  gopakamoggallāno  brāhmaṇo
āyasmantaṃ  ānandaṃ  etadavoca  atthi  nu  kho  bho  ānanda  ekabhikkhupi
tehi   dhammehi   sabbena   sabbaṃ   sabbathā   sabbaṃ   samannāgato  yehi
dhammehi     samannāgato     so    bhavaṃ    gotamo    ahosi    arahaṃ
sammāsambuddhoti   .   natthi   kho  brāhmaṇa  ekabhikkhupi  tehi  dhammehi
sabbena    sabbaṃ    sabbathā    sabbaṃ    samannāgato    yehi   dhammehi
samannāgato   so   bhagavā   ahosi   arahaṃ   sammāsambuddho   so   hi
brāhmaṇa    bhagavā   anuppannassa   maggassa   uppādetā   asañjātassa
maggassa    sañjānetā    anakkhātassa    maggassa   akkhātā   maggaññū
maggavidū   maggakovido   maggānugā   ca  pana  etarahi  sāvakā  viharanti
pacchā    samannāgatāti    .    ayañca   hidaṃ   āyasmato   ānandassa
gopakamoggallānena brāhmaṇena saddhiṃ antarākathā vippakatā ahosi.
     [107]    Atha    kho   vassakāro   brāhmaṇo   magadhamahāmatto
rājagahe    kammante    anusaññāyamāno    yena   gopakamoggallānassa
brāhmaṇassa     kammanto     yenāyasmā     ānando    tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    āyasmatā    ānandena   saddhiṃ   sammodi   sammodanīyaṃ
kathaṃ   sārāṇīyaṃ   vītisāretvā   ekamantaṃ  nisīdi  .  ekamantaṃ  nisinno
kho    vassakāro    brāhmaṇo   magadhamahāmatto   āyasmantaṃ   ānandaṃ
etadavoca   kāya   nuttha   bho   ānanda   etarahi  kathāya  sannisinnā
kā   ca  pana  te  1-  antarākathā  vippakatāti  .  idha  maṃ  brāhmaṇa
@Footnote: 1 Ma. Yu. vo.
Gopakamoggallāno   brāhmaṇo   evamāha   1-   atthi   nu  kho  bho
ānanda   ekabhikkhupi   tehi   dhammehi   sabbena   sabbaṃ  sabbathā  sabbaṃ
samannāgato   yehi   dhammehi   samannāgato   so  bhavaṃ  gotamo  ahosi
arahaṃ   sammāsambuddhoti   evaṃ  vutte  ahaṃ  brāhmaṇa  gopakamoggallānaṃ
brāhmaṇaṃ     etadavocaṃ     natthi     kho     brāhmaṇa    ekabhikkhupi
tehi   dhammehi   sabbena   sabbaṃ   sabbathā   sabbaṃ   samannāgato  yehi
dhammehi    samannāgato   so   bhagavā   ahosi   arahaṃ   sammāsambuddho
so    hi    brāhmaṇa    bhagavā   anuppannassa   maggassa   uppādetā
asañjātassa   maggassa   sañjānetā   anakkhātassa   maggassa   akkhātā
maggaññū    maggavidū    maggakovido    maggānugā    ca   pana   etarahi
sāvakā   viharanti   pacchā   samannāgatāti   mayaṃ   kho   no  brāhmaṇa
gopakamoggallānena    brāhmaṇena    saddhiṃ    antarākathā    vippakatā
atha tvaṃ anuppattoti.
     [108]   Atthi   nu  kho  bho  ānanda  ekabhikkhupi  tena  bhotā
gotamena    ṭhapito   ayaṃ   vo   mamaccayena   paṭisaraṇaṃ   bhavissatīti   yaṃ
tumhe   etarahi  paṭidhāveyyāthāti  .  natthi  kho  brāhmaṇa  ekabhikkhupi
tena   bhagavatā   jānatā   passatā   arahatā   sammāsambuddhena  ṭhapito
ayaṃ    vo    mamaccayena    paṭisaraṇaṃ    bhavissatīti   yaṃ   mayaṃ   etarahi
paṭidhāveyyāmāti 2-.
     [109]   Atthi   pana  bho  ānanda  ekabhikkhupi  saṅghena  sammato
@Footnote: 1 Yu. idamāha .  2 Ma. paṭipādeyyāmāti.
Sambahulehi   therehi   bhikkhūhi   ṭhapito   ayaṃ   no   bhagavato  accayena
paṭisaraṇaṃ   bhavissatīti   yaṃ   tumhe   etarahi  paṭidhāveyyāthāti  .  natthi
kho   brāhmaṇa   ekabhikkhupi   saṅghena   sammato   sambahulehi   therehi
bhikkhūhi   ṭhapito   ayaṃ   no   bhagavato   accayena   paṭisaraṇaṃ   bhavissatīti
yaṃ   mayaṃ   etarahi   paṭidhāveyyāmāti   .  evaṃ  appaṭisaraṇe  ca  pana
bho  ānanda  ko  hetu  dhammasāmaggiyāti  1-  .  na  kho mayaṃ brāhmaṇa
appaṭisaraṇā sappaṭisaraṇā mayaṃ brāhmaṇa dhammapaṭisaraṇāti.
     [110]   Atthi   nu  kho  bho  ānanda  ekabhikkhupi  tena  bhotā
gotamena    ṭhapito   ayaṃ   vo   mamaccayena   paṭisaraṇaṃ   bhavissatīti   yaṃ
tumhe   etarahi   paṭidhāveyyāthāti   iti   puṭṭho  samāno  natthi  kho
brāhmaṇa    ekabhikkhupi   tena   bhagavatā   jānatā   passatā   arahatā
sammāsambuddhena   ṭhapito   ayaṃ   vo   mamaccayena   paṭisaraṇaṃ   bhavissatīti
yaṃ  mayaṃ  etarahi  paṭidhāveyyāmāti  vadesi  .  atthi  pana  bho  ānanda
ekabhikkhupi   saṅghena   sammato   sambahulehi   therehi   bhikkhūhi   ṭhapito
ayaṃ   no   bhagavato   accayena  paṭisaraṇaṃ  bhavissatīti  yaṃ  tumhe  etarahi
paṭidhāveyyāthāti    iti    puṭṭho    samāno   natthi   kho   brāhmaṇa
ekabhikkhupi   saṅghena   sammato   sambahulehi   therehi   bhikkhūhi   ṭhapito
ayaṃ   no   bhagavato   accayena   paṭisaraṇaṃ   bhavissatīti  yaṃ  mayaṃ  etarahi
paṭidhāveyyāmāti   vadesi  .  evaṃ  appaṭisaraṇe  ca  pana  bho  ānanda
ko   hetu   dhammasāmaggiyāti   iti   puṭṭho   samāno   na   kho  mayaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. sāmaggiyāti.
Brāhmaṇa   appaṭisaraṇā   sappaṭisaraṇā   mayaṃ   brāhmaṇa   dhammapaṭisaraṇāti
vadesi    .   imassa   pana   bho   ānanda   bhāsitassa   kathaṃ   attho
daṭṭhabboti.
     [111]   Atthi   kho  brāhmaṇa  tena  bhagavatā  jānatā  passatā
arahatā    sammāsambuddhena    bhikkhūnaṃ   sikkhāpadaṃ   paññattaṃ   pātimokkhaṃ
uddiṭṭhaṃ    te    mayaṃ    tadahuposathe   yāvatikā   ekaṃ   gāmakkhettaṃ
upanissāya   viharāma   te   sabbe   ekajjhaṃ   sannipatāma  sannipatitvā
yassa   taṃ   vattati   taṃ   ajjhesāma   tasmiṃ   ce   bhaññamāne   hoti
bhikkhussa   āpatti   hoti   vītikkamo   taṃ   mayaṃ   yathādhammaṃ  yathānusiṭṭhaṃ
kāremāti   na  kira  no  bhavanto  kārenti  dhammo  no  kāretīti .
Atthi   nu  kho  bho  ānanda  ekabhikkhupi  yaṃ  tumhe  etarahi  sakkarotha
garukarotha  mānetha  pūjetha  sakkatvā  garukatvā  upanissāya  viharathāti .
Atthi   kho  brāhmaṇa  ekabhikkhupi  yaṃ  mayaṃ  etarahi  sakkaroma  garukaroma
mānema pūjema sakkatvā garukatvā upanissāya viharāmāti.
     [112]  Atthi  kho  bho  ānanda  ekabhikkhupi tena bhotā gotamena
ṭhapito   ayaṃ   vo   mamaccayena  paṭisaraṇaṃ  bhavissatīti  yaṃ  tumhe  etarahi
paṭidhāveyyāthāti    iti    puṭṭho    samāno   natthi   kho   brāhmaṇa
ekabhikkhupi   tena   bhagavatā  jānatā  passatā  arahatā  sammāsambuddhena
ṭhapito   ayaṃ   vo   mamaccayena   paṭisaraṇaṃ   bhavissatīti  yaṃ  mayaṃ  etarahi
paṭidhāveyyāmāti   vadesi  .  atthi  pana  2-  bho  ānanda  ekabhikkhupi
@Footnote: 1 Ma. Yu. atthi nu kho .  2 Yu. atthi pana vo bho.
Saṅghena  sammato  sambahulehi  therehi  bhikkhūhi  ṭhapito  ayaṃ  no  bhagavato
accayena   paṭisaraṇaṃ   bhavissatīti   yaṃ   tumhe  etarahi  paṭidhāveyyāthāti
iti   puṭṭho   samāno   natthi   kho   brāhmaṇa   ekabhikkhupi   saṅghena
sammato   sambahulehi   therehi   bhikkhūhi   ṭhapito   ayaṃ   no   bhagavato
accayena   paṭisaraṇaṃ   bhavissatīti   yaṃ   mayaṃ   etarahi   paṭidhāveyyāmāti
vadesi  .  atthi  nu  kho  bho  ānanda  ekabhikkhupi  yaṃ  tumhe  etarahi
sakkarotha   garukarotha   mānetha   pūjetha  sakkatvā  garukatvā  upanissāya
viharathāti   iti   puṭṭho   samāno   atthi   kho   brāhmaṇa  ekabhikkhupi
yaṃ   mayaṃ   etarahi   sakkaroma   garukaroma   mānema   pūjema  sakkatvā
garukatvā   upanissāya  viharāmāti  vadesi  .  imassa  1-  bho  ānanda
bhāsitassa kathaṃ attho daṭṭhabboti.
     [113]   Atthi   kho  brāhmaṇa  tena  bhagavatā  jānatā  passatā
arahatā   sammāsambuddhena   dasa   pasādanīyā   dhammā   akkhātā  yasmiṃ
no   te  2-  dhammā  saṃvijjanti  taṃ  mayaṃ  etarahi  sakkaroma  garukaroma
mānema   pūjema   sakkatvā  garukatvā  upanissāya  viharāma  katame  dasa
idha    brāhmaṇa   bhikkhu   sīlavā   hoti   pātimokkhasaṃvarasaṃvuto   viharati
ācāragocarasampanno    aṇumattesu    vajjesu    bhayadassāvī   samādāya
sikkhati sikkhāpadesu.
     {113.1}  Bahussuto  hoti  sutadharo  sutasannicayo  ye  te dhammā
ādikalyāṇā    majjhekalyāṇā    pariyosānakalyāṇā    sātthā    3-
sabyañjanā      kevalaparipuṇṇaṃ     parisuddhaṃ     brahmacariyaṃ     abhivadanti
@Footnote: 1 Ma. Yu. imassa pana bho .  2 Ma. Yu. ime .  3 Ma. Yu. sātthaṃ sabyañjanaṃ.
Tathārūpāssa   dhammā   bahussutā   honti   dhatā   1-  vacasā  paricitā
manasānupekkhitā diṭṭhiyā supaṭividdhā.
     {113.2}    Santuṭṭho   hoti   cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya-
bhesajjaparikkhārehi      .     catunnaṃ     jhānānaṃ     ābhicetasikānaṃ
diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ        nikāmalābhī        hoti        akicchalābhī
akasiralābhī    anekavihitaṃ    iddhividhaṃ    paccanubhoti    ekopi    hutvā
bahudhā   hoti   bahudhāpi   hutvā   eko   hoti   āvibhāvaṃ  tirobhāvaṃ
tirokuḍḍaṃ   tiropākāraṃ  tiropabbataṃ  asajjamāno  2-  gacchati  seyyathāpi
ākāse    paṭhaviyāpi    ummujjanimmujjaṃ    karoti   seyyathāpi   udake
udakepi   abhijjamāne  gacchati  seyyathāpi  paṭhaviyaṃ  ākāsepi  pallaṅkena
kamati   seyyathāpi   pakkhī   sakuṇo   imepi   candimasuriye  evaṃmahiddhike
evaṃmahānubhāve   pāṇinā   parimasati  3-  parimajjati  yāva  brahmalokāpi
kāyena  vasaṃ  vatteti . Dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya
ubho    sadde    suṇāti    dibbe    ca   mānuse   ca   ye   dūre
santike ca.
     {113.3}   Parasattānaṃ   parapuggalānaṃ   cetasā   ceto   paricca
pajānāti   .   sarāgaṃ   vā  cittaṃ  sarāgaṃ  cittanti  pajānāti  vītarāgaṃ
vā   cittaṃ   vītarāgaṃ   cittanti   pajānāti   .   sadosaṃ   vā   cittaṃ
sadosaṃ   cittanti   pajānāti   vītadosaṃ   vā   cittaṃ   vītadosaṃ  cittanti
pajānāti   .   samohaṃ   vā  cittaṃ  samohaṃ  cittanti  pajānāti  vītamohaṃ
vā   cittaṃ   vītamohaṃ   cittanti   pajānāti   .   saṅkhittaṃ   vā  cittaṃ
saṅkhittaṃ   cittanti   pajānāti   vikkhittaṃ  vā  cittaṃ  vikkhittaṃ  cittanti
@Footnote: 1 Ma. dhātā .  2 katthaci āsajjamānotipi pāṭho dissati .   3 katthaci parāmasatītipi
@pāṭho dissati.
Pajānāti    .   mahaggataṃ   vā   cittaṃ   mahaggataṃ   cittanti   pajānāti
amahaggataṃ   vā   cittaṃ   amahaggataṃ   cittanti   pajānāti   .   sauttaraṃ
vā    cittaṃ    sauttaraṃ    cittanti   pajānāti   anuttaraṃ   vā   cittaṃ
anuttaraṃ    cittanti    pajānāti   .   samāhitaṃ   vā   cittaṃ   samāhitaṃ
cittanti    pajānāti    asamāhitaṃ    vā    cittaṃ   asamāhitaṃ   cittanti
pajānāti    .    vimuttaṃ    vā   cittaṃ   vimuttaṃ   cittanti   pajānāti
avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāti.
     {113.4}   Anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi
jātiṃ  dvepi  jātiyo  tissopi  jātiyo  catassopi jātiyo pañcapi jātiyo
dasapi   jātiyo   vīsampi  jātiyo  tiṃsampi  jātiyo  cattāḷīsampi  jātiyo
paññāsampi    jātiyo    jātisatampi    jātisahassampi    jātisatasahassampi
anekepi  saṃvaṭṭakappe  anekepi  vivaṭṭakappe  anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe
amutrāsiṃ   evaṃnāmo   evaṃgotto   evaṃvaṇṇo   evamāhāro   evaṃ
sukhadukkhapaṭisaṃvedī   evamāyupariyanto   so   tato  cuto  amutra  udapādiṃ
tatrāpāsiṃ   evaṃnāmo   evaṃgotto   evaṃvaṇṇo   evamāhāro  evaṃ
sukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti.
     {113.5}  Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
Dibbena  cakkhunā  visuddhena  atikkantamānusakena  satte  passati  cavamāne
upapajjamāne    hīne   paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate
.pe.   yathākammūpage   satte   pajānāti  .  āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ
Cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja    viharati    .    ime   kho   brāhmaṇa   tena   bhagavatā
jānatā   passatā   arahatā   sammāsambuddhena   dasa  pasādanīyā  dhammā
akkhātā   yasmiṃ   no   ime   dhammā   saṃvijjanti   taṃ   mayaṃ  etarahi
sakkaroma   garukaroma   mānema   pūjema  sakkatvā  garukatvā  upanissāya
viharāmāti.
     [114]   Evaṃ   vutte   vassakāro   brāhmaṇo  magadhamahāmatto
upanandaṃ    senāpatiṃ   āmantesi   taṃ   kiṃ   maññasi   evaṃ   senāpati
yadime    bhonto    sakkātabbaṃ    sakkaronti   garukātabbaṃ   garukaronti
mānetabbaṃ   mānenti   pūjetabbaṃ  pūjenti  tagghime  bhonto  sakkātabbaṃ
sakkaronti   garukātabbaṃ   garukaronti   mānetabbaṃ   mānenti   pūjetabbaṃ
pūjenti   imañca   hi   te  bhonto  na  sakkareyyuṃ  na  garukareyyuṃ  na
māneyyuṃ  na  pūjeyyuṃ  atha  kiñcarahi  te  bhonto  sakkareyyuṃ garukareyyuṃ
māneyyuṃ pūjeyyuṃ sakkatvā garukatvā [1]- upanissāya vihareyyunti.
     [115]    Atha    kho   vassakāro   brāhmaṇo   magadhamahāmatto
āyasmantaṃ   ānandaṃ   etadavoca   kahaṃ  pana  [2]-  ānando  etarahi
viharatīti   .   veḷuvane  khvāhaṃ  brāhmaṇa  etarahi  viharāmīti  .  kacci
pana   bho   ānanda   veḷuvanaṃ  ramaṇīyañceva  appasaddañca  appanigghosañca
vijanavātaṃ     manussarāhaseyyakaṃ     paṭisallānasāruppanti     .    taggha
brāhmaṇa     veḷuvanaṃ     ramaṇīyañceva    appasaddañca    appanigghosañca
@Footnote: 1 Ma. etthantare mānetvā pūjetvāti dissati .  2 Ma. Yu. etthantare bhavanti
@dissati.
Vijanavātaṃ    manussarāhaseyyakaṃ   paṭisallānasāruppaṃ   yathātaṃ   tumhādisehi
rakkhikehi 1- gopakehīti.
     [116]   Taggha   bho  ānanda  veḷuvanaṃ  ramaṇīyañceva  appasaddañca
appanigghosañca     vijanavātaṃ     manussarāhaseyyakaṃ     paṭisallānasāruppaṃ
yathātaṃ   bhavantehi   jhāyīhi   jhānasīlehi   2-   jhāyino  ceva  bhavanto
jhānasīlino   ca   ekamidāhaṃ   bho   ānanda   samayaṃ  so  bhavaṃ  gotamo
vesāliyaṃ    viharati    mahāvane   kūṭāgārasālāyaṃ   atha   khvāhaṃ   bho
ānanda   yena   mahāvanaṃ   kūṭāgārasālā   yena   so   bhavaṃ  gotamo
tenupasaṅkamiṃ   tatra   ca   pana   so   bhavaṃ   gotamo   anekapariyāyena
jhānakathaṃ  kathesi  jhāyī  ceva  so  bhavaṃ  gotamo  ahosi  jhānasīlo 3- ca
sabbañca pana so bhavaṃ gotamo jhānaṃ vaṇṇesīti.
     [117]   Na   kho   brāhmaṇa  so  bhagavā  sabbaṃ  jhānaṃ  vaṇṇesi
nāpi  so  bhagavā  sabbaṃ  jhānaṃ  na  vaṇṇesi  na  4-  kathaṃrūpañca brāhmaṇa
so    bhagavā   jhānaṃ   na   vaṇṇesi   .   idha   brāhmaṇa   ekacco
kāmarāgapariyuṭṭhitena    cetasā   viharati   kāmarāgaparetena   uppannassa
ca   kāmarāgassa   nissaraṇaṃ   yathābhūtaṃ   nappajānāti   so  kāmarāgaṃyeva
antaraṃ    karitvā    jhāyati    pajjhāyati    nijjhāyati   apajjhāyati  .
Byāpādapariyuṭṭhitena    cetasā   viharati   byāpādaparetena   uppannassa
ca   byāpādassa   nissaraṇaṃ   yathābhūtaṃ   nappajānāti   so  byāpādaṃyeva
antaraṃ    karitvā    jhāyati    pajjhāyati    nijjhāyati   apajjhāyati  .
@Footnote: 1 Ma. rakkhakehi. Yu. rakkhehi. 2 jhānasīlīhi. 3 jhānasīlī.
@4 Po. Ma. Yu. nasadado natthi.
Thīnamiddhapariyuṭṭhitena    cetasā    viharati    thīnamiddhaparetena   uppannassa
ca    thīnamiddhassa   nissaraṇaṃ   yathābhūtaṃ   nappajānāti   so   thīnamiddhaṃyeva
antaraṃ    karitvā    jhāyati    pajjhāyati    nijjhāyati   apajjhāyati  .
Uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena    cetasā    viharati    uddhaccakukkuccaparetena
uppannassa    ca    uddhaccakukkuccassa   nissaraṇaṃ   yathābhūtaṃ   nappajānāti
so   uddhaccakukkuccaṃyeva   antaraṃ   karitvā  jhāyati  pajjhāyati  nijjhāyati
apajjhāyati   .   vicikicchāpariyuṭṭhitena  cetasā  viharati  vicikicchāparetena
uppannāya     ca     vicikicchāya    nissaraṇaṃ    yathābhūtaṃ    nappajānāti
so    vicikicchaṃyeva    antaraṃ   karitvā   jhāyati   pajjhāyati   nijjhāyati
apajjhāyati   .   na   evarūpaṃ   kho   brāhmaṇa   so   bhagavā   jhānaṃ
vaṇṇesi.
     {117.1}   Kathaṃrūpañca   brāhmaṇa  so  bhagavā  jhānaṃ  vaṇṇesi .
Idha   brāhmaṇa   bhikkhu   vivicceva   kāmehi  vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkaṃ   savicāraṃ   vivekajaṃ   pītisukhaṃ   paṭhamaṃ   jhānaṃ  upasampajja  viharati
vitakkavicārānaṃ   vūpasamā   ajjhattaṃ   sampasādanaṃ   cetaso   ekodibhāvaṃ
avitakkaṃ  avicāraṃ  samādhijaṃ  pītisukhaṃ  dutiyaṃ  jhānaṃ  ...  tatiyaṃ  jhānaṃ  ...
Catutthaṃ   jhānaṃ   upasampajja   viharati   .   evarūpaṃ  kho  brāhmaṇa  so
bhagavā jhānaṃ vaṇṇesīti.
     [118]  Gārayhaṃ  kira  bho  ānanda  so  bhavaṃ  gotamo jhānaṃ garahi
pāsaṃsaṃ   pasaṃsi   handa   cadāni   mayaṃ   bho  ānanda  gacchāma  bahukiccā
mayaṃ   bahukaraṇīyāti  .  yassadāni  tvaṃ  brāhmaṇa  kālaṃ  maññasīti  .  atha
Kho   vassakāro   brāhmaṇo   magadhamahāmatto   āyasmato   ānandassa
bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
     [119]   Atha   kho  gopakamoggallāno  brāhmaṇo  acirapakkante
vassakāre   brāhmaṇe   magadhamahāmatte  āyasmantaṃ  ānandaṃ  etadavoca
yaṃ   no   mayaṃ   bhavantaṃ   ānandaṃ   apucchimhā  taṃ  no  bhavaṃ  ānando
na   byākāsīti   .   nanu   1-  te  brāhmaṇa  avocumhā  natthi  kho
brāhmaṇa   ekabhikkhupi   tehi   dhammehi   sabbena  sabbaṃ  sabbathā  sabbaṃ
samannāgato   yehi   dhammehi   samannāgato   so  bhagavā  ahosi  arahaṃ
sammāsambuddho    so   hi   brāhmaṇa   bhagavā   anuppannassa   maggassa
uppādetā   asañjātassa   maggassa   sañjānetā  anakkhātassa  maggassa
akkhātā    maggaññū    maggavidū    maggakovido   maggānugā   ca   pana
etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatāti.
              Gopakamoggallānasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
                       ---------
@Footnote: 1 Yu. apinu.
                      Mahāpuṇṇamasuttaṃ
     [120]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
pubbārāme   migāramātu  pāsāde  .  tena  kho  pana  samayena  bhagavā
tadahuposathe   paṇṇarase   puṇṇāya   puṇṇamāya   rattiyā  bhikkhusaṅghaparivuto
abbhokāse    nisinno    hoti    .    atha   kho   aññataro   bhikkhu
uṭṭhāyāsanā   ekaṃsaṃ  cīvaraṃ  katvā  yena  bhagavā  tenañjalimpaṇāmetvā
bhagavantaṃ   etadavoca   puccheyyāhaṃ   bhante   bhagavantaṃ   kiñcideva  desaṃ
sace   me   bhagavā   okāsaṃ   karoti   pañhassa  veyyākaraṇāyāti .
Tenahi tvaṃ bhikkhu sake āsane nisīditvā puccha yadākaṅkhasīti.
     [121]   Atha  kho  so  bhikkhu  sake  āsane  nisīditvā  bhagavantaṃ
etadavoca    ime   nu   kho   bhante   pañcupādānakkhandhā   seyyathīdaṃ
rūpūpādānakkhandho        vedanūpādānakkhandho        saññūpādānakkhandho
saṅkhārūpādānakkhandho   viññāṇūpādānakkhandhoti   .   ime   kho   bhikkhu
pañcupādānakkhandhā    seyyathīdaṃ   rūpūpādānakkhandho   vedanūpādānakkhandho
saññūpādānakkhandho    saṅkhārūpādānakkhandho   viññāṇūpādānakkhandhoti  .
Sādhu  bhanteti  kho  so  bhikkhu  bhagavato  bhāsitaṃ  abhinanditvā anumoditvā
bhagavantaṃ   uttariṃ   pañhaṃ   pucchi   ime  pana  bhante  pañcupādānakkhandhā
kiṃmūlakāti   .   ime   kho   bhikkhu  pañcupādānakkhandhā  chandamūlakāti .
Taññeva    nu    kho    bhante    upādānaṃ   te   pañcupādānakkhandhā
Udāhu     aññatra     pañcupādānakkhandhehi    upādānanti    .    na
kho    bhikkhu    taññeva    upādānaṃ   te   pañcupādānakkhandhā   nāpi
aññatra     pañcupādānakkhandhehi     upādānaṃ     yo    kho    bhikkhu
pañcupādānakkhandhesu chandarāgo taṃ tattha upādānanti.
     [122]   Siyā   pana   bhante   sā   1-   pañcupādānakkhandhesu
chandarāgavemattatāti  .  siyā  bhikkhūti  bhagavā  avoca idha bhikkhu ekaccassa
evaṃ  hoti  evaṃrūpo  siyaṃ  anāgatamaddhānaṃ evaṃvedano siyaṃ anāgatamaddhānaṃ
evaṃsañño   siyaṃ   anāgatamaddhānaṃ   evaṃsaṅkhāro   siyaṃ   anāgatamaddhānaṃ
evaṃ    viññāṇo    siyaṃ    anāgatamaddhānanti    evaṃ    kho    bhikkhu
siyā 2- pañcupādānakkhandhesu chandarāgavemattatāti.
     [123]  Kittāvatā  pana  bhante  khandhānaṃ  khandhādhivacanaṃ  hotīti .
Yaṅkiñci   bhikkhu   rūpaṃ   atītānāgatapaccuppannaṃ   ajjhattaṃ   vā   bahiddhā
vā  oḷārikaṃ  vā  sukhumaṃ  vā  hīnaṃ  vā  paṇītaṃ  vā  yaṃ  dūre  santike
vā  ayaṃ  rūpakkhandho  yākāci  vedanā  ... Yākāci saññā ... Yekeci
saṅkhārā    ...   yaṅkiñci   viññāṇaṃ   atītānāgatapaccuppannaṃ   ajjhattaṃ
vā   bahiddhā  vā  oḷārikaṃ  vā  sukhumaṃ  vā  hīnaṃ  vā  paṇītaṃ  vā  yaṃ
dūre   santike   vā   ayaṃ   viññāṇakkhandho   ettāvatā   kho  bhikkhu
khandhānaṃ khandhādhivacanaṃ hotīti.
     [124]   Ko   nu  kho  bhante  hetu  ko  paccayo  rūpakkhandhassa
paññāpanāya   ko   hetu   ko   paccayo  vedanākkhandhassa  paññāpanāya
@Footnote: 1 Ma. Yu. sā iti na dissati .  2 Yu. siyāti natthi.
Ko     hetu     ko     paccayo     saññākkhandhassa     paññāpanāya
ko   hetu   ko   paccayo   saṅkhārakkhandhassa   paññāpanāya  ko  hetu
ko   paccayo   viññāṇakkhandhassa   paññāpanāyāti   .   cattāro   kho
bhikkhu   mahābhūtā   hetu   cattāro   mahābhūtā   paccayo   rūpakkhandhassa
paññāpanāya    phasso    hetu    phasso    paccayo    vedanākkhandhassa
paññāpanāya     phasso    hetu    phasso    paccayo    saññākkhandhassa
paññāpanāya    phasso    hetu    phasso    paccayo    saṅkhārakkhandhassa
paññāpanāya    nāmarūpaṃ    kho    bhikkhu    hetu    nāmarūpaṃ    paccayo
viññāṇakkhandhassa paññāpanāyāti.
     [125]   Kathaṃ   pana   bhante  sakkāyadiṭṭhi  hotīti  .  idha  bhikkhu
assutavā    puthujjano    ariyānaṃ    adassāvī   ariyadhammassa   akovido
ariyadhamme   avinīto   sappurisānaṃ   adassāvī   sappurisadhammassa  akovido
sappurisadhamme    avinīto    rūpaṃ   attato   samanupassati   rūpavantaṃ   vā
attānaṃ   attani   vā   rūpaṃ   rūpasmiṃ   vā   attānaṃ  vedanaṃ  attato
samanupassati  vedanāvantaṃ  vā  attānaṃ  attani  vā  vedanaṃ  vedanāya vā
attānaṃ    saññaṃ    attato    samanupassati   saññāvantaṃ   vā   attānaṃ
attani    vā    saññaṃ   saññāya   vā   attānaṃ   saṅkhāre   attato
samanupassati  saṅkhāravantaṃ  vā  attānaṃ  attani  vā  saṅkhāre  saṅkhāresu
vā    attānaṃ    viññāṇaṃ    attato   samanupassati   viññāṇavantaṃ   vā
attānaṃ    attani   vā   viññāṇaṃ   viññāṇasmiṃ   vā   attānaṃ   evaṃ
Kho bhikkhu sakkāyadiṭṭhi hotīti.
     [126]  Kathaṃ  pana  bhante  sakkāyadiṭṭhi  na  hotīti  .  idha  bhikkhu
sutavā   ariyasāvako  ariyānaṃ  dassāvī  ariyadhammassa  kovido  ariyadhamme
suvinīto   sappurisānaṃ   dassāvī   sappurisadhammassa   kovido  sappurisadhamme
suvinīto   na   rūpaṃ   attato  samanupassati  na  rūpavantaṃ  vā  attānaṃ  na
attani   vā   rūpaṃ   na   rūpasmiṃ   vā   attānaṃ   na  vedanaṃ  attato
samanupassati   na   vedanāvantaṃ   vā   attānaṃ   na  attani  vā  vedanaṃ
na   vedanāya   vā   attānaṃ   na   saññaṃ   attato   samanupassati   na
saññāvantaṃ   vā   attānaṃ   na   attani   vā  saññaṃ  na  saññāya  vā
attānaṃ   na   saṅkhāre   attato   samanupassati   na   saṅkhāravantaṃ  vā
attānaṃ   na   attani   vā  saṅkhāre  na  saṅkhāresu  vā  attānaṃ  na
viññāṇaṃ   attato   samanupassati   na   viññāṇavantaṃ   vā   attānaṃ   na
attani   vā   viññāṇaṃ   na   viññāṇasmiṃ   vā   attānaṃ   evaṃ   kho
bhikkhu sakkāyadiṭṭhi na hotīti.
     [127]  Ko  nu  kho  bhante  rūpe  assādo  ko  ādīnavo  kiṃ
nissaraṇaṃ    ko   vedanāya   assādo   ko   ādīnavo   kiṃ   nissaraṇaṃ
ko   saññāya   assādo   ko  ādīnavo  kiṃ  nissaraṇaṃ  ko  saṅkhāresu
assādo   ko   ādīnavo   kiṃ   nissaraṇaṃ   ko   viññāṇe   assādo
ko   ādīnavo   kiṃ   nissaraṇanti   .   yaṃ   kho   bhikkhu   rūpaṃ  paṭicca
uppajjati   sukhaṃ   somanassaṃ   ayaṃ   rūpe   assādo   yaṃ   rūpaṃ  aniccaṃ
Dukkhaṃ   vipariṇāmadhammaṃ   ayaṃ   rūpe  ādīnavo  yo  rūpe  chandarāgavinayo
chandarāgappahānaṃ    idaṃ   rūpe   nissaraṇaṃ   yañca   1-   bhikkhu   vedanaṃ
paṭicca   uppajjati   sukhaṃ   somanassaṃ   ayaṃ   vedanāya   assādo   yā
vedanā   aniccā   dukkhā   vipariṇāmadhammā   ayaṃ   vedanāya  ādīnavo
yo    vedanāya    chandarāgavinayo    chandarāgappahānaṃ   idaṃ   vedanāya
nissaraṇaṃ    yañca    bhikkhu   saññaṃ   paṭicca   uppajjati   sukhaṃ   somanassaṃ
ayaṃ   saññāya   assādo   yā  saññā  aniccā  dukkhā  vipariṇāmadhammā
ayaṃ     saññāya     ādīnavo     yo     saññāya     chandarāgavinayo
chandarāgappahānaṃ    idaṃ    saññāya   nissaraṇaṃ   yañca   bhikkhu   saṅkhāre
paṭicca   uppajjati   sukhaṃ   somanassaṃ   ayaṃ   saṅkhāresu   assādo  ye
saṅkhārā   aniccā   dukkhā   vipariṇāmadhammā  ayaṃ  saṅkhāresu  ādīnavo
yo    saṅkhāresu   chandarāgavinayo   chandarāgappahānaṃ   idaṃ   saṅkhāresu
nissaraṇaṃ   yañca   bhikkhu   viññāṇaṃ   paṭicca   uppajjati   sukhaṃ   somanassaṃ
ayaṃ   viññāṇe   assādo   yaṃ   viññāṇaṃ   aniccaṃ  dukkhaṃ  vipariṇāmadhammaṃ
ayaṃ     viññāṇe     ādīnavo     yo    viññāṇe    chandarāgavinayo
chandarāgappahānaṃ idaṃ viññāṇe nissaraṇanti.
     [128]  Kathaṃ  pana  bhante jānato kathaṃ passato imasmiñca saviññāṇake
kāye    bahiddhā    ca    sabbanimittesu    ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā
na    hontīti    .    yaṅkiñci    bhikkhu    rūpaṃ   atītānāgatapaccuppannaṃ
ajjhattaṃ   vā  bahiddhā  vā  oḷārikaṃ  vā  sukhumaṃ  vā  hīnaṃ  vā  paṇītaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. yaṃ kho.
Vā   yaṃ   dūre   santike   vā   sabbaṃ   rūpaṃ  netaṃ  mama  nesohamasmi
na    meso    attāti    evametaṃ   yathābhūtaṃ   sammappaññāya   passati
yākāci  vedanā  ... Yākāci saññā ... Yekeci saṅkhārā ... Yaṅkiñci
viññāṇaṃ     atītānāgatapaccuppannaṃ    ajjhattaṃ    vā    bahiddhā    vā
oḷārikaṃ   vā   sukhumaṃ   vā   hīnaṃ  vā  paṇītaṃ  vā  yaṃ  dūre  santike
vā   sabbaṃ   viññāṇaṃ   netaṃ   mama   nesohamasmi   na  meso  attāti
evametaṃ   yathābhūtaṃ   sammappaññāya   passati   evaṃ  kho  bhikkhu  jānato
evaṃ    passato    imasmiñca    saviññāṇake    kāye    bahiddhā   ca
sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na hontīti.
     [129]  Atha  kho  aññatarassa  bhikkhuno  evaṃ  cetaso  parivitakko
udapādi   iti   kira   bho   rūpaṃ   anattā   vedanā   anattā  saññā
anattā     saṅkhārā    anattā    viññāṇaṃ    anattā    anattakatāni
kammāni  kamattānaṃ  1-  phusissantīti  .  atha  kho  bhagavā  tassa  bhikkhuno
cetasā    ceto    parivitakkamaññāya   bhikkhū   āmantesi   ṭhānaṃ   kho
panetaṃ  bhikkhave  vijjati  yaṃ  idhekacco  moghapuriso  aviddhā  avijjāgato
taṇhādhipateyyena   cetasā   satthu   sāsanaṃ  abhidhāvitabbaṃ  2-  maññeyya
iti   kira   bho   rūpaṃ   anattā   vedanā   anattā   saññā  anattā
saṅkhārā     anattā    viññāṇaṃ    anattā    anattakatāni    kammāni
kamattānaṃ   phusissantīti   paṭipucchāmi   3-   vinītā   kho   me   tumhe
@Footnote: 1 Po. katamattānaṃ. 2 Ma. Yu. atidhāvitabbaṃ. Po. adhidhāvitabbaṃ.
@3 Sī. paṭicca. Ma. paṭivinītā.
Bhikkhave   tatra   tatra   dhammesu   taṃ   kiṃ  maññatha  bhikkhave  rūpaṃ  niccaṃ
vā   aniccaṃ   vāti   .   aniccaṃ   bhante  .  yampanāniccaṃ  dukkhaṃ  vā
taṃ   sukhaṃ   vāti  .  dukkhaṃ  bhante  .  yampanāniccaṃ  dukkhaṃ  vipariṇāmadhammaṃ
kallaṃ    nu    taṃ    samanupassituṃ    etaṃ    mama   esohamasmi   eso
me   attāti   .   no   hetaṃ   bhante   .  taṃ  kiṃ  maññatha  bhikkhave
vedanā   .pe.   saññā   ...   saṅkhārā  ...  viññāṇaṃ  niccaṃ  vā
aniccaṃ  vāti  .  aniccaṃ  bhante  .  yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti.
Dukkhaṃ   bhante   .   yampanāniccaṃ   dukkhaṃ   vipariṇāmadhammaṃ   kallaṃ  nu  taṃ
samanupassituṃ  etaṃ  mama  esohamasmi  eso  me  attāti  .  no  hetaṃ
bhante   .   tasmātiha   bhikkhave   yaṅkiñci   rūpaṃ  atītānāgatapaccuppannaṃ
ajjhattaṃ  vā  bahiddhā  vā  oḷārikaṃ  vā  sukhumaṃ  vā  hīnaṃ vā paṇītaṃ vā
yaṃ  dūre  santike  vā  sabbaṃ  rūpaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti
evametaṃ   yathābhūtaṃ   sammappaññāya  daṭṭhabbaṃ  .  yākāci  vedanā  ...
Yākāci   saññā   ...   yekeci   saṅkhārā   ...  yaṅkiñci  viññāṇaṃ
atītānāgatapaccuppannaṃ   ajjhattaṃ   vā   bahiddhā   vā   oḷārikaṃ   vā
sukhumaṃ  vā  hīnaṃ  vā  paṇītaṃ  vā  yaṃ  dūre  santike  vā  sabbaṃ  viññāṇaṃ
netaṃ   mama   nesohamasmi   na   meso   attāti   evametaṃ   yathābhūtaṃ
sammappaññāya   daṭṭhabbaṃ   .   evaṃ  passaṃ  bhikkhave  sutavā  ariyasāvako
rūpasmiṃpi    nibbindati    vedanāyapi    nibbindati    saññāyapi   nibbindati
saṅkhāresupi      nibbindati      viññāṇasmiṃpi     nibbindati     nibbindaṃ
Virajjati    virāgā    vimuccati    vimuttasmiṃ    vimuttamiti   ñāṇaṃ   hoti
khīṇā   jāti   vusitaṃ   brahmacariyaṃ   kataṃ   karaṇīyaṃ   nāparaṃ  itthattāyāti
pajānātīti.
     Idamavoca    bhagavā    attamanā   te   bhikkhū   bhagavato   bhāsitaṃ
abhinandunti   1-   .   imasmiñca   2-  pana  veyyākaraṇasmiṃ  bhaññamāne
saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsūti.
                 Mahāpuṇṇamasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
                       ---------
@Footnote: 1 Sī. abhinanduṃ iti dissati .  2 Po. Yu. imasmiṃ kho pana.
                       Cūḷapuṇṇamasuttaṃ
     [130]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
pubbārāme   migāramātu  pāsāde  .  tena  kho  pana  samayena  bhagavā
tadahuposathe   paṇṇarase   puṇṇāya   puṇṇamāya   rattiyā  bhikkhusaṅghaparivuto
abbhokāse nisinno hoti.
     [131]  Atha  kho  bhagavā  tuṇhībhūtaṃ  1-  bhikkhusaṅghaṃ  anuviloketvā
bhikkhū   āmantesi   jāneyya   nu   kho  bhikkhave  asappuriso  asappurisaṃ
asappuriso   ayambhavanti   .   no   hetaṃ   bhante   .  sādhu  bhikkhave
aṭṭhānametaṃ   bhikkhave   anavakāso   yaṃ  asappuriso  asappurisaṃ  jāneyya
asappuriso   ayambhavanti   jāneyya   pana   bhikkhave  asappuriso  sappurisaṃ
sappuriso   ayambhavanti   .   no   hetaṃ   bhante   .   sādhu  bhikkhave
etampi  2-  bhikkhave  aṭṭhānaṃ  anavakāso yaṃ asappuriso sappurisaṃ jāneyya
sappuriso ayambhavanti.
     [132]    Asappuriso    bhikkhave    asaddhammasamannāgato    hoti
asappurisabhattī    hoti    asappurisacintī    hoti    asappurisamantī   hoti
asappurisavāco   hoti   asappurisakammanto   hoti   asappurisadiṭṭhī   hoti
asappurisadānaṃ deti.
     [133]  Kathañca  bhikkhave  asappuriso  asaddhammasamannāgato  hoti.
Idha   bhikkhave   asappuriso   asaddho   hoti  ahiriko  hoti  anottappī
@Footnote: 1 Ma. Yu. tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ .  2 Ma. Yu. etampi kho.
Hoti   appassuto   hoti   kusīto   hoti   muṭṭhassatī   hoti  duppañño
hoti evaṃ kho bhikkhave asappuriso asaddhammasamannāgato hoti.
     [134]   Kathañca   bhikkhave   asappuriso   asappurisabhattī  hoti .
Idha   bhikkhave   asappurisassa  ye  te  samaṇabrāhmaṇā  asaddhā  ahirikā
anottappino    appassutā    kusītā   muṭṭhassatino   duppaññā   tyassa
mittā    honti    te   sahāyā   evaṃ   kho   bhikkhave   asappuriso
asappurisabhattī hoti.
     [135]   Kathañca   bhikkhave   asappuriso   asappurisacintī  hoti .
Idha   bhikkhave   asappuriso   attabyābādhāyapi  ceteti  parabyābādhāyapi
ceteti   ubhayabyābādhāyapi   ceteti   evaṃ   kho  bhikkhave  asappuriso
asappurisacintī hoti.
     [136]   Kathañca   bhikkhave   asappuriso   asappurisamantī  hoti .
Idha   bhikkhave   asappuriso   attabyābādhāyapi  manteti  parabyābādhāyapi
manteti   ubhayabyābādhāyapi   manteti   evaṃ   kho  bhikkhave  asappuriso
asappurisamantī hoti.
     [137]   Kathañca   bhikkhave   asappuriso  asappurisavāco  hoti .
Idha   bhikkhave  asappuriso  musāvādī  hoti  pisuṇavāco  hoti  pharusavāco
hoti    samphappalāpī    hoti    evaṃ    kho    bhikkhave    asappuriso
asappurisavāco hoti.
     [138]   Kathañca  bhikkhave  asappuriso  asappurisakammanto  hoti .
Idha    bhikkhave   asappuriso   pāṇātipātī   hoti   adinnādāyī   hoti
kāmesumicchācārī  hoti  evaṃ  kho  bhikkhave  asappuriso asappurisakammanto
hoti.
     [139]  Kathañca  bhikkhave  asappuriso  asappurisadiṭṭhī  hoti  .  idha
bhikkhave   asappuriso   evaṃdiṭṭhiko  1-  hoti  natthi  dinnaṃ  natthi  yiṭṭhaṃ
natthi   hutaṃ   natthi   sukatadukkaṭānaṃ   kammānaṃ   phalaṃ  vipāko  natthi  ayaṃ
loko   natthi   paro   loko  natthi  mātā  natthi  pitā  natthi  sattā
opapātikā      natthi      loke      samaṇabrāhmaṇā     sammaggatā
sammāpaṭipannā    ye   imañca   lokaṃ   parañca   lokaṃ   sayaṃ   abhiññā
sacchikatvā   pavedentīti   evaṃ  kho  bhikkhave  asappuriso  asappurisadiṭṭhī
hoti.
     [140]   Kathañca   bhikkhave   asappuriso   asappurisadānaṃ  deti .
Idha   bhikkhave   asappuriso   asakkaccaṃ   dānaṃ   deti   asahatthā  dānaṃ
deti  acittiṃ  katvā  dānaṃ  deti  apaviṭṭhaṃ  dānaṃ  deti  anāgamanadiṭṭhiko
dānaṃ    deti    evaṃ    kho    bhikkhave    asappuriso   asappurisadānaṃ
deti.
     [141]  Sa 2- kho so bhikkhave asappuriso evaṃ asaddhammasamannāgato
evaṃ   asappurisabhattī   evaṃ   asappurisacintī   evaṃ  asappurisamantī  evaṃ
asappurisavāco   evaṃ   asappurisakammanto   evaṃ   asappurisadiṭṭhī   evaṃ
asappurisadānaṃ   datvā   kāyassa   bhedā   parammaraṇā  yā  asappurisānaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. evaṃdiṭṭhī .  2 Ma. sa khoti natthi.
Gati   tattha   uppajjati   .  kā  ca  bhikkhave  asappurisānaṃ  gati  nirayo
vā tiracchānayoni vā.
     [142]  Jāneyya  nu  kho  bhikkhave  sappuriso  sappurisaṃ  sappuriso
ayambhavanti   .   evaṃ   bhante   .  sādhu  bhikkhave  ṭhānametaṃ  bhikkhave
vijjati    yaṃ    sappuriso   sappurisaṃ   jāneyya   sappuriso   ayambhavanti
jāneyya     pana     bhikkhave     sappuriso    asappurisaṃ    asappuriso
ayambhavanti  .  evaṃ  bhante  .  sādhu  bhikkhave etampi kho bhikkhave ṭhānaṃ
vijjati yaṃ sappuriso asappurisaṃ jāneyya asappuriso ayambhavanti.
     [143]     Sappuriso     bhikkhave    saddhammasamannāgato    hoti
sappurisabhattī     hoti     sappurisacintī    hoti    sappurisamantī    hoti
sappurisavāco    hoti    sappurisakammanto    hoti   sappurisadiṭṭhī   hoti
sappurisadānaṃ deti.
     [144]   Kathañca  bhikkhave  sappuriso  saddhammasamannāgato  hoti .
Idha   bhikkhave   sappuriso   saddho  hoti  hirimā  hoti  ottappī  hoti
bahussuto    hoti   āraddhaviriyo   hoti   upaṭṭhitasatī   hoti   paññavā
hoti evaṃ kho bhikkhave sappuriso saddhammasamannāgato hoti.
     [145]   Kathañca   bhikkhave  sappuriso  sappurisabhattī  hoti  .  idha
bhikkhave    sappurisassa   ye   te   samaṇabrāhmaṇā   saddhā   hirimanto
ottappino    bahussutā    āraddhaviriyā    upaṭṭhitasatino    paññavanto
tyassa   mittā   honti   te   sahāyā  evaṃ  kho  bhikkhave  sappuriso
Sappurisabhattī hoti.
     [146]   Kathañca   bhikkhave  sappuriso  sappurisacintī  hoti  .  idha
bhikkhave   sappuriso   nevattabyābādhāya   ceteti   na   parabyābādhāya
ceteti   na   ubhayabyābādhāya   ceteti  evaṃ  kho  bhikkhave  sappuriso
sappurisacintī hoti.
     [147]   Kathañca   bhikkhave  sappuriso  sappurisamantī  hoti  .  idha
bhikkhave   sappuriso   nevattabyābādhāya   manteti   na   parabyābādhāya
manteti   na   ubhayabyābādhāya   manteti  evaṃ  kho  bhikkhave  sappuriso
sappurisamantī hoti.
     [148]   Kathañca  bhikkhave  sappuriso  sappurisavāco  hoti  .  idha
bhikkhave   sappuriso   musāvādā   paṭivirato   hoti   pisuṇāya   vācāya
paṭivirato   hoti   pharusāya   vācāya   paṭivirato   hoti   samphappalāpā
paṭivirato hoti evaṃ kho bhikkhave sappuriso sappurisavāco hoti.
     [149]   Kathañca   bhikkhave   sappuriso  sappurisakammanto  hoti .
Idha   bhikkhave   sappuriso   pāṇātipātā  paṭivirato  hoti  adinnādānā
paṭivirato  hoti  kāmesumicchācārā  paṭivirato  hoti  evaṃ  kho  bhikkhave
sappuriso sappurisakammanto hoti.
     [150]   Kathañca   bhikkhave  sappuriso  sappurisadiṭṭhī  hoti  .  idha
bhikkhave   sappuriso   evaṃ   diṭṭhiko   hoti   atthi  dinnaṃ  atthi  yiṭṭhaṃ
atthi   hutaṃ   atthi   sukatadukkaṭānaṃ   kammānaṃ   phalaṃ  vipāko  atthi  ayaṃ
Loko   atthi   paro   loko  atthi  mātā  atthi  pitā  atthi  sattā
opapātikā      atthi      loke      samaṇabrāhmaṇā     sammaggatā
sammāpaṭipannā    ye   imañca   lokaṃ   parañca   lokaṃ   sayaṃ   abhiññā
sacchikatvā   pavedentīti   evaṃ   kho   bhikkhave  sappuriso  sappurisadiṭṭhī
hoti.
     [151]   Kathañca   bhikkhave  sappuriso  sappurisadānaṃ  deti  .  idha
bhikkhave  sappuriso  sakkaccaṃ  dānaṃ  deti  1-  cittiṃ  katvā  dānaṃ  deti
parisuddhaṃ  2-  dānaṃ  deti  āgamanadiṭṭhiko  dānaṃ  deti  evaṃ kho bhikkhave
sappuriso sappurisadānaṃ deti.
     [152]  Sa  kho  so  bhikkhave  sappuriso  evaṃ saddhammasamannāgato
evaṃ  sappurisabhattī  evaṃ  sappurisacintī evaṃ sappurisamantī evaṃ sappurisavāco
evaṃ    sappurisakammanto    evaṃ    sappurisadiṭṭhī    evaṃ   sappurisadānaṃ
datvā   kāyassa   bhedā   parammaraṇā   yā   sappurisānaṃ   gati   tattha
uppajjati   kā   ca   bhikkhave   sappurisānaṃ   gati   devamahattatā   vā
manussamahattatā vāti.
     Idamavoca    bhagavā    attamanā   te   bhikkhū   bhagavato   bhāsitaṃ
abhinandunti.
                 Cūḷapuṇṇamasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
                   Devadahavaggo paṭhamo.
                       --------
@Footnote: 1 Po. Ma. sahatthā dānaṃ deti .  2 Ma. anupaviṭṭhaṃ.
                        Tassuddānaṃ
                  devadahapañcattayakinti
                  nigantho aññaveyyākaraṇo
                  kurugaṇakagopakaṃ puṇṇamayo
                  devadahaggamo paṭhamo pavaro.
                       --------
                       Anupadavaggo
                        ------
                        anupadasuttaṃ
     [153]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
jetavane   anāthapiṇḍikassa   ārāme   .   tatra   kho   bhagavā  bhikkhū
āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     [154]    Bhagavā    etadavoca   paṇḍito   bhikkhave   sārīputto
mahāpañño    bhikkhave    sārīputto    puthupañño   bhikkhave   sārīputto
hāsapañño    bhikkhave    sārīputto   javanapañño   bhikkhave   sārīputto
tikkhapañño   bhikkhave   sārīputto   nibbedhikapañño   bhikkhave  sārīputto
sārīputto   bhikkhave   aḍḍhamāsaṃ   anupadadhammavipassanaṃ   vipassi  .  tatridaṃ
bhikkhave sārīputtassa anupadadhammavipassanāya hoti.
     [155]  Idha  bhikkhave  sārīputto vivicceva kāmehi vivicca akusalehi
dhammehi   savitakkaṃ   savicāraṃ   vivekajaṃ   pītisukhaṃ  paṭhamaṃ  jhānaṃ  upasampajja
viharati   .   ye   ca  paṭhame  jhāne  dhammā  vitakko  ca  vicāro  ca
pīti   ca   sukhañca   cittekaggatā   ca  phasso  vedanā  saññā  cetanā
viññāṇaṃ  1-  chando  adhimokkho  viriyaṃ  sati  upekkhā  manasikāro tyassa
dhammā   anupadavavatthitā   honti   tyassa   dhammā   viditā   uppajjanti
viditā   upaṭṭhahanti   viditā  abbhatthaṃ  gacchanti  .  so  evaṃ  pajānāti
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. cittaṃ.
Evaṃ  kirame  dhammā  ahutvā  sambhonti  hutvā  pativentīti  1- . So
tesu     dhammesu    anupāyo    anapāyo    anissito    appaṭibaddho
vippamutto   visaṃyutto   vimariyādikatena   cetasā  viharati  .  so  atthi
uttariṃ nissaraṇanti pajānāti tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti.
     [156]   Puna  caparaṃ  bhikkhave  sārīputto  vitakkavicārānaṃ  vūpasamā
ajjhattaṃ   sampasādanaṃ   cetaso   ekodibhāvaṃ  avitakkaṃ  avicāraṃ  samādhijaṃ
pītisukhaṃ   dutiyaṃ   jhānaṃ   upasampajja   viharati  .  ye  ca  dutiye  jhāne
dhammā   ajjhattaṃ   sampasādo   ca   pīti   ca  sukhañca  cittekaggatā  ca
phasso   vedanā   saññā   cetanā   viññāṇaṃ  chando  adhimokkho  viriyaṃ
sati   upekkhā   manasikāro   tyassa   dhammā   anupadavavatthitā   honti
tyassa   dhammā   viditā  uppajjanti  viditā  upaṭṭhahanti  viditā  abbhatthaṃ
gacchanti   .   so   evaṃ   pajānāti   evaṃ   kirame  dhammā  ahutvā
sambhonti   hutvā   pativentīti   .   so   tesu   dhammesu   anupāyo
anapāyo   anissito   appaṭibaddho  vippamutto  visaṃyutto  vimariyādikatena
cetasā   viharati   .   so   atthi   uttariṃ   nissaraṇanti  pajānāti .
Tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti.
     [157]   Puna   caparaṃ   bhikkhave   sārīputto  pītiyā  ca  virāgā
upekkhako    ca    viharati   sato   ca   sampajāno   sukhañca   kāyena
paṭisaṃvedeti   yantaṃ   ariyā   ācikkhanti  upekkhako  satimā  sukhavihārīti
tatiyaṃ   jhānaṃ   upasampajja   viharati   .  ye  ca  tatiye  jhāne  dhammā
@Footnote: 1 Po. Yu. paṭivedentīti.
Upekkhā   ca   sukhañca   sati  ca  sampajaññañca  cittekaggatā  ca  phasso
vedanā   saññā   cetanā   viññāṇaṃ   chando   adhimokkho   viriyaṃ  sati
upekkhā   manasikāro   tyassa   dhammā   anupadavavatthitā  honti  tyassa
dhammā    viditā    uppajjanti   viditā   upaṭṭhahanti   viditā   abbhatthaṃ
gacchanti   .   so   evaṃ   pajānāti   evaṃ   kirame  dhammā  ahutvā
sambhonti  hutvā  pativentīti  .  so  tesu  dhammesu  anupāyo anapāyo
anissito   appaṭibaddho   vippamutto   visaṃyutto  vimariyādikatena  cetasā
viharati   .   so  atthi  uttariṃ  nissaraṇanti  pajānāti  .  tabbahulīkārā
atthi tvevassa hoti.
     [158]   Puna   caparaṃ   bhikkhave   sārīputto  sukhassa  ca  pahānā
dukkhassa    ca    pahānā    pubbeva   somanassadomanassānaṃ   atthaṅgamā
adukkhamasukhaṃ   upekkhāsatipārisuddhiṃ   catutthaṃ   jhānaṃ  upasampajja  viharati .
Ye   ca   catutthe   jhāne   dhammā   upekkhā   adukkhamasukhā  vedanā
parisuddhattā   1-   cetaso   anābhogo  satipārisuddhi  cittekaggatā  ca
phasso    vedanā    saññā    cetanā   viññāṇaṃ   chando   adhimokkho
viriyaṃ    sati   upekkhā   manasikāro   tyassa   dhammā   anupadavavatthitā
honti    tyassa    dhammā    viditā   uppajjanti   viditā   upaṭṭhahanti
viditā   abbhatthaṃ   gacchanti   .   so   evaṃ   pajānāti  evaṃ  kirame
dhammā   ahutvā   sambhonti  hutvā  pativentīti  .  so  tesu  dhammesu
anupāyo    anapāyo   anissito   appaṭibaddho   vippamutto   visaṃyutto
@Footnote: 1 Po. pasiddhatā. Ma. passaddhattā.
Vimariyādikatena   cetasā   viharati   .   so   atthi  uttariṃ  nissaraṇanti
pajānāti. Tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti.
     [159]   Puna   caparaṃ   bhikkhave   sārīputto  sabbaso  rūpasaññānaṃ
samatikkamā    paṭighasaññānaṃ    atthaṅgamā    nānattasaññānaṃ   amanasikārā
ananto   ākāsoti   ākāsānañcāyatanaṃ   upasampajja   viharati  .  ye
ca     ākāsānañcāyatane     dhammā    ākāsānañcāyatanasaññā    ca
cittekaggatā   ca   phasso   vedanā   saññā  cetanā  viññāṇaṃ  chando
adhimokkho    viriyaṃ    sati    upekkhā    manasikāro   tyassa   dhammā
anupadavavatthitā   honti   tyassa   dhammā   viditā   uppajjanti   viditā
upaṭṭhahanti   viditā   abbhatthaṃ   gacchanti  .  so  evaṃ  pajānāti  evaṃ
kirame   dhammā   ahutvā   sambhonti  hutvā  pativentīti  .  so  tesu
dhammesu    anupāyo    anapāyo   anissito   appaṭibaddho   vippamutto
visaṃyutto   vimariyādikatena   cetasā   viharati   .   so   atthi  uttariṃ
nissaraṇanti pajānāti. Tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti.
     [160]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  sārīputto sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ
samatikkamma    1-    anantaṃ   viññāṇanti   viññāṇañcāyatanaṃ   upasampajja
viharati   .   ye   ca   viññāṇañcāyatane  dhammā  viññāṇañcāyatanasaññā
ca   cittekaggatā   ca   phasso   vedanā   saññā   cetanā   viññāṇaṃ
chando    adhimokkho    viriyaṃ    sati    upekkhā   manasikāro   tyassa
dhammā   anupadavavatthitā   honti   tyassa   dhammā   viditā   uppajjanti
@Footnote: 1 Yu. samatikkamā.
Viditā   upaṭṭhahanti   viditā  abbhatthaṃ  gacchanti  .  so  evaṃ  pajānāti
evaṃ   kirame   dhammā   ahutvā  sambhonti  hutvā  pativentīti  .  so
tesu   dhammesu   anupāyo  anapāyo  anissito  appaṭibaddho  vippamutto
visaṃyutto   vimariyādikatena   cetasā   viharati   .   so   atthi  uttariṃ
nissaraṇanti pajānāti. Tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti.
     [161]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  sārīputto  sabbaso  viññāṇañcāyatanaṃ
samatikkamma      natthi      kiñcīti      ākiñcaññāyatanaṃ     upasampajja
viharati   .   ye   ca   ākiñcaññāyatane  dhammā  ākiñcaññāyatanasaññā
ca   cittekaggatā   ca   phasso   vedanā   saññā   cetanā   viññāṇaṃ
chando   adhimokkho   viriyaṃ   sati   upekkhā  manasikāro  tyassa  dhammā
anupadavavatthitā     honti     tyassa    dhammā    viditā    uppajjanti
viditā   upaṭṭhahanti   viditā  abbhatthaṃ  gacchanti  .  so  evaṃ  pajānāti
evaṃ   kirame   dhammā   ahutvā  sambhonti  hutvā  pativentīti  .  so
tesu   dhammesu   anupāyo  anapāyo  anissito  appaṭibaddho  vippamutto
visaṃyutto   vimariyādikatena   cetasā   viharati   .   so   atthi  uttariṃ
nissaraṇanti pajānāti. Tabbahulīkārā atthi tvevassa hoti.
     [162]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  sārīputto  sabbaso  ākiñcaññāyatanaṃ
samatikkamma     nevasaññānāsaññāyatanaṃ     upasampajja     viharati    .
So   tāya   samāpattiyā   sato   vuṭṭhāti  .  so  tāya  samāpattiyā
sato   vuṭṭhahitvā   ye  dhammā  atītā  niruddhā  vipariṇatā  te  dhamme
Samanupassati    evaṃ    kirame    dhammā    ahutvā   sambhonti   hutvā
pativentīti   .   so   tesu   dhammesu   anupāyo  anapāyo  anissito
appaṭibaddho   vippamutto   visaṃyutto  vimariyādikatena  cetasā  viharati .
So   atthi   uttariṃ   nissaraṇanti   pajānāti   .   tabbahulīkārā  atthi
tvevassa hoti.
     [163]  Puna caparaṃ bhikkhave sārīputto sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ
samatikkamma      saññāvedayitanirodhaṃ      upasampajja      viharati    .
Paññāyapassa   1-   disvā   āsavā   parikkhīṇā  honti  .  so  tāya
samāpattiyā  sato  vuṭṭhāti  2- . So tāya samāpattiyā sato vuṭṭhahitvā
ye   dhammā   atītā  niruddhā  vipariṇatā  te  dhamme  samanupassati  evaṃ
kirame   dhammā   ahutvā   sambhonti  hutvā  pativentīti  .  so  tesu
dhammesu    anupāyo    anapāyo   anissito   appaṭibaddho   vippamutto
visaṃyutto   vimariyādikatena   cetasā  viharati  .  so  atthi  3-  uttariṃ
nissaraṇanti pajānāti. Tabbahulīkārā atthi 4- tvevassa hoti.
     [164]  Yaṃ  kho  taṃ  bhikkhave  sammā  vadamāno vadeyya vasippatto
pāramippatto    ariyasmiṃ   sīlasmiṃ   vasippatto   pāramippatto   ariyasmiṃ
samādhismiṃ    vasippatto   pāramippatto   ariyāya   paññāya   vasippatto
pāramippatto   ariyāya   vimuttiyāti  sārīputtameva  taṃ  sammā  vadamāno
vadeyya    vasippatto    pāramippatto    ariyasmiṃ   sīlasmiṃ   vasippatto
pāramippatto   ariyasmiṃ   samādhismiṃ   vasippatto   pāramippatto  ariyāya
@Footnote: 1 Ma. Yu. paññāyacassa .  2 vuṭṭhahati .  3-4 Po. Ma. Yu. natthi.
Paññāya vasippatto pāramippatto ariyāya vimuttiyāti.
     [165]  Yaṃ  kho  taṃ  bhikkhave  sammā  vadamāno  vadeyya  bhagavato
putto   oraso   mukhato   jāto   dhammajo  dhammanimmito  dhammadāyādo
no   āmisadāyādoti   sārīputtameva   taṃ   sammā   vadamāno  vadeyya
bhagavato    putto    oraso   mukhato   jāto   dhammajo   dhammanimmito
dhammadāyādo    no    āmisadāyādoti    .    sārīputto    bhikkhave
tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattitaṃ sammadeva anuppavattetīti.
     Idamavoca    bhagavā    attamanā   te   bhikkhū   bhagavato   bhāsitaṃ
abhinandunti.
                  Anupadasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
                        -------
                     Chavisodhanasuttaṃ 1-
     [166]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
jetavane   anāthapiṇḍikassa   ārāme   .   tatra   kho   bhagavā  bhikkhū
āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     [167]  Bhagavā  etadavoca  idha  bhikkhave  bhikkhu  aññaṃ  byākaroti
khīṇā   jāti   vusitaṃ   brahmacariyaṃ   kataṃ   karaṇīyaṃ   nāparaṃ  itthattāyāti
pajānāmīti   .   tassa   bhikkhave   bhikkhuno   bhāsitaṃ  neva  abhinanditabbaṃ
na    paṭikkositabbaṃ    .    anabhinanditvā    appaṭikkositvā    pañho
pucchitabbo   cattārome   āvuso   vohārā   tena  bhagavatā  jānatā
passatā   arahatā   sammāsambuddhena   sammadakkhātā   katame   cattāro
diṭṭhe   diṭṭhavāditā   sute   sutavāditā   mute   mutavāditā  viññāte
viññātavāditā   ime  kho  āvuso  cattāro  vohārā  tena  bhagavatā
jānatā   passatā   arahatā   sammāsambuddhena   sammadakkhātā   .  kathaṃ
jānato    panāyasmato    kathaṃ    passato   imesu   catūsu   vohāresu
anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti.
     [168]   Khīṇāsavassa   bhikkhave   bhikkhuno   vusitavato  katakaraṇīyassa
ohitabhārassa          anuppattasadatthassa         parikkhīṇabhavasaññojanassa
sammadaññāvimuttassa   ayamanudhammo   hoti   veyyākaraṇāya   diṭṭhe   kho
@Footnote: 1 Yu. chabbisodhanasuttanti dissati.
Ahaṃ   āvuso   anupāyo   anapāyo  anissito  appaṭibaddho  vippamutto
visaṃyutto  vimariyādikatena  cetasā  viharāmi  sute  kho  ahaṃ āvuso ...
Mute   kho  ahaṃ  āvuso  ...  viññāte  kho  ahaṃ  āvuso  anupāyo
anapāyo   anissito   appaṭibaddho  vippamutto  visaṃyutto  vimariyādikatena
cetasā  viharāmi  evaṃ  kho  me  āvuso  jānato  evaṃ passato imesu
catūsu   vohāresu   anupādāya   āsavehi   cittaṃ   vimuttanti  .  tassa
bhikkhave   bhikkhuno   sādhūti  bhāsitaṃ  abhinanditabbaṃ  anumoditabbaṃ  .  sādhūti
bhāsitaṃ   abhinanditvā   anumoditvā   uttariṃ    pañho  pucchitabbo  pañca
kho   ime   āvuso  upādānakkhandhā  tena  bhagavatā  jānatā  passatā
arahatā    sammāsambuddhena    sammadakkhātā   katame   pañca   seyyathīdaṃ
rūpūpādānakkhandho        vedanūpādānakkhandho        saññūpādānakkhandho
saṅkhārūpādānakkhandho    viññāṇūpādānakkhandho    ime    kho   āvuso
pañcupādānakkhandhā  tena  bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena
sammadakkhātā    .    kathaṃ    jānato    panāyasmato    kathaṃ   passato
imesu pañcasupādānakkhandhesu anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti.
     [169]   Khīṇāsavassa   bhikkhave   bhikkhuno   vusitavato  katakaraṇīyassa
ohitabhārassa          anuppattasadatthassa         parikkhīṇabhavasaññojanassa
sammadaññāvimuttassa    ayamanudhammo    hoti   veyyākaraṇāya   rūpaṃ   kho
ahaṃ  āvuso  abalaṃ  virāgunaṃ  1-  anassāsikanti  2-  viditvā  ye rūpe
upādāyupādānā  3-  cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā tesaṃ khayā virāgā
@Footnote: 1 Yu. virāgaṃ .  2 itisaddo natthi .  3 Ma. Yu. upāyupādānā.
Nirodhā   cāgā   paṭinissaggā   vimuttaṃ  me  cittanti  pajānāmi  vedanaṃ
kho  ahaṃ  āvuso  ...  saññaṃ  kho  ahaṃ  āvuso ... Saṅkhāre kho ahaṃ
āvuso  ...  viññāṇaṃ  kho  ahaṃ  āvuso  abalaṃ  virāgunaṃ  anassāsikanti
viditvā  ye  viññāṇe  upādāyupādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā
tesaṃ  khayā  virāgā  nirodhā  cāgā  paṭinissaggā  vimuttaṃ  me  cittanti
pajānāmi   evaṃ   kho   me   āvuso  jānato  evaṃ  passato  imesu
pañcasupādānakkhandhesu    anupādāya    āsavehi   cittaṃ   vimuttanti  .
Tassa   bhikkhave   bhikkhuno   sādhūti  bhāsitaṃ  abhinanditabbaṃ  anumoditabbaṃ .
Sādhūti   bhāsitaṃ   abhinanditvā   anumoditvā   uttariṃ  pañho  pucchitabbo
chayimāvuso    dhātuyo    tena   bhagavatā   jānatā   passatā   arahatā
sammāsambuddhena    sammadakkhātā    katamā   cha   paṭhavīdhātu   āpodhātu
tejodhātu  vāyodhātu  ākāsadhātu  viññāṇadhātu  imā  kho  āvuso  cha
dhātuyo   tena   bhagavatā   jānatā   passatā  arahatā  sammāsambuddhena
sammadakkhātā   .   kathaṃ   jānato   panāyasmato   kathaṃ  passato  imāsu
chasu dhātūsu anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti.
     [170]   Khīṇāsavassa   bhikkhave   bhikkhuno   vusitavato  katakaraṇīyassa
ohitabhārassa          anuppattasadatthassa         parikkhīṇabhavasaññojanassa
sammadaññāvimuttassa   ayamanudhammo   hoti   veyyākaraṇāya  paṭhavīdhātuṃ  kho
ahaṃ  āvuso  anattato  upagacchiṃ  na  ca  paṭhavīdhātunissitaṃ  attānaṃ  ye ca
paṭhavīdhātunissitā    upādāyupādānā   cetaso   adhiṭṭhānābhinivesānusayā
Tesaṃ  khayā  virāgā  nirodhā  cāgā  paṭinissaggā  vimuttaṃ  me  cittanti
pajānāmi   āpodhātuṃ   kho   ahaṃ  āvuso  ...  tejodhātuṃ  kho  ahaṃ
āvuso  ...  vāyodhātuṃ  kho  ahaṃ  āvuso  ...  ākāsadhātuṃ kho ahaṃ
āvuso   ...   viññāṇadhātuṃ  kho  ahaṃ  āvuso  anattato  upagacchiṃ  na
ca     viññāṇadhātunissitaṃ    attānaṃ    ye    ca    viññāṇadhātunissitā
upādāyupādānā  cetaso  adhiṭṭhānābhinivesānusayā  tesaṃ  khayā  virāgā
nirodhā   cāgā   paṭinissaggā   vimuttaṃ   me  cittanti  pajānāmi  evaṃ
kho  me  āvuso  jānato  evaṃ  passato  imāsu  chasu dhātūsu anupādāya
āsavehi cittaṃ vimuttanti.
     {170.1}   Tassa   bhikkhave  bhikkhuno  sādhūti  bhāsitaṃ  abhinanditabbaṃ
anumoditabbaṃ   .   sādhūti   bhāsitaṃ   abhinanditvā   anumoditvā   uttariṃ
pañho    pucchitabbo    cha    kho    panimāni    āvuso   ajjhattikāni
bāhirāni    āyatanāni   tena   bhagavatā   jānatā   passatā   arahatā
sammāsambuddhena   sammadakkhātāni   katamāni   cha   cakkhu  ceva  rūpā  ca
sotaṃ  ca  saddā  ca  ghānaṃ  ca  gandhā  ca  jivhā  ca  rasā ca kāyo ca
phoṭṭhabbā  ca  mano  ca  dhammā  ca  imāni  kho  āvuso cha ajjhattikāni
bāhirāni    āyatanāni   tena   bhagavatā   jānatā   passatā   arahatā
sammāsambuddhena    sammadakkhātāni    .    kathaṃ   jānato   panāyasmato
kathaṃ     passato     imesu     chasu    ajjhattikabāhiresu    āyatanesu
anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttanti.
     [171]   Khīṇāsavassa   bhikkhave   bhikkhuno   vusitavato  katakaraṇīyassa
Ohitabhārassa          anuppattasadatthassa         parikkhīṇabhavasaññojanassa
sammadaññāvimuttassa    ayamanudhammo    hoti    veyyākaraṇāya    cakkhusmiṃ
āvuso    rūpe    cakkhuviññāṇe    cakkhuviññāṇaviññātabbesu    dhammesu
yo  chando  yo  rāgo  yā  nandi  yā  taṇhā  ye  upādāyupādānā
cetaso   adhiṭṭhānābhinivesānusayā  tesaṃ  khayā  virāgā  nirodhā  cāgā
paṭinissaggā    vimuttaṃ    me   cittanti   pajānāmi   sotasmiṃ   āvuso
sadde  sotaviññāṇe  ...  ghānasmiṃ  āvuso  gandhe  ghānaviññāṇe ...
Jivhāya  āvuso  rase  jivhāviññāṇe  ...  kāyasmiṃ āvuso phoṭṭhabbe
kāyaviññāṇe     ...    manasmiṃ    āvuso    dhamme    manoviññāṇe
manoviññāṇaviññātabbesu   dhammesu   yo  chando  yo  rāgo  yā  nandi
yā  taṇhā  ye [1]-  upādāyupādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā
tesaṃ  khayā  virāgā  nirodhā  cāgā  paṭinissaggā  vimuttaṃ  me  cittanti
pajānāmi   evaṃ   kho   me   āvuso  jānato  evaṃ  passato  imesu
chasu    ajjhattikabāhiresu    āyatanesu    anupādāya   āsavehi   cittaṃ
vimuttanti   .   tassa   bhikkhave   bhikkhuno   sādhūti  bhāsitaṃ  abhinanditabbaṃ
anumoditabbaṃ   .   sādhūti   bhāsitaṃ   abhinanditvā   anumoditvā   uttariṃ
pañho    pucchitabbo    kathaṃ    jānato    panāyasmato   kathaṃ   passato
imasmiñca     saviññāṇake     kāye    bahiddhā    ca    sabbanimittesu
ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā susamūhatāti.
     [172]   Khīṇāsavassa   bhikkhave   bhikkhuno   vusitavato  katakaraṇīyassa
@Footnote: 1 Po. Ma. etthantare casaddo atthi.
Ohitabhārassa          anuppattasadatthassa         parikkhīṇabhavasaññojanassa
sammadaññāvimuttassa   ayamanudhammo   hoti   veyyākaraṇāya   pubbe   kho
ahaṃ   āvuso   āgāriyabhūto   samāno   aviddasu   ahosiṃ   tassa  me
tathāgato   vā  tathāgatasāvako  vā  dhammaṃ  deseti  tāhaṃ  dhammaṃ  sutvā
tathāgate  saddhaṃ  paṭilabhiṃ  .  so  tena  saddhāpaṭilābhena  samannāgato iti
paṭisañcikkhiṃ   sambādho   gharāvāso   rajāpatho   abbhokāso   pabbajjā
nayidaṃ    sukaraṃ    agāraṃ   ajjhāvasatā   ekantaparipuṇṇaṃ   ekantaparisuddhaṃ
saṅkhalikhitaṃ    brahmacariyaṃ    carituṃ    yannūnāhaṃ   kesamassuṃ   ohāretvā
kāsāyāni  vatthāni  acchādetvā  agārasmā  anagāriyaṃ  pabbajeyyanti.
So  kho  ahaṃ  āvuso  aparena  samayena  appaṃ  vā  bhogakkhandhaṃ  pahāya
mahantaṃ   vā   bhogakkhandhaṃ   pahāya   appaṃ   vā   ñātiparivaṭṭaṃ   pahāya
mahantaṃ   vā   ñātiparivaṭṭaṃ   pahāya  kesamassuṃ  ohāretvā  kāsāyāni
vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ.
     {172.1}  So  evaṃ pabbajito samāno bhikkhūnaṃ sikkhāsājīvasamāpanno
pāṇātipātaṃ  pahāya  pāṇātipātā  paṭivirato  ahosiṃ nihitadaṇḍo nihitasattho
lajjī   dayāpanno   sabbapāṇabhūtahitānukampī   ahosiṃ  1-  .  adinnādānaṃ
pahāya    adinnādānā   paṭivirato   ahosiṃ   dinnādāyī   dinnapāṭikaṅkhī
athenena  sucibhūtena  attanā  vihāsiṃ  .  abrahmacariyaṃ  pahāya  brahmacārī
ahosiṃ   ārācārī   virato   methunā  gāmadhammā  .  musāvādaṃ  pahāya
musāvādā   paṭivirato   ahosiṃ   saccavādī  saccasandho  theto  paccayiko
@Footnote: 1 Ma. Yu. vihāsiṃ.
Avisaṃvādako   lokassa   .   pisuṇaṃ   vācaṃ   pahāya   pisuṇāya   vācāya
paṭivirato    ahosiṃ    ito   sutvā   na   amutra   akkhātā   imesaṃ
bhedāya   amutra  vā  sutvā  na  imesaṃ  akkhātā  amūsaṃ  bhedāya  iti
bhinnānaṃ   vā   sandhātā   sahitānaṃ   vā   anuppadātā   samaggārāmo
samaggarato   samagganandī   samaggakaraṇiṃ   vācaṃ   bhāsitā  ahosiṃ  .  pharusaṃ
vācaṃ   pahāya   pharusāya   vācāya   paṭivirato  ahosiṃ  yā  sā  vācā
nelā     kaṇṇasukhā    pemanīyā    hadayaṅgamā    porī    bahujanakantā
bahujanamanāpā   tathārūpiṃ   vācaṃ  bhāsitā  ahosiṃ  .  samphappalāpaṃ  pahāya
samphappalāpā    paṭivirato    ahosiṃ    kālavādī    bhūtavādī   atthavādī
dhammavādī  vinayavādī  nidhānavatiṃ  vācaṃ  bhāsitā  ahosiṃ  kālena  sāpadesaṃ
pariyantavatiṃ atthasañhitaṃ.
     {172.2}    So    bījagāmabhūtagāmasamārambhā   paṭivirato   ahosiṃ
ekabhattiko     ahosiṃ    rattūparato    virato    1-    vikālabhojanā
naccagītavāditavisūkadassanā     paṭivirato     ahosiṃ     mālāgandhavilepana-
dhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā    paṭivirato   ahosiṃ   uccāsayana   mahāsayanā
paṭivirato     ahosiṃ     jātarūparajatapaṭiggahaṇā     paṭivirato     ahosiṃ
āmakadhaññapaṭiggahaṇā      paṭivirato      ahosiṃ      āmakamaṃsapaṭiggahaṇā
paṭivirato     ahosiṃ     itthīkumārikāpaṭiggahaṇā     paṭivirato    ahosiṃ
dāsīdāsapaṭiggahaṇā    paṭivirato    ahosiṃ   ajeḷakapaṭiggahaṇā   paṭivirato
ahosiṃ    kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā    paṭivirato    ahosiṃ   hatthigavāssavalava-
paṭiggahaṇā   paṭivirato   ahosiṃ   khettavatthupaṭiggahaṇā  paṭivirato  ahosiṃ
@Footnote: 1 Yu. paṭivirato.
Dūteyya   pahīṇagamanānuyogā   paṭivirato   ahosiṃ   kayavikkayā   paṭivirato
ahosiṃ   tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā   paṭivirato   ahosiṃ   ukkoṭanavañcananikati-
sāviyogā   paṭivirato  ahosiṃ  chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā
paṭivirato ahosiṃ.
     {172.3}   So   santuṭṭho   ahosiṃ   kāyaparihārikena   cīvarena
kucchiparihārikena    piṇḍapātena    [1]-    yena    yeneva    pakkamiṃ
samādāyeva    pakkamiṃ   .   seyyathāpi   nāma   pakkhī   sakuṇo   yena
yeneva   ḍeti   sapattabhārova   ḍeti   evameva   kho   ahaṃ  āvuso
santuṭṭho     ahosiṃ     kāyaparihārikena    cīvarena    kucchiparihārikena
piṇḍapātena [2]- yena yeneva pakkamiṃ samādāyeva pakkamiṃ.
     [173]   So  iminā  ariyena  sīlakkhandhena  samannāgato  ajjhattaṃ
anavajjasukhaṃ   paṭisaṃvedesiṃ  .  so  cakkhunā  rūpaṃ  disvā  na  nimittaggāhī
ahosiṃ     nānubyañjanaggāhī    yatvādhikaraṇamenaṃ    cakkhundriyaṃ    asaṃvutaṃ
viharantaṃ   abhijjhādomanassā   pāpakā   akusalā   dhammā  anvāssaveyyuṃ
tassa   saṃvarāya   paṭipajjiṃ  rakkhiṃ  cakkhundriyaṃ  cakkhundriye  saṃvaraṃ  āpajjiṃ
sotena  saddaṃ  sutvā  ...  ghānena  gandhaṃ  ghāyitvā  ... Jivhāya rasaṃ
sāyitvā  ...  kāyena  phoṭṭhabbaṃ  phusitvā  ...  manasā  dhammaṃ viññāya
na     nimittaggāhī     ahosiṃ     nānubyañjanaggāhī    yatvādhikaraṇamenaṃ
manindriyaṃ    asaṃvutaṃ    viharantaṃ    abhijjhādomanassā   pāpakā   akusalā
dhammā    anvāssaveyyuṃ   tassa   saṃvarāya   paṭipajjiṃ   rakkhiṃ   manindriyaṃ
manindriye saṃvaraṃ āpajjiṃ.
@Footnote: 1-2 Ma. etthantare so iti dissati.
     [174]  So  iminā  ariyena  indriyasaṃvarena  samannāgato ajjhattaṃ
abyāsekasukhaṃ  paṭisaṃvedesiṃ  .  [1]-  abhikkante paṭikkante sampajānakārī
ahosiṃ    ālokite    vilokite    sampajānakārī   ahosiṃ   sammiñjite
pasārite   sampajānakārī   ahosiṃ   saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe  sampajānakārī
ahosiṃ    asite    pīte    khāyite   sāyite   sampajānakārī   ahosiṃ
uccārapassāvakamme    sampajānakārī    ahosiṃ   gate   ṭhite   nisinne
sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī ahosiṃ.
     [175]  So  iminā  ca  ariyena  sīlakkhandhena  samannāgato iminā
ca    ariyena    indriyasaṃvarena    samannāgato   iminā   ca   ariyena
satisampajaññena   samannāgato   vivittaṃ   senāsanaṃ   bhajiṃ  araññaṃ  rukkhamūlaṃ
pabbataṃ   kandaraṃ   giriguhaṃ   susānaṃ   vanapatthaṃ   abbhokāsaṃ  palālapuñjaṃ .
So   pacchābhattaṃ   piṇḍapātapaṭikkanto   nisīdiṃ   pallaṅkaṃ  ābhujitvā  ujuṃ
kāyaṃ  paṇidhāya  parimukhaṃ  satiṃ  upaṭṭhapetvā  .  so  abhijjhaṃ  loke pahāya
vigatābhijjhena  cetasā  vihāsiṃ  abhijjhāya  cittaṃ  parisodhesiṃ byāpādapadosaṃ
pahāya       abyāpannacitto       vihāsiṃ       sabbapāṇabhūtahitānukampī
byāpādapadosā    cittaṃ   parisodhesiṃ   thīnamiddhaṃ   pahāya   vigatathīnamiddho
vihāsiṃ   ālokasaññī   sato   sampajāno   thīnamiddhā   cittaṃ  parisodhesiṃ
uddhaccakukkuccaṃ    pahāya    anuddhato   vihāsiṃ   ajjhattaṃ   vūpasantacitto
uddhaccakukkuccā    cittaṃ   parisodhesiṃ   vicikicchaṃ   pahāya   tiṇṇavicikiccho
vihāsiṃ akathaṃkathī kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaṃ parisodhesiṃ.
@Footnote: 1 Ma. Yu. so.
     [176]  So [1]- pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya
dubbalīkaraṇe   vivicceva   kāmehi   vivicca   akusalehi  dhammehi  savitakkaṃ
savicāraṃ  vivekajaṃ  pītisukhaṃ  paṭhamaṃ  jhānaṃ  upasampajja  vihāsiṃ  vitakkavicārānaṃ
vūpasamā    ajjhattaṃ    sampasādanaṃ    cetaso    ekodibhāvaṃ    avitakkaṃ
avicāraṃ   samādhijaṃ  pītisukhaṃ  dutiyaṃ  jhānaṃ  ...  tatiyaṃ  jhānaṃ  ...  catutthaṃ
jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.
     [177]  So  evaṃ  samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe
vigatūpakkilese   mudubhūte   kammaniye   ṭhite   āneñjappatte  āsavānaṃ
khayañāṇāya   cittaṃ   abhininnāmesiṃ   .   so   idaṃ   dukkhanti   yathābhūtaṃ
abbhaññāsiṃ     ayaṃ     dukkhasamudayoti     yathābhūtaṃ    abbhaññāsiṃ    ayaṃ
dukkhanirodhoti   yathābhūtaṃ   abbhaññāsiṃ   ayaṃ   dukkhanirodhagāminī   paṭipadāti
yathābhūtaṃ    abbhaññāsiṃ    ime   āsavāti   yathābhūtaṃ   abbhaññāsiṃ   ayaṃ
āsavasamudayoti      yathābhūtaṃ     abbhaññāsiṃ     ayaṃ     āsavanirodhoti
yathābhūtaṃ    abbhaññāsiṃ    ayaṃ    āsavanirodhagāminī   paṭipadāti   yathābhūtaṃ
abbhaññāsiṃ   .   tassa  me  evaṃ  jānato  evaṃ  passato  kāmāsavāpi
cittaṃ   vimuccittha   bhavāsavāpi   cittaṃ   vimuccittha   avijjāsavāpi   cittaṃ
vimuccittha   vimuttasmiṃ   vimuttamiti   ñāṇaṃ   ahosiṃ   khīṇā   jāti   vusitaṃ
brahmacariyaṃ   kataṃ   karaṇīyaṃ   nāparaṃ   itthattāyāti  abbhaññāsiṃ  .  evaṃ
kho   me   āvuso   jānato   evaṃ   passato  imasmiñca  saviññāṇake
kāye    bahiddhā    ca    sabbanimittesu    ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā
@Footnote: 1 Po. Ma. ime.
Susamūhatāti  1-  .  tassa  bhikkhave  bhikkhuno  sādhūti  bhāsitaṃ  abhinanditabbaṃ
anumoditabbaṃ   .   sādhūti   bhāsitaṃ   abhinanditvā  anumoditvā  evamassa
vacanīyo  lābhā  no  āvuso  suladdhaṃ  no  āvuso  ye  mayaṃ āyasmantaṃ
tādisaṃ sabrahmacāriṃ samanupassāmāti.
     Idamavoca    bhagavā    attamanā   te   bhikkhū   bhagavato   bhāsitaṃ
abhinandunti.
                Chavisodhanasuttaṃ 2- niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
                      ----------
@Footnote: 1 Po. Ma. samūhatāti .  2 Ma. Yu. chabbisodhanasuttaṃ.
                       Sappurisasuttaṃ
     [178]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
jetavane   anāthapiṇḍikassa   ārāme   .   tatra   kho   bhagavā  bhikkhū
āmantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ .
Bhagavā    etadavoca    sappurisadhammañca    vo    bhikkhave   desessāmi
asappurisadhammañca    taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .
Evaṃ bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     [179]  Bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  asappurisadhammo.
Idha   bhikkhave   asappuriso   uccākulā   pabbajito  hoti  .  so  iti
paṭisañcikkhati    ahaṃ    khomhi   uccākulā   pabbajito   ime   panaññe
bhikkhū  na  uccākulā  pabbajitāti. So tāya uccākulīnatāya attānukkaṃseti
paraṃ   vambheti  ayaṃ  1-  bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho
bhikkhave    iti    paṭisañcikkhati   na   kho   uccākulīnatāya   lobhadhammā
vā   parikkhayaṃ   gacchanti   dosadhammā  vā  parikkhayaṃ  gacchanti  mohadhammā
vā   parikkhayaṃ   gacchanti   no   cepi  uccākulā  pabbajito  hoti  so
ca    hoti    dhammānudhammapaṭipanno   sāmīcipaṭipanno   anudhammacārī   so
tattha  pujjo  so  tattha  pāsaṃsoti  .  so  paṭipadaṃyeva  antaraṃ  karitvā
tāya   uccākulīnatāya  nevattānukkaṃseti  na  paraṃ  vambheti  ayaṃ  bhikkhave
sappurisadhammo.
@Footnote: 1 Yu. ayampi.
     [180]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  mahākulā  pabbajito hoti
mahābhogakulā   pabbajito   hoti   uḷārabhogakulā   pabbajito   hoti .
So    iti    paṭisañcikkhati    ahaṃ   khomhi   uḷārabhogakulā   pabbajito
ime    panaññe    na   uḷārabhogakulā   pabbajitāti   .   so   tāya
uḷārabhogatāya    attānukkaṃseti    paraṃ    vambheti    ayampi   bhikkhave
asappurisadhammo   .   sappuriso   ca   kho   bhikkhave   iti  paṭisañcikkhati
na  kho  uḷārabhogatāya  lobhadhammā  vā  parikkhayaṃ  gacchanti dosadhammā vā
parikkhayaṃ   gacchanti   mohadhammā   vā   parikkhayaṃ   gacchanti   no   cepi
uḷārabhogakulā   pabbajito   hoti   so   ca  hoti  dhammānudhammapaṭipanno
sāmīcipaṭipanno  anudhammacārī  so  tattha  pujjo  so  tattha  pāsaṃsoti .
So  paṭipadaṃyeva  antaraṃ  karitvā  tāya  uḷārabhogatāya  nevattānukkaṃseti
na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [181]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  ñāto  hoti  yasassī .
So   iti   paṭisañcikkhati   ahaṃ   khomhi   ñāto  yasassī  ime  panaññe
bhikkhū  appañātā  appesakkhāti . So tena ñātattena 1- attānukkaṃseti
paraṃ   vambheti   ayampi   bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho
bhikkhave   iti   paṭisañcikkhati   na   kho   ñātattena   lobhadhammā   vā
parikkhayaṃ    gacchanti   dosadhammā   vā   parikkhayaṃ   gacchanti   mohadhammā
vā   parikkhayaṃ  gacchanti  no  cepi  ñāto  hoti  yasassī  so  ca  hoti
dhammānudhammapaṭipanno     sāmīcipaṭipanno     anudhammacārī    so    tattha
@Footnote: 1 Po. ñātena. Ma. ñattena.
Pujjo  so  tattha  pāsaṃsoti . So 1- tena ñātattena nevattānukkaṃseti
na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [182]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  lābhī hoti cīvarapiṇḍapāta-
senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ    .    so   iti   paṭisañcikkhati
ahaṃ    khomhi   lābhī   cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ
ime   panaññe   bhikkhū   na   lābhino  cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya-
bhesajjaparikkhārānanti   .   so   tena   lābhena  attānukkaṃseti  paraṃ
vambheti  ayampi  bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho  bhikkhave
iti   paṭisañcikkhati   na  kho  lābhena  lobhadhammā  vā  parikkhayaṃ  gacchanti
dosadhammā   vā   parikkhayaṃ   gacchanti  mohadhammā  vā  parikkhayaṃ  gacchanti
no    cepi    lābhī    hoti   cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajja-
parikkhārānaṃ    so   ca   hoti   dhammānudhammapaṭipanno   sāmīcipaṭipanno
anudhammacārī  so  tattha  pujjo  so  tattha  pāsaṃsoti  .  so paṭipadaṃyeva
antaraṃ  karitvā  tena  lābhena  nevattānukkaṃseti  na  paraṃ vambheti ayampi
bhikkhave sappurisadhammo.
     [183]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  bahussuto  hoti  .  so
iti    paṭisañcikkhati   ahaṃ   khomhi   bahussuto   ime   panaññe   bhikkhū
na  bahussutāti  .  so  tena  bāhusaccena  attānukkaṃseti  paraṃ  vambheti
ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .  sappuriso  ca  kho  bhikkhave  iti
paṭisañcikkhati    na    kho    bāhusaccena    lobhadhammā   vā   parikkhayaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. so paṭipadaṃyeva antaraṃ karitvā.
Gacchanti   dosadhammā   vā   parikkhayaṃ  gacchanti  mohadhammā  vā  parikkhayaṃ
gacchanti  no  cepi  bahussuto  hoti  so  ca  hoti  dhammānudhammapaṭipanno
sāmīcipaṭipanno      anudhammacārī     so     tattha     pujjo     so
tattha  pāsaṃsoti  .  so  paṭipadaṃyeva  antaraṃ  karitvā  tena  bāhusaccena
nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [184]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  vinayadharo  hoti  .  so
iti    paṭisañcikkhati   ahaṃ   khomhi   vinayadharo   ime   panaññe   bhikkhū
na  vinayadharāti  .  so  tena  vinayadharattena  attānukkaṃseti  paraṃ vambheti
ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .  sappuriso  ca  kho  bhikkhave  iti
paṭisañcikkhati   na   kho  vinayadharattena  lobhadhammā  vā  parikkhayaṃ  gacchanti
dosadhammā   vā   parikkhayaṃ   gacchanti  mohadhammā  vā  parikkhayaṃ  gacchanti
no  cepi  vinayadharo  hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno
anudhammacārī    so    tattha    pujjo    so    tattha   pāsaṃsoti  .
So   paṭipadaṃyeva  antaraṃ  karitvā  tena  vinayadharattena  nevattānukkaṃseti
na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [185]   Puna   caparaṃ   bhikkhave  asappuriso  dhammakathiko  hoti .
So    iti   paṭisañcikkhati   ahaṃ   khomhi   dhammakathiko   ime   panaññe
bhikkhū   na   dhammakathikāti   .  so  tena  dhammakathikattena  attānukkaṃseti
paraṃ   vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .   sappuriso   ca
kho   bhikkhave   iti   paṭisañcikkhati   na  kho  dhammakathikattena  lobhadhammā
Vā   parikkhayaṃ   gacchanti   dosadhammā  vā  parikkhayaṃ  gacchanti  mohadhammā
vā   parikkhayaṃ   gacchanti   no   cepi  dhammakathiko  hoti  so  ca  hoti
dhammānudhammapaṭipanno     sāmīcipaṭipanno     anudhammacārī    so    tattha
pujjo   so   tattha   pāsaṃsoti   .   so  paṭipadaṃyeva  antaraṃ  karitvā
tena   dhammakathikattena   nevattānukkaṃseti   na   paraṃ   vambheti   ayampi
bhikkhave sappurisadhammo.
     [186]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  āraññako  1-  hoti.
So    iti   paṭisañcikkhati   ahaṃ   khomhi   āraññako   ime   panaññe
bhikkhū   na   āraññakāti   .  so  tena  āraññakattena  attānukkaṃseti
paraṃ   vambheti   ayampi   bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho
bhikkhave    iti    paṭisañcikkhati   na   kho   āraññakattena   lobhadhammā
vā   parikkhayaṃ   gacchanti   dosadhammā  vā  parikkhayaṃ  gacchanti  mohadhammā
vā   parikkhayaṃ   gacchanti   no   cepi  āraññako  hoti  so  ca  hoti
dhammānudhammapaṭipanno     sāmīcipaṭipanno     anudhammacārī    so    tattha
pujjo   so   tattha   pāsaṃsoti   .   so  paṭipadaṃyeva  antaraṃ  karitvā
tena   āraññakattena   nevattānukkaṃseti   na   paraṃ   vambheti   ayampi
bhikkhave sappurisadhammo.
     [187]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  paṃsukūliko  hoti  .  so
iti    paṭisañcikkhati   ahaṃ   khomhi   paṃsukūliko   ime   panaññe   bhikkhū
na   paṃsukūlikāti   .   so   tena   paṃsukūlikattena   attānukkaṃseti  paraṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. āraññiko.
Vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .   sappuriso   ca   kho
bhikkhave   iti   paṭisañcikkhati   na   kho   paṃsukūlikattena  lobhadhammā  vā
parikkhayaṃ   gacchanti   dosadhammā   vā  parikkhayaṃ  gacchanti  mohadhammā  vā
parikkhayaṃ  gacchanti  no cepi paṃsukūliko hoti so ca hoti dhammānudhammapaṭipanno
sāmīcipaṭipanno      anudhammacārī     so     tattha     pujjo     so
tattha  pāsaṃsoti  .  so  paṭipadaṃyeva  antaraṃ  karitvā  tena paṃsukūlikattena
nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [188]   Puna   caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  piṇḍapātiko  hoti .
So   ati   paṭisañcikkhati   ahaṃ   khomhi   piṇḍapātiko   ime   panaññe
bhikkhū   na  piṇḍapātikāti  .  so  tena  piṇḍapātikattena  attānukkaṃseti
paraṃ   vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .   sappuriso   ca
kho    bhikkhave    iti    paṭisañcikkhati    na    kho    piṇḍapātikattena
lobhadhammā   vā   parikkhayaṃ   gacchanti  dosadhammā  vā  parikkhayaṃ  gacchanti
mohadhammā   vā   parikkhayaṃ   gacchanti   no   cepi   piṇḍapātiko  hoti
so    ca    hoti   dhammānudhammapaṭipanno   sāmīcipaṭipanno   anudhammacārī
so   tattha   pujjo   so  tattha  pāsaṃsoti  .  so  paṭipadaṃyeva  antaraṃ
karitvā   tena   piṇḍapātikattena   nevattānukkaṃseti   na  paraṃ  vambheti
ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [189]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  rukkhamūliko  hoti . So
iti   paṭisañcikkhati   ahaṃ   khomhi   rukkhamūliko   ime   panaññe   bhikkhū
Na   rukkhamūlikāti   .   so   tena  rukkhamūlikattena  attānukkaṃseti  paraṃ
vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .   sappuriso   ca   kho
bhikkhave   iti   paṭisañcikkhati   na   kho  rukkhamūlikattena  lobhadhammā  vā
parikkhayaṃ   gacchanti   dosadhammā   vā  parikkhayaṃ  gacchanti  mohadhammā  vā
parikkhayaṃ   gacchanti   no   cepi   rukkhamūliko   hoti   so   ca   hoti
dhammānudhammapaṭipanno  sāmīcipaṭipanno  anudhammacārī  so  tattha  pujjo  so
tattha  pāsaṃsoti  .  so  paṭipadaṃyeva  antaraṃ  karitvā tena rukkhamūlikattena
nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [190]   Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  sosāniko  hoti  ...
Abbhokāsiko  hoti  ...  nesajjiko  hoti ... Yathāsanthatiko hoti ...
Ekāsaniko   hoti  .  so  iti  paṭisañcikkhati  ahaṃ  khomhi  ekāsaniko
ime   panaññe  bhikkhū  na  ekāsanikāti  .  so  tena  ekāsanikattena
attānukkaṃseti   paraṃ   vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo  .
Sappuriso   ca  kho  bhikkhave  iti  paṭisañcikkhati  na  kho  ekāsanikattena
lobhadhammā   vā   parikkhayaṃ   gacchanti  dosadhammā  vā  parikkhayaṃ  gacchanti
mohadhammā   vā   parikkhayaṃ   gacchanti   no   cepi   ekāsaniko  hoti
so    ca    hoti   dhammānudhammapaṭipanno   sāmīcipaṭipanno   anudhammacārī
so   tattha   pujjo   so  tattha  pāsaṃsoti  .  so  paṭipadaṃyeva  antaraṃ
karitvā   tena   ekāsanikattena   nevattānukkaṃseti   na  paraṃ  vambheti
ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [191]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  vivicceva  kāmehi vivicca
akusalehi   dhammehi   savitakkaṃ   savicāraṃ   vivekajaṃ   pītisukhaṃ  paṭhamaṃ  jhānaṃ
upasampajja    viharati    .    so    iti   paṭisañcikkhati   ahaṃ   khomhi
paṭhamajjhānasamāpattiyā   lābhī  ime  panaññe  bhikkhū  paṭhamajjhānasamāpattiyā
na   lābhinoti   .   so   tāya   paṭhamajjhānasamāpattiyā  attānukkaṃseti
paraṃ   vambheti   ayampi   bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho
bhikkhave   iti  paṭisañcikkhati  paṭhamajjhānasamāpattiyāpi  kho  agammayatā  1-
vuttā  bhagavatā  yena  yena  hi  maññanti  tato  taṃ  hoti  aññathāti .
So    agammayataññeva   antaraṃ   karitvā   tāya   paṭhamajjhānasamāpattiyā
nevattānukkaṃseti na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [192]   Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  vitakkavicārānaṃ  vūpasamā
ajjhattaṃ   sampasādanaṃ   cetaso   ekodibhāvaṃ  avitakkaṃ  avicāraṃ  samādhijaṃ
pītisukhaṃ   dutiyaṃ  jhānaṃ  ...  tatiyaṃ  jhānaṃ  ...  catutthaṃ  jhānaṃ  upasampajja
viharati   .   so  iti  paṭisañcikkhati  ahaṃ  khomhi  catutthajjhānasamāpattiyā
lābhī   ime   panaññe   bhikkhū  catutthajjhānasamāpattiyā  na  lābhinoti .
So      tāya      catutthajjhānasamāpattiyā     attānukkaṃseti     paraṃ
vambheti    ayampi    bhikkhave    asappurisadhammo    .    sappuriso   ca
@Footnote: 1 Yu. atammayatāti dissati .  Sī.  akammayadā akammayatātī duvidhena dissati.
@Ma. atammayāti dissati.
Kho    bhikkhave    iti    paṭisañcikkhati    catutthajjhānasamāpattiyāpi   kho
agammayatā   vuttā   bhagavatā   yena   yena   hi   maññanti   tato  taṃ
hoti   aññathāti   .   so   agammayataññeva   antaraṃ   karitvā   tāya
catutthajjhānasamāpattiyā     nevattānukkaṃseti     na     paraṃ    vambheti
ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [193]   Puna   caparaṃ   bhikkhave   asappuriso   [1]-  rūpasaññānaṃ
samatikkamā    paṭighasaññānaṃ    atthaṅgamā    nānattasaññānaṃ   amanasikārā
ananto  ākāsoti  ākāsānañcāyatanaṃ  upasampajja  viharati  .  so  iti
paṭisañcikkhati     ahaṃ    khomhi    ākāsānañcāyatanasamāpattiyā    lābhī
ime   panaññe   bhikkhū   ākāsānañcāyatanasamāpattiyā  na  lābhinoti .
So   tāya   ākāsānañcāyatanasamāpattiyā  attānukkaṃseti  paraṃ  vambheti
ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .  sappuriso  ca  kho  bhikkhave  iti
paṭisañcikkhati      ākāsānañcāyatanasamāpattiyāpi     kho     agammayatā
vuttā  bhagavatā  yena  yena  hi  maññanti  tato  taṃ hoti aññathāti. So
agammayataññeva   antaraṃ   karitvā   tāya   ākāsānañcāyatanasamāpattiyā
nevattānukkaṃseti      na     paraṃ     vambheti     ayampi     bhikkhave
sappurisadhammo.
     [194]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ
samatikkamma    2-    anantaṃ   viññāṇanti   viññāṇañcāyatanaṃ   upasampajja
viharati  .  so  iti  paṭisañcikkhati  ahaṃ  khomhi viññāṇañcāyatanasamāpattiyā
@Footnote: 1 Ma. etthantare sabbasoti dissati .  2 Yu. samatikkamā.
Lābhī     ime    panaññe    bhikkhū    viññāṇañcāyatanasamāpattiyā    na
lābhinoti   .   so   tāya   viññāṇañcāyatanasamāpattiyā  attānukkaṃseti
paraṃ   vambheti   ayampi   bhikkhave  asappurisadhammo  .  sappuriso  ca  kho
bhikkhave     iti     paṭisañcikkhati    viññāṇañcāyatanasamāpattiyāpi    kho
agammayatā   vuttā   bhagavatā  yena  yena  hi  maññanti  tato  taṃ  hoti
aññathāti    .    so    agammayataññeva    antaraṃ    karitvā    tāya
viññāṇañcāyatanasamāpattiyā       nevattānukkaṃseti       na       paraṃ
vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [195]  Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  sabbaso  viññāṇañcāyatanaṃ
samatikkamma   natthi   kiñcīti   ākiñcaññāyatanaṃ   upasampajja   viharati  .
So    iti    paṭisañcikkhati    ahaṃ   khomhi   ākiñcaññāyatanasamāpattiyā
lābhī  ime  panaññe  bhikkhū  ākiñcaññāyatanasamāpattiyā  na  lābhinoti .
So   tāya   ākiñcaññāyatanasamāpattiyā   attānukkaṃseti   paraṃ  vambheti
ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo   .  sappuriso  ca  kho  bhikkhave  iti
paṭisañcikkhati      ākiñcaññāyatanasamāpattiyāpi      kho      agammayatā
vuttā  bhagavatā  yena  yena  hi  maññanti  tato  taṃ  hoti  aññathāti .
So    agammayataññeva    antaraṃ    karitvā    tāya   ākiñcaññāyatana-
samāpattiyā   nevattānukkaṃseti   na   paraṃ   vambheti   ayampi  bhikkhave
sappurisadhammo.
     [196]   Puna  caparaṃ  bhikkhave  asappuriso  [1]-  ākiñcaññāyatanaṃ
@Footnote: 1 etthantare sabbasoti dissati.
Samatikkamma   nevasaññānāsaññāyatanaṃ   upasampajja   viharati   .  so  iti
paṭisañcikkhati      ahaṃ      khomhi     nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā
lābhī    ime   panaññe   bhikkhū   nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā   na
lābhinoti     .     so     tāya    nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā
attānukkaṃseti   paraṃ   vambheti   ayampi   bhikkhave   asappurisadhammo  .
Sappuriso   ca   kho  bhikkhave  iti  paṭisañcikkhati  nevasaññānāsaññāyatana-
samāpattiyāpi   kho   agammayatā   vuttā   bhagavatā   yena   yena  hi
maññanti   tato   taṃ   hoti   aññathāti  .  so  agammayataññeva  antaraṃ
karitvā    tāya    nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā   nevattānukkaṃseti
na paraṃ vambheti ayampi bhikkhave sappurisadhammo.
     [197]   Puna   caparaṃ   bhikkhave   sappuriso  sabbaso  nevasaññā-
nāsaññāyatanaṃ      samatikkamma      saññāvedayitanirodhaṃ      upasampajja
viharati  .  paññāyapassa  1-   disvā  āsavā  parikkhīṇā  2-  honti.
Ayaṃ   kho   bhikkhave   bhikkhu   na   kiñci  maññati  na  kuhiñci  maññati  na
kenaci maññatīti.
     Idamavoca    bhagavā    attamanā   te   bhikkhū   bhagavato   bhāsitaṃ
abhinandunti.
                  Sappurisasuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
                       ---------
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. paññāyacassa .  2 Yu. parikkhayāpenti.
                   Sevitabbāsevitabbasuttaṃ
     [198]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
jetavane   anāthapiṇḍikassa   ārāme   .   tatra   kho   bhagavā  bhikkhū
āmantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ .
Bhagavā    etadavoca   sevitabbāsevitabbaṃ   vo   bhikkhave   dhammapariyāyaṃ
desessāmi   taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ
bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     [199]  Bhagavā  etadavoca  kāyasamācāraṃpahaṃ  1-  bhikkhave duvidhena
vadāmi       sevitabbampi      asevitabbampi      tañca      aññamaññaṃ
kāyasamācāraṃ   vacīsamācāraṃpahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi  sevitabbampi
asevitabbampi     tañca     aññamaññaṃ    vacīsamācāraṃ    manosamācāraṃpahaṃ
bhikkhave     duvidhena    vadāmi    sevitabbampi    asevitabbampi    tañca
aññamaññaṃ    manosamācāraṃ    cittuppādaṃpahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi
sevitabbampi      asevitabbampi      tañca     aññamaññaṃ     cittuppādaṃ
saññāpaṭilābhaṃpahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi  sevitabbampi  asevitabbampi
tañca      aññamaññaṃ      saññāpaṭilābhaṃ     diṭṭhipaṭilābhaṃpahaṃ     bhikkhave
duvidhena    vadāmi    sevitabbampi    asevitabbampi    tañca    aññamaññaṃ
diṭṭhipaṭilābhaṃ     attabhāvapaṭilābhaṃpahaṃ     bhikkhave     duvidhena     vadāmi
sevitabbampi asevitabbampi tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābhanti.
@Footnote: 1 Ma. kāyasamācāraṃpāhaṃ.
     [200]   Evaṃ  vutte  āyasmā  sārīputto  bhagavantaṃ  etadavoca
imassa   kho   ahaṃ   bhante   bhagavatā  saṅkhittena  bhāsitassa  vitthārena
atthaṃ   avibhattassa   evaṃ  vitthārena  atthaṃ  ājānāmi  kāyasamācāraṃpahaṃ
bhikkhave     duvidhena    vadāmi    sevitabbampi    asevitabbampi    tañca
aññamaññaṃ    kāyasamācāranti    iti    kho    panetaṃ   vuttaṃ   bhagavatā
kiñcetaṃ   paṭicca   vuttaṃ   .   yathārūpaṃ   bhante  kāyasamācāraṃ  sevato
akusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti   evarūpo
kāyasamācāro  na  sevitabbo  .  yathārūpañca  kho  bhante  kāyasamācāraṃ
sevato    akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti
evarūpo kāyasamācāro sevitabbo.
     [201]   Kathaṃrūpaṃ   bhante  kāyasamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti   .   idha   bhante  ekacco
pāṇātipātī     hoti     luddo    lohitapāṇī    hatapahate    niviṭṭho
adayāpanno   pāṇabhūtesu   adinnādāyī   kho   pana  hoti  yantaṃ  parassa
paravittūpakaraṇaṃ   gāmagataṃ   vā   araññagataṃ  vā  taṃ  adinnaṃ  theyyasaṅkhātaṃ
ādātā   hoti   kāmesu   micchācārī   kho   pana   hoti   yā  tā
māturakkhitā    piturakkhitā   mātāpiturakkhitā   bhāturakkhitā   bhaginirakkhitā
ñātirakkhitā  [1]-  sassāmikā  saparidaṇḍā  antamaso mālāguṇaparikkhittāpi
tathārūpāsu  cārittaṃ  āpajjitā  hoti  .  evarūpaṃ  bhante  kāyasamācāraṃ
sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti.
@Footnote: 1 Ma. etthantare gottarakkhitā dhammarakkhitāti dissati.
     [202]   Kathaṃrūpaṃ   bhante  kāyasamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .   idha   bhante  ekacco
pāṇātipātaṃ    pahāya    pāṇātipātā    paṭivirato   hoti   nihitadaṇḍo
nihitasattho     lajjī     dayāpanno     sabbapāṇabhūtahitānukampī    viharati
adinnādānaṃ   pahāya   adinnādānā   paṭivirato   hoti   yantaṃ   parassa
paravittūpakaraṇaṃ   gāmagataṃ   vā   araññagataṃ  vā  taṃ  adinnaṃ  theyyasaṅkhātaṃ
na   ādātā   hoti  kāmesu  micchācāraṃ  pahāya  kāmesu  micchācārā
paṭivirato   hoti   yā   tā   māturakkhitā  piturakkhitā  mātāpiturakkhitā
bhāturakkhitā     bhaginirakkhitā    ñātirakkhitā    sassāmikā    saparidaṇḍā
antamaso   mālāguṇaparikkhittāpi   tathārūpāsu   cārittaṃ   na   āpajjitā
hoti   .   evarūpaṃ   bhante   kāyasamācāraṃ   sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .  kāyasamācāraṃpahaṃ  bhikkhave
duvidhena    vadāmi    sevitabbampi    asevitabbampi    tañca    aññamaññaṃ
kāyasamācāranti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     [203]   Vacīsamācāraṃpahaṃ   bhikkhave   duvidhena  vadāmi  sevitabbampi
asevitabbampi    tañca   aññamaññaṃ   vacīsamācāranti   iti   kho   panetaṃ
vuttaṃ   bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  .  yathārūpaṃ  bhante  vacīsamācāraṃ
sevato    akusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti
evarūpo   vacīsamācāro   na   sevitabbo   .  yathārūpañca  kho  bhante
vacīsamācāraṃ   sevato   akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā
Abhivaḍḍhanti evarūpo vacīsamācāro sevitabbo.
     [204]   Kathaṃrūpaṃ   bhante   vacīsamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti   .   idha   bhante  ekacco
musāvādī   hoti   sabhaggato   1-  vā  parisaggato  vā  ñātimajjhaggato
vā    pūgamajjhaggato    vā   rājakulamajjhaggato   vā   abhinīto   sakkhiṃ
puṭṭho   ehambho   purisa   yaṃ   jānāsi   taṃ  vadehīti  .  so  ajānaṃ
vā   āha   jānāmīti   jānaṃ   vā   āha  na  jānāmīti  apassaṃ  vā
āha   passāmīti   passaṃ   vā   āha   na   passāmīti   iti  attahetu
vā   parahetu   vā   āmisakiñcikkhahetu   vā   sampajānamusā   bhāsitā
hoti   pisuṇavāco   kho   pana   hoti   ito  sutvā  amutra  akkhātā
imesaṃ   bhedāya   amutra  vā  sutvā  imesaṃ  akkhātā  amūsaṃ  bhedāya
iti  samaggānaṃ  vā  bhedetā 2- bhinnānaṃ vā anuppadātā 3- vaggārāmo
vaggarato   vagganandī   vaggakaraṇiṃ   vācaṃ  bhāsitā  hoti  pharusavāco  kho
pana  hoti  yā  sā  vācā aṇḍakā 4- kakkasā [5]- kaṭukā parābhisajjanī
kodhasāmantā    asamādhisaṃvattanikā    tathārūpiṃ    vācaṃ   bhāsitā   hoti
samphappalāpī    kho    pana   hoti   akālavādī   abhūtavādī   anatthavādī
adhammavādī   avinayavādī   anidhānavatiṃ   vācaṃ   bhāsitā   hoti  akālena
anappadesaṃ   apariyantavatiṃ   anatthasañhitaṃ  .  evarūpaṃ  bhante  vacīsamācāraṃ
sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti.
     [205]   Kathaṃrūpaṃ   bhante   vacīsamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabhāgato vā parisāgato vā .  2 Ma. Yu. bhettā .  3 Yu. anuppādātā.
@4 Ma. kaṇṭakā .  5 Po. Ma. etthantare pharusāti dissati.
Parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .   idha   bhante  ekacco
musāvādaṃ    pahāya    musāvādā    paṭivirato   hoti   sabhaggato   vā
parisaggato     vā     ñātimajjhaggato     vā    pūgamajjhaggato    vā
rājakulamajjhaggato   vā   abhinīto   sakkhiṃ   puṭṭho   ehambho  purisa  yaṃ
jānāsi   taṃ   vadehīti  .  so  ajānaṃ  vā  āha  na  jānāmīti  jānaṃ
vā   āha   jānāmīti   apassaṃ   vā   āha  na  passāmīti  passaṃ  vā
āha  passāmīti  iti  attahetu  vā  parahetu  vā  āmisakiñcikkhahetu vā
na    sampajānamusā   bhāsitā   hoti   pisuṇaṃ   vācaṃ   pahāya   pisuṇāya
vācāya   paṭivirato   hoti   ito  sutvā  na  amutra  akkhātā  imesaṃ
bhedāya   amutra   vā   sutvā   na   imesaṃ  akkhātā  amūsaṃ  bhedāya
iti   bhinnānaṃ   vā  sandhātā  sahitānaṃ  vā  anuppadātā  samaggārāmo
samaggarato    samagganandī    samaggakaraṇiṃ   vācaṃ   bhāsitā   hoti   pharusaṃ
vācaṃ  pahāya  pharusāya  vācāya  paṭivirato  hoti  yā  sā  vācā nelā
kaṇṇasukhā    pemanīyā   hadayaṅgamā   porī   bahujanakantā   bahujanamanāpā
tathārūpiṃ   vācaṃ   bhāsitā   hoti   samphappalāpaṃ   pahāya   samphappalāpā
paṭivirato   hoti   kālavādī   bhūtavādī   atthavādī   dhammavādī  vinayavādī
nidhānavatiṃ    vācaṃ    bhāsitā   hoti   kālena   sāpadesaṃ   pariyantavatiṃ
atthasañhitaṃ   .   evarūpaṃ  bhante  vacīsamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .   vacīsamācāraṃpahaṃ  bhikkhave
duvidhena    vadāmi    sevitabbampi    asevitabbampi    tañca    aññamaññaṃ
Vacīsamācāranti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     [206]   Manosamācāraṃpahaṃ   bhikkhave  duvidhena  vadāmi  sevitabbampi
asevitabbampi     tañca     aññamaññaṃ    manosamācāranti    iti    kho
panetaṃ   vuttaṃ   bhagavatā   kiñcetaṃ   paṭicca   vuttaṃ  .  yathārūpaṃ  bhante
manosamācāraṃ   sevato   akusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā  dhammā
parihāyanti   evarūpo   manosamācāro   na   sevitabbo  .  yathārūpañca
kho    bhante   manosamācāraṃ   sevato   akusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti
kusalā dhammā parihāyanti evarūpo manosamācāro na sevitabbo.
     [207]   Kathaṃrūpaṃ   bhante  manosamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti   .   idha   bhante  ekacco
abhijjhālu    hoti    yantaṃ    parassa    paravittūpakaraṇaṃ    taṃ   abhijjhitā
hoti   aho   vata   yaṃ   parassa   taṃ   mama   assāti   byāpannacitto
kho    pana   hoti   paduṭṭhamanasaṅkappo   ime   sattā   haññantu   vā
bhijjantu   vā   ucchijjantu   vā  vinassantu  vā  mā  ahesuṃ  vāti .
Evarūpaṃ   bhante   manosamācāraṃ   sevato   akusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti
kusalā dhammā parihāyanti.
     [208]   Kathaṃrūpaṃ   bhante  manosamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .   idha   bhante  ekacco
anabhijjhālu    hoti    yantaṃ    parassa   paravittūpakaraṇaṃ   taṃ   nābhijjhitā
hoti   aho   vata   yaṃ   parassa   taṃ   mama   assāti  abyāpannacitto
Kho   pana  hoti  appaduṭṭhamanasaṅkappo  ime  sattā  [1]-  abyāpajjhā
anīghā   sukhī   attānaṃ   pariharantūti   .  evarūpaṃ  bhante  manosamācāraṃ
sevato   akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti .
Manosamācāraṃpahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi  sevitabbampi  asevitabbampi
tañca    aññamaññaṃ    manosamācāranti    iti    yantaṃ   vuttaṃ   bhagavatā
idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     [209]   Cittuppādaṃpahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi  sevitabbampi
asevitabbampi    tañca    aññamaññaṃ   cittuppādanti   iti   kho   panetaṃ
vuttaṃ   bhagavatā   kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  .  yathārūpaṃ  bhante  cittuppādaṃ
sevato    akusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti
evarūpo   cittuppādo   na   sevitabbo   .   yathārūpañca  kho  bhante
cittuppādaṃ    sevato   akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā
abhivaḍḍhanti evarūpo cittuppādo sevitabbo.
     [210]   Kathaṃrūpaṃ   bhante   cittuppādaṃ   sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti   .   idha   bhante  ekacco
abhijjhālu    hoti    abhijjhāsahagatena    cetasā   viharati   byāpādavā
hoti     byāpādasahagatena     cetasā    viharati    vihesavā    hoti
vihesāsahagatena  cetasā  viharati  .  evarūpaṃ  bhante  cittuppādaṃ sevato
akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti.
     [211]   Kathaṃrūpaṃ   bhante   cittuppādaṃ   sevato  akusalā  dhammā
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare averāti dissati.
Parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .   idha   bhante  ekacco
anabhijjhālu   hoti   anabhijjhāsahagatena   cetasā   viharati   abyāpādavā
hoti    abyāpādasahagatena    cetasā    viharati    avihesavā    hoti
avihesāsahagatena   cetasā   viharati   .   evarūpaṃ   bhante  cittuppādaṃ
sevato   akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti .
Cittuppādaṃpahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampi
tañca    aññamaññaṃ    cittuppādanti    iti    yantaṃ    vuttaṃ    bhagavatā
idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     [212]   Saññāpaṭilābhaṃpahaṃ   bhikkhave  duvidhena  vadāmi  sevitabbampi
asevitabbampi     tañca     aññamaññaṃ    saññāpaṭilābhanti    iti    kho
panetaṃ   vuttaṃ   bhagavatā   kiñcetaṃ   paṭicca   vuttaṃ  .  yathārūpaṃ  bhante
saññāpaṭilābhaṃ   sevato   akusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā  dhammā
parihāyanti   evarūpo   saññāpaṭilābho   na   sevitabbo  .  yathārūpañca
kho    bhante   saññāpaṭilābhaṃ   sevato   akusalā   dhammā   parihāyanti
kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo saññāpaṭilābho sevitabbo.
     [213]   Kathaṃrūpaṃ   bhante  saññāpaṭilābhaṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti   .   idha   bhante  ekacco
abhijjhālu    hoti    abhijjhāsahagatāya    saññāya   viharati   byāpādavā
hoti     byāpādasahagatāya     saññāya    viharati    vihesavā    hoti
vihesāsahagatāya   saññāya   viharati   .   evarūpaṃ  bhante  saññāpaṭilābhaṃ
Sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti.
     [214]   Kathaṃrūpaṃ   bhante  saññāpaṭilābhaṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .   idha   bhante  ekacco
anabhijjhālu   hoti   anabhijjhāsahagatāya   saññāya   viharati   abyāpādavā
hoti    abyāpādasahagatāya    saññāya    viharati    avihesavā    hoti
avihesāsahagatāya   saññāya   viharati   .  evarūpaṃ  bhante  saññāpaṭilābhaṃ
sevato   akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti .
Saññāpaṭilābhaṃpahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi  sevitabbampi  asevitabbampi
tañca    aññamaññaṃ    saññāpaṭilābhanti    iti    yantaṃ   vuttaṃ   bhagavatā
idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     [215]   Diṭṭhipaṭilābhaṃpahaṃ   bhikkhave   duvidhena  vadāmi  sevitabbampi
asevitabbampi    tañca   aññamaññaṃ   diṭṭhipaṭilābhanti   iti   kho   panetaṃ
vuttaṃ    bhagavatā    kiñcetaṃ    paṭicca    vuttaṃ   .   yathārūpaṃ   bhante
diṭṭhipaṭilābhaṃ   sevato   akusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā
parihāyanti   evarūpo   diṭṭhipaṭilābho   na   sevitabbo   .  yathārūpañca
kho   bhante   diṭṭhipaṭilābhaṃ  sevato  akusalā  dhammā  parihāyanti  kusalā
dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo diṭṭhipaṭilābho sevitabbo.
     [216]   Kathaṃrūpaṃ   bhante   diṭṭhipaṭilābhaṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti   .   idha   bhante  ekacco
evaṃdiṭṭhiko   hoti   natthi   dinnaṃ   natthi   yiṭṭhaṃ   natthi   hutaṃ   natthi
Sukatadukkaṭānaṃ    kammānaṃ   phalaṃ   vipāko   natthi   ayaṃ   loko   natthi
paro   loko   natthi   mātā   natthi  pitā  natthi  sattā  opapātikā
natthi    loke    samaṇabrāhmaṇā    sammaggatā    sammāpaṭipannā   ye
imañca   lokaṃ   parañca  lokaṃ  sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā  pavedentīti .
Evarūpaṃ   bhante   diṭṭhipaṭilābhaṃ   sevato   akusalā   dhammā  abhivaḍḍhanti
kusalā dhammā parihāyanti.
     [217]   Kathaṃrūpaṃ   bhante   diṭṭhipaṭilābhaṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .   idha   bhante  ekacco
evaṃdiṭṭhiko   hoti   atthi   dinnaṃ   atthi   yiṭṭhaṃ   atthi   hutaṃ   atthi
sukatadukkaṭānaṃ    kammānaṃ   phalaṃ   vipāko   atthi   ayaṃ   loko   atthi
paro   loko   atthi   mātā   atthi  pitā  atthi  sattā  opapātikā
atthi    loke    samaṇabrāhmaṇā    sammaggatā    sammāpaṭipannā   ye
imañca   lokaṃ   parañca  lokaṃ  sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā  pavedentīti .
Evarūpaṃ   bhante   diṭṭhipaṭilābhaṃ   sevato   akusalā   dhammā  parihāyanti
kusalā    dhammā   abhivaḍḍhanti   .   diṭṭhipaṭilābhaṃpahaṃ   bhikkhave   duvidhena
vadāmi       sevitabbampi      asevitabbampi      tañca      aññamaññaṃ
diṭṭhipaṭilābhanti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     [218]  Attabhāvapaṭilābhaṃpahaṃ  bhikkhave  duvidhena  vadāmi  sevitabbampi
asevitabbampi    tañca    aññamaññaṃ    attabhāvapaṭilābhanti    iti    kho
panetaṃ   vuttaṃ   bhagavatā   kiñcetaṃ   paṭicca   vuttaṃ  .  yathārūpaṃ  bhante
Attabhāvapaṭilābhaṃ    sevato    akusalā    dhammā    abhivaḍḍhanti   kusalā
dhammā   parihāyanti   evarūpo   attabhāvapaṭilābho   na   sevitabbo .
Yathārūpañca   kho   bhante   attabhāvapaṭilābhaṃ   sevato   akusalā  dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   evarūpo   attabhāvapaṭilābho
sevitabbo.
     [219]  Kathaṃrūpaṃ  bhante  attabhāvapaṭilābhaṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti    kusalā    dhammā    parihāyanti   .   sabyāpajjhaṃ   bhante
attabhāvapaṭilābhaṃ   abhinibbattassa   1-   yato  apariniṭṭhitabhāvāya  akusalā
dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti.
     [220]  Kathaṃrūpaṃ  bhante  attabhāvapaṭilābhaṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti    kusalā    dhammā    abhivaḍḍhanti   .   abyāpajjhaṃ   bhante
attabhāvapaṭilābhaṃ    abhinibbattassa    yato    pariniṭṭhitabhāvāya    akusalā
dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā  abhivaḍḍhanti  .  attabhāvapaṭilābhaṃpahaṃ
bhikkhave     duvidhena    vadāmi    sevitabbampi    asevitabbampi    tañca
aññamaññaṃ   attabhāvapaṭilābhanti   iti   yantaṃ   vuttaṃ   bhagavatā   idametaṃ
paṭicca  vuttaṃ  .  imassa  kho  [2]-  bhante bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa
vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmīti.
     [221]  Sādhu  sādhu  sārīputta  sādhu  [3]-  tvaṃ sārīputta imassa
mayā    saṅkhittena   bhāsitassa   vitthārena   atthaṃ   avibhattassa   evaṃ
vitthārena   atthaṃ   ājānāsi   .   kāyasamācāraṃpahaṃ  bhikkhave  duvidhena
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. abhinibbattayato. 2 Po. Ma. Yu. haṃ. 3 Ma. Yu. etthantare
@khosaddo atthi.
Vadāmi       sevitabbampi      asevitabbampi      tañca      aññamaññaṃ
kāyasamācāranti   iti   kho   panetaṃ   vuttaṃ   mayā   kiñcetaṃ   paṭicca
vuttaṃ   .   yathārūpaṃ   sārīputta  kāyasamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti    kusalā    dhammā   parihāyanti   evarūpo   kāyasamācāro
na   sevitabbo   .   yathārūpañca  kho  sārīputta  kāyasamācāraṃ  sevato
akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   evarūpo
kāyasamācāro sevitabbo.
     [222]  Kathaṃrūpaṃ  sārīputta  kāyasamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā   parihāyanti   .  idha  sārīputta  ekacco
pāṇātipātī     hoti     luddo    lohitapāṇī    hatapahate    niviṭṭho
adayāpanno    pāṇabhūtesu    adinnādāyī    kho    pana   hoti   yantaṃ
parassa    paravittūpakaraṇaṃ   gāmagataṃ   vā   araññagataṃ   vā   taṃ   adinnaṃ
theyyasaṅkhātaṃ  ādātā  hoti  kāmesu  micchācārī  kho  pana  hoti  yā
tā     māturakkhitā     piturakkhitā     mātāpiturakkhitā    bhāturakkhitā
bhaginirakkhitā     ñātirakkhitā     sassāmikā     saparidaṇḍā    antamaso
mālāguṇaparikkhittāpi    tathārūpāsu    cārittaṃ    āpajjitā   hoti  .
Evarūpaṃ   sārīputta   kāyasamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti
kusalā dhammā parihāyanti.
     [223]  Kathaṃrūpaṃ  sārīputta  kāyasamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .  idha  sārīputta  ekacco
Pāṇātipātaṃ    pahāya    pāṇātipātā    paṭivirato   hoti   nihitadaṇḍo
nihitasattho     lajjī     dayāpanno     sabbapāṇabhūtahitānukampī    viharati
adinnādānaṃ   pahāya   adinnādānā   paṭivirato   hoti   yantaṃ   parassa
paravittūpakaraṇaṃ   gāmagataṃ   vā   araññagataṃ  vā  taṃ  adinnaṃ  theyyasaṅkhātaṃ
na   ādātā   hoti  kāmesu  micchācāraṃ  pahāya  kāmesu  micchācārā
paṭivirato   hoti   yā   tā   māturakkhitā  piturakkhitā  mātāpiturakkhitā
bhāturakkhitā     bhaginirakkhitā    ñātirakkhitā    sassāmikā    saparidaṇḍā
antamaso   mālāguṇaparikkhittāpi   tathārūpāsu   na   cārittaṃ   āpajjitā
hoti   .   evarūpaṃ   sārīputta  kāyasamācāraṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   .  kāyasamācāraṃpahaṃ  bhikkhave
duvidhena    vadāmi    sevitabbampi    asevitabbampi    tañca    aññamaññaṃ
kāyasamācāranti iti yantaṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     [224]   Vacīsamācāraṃpahaṃ  bhikkhave  ...  manosamācāraṃpahaṃ  bhikkhave
...   cittuppādaṃpahaṃ   bhikkhave   ...   saññāpaṭilābhaṃpahaṃ  bhikkhave  ...
Diṭṭhipaṭilābhaṃpahaṃ   bhikkhave   ...   attabhāvapaṭilābhaṃpahaṃ   bhikkhave  duvidhena
vadāmi       sevitabbampi      asevitabbampi      tañca      aññamaññaṃ
attabhāvapaṭilābhanti   iti   kho   panetaṃ   vuttaṃ   mayā  kiñcetaṃ  paṭicca
vuttaṃ    .   yathārūpaṃ   sārīputta   attabhāvapaṭilābhaṃ   sevato   akusalā
dhammā     abhivaḍḍhanti     kusalā     dhammā    parihāyanti    evarūpo
attabhāvapaṭilābho    na   sevitabbo   .   yathārūpañca   kho   sārīputta
Attabhāvapaṭilābhaṃ    sevato    akusalā    dhammā    parihāyanti   kusalā
dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo attabhāvapaṭilābho sevitabbo.
     [225]   Kathaṃrūpaṃ   sārīputta   attabhāvapaṭilābhaṃ   sevato  akusalā
dhammā    abhivaḍḍhanti    kusalā    dhammā   parihāyanti   .   sabyāpajjhaṃ
sārīputta    attabhāvapaṭilābhaṃ    abhinibbattassa   yato   apariniṭṭhitabhāvāya
akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti.
     [226]   Kathaṃrūpaṃ   sārīputta   attabhāvapaṭilābhaṃ   sevato  akusalā
dhammā    parihāyanti    kusalā    dhammā   abhivaḍḍhanti   .   abyāpajjhaṃ
sārīputta    attabhāvapaṭilābhaṃ    abhinibbattassa    yato   pariniṭṭhitabhāvāya
akusalā  dhammā  parihāyanti  kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. Attabhāvapaṭilābhaṃpahaṃ
bhikkhave      duvidhena      vadāmi      sevitabbampi      asevitabbampi
tañca    aññamaññaṃ    attabhāvapaṭilābhanti    iti    yantaṃ   vuttaṃ   mayā
idametaṃ   paṭicca   vuttaṃ   .   imassa  kho  sārīputta  mayā  saṅkhittena
bhāsitassa  [1]-  vitthārena  atthaṃ  avibhattassa  evaṃ  vitthārena  attho
daṭṭhabbo.
     [227]    Cakkhuviññeyyaṃ    rūpaṃpahaṃ   sārīputta   duvidhena   vadāmi
sevitabbampi     asevitabbampi     sotaviññeyyaṃ    saddaṃpahaṃ    sārīputta
duvidhena   vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampi   ghānaviññeyyaṃ   gandhaṃpahaṃ
sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi  asevitabbampi  jivhāviññeyyaṃ
rasaṃpahaṃ    sārīputta    duvidhena    vadāmi    sevitabbampi   asevitabbampi
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. etthantare evaṃsaddo atthi.
Kāyaviññeyyaṃ   phoṭṭhabbaṃpahaṃ   sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi
asevitabbampi    manoviññeyyaṃ    dhammaṃpahaṃ   sārīputta   duvidhena   vadāmi
sevitabbampi asevitabbampi.
     [228]   Evaṃ  vutte  āyasmā  sārīputto  bhagavantaṃ  etadavoca
imassa   kho   bhante   bhagavatā  saṅkhittena  bhāsitassa  vitthārena  atthaṃ
avibhattassa   evaṃ   vitthārena   atthaṃ  ājānāmi  cakkhuviññeyyaṃ  rūpaṃpahaṃ
sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampīti   iti   kho
panetaṃ vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {228.1}   Yathārūpaṃ  bhante  cakkhuviññeyyaṃ  rūpaṃ  sevato  akusalā
dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā  parihāyanti  evarūpaṃ  cakkhuviññeyyaṃ
rūpaṃ  na  sevitabbaṃ  .  yathārūpañca  kho  bhante  cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato
akusalā    dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   evarūpaṃ
cakkhuviññeyyaṃ   rūpaṃ   sevitabbaṃ   .   cakkhuviññeyyaṃ   rūpaṃpahaṃ   sārīputta
duvidhena   vadāmi  sevitabbampi  asevitabbampīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  bhagavatā
idametaṃ  paṭicca  vuttaṃ  .pe. Evarūpo sotaviññeyyo saddo na sevitabbo
.pe.   evarūpo   sotaviññeyyo  saddo  sevitabbo  .pe.  evarūpo
ghānaviññeyyo   gandho  na  sevitabbo  .pe.  evarūpo  ghānaviññeyyo
gandho  sevitabbo  .pe.  evarūpo  jivhāviññeyyo  raso na sevitabbo
.pe.    evarūpo    jivhāviññeyyo   sevitabbo   .pe.   evarūpo
kāyaviññeyyo       phoṭṭhabbo       na      sevitabbo      .pe.
Evarūpo   kāyaviññeyyo   phoṭṭhabbo  sevitabbo  .pe.  manoviññeyyaṃ
dhammaṃpahaṃ    sārīputta    duvidhena    vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampi
iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ. Yathārūpaṃ bhante
manoviññeyyaṃ   dhammaṃ   sevato   akusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā
dhammā   parihāyanti  evarūpo  manoviññeyyo  dhammo  na  sevitabbo .
Yathārūpañca   kho   bhante  manoviññeyyaṃ  dhammaṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti    kusalā    dhammā   abhivaḍḍhanti   evarūpo   manoviññeyyo
dhammo   sevitabbo   .   manoviññeyyaṃ   dhammaṃpahaṃ   sārīputta   duvidhena
vadāmi    sevitabbampi    asevitabbampīti   iti   yantaṃ   vuttaṃ   bhagavatā
idametaṃ   paṭicca   vuttaṃ   .   imassa  kho  bhante  bhagavatā  saṅkhittena
bhāsitassa    vitthārena   atthaṃ   avibhattassa   evaṃ   vitthārena   atthaṃ
ājānāmīti.
     [229]  Sādhu  sādhu  sārīputta  sādhu  kho  tvaṃ  sārīputta  imassa
mayā    saṅkhittena   bhāsitassa   vitthārena   atthaṃ   avibhattassa   evaṃ
vitthārena   atthaṃ   ājānāsi   .   cakkhuviññeyyaṃ   rūpaṃpahaṃ   sārīputta
duvidhena   vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampīti  iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ
mayā   kiñcetaṃ   paṭicca   vuttaṃ   .   yathārūpaṃ  sārīputta  cakkhuviññeyyaṃ
rūpaṃ   sevato   akusalā   dhammā  abhivaḍḍhanti  kusalā  dhammā  parihāyanti
evaṃ   cakkhuviññeyyaṃ   rūpaṃ  na  sevitabbaṃ  .  yathārūpañca  kho  sārīputta
cakkhuviññeyyaṃ    rūpaṃ   sevato   akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā
Dhammā    abhivaḍḍhanti    evarūpaṃ    cakkhuviññeyyaṃ   rūpaṃ   sevitabbaṃ  .
Cakkhuviññeyyaṃ    rūpaṃpahaṃ    sārīputta    duvidhena    vadāmi   sevitabbampi
asevitabbampīti   iti   yantaṃ  vuttaṃ  mayā  idametaṃ  paṭicca  vuttaṃ  .pe.
Evarūpo   sotaviññeyyo   saddo   na   sevitabbo   .pe.  evarūpo
sotaviññeyyo   saddo   sevitabbo   .pe.   evarūpo  ghānaviññeyyo
gandho    na   sevitabbo   .pe.   evarūpo   ghānaviññeyyo   gandho
sevitabbo   .pe.   evarūpo   jivhāviññeyyo   raso  na  sevitabbo
.pe.   evarūpo   jivhāviññeyyo  raso  sevitabbo  .pe.  evarūpo
kāyaviññeyyo    phoṭṭhabbo    na    sevitabbo    .pe.    evarūpo
kāyaviññeyyo   phoṭṭhabbo   sevitabbo   .pe.  manoviññeyyaṃ  dhammaṃpahaṃ
sārīputta  duvidhena  vadāmi  sevitabbampi  asevitabbampīti  iti  kho  panetaṃ
vuttaṃ mayā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {229.1}  Yathārūpaṃ  sārīputta  manoviññeyyaṃ  dhammaṃ sevato akusalā
dhammā   abhivaḍḍhanti  kusalā  dhammā  parihāyanti  evarūpo  manoviññeyyo
dhammo  na  sevitabbo  .  yathārūpañca  kho  sārīputta  manoviññeyyaṃ dhammaṃ
sevato  akusalā  dhammā  parihāyanti  kusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti evarūpo
manoviññeyyo   dhammo  sevitabbo  .  manoviññeyyaṃ  dhammaṃpahaṃ  sārīputta
duvidhena   vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  mayā
idametaṃ  paṭicca  vuttaṃ  .  imassa  kho sārīputta mayā saṅkhittena bhāsitassa
evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo.
     [230]    Cīvaraṃpahaṃ    sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi
asevitabbampi   piṇḍapātaṃpahaṃ   sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi
asevitabbampi   senāsanaṃpahaṃ   sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi
asevitabbampi    gāmaṃpahaṃ    sārīputta    duvidhena   vadāmi   sevitabbampi
asevitabbampi    nigamaṃpahaṃ    sārīputta    duvidhena   vadāmi   sevitabbampi
asevitabbampi    nagaraṃpahaṃ    sārīputta    duvidhena   vadāmi   sevitabbampi
asevitabbampi    janapadaṃpahaṃ    sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi
asevitabbampi    puggalaṃpahaṃ    sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi
asevitabbampīti.
     [231]   Evaṃ  vutte  āyasmā  sārīputto  bhagavantaṃ  etadavoca
imassa   kho   ahaṃ   bhante   bhagavatā  saṅkhittena  bhāsitassa  vitthārena
atthaṃ    avibhattassa    evaṃ   vitthārena   atthaṃ   ājānāmi   cīvaraṃpahaṃ
sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampīti   iti   kho
panetaṃ   vuttaṃ   bhagavatā   kiñcetaṃ   paṭicca   vuttaṃ  .  yathārūpaṃ  bhante
cīvaraṃ   sevato   akusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti  kusalā  dhammā  parihāyanti
evarūpaṃ  cīvaraṃ  na  sevitabbaṃ  .  yathārūpañca  kho  bhante  cīvaraṃ  sevato
akusalā    dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   evarūpaṃ
cīvaraṃ   sevitabbaṃ   .   cīvaraṃpahaṃ  sārīputta  duvidhena  vadāmi  sevitabbampi
asevitabbampīti   iti   yantaṃ   vuttaṃ   bhagavatā   idametaṃ   paṭicca  vuttaṃ
.pe.    evarūpo    piṇḍapāto   na   sevitabbo   .pe.   evarūpo
Piṇḍapāto   sevitabbo  .pe.  evarūpaṃ  senāsanaṃ  na  sevitabbaṃ  .pe.
Evarūpaṃ   senāsanaṃ   sevitabbaṃ  .pe.  evarūpo  gāmo  na  sevitabbo
.pe.   evarūpo   gāmo   sevitabbo   .pe.   evarūpo  nigamo  na
sevitabbo   .pe.   evarūpo   nigamo   sevitabbo   .pe.   evarūpaṃ
nagaraṃ    na    sevitabbaṃ   .pe.   evarūpaṃ   nagaraṃ   sevitabbaṃ   .pe.
Evarūpo    janapado    na    sevitabbo   .pe.   evarūpo   janapado
sevitabbo   .pe.   puggalaṃpahaṃ   sārīputta  duvidhena  vadāmi  sevitabbampi
asevitabbampīti   iti   kho   panetaṃ   vuttaṃ   bhagavatā   kiñcetaṃ  paṭicca
vuttaṃ   .  yathārūpaṃ  bhante  puggalaṃ  sevato  akusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti
kusalā   dhammā   parihāyanti   evarūpo   puggalo   na   sevitabbo .
Yathārūpañca   kho   bhante   puggalaṃ  sevato  akusalā  dhammā  parihāyanti
kusalā    dhammā    abhivaḍḍhanti    evarūpo   puggalo   sevitabbo  .
Puggalaṃpahaṃ    sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampīti
iti   yantaṃ   vuttaṃ   bhagavatā   idametaṃ   paṭicca   vuttanti   .  imassa
kho  ahaṃ  bhante  1-  saṅkhittena  bhāsitassa  vitthārena  atthaṃ avibhattassa
evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmīti.
     [232]  Sādhu  sādhu  sārīputta  sādhu  kho  tvaṃ  sārīputta  imassa
mayā    saṅkhittena   bhāsitassa   vitthārena   atthaṃ   avibhattassa   evaṃ
vitthārena   atthaṃ   ājānāsi   .  cīvaraṃpahaṃ  sārīputta  duvidhena  vadāmi
sevitabbampi   asevitabbampīti   iti   kho   panetaṃ  vuttaṃ  mayā  kiñcetaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. bhagavatā.
Paṭicca vuttaṃ.
     {232.1}   Yathārūpaṃ   sārīputta   cīvaraṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti   kusalā  dhammā  parihāyanti  evarūpaṃ  cīvaraṃ  na  sevitabbaṃ .
Yathārūpañca   kho   sārīputta  cīvaraṃ  sevato  akusalā  dhammā  parihāyanti
kusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti   evarūpaṃ   cīvaraṃ   sevitabbaṃ   .  cīvaraṃpahaṃ
sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampīti   iti  yantaṃ
vuttaṃ   mayā   idametaṃ   paṭicca   vuttaṃ   .pe.   evarūpo  piṇḍapāto
na  sevitabbo  .pe.  evarūpo  piṇḍapāto  sevitabbo  .pe.  evarūpaṃ
senāsanaṃ   na   sevitabbaṃ   .pe.  evarūpaṃ  senāsanaṃ  sevitabbaṃ  .pe.
Evarūpo  gāmo  na  sevitabbo  .pe. Evarūpo gāmo sevitabbo .pe.
Evarūpo  nigamo  na  sevitabbo  .pe. Evarūpo nigamo sevitabbo .pe.
Evarūpo  janapado  na sevitabbo .pe. Evarūpo janapado sevitabbo .pe.
Puggalaṃpahaṃ    sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampīti
iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {232.2}   Yathārūpaṃ   sārīputta  puggalaṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti  kusalā  dhammā  parihāyanti  evarūpo  puggalo na sevitabbo.
Yathārūpañca   kho  sārīputta  puggalaṃ  sevato  akusalā  dhammā  parihāyanti
kusalā   dhammā  abhivaḍḍhanti  evarūpo  puggalo  sevitabbo  .  puggalaṃpahaṃ
sārīputta   duvidhena   vadāmi   sevitabbampi   asevitabbampīti   iti  yantaṃ
vuttaṃ   mayā   idametaṃ   paṭicca   vuttaṃ   .   imassa   kho   sārīputta
Mayā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo.
     [233]  Sabbepi  ce  sārīputta  khattiyā  imassa  mayā saṅkhittena
bhāsitassa  evaṃ  vitthārena  atthaṃ ājāneyyuṃ sabbesānaṃpassa 1- khattiyānaṃ
dīgharattaṃ   hitāya   sukhāya  .  sabbepi  ce  sārīputta  brāhmaṇā  ...
Sabbepi   ce  sārīputta  vessā  ...  sabbepi  ce  sārīputta  suddā
imassa  mayā  saṅkhittena  bhāsitassa  evaṃ  vitthārena  atthaṃ  ājāneyyuṃ
sabbesānaṃpassa   suddānaṃ   dīgharattaṃ   hitāya  sukhāya  .  sadevako  cepi
sārīputta    loko    samārako    sabrahmako   sassamaṇabrāhmaṇī   pajā
sadevamanussā   imassa   mayā   saṅkhittena   bhāsitassa  evaṃ  vitthārena
atthaṃ   ājāneyya   sadevakassapassa   lokassa   samārakassa  sabrahmakassa
sassamaṇabrāhmaṇiyā     pajāya     sadevamanussāya     dīgharattaṃ    hitāya
sukhāyāti.
     Idamavoca    bhagavā   attamano   āyasmā   sārīputto   bhagavato
bhāsitaṃ abhinandīti.
              Sevitabbāsevitabbasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
                      ----------
@Footnote: 1 Ma. sabbesānampissa.
                       Bahudhātukasuttaṃ
     [234]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
jetavane   anāthapiṇḍikassa   ārāme   .   tatra   kho   bhagavā  bhikkhū
āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     [235]    Bhagavā    etadavoca    yānikānici   bhikkhave   bhayāni
uppajjanti    sabbāni    tāni   bālato   uppajjanti   no   paṇḍitato
yekeci   upaddavā   uppajjanti   sabbe  te  bālato  uppajjanti  no
paṇḍitato    yekeci    upasaggā   uppajjanti   sabbe   te   bālato
uppajjanti   no   paṇḍitato   .   seyyathāpi  bhikkhave  naḷāgārā  vā
tiṇāgārā  vā  aggi  mutto  kūṭāgārānipi  ḍahati  ullittāvalittāni 1-
phusitaggaḷāni    pihitavātapānāni   evameva   kho   bhikkhave   yānikānici
bhayāni   uppajjanti   sabbāni  tāni  bālato  uppajjanti  no  paṇḍitato
yekeci   upaddavā   uppajjanti   sabbe  te  bālato  uppajjanti  no
paṇḍitato    yekeci    upasaggā   uppajjanti   sabbe   te   bālato
uppajjanti    no    paṇḍitato   .   iti   kho   bhikkhave   sappaṭibhayo
bālo     appaṭibhayo    paṇḍito    saupaddavo    bālo    anupaddavo
paṇḍito    saupasaggo    bālo    anupasaggo    paṇḍito    .   natthi
bhikkhave    paṇḍitato    bhayaṃ    natthi    paṇḍitato    upaddavo    natthi
paṇḍitato   upasaggo   .   tasmātiha   bhikkhave   paṇḍitā   bhavissāmāti
evañhi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. vātāni.
     [236]   Evaṃ   vutte  āyasmā  ānando  bhagavantaṃ  etadavoca
kittāvatā  nu  kho  bhante  paṇḍito  bhikkhu  vīmaṃsakoti  alaṃ  vacanāyāti.
Yato   kho   ānanda   bhikkhu   dhātukusalo   ca  hoti  āyatanakusalo  ca
hoti    paṭiccasamuppādakusalo   ca   hoti   ṭhānāṭhānakusalo   ca   hoti
ettāvatā kho ānanda paṇḍito bhikkhu vīmaṃsakoti alaṃ vacanāyāti.
     [237]    Kittāvatā   pana   bhante   dhātukusalo   bhikkhūti   alaṃ
vacanāyāti   .   aṭṭhārasa   kho   imā   ānanda   dhātuyo  cakkhudhātu
rūpadhātu    cakkhuviññāṇadhātu    sotadhātu    saddadhātu    sotaviññāṇadhātu
ghānadhātu     gandhadhātu     ghānaviññāṇadhātu     jivhādhātu     rasadhātu
jivhāviññāṇadhātu   kāyadhātu   phoṭṭhabbadhātu   kāyaviññāṇadhātu  manodhātu
dhammadhātu   manoviññāṇadhātu   imā   kho   ānanda   aṭṭhārasa  dhātuyo
yato    jānāti    passati   ettāvatāpi   kho   ānanda   dhātukusalo
bhikkhūti alaṃ vacanāyāti.
     [238]   Siyā  pana  bhante  aññopi  pariyāyo  yathā  dhātukusalo
bhikkhūti   alaṃ   vacanāyāti   .  siyā  ānanda  chayimā  ānanda  dhātuyo
paṭhavīdhātu   āpodhātu   tejodhātu  vāyodhātu  ākāsadhātu  viññāṇadhātu
imā  kho  ānanda  cha  dhātuyo  yato  jānāti  passati ettāvatāpi kho
ānanda dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti.
     [239]   Siyā  pana  bhante  aññopi  pariyāyo  yathā  dhātukusalo
bhikkhūti   alaṃ   vacanāyāti   .  siyā  ānanda  chayimā  ānanda  dhātuyo
Sukhadhātu     dukkhadhātu    somanassadhātu    domanassadhātu    upekkhādhātu
avijjādhātu   imā   kho   ānanda  cha  dhātuyo  yato  jānāti  passati
ettāvatāpi kho ānanda dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti.
     [240]   Siyā  pana  bhante  aññopi  pariyāyo  yathā  dhātukusalo
bhikkhūti   alaṃ   vacanāyāti   .  siyā  ānanda  chayimā  ānanda  dhātuyo
kāmadhātu    nekkhammadhātu    byāpādadhātu   abyāpādadhātu   vihiṃsādhātu
avihiṃsādhātu   imā   kho   ānanda  cha  dhātuyo  yato  jānāti  passati
ettāvatāpi kho ānanda dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti.
     [241]   Siyā  pana  bhante  aññopi  pariyāyo  yathā  dhātukusalo
bhikkhūti   alaṃ   vacanāyāti   .   siyā   ānanda  tisso  imā  ānanda
dhātuyo   kāmadhātu   rūpadhātu   arūpadhātu   imā   kho  ānanda  tisso
dhātuyo    yato    pajānāti    passati   ettāvatāpi   kho   ānanda
dhātukusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti.
     [242]   Siyā  pana  bhante  aññopi  pariyāyo  yathā  dhātukusalo
bhikkhūti  alaṃ  vacanāyāti  .  siyā  ānanda  dve  imā  ānanda dhātuyo
saṅkhatādhātu  1-  asaṅkhatādhātu  imā  kho  ānanda  dve  dhātuyo yato
jānāti   passati   ettāvatāpi   kho  ānanda  dhātukusalo  bhikkhūti  alaṃ
vacanāyāti.
     [243]   Kittāvatā   pana   bhante   āyatanakusalo   bhikkhūti  alaṃ
vacanāyāti   .  cha  kho  panimāni  ānanda  ajjhattikabāhirāni  āyatanāni
@Footnote: 1 Yu. saṅkhatā ca dhātu asaṅkhatā ca dhātu.
Cakkhu   ceva   rūpā   1-  ca  sotañca  saddā  ca  ghānañca  gandhā  ca
jivhā   ca   rasā  ca  kāyo  ca  phoṭṭhabbā  ca  mano  ca  dhammā  ca
imāni    kho    ānanda    cha   ajjhattikabāhirāni   āyatanāni   yato
jānāti   passati   ettāvatā  kho  pana  ānanda  āyatanakusalo  bhikkhūti
alaṃ vacanāyāti.
     [244]   Kittāvatā   pana   bhante   paṭiccasamuppādakusalo  bhikkhūti
alaṃ   vacanāyāti   .   idha   ānanda   bhikkhu   evaṃ   jānāti  imasmiṃ
sati    idaṃ    hoti    imassuppādā   idaṃ   uppajjati   imasmiṃ   asati
idaṃ   na   hoti   imassa   nirodhā  idaṃ  nirujjhati  yadidaṃ  avijjāpaccayā
saṅkhārā     saṅkhārapaccayā     viññāṇaṃ     viññāṇapaccayā    nāmarūpaṃ
nāmarūpapaccayā    saḷāyatanaṃ    saḷāyatanapaccayā    phasso    phassapaccayā
vedanā      vedanāpaccayā     taṇhā     taṇhāpaccayā     upādānaṃ
upādānapaccayā    bhavo    bhavapaccayā   jāti   jātipaccayā   jarāmaraṇaṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā    sambhavanti    evametassa    kevalassa
dukkhakkhandhassa   samudayo   hoti   avijjāya   tveva   asesavirāganirodhā
saṅkhāranirodho     saṅkhāranirodhā     viññāṇanirodho     viññāṇanirodhā
nāmarūpanirodho     nāmarūpanirodhā    saḷāyatananirodho    saḷāyatananirodhā
phassanirodho   phassanirodhā   vedanānirodho  vedanānirodhā  taṇhānirodho
taṇhānirodhā      upādānanirodho      upādānanirodhā     bhavanirodho
bhavanirodhā    jātinirodho    jātinirodhā   jarāmaraṇaṃ   sokaparidevadukkha-
domanassupāyāsā    nirujjhanti   evametassa   kevalassa   dukkhakkhandhassa
@Footnote: 1 Yu. rūpañca.
Nirodho    hoti    ettāvatā    kho   ānanda   paṭiccasamuppādakusalo
bhikkhūti alaṃ vacanāyāti.
     [245]   Kittāvatā   pana   bhante  ṭhānāṭhānakusalo  bhikkhūti  alaṃ
vacanāyāti    .    idhānanda    bhikkhu    aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ
diṭṭhisampanno   puggalo   kiñci   saṅkhāraṃ   niccato   upagaccheyya  netaṃ
ṭhānaṃ   vijjatīti  pajānāti  .  ṭhānañca  kho  etaṃ  vijjati  yaṃ  puthujjano
kiñci   saṅkhāraṃ   niccato  upagaccheyya  ṭhānametaṃ  vijjatīti  pajānāti .
Aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ   diṭṭhisampanno   puggalo   kiñci  saṅkhāraṃ
sukhato   upagaccheyya   netaṃ  ṭhānaṃ  vijjatīti  pajānāti  .  ṭhānañca  kho
etaṃ   vijjati   yaṃ   puthujjano   kiñci   saṅkhāraṃ   sukhato   upagaccheyya
ṭhānametaṃ  vijjatīti  pajānāti  .  aṭṭhānametaṃ  anavakāso yaṃ diṭṭhisampanno
puggalo   kiñci   dhammaṃ   attato   upagaccheyya   netaṃ   ṭhānaṃ  vijjatīti
pajānāti   .   ṭhānañca   kho  etaṃ  vijjati  yaṃ  puthujjano  kiñci  dhammaṃ
attato upagaccheyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti.
     {245.1}  Aṭṭhānametaṃ  anavakāso  yaṃ diṭṭhisampanno puggalo mātaraṃ
jīvitā  voropeyya  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjatīti  pajānāti . Ṭhānañca kho etaṃ
vijjati  yaṃ puthujjano mātaraṃ jīvitā voropeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti.
Aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ   diṭṭhisampanno   puggalo   pitaraṃ   jīvitā
voropeyya  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjatīti  pajānāti. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ
Puthujjano    pitaraṃ    jīvitā    voropeyya   .pe.   arahantaṃ   jīvitā
voropeyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti.
     {245.2}   Aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ  diṭṭhisampanno  puggalo
duṭṭhacitto   tathāgatassa   lohitaṃ   uppādeyya   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti
pajānāti   .   ṭhānañca   kho   etaṃ  vijjati  yaṃ  puthujjano  duṭṭhacitto
tathāgatassa   lohitaṃ   uppādeyya   ṭhānametaṃ   vijjatīti   pajānāti  .
Aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ   diṭṭhisampanno   puggalo  saṅghaṃ  bhindeyya
netaṃ  ṭhānaṃ  vijjatīti  pajānāti  .  ṭhānañca  kho etaṃ vijjati yaṃ puthujjano
saṅghaṃ  bhindeyya  ṭhānametaṃ  vijjatīti  pajānāti  .  aṭṭhānametaṃ anavakāso
yaṃ  diṭṭhisampanno  puggalo  aññaṃ  satthāraṃ  uddiseyya  netaṃ ṭhānaṃ vijjatīti
pajānāti   .  ṭhānañca  kho  etaṃ  vijjati  yaṃ  puthujjano  aññaṃ  satthāraṃ
uddiseyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti.
     {245.3}   Aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ  ekissā  lokadhātuyā
dve    arahanto    sammāsambuddhā    apubbaṃ    acarimaṃ    uppajjeyyuṃ
netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti   pajānāti   .  ṭhānañca  kho  etaṃ  vijjati  yaṃ
ekissā    lokadhātuyā   eko   arahaṃ   sammāsambuddho   uppajjeyya
ṭhānametaṃ   vijjatīti  pajānāti  .  aṭṭhānametaṃ  anavakāso  yaṃ  ekissā
lokadhātuyā   dve   rājāno  cakkavattino  apubbaṃ  acarimaṃ  uppajjeyyuṃ
netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti   pajānāti   .  ṭhānañca  kho  etaṃ  vijjati  yaṃ
ekissā   lokadhātuyā  eko  rājā  cakkavatti  uppajjeyya  ṭhānametaṃ
vijjatīti pajānāti.
     {245.4}   Aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ   itthī   arahaṃ   assa
Sammāsambuddho   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti   pajānāti   .   ṭhānañca  kho
etaṃ   vijjati   yaṃ   puriso   arahaṃ   assa   sammāsambuddho   ṭhānametaṃ
vijjatīti   pajānāti   .   aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ   itthī  rājā
assa   cakkavatti   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti   pajānāti  .  ṭhānañca  kho
etaṃ   vijjati   yaṃ   puriso  rājā  assa  cakkavatti  ṭhānametaṃ  vijjatīti
pajānāti  .  aṭṭhānametaṃ  anavakāso  yaṃ  itthī  sakkattaṃ  kāreyya ...
Mārattaṃ   kāreyya   ...   brahmattaṃ   kāreyya  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjatīti
pajānāti  .  ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ puriso sakkattaṃ kāreyya 1- ...
Mārattaṃ kāreyya ... Brahmattaṃ kāreyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti.
     {245.5}  Aṭṭhānametaṃ  anavakāso  yaṃ kāyaduccaritassa iṭṭho kanto
manāpo   vipāko   nibbatteyya   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti  pajānāti .
Ṭhānañca   kho   etaṃ   vijjati   yaṃ   kāyaduccaritassa   aniṭṭho  akanto
amanāpo   vipāko   nibbatteyya   ṭhānametaṃ   vijjatīti   pajānāti  .
Aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ   vacīduccaritassa   ...  yaṃ  manoduccaritassa
iṭṭho   kanto   manāpo   vipāko   nibbatteyya  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjatīti
pajānāti   .   ṭhānañca  kho  etaṃ  vijjati  yaṃ  vacīduccaritassa  ...  yaṃ
manoduccaritassa    aniṭṭho   akanto   amanāpo   vipāko   nibbatteyya
ṭhānametaṃ    vijjatīti    pajānāti    .   aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ
kāyasucaritassa    aniṭṭho    akanto   amanāpo   vipāko   nibbatteyya
netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti   pajānāti   .  ṭhānañca  kho  etaṃ  vijjati  yaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha kareyya.
Kāyasucaritassa   iṭṭho   kanto  manāpo  vipāko  nibbatteyya  ṭhānametaṃ
vijjatīti   pajānāti   .  aṭṭhānametaṃ  anavakāso  yaṃ  vacīsucaritassa  ...
Yaṃ   manosucaritassa   aniṭṭho   akanto   amanāpo  vipāko  nibbatteyya
netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti   pajānāti   .  ṭhānañca  kho  etaṃ  vijjati  yaṃ
vacīsucaritassa   ...   yaṃ  manosucaritassa  iṭṭho  kanto  manāpo  vipāko
nibbatteyya ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti.
     {245.6}  Aṭṭhānametaṃ  anavakāso  yaṃ  kāyaduccaritasamaṅgī taṃnidānā
tappaccayā   kāyassa  bhedā  parammaraṇā  sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ  upapajjeyya
netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti   pajānāti   .  ṭhānañca  kho  etaṃ  vijjati  yaṃ
kāyaduccaritasamaṅgī   taṃnidānā   tappaccayā   kāyassa   bhedā  parammaraṇā
apāyaṃ  duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ  upapajjeyya  ṭhānametaṃ vijjatīti pajānāti.
Aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ   vacīduccaritasamaṅgī   taṃnidānā   tappaccayā
kāyassa  bhedā  parammaraṇā  sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ  upapajjeyya  netaṃ  ṭhānaṃ
vijjatīti  pajānāti  .  ṭhānañca  kho  etaṃ vijjati yaṃ vacīduccaritasamaṅgī ...
Yaṃ    manoduccaritasamaṅgī    taṃnidānā    tappaccayā    kāyassa    bhedā
parammaraṇā   apāyaṃ   duggatiṃ   vinipātaṃ   nirayaṃ   upapajjeyya   ṭhānametaṃ
vijjatīti pajānāti.
     {245.7}  Aṭṭhānametaṃ  anavakāso  yaṃ  kāyasucaritasamaṅgī  taṃnidānā
tappaccayā   kāyassa   bhedā  parammaraṇā  apāyaṃ  duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ
upapajjeyya  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjatīti  pajānāti  .  ṭhānañca kho etaṃ vijjati
yaṃ   kāyasucaritasamaṅgī   taṃnidānā  tappaccayā  kāyassa  bhedā  parammaraṇā
Sugatiṃ   saggaṃ   lokaṃ   upapajjeyya   ṭhānametaṃ   vijjatīti   pajānāti .
Aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ  vacīsucaritasamaṅgī  ...  yaṃ  manosucaritasamaṅgī
taṃnidānā   tappaccayā   kāyassa   bhedā   parammaraṇā   apāyaṃ   duggatiṃ
vinipātaṃ   nirayaṃ   upapajjeyya   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjatīti   pajānāti  .
Ṭhānañca  kho  etaṃ  vijjati  yaṃ  vacīsucaritasamaṅgī  ...  yaṃ manosucaritasamaṅgī
taṃnidānā   tappaccayā   kāyassa   bhedā  parammaraṇā  sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ
upapajjeyya    ṭhānametaṃ   vijjatīti   pajānāti   .   ettāvatā   kho
ānanda ṭhānāṭhānakusalo bhikkhūti alaṃ vacanāyāti.
     [246]   Evaṃ   vutte  āyasmā  ānando  bhagavantaṃ  etadavoca
acchariyaṃ  bhante  abbhūtaṃ  bhante  ko  nāmāyaṃ  bhante  dhammapariyāyoti .
Tasmātiha   tvaṃ   ānanda   imaṃ  dhammapariyāyaṃ  bahudhātukotipi  naṃ  dhārehi
catuparivaṭṭotipi   naṃ   dhārehi  dhammādāsotipi  naṃ  dhārehi  amatadundubhītipi
naṃ dhārehi anuttaro saṅgāmavijayotipi naṃ dhārehīti.
     Idamavoca    bhagavā    attamano   āyasmā   ānando   bhagavato
bhāsitaṃ abhinandīti.
                  Bahudhātukasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
                       ---------
                        Isigilisuttaṃ
     [247]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  rājagahe  viharati
isigilismiṃ  pabbate  .  tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  bhikkhavoti.
Bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     [248]   Bhagavā   etadavoca  passatha  no  tumhe  bhikkhave  etaṃ
vebhāraṃ  pabbatanti  .  evambhante  .  etassa  kho  bhikkhave vebhārassa
pabbatassa   aññāva   samaññā   ahosi   aññā   paññatti   .   passatha
no   tumhe   bhikkhave   etaṃ   paṇḍavaṃ   pabbatanti  .  evambhante .
Etassapi    kho    bhikkhave   paṇḍavassa   pabbatassa   aññāva   samaññā
ahosi   aññā   paññatti   .   passatha   no   tumhe   bhikkhave  etaṃ
vepullaṃ  pabbatanti  .  evambhante  .  etassapi  kho bhikkhave vepullassa
pabbatassa   aññāva   samaññā   ahosi   aññā   paññatti   .   passatha
no   tumhe   bhikkhave   etaṃ   gijjhakūṭaṃ  pabbatanti  .  evambhante .
Etassapi    kho   bhikkhave   gijjhakūṭassa   pabbatassa   aññāva   samaññā
ahosi   aññā   paññatti   .   passatha   no   tumhe   bhikkhave   imaṃ
isigiliṃ   pabbatanti   .   evambhante   .   imassa   kho  pana  bhikkhave
isigilissa pabbatassa esāva samaññā ahosi esā paññatti.
     [249]    Bhūtapubbaṃ   bhikkhave   pañca   paccekabuddhasatāni   imasmiṃ
isigilismiṃ   pabbate  ciranivāsino  ahesuṃ  .  te  imaṃ  pabbataṃ  pavisantā
Dissanti   paviṭṭhā   na  dissanti  .  tamenaṃ  manussā  disvā  evamāhaṃsu
ayaṃ  pabbato  ime  isī  gilatīti  isigili  isigilītveva  samaññā udapādi.
Ācikkhissāmi   bhikkhave   paccekabuddhānaṃ   nāmāni  kittayissāmi  bhikkhave
paccekabuddhānaṃ   nāmāni   desissāmi   bhikkhave  paccekabuddhānaṃ  nāmāni
taṃ  suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti . Evambhanteti jo te bhikkhū
bhagavato paccassosuṃ.
     [250]  Bhagavā etadavoca ariṭṭho nāma bhikkhave paccekasambuddho 1-
imasmiṃ    isigilismiṃ    pabbate    ciranivāsī    ahosi    .   upariṭṭho
nāma   bhikkhave   paccekasambuddho   imasmiṃ  isigilismiṃ  pabbate  ciranivāsī
ahosi   .   tagarasikhī  nāma  bhikkhave  paccekasambuddho  imasmiṃ  isigilismiṃ
pabbate   ciranivāsī   ahosi  .  yasassī  nāma  bhikkhave  paccekasambuddho
imasmiṃ   isigilismiṃ   pabbate   ciranivāsī   ahosi   .   sudassano  nāma
bhikkhave    paccekasambuddho    imasmiṃ    isigilismiṃ   pabbate   ciranivāsī
ahosi   .   piyadassī  nāma  bhikkhave  paccekasambuddho  imasmiṃ  isigilismiṃ
pabbate  ciranivāsī  ahosi  .  gandhāro  nāma  bhikkhave  paccekasambuddho
imasmiṃ   isigilismiṃ   pabbate   ciranivāsī   ahosi   .   piṇḍolo  nāma
bhikkhave    paccekasambuddho    imasmiṃ    isigilismiṃ   pabbate   ciranivāsī
ahosi   .  upāsabho  nāma  bhikkhave  paccekasambuddho  imasmiṃ  isigilismiṃ
pabbate   ciranivāsī   ahosi   .  nitho  nāma  bhikkhave  paccekasambuddho
imasmiṃ   isigilismiṃ   pabbate  ciranivāsī  ahosi  .  tatho  nāma  bhikkhave
@Footnote: 1 Yu. sabbattha paccekabuddho.
Paccekasambuddho   imasmiṃ   isigilismiṃ   pabbate   ciranivāsī   ahosi  .
Sutavā   nāma   bhikkhave   paccekasambuddho   imasmiṃ   isigilismiṃ  pabbate
ciranivāsī   ahosi   .   bhāvitatto   nāma   bhikkhave   paccekasambuddho
imasmiṃ isigilismiṃ pabbate ciranivāsī ahosi.
     [251] Ye sattasārā anighā nirāsā
              paccekamevajjhagamuṃ subodhiṃ
              tesaṃ visallāna naruttamānaṃ
              nāmāni me kittayato suṇātha
              ariṭṭho upariṭṭho tagarasikhī yasassī
              sudassano piyadassī ca buddho 1-
              gandhāro piṇḍolo upāsabho ca
              nitho tatho sutavā bhāvitatto
              sumbho subho methulo 2- aṭṭhamo ca
              athassumegho anigho sudāṭho
              paccekabuddhā bhavanettikhīṇā
              hiṅgū ca hiṅgo ca mahānubhāvā
              dve jālino munino aṭṭhako ca
              atha kosallo 3- buddho atho subāhu
              upanemiso nemiso santacitto
              sacco tatho virajo paṇḍito ca
@Footnote: 1 Ma. susambuddho .  2 matulo .  3 Po. Yu. kosalo.
              Kāḷūpakāḷā vijito jito ca
              aṅgo ca paṅgo ca guticchito 1- ca
              passī jahi upadhiṃ dukkhamūlaṃ
              aparājito mārabalaṃ ajesi
              satthā pavattā sarabhaṅgo lomahaṃso
              uccaṅgamāyo asito anāsavo
              manomayo mānacchido ca bandhumā
              tadādhimutto vimalo ca ketumā
              ketumbarāgo ca mātaṅgo ariyo
              athaccuto accutagāmabyāmako
              sumaṅgalo dabbilo supatiṭṭhito
              asayho khemābhirato ca sorato
              durannayo saṅgho athopi ujjayo
              aparo muni sayho anomanikkamo 2-
              ānanda nando upanando dvādasa
              bhāradvājo antimadehadhārī
              bodhi mahānāmo athopi uttaro
              kesī sikhī sundaro bhāradvājo
@Footnote: 1 Yu. gutijjitoti dissati .  2 Yu. anomanikkhamo .  3 Yu. bhāradvājā.
              Tissūpatissā bhavabandhanacchidā
              upasīdarī 1- taṇhacchido ca sīdarī 1-
              buddho ahu maṅgalo vītarāgo
              usabhacchidā jāliniṃ dukkhamūlaṃ
              santaṃ padaṃ ajjhagamūpaṇīto
              uposatho sundaro saccanāmo
              jeto jayanto padumo uppalo ca
              padumuttaro rakkhito pabbato ca
              mānatthaddho sobhito vītarāgo
              kaṇho ca buddho suvimuttacitto
              ete ca aññe ca mahānubhāvā
              paccekabuddhā bhavanettikhīṇā
              te sabbasaṅgādhigate mahesī
               parinibbute vandatha appameyyeti.
                  Isigilisuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. upasikhi. sikhari.
                     Mahācattārīsakasuttaṃ
     [252]   Evamme   sutaṃ   ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
jetavane   anāthapiṇḍikassa   ārāme   .   tatra   kho   bhagavā  bhikkhū
āmantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ .
Bhagavā    etadavoca   ariyaṃ   vo   bhikkhave   sammāsamādhiṃ   desissāmi
saupanisaṃ   saparikkhāraṃ   taṃ   suṇātha   sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti .
Evambhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     [253]    Bhagavā    etadavoca   katamo   ca   bhikkhave   ariyo
sammāsamādhi     saupaniso     saparikkhāro     seyyathīdaṃ     sammādiṭṭhi
sammāsaṅkappo      sammāvācā      sammākammanto      sammāājīvo
sammāvāyāmo  sammāsati  yā  kho  bhikkhave  imehi  sattaṅgehi  cittassa
ekaggatā  parikkhatā  ayaṃ  vuccati  bhikkhave  ariyo  sammāsamādhi saupaniso
itipi saparikkhāro itipīti 1-.
     [254]   Tatra  bhikkhave  sammādiṭṭhi  pubbaṅgamā  hoti  .  kathañca
bhikkhave   sammādiṭṭhi   pubbaṅgamā   hoti   .   micchādiṭṭhiṃ  micchādiṭṭhīti
pajānāti    sammādiṭṭhiṃ    sammādiṭṭhīti   pajānāti   .   sāssa   hoti
sammādiṭṭhi.
     [255]   Katamā   ca  bhikkhave  micchādiṭṭhi  .  natthi  dinnaṃ  natthi
yiṭṭhaṃ    natthi    hutaṃ   natthi   sukatadukkaṭānaṃ   kammānaṃ   phalaṃ   vipāko
@Footnote: 1 Ma. Yu. itipi.
Natthi  ayaṃ  loko  natthi  paro  loko  natthi  mātā  natthi  pitā  natthi
sattā    opapātikā    natthi    loke    samaṇabrāhmaṇā   sammaggatā
sammāpaṭipannā    ye   imañca   lokaṃ   parañca   lokaṃ   sayaṃ   abhiññā
sacchikatvā pavedentīti ayaṃ bhikkhave micchādiṭṭhi.
     [256]   Katamā   ca   bhikkhave   sammādiṭṭhi   .   sammādiṭṭhiṃpahaṃ
bhikkhave    dvayaṃ    vadāmi    atthi    bhikkhave    sammādiṭṭhi   sāsavā
puññabhāgiyā    upadhivepakkā    atthi    bhikkhave    sammādiṭṭhi   ariyā
anāsavā lokuttarā maggaṅgā.
     [257]   Katamā   ca   bhikkhave  sammādiṭṭhi  sāsavā  puññabhāgiyā
upadhivepakkā    .   atthi   dinnaṃ   atthi   yiṭṭhaṃ   atthi   hutaṃ   atthi
sukatadukkaṭānaṃ   kammānaṃ   phalaṃ   vipāko  atthi  ayaṃ  loko  atthi  paro
loko   atthi   mātā   atthi   pitā  atthi  sattā  opapātikā  atthi
loke    samaṇabrāhmaṇā    sammaggatā    sammāpaṭipannā   ye   imañca
lokaṃ   parañca   lokaṃ   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā   pavedentīti   ayaṃ
bhikkhave sammādiṭṭhi sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā.
     [258]  Katamā  ca  bhikkhave  sammādiṭṭhi ariyā anāsavā lokuttarā
maggaṅgā    .    yā    kho   bhikkhave   ariyacittassa   anāsavacittassa
ariyamaggasamaṅgino     ariyamaggaṃ     bhāvayato     paññā     paññindriyaṃ
paññāphalaṃ   dhammavicayasambojjhaṅgo   sammādiṭṭhi   maggaṅgaṃ   ayaṃ   bhikkhave
sammādiṭṭhi  ariyā  anāsavā  lokuttarā maggaṅgā. So 1- micchādiṭṭhiyā
@Footnote: 1 Yu. yo.
Pahānāya   vāyamati   sammādiṭṭhiyā   upasampadāya   .   svāssa   hoti
sammāvāyāmo   .   so   sato   micchādiṭṭhiṃ  pajahati  sato  sammādiṭṭhiṃ
upasampajja   viharati   .   sāssa   hoti  sammāsati  .  itissime  tayo
dhammā     sammādiṭṭhiṃ     anuparidhāvanti     anuparivattanti     seyyathīdaṃ
sammādiṭṭhi sammāvāyāmo sammāsati.
     [259]   Tatra  bhikkhave  sammādiṭṭhi  pubbaṅgamā  hoti  .  kathañca
bhikkhave     sammādiṭṭhi     pubbaṅgamā     hoti    .    micchāsaṅkappaṃ
micchāsaṅkappoti      pajānāti      sammāsaṅkappaṃ      sammāsaṅkappoti
pajānāti. Sāssa hoti sammādiṭṭhi.
     [260]   Katamo   ca   bhikkhave  micchāsaṅkappo  .  kāmasaṅkappo
byāpādasaṅkappo vihiṃsāsaṅkappo ayaṃ bhikkhave micchāsaṅkappo.
     [261]   Katamo  ca  bhikkhave  sammāsaṅkappo  .  sammāsaṅkappaṃpahaṃ
bhikkhave    dvayaṃ    vadāmi   atthi   bhikkhave   sammāsaṅkappo   sāsavo
puññabhāgiyo     upadhivepakko     atthi     bhikkhave     sammāsaṅkappo
ariyo anāsavo lokuttaro maggaṅgo.
     [262]  Katamo  ca  bhikkhave  sammāsaṅkappo  sāsavo  puññabhāgiyo
upadhivepakko       .       nekkhammasaṅkappo      abyāpādasaṅkappo
avihiṃsāsaṅkappo      ayaṃ      bhikkhave     sammāsaṅkappo     sāsavo
puññabhāgiyo upadhivepakko.
     [263]   Katamo   ca   bhikkhave  sammāsaṅkappo  ariyo  anāsavo
Lokuttaro  maggaṅgo  .  yo  kho  bhikkhave  ariyacittassa  anāsavacittassa
ariyamaggasamaṅgino      ariyamaggaṃ      bhāvayato     takko     vitakko
saṅkappo   appanā   byappanā   cetaso  abhiniropanā  vacīsaṅkhāro  1-
ayaṃ  bhikkhave  sammāsaṅkappo  ariyo  anāsavo  lokuttaro  maggaṅgo .
So     micchāsaṅkappassa     pahānāya     vāyamati     sammāsaṅkappassa
upasampadāya    .   svāssa   hoti   sammāvāyāmo   .   so   sato
micchāsaṅkappaṃ   pajahati   sato   sammāsaṅkappaṃ   upasampajja   viharati  .
Sāssa   hoti  sammāsati  .  itissime  2-  tayo  dhammā  sammāsaṅkappaṃ
anuparidhāvanti    anuparivattanti    seyyathīdaṃ   sammādiṭṭhi   sammāvāyāmo
sammāsati.
     [264]   Tatra  bhikkhave  sammādiṭṭhi  pubbaṅgamā  hoti  .  kathañca
bhikkhave   sammādiṭṭhi   pubbaṅgamā   hoti   .  micchāvācaṃ  micchāvācāti
pajānāti    sammāvācaṃ   sammāvācāti   pajānāti   .   sāssa   hoti
sammādiṭṭhi.
     [265]   Katamā  ca  bhikkhave  micchāvācā  .  musāvādo  pisuṇā
vācā pharusā vācā samphappalāpo ayaṃ bhikkhave micchāvācā.
     [266]  Katamā  ca  bhikkhave  sammāvācā . Sammāvācaṃpahaṃ bhikkhave
dvayaṃ    vadāmi   atthi   bhikkhave   sammāvācā   sāsavā   puññabhāgiyā
upadhivepakkā   atthi  bhikkhave  sammāvācā  ariyā  anāsavā  lokuttarā
maggaṅgā.
@Footnote: 1 Yu. vācāsaṅkhāro .  2 Ma. itiyime.
     [267]   Katamā   ca  bhikkhave  sammāvācā  sāsavā  puññabhāgiyā
upadhivepakkā   .   musāvādā   veramaṇī   pisuṇāya   vācāya   veramaṇī
pharusāya    vācāya   veramaṇī   samphappalāpā   veramaṇī   ayaṃ   bhikkhave
sammāvācā sāsavā puññabhāgiyā upadhivepakkā.
     [268]  Katamā  ca  bhikkhave sammāvācā ariyā anāsavā lokuttarā
maggaṅgā    .    yā    kho   bhikkhave   ariyacittassa   anāsavacittassa
ariyamaggasamaṅgino  ariyamaggaṃ  bhāvayato  catūhipi  vacīduccaritehi  ārati virati
paṭivirati  veramaṇī  ayaṃ  bhikkhave  sammāvācā  ariyā  anāsavā lokuttarā
maggaṅgā   .   so   micchāvācāya   pahānāya   vāyamati  sammāvācāya
upasampadāya  .  svāssa  hoti  sammāvāyāmo  .  so  sato micchāvācaṃ
pajahati    sato   sammāvācaṃ   upasampajja   viharati   .   sāssa   hoti
sammāsati    .   itissime   tayo   dhammā   sammāvācaṃ   anuparidhāvanti
anuparivattanti seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāvāyāmo sammāsati.
     [269]   Tatra  bhikkhave  sammādiṭṭhi  pubbaṅgamā  hoti  .  kathañca
bhikkhave     sammādiṭṭhi     pubbaṅgamā     hoti    .    micchākammantaṃ
micchākammantoti      pajānāti      sammākammantaṃ      sammākammantoti
pajānāti. Sāssa hoti sammādiṭṭhi.
     [270]   Katamo   ca   bhikkhave  micchākammanto  .  pāṇātipāto
adinnādānaṃ kāmesumicchācāro ayaṃ bhikkhave micchākammanto.
     [271]   Katamo  ca  bhikkhave  sammākammanto  .  sammākammantaṃpahaṃ
Bhikkhave    dvayaṃ    vadāmi   atthi   bhikkhave   sammākammanto   sāsavo
puññabhāgiyo    upadhivepakko   atthi   bhikkhave   sammākammanto   ariyo
anāsavo lokuttaro maggaṅgo.
     [272]    Katamo    ca    bhikkhave    sammākammanto    sāsavo
puññabhāgiyo   upadhivepakko   .   atthi  bhikkhave  pāṇātipātā  veramaṇī
adinnādānā    veramaṇī   kāmesumicchācārā   veramaṇī   ayaṃ   bhikkhave
sammākammanto sāsavo puññabhāgiyo upadhivepakko.
     [273]   Katamo   ca   bhikkhave  sammākammanto  ariyo  anāsavo
lokuttaro  maggaṅgo  .  yā  kho  bhikkhave  ariyacittassa  anāsavacittassa
ariyamaggasamaṅgino     ariyamaggaṃ     bhāvayato    tīhipi    kāyaduccaritehi
ārati   virati   paṭivirati   veramaṇī  ayaṃ  bhikkhave  sammākammanto  ariyo
anāsavo   lokuttaro   maggaṅgo   .   so  micchākammantassa  pahānāya
vāyamati     sammākammantassa     upasampadāya    .    svāssa    hoti
sammāvāyāmo    .    so    sato    micchākammantaṃ    pajahati   sato
sammākammantaṃ   upasampajja   viharati   .   sāssa   hoti   sammāsati .
Itissime   tayo   dhammā   sammākammantaṃ   anuparidhāvanti   anuparivattanti
seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāvāyāmo sammāsati.
     [274]   Tatra  bhikkhave  sammādiṭṭhi  pubbaṅgamā  hoti  .  kathañca
bhikkhave     sammādiṭṭhi     pubbaṅgamā     hoti     .    micchāājīvaṃ
micchāājīvoti   pajānāti   sammāājīvaṃ   sammāājīvoti   pajānāti .
Sāssa hoti sammādiṭṭhi.
     [275]   Katamo   ca   bhikkhave  micchāājīvo  .  kuhanā  lapanā
nemittakatā   nippesikatā   lābhena   lābhaṃ   nijigiṃsanatā   ayaṃ  bhikkhave
micchāājīvo.
     [276]   Katamo   ca   bhikkhave  sammāājīvo  .  sammāājīvaṃpahaṃ
bhikkhave   dvayaṃ   vadāmi   atthi   bhikkhave   sammāājīvo   puññabhāgiyo
upadhivepakko  atthi  bhikkhave  sammāājīvo  ariyo  anāsavo  lokuttaro
maggaṅgo.
     [277]   Katamo  ca  bhikkhave  sammāājīvo  sāsavo  puññabhāgiyo
upadhivepakko   .   idha   bhikkhave   ariyasāvako   micchāājīvaṃ   pahāya
sammāājīvena   jīvikaṃ   kappeti   ayaṃ   bhikkhave  sammāājīvo  sāsavo
puññabhāgiyo upadhivepakko.
     [278]  Katamo  ca bhikkhave sammāājīvo ariyo anāsavo lokuttaro
maggaṅgo    .    yā    kho   bhikkhave   ariyacittassa   anāsavacittassa
ariyamaggasamaṅgino   ariyamaggaṃ   bhāvayato   micchāājīvā   ārati   virati
paṭivirati  veramaṇī  ayaṃ  bhikkhave  sammāājīvo  ariyo anāsavo lokuttaro
maggaṅgo   .   so   micchāājīvassa  pahānāya  vāyamati  sammāājīvassa
upasampadāya    .   svāssa   hoti   sammāvāyāmo   .   so   sato
micchāājīvaṃ   pajahati   sato  sammāājīvaṃ  upasampajja  viharati  .  sāssa
hoti    sammāsati    .    itissime    tayo    dhammā    sammāājīvaṃ
Anuparidhāvanti    anuparivattanti    seyyathīdaṃ   sammādiṭṭhi   sammāvāyāmo
sammāsati.
     [279]   Tatra  bhikkhave  sammādiṭṭhi  pubbaṅgamā  hoti  .  kathañca
bhikkhave   sammādiṭṭhi   pubbaṅgamā   hoti   .   sammādiṭṭhissa   bhikkhave
sammāsaṅkappo     pahoti     sammāsaṅkappassa    sammāvācā    pahoti
sammāvācassa       sammākammanto       pahoti       sammākammantassa
sammāājīvo     pahoti     sammāājīvassa    sammāvāyāmo    pahoti
sammāvāyāmassa   sammāsati   pahoti   sammāsatissa   sammāsamādhi  pahoti
sammāsamādhissa     sammāñāṇaṃ    pahoti    sammāñāṇassa    sammāvimutti
pahoti   .   iti   kho   bhikkhave   aṭṭhaṅgasamannāgato   sekho  [1]-
dasahaṅgasamannāgato arahā hoti. [2]-
     [280]   Tatra  bhikkhave  sammādiṭṭhi  pubbaṅgamā  hoti  .  kathañca
bhikkhave   sammādiṭṭhi   pubbaṅgamā   hoti   .   sammādiṭṭhissa   bhikkhave
micchādiṭṭhi   nijjiṇṇā   hoti   .   ye  ca  micchādiṭṭhipaccayā  aneke
pāpakā   akusalā   dhammā   sambhavanti   te   cassa   nijjiṇṇā  honti
sammādiṭṭhipaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ  gacchanti.
Sammāsaṅkappassa    bhikkhave   micchāsaṅkappo   nijjiṇṇo   hoti   .pe.
Sammāvācassa  bhikkhave  micchāvācā  nijjiṇṇā  hoti ... Sammākammantassa
bhikkhave    micchākammanto    nijjiṇṇo    hoti   ...   sammāājīvassa
bhikkhave    micchāājīvo    nijjiṇṇo    hoti   ...   sammāvāyāmassa
@Footnote: 1 Yu. paṭipado .  2 Po. Ma. tatrapi sammāñāṇena aneke pāpakā akusalā dhammā
@vigatā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
Bhikkhave   micchāvāyāmo   nijjiṇṇo   hoti  ...  sammāsatissa  bhikkhave
micchāsati   nijjiṇṇā   hoti  ...  sammāsamādhissa  bhikkhave  micchāsamādhi
nijjiṇṇo   hoti   ...   sammāñāṇassa   bhikkhave   micchāñāṇaṃ  nijjiṇṇaṃ
hoti   ...   sammāvimuttassa  bhikkhave  micchāvimutti  nijjiṇṇā  hoti .
Ye  ca  micchāvimuttipaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti
te    cassa    nijjiṇṇā    honti   sammāvimuttipaccayā   ca   aneke
kusalā   dhammā   bhāvanāpāripūriṃ   gacchanti  .  iti  kho  bhikkhave  vīsati
kusalapakkhā    vīsati   akusalapakkhā   .   mahācattārīsako   dhammapariyāyo
pavattito   appaṭivattiyo   samaṇena  vā  brāhmaṇena  vā  devena  vā
mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasminti.
     [281]  Yo  hi  koci  bhikkhave  samaṇo  vā  brāhmaṇo  vā imaṃ
mahācattārīsakaṃ    dhammapariyāyaṃ    garahitabbaṃ    paṭikkositabbaṃ    maññeyya
tassa   diṭṭheva   dhamme   dasa   sahadhammikā  vādānuvādā  gārayhaṭṭhānaṃ
āgacchanti   .   sammādiṭṭhiñce   bhavaṃ   garahati   ye   ca   micchādiṭṭhī
samaṇabrāhmaṇā    te    bhoto   pujjā   te   bhoto   pāsaṃsā  .
Sammāsaṅkappañce   bhavaṃ   garahati  ye  ca  micchāsaṅkappā  samaṇabrāhmaṇā
te   bhoto   pujjā   te   bhoto   pāsaṃsā  .  sammāvācañce  bhavaṃ
garahati  ...  sammākammantañce  bhavaṃ  garahati  ...  sammāājīvañce  bhavaṃ
garahati   ...   sammāvāyāmañce  bhavaṃ  garahati  ...  sammāsatiñce  bhavaṃ
garahati   ...   sammāsamādhiñce  bhavaṃ  garahati  ...  sammāñāṇañce  bhavaṃ
Garahati   ...   sammāvimuttiñce   bhavaṃ  garahati  ye  [1]-  micchāvimuttī
samaṇabrāhmaṇā  te  bhoto  pujjā  te  bhoto  pāsaṃsā . Yekeci 2-
bhikkhave    samaṇā    vā    brāhmaṇā    vā    imaṃ   mahācattārīsakaṃ
dhammapariyāyaṃ   garahitabbaṃ   paṭikkositabbaṃ  maññeyyuṃ  tassa  diṭṭheva  dhamme
ime   dasa   sahadhammikā   vādānuvādā   gārayhaṭṭhānaṃ   āgacchanti .
Yepi   te  bhikkhave  ahesuṃ  ukkalā  3-  vassabhaññā  4-  ahetuvādā
akiriyavādā    natthikavādā    tepi   mahācattārīsakaṃ   dhammapariyāyaṃ   na
garahitabbaṃ     na     paṭikkositabbaṃ    maññeyyuṃ    taṃ    kissa    hetu
nindābyārosaupārambhabhayāti.
     Idamavoca    bhagavā    attamanā   te   bhikkhū   bhagavato   bhāsitaṃ
abhinandunti.
               Mahācattārīsakasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
                       --------
@Footnote: 1 Yu. etthantare casaddo atthi .  2 Yu. yo hi koci. Po. Ma. yo
@koci. 3 Ma. Yu. okkalā .   4 Ma. vayabhiññā.



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 14 page 1-189. http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=14&item=1&items=281              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=14&item=1&items=281&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=14&item=1&items=281              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=14&item=1&items=281              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :