ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ฉบับหลวง   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ ภาษาบาลี อักษรไทย พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๔ วินย. มหาวคฺโค (๑)
                           วินยปิฏเก มหาวคฺคสฺส
                                    ปฐโม ภาโค
                                     ----------
             นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
                                    มหาขนฺธกํ
     [๑]   เตน   สมเยน  พุทฺโธ  ภควา  อุรุเวลายํ  วิหรติ  นชฺชา
เนรญฺชราย   ตีเร   โพธิรุกฺขมูเล   ปฐมาภิสมฺพุทฺโธ  ฯ  อถโข  ภควา
โพธิรุกฺขมูเล   สตฺตาหํ   เอกปลฺลงฺเกน   นิสีทิ   วิมุตฺติสุขปฏิสํเวที   ฯ
อถโข   ภควา   รตฺติยา   ปฐมํ   ยามํ  ปฏิจฺจสมุปฺปาทํ  อนุโลมปฏิโลมํ
มนสากาสิ
     {๑.๑}   อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขารา   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺญาณํ
วิญฺญาณปจฺจยา        นามรูปํ        นามรูปปจฺจยา        สฬายตนํ
สฬายตนปจฺจยา     ผสฺโส    ผสฺสปจฺจยา    เวทนา    เวทนาปจฺจยา
ตณฺหา   ตณฺหาปจฺจยา   อุปาทานํ   อุปาทานปจฺจยา   ภโว   ภวปจฺจยา
ชาติ     ชาติปจฺจยา     ชรามรณํ     โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา
สมฺภวนฺติ    เอวเมตสฺส    เกวลสฺส    ทุกฺขกฺขนฺธสฺส   สมุทโย   โหติ
อวิชฺชาย   เตฺวว   อเสสวิราคนิโรธา   สงฺขารนิโรโธ   สงฺขารนิโรธา
วิญฺญาณนิโรโธ     วิญฺญาณนิโรธา     นามรูปนิโรโธ     นามรูปนิโรธา
สฬายตนนิโรโธ      สฬายตนนิโรธา      ผสฺสนิโรโธ     ผสฺสนิโรธา
เวทนานิโรโธ      เวทนานิโรธา      ตณฺหานิโรโธ     ตณฺหานิโรธา
อุปาทานนิโรโธ   อุปาทานนิโรธา   ภวนิโรโธ   ภวนิโรธา  ชาตินิโรโธ
ชาตินิโรธา         ชรามรณํ         โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา
นิรุชฺฌนฺติ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตีติ ฯ
     {๑.๒}   อถโข  ภควา  เอตมตฺถํ  วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ
อุทาเนสิ
              ยทา หเว ปาตุภวนฺติ ธมฺมา
              อาตาปิโน ฌายโต พฺราหฺมณสฺส
              อถสฺส กงฺขา วปยนฺติ สพฺพา
              ยโต ปชานาติ สเหตุธมฺมนฺติ ฯ
     [๒]   อถโข   ภควา   รตฺติยา   มชฺฌิมํ   ยามํ  ปฏิจฺจสมุปฺปาทํ
อนุโลมปฏิโลมํ มนสากาสิ
     {๒.๑}   อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขารา   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺญาณํ
วิญฺญาณปจฺจยา    นามรูปํ   นามรูปปจฺจยา   สฬายตนํ   สฬายตนปจฺจยา
ผสฺโส   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   เวทนาปจฺจยา   ตณฺหา   ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ    อุปาทานปจฺจยา    ภโว   ภวปจฺจยา   ชาติ   ชาติปจฺจยา
ชรามรณํ    โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา    สมฺภวนฺติ    เอวเมตสฺส
เกวลสฺส  ทุกฺขกฺขนฺธสฺส  สมุทโย  โหติ อวิชฺชาย เตฺวว อเสสวิราคนิโรธา
สงฺขารนิโรโธ     สงฺขารนิโรธา     วิญฺญาณนิโรโธ     วิญฺญาณนิโรธา
นามรูปนิโรโธ     นามรูปนิโรธา    สฬายตนนิโรโธ    สฬายตนนิโรธา
ผสฺสนิโรโธ   ผสฺสนิโรธา   เวทนานิโรโธ  เวทนานิโรธา  ตณฺหานิโรโธ
ตณฺหานิโรธา   อุปาทานนิโรโธ   อุปาทานนิโรธา  ภวนิโรโธ  ภวนิโรธา
ชาตินิโรโธ    ชาตินิโรธา   ชรามรณํ   โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา
นิรุชฺฌนฺติ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตีติ ฯ
     {๒.๒}   อถโข  ภควา  เอตมตฺถํ  วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ
อุทาเนสิ
              ยทา หเว ปาตุภวนฺติ ธมฺมา
              อาตาปิโน ฌายโต พฺราหฺมณสฺส
              อถสฺส กงฺขา วปยนฺติ สพฺพา
              ยโต ขยํ ปจฺจยานํ อเวทีติ ฯ
     [๓]   อถโข   ภควา   รตฺติยา   ปจฺฉิมํ   ยามํ  ปฏิจฺจสมุปฺปาทํ
อนุโลมปฏิโลมํ มนสากาสิ
     {๓.๑}   อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขารา   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺญาณํ
วิญฺญาณปจฺจยา    นามรูปํ   นามรูปปจฺจยา   สฬายตนํ   สฬายตนปจฺจยา
ผสฺโส   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   เวทนาปจฺจยา   ตณฺหา   ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ    อุปาทานปจฺจยา    ภโว   ภวปจฺจยา   ชาติ   ชาติปจฺจยา
ชรามรณํ    โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา    สมฺภวนฺติ    เอวเมตสฺส
เกวลสฺส  ทุกฺขกฺขนฺธสฺส  สมุทโย  โหติ อวิชฺชาย เตฺวว อเสสวิราคนิโรธา
สงฺขารนิโรโธ     สงฺขารนิโรธา     วิญฺญาณนิโรโธ     วิญฺญาณนิโรธา
นามรูปนิโรโธ     นามรูปนิโรธา    สฬายตนนิโรโธ    สฬายตนนิโรธา
ผสฺสนิโรโธ   ผสฺสนิโรธา   เวทนานิโรโธ  เวทนานิโรธา  ตณฺหานิโรโธ
ตณฺหานิโรธา
อุปาทานนิโรโธ   อุปาทานนิโรธา   ภวนิโรโธ   ภวนิโรธา  ชาตินิโรโธ
ชาตินิโรธา    ชรามรณํ    โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา    นิรุชฺฌนฺติ
เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตีติ ฯ
     {๓.๒}   อถโข  ภควา  เอตมตฺถํ  วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ
อุทาเนสิ
              ยทา หเว ปาตุภวนฺติ ธมฺมา
              อาตาปิโน ฌายโต พฺราหฺมณสฺส
              วิธูปยํ ติฏฺฐติ มารเสนํ
              สุริโยว ๑- โอภาสยมนฺตลิกฺขนฺติ ฯ
                               โพธิกถา นิฏฺฐิตา ๒- ฯ
     [๔]   อถโข   ภควา   สตฺตาหสฺส  อจฺจเยน  ตมฺหา  สมาธิมฺหา
วุฏฺฐหิตฺวา     โพธิรุกฺขมูลา    เยน    อชปาลนิโคฺรโธ    เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา  อชปาลนิโคฺรธรุกฺขมูเล  ๓-  สตฺตาหํ  เอกปลฺลงฺเกน  นิสีทิ
วิมุตฺติสุขปฏิสํเวที ฯ
     อถโข   อญฺญตโร   หุํหุกชาติโก   ๔-   พฺราหฺมโณ  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควตา    สทฺธึ   สมฺโมทิ   สมฺโมทนียํ
@เชิงอรรถ:  ม. สูริโยว ฯ กตฺถจิ สูโรว อิติปิ ทิสฺสติ ฯ  สี. อิทํ ปาฐทฺวยํ น ทิสฺสติ ฯ
@ ม. อชปาลนิโคฺรธมูเล ฯ  ยุ. รา. หุํหุกชาติโก ฯ หุํหุกชาติโกติ โส กิร
@ทิฏฺฐมงฺคลิโก นาม มานวเสน โกธวเสน จ หุํหุนฺติ กโรนฺโต วิจรติ ตสฺมา
@หุํหุกชาติโกติ วุจฺจติ ฯ หุหุกฺกชาติโกติปิ ปฐนฺตีติ ตพฺพณฺณนา ฯ
กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ  อฏฺฐาสิ  ฯ  เอกมนฺตํ  ฐิโต
โข    โส   พฺราหฺมโณ   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   กิตฺตาวตา   นุ   โข
โภ    โคตม   พฺราหฺมโณ   โหติ   กตเม   จ   ปน   พฺราหฺมณกรณา
ธมฺมาติ ฯ
     {๔.๑}   อถโข   ภควา  เอตมตฺถํ  วิทิตฺวา  ตายํ  เวลายํ  อิมํ
อุทานํ อุทาเนสิ
              โย พฺราหฺมโณ พาหิตปาปธมฺโม
              นีหุํหุโก ๑- นิกฺกสาโว ยตตฺโต
              เวทนฺตคู วูสิตพฺรหฺมจริโย
              ธมฺเมน โส ๒- พฺรหฺมวาทํ วเทยฺย
              ยสฺสุสฺสทา นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเกติ ฯ
              อชปาลนิโคฺรธกถา นิฏฺฐิตา ๓- ฯ
     [๕]   อถโข   ภควา   สตฺตาหสฺส  อจฺจเยน  ตมฺหา  สมาธิมฺหา
วุฏฺฐหิตฺวา     อชปาลนิโคฺรธมูลา     เยน    มุจลินฺโท    เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา     มุจลินฺทมูเล     สตฺตาหํ     เอกปลฺลงฺเกน     นิสีทิ
วิมุตฺติสุขปฏิสํเวที ฯ
     เตน    โข    ปน    สมเยน   มหาอกาลเมโฆ   อุทปาทิ   ฯ
สตฺตาหวทฺทลิกา    สีตวาตทุทฺทินี    ฯ   อถโข   มุจลินฺโท   นาคราชา
สกภวนา   นิกฺขมิตฺวา   ภควโต  กายํ  สตฺตกฺขตฺตุํ  โภเคหิ  ปริกฺขิปิตฺวา
@เชิงอรรถ:  ยุ. รา. นิหุหุํโก ฯ ม. นิหุํหุํโก นิกสาโว ฯ  ยุ. รา. โส พฺราหฺมโณ ฯ
@ สี. อิทํ ปาฐทฺวยํ น ทิสฺสติ ฯ
อุปริมุทฺธนิ    มหนฺตํ    ผณํ   กริตฺวา   อฏฺฐาสิ   มา   ภควนฺตํ   สีตํ
มา  ภควนฺตํ  อุณฺหํ  มา  ภควนฺตํ  ฑํสมกสวาตาตปสิรึสปสมฺผสฺโสติ  ๑- ฯ
อถโข   มุจลินฺโท   นาคราชา  สตฺตาหสฺส  อจฺจเยน  วิทฺธํ  วิคตพลาหกํ
เทวํ    วิทิตฺวา    ภควโต   กายา   โภเค   วินีเวเฐตฺวา   สกวณฺณํ
ปฏิสํหริตฺวา    มาณวกวณฺณํ   อภินิมฺมินิตฺวา   ภควโต   ปุรโต   อฏฺฐาสิ
อญฺชลิโก ภควนฺตํ นมสฺสมาโน ฯ
     อถโข   ภควา   เอตมตฺถํ   วิทิตฺวา  ตายํ  เวลายํ  อิมํ  อุทานํ
อุทาเนสิ
          สุโข วิเวโก ตุฏฺฐสฺส         สุตธมฺมสฺส ปสฺสโต
          อพฺยาปชฺฌํ สุขํ โลเก      ปาณภูเตสุ สญฺญโม
          สุขา วิราคตา โลเก         กามานํ สมติกฺกโม
          อสฺมิมานสฺส โย วินโย    เอตํ เว ปรมํ สุขนฺติ ฯ
                              มุจลินฺทกถา นิฏฺฐิตา ๒- ฯ
     [๖]   อถโข   ภควา   สตฺตาหสฺส  อจฺจเยน  ตมฺหา  สมาธิมฺหา
วุฏฺฐหิตฺวา      มุจลินฺทมูลา      เยน     ราชายตนํ     เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา     ราชายตนมูเล     สตฺตาหํ    เอกปลฺลงฺเกน    นิสีทิ
วิมุตฺติสุขปฏิสํเวที ฯ
     เตน  โข  ปน  สมเยน  ตปุสฺสภลฺลิกา  ๓-  วาณิชา  อุกฺกลา  ตํ
เทสํ    อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา    โหนฺติ    ฯ    อถโข   ตปุสฺสภลฺลิกานํ
@เชิงอรรถ:  ม. สรีสป... ฯ  สี. อิทํ ปาฐทฺวยํ น ทิสฺสติ ฯ  สี. ตปสฺสุภลฺลิกา ฯ
วาณิชานํ     ญาติสาโลหิตา     เทวตา     ตปุสฺสภลฺลิเก     วาณิเช
เอตทโวจ     อยํ     มาริสา     ภควา    ราชายตนมูเล    วิหรติ
ปฐมาภิสมฺพุทฺโธ    คจฺฉถ    ตํ   ภควนฺตํ   มนฺเถน   จ   มธุปิณฺฑิกาย
จ   ปฏิมาเนถ  ตํ  โว  ภวิสฺสติ  ทีฆรตฺตํ  หิตาย  สุขายาติ  ฯ  อถโข
ตปุสฺสภลฺลิกา    วาณิชา    มนฺถญฺจ    มธุปิณฺฑิกญฺจ    อาทาย    เยน
ภควา     เตนุปสงฺกมึสุ     อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   อฏฺฐํสุ   ฯ   เอกมนฺตํ   ฐิตา   โข  ตปุสฺสภลฺลิกา  วาณิชา
ภควนฺตํ    เอตทโวจุํ    ปฏิคฺคณฺหาตุ   โน   ภนฺเต   ภควา   มนฺถญฺจ
มธุปิณฺฑิกญฺจ ยํ อมฺหากํ อสฺส ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายาติ ฯ
     {๖.๑}   อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  น  โข  ตถาคตา  หตฺเถสุ
ปฏิคฺคณฺหนฺติ     กิมฺหิ    นุ    โข    อหํ    ปฏิคฺคเณฺหยฺยํ    มนฺถญฺจ
มธุปิณฺฑิกญฺจาติ   ฯ  อถโข  จตฺตาโร  มหาราชา  ๑-  ภควโต  เจตสา
เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย     จตุทฺทิสา     จตฺตาโร    เสลมเย    ปตฺเต
ภควโต    อุปนาเมสุํ    อิธ   ภนฺเต   ภควา   ปฏิคฺคณฺหาตุ   มนฺถญฺจ
มธุปิณฺฑิกญฺจาติ     ฯ    ปฏิคฺคเหสิ    ภควา    ปจฺจคฺเฆ    เสลมเย
ปตฺเต    มนฺถญฺจ    มธุปิณฺฑิกญฺจ    ปฏิคฺคเหตฺวา    จ   ปริภุญฺชิ   ฯ
อถโข   ตปุสฺสภลฺลิกา   วาณิชา   ๒-  ภควนฺตํ  เอตทโวจุํ  เอเต  มยํ
ภนฺเต   ภควนฺตํ   สรณํ   คจฺฉาม   ธมฺมญฺจ   อุปาสเก   โน   ภควา
@เชิงอรรถ:  เยภุยฺเยน มหาราชาโนติ ทิสฺสติ ฯ ม. ยุ. อีทิสเมว ฯ     ม. ยุ. รา. อิโต ปรํ
@ภควนฺตํ โอนีตปตฺตปาณึ วิทิตฺวา ภควโต ปาเทสุ สิรสา นิปติตฺวาติ วจนํ ทิสฺสติ ฯ
ธาเรตุ   อชฺชตคฺเค  ปาณุเปเต  สรณํ  คเตติ  ฯ  เต  จ  ๑-  โลเก
ปฐมํ อุปาสกา อเหสุํ เทฺววาจิกา ฯ
                            ราชายตนกถา นิฏฺฐิตา ๒- ฯ
     [๗]   อถโข   ภควา   สตฺตาหสฺส  อจฺจเยน  ตมฺหา  สมาธิมฺหา
วุฏฺฐหิตฺวา   ราชายตนมูลา  เยน  อชปาลนิโคฺรโธ  เตนุปสงฺกมิ  ๓-  ฯ
ตตฺร   สุทํ   ภควา   อชปาลนิโคฺรธมูเล   วิหรติ   ฯ  อถโข  ภควโต
รโหคตสฺส    ปฏิสลฺลีนสฺส    เอวํ    เจตโส    ปริวิตกฺโก    อุทปาทิ
อธิคโต   โข   มยายํ   ธมฺโม   คมฺภีโร   ทุทฺทโส  ทุรนุโพโธ  สนฺโต
ปณีโต    อตกฺกาวจโร    นิปุโณ    ปณฺฑิตเวทนีโย   อาลยรามา   โข
ปนายํ   ปชา   อาลยรตา   อาลยสมฺมุทิตา   อาลยรามาย   โข   ปน
ปชาย    อาลยรตาย    อาลยสมฺมุทิตาย   ทุทฺทสํ   อิทํ   ฐานํ   ยทิทํ
อิทปฺปจฺจยตาปฏิจฺจสมุปฺปาโท    อิทํปิ    โข    ฐานํ    สุทุทฺทสํ   ยทิทํ
สพฺพสงฺขารสมโถ    สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺโค   ตณฺหกฺขโย   วิราโค   นิโรโธ
นิพฺพานํ  อหญฺเจว  โข  ปน  ธมฺมํ  เทเสยฺยํ  ปเร จ เม น อาชาเนยฺยุํ
โส   มมสฺส  กิลมโถ  สา  มมสฺส  วิเหสาติ  ฯ  อปิสฺสุ  ภควนฺตํ  อิมา
อนจฺฉริยา คาถาโย ปฏิภํสุ ปุพฺเพ อสฺสุตปุพฺพา
@เชิงอรรถ:  ยุ. เต ว ฯ     สี. อิทํ ปาฐทฺวยํ น ทิสฺสติ ฯ   อิโต ปรํ เยภุยฺเยน
@อุปสงฺกมิตฺวาติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ โส อติเรโกติ ทฏฺฐพฺโพ ฯ
         กิจฺเฉน เม อธิคตํ          หลนฺทานิ ปกาสิตุํ ฯ
         ราคโทสปเรเตหิ            นายํ ธมฺโม สุสมฺพุโธ ฯ
         ปฏิโสตคามึ นิปุณํ        คมฺภีรํ ทุทฺทสํ อณุํ
         ราครตฺตา น ทกฺขนฺติ     ตโมกฺขนฺเธน อาวุฏาติ ฯ
อิติห    ภควโต   ปฏิสญฺจิกฺขโต   อปฺโปสฺสุกฺกตาย   จิตฺตํ   นมติ   โน
ธมฺมเทสนาย ฯ
     [๘]   อถโข   พฺรหฺมุโน   สหมฺปติสฺส   ๑-   ภควโต   เจตสา
เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย     เอตทโหสิ    นสฺสติ    วต    โภ    โลโก
วินสฺสติ   วต   โภ   โลโก   ยตฺร   หิ   นาม   ตถาคตสฺส  อรหโต
สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส       อปฺโปสฺสุกฺกตาย      จิตฺตํ      นมติ      โน
ธมฺมเทสนายาติ     ฯ     อถโข    พฺรหฺมา    สหมฺปติ    เสยฺยถาปิ
นาม   พลวา   ปุริโส   สมฺมิญฺชิตํ   วา   พาหํ   ปสาเรยฺย   ปสาริตํ
วา    พาหํ   สมฺมิญฺเชยฺย   เอวเมว   ๒-   พฺรหฺมโลเก   อนฺตรหิโต
ภควโต ปุรโต ปาตุรโหสิ ฯ
     {๘.๑}   อถโข   พฺรหฺมา  สหมฺปติ  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ  กริตฺวา
ทกฺขิณชาณุมณฺฑลํ   ๓-   ปฐวิยํ   ๔-  นิหนฺตฺวา  เยน  ภควา  เตนญฺชลึ
ปณาเมตฺวา  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  เทเสตุ  ภนฺเต  ภควา  ธมฺมํ  เทเสตุ
สุคโต  ธมฺมํ  สนฺติ  ๕-  สตฺตา  อปฺปรชกฺขชาติกา ๖- อสฺสวนตา ธมฺมสฺส
@เชิงอรรถ:  สหปฺปตีติปิ ตสฺส นามํ ฯ     สี. เอวเมวํ ฯ     ยุ. ทกฺขิณญฺชานุมณฺฑลํ ฯ
@ รา. ภูมิยํ ฯ สี. ปุถุวิยํ ฯ   สนฺตีธาติปิ ปาโฐ ฯ   สี. อปฺปรชกฺขชาติยา ฯ
ปริหายนฺติ ภวิสฺสนฺติ ธมฺมสฺส อญฺญาตาโรติ ฯ
     {๘.๒}   อิทมโวจ พฺรหฺมา สหมฺปติ อิทํ วตฺวา อถาปรํ เอตทโวจ
                ปาตุรโหสิ มคเธสุ ปุพฺเพ
                ธมฺโม อสุทฺโธ สมเลหิ จินฺติโต ฯ
                อปาปุเรตํ อมตสฺส ทฺวารํ
                สุณนฺตุ ธมฺมํ วิมเลนานุพุทฺธํ ฯ
                เสเล ยถา ปพฺพตมุทฺธนิฏฺฐิโต
                ยถาปิ ปสฺเส ชนตํ สมนฺตโต
                ตถูปมํ ธมฺมมยํ สุเมธ
                ปาสาทมารุยฺห สมนฺตจกฺขุ
                โสกาวติณฺณํ ชนตํ อเปตโสโก
                อเวกฺขสฺสุ ๑- ชาติชราภิภูตํ ฯ
                อุฏฺเฐหิ วีร วิชิตสงฺคาม
                สตฺถวาห อนณ วิจร โลเก ฯ
     เทสสฺสุ ๒- ภควา ธมฺมํ อญฺญาตาโร ภวิสฺสนฺตีติ ๓-@เชิงอรรถ:  อเปกฺขสฺสูติปิ ปาโฐ ฯ    เยภุยฺเยน เทเสตูติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ    ยุ. รา.
@ติกฺขตฺตุํ อชฺเฌสนา กตา ฯ เตสุ หิ เอวํ ทิสฺสติ เอวํ วุตฺเต ภควา พฺรหฺมานํ
@สหมฺปตึ เอตทโวจ มยฺหํ โข พฺรหฺเม เอตทโหสิ อธิคโต โข มยายํ ธมฺโม .. สา มมสฺส
@วิเหสาติ อปิสฺสุ มํ พฺรหฺเม อิมา อนจฺฉริยา คาถาโย ปฏิภํสุ ปุพฺเพ เม
@อสฺสุตปุพฺพา ... อาวุฏาติ อิติห เม พฺรหฺเม ปฏิสญฺจิกฺขโต อปฺโปสฺสุกฺกตาย
@จิตฺตํ นมติ โน ธมฺมเทสนายาติ ฯ ทุติยมฺปิโข พฺรหฺมา สหมฺปติ ภควนฺตํ เอตทโวจ
@เทเสตุ ภนฺเต
     [๙]   อถโข  ภควา  พฺรหฺมุโน  จ  อชฺเฌสนํ  วิทิตฺวา  สตฺเตสุ จ
การุญฺญตํ   ปฏิจฺจ   พุทฺธจกฺขุนา   โลกํ   โวโลเกสิ   ฯ  อทฺทสา  โข
ภควา    พุทฺธจกฺขุนา    โลกํ    โวโลเกนฺโต    สตฺเต   อปฺปรชกฺเข
มหารชกฺเข  ติกฺขินฺทฺริเย  มุทินฺทฺริเย  สฺวากาเร  ทฺวากาเร  สุวิญฺญาปเย
ทุวิญฺญาปเย อปฺเปกจฺเจ ปรโลกวชฺชภยทสฺสาวิโน ๑- วิหรนฺเต ฯ
     {๙.๑}   เสยฺยถาปิ  นาม  อุปฺปลินิยํ วา ปทุมินิยํ วา ปุณฺฑรีกินิยํ วา
อปฺเปกจฺจานิ  อุปฺปลานิ  วา  ปทุมานิ  วา  ปุณฺฑรีกานิ วา อุทเก ชาตานิ
อุทเก    สํวฑฺฒานิ    อุทกานุคฺคตานิ   อนฺโตนิมุคฺคโปสีนิ   อปฺเปกจฺจานิ
อุปฺปลานิ   วา   ปทุมานิ  วา  ปุณฺฑรีกานิ  วา  อุทเก  ชาตานิ  อุทเก
สํวฑฺฒานิ   สโมทกํ   ฐิตานิ   อปฺเปกจฺจานิ   อุปฺปลานิ   วา   ปทุมานิ
วา   ปุณฺฑรีกานิ   วา   อุทเก   ชาตานิ   อุทเก   สํวฑฺฒานิ   อุทกา
อจฺจุคฺคมฺม   ติฏฺฐนฺติ   ๒-  อนุปลิตฺตานิ  อุทเกน  เอวเมว  ๓-  ภควา
พุทฺธจกฺขุนา    โลกํ    โวโลเกนฺโต    อทฺทส    สตฺเต   อปฺปรชกฺเข
มหารชกฺเข  ติกฺขินฺทฺริเย  มุทินฺทฺริเย  สฺวากาเร  ทฺวากาเร  สุวิญฺญาปเย
ทุวิญฺญาปเย      อปฺเปกจฺเจ     ปรโลกวชฺชภยทสฺสาวิโน     วิหรนฺเต
@เชิงอรรถ: ภควา ธมฺมํ ... อญฺญาตาโร ภวิสฺสนฺตีติ ฯ ทุติยมฺปิ โข ภควา พฺรหฺมานํ สหมฺปตึ
@เอตทโวจ มยฺหํ โข พฺรหฺเม เอตทโหสิ ... โน ธมฺมเทสนายาติ ฯ ตติยมฺปิ โข
@พฺรหฺมา สหมฺปติ ภควนฺตํ เอตทโวจ เทเสตุ ภนฺเต ภควา ธมฺมํ ... อญฺญาตาโร
@ภวิสฺสนฺตีติ ฯ
@ ม. ...ทสฺสาวิเน ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ    ม. ฐิตานิ ฯ    ม. เอวเมวํ ฯ
ทิสฺวาน พฺรหฺมานํ สหมฺปตึ คาถาย อชฺฌภาสิ
             อปารุตา เต ๑- อมตสฺส ทฺวารา
             เย โสตวนฺโต ปมุญฺจนฺตุ สทฺธํ ฯ
             วิหึสสญฺญี ปคุณํ น ภาสึ
             ธมฺมํ ปณีตํ มนุเชสุ พฺรหฺเมติ ฯ
     อถโข    พฺรหฺมา    สหมฺปติ    กตาวกาโส    โขมฺหิ   ภควตา
ธมฺมเทสนายาติ      ภควนฺตํ     อภิวาเทตฺวา     ปทกฺขิณํ     กตฺวา
ตตฺเถวนฺตรธายิ ฯ
                           พฺรหฺมยาจนกถา นิฏฺฐิตา ๒-
     [๑๐]   อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  กสฺส  นุ  โข  อหํ ปฐมํ ธมฺมํ
เทเสยฺยํ   โก  อิมํ  ธมฺมํ  ขิปฺปเมว  อาชานิสฺสตีติ  ฯ  อถโข  ภควโต
เอตทโหสิ   อยํ   โข   อาฬาโร  กาลาโม  ปณฺฑิโต  พฺยตฺโต  เมธาวี
ทีฆรตฺตํ     อปฺปรชกฺขชาติโก     ยนฺนูนาหํ    อาฬารสฺส    กาลามสฺส
ปฐมํ   ธมฺมํ   เทเสยฺยํ   โส   อิมํ  ธมฺมํ  ขิปฺปเมว  อาชานิสฺสตีติ  ฯ
อถโข   เทวตา   ๓-  อนฺตรหิตา  ภควโต  อาโรเจสิ  สตฺตาหกาลกโต
ภนฺเต   อาฬาโร   กาลาโมติ   ฯ   ภควโตปิ   โข   ญาณํ   อุทปาทิ
สตฺตาหกาลกโต       อาฬาโร       กาลาโมติ      ฯ      อถโข
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. เตสํ ฯ    สี. อิทํ ปาฐทฺวยํ น ทิสฺสติ ฯ    ม. ยุ. อนฺตรหิตา
@เทวตา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
ภควโต   เอตทโหสิ   มหาชานิโย   โข   อาฬาโร   กาลาโม   สเจ
หิ   โส   อิมํ   ธมฺมํ   สุเณยฺย   ขิปฺปเมว  อาชาเนยฺยาติ  ฯ  อถโข
ภควโต   เอตทโหสิ   กสฺส   นุ   โข   อหํ   ปฐมํ   ธมฺมํ  เทเสยฺยํ
โก อิมํ ธมฺมํ ขิปฺปเมว อาชานิสฺสตีติ ฯ
     {๑๐.๑}   อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  อยํ  โข อุทฺทโก รามปุตฺโต
ปณฺฑิโต    พฺยตฺโต    เมธาวี   ทีฆรตฺตํ   อปฺปรชกฺขชาติโก   ยนฺนูนาหํ
อุทฺทกสฺส  รามปุตฺตสฺส  ปฐมํ  ธมฺมํ  เทเสยฺยํ  โส  อิมํ  ธมฺมํ  ขิปฺปเมว
อาชานิสฺสตีติ   ฯ   อถโข   เทวตา   อนฺตรหิตา   ภควโต  อาโรเจสิ
อภิโทสกาลกโต   ภนฺเต   อุทฺทโก   รามปุตฺโตติ   ฯ   ภควโตปิ   โข
ญาณํ อุทปาทิ อภิโทสกาลกโต อุทฺทโก รามปุตฺโตติ ฯ
     {๑๐.๒}   อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  มหาชานิโย  โข  อุทฺทโก
รามปุตฺโต  สเจ  หิ  โส  อิมํ  ธมฺมํ  สุเณยฺย ขิปฺปเมว อาชาเนยฺยาติ ฯ
อถโข   ภควโต  เอตทโหสิ  กสฺส  นุ  โข  อหํ  ปฐมํ  ธมฺมํ  เทเสยฺยํ
โก  อิมํ  ธมฺมํ  ขิปฺปเมว  อาชานิสฺสตีติ  ฯ  อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ
พหูปการา   โข   เม   ปญฺจวคฺคิยา   ภิกฺขู   เย   มํ   ปธานปหิตตฺตํ
อุปฏฺฐหึสุ   ยนฺนูนาหํ  ปญฺจวคฺคิยานํ  ภิกฺขูนํ  ปฐมํ  ธมฺมํ  เทเสยฺยนฺติ  ฯ
อถโข   ภควโต   เอตทโหสิ  กหํ  นุ  โข  เอตรหิ  ปญฺจวคฺคิยา  ภิกฺขู
วิหรนฺตีติ   ฯ   อทฺทสา   โข   ภควา   ทิพฺเพน   จกฺขุนา   วิสุทฺเธน
อติกฺกนฺตมานุสเกน        ปญฺจวคฺคิเย        ภิกฺขู        พาราณสิยํ
วิหรนฺเต  อิสิปตเน  มิคทาเย  ฯ  อถโข  ภควา  อุรุเวลายํ  ยถาภิรนฺตํ
วิหริตฺวา เยน พาราณสี เตน จาริกํ ปกฺกามิ ฯ
     [๑๑]   อทฺทสา  โข  อุปโก  อาชีวโก  ภควนฺตํ  อนฺตรา  จ  คยํ
อนฺตรา   จ   โพธึ   อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนํ   ทิสฺวาน  ภควนฺตํ  เอตทโวจ
วิปฺปสนฺนานิ    โข   เต   อาวุโส   อินฺทฺริยานิ   ปริสุทฺโธ   ฉวิวณฺโณ
ปริโยทาโต    กํสิ    ตฺวํ   อาวุโส   อุทฺทิสฺส   ปพฺพชิโต   โก   วา
เต   สตฺถา  กสฺส  วา  ตฺวํ  ธมฺมํ  โรเจสีติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  ภควา
อุปกํ อาชีวกํ คาถาหิ อชฺฌภาสิ
              สพฺพาภิภู สพฺพวิทูหมสฺมิ
              สพฺเพสุ ธมฺเมสุ อนูปลิตฺโต
              สพฺพญฺชโห ตณฺหกฺขเย วิมุตฺโต
              สยํ อภิญฺญาย กมุทฺทิเสยฺยํ ฯ
     น เม อาจริโย อตฺถิ                 สทิโส เม น วิชฺชติ
     สเทวกสฺมึ โลกสฺมึ                  นตฺถิ เม ปฏิปุคฺคโล ฯ
     อหญฺหิ อรหา โลเก                อหํ สตฺถา อนุตฺตโร
     เอโกมฺหิ สมฺมาสมฺพุทฺโธ         สีติภูโตสฺมิ นิพฺพุโต ฯ
     ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตตุํ                  คจฺฉามิ กาสินํ ปุรํ
     อนฺธภูตสฺมึ โลกสฺมึ                 อหญฺญึ ๑- อมตทุนฺทุภินฺติ ฯ
     ยถา โข ตฺวํ อาวุโส ปฏิชานาสิ  อรหสิ อนนฺตชิโนติ ฯ
     มาทิสา เว ชินา โหนฺติ             เย ปตฺตา อาสวกฺขยํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อหญฺหิ ฯ
     ชิตา เม ปาปกา ธมฺมา            ตสฺมาหมุปก ชิโนติ ฯ
     เอวํ   วุตฺเต  อุปโก  อาชีวโก  หุเวยฺยาวุโสติ  ๑-  วตฺวา  สีสํ
โอกมฺเปตฺวา อุมฺมคฺคํ คเหตฺวา ปกฺกามิ ฯ
     [๑๒]   อถโข  ภควา  อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จรมาโน เยน พาราณสี
อิสิปตนํ    มิคทาโย    เยน    ปญฺจวคฺคิยา   ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมิ   ฯ
อทฺทสํสุ   โข   ปญฺจวคฺคิยา   ภิกฺขู   ภควนฺตํ   ทูรโต   ว  อาคจฺฉนฺตํ
ทิสฺวาน   อญฺญมญฺญํ   [๒]-   สณฺฐเปสุํ   อยํ  อาวุโส  สมโณ  โคตโม
อาคจฺฉติ    พาหุลฺลิโก    ปธานวิพฺภนฺโต   อาวตฺโต   พาหุลฺลาย   โส
เนว     อภิวาเทตพฺโพ    น    ปจฺจุฏฺฐาตพฺโพ    นาสฺส    ปตฺตจีวรํ
ปฏิคฺคเหตพฺพํ   อปิจ   โข  อาสนํ  ฐเปตพฺพํ  สเจ  [๓]-  อากงฺขิสฺสติ
นิสีทิสฺสตีติ ฯ
     {๑๒.๑}   ยถา  ยถา  โข  ภควา  ปญฺจวคฺคิเย  ภิกฺขู  อุปสงฺกมติ
ตถา  ตถา  เต  ๔-  ปญฺจวคฺคิยา  ภิกฺขู  [๕]-  สกาย  กติกาย [๖]-
อสณฺฐหนฺตา    ภควนฺตํ    ปจฺจุคฺคนฺตฺวา    เอโก   ภควโต   ปตฺตจีวรํ
ปฏิคฺคเหสิ  เอโก  อาสนํ ปญฺญาเปสิ เอโก ปาโททกํ [๗]- ปาทปีฐํ [๘]-
ปาทกถลิกํ   อุปนิกฺขิปิ   ฯ  นิสีทิ  ภควา  ปญฺญตฺเต  อาสเน  ฯ  นิสชฺช
โข  ภควา  ปาเท  ปกฺขาเลสิ ฯ อปิสฺสุ ภควนฺตํ นาเมน จ อาวุโสวาเทน
จ  สมุทาจรนฺติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  ภควา  ปญฺจวคฺคิเย  ภิกฺขู  เอตทโวจ
มา      ภิกฺขเว      ตถาคตํ     นาเมน     จ     อาวุโสวาเทน
@เชิงอรรถ:  สี. หุเวยฺย อาวุโสติ ฯ ม. ยุ. หุเปยฺย อาวุโสติ ฯ รา. หุเปยฺยาวุโสติ ฯ
@ ม. กติกํ ฯ   ม. โส ฯ     ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ ฯ    โป. น
@สกฺโกนฺติ สณฺฐาตุํ ฯ ม. นาสกฺขึสุ ฯ  ม. สญฺญาตุํ ฯ   ๗-๘ ม. เอโก ฯ
จ    สมุทาจริตฺถ    ๑-   อรหํ   ภิกฺขเว   ตถาคโต   สมฺมาสมฺพุทฺโธ
โอทหถ    ภิกฺขเว    โสตํ    อมตมธิคตํ   อหมนุสาสามิ   อหํ   ธมฺมํ
เทเสมิ    ยถานุสิฏฺฐํ    ๒-    ปฏิปชฺชมานา   นจิรสฺเสว   ยสฺสตฺถาย
กุลปุตฺตา    สมฺมเทว    อคารสฺมา    อนคาริยํ   ปพฺพชนฺติ   ตทนุตฺตรํ
พฺรหฺมจริยปริโยสานํ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช    วิหริสฺสถาติ    ฯ    เอวํ   วุตฺเต   ปญฺจวคฺคิยา   ภิกฺขู
ภควนฺตํ  เอตทโวจุํ  ตายปิ  โข  ตฺวํ  อาวุโส  โคตม  จริยาย ๓- ตาย
ปฏิปทาย     ตาย     ทุกฺกรการิกาย    เนวชฺฌคา    อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ
อลมริยญาณทสฺสนวิเสสํ   กึ   ปน   ตฺวํ   [๔]-   เอตรหิ   พาหุลฺลิโก
ปธานวิพฺภนฺโต         อาวตฺโต        พาหุลฺลาย        อธิคมิสฺสสิ
อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อลมริยญาณทสฺสนวิเสสนฺติ ฯ
     {๑๒.๒}   เอวํ  วุตฺเต  ภควา  ปญฺจวคฺคิเย  ภิกฺขู  เอตทโวจ  น
ภิกฺขเว    ตถาคโต   พาหุลฺลิโก   น   ปธานวิพฺภนฺโต   น   อาวตฺโต
พาหุลฺลาย    อรหํ    ภิกฺขเว    ตถาคโต    สมฺมาสมฺพุทฺโธ   โอทหถ
ภิกฺขเว    โสตํ    อมตมธิคตํ    อหมนุสาสามิ   อหํ   ธมฺมํ   เทเสมิ
ยถานุสิฏฺฐํ     ปฏิปชฺชมานา     นจิรสฺเสว     ยสฺสตฺถาย    กุลปุตฺตา
สมฺมเทว          อคารสฺมา          อนคาริยํ          ปพฺพชนฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สมุทาจรถ ฯ    อิโต ปรํ สพฺพโปตฺถเกสุ ตถาสทฺโท ทิสฺสติ ฯ โส ปน
@ยสฺมา ยถานุสิฏฺฐนฺติ ปทํ ปฏิปชฺชมานาติ ปเท กิริยาวิเสสนํ โหติ ตสฺมา
@อติเรโกติ ทฏฺฐพฺโพ ฯ เตน ตํ วชฺเชตฺวา โสธิตํ ฯ     สี. ม. อิริยาย ฯ
@ โป. อาวุโส ฯ
ตทนุตฺตรํ    พฺรหฺมจริยปริโยสานํ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหริสฺสถาติ   ฯ   ทุติยมฺปิ   โข  ปญฺจวคฺคิยา
ภิกฺขู   ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ   ฯเปฯ  ทุติยมฺปิ  โข  ภควา  ปญฺจวคฺคิเย
ภิกฺขู   เอตทโวจ   ฯเปฯ   ตติยมฺปิ   โข  ปญฺจวคฺคิยา  ภิกฺขู  ภควนฺตํ
เอตทโวจุํ    ตายปิ    โข   ตฺวํ   อาวุโส   โคตม   จริยาย   ตาย
ปฏิปทาย     ตาย     ทุกฺกรการิกาย    เนวชฺฌคา    อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ
อลมริยญาณทสฺสนวิเสสํ     กึ     ปน    ตฺวํ    เอตรหิ    พาหุลฺลิโก
ปธานวิพฺภนฺโต    อาวตฺโต    พาหุลฺลาย   อธิคมิสฺสสิ   อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ
อลมริยญาณทสฺสนวิเสสนฺติ ฯ
     {๑๒.๓}   เอวํ วุตฺเต ภควา ปญฺจวคฺคิเย ภิกฺขู เอตทโวจ อภิชานาถ
เม  โน  ตุเมฺห  ภิกฺขเว  อิโต ปุพฺเพ [๑]- ภาสิตเมตนฺติ ๒- ฯ โนเหตํ
ภนฺเต  ๓-  ฯ  อรหํ  ภิกฺขเว  ตถาคโต  สมฺมาสมฺพุทฺโธ โอทหถ ภิกฺขเว
โสตํ  อมตมธิคตํ  อหมนุสาสามิ  อหํ  ธมฺมํ เทเสมิ ยถานุสิฏฺฐํ ปฏิชฺชมานา
นจิรสฺเสว    ยสฺสตฺถาย   กุลปุตฺตา   สมฺมเทว   อคารสฺมา   อนคาริยํ
ปพฺพชนฺติ    ตทนุตฺตรํ    พฺรหฺมจริยปริโยสานํ    ทิฏฺเฐ    ว    ธมฺเม
สยํ    อภิญฺญา    สจฺฉิกตฺวา    อุปสมฺปชฺช   วิหริสฺสถาติ   ฯ   อสกฺขิ
โข   ภควา   ปญฺจวคฺคิเย   ภิกฺขู   สญฺญาเปตุํ  ฯ  อถโข  ปญฺจวคฺคิยา
ภิกฺขู ภควนฺตํ สุสฺสูสึสุ โสตํ โอทหึสุ อญฺญาย ๔- จิตฺตํ อุปฏฺฐาเปสุํ ฯ
     [๑๓]   อถโข   ภควา   ปญฺจวคฺคิเย  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  เทฺวเม
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. เอวรูปํ ฯ    สี. ธมฺมาธิคตเมตนฺติ ฯ รา. อพฺภาจิกฺขิตเมตนฺติ ฯ
@ โป. ม. ยุ. อิติสทฺโท ทิสฺสติ ฯ     โป. ม. ยุ. อญฺญา ฯ
ภิกฺขเว  อนฺตา  ปพฺพชิเตน  น  เสวิตพฺพา  ๑-  ฯ  โย  จายํ  กาเมสุ
กามสุขลฺลิกานุโยโค   หีโน   คมฺโม  โปถุชฺชนิโก  อนริโย  อนตฺถสญฺหิโต
โย    จายํ    อตฺตกิลมถานุโยโค    ทุกฺโข    อนริโย   อนตฺถสญฺหิโต
เอเต   เต   ๒-   ภิกฺขเว  อุโภ  อนฺเต  อนุปคมฺม  มชฺฌิมา  ปฏิปทา
ตถาคเตน    อภิสมฺพุทฺธา   จกฺขุกรณี   ญาณกรณี   อุปสมาย   อภิญฺญาย
สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติ ฯ
     {๑๓.๑}   กตมา  จ  สา  ภิกฺขเว  มชฺฌิมา  ปฏิปทา  ตถาคเตน
อภิสมฺพุทฺธา      จกฺขุกรณี      ญาณกรณี      อุปสมาย     อภิญฺญาย
สมฺโพธาย   นิพฺพานาย   สํวตฺตติ   อยเมว   อริโย  อฏฺฐงฺคิโก  มคฺโค
เสยฺยถีทํ    สมฺมาทิฏฺฐิ    สมฺมาสงฺกปฺโป   สมฺมาวาจา   สมฺมากมฺมนฺโต
สมฺมาอาชีโว   สมฺมาวายาโม   สมฺมาสติ   สมฺมาสมาธิ   ฯ   อยํ  โข
สา   ภิกฺขเว   มชฺฌิมา   ปฏิปทา   ตถาคเตน   อภิสมฺพุทฺธา  จกฺขุกรณี
ญาณกรณี อุปสมาย อภิญฺญาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติ ฯ
     [๑๔]   อิทํ   โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขํ  อริยสจฺจํ  ชาติปิ  ทุกฺขา
ชราปิ    ทุกฺขา   พฺยาธีปิ   ๓-   ทุกฺขา   มรณมฺปิ   ทุกฺขํ   อปฺปิเยหิ
@เชิงอรรถ:  อิโต ปรํ สีหลโปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ กตเม เทฺวติ กเถตุกามตาปุจฺฉา
@ปกฺขิตฺตา ฯ อยมฺปน สีหลโปตฺถกํ อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ
@ สีหลโปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ โขสทฺโท ทิสฺสติ ฯ อยมฺปน สีหลโปตฺถกํ
@อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ ทฏฺฐพฺโพ ฯ    พฺยาธีปิ ทุกฺขาติ อิทํ ปทํ วิภงฺเค
@ทุกฺขสจฺจนิทฺเทสปาลิยํ น อาคตํ เตเนว
สมฺปโยโค   ทุกฺโข   ปิเยหิ   วิปฺปโยโค   ทุกฺโข   ยมฺปิจฺฉํ   น  ลภติ
ตมฺปิ    ทุกฺขํ    สงฺขิตฺเตน    ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา    ทุกฺขา   ฯ   อิทํ
โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขสมุทโย  ๑-  อริยสจฺจํ  ยายํ ตณฺหา โปโนพฺภวิกา
นนฺทิราคสหคตา     ตตฺร     ตตฺราภินนฺทินี     เสยฺยถีทํ    กามตณฺหา
ภวตณฺหา   วิภวตณฺหา   ฯ   อิทํ   โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขนิโรโธ  ๒-
อริยสจฺจํ    โย    ตสฺสาเยว    ตณฺหาย   อเสสวิราคนิโรโธ   จาโค
ปฏินิสฺสคฺโค  มุตฺติ  อนาลโย  ฯ  อิทํ  โข  ปน  ภิกฺขเว ทุกฺขนิโรธคามินี
ปฏิปทา   อริยสจฺจํ   อยเมว   อริโย   อฏฺฐงฺคิโก   มคฺโค   เสยฺยถีทํ
สมฺมาทิฏฺฐิ ฯเปฯ สมฺมาสมาธิ ฯ
     [๑๕]   อิทํ  ทุกฺขํ  อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ
ธมฺเมสุ   จกฺขุํ   อุทปาทิ   ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา   อุทปาทิ   วิชฺชา
@เชิงอรรถ: วิสุทฺธิมคฺเคปิ ทุกฺขสจฺจนิทฺเทเส ตํ น อุทฺทิฏฺฐํ ฯ
@ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตนสุตฺตนฺตปาลิยํเยว ปน อุปลพฺภติ ฯ ตสฺมา ตตฺเถวิมสฺส วจเน
@อญฺญตฺถ จ อวจเน การณํ วีมํสิตพฺพํ ฯ อิมสฺมิญฺจ ฐาเน
@โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสาปิ ทุกฺขาติ วิภงฺเค  ทุกฺขสจฺจนิทฺเทเส อาคตํ อิธ
@ปน ตํ นตฺถิ ฯ ตตฺถาปิ การณํ ปริเยสิตพฺพนฺติ ตติยสารตฺถทีปนี ฯ ๑-๒ สพฺพตฺถ
@ทุกฺขสมุทยํ อริยสจฺจํ ทุกฺขนิโรธํ อริยสจฺจนฺติ ทิสฺสติ ฯ ตมฺปน
@ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา อริยสจฺจนฺติ ปาลิยา น สเมติ ฯ เตนายํ อมฺหากํ อนุมติยา
@โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ
อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ   ฯ   ตํ   โข   ปนิทํ   ทุกฺขํ  อริยสจฺจํ
ปริญฺเญยฺยนฺติ    เม    ภิกฺขเว   ฯเปฯ   ปริญฺญาตนฺติ   เม   ภิกฺขเว
ปุพฺเพ    อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุํ    อุทปาทิ   ญาณํ   อุทปาทิ
ปญฺญา อุทปาทิ วิชฺชา อุทปาทิ อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     {๑๕.๑}   อิทํ   ทุกฺขสมุทโย   อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ
อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุํ    อุทปาทิ    ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา
อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ   ฯ   ตํ   โข  ปนิทํ
ทุกฺขสมุทโย     อริยสจฺจํ     ปหาตพฺพนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ฯเปฯ
ปหีนนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ปุพฺเพ    อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ   จกฺขุํ
อุทปาทิ    ญาณํ    อุทปาทิ    ปญฺญา    อุทปาทิ    วิชฺชา    อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     {๑๕.๒}   อิทํ   ทุกฺขนิโรโธ   อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ
อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุํ    อุทปาทิ    ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา
อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ   ฯ   ตํ   โข  ปนิทํ
ทุกฺขนิโรโธ    อริยสจฺจํ    สจฺฉิกาตพฺพนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ฯเปฯ
สจฺฉิกตนฺติ    เม    ภิกฺขเว    ปุพฺเพ   อนนุสฺสุเตสุ   ธมฺเมสุ   จกฺขุํ
อุทปาทิ    ญาณํ    อุทปาทิ    ปญฺญา    อุทปาทิ    วิชฺชา    อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     {๑๕.๓}   อิทํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทา   อริยสจฺจนฺติ   เม
ภิกฺขเว    ปุพฺเพ    อนนุสฺสุเตสุ    ธมฺเมสุ    จกฺขุํ   อุทปาทิ   ญาณํ
อุทปาทิ   ปญฺญา   อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ   อาโลโก   อุทปาทิ  ฯ
ตํ   โข   ปนิทํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทา   อริยสจฺจํ   ภาเวตพฺพนฺติ
เม  ภิกฺขเว  ฯเปฯ  ภาวิตนฺติ  เม  ภิกฺขเว  ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ
จกฺขุํ   อุทปาทิ   ญาณํ   อุทปาทิ   ปญฺญา   อุทปาทิ   วิชฺชา   อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ
     [๑๖]   ยาวกีวญฺจ   เม   ภิกฺขเว   อิเมสุ   จตูสุ  อริยสจฺเจสุ
เอวนฺติปริวฏฺฏํ    ทฺวาทสาการํ    ยถาภูตํ    ญาณทสฺสนํ   น   สุวิสุทฺธํ
อโหสิ   เนว  ตาวาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก  โลเก  สมารเก  สพฺรหฺมเก
สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย   อนุตฺตรํ   สมฺมาสมฺโพธึ
อภิสมฺพุทฺโธ   ๑-   ปจฺจญฺญาสึ  ฯ  ยโต  จ  โข  เม  ภิกฺขเว  อิเมสุ
จตูสุ   อริยสจฺเจสุ   เอวนฺติปริวฏฺฏํ   ทฺวาทสาการํ  ยถาภูตํ  ญาณทสฺสนํ
สุวิสุทฺธํ  อโหสิ  อถาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก  โลเก  สมารเก  สพฺรหฺมเก
สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย   อนุตฺตรํ   สมฺมาสมฺโพธึ
อภิสมฺพุทฺโธ   ปจฺจญฺญาสึ   ฯ   ญาณญฺจ   ปน   เม   ทสฺสนํ   อุทปาทิ
อกุปฺปา เม วิมุตฺติ ๒- อยมนฺติมา ชาติ นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ๓-
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. รา. อภิสมฺพุทฺโธติ ฯ    อมฺหากํ โปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ
@เจโตวิมุตฺตีติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ โส น ยุชฺชติ ฯ กสฺมา ฯ น เกวลํ เจโตวิมุตฺติ
@อิธ อธิปฺเปตา ปญฺญาวิมุตฺติปิ อิธ คหิตา ฯ    อิโต ปรํ อิทมโวจ ภควา
@อตฺตมนา ปญฺจวคฺคิยา ภิกฺขุ ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทุนฺตีติ ยุโรปิยโปตฺถเก อาคตํ ฯ
@อญฺญตฺถ ปน น ทิสฺสติ ฯ อนตฺตลกฺขณสุตฺตนฺเต ปน สพฺพตฺถ ทิสฺสติ ฯ
@ตติยสารตฺถทีปนิยมฺปิ อิมสฺมึ สุตฺตนฺเต อวณฺเณตฺวา อนตฺตลกฺขณสุตฺตนฺเต
@วณฺณิตํ ฯ อาทิตฺตปริยาเย ปน สพฺพตฺถ น ทิสฺสติ ฯ อิมสฺมึ จ อาทิตฺตปริยาเย จ
@อวจเน อนตฺตลกฺขณสุตฺตนฺเต จ วจเน การณํ ปริเยสิตพฺพํ ฯ
     {๑๖.๑}   อิมสฺมิญฺจ   ปน  เวยฺยากรณสฺมึ  ภญฺญมาเน  อายสฺมโต
โกณฺฑญฺญสฺส   วิรชํ   วีตมลํ   ธมฺมจกฺขุํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ  สมุทยธมฺมํ
สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
     [๑๗]   ปวตฺติเต   จ   ๑-  ภควตา  ธมฺมจกฺเก  ภุมฺมา  เทวา
สทฺทมนุสฺสาเวสุํ   เอตมฺภควตา   ๒-   พาราณสิยํ   อิสิปตเน  มิคทาเย
อนุตฺตรํ   ธมฺมจกฺกํ   ปวตฺติตํ   อปฺปฏิวตฺติยํ   สมเณน  วา  พฺราหฺมเณน
วา  เทเวน  วา  มาเรน  วา  พฺรหฺมุนา  วา  เกนจิ วา โลกสฺมินฺติ ฯ
ภุมฺมานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตฺวา จาตุมฺมหาราชิกา เทวา สทฺทมนุสฺสาเวสุํ ฯ
จาตุมฺมหาราชิกานํ    เทวานํ    สทฺทํ    สุตฺวา    ตาวตึสา    เทวา
สทฺทมนุสฺสาเวสุํ  ฯเปฯ  ยามา  เทวา ... ตุสิตา เทวา ... นิมฺมานรตี
เทวา   ...   ปรนิมฺมิตวสวตฺตี   เทวา   ...   พฺรหฺมกายิกา  เทวา
สทฺทมนุสฺสาเวสุํ   ฯ   เอตมฺภควตา   พาราณสิยํ   อิสิปตเน   มิคทาเย
อนุตฺตรํ   ธมฺมจกฺกํ   ปวตฺติตํ   อปฺปฏิวตฺติยํ   สมเณน  วา  พฺราหฺมเณน
วา เทเวน วา มาเรน วา พฺรหฺมุนา วา เกนจิ วา โลกสฺมินฺติ ฯ
     {๑๗.๑}   อิติห  เตน ขเณน [๓]- เตน มุหุตฺเตน ยาว พฺรหฺมโลกา
สทฺโท   อพฺภุคฺคจฺฉิ   ฯ  อยญฺจ  ทสสหสฺสี  โลกธาตุ  สงฺกมฺปิ  สมฺปกมฺปิ
@เชิงอรรถ:  สี. ม. จ ปน ฯ    สี. ยุ. เอวํ ภควตา ฯ     ม. ยุ. รา. เตน ลเยน ฯ
สมฺปเวธิ   ฯ   อปฺปมาโณ   จ   อุฬาโร  โอภาโส  โลเก  ปาตุรโหสิ
อติกฺกมฺม  ๑- เทวานํ เทวานุภาวํ ๒- ฯ อถโข ภควา อุทานํ ๓- อุทาเนสิ
อญฺญาสิ   วต   โภ   โกณฺฑญฺโญ   อญฺญาสิ   วต  โภ  โกณฺฑญฺโญติ  ฯ
อิติหิทํ     อายสฺมโต     โกณฺฑญฺญสฺส     อญฺญาโกณฺฑญฺโญเตฺวว    ๔-
นามํ อโหสิ ฯ
     [๑๘]   อถโข   อายสฺมา   อญฺญาโกณฺฑญฺโญ   ๕-   ทิฏฺฐธมฺโม
ปตฺตธมฺโม       วิทิตธมฺโม       ปริโยคาฬฺหธมฺโม      ติณฺณวิจิกิจฺโฉ
วิคตกถํกโถ     เวสารชฺชปฺปตฺโต     อปรปฺปจฺจโย    สตฺถุ    สาสเน
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ลเภยฺยาหํ   ภนฺเต   ภควโต   สนฺติเก  ปพฺพชฺชํ
ลเภยฺยํ   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   เอหิ   ภิกฺขูติ  ภควา  อโวจ  สฺวากฺขาโต
ธมฺโม   จร   พฺรหฺมจริยํ   สมฺมา  ทุกฺขสฺส  อนฺตกิริยายาติ  ฯ  สา  ว
ตสฺส อายสฺมโต อุปสมฺปทา อโหสิ ฯ
     [๑๙]   อถโข  ภควา  ตทวเสเส  ภิกฺขู  ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิ
อนุสาสิ   ฯ   อถโข  อายสฺมโต  จ  วปฺปสฺส  อายสฺมโต  จ  ภทฺทิยสฺส
ภควตา   ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิยมานานํ  อนุสาสิยมานานํ  วิรชํ  วีตมลํ
ธมฺมจกฺขุํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ   สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ  ฯ
เต     ทิฏฺฐธมฺมา     ปตฺตธมฺมา     วิทิตธมฺมา     ปริโยคาฬฺหธมฺมา
ติณฺณวิจิกิจฺฉา      วิคตกถํกถา      เวสารชฺชปฺปตฺตา     อปรปฺปจฺจยา
@เชิงอรรถ:  โป. อติกฺกมฺเมว ฯ    เยภุยฺเยน อิติสทฺโท ปกฺขิตฺโต ฯ โส สมาปนฺโน
@ทฏฺฐพฺโพ ฯ    ม. ยุ. รา. อิมํ อุทานํ ฯ    ๔-๕ ม. อญฺญาสิโกณฺฑญฺโญเตฺวว ฯ
@ยุ. รา. อญฺญาตโกณฺฑญฺโญ ฯ
สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ  ลเภยฺยาม  มยํ  ภนฺเต  ภควโต
สนฺติเก    ปพฺพชฺชํ    ลเภยฺยาม   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   เอถ   ภิกฺขโวติ
ภควา    อโวจ    สฺวากฺขาโต    ธมฺโม   จรถ   พฺรหฺมจริยํ   สมฺมา
ทุกฺขสฺส   อนฺตกิริยายาติ   ฯ   สา  ว  เตสํ  อายสฺมนฺตานํ  อุปสมฺปทา
อโหสิ  ฯ  อถโข  ภควา  ตทวเสเส  ภิกฺขู  นีหารภตฺโต  [๑]- ธมฺมิยา
กถาย  โอวทิ  อนุสาสิ  ฯ  ยํ  ตโย  ภิกฺขู  ปิณฺฑาย  จริตฺวา  อาหรนฺติ
เตน ฉพฺพคฺโค ยาเปติ ฯ
     {๑๙.๑}   อถโข  อายสฺมโต  จ มหานามสฺส อายสฺมโต จ อสฺสชิสฺส
ภควตา   ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิยมานานํ  อนุสาสิยมานานํ  วิรชํ  วีตมลํ
ธมฺมจกฺขุํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ   สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ  ฯ
เต   ทิฏฺฐธมฺมา  ปตฺตธมฺมา  วิทิตธมฺมา  ปริโยคาฬฺหธมฺมา  ติณฺณวิจิกิจฺฉา
วิคตกถํกถา   เวสารชฺชปฺปตฺตา   อปรปฺปจฺจยา   สตฺถุ  สาสเน  ภควนฺตํ
เอตทโวจุํ  ลเภยฺยาม  มยํ  ภนฺเต  ภควโต  สนฺติเก  ปพฺพชฺชํ ลเภยฺยาม
อุปสมฺปทนฺติ  ฯ  เอถ  ภิกฺขโวติ  ภควา  อโวจ  สฺวากฺขาโต ธมฺโม จรถ
พฺรหฺมจริยํ  สมฺมา  ทุกฺขสฺส  อนฺตกิริยายาติ  ฯ  สา ว เตสํ อายสฺมนฺตานํ
อุปสมฺปทา อโหสิ ฯ
     [๒๐]   อถโข   ภควา   ปญฺจวคฺคิเย   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   รูปํ
ภิกฺขเว    อนตฺตา    ฯ    รูปญฺจ   หิทํ   ภิกฺขเว   อตฺตา   อภวิสฺส
นยิทํ   รูปํ   อาพาธาย   สํวตฺเตยฺย   ลพฺเภถ   จ   รูเป  เอวํ  เม
@เชิงอรรถ:  ยุ. รา. เอตฺอนฺตเร อิมินา นีหาเรนาติ ปาฐทฺวยํ อตฺถิ ฯ
รูปํ   โหตุ  เอวํ  เม  รูปํ  มา  อโหสีติ  ฯ  ยสฺมา  จ  โข  ภิกฺขเว
รูปํ   อนตฺตา   ตสฺมา   รูปํ   อาพาธาย   สํวตฺตติ   น   จ   ลพฺภติ
รูเป เอวํ เม รูปํ โหตุ เอวํ เม รูปํ มา อโหสีติ ฯ
     {๒๐.๑}   เวทนา  อนตฺตา  ฯ  เวทนา  จ  หิทํ  ภิกฺขเว  อตฺตา
อภวิสฺส    นยิทํ    เวทนา    อาพาธาย    สํวตฺเตยฺย   ลพฺเภถ   จ
เวทนาย  เอวํ  เม  เวทนา  โหตุ  เอวํ  เม  เวทนา  มา อโหสีติ ฯ
ยสฺมา   จ  โข  ภิกฺขเว  เวทนา  อนตฺตา  ตสฺมา  เวทนา  อาพาธาย
สํวตฺตติ  น  จ  ลพฺภติ  เวทนาย  เอวํ  เม  เวทนา  โหตุ  เอวํ  เม
เวทนา มา อโหสีติ ฯ
     {๒๐.๒}   สญฺญา   อนตฺตา  ฯ  สญฺญา  จ  หิทํ  ภิกฺขเว  อตฺตา
อภวิสฺส    นยิทํ   สญฺญา   อาพาธาย   สํวตฺเตยฺย   ฯ   ลพฺเภถ   จ
สญฺญาย  เอวํ  เม  สญฺญา  โหตุ  เอวํ  เม   สญฺญา  มา  อโหสีติ  ฯ
ยสฺมา   จ   โข   ภิกฺขเว  สญฺญา  อนตฺตา  ตสฺมา  สญฺญา  อาพาธาย
สํวตฺตติ   น   จ  ลพฺภติ  สญฺญาย  เอวํ  เม  สญฺญา  โหตุ  เอวํ  เม
สญฺญา มา อโหสีติ ฯ
     {๒๐.๓}   สงฺขารา  อนตฺตา  ฯ  สงฺขารา  จ  หิทํ ภิกฺขเว อตฺตา
อภวิสฺสํสุ  นยิทํ  สงฺขารา  อาพาธาย  สํวตฺเตยฺยุํ  ลพฺเภถ  จ สงฺขาเรสุ
เอวํ  เม  สงฺขารา  โหนฺตุ  เอวํ  เม  สงฺขารา มา อเหสุนฺติ ฯ ยสฺมา
จ   โข   ภิกฺขเว   สงฺขารา   อนตฺตา   ตสฺมา  สงฺขารา  อาพาธาย
สํวตฺตนฺติ  น  จ  ลพฺภติ  สงฺขาเรสุ  เอวํ  เม  สงฺขารา  โหนฺตุ  เอวํ
เม สงฺขารา มา อเหสุนฺติ ฯ
     {๒๐.๔}   วิญฺญาณํ       อนตฺตา      ฯ      วิญฺญาณญฺจ
หิทํ    ภิกฺขเว    อตฺตา    อภวิสฺส    นยิทํ    วิญฺญาณํ    อาพาธาย
สํวตฺเตยฺย    ลพฺเภถ    จ   วิญฺญาเณ   เอวํ   เม   วิญฺญาณํ   โหตุ
เอวํ   เม   วิญฺญาณํ   มา   อโหสีติ   ฯ   ยสฺมา   จ  โข  ภิกฺขเว
วิญฺญาณํ     อนตฺตา     ตสฺมา     วิญฺญาณํ     อาพาธาย    สํวตฺตติ
น   จ   ลพฺภติ   วิญฺญาเณ   เอวํ   เม   วิญฺญาณํ   โหตุ  เอวํ  เม
วิญฺญาณํ มา อโหสีติ ฯ
     [๒๑]   ตํ  กึ  มญฺญถ  ภิกฺขเว  รูปํ  นิจฺจํ  วา  อนิจฺจํ  วาติ  ฯ
อนิจฺจํ   ภนฺเต   ฯ  ยํ  ปนานิจฺจํ  ทุกฺขํ  วา  ตํ  สุขํ  วาติ  ฯ  ทุกฺขํ
ภนฺเต    ฯ    ยํ   ปนานิจฺจํ   ทุกฺขํ   วิปริณามธมฺมํ   กลฺลํ   นุ   ตํ
สมนุปสฺสิตุํ   เอตํ   มม   เอโสหมสฺมิ   เอโส   เม  อตฺตาติ  ฯ  โน
เหตํ   ภนฺเต   ฯ   เวทนา   นิจฺจา  วา  อนิจฺจา  วาติ  ฯ  อนิจฺจา
ภนฺเต  ฯ  ยํ  ปนานิจฺจํ  ทุกฺขํ  วา  ตํ  สุขํ  วาติ  ฯ  ทุกฺขํ  ภนฺเต ฯ
ยํ    ปนานิจฺจํ    ทุกฺขํ    วิปริณามธมฺมํ   กลฺลํ   นุ   ตํ   สมนุปสฺสิตุํ
เอตํ  มม  เอโสหมสฺมิ  เอโส  เม  อตฺตาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ
สญฺญา   นิจฺจา   วา   อนิจฺจา   วาติ   ฯ   อนิจฺจา   ภนฺเต  ฯ  ยํ
ปนานิจฺจํ  ทุกฺขํ  วา  ตํ  สุขํ  วาติ  ฯ  ทุกฺขํ  ภนฺเต  ฯ  ยํ  ปนานิจฺจํ
ทุกฺขํ    วิปริณามธมฺมํ    กลฺลํ    นุ    ตํ    สมนุปสฺสิตุํ   เอตํ   มม
เอโสหมสฺมิ   เอโส  เม  อตฺตาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ  สงฺขารา
นิจฺจา   วา   อนิจฺจา   วาติ   ฯ   อนิจฺจา  ภนฺเต  ฯ  ยํ  ปนานิจฺจํ
ทุกฺขํ   วา   ตํ   สุขํ   วาติ   ฯ   ทุกฺขํ   ภนฺเต   ฯ  ยํ  ปนานิจฺจํ
ทุกฺขํ    วิปริณามธมฺมํ    กลฺลํ    นุ    ตํ    สมนุปสฺสิตุํ   เอตํ   มม
เอโสหมสฺมิ   เอโส   เม  อตฺตาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ  วิญฺญาณํ
นิจฺจํ   วา   อนิจฺจํ   วาติ  ฯ  อนิจฺจํ  ภนฺเต  ฯ  ยํ  ปนานิจฺจํ  ทุกฺขํ
วา  ตํ  สุขํ  วาติ  ฯ  ทุกฺขํ  ภนฺเต  ฯ  ยํ ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ
กลฺลํ   นุ   ตํ   สมนุปสฺสิตุํ   เอตํ   มม   เอโสหมสฺมิ   เอโส   เม
อตฺตาติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ
     [๒๒]   ตสฺมาติห   ภิกฺขเว   ยงฺกิญฺจิ  รูปํ  อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ
อชฺฌตฺตํ   วา   พหิทฺธา   วา   โอฬาริกํ   วา   สุขุมํ  วา  หีนํ  วา
ปณีตํ   วา   ยํ   ทูเร  วา  ๑-  สนฺติเก  วา  สพฺพํ  รูปํ  เนตํ  มม
เนโสหมสฺมิ   น   เมโส   อตฺตาติ   เอวเมตํ   ยถาภูตํ  สมฺมปฺปญฺญาย
ทฏฺฐพฺพํ     ฯ     ยา     กาจิ    เวทนา    อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนา
อชฺฌตฺตา   วา   พหิทฺธา  วา  โอฬาริกา  วา  สุขุมา  วา  หีนา  วา
ปณีตา   วา  ยา  ทูเร  วา  สนฺติเก  วา  สพฺพา  เวทนา  เนตํ  มม
เนโสหมสฺมิ   น   เมโส   อตฺตาติ   เอวเมตํ   ยถาภูตํ  สมฺมปฺปญฺญาย
ทฏฺฐพฺพํ     ฯ     ยา     กาจิ     สญฺญา    อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนา
อชฺฌตฺตา   วา   พหิทฺธา  วา  โอฬาริกา  วา  สุขุมา  วา  หีนา  วา
ปณีตา   วา   ยา  ทูเร  วา  สนฺติเก  วา  สพฺพา  สญฺญา  เนตํ  มม
เนโสหมสฺมิ   น   เมโส   อตฺตาติ   เอวเมตํ   ยถาภูตํ  สมฺมปฺปญฺญาย
ทฏฺฐพฺพํ     ฯ    เย    เกจิ    สงฺขารา    อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนา
อชฺฌตฺตา    วา    พหิทฺธา    วา    โอฬาริกา   วา   สุขุมา   วา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. วาสทฺโท นตฺถิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
หีนา  วา  ปณีตา  วา  เย  ทูเร  วา สนฺติเก วา สพฺเพ สงฺขารา เนตํ
มม   เนโสหมสฺมิ  น  เมโส  อตฺตาติ  เอวเมตํ  ยถาภูตํ  สมฺมปฺปญฺญาย
ทฏฺฐพฺพํ    ฯ    ยงฺกิญฺจิ    วิญฺญาณํ    อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ   อชฺฌตฺตํ
วา  พหิทฺธา  วา  โอฬาริกํ  วา  สุขุมํ  วา  หีนํ  วา ปณีตํ วา ยํ ทูเร
วา   สนฺติเก   วา  สพฺพํ  วิญฺญาณํ  เนตํ  มม  เนโสหมสฺมิ  น  เมโส
อตฺตาติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพํ ฯ
     [๒๓]   เอวํ   ปสฺสํ   ภิกฺขเว   สุตวา   อริยสาวโก   รูปสฺมึปิ
นิพฺพินฺทติ      เวทนายปิ      นิพฺพินฺทติ      สญฺญายปิ      นิพฺพินฺทติ
สงฺขาเรสุปิ      นิพฺพินฺทติ      วิญฺญาณสฺมึปิ     นิพฺพินฺทติ     นิพฺพินฺทํ
วิรชฺชติ   วิราคา   วิมุจฺจติ   วิมุตฺตสฺมึ   วิมุตฺตมิติ   ๑-   ญาณํ  โหติ
ขีณา   ชาติ   วุสิตํ   พฺรหฺมจริยํ   กตํ   กรณียํ   นาปรํ  อิตฺถตฺตายาติ
ปชานาตีติ ฯ
     [๒๔]   อิทมโวจ  ภควา  ฯ  อตฺตมนา  ปญฺจวคฺคิยา  ภิกฺขู ภควโต
ภาสิตํ   อภินนฺทุํ   ฯ   อิมสฺมึ   จ   ปน   เวยฺยากรณสฺมึ   ภญฺญมาเน
ปญฺจวคฺคิยานํ ภิกฺขูนํ อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตานิ วิมุจฺจึสุ ฯ
     เตน โข ปน สมเยน ฉ โลเก อรหนฺโต โหนฺติ ฯ
                                 ปฐมภาณวารํ
     [๒๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  พาราณสิยํ  ยโส  นาม กุลปุตฺโต
เสฏฺฐิปุตฺโต   สุขุมาโล   โหติ   ฯ   ตสฺส   ตโย   ปาสาทา   โหนฺติ
@เชิงอรรถ:  วิมุตฺตมฺหีติปิ ปาโฐ ฯ
เอโก   เหมนฺติโก   เอโก  คิมฺหิโก  เอโก  วสฺสิโก  ฯ  โส  วสฺสิเก
ปาสาเท  จตฺตาโร  มาเส  ๑-  นิปฺปุริเสหิ  ตุริเยหิ  ปริจารยมาโน ๒-
น  เหฏฺฐาปาสาทํ  ๓-  โอโรหติ  ฯ  อถโข  ยสสฺส  กุลปุตฺตสฺส  ปญฺจหิ
กามคุเณหิ   สมปฺปิตสฺส   สมงฺคิภูตสฺส   ปริจารยมานสฺส  ปฏิกจฺเจว  ๔-
นิทฺทา   โอกฺกมิ   ปริชนสฺสปิ   ปจฺฉา  นิทฺทา  โอกฺกมิ  ฯ  สพฺพรตฺติโย
จ เตลปฺปทีโป ฌายติ ฯ
     {๒๕.๑}   อถโข  ยโส  กุลปุตฺโต  ปฏิกจฺเจว ปพุชฺฌิตฺวา ๕- อทฺทส
สกํ  ปริชนํ  สุปนฺตํ  อญฺญิสฺสา  กจฺเฉ  วีณํ  อญฺญิสฺสา  กณฺเฐ  มุทิงฺคํ ๖-
อญฺญิสฺสา  อุเร  ๗-  อาลมฺพรํ  อญฺญํ ๘- วิเกสิกํ อญฺญํ วิเขฬิกํ อญฺญา ๙-
วิปฺปลปนฺติโย   หตฺถปฺปตฺตํ   สุสานํ   มญฺเญ   ฯ   ทิสฺวานสฺส  อาทีนโว
ปาตุรโหสิ  นิพฺพิทาย  จิตฺตํ  สณฺฐาสิ  ฯ  อถโข  ยโส  กุลปุตฺโต  อุทานํ
อุทาเนสิ อุปทฺทูตํ วต โภ อุปสฺสฏฺฐํ วต โภติ ฯ
     {๒๕.๒}   อถโข   ยโส  กุลปุตฺโต  สุวณฺณปาทุกาโย  อาโรหิตฺวา
เยน   นิเวสนทฺวารํ   เตนุปสงฺกมิ   ฯ   อมนุสฺสา  ทฺวารํ  วิวรึสุ  มา
ยสสฺส    กุลปุตฺตสฺส    โกจิ    อนฺตรายมกาสิ   อคารสฺมา   อนคาริยํ
@เชิงอรรถ:  สี. วสฺสิเก มาเส ฯ    ม. ยุ. ปริจาริยมาโน ฯ     ยุ. เหฏฺฐาปาสาทา ฯ
@ สี. ยุ. ปฏิคจฺเจว ฯ    ยุ. รา. ปฏิพุชฺฌิตฺวา ฯ
@ สี. ยุ. มุติงฺคํ ฯ โส ปน มฤทงฺโคติ สกฏสทฺเทน น สเมติ ฯ
@ สี. ม. ยุ. รา. กจฺเฉ ฯ   โป. อญฺญิสฺสา วิเกสิกํ วา วิเขฬิกํ
@วิปฺปลปนฺติโย ฯ  สพฺพตฺถ น ทิสฺสตายํ ปาโฐ อญฺญตฺร
@รามญฺญโปตฺถกา ฯ อยมฺปน ตํ อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ
ปพฺพชฺชายาติ    ฯ    อถโข    ยโส    กุลปุตฺโต   เยน   นครทฺวารํ
เตนุปสงฺกมิ   ฯ   อมนุสฺสา   ทฺวารํ   วิวรึสุ   มา  ยสสฺส  กุลปุตฺตสฺส
โกจิ    อนฺตรายมกาสิ    อคารสฺมา    อนคาริยํ    ปพฺพชฺชายาติ   ฯ
อถโข ยโส กุลปุตฺโต เยน อิสิปตนํ มิคทาโย เตนุปสงฺกมิ ฯ
     [๒๖]   เตน   โข   ปน   สมเยน  ภควา  รตฺติยา  ปจฺจูสสมยํ
ปจฺจุฏฺฐาย   อชฺโฌกาเส   จงฺกมติ   ๑-  ฯ  อทฺทสา  โข  ภควา  ยสํ
กุลปุตฺตํ    ทูรโต    ว   อาคจฺฉนฺตํ   ทิสฺวาน   จงฺกมา   โอโรหิตฺวา
ปญฺญตฺเต    อาสเน   นิสีทิ   ฯ   อถโข   ยโส   กุลปุตฺโต   ภควโต
อวิทูเร    อุทานํ    อุทาเนสิ   อุปทฺทูตํ   วต   โภ   อุปสฺสฏฺฐํ   วต
โภติ   ฯ   อถโข   ภควา   ยสํ   กุลปุตฺตํ  เอตทโวจ  อิทํ  โข  ยส
อนุปทฺทูตํ    อิทํ    อนุปสฺสฏฺฐํ    เอหิ    ยส    นิสีท    ธมฺมํ   เต
เทเสสฺสามีติ ฯ
     {๒๖.๑}   อถโข   ยโส   กุลปุตฺโต   อิทํ   กิร  อนุปทฺทูตํ  อิทํ
อนุปสฺสฏฺฐนฺติ     หฏฺโฐ     อุทคฺโค     สุวณฺณปาทุกาหิ    โอโรหิตฺวา
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนสฺส   โข   ยสสฺส  กุลปุตฺตสฺส
ภควา    อนุปุพฺพิกถํ    กเถสิ   เสยฺยถีทํ   ทานกถํ   สีลกถํ   สคฺคกถํ
กามานํ   อาทีนวํ  โอการํ  สงฺกิเลสํ  เนกฺขมฺเม  อานิสํสํ  ปกาเสสิ  ฯ
ยทา     ภควา    อญฺญาสิ    ยสํ    กุลปุตฺตํ    กลฺลจิตฺตํ    มุทุจิตฺตํ
วินีวรณจิตฺตํ   อุทคฺคจิตฺตํ   ปสนฺนจิตฺตํ   อถ   ยา  พุทฺธานํ  สามุกฺกํสิกา
ธมฺมเทสนา    ตํ    ปกาเสสิ    ทุกฺขํ    สมุทยํ   นิโรธํ   มคฺคํ   ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. จงฺกมิ ฯ
เสยฺยถาปิ    นาม    สุทฺธํ    วตฺถํ    อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว   รชนํ
ปฏิคฺคเณฺหยฺย    เอวเมว   ยสสฺส   กุลปุตฺตสฺส   ตสฺมึเยวาสเน   วิรชํ
วีตมลํ     ธมฺมจกฺขุํ     อุทปาทิ     ยงฺกิญฺจิ    สมุทยธมฺมํ    สพฺพนฺตํ
นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
     [๒๗]   อถโข   ยสสฺส   กุลปุตฺตสฺส  มาตา  ปาสาทํ  อภิรูหิตฺวา
ยสํ    กุลปุตฺตํ    อปสฺสนฺตี    เยน    เสฏฺฐี    คหปติ   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    เสฏฺฐึ    คหปตึ    เอตทโวจ   ปุตฺโต   เต   คหปติ
ยโส   น   ทิสฺสตีติ   ฯ   อถโข   เสฏฺฐี  คหปติ  จตุทฺทิสา  อสฺสทูเต
อุยฺโยเชตฺวา   สามญฺเญว   เยน   อิสิปตนํ   มิคทาโย  เตนุปสงฺกมิ  ฯ
อทฺทสา    โข    เสฏฺฐี   คหปติ   สุวณฺณปาทุกานํ   นิกฺเขปํ   ทิสฺวาน
ตญฺเญว  อนุคมา  ๑-  ฯ  อทฺทสา  โข  ภควา  เสฏฺฐึ  คหปตึ ทูรโต ว
อาคจฺฉนฺตํ    ฯ   ทิสฺวาน   ภควโต   เอตทโหสิ   ยนฺนูนาหํ   ตถารูปํ
อิทฺธาภิสงฺขารํ   อภิสงฺขเรยฺยํ   ยถา   เสฏฺฐี   คหปติ   อิธ   นิสินฺโน
อิธ นิสินฺนํ ยสํ กุลปุตฺตํ น ปสฺเสยฺยาติ ฯ
     {๒๗.๑}   อถโข  ภควา  ตถารูปํ  อิทฺธาภิสงฺขารํ  อภิสงฺขเรสิ  ฯ
อถโข  เสฏฺฐี  คหปติ  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ภควนฺตํ
เอตทโวจ  อปิ  ๒-  ภนฺเต  ภควา ยสํ กุลปุตฺตํ ปสฺเสยฺยาติ ๓- ฯ เตนหิ
คหปติ  นิสีท  อปฺเปว  นาม  ตฺวํ  อิธ  นิสินฺโน  อิธ นิสินฺนํ ยสํ  กุลปุตฺตํ
ปสฺเสยฺยาสีติ   ฯ   อถโข  เสฏฺฐี  คหปติ  อิเธว  กิราหํ  นิสินฺโน  อิธ
@เชิงอรรถ:  โป. อนุปคมฺม ฯ ม. ยุ. อนุคมาสิ ฯ    รา. อปินฺ ฯ    โป. ปสฺเสยฺยาสีติ ฯ
นิสินฺนํ    ยสํ    กุลปุตฺตํ    ปสฺสิสฺสามีติ    หฏฺโฐ   อุทคฺโค   ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺนสฺส  โข  เสฏฺฐิสฺส
คหปติสฺส     ภควา     อนุปุพฺพิกถํ     กเถสิ    เสยฺยถีทํ    ทานกถํ
สีลกถํ   สคฺคกถํ   กามานํ   อาทีนวํ   โอการํ   สงฺกิเลสํ   เนกฺขมฺเม
อานิสํสํ    ปกาเสสิ    ฯ   ยทา   ภควา   อญฺญาสิ   เสฏฺฐึ   คหปตึ
กลฺลจิตฺตํ    มุทุจิตฺตํ    วินีวรณจิตฺตํ    อุทคฺคจิตฺตํ    ปสนฺนจิตฺตํ    อถ
ยา   พุทฺธานํ   สามุกฺกํสิกา   ธมฺมเทสนา   ตํ  ปกาเสสิ  ทุกฺขํ  สมุทยํ
นิโรธํ มคฺคํ ฯ
     {๒๗.๒}   เสยฺยถาปิ   นาม  สุทฺธํ  วตฺถํ  อปคตกาฬกํ  สมฺมเทว
รชนํ   ปฏิคฺคเณฺหยฺย   เอวเมว   เสฏฺฐิสฺส   คหปติสฺส   ตสฺมึเยวาสเน
วิรชํ    วีตมลํ    ธมฺมจกฺขุํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ   สพฺพนฺตํ
นิโรธธมฺมนฺติ    ฯ   อถโข   เสฏฺฐี   คหปติ   ทิฏฺฐธมฺโม   ปตฺตธมฺโม
วิทิตธมฺโม       ปริโยคาฬฺหธมฺโม      ติณฺณวิจิกิจฺโฉ      วิคตกถํกโถ
เวสารชฺชปฺปตฺโต   อปรปฺปจฺจโย   สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ  เอตทโวจ
อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   เสยฺยถาปิ   ภนฺเต   นิกฺกุชฺชิตํ
วา   อุกฺกุชฺเชยฺย   ปฏิจฺฉนฺนํ   วา   วิวเรยฺย   มูฬฺหสฺส   วา   มคฺคํ
อาจิกฺเขยฺย    อนฺธกาเร   วา   เตลปฺปชฺโชตํ   ธาเรยฺย   จกฺขุมนฺโต
รูปานิ   ทกฺขนฺตีติ  ๑-  เอวเมวํ  ๒-  ภควตา  อเนกปริยาเยน  ธมฺโม
ปกาสิโต    เอสาหํ    ภนฺเต    ภควนฺตํ    สรณํ   คจฺฉามิ   ธมฺมญฺจ
ภิกฺขุสงฺฆญฺจ   อุปาสกํ   มํ  ภควา  ธาเรตุ  อชฺชตคฺเค  ปาณุเปตํ  สรณํ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. ทกฺขินฺตีติ ฯ     เอวเมวาติ สพฺพตฺถ ทิสฺสติ ฯ
คตนฺติ ฯ โส จ โลเก ปฐมํ อุปาสโก อโหสิ เตวาจิโก ฯ
     [๒๘]   อถโข   ยสสฺส   กุลปุตฺตสฺส  ปิตุโน  ธมฺเม  เทสิยมาเน
ยถาทิฏฺฐํ    ยถาวิทิตํ    ภูมึ   ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส   อนุปาทาย   อาสเวหิ
จิตฺตํ   วิมุจฺจิ   ฯ  อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  ยสสฺส  โข  กุลปุตฺตสฺส
ปิตุโน   ธมฺเม   เทสิยมาเน  ยถาทิฏฺฐํ  ยถาวิทิตํ  ภูมึ  ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส
อนุปาทาย   อาสเวหิ   จิตฺตํ   วิมุตฺตํ   อภพฺโพ   โข  ยโส  กุลปุตฺโต
หีนายาวตฺติตฺวา   กาเม   ปริภุญฺชิตุํ   เสยฺยถาปิ   ปุพฺเพ  อาคาริกภูโต
ยนฺนูนาหํ   ตํ   อิทฺธาภิสงฺขารํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภยฺยนฺติ   ฯ  อถโข  ภควา
ตํ   อิทฺธาภิสงฺขารํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภสิ   ฯ   อทฺทสา  โข  เสฏฺฐี  คหปติ
ยสํ   กุลปุตฺตํ   นิสินฺนํ   ทิสฺวาน   ยสํ   กุลปุตฺตํ   เอตทโวจ   มาตา
เต ตาต ยส ปริเทวิ โสกสมาปนฺนา ๑- เทหิ มาตุยา ๒- ชีวิตนฺติ ฯ
     {๒๘.๑}   อถโข  ยโส  กุลปุตฺโต  ภควนฺตํ  อุลฺโลเกสิ  ฯ  อถโข
ภควา   เสฏฺฐึ   คหปตึ   เอตทโวจ   ตํ   กึ   มญฺญสิ  คหปติ  ยสสฺส
กุลปุตฺตสฺส  เสเขน  ญาเณน  เสเขน  ทสฺสเนน  ธมฺโม ทิฏฺโฐ เสยฺยถาปิ
ตยา   ตสฺส   ยถาทิฏฺฐํ   ยถาวิทิตํ   ภูมึ   ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส  อนุปาทาย
อาสเวหิ   จิตฺตํ  วิมุตฺตํ  ภพฺโพ  นุ  โข  ยโส  คหปติ  หีนายาวตฺติตฺวา
กาเม   ปริภุญฺชิตุํ   เสยฺยถาปิ   ปุพฺเพ  อาคาริกภูโตติ  ฯ   โน  เหตํ
ภนฺเตติ   ฯ  ยสสฺส  โข  คหปติ  กุลปุตฺตสฺส  เสเขน  ญาเณน  เสเขน
@เชิงอรรถ:  สี. ม. ยุ. ปริเทวโสกสมฺปนฺนา ฯ รา. ปริเทวิ โสกสมุปฺปนฺนา ฯ    ยุ. มาตุ ฯ
ทสฺสเนน   ธมฺโม   ทิฏฺโฐ   [๑]-   เสยฺยถาปิ  ตยา  ตสฺส  ยถาทิฏฺฐํ
ยถาวิทิตํ   ภูมึ   ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส   อนุปาทาย   อาสเวหิ  จิตฺตํ  วิมุตฺตํ
อภพฺโพ    โข    คหปติ   ยโส   กุลปุตฺโต   หีนายาวตฺติตฺวา   กาเม
ปริภุญฺชิตุํ    เสยฺยถาปิ   ปุพฺเพ   อาคาริกภูโตติ   ฯ   ลาภา   ภนฺเต
ยสสฺส    กุลปุตฺตสฺส    สุลทฺธํ    ภนฺเต    ยสสฺส   กุลปุตฺตสฺส   ยถา
ยสสฺส   กุลปุตฺตสฺส   อนุปาทาย   อาสเวหิ   จิตฺตํ   วิมุตฺตํ  อธิวาเสตุ
เม    ภนฺเต    ภควา    อชฺชตนาย    ภตฺตํ    ยเสน    กุลปุตฺเตน
ปจฺฉาสมเณนาติ ฯ อธิวาเสสิ ภควา ตุณฺหีภาเวน ฯ
     {๒๘.๒}   อถโข   เสฏฺฐี   คหปติ   ภควโต  อธิวาสนํ  วิทิตฺวา
อุฏฺฐายาสนา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา   ปกฺกามิ  ฯ
อถโข    ยโส    กุลปุตฺโต    อจิรปฺปกฺกนฺเต    เสฏฺฐิมฺหิ    คหปติมฺหิ
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ลเภยฺยาหํ   ภนฺเต   ภควโต   สนฺติเก  ปพฺพชฺชํ
ลเภยฺยํ   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   เอหิ   ภิกฺขูติ  ภควา  อโวจ  สฺวากฺขาโต
ธมฺโม  จร  พฺรหฺมจริยนฺติ  ๒-  ฯ  สา  ว  ตสฺส  อายสฺมโต อุปสมฺปทา
อโหสิ ฯ
     เตน โข ปน สมเยน สตฺต โลเก อรหนฺโต โหนฺติ ฯ
                         ยสสฺส ปพฺพชฺชา ๓- นิฏฺฐิตา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. วิทิโต ฯ     อิมสฺมึ ฐาเน กตฺถจิ สมฺมา ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยายาติ
@ปกฺขิตฺตํ ฯ ตมฺปน ยสฺมา เตนายสฺมตา ทุกฺขสฺสนฺโต กโต อโหสิ นตฺถิ ตสฺส
@อุตฺตรึ กรณียํ ตสฺมา อติเรกนฺติ ทฏฺฐพฺพํ ฯ    ยุ. ยสปพฺพชฺชา ฯ
     [๒๙]   อถโข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา  ปตฺตจีวรมาทาย
อายสฺมตา    ยเสน    ปจฺฉาสมเณน    เยน    เสฏฺฐิสฺส    คหปติสฺส
นิเวสนํ   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ปญฺญตฺเต   อาสเน   นิสีทิ   ฯ
อถโข    อายสฺมโต   ยสสฺส   มาตา   จ   ปุราณทุติยิกา   จ   เยน
ภควา     เตนุปสงฺกมึสุ     อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ   ฯ   ตาสํ   ภควา   อนุปุพฺพิกถํ   กเถสิ  เสยฺยถีทํ
ทานกถํ    สีลกถํ    สคฺคกถํ   กามานํ   อาทีนวํ   โอการํ   สงฺกิเลสํ
เนกฺขมฺเม อานิสํสํ ปกาเสสิ ฯ
     {๒๙.๑}   ยทา   ตา   ภควา   อญฺญาสิ   กลฺลจิตฺตา  มุทุจิตฺตา
วินีวรณจิตฺตา     อุทคฺคจิตฺตา    ปสนฺนจิตฺตา    อถ    ยา    พุทฺธานํ
สามุกฺกํสิกา   ธมฺมเทสนา  ตํ  ปกาเสสิ  ทุกฺขํ  สมุทยํ  นิโรธํ  มคฺคํ  ฯ
เสยฺยถาปิ    นาม    สุทฺธํ    วตฺถํ    อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว   รชนํ
ปฏิคฺคเณฺหยฺย   เอวเมว   ตาสํ  ตสฺมึเยวาสเน  วิรชํ  วีตมลํ  ธมฺมจกฺขุํ
อุทปาทิ    ยงฺกิญฺจิ    สมุทยธมฺมํ    สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ   ฯ   ตา
ทิฏฺฐธมฺมา    ปตฺตธมฺมา   วิทิตธมฺมา   ปริโยคาฬฺหธมฺมา   ติณฺณวิจิกิจฺฉา
วิคตกถํกถา     เวสารชฺชปฺปตฺตา     อปรปฺปจฺจยา    สตฺถุ    สาสเน
ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ   อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   อภิกฺกนฺตํ  ภนฺเต  เสยฺยถาปิ
ภนฺเต    นิกฺกุชฺชิตํ    วา    อุกฺกุชฺเชยฺย   ปฏิจฺฉนฺนํ   วา   วิวเรยฺย
มูฬฺหสฺส    วา   มคฺคํ   อาจิกฺเขยฺย   อนฺธกาเร   วา   เตลปฺปชฺโชตํ
ธาเรยฺย     จกฺขุมนฺโต    รูปานิ    ทกฺขนฺตีติ    เอวเมวํ    ภควตา
อเนกปริยาเยน     ธมฺโม     ปกาสิโต     เอตา     มยํ    ภนฺเต
ภควนฺตํ     สรณํ    คจฺฉาม    ธมฺมญฺจ    ภิกฺขุสงฺฆญฺจ    อุปาสิกาโย
โน   ภควา   ธาเรตุ   อชฺชตคฺเค   ปาณุเปตา  สรณํ  คตาติ  ฯ  ตา
จ   โลเก   ปฐมํ  อุปาสิกา  อเหสุํ  เตวาจิกา  ฯ  อถโข  อายสฺมโต
ยสสฺส    มาตา    จ    ปิตา    จ   ปุราณทุติยิกา   จ   ภควนฺตญฺจ
อายสฺมนฺตญฺจ    ยสํ    ปณีเตน    ขาทนีเยน    โภชนีเยน    สหตฺถา
สนฺตปฺเปตฺวา    สมฺปวาเรตฺวา    ภควนฺตํ    ภุตฺตาวึ    โอนีตปตฺตปาณึ
เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ   ฯ   อถโข   ภควา   อายสฺมโต  ยสสฺส  มาตรญฺจ
ปิตรญฺจ      ปุราณทุติยิกญฺจ      ธมฺมิยา     กถาย     สนฺทสฺเสตฺวา
สมาทเปตฺวา สมุตฺเตเชตฺวา สมฺปหํเสตฺวา อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ ฯ
     [๓๐]   อสฺโสสุํ   โข  อายสฺมโต  ยสสฺส  จตฺตาโร  คิหิสหายกา
พาราณสิยํ   เสฏฺฐานุเสฏฺฐีนํ   กุลานํ   ปุตฺตา   วิมโล   สุพาหุ  ปุณฺณชิ
ควมฺปติ   ยโส   กิร   กุลปุตฺโต   เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา  กาสายานิ
วตฺถานิ   อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ  ปพฺพชิโตติ  ฯ  สุตฺวาน
เนสํ  เอตทโหสิ  น  หิ นูน ๑- โส โอรโก ธมฺมวินโย น สา โอรกา ๒-
ปพฺพชฺชา   ยตฺถ   ยโส   กุลปุตฺโต  เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา  กาสายานิ
วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา  อคารสฺมา  อนคาริยํ  ปพฺพชิโตติ  ฯ  เต  [๓]-
เยนายสฺมา    ยโส    เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา   อายสฺมนฺตํ   ยสํ
อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  อฏฺฐํสุ  ฯ  อถโข  อายสฺมา  ยโส เต จตฺตาโร
คิหิสหายเก       อาทาย       เยน       ภควา      เตนุปสงฺกมิ
@เชิงอรรถ:  สี. นหนูน ฯ     สี. โอริกา ฯ     ยุ. จตฺตาโร ชนา ฯ
อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   เอกมนฺตํ
นิสินฺโน   โข  อายสฺมา  ยโส  เอตทโวจ  อิเม  เม  ภนฺเต  จตฺตาโร
คิหิสหายกา    พาราณสิยํ    เสฏฺฐานุเสฏฺฐีนํ   กุลานํ   ปุตฺตา   วิมโล
สุพาหุ ปุณฺณชิ ควมฺปติ อิเม [๑]- ภควา โอวทตุ อนุสาสตูติ ฯ
     {๓๐.๑}   เตสํ   ภควา   อนุปุพฺพิกถํ  กเถสิ  เสยฺยถีทํ  ทานกถํ
สีลกถํ   สคฺคกถํ   กามานํ   อาทีนวํ   โอการํ   สงฺกิเลสํ   เนกฺขมฺเม
อานิสํสํ    ปกาเสสิ   ฯ   ยทา   เต   ภควา   อญฺญาสิ   กลฺลจิตฺเต
มุทุจิตฺเต    วินีวรณจิตฺเต    อุทคฺคจิตฺเต    ปสนฺนจิตฺเต    อถ    ยา
พุทฺธานํ    สามุกฺกํสิกา    ธมฺมเทสนา   ตํ   ปกาเสสิ   ทุกฺขํ   สมุทยํ
นิโรธํ    มคฺคํ    ฯ   เสยฺยถาปิ   นาม   สุทฺธํ   วตฺถํ   อปคตกาฬกํ
สมฺมเทว   รชนํ   ปฏิคฺคเณฺหยฺย   เอวเมว  เตสํ  ตสฺมึเยวาสเน  วิรชํ
วีตมลํ  ธมฺมจกฺขุํ  อุทปาทิ  ยงฺกิญฺจิ  สมุทยธมฺมํ  สพฺพนฺตํ  นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
เต     ทิฏฺฐธมฺมา     ปตฺตธมฺมา     วิทิตธมฺมา     ปริโยคาฬฺหธมฺมา
ติณฺณวิจิกิจฺฉา      วิคตกถํกถา      เวสารชฺชปฺปตฺตา     อปรปฺปจฺจยา
สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ  ลเภยฺยาม  มยํ  ภนฺเต  ภควโต
สนฺติเก    ปพฺพชฺชํ    ลเภยฺยาม   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   เอถ   ภิกฺขโวติ
ภควา   อโวจ   สฺวากฺขาโต  ธมฺโม  จรถ  พฺรหฺมจริยํ  สมฺมา  ทุกฺขสฺส
อนฺตกิริยายาติ   ฯ  สา  ว  เตสํ  อายสฺมนฺตานํ  อุปสมฺปทา  อโหสิ  ฯ
อถโข   ภควา   เต  ภิกฺขู  ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิ  อนุสาสิ  ฯ  เตสํ
ภควตา   ธมฺมิยา   กถาย   โอวทิยมานานํ  อนุสาสิยมานานํ  อนุปาทาย
@เชิงอรรถ:  ยุ. จตฺตาโร ฯ
อาสเวหิ จิตฺตานิ วิมุจฺจึสุ ฯ
          เตน โข ปน สมเยน เอกาทส โลเก อรหนฺโต โหนฺติ ฯ
                    จตุคฺคิหิสหายกปฺปพฺพชฺชา นิฏฺฐิตา ฯ
     [๓๑]   อสฺโสสุํ  โข  อายสฺมโต  ยสสฺส  ปญฺญาสมตฺตา คิหิสหายกา
ชานปทา    ปุพฺพานุปุพฺพกานํ   กุลานํ   ปุตฺตา   ยโส   กิร   กุลปุตฺโต
เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ  วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา  อคารสฺมา
อนคาริยํ  ปพฺพชิโตติ  ฯ  สุตฺวาน  เนสํ  เอตทโหสิ น หิ นูน โส โอรโก
ธมฺมวินโย  น  สา  โอรกา  ปพฺพชฺชา  ยตฺถ  ยโส  กุลปุตฺโต  เกสมสฺสุํ
โอหาเรตฺวา   กาสายานิ   วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา  อคารสฺมา  อนคาริยํ
ปพฺพชิโตติ   ฯ   เต   เยนายสฺมา   ยโส  เตนุปสงฺกมึสุ  อุปสงฺกมิตฺวา
อายสฺมนฺตํ ยสํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐํสุ ฯ
     {๓๑.๑}   อถโข  อายสฺมา  ยโส  เต  ปญฺญาสมตฺเต  คิหิสหายเก
อาทาย     เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข   อายสฺมา
ยโส    ภควนฺตํ    เอตทโวจ    อิเม    เม   ภนฺเต   ปญฺญาสมตฺตา
คิหิสหายกา    ชานปทา    ปุพฺพานุปุพฺพกานํ    กุลานํ    ปุตฺตา   อิเม
ภควา   โอวทตุ   อนุสาสตูติ   ฯ   เตสํ   ภควา   อนุปุพฺพิกถํ  กเถสิ
เสยฺยถีทํ  ทานกถํ  สีลกถํ  สคฺคกถํ  กามานํ  อาทีนวํ  โอการํ  สงฺกิเลสํ
เนกฺขมฺเม  อานิสํสํ  ปกาเสสิ  ฯ  ยทา  เต  ภควา  อญฺญาสิ กลฺลจิตฺเต
มุทุจิตฺเต   วินีวรณจิตฺเต   อุทคฺคจิตฺเต   ปสนฺนจิตฺเต  อถ  ยา  พุทฺธานํ
สามุกฺกํสิกา    ธมฺมเทสนา    ตํ    ปกาเสสิ   ทุกฺขํ   สมุทยํ   นิโรธํ
มคฺคํ   ฯ   เสยฺยถาปิ   นาม   สุทฺธํ   วตฺถํ   อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว
รชนํ   ปฏิคฺคเณฺหยฺย   เอวเมว   เตสํ   ตสฺมึเยวาสเน   วิรชํ  วีตมลํ
ธมฺมจกฺขุํ อุทปาทิ ยงฺกิญฺจิ สมุทยธมฺมํ สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
     {๓๑.๒}   เต  ทิฏฺฐธมฺมา  ปตฺตธมฺมา  วิทิตธมฺมา ปริโยคาฬฺหธมฺมา
ติณฺณวิจิกิจฺฉา    วิคตกถํกถา    เวสารชฺชปฺปตฺตา   อปรปฺปจฺจยา   สตฺถุ
สาสเน   ภควนฺตํ  เอตทโวจุํ  ลเภยฺยาม  มยํ  ภนฺเต  ภควโต  สนฺติเก
ปพฺพชฺชํ   ลเภยฺยาม   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ  เอถ  ภิกฺขโวติ  ภควา  อโวจ
สฺวากฺขาโต  ธมฺโม  จรถ  พฺรหฺมจริยํ  สมฺมา  ทุกฺขสฺส  อนฺตกิริยายาติ ฯ
สา  ว  เตสํ  อายสฺมนฺตานํ  อุปสมฺปทา  อโหสิ  ฯ  อถโข  ภควา  เต
ภิกฺขู  ธมฺมิยา  กถาย  โอวทิ  อนุสาสิ  ฯ  เตสํ  ภควตา ธมฺมิยา กถาย
โอวทิยมานานํ    อนุสาสิยมานานํ    อนุปาทาย    อาสเวหิ    จิตฺตานิ
วิมุจฺจึสุ ฯ
     เตน โข ปน สมเยน เอกสฏฺฐี โลเก อรหนฺโต โหนฺติ ฯ
     [๓๒]   อถโข  ภควา  [๑]-  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  มุตฺตาหํ  ภิกฺขเว
สพฺพปาเสหิ   เย   ทิพฺพา   เย  จ  มานุสา  ตุเมฺหปิ  ภิกฺขเว  มุตฺตา
สพฺพปาเสหิ   เย   ทิพฺพา   เย   จ   มานุสา  จรถ  ภิกฺขเว  จาริกํ
พหุชนหิตาย     พหุชนสุขาย     โลกานุกมฺปาย     อตฺถาย     หิตาย
สุขาย    เทวมนุสฺสานํ    มา    เอเกน    เทฺว   อคมิตฺถ   เทเสถ
ภิกฺขเว     ธมฺมํ     อาทิกลฺยาณํ    มชฺเฌกลฺยาณํ    ปริโยสานกลฺยาณํ
@เชิงอรรถ:  ม. เต ฯ
สาตฺถํ    สพฺยญฺชนํ    เกวลปริปุณฺณํ    ปริสุทฺธํ   พฺรหฺมจริยํ   ปกาเสถ
สนฺติ    สตฺตา    อปฺปรชกฺขชาติกา   อสฺสวนตา   ธมฺมสฺส   ปริหายนฺติ
ภวิสฺสนฺติ   ธมฺมสฺส   อญฺญาตาโร   อหมฺปิ   ภิกฺขเว   เยน   อุรุเวลา
เสนานิคโม เตนุปสงฺกมิสฺสามิ ธมฺมเทสนายาติ ฯ
     [๓๓]   อถโข   มาโร   ปาปิมา   เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ
         พทฺโธสิ สพฺพปาเสหิ              เย ทิพฺพา เย จ มานุสา
         มหาพนฺธนพทฺโธสิ                 น เม สมณ โมกฺขสีติ ฯ
         มุตฺโตหํ ๑- สพฺพปาเสหิ         เย ทิพฺพา เย จ มานุสา
         มหาพนฺธนมุตฺโตมฺหิ              นิหโต ตฺวมสิ อนฺตกาติ ฯ
         อนฺตลิกฺขจโร ปาโส                ยฺวายํ ๒- จรติ มานโส
         เตน ตํ พนฺธยิสฺสามิ ๓-          น เม สมณ โมกฺขสีติ ฯ
         รูปา สทฺทา คนฺธา รสา          โผฏฺฐพฺพา จ มโนรมา
         เอตฺถ เม วิคโต ฉนฺโท            นิหโต ตฺวมสิ อนฺตกาติ ฯ
         อถโข มาโร ปาปิมา              ชานาติ มํ ภควา ชานาติ มํ
สุคโตติ ทุกฺขี ทุมฺมโน ตตฺเถวนฺตรธายิ ๔- ฯ
                                มารกถา นิฏฺฐิตา
     [๓๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  นานาทิสา  นานาชนปทา
ปพฺพชฺชาเปกฺเข   จ   อุปสมฺปทาเปกฺเข   จ   อาเนนฺติ   ภควา   เน
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. มุตฺตาหํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ     สี. สฺวายํ ฯ     สี. ม. ยุ. รา.
@พาธยิสฺสามิ ฯ   ม. ยุ. -ธายีติ ฯ
ปพฺพาเชสฺสติ    อุปสมฺปาเทสฺสตีติ   ฯ   ตตฺถ   ภิกฺขู   เจว   กิลมนฺติ
ปพฺพชฺชาเปกฺขา    จ    อุปสมฺปทาเปกฺขา   จ   ฯ   อถโข   ภควโต
รโหคตสฺส    ปฏิสลฺลีนสฺส    เอวํ    เจตโส    ปริวิตกฺโก    อุทปาทิ
เอตรหิ   โข   ภิกฺขู   นานาทิสา   นานาชนปทา   ปพฺพชฺชาเปกฺเข  จ
อุปสมฺปทาเปกฺเข     จ    อาเนนฺติ    ภควา    เน    ปพฺพาเชสฺสติ
อุปสมฺปาเทสฺสตีติ   ตตฺถ   ภิกฺขู   เจว   กิลมนฺติ   ปพฺพชฺชาเปกฺขา  จ
อุปสมฺปทาเปกฺขา    จ   ยนฺนูนาหํ   ภิกฺขูนํ   อนุชาเนยฺยํ   ตุเมฺหวทานิ
ภิกฺขเว   ตาสุ   ตาสุ   ทิสาสุ   เตสุ   เตสุ   ชนปเทสุ   ปพฺพาเชถ
อุปสมฺปาเทถาติ ฯ
     {๓๔.๑}   อถโข   ภควา   สายณฺหสมยํ   ปฏิสลฺลานา   วุฏฺฐิโต
เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ภิกฺขุสงฺฆํ  ๑-  สนฺนิปาตาเปตฺวา ๒-
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อิธ  มยฺหํ  ภิกฺขเว  รโหคตสฺส
ปฏิสลฺลีนสฺส   เอวํ   เจตโส   ปริวิตกฺโก  อุทปาทิ  เอตรหิ  โข  ภิกฺขู
นานาทิสา    นานาชนปทา    ปพฺพชฺชาเปกฺเข    จ   อุปสมฺปทาเปกฺเข
จ   อาเนนฺติ   ภควา   เน   ปพฺพาเชสฺสติ   อุปสมฺปาเทสฺสตีติ   ตตฺถ
ภิกฺขู    เจว   กิลมนฺติ   ปพฺพชฺชาเปกฺขา   จ   อุปสมฺปทาเปกฺขา   จ
ยนฺนูนาหํ   ภิกฺขูนํ   อนุชาเนยฺยํ   ตุเมฺหวทานิ   ภิกฺขเว   ตาสุ   ตาสุ
ทิสาสุ     เตสุ    เตสุ    ชนปเทสุ    ปพฺพาเชถ    อุปสมฺปาเทถาติ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ตุเมฺหวทานิ   ตาสุ   ตาสุ   ทิสาสุ  เตสุ  เตสุ
ชนปเทสุ    ปพฺพาเชถ    อุปสมฺปาเทถ   ฯ   เอวญฺจ   ปน   ภิกฺขเว
ปพฺพาเชตพฺโพ      อุปสมฺปาเทตพฺโพ      ฯ      ปฐมํ     เกสมสฺสุํ
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. อิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ
โอหาราเปตฺวา   ๑-   กาสายานิ   วตฺถานิ   อจฺฉาทาเปตฺวา   เอกํสํ
อุตฺตราสงฺคํ    การาเปตฺวา   ภิกฺขูนํ   ปาเท   วนฺทาเปตฺวา   อุกฺกุฏิกํ
นิสีทาเปตฺวา    อญฺชลึ    ปคฺคณฺหาเปตฺวา   เอวํ   วเทหีติ   วตฺตพฺโพ
พุทฺธํ    สรณํ    คจฺฉามิ    ธมฺมํ    สรณํ    คจฺฉามิ    สงฺฆํ   สรณํ
คจฺฉามิ    ทุติยมฺปิ    พุทฺธํ   สรณํ   คจฺฉามิ   ทุติยมฺปิ   ธมฺมํ   สรณํ
คจฺฉามิ    ทุติยมฺปิ    สงฺฆํ   สรณํ   คจฺฉามิ   ตติยมฺปิ   พุทฺธํ   สรณํ
คจฺฉามิ    ตติยมฺปิ    ธมฺมํ   สรณํ   คจฺฉามิ   ตติยมฺปิ   สงฺฆํ   สรณํ
คจฺฉามีติ    ฯ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    อิเมหิ   ตีหิ   สรณคมเนหิ
ปพฺพชฺชํ อุปสมฺปทนฺติ ฯ
     ตีหิ สรณคมเนหิ อุปสมฺปทากถา นิฏฺฐิตา ฯ
     [๓๕]   อถโข  ภควา  วสฺสํ  วุตฺโถ  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  มยฺหํ  โข
ภิกฺขเว    โยนิโส    มนสิการา    โยนิโส   สมฺมปฺปธานา   อนุตฺตรา
วิมุตฺติ   อนุปฺปตฺตา   อนุตฺตรา   วิมุตฺติ   สจฺฉิกตา   ตุเมฺหปิ   ภิกฺขเว
โยนิโส    มนสิการา    โยนิโส    สมฺมปฺปธานา    อนุตฺตรํ    วิมุตฺตึ
อนุปาปุณาถ อนุตฺตรํ วิมุตฺตึ สจฺฉิกโรถาติ ฯ
     อถโข     มาโร     ปาปิมา    เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ
         พทฺโธสิ มารปาเสหิ               เย ทิพฺพา เย จ มานุสา
         มารพนฺธนพทฺโธสิ ๒-            น เม สมณ โมกฺขสีติ ฯ
         มุตฺโตหํ มารปาเสหิ               เย ทิพฺพา เย จ มานุสา
@เชิงอรรถ:  ม. โอหาเรตฺวา ฯ     ม. ยุ. มหาพนฺธนพทฺโธสิ ฯ
         มารพนฺธนมุตฺโตมฺหิ ๑-          นิหโต ตฺวมสิ อนฺตกาติ ฯ
     อถโข   มาโร   ปาปิมา   ชานาติ   มํ   ภควา   ชานาติ   มํ
สุคโตติ ทุกฺขี ทุมฺมโน ตตฺเถวนฺตรธายิ ๒- ฯ
     [๓๖]   อถโข   ภควา   พาราณสิยํ  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
อุรุเวลา   เตน   จาริกํ  ปกฺกามิ  ฯ  อถโข  ภควา  มคฺคา  โอกฺกมฺม
เยน     อญฺญตโร     วนสณฺโฑ    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ตํ
วนสณฺฑํ อชฺโฌคาเหตฺวา อญฺญตรสฺมึ รุกฺขมูเล นิสีทิ ฯ
     เตน   โข   ปน   สมเยน   ตึสมตฺตา   ภทฺทวคฺคิยา   สหายกา
สปชาปติกา   ตสฺมึ   ๓-   วนสณฺเฑ  ปริจาเรนฺติ  ฯ  เอกสฺส  ปชาปติ
นาโหสิ   ฯ   ตสฺสตฺถาย  เวสี  อานีตา  อโหสิ  ฯ  อถโข  สา  เวสี
เตสุ ปมตฺเตสุ ปริจาเรนฺเตสุ ภณฺฑํ อาทาย ปลายิตฺถ ฯ
     {๓๖.๑}   อถโข  เต  สหายกา  สหายกสฺส  เวยฺยาวจฺจํ กโรนฺตา
ตํ   อิตฺถึ   คเวสนฺตา   ตํ   วนสณฺฑํ   อาหิณฺฑนฺตา   อทฺทสํสุ  ภควนฺตํ
อญฺญตรสฺมึ   รุกฺขมูเล   นิสินฺนํ   ทิสฺวาน   เยน   ภควา  เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ   อปิ   ภนฺเต   ภควา  อิตฺถึ  ๔-
ปสฺเสยฺยาติ   ฯ  กึ  ปน  โว  กุมารา  อิตฺถิยาติ  ฯ  อิธ  มยํ  ภนฺเต
ตึสมตฺตา    ภทฺทวคฺคิยา    สหายกา   สปชาปติกา   อิมสฺมึ   วนสณฺเฑ
ปริจารยิมฺหา  ๕-  เอกสฺส  ปชาปติ  นาโหสิ  ตสฺสตฺถาย  เวสี  อานีตา
อโหสิ  อถโข  สา  ภนฺเต  เวสี  อเมฺหสุ  ปมตฺเตสุ ปริจาเรนฺเตสุ ภณฺฑํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. มหาพนฺธนมุตฺโตมฺหิ ฯ     โป. -ธายีติ ฯ    ยุ. ตสฺมึเยว ฯ    ม. ยุ.
@รา. เอกํ อิตฺถึ ฯ        โป. ม. ปริจาริมฺหา ฯ
อาทาย   ปลายิตฺถ   เตน   ๑-   มยํ   ภนฺเต   สหายกา  สหายกสฺส
เวยฺยาวจฺจํ    กโรนฺตา    ตํ    อิตฺถึ    คเวสนฺตา    อิมํ   วนสณฺฑํ
อาหิณฺฑามาติ   ฯ   ตํ   กึ   มญฺญถ   โว   กุมารา   กตมํ   นุ  โข
ตุมฺหากํ    วรํ    ยํ   วา   ตุเมฺห   อิตฺถึ   คเวเสยฺยาถ   ยํ   วา
อตฺตานํ   คเวเสยฺยาถาติ   ฯ   เอตเทว   ภนฺเต   อมฺหากํ   วรํ  ยํ
มยํ   อตฺตานํ   คเวเสยฺยามาติ   ฯ   เตนหิ   โว   กุมารา   นิสีทถ
ธมฺมํ   โว   เทเสสฺสามีติ   ฯ   เอวํ  ภนฺเตติ  โข  เต  ภทฺทวคฺคิยา
สหายกา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ  นิสีทึสุ  ฯ  เตสํ  ภควา
อนุปุพฺพิกถํ     กเถสิ     เสยฺยถีทํ     ทานกถํ     สีลกถํ    สคฺคกถํ
กามานํ อาทีนวํ โอการํ สงฺกิเลสํ เนกฺขมฺเม อานิสํสํ ปกาเสสิ ฯ
     {๓๖.๒}   ยทา   เต   ภควา   อญฺญาสิ   กลฺลจิตฺเต  มุทุจิตฺเต
วินีวรณจิตฺเต     อุทคฺคจิตฺเต    ปสนฺนจิตฺเต    อถ    ยา    พุทฺธานํ
สามุกฺกํสิกา   ธมฺมเทสนา  ตํ  ปกาเสสิ  ทุกฺขํ  สมุทยํ  นิโรธํ  มคฺคํ  ฯ
เสยฺยถาปิ    นาม    สุทฺธํ    วตฺถํ    อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว   รชนํ
ปฏิคฺคเณฺหยฺย   เอวเมว   เตสํ  ตสฺมึเยวาสเน  วิรชํ  วีตมลํ  ธมฺมจกฺขุํ
อุทปาทิ    ยงฺกิญฺจิ    สมุทยธมฺมํ    สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ   ฯ   เต
ทิฏฺฐธมฺมา    ปตฺตธมฺมา   วิทิตธมฺมา   ปริโยคาฬฺหธมฺมา   ติณฺณวิจิกิจฺฉา
วิคตกถํกถา   เวสารชฺชปฺปตฺตา   อปรปฺปจฺจยา   สตฺถุ  สาสเน  ภควนฺตํ
เอตทโวจุํ  ลเภยฺยาม  มยํ  ภนฺเต  ภควโต  สนฺติเก  ปพฺพชฺชํ ลเภยฺยาม
อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   เอถ   ภิกฺขโวติ  ภควา  อโวจ  สฺวากฺขาโต  ธมฺโม
@เชิงอรรถ:  โป. ม. เต ฯ
จรถ    พฺรหฺมจริยํ   สมฺมา   ทุกฺขสฺส   อนฺตกิริยายาติ   ฯ   สา   ว
เตสํ อายสฺมนฺตานํ อุปสมฺปทา อโหสิ ฯ
                  ภทฺทวคฺคิยสหายกานํ วตฺถุ นิฏฺฐิตํ ฯ
                               ทุติยภาณวารํ ฯ
                                     -------
     [๓๗]   อถโข   ภควา   อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน   เยน
อุรุเวลา   ตทวสริ   ฯ   เตน   โข   ปน  สมเยน  อุรุเวลายํ  ตโย
ชฏิลา    ปฏิวสนฺติ    อุรุเวลกสฺสโป    นทีกสฺสโป   คยากสฺสโปติ   ฯ
เตสุ   อุรุเวลกสฺสโป   ชฏิโล   ปญฺจนฺนํ   ชฏิลสตานํ   นายโก   โหติ
วินายโก   อคฺโค   ปมุโข   ปาโมกฺโข   ฯ   นทีกสฺสโป  ชฏิโล  ติณฺณํ
ชฏิลสตานํ นายโก โหติ วินายโก อคฺโค ปมุโข ปาโมกฺโข ฯ
     {๓๗.๑}   คยากสฺสโป  ชฏิโล  ทฺวินฺนํ  ชฏิลสตานํ  นายโก  โหติ
วินายโก    อคฺโค   ปมุโข   ปาโมกฺโข   ฯ   อถโข   ภควา   เยน
อุรุเวลกสฺสปสฺส     ชฏิลสฺส    อสฺสโม    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา
อุรุเวลกสฺสปํ   ชฏิลํ   เอตทโวจ   สเจ  เต  กสฺสป  อครุ  วเสยฺยาม
เอกรตฺตึ  ๑-  อคฺยาคาเรติ  ฯ  น  โข  เม  มหาสมณ  ครุ  อปิจ โข
จณฺเฑตฺถ   นาคราชา   อิทฺธิมา   อาสีวิโส   โฆรวิโส   โส   ตํ  มา
วิเหเฐสีติ   ฯ   ทุติยมฺปิ   โข  ภควา  อุรุเวลกสฺสปํ  ชฏิลํ  เอตทโวจ
สเจ   เต   กสฺสป   อครุ  วเสยฺยาม  เอกรตฺตึ  อคฺยาคาเรติ  ฯ  น
โข   เม   มหาสมณ   ครุ   อปิจ  โข  จณฺเฑตฺถ  นาคราชา  อิทฺธิมา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. เอกรตฺตํ ฯ อิโตปรํ อีทิสเมว ฯ
อาสีวิโส   โฆรวิโส   โส   ตํ   มา   วิเหเฐสีติ   ฯ   ตติยมฺปิ  โข
ภควา   อุรุเวลกสฺสปํ   ชฏิลํ   เอตทโวจ   สเจ   เต   กสฺสป  อครุ
วเสยฺยาม   เอกรตฺตึ   อคฺยาคาเรติ   ฯ  น  โข  เม  มหาสมณ  ครุ
อปิจ    โข    จณฺเฑตฺถ   นาคราชา   อิทฺธิมา   อาสีวิโส   โฆรวิโส
โส   ตํ   มา   วิเหเฐสีติ  ฯ  อปฺเปว  มํ  น  วิเหเฐยฺย  อิงฺฆ  ตฺวํ
กสฺสป   อนุชานาหิ   อคฺยาคารนฺติ   ฯ  วิหร  มหาสมณ  ยถาสุขนฺติ  ฯ
อถโข    ภควา    อคฺยาคารํ    ปวิสิตฺวา   ติณสนฺถรกํ   ปญฺญาเปตฺวา
นิสีทิ    ปลฺลงฺกํ    อาภุชิตฺวา    อุชุํ   กายํ   ปณิธาย   ปริมุขํ   สตึ
อุปฏฺฐเปตฺวา ฯ
     [๓๘]   อถโข  ๑-  โส  นาโค  อทฺทส  ภควนฺตํ  ปวิฏฺฐํ  ทิสฺวาน
ทุกฺขี  ๒-  ทุมฺมโน  ปธูปาสิ  ๓-  ฯ  อถโข ภควโต เอตทโหสิ ยนฺนูนาหํ
อิมสฺส    นาคสฺส    อนุปหจฺจ    ฉวิญฺจ   จมฺมญฺจ   มํสญฺจ   นฺหารุญฺจ
อฏฺฐิญฺจ   อฏฺฐิมิญฺชญฺจ   เตชสา   เตชํ  ปริยาเทยฺยนฺติ  ๔-  ฯ  อถโข
ภควา   ตถารูปํ  อิทฺธาภิสงฺขารํ  อภิสงฺขริตฺวา  ปธูปาสิ  ฯ  อถโข  โส
นาโค   มกฺขํ   อสหนฺโต  ปชฺชลิ  ฯ  ภควาปิ  เตโชธาตุํ  สมาปชฺชิตฺวา
ปชฺชลิ   ฯ   อุภินฺนํ  สญฺโชติภูตานํ  ๕-  อคฺยาคารํ  อาทิตฺตํ  วิย  โหติ
สมฺปชฺชลิตํ   สญฺโชติภูตํ   ๖-   ฯ   อถโข   เต   ชฏิลา   อคฺยาคารํ
ปริวาเรตฺวา   เอวมาหํสุ   อภิรูโป   วต   โภ   มหาสมโณ   นาเคน
วิเหฐิยตีติ   ๗-   ฯ   อถโข  ภควา  ตสฺสา  รตฺติยา  อจฺจเยน  ตสฺส
@เชิงอรรถ:  ม. อทฺทสา โข โส ภควนฺตํ ปวิฏฺฐํ ฯ    ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
@ ม. ปธูปายิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ    ม. ยุ. ปริยาทิเยยฺยนฺติ ฯ
@๕-๖ สชฺโชติภูตานํ สชฺโชติภูตนฺติปิ ปาฐา ฯ      ยุ. วิเหฐิสฺสตีติ ฯ
นาคสฺส    อนุปหจฺจ    ฉวิญฺจ   จมฺมญฺจ   มํสญฺจ   นฺหารุญฺจ   อฏฺฐิญฺจ
อฏฺฐิมิญฺชญฺจ    เตชสา    เตชํ    ปริยาทยิตฺวา    ปตฺเต   ปกฺขิปิตฺวา
อุรุเวลกสฺสปสฺส     ชฏิลสฺส    ทสฺเสสิ    อยนฺเต    กสฺสป    นาโค
ปริยาทินฺโน   อสฺส   เตชสา   เตโชติ   ฯ   อถโข   อุรุเวลกสฺสปสฺส
ชฏิลสฺส    เอตทโหสิ    มหิทฺธิโก    โข    มหาสมโณ    มหานุภาโว
ยตฺร    หิ    นาม    จณฺฑสฺส    นาคราชสฺส   อิทฺธิมโต   อาสีวิสสฺส
โฆรวิสสฺส   เตชสา   เตชํ   ปริยาทยิสฺสติ  น  เตฺวว  จ  โข  อรหา
ยถา อหนฺติ ฯ
     [๓๙]   เนรญฺชราย ภควา อุรุเวลกสฺสปํ ชฏิลมโวจ
        สเจ เต กสฺสป อครุ วิหเรมุ อชฺชุโณฺห อคฺคิสรณมฺหีติ ฯ
        น โข เม มหาสมณ ครุ ผาสุกาโม จ ๑- ตํ นิวาเรมิ
        จณฺเฑตฺถ นาคราชา อิทฺธิมา อาสีวิโส โฆรวิโส โส
ตํ มา วิเหเฐสีติ ฯ
        อปฺเปว ๒- มํ น วิเหเฐยฺย อิงฺฆ ตฺวํ กสฺสป อนุชานาหิ
อคฺยาคารนฺติ ฯ
        ทินฺนนฺติ นํ วิทิตฺวา อภีโต ๓- ปาวิสิ ภยมตีโต ฯ
        ทิสฺวา อิสึ ปวิฏฺฐํ อหินาโค ทุมฺมโน ปธูปาสิ ฯ
        สุมนมานโส ๔- น วิมโน ๕- มนุสฺสนาโคปิ ตตฺถ ปธูปาสิ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ผาสุกาโม ว ฯ      โป. อปฺเปว นาม ฯ    ยุ. อสมฺภีโต ฯ
@ ยุ. สุมานโส ฯ  สี. ม. อธิมโน ฯ ยุ. อวิมโน ฯ
        มกฺขญฺจ อสหมาโน อหินาโค ปาวโกว ปชฺชลิ ฯ
        เตโชธาตุกุสโล มนุสฺสนาโคปิ ตตฺถ ๑- ปชฺชลิ ฯ
        อุภินฺนํ สญฺโชติภูตานํ อคฺยาคารํ [๒]- อุทิจฺจเร ฯ
        ชฏิลา อภิรูโป วต โภ มหาสมโณ นาเคน วิเหฐิยตีติ
ภณนฺติ ๓- ฯ
        อถ ๔- รตฺติยา อจฺจเยน อหินาคสฺส ๕- อจฺจิโย น
        โหนฺติ ๖- ฯ อิทฺธิมโต ปน ฐิตา ๗- อเนกวณฺณา อจฺจิโย
        โหนฺติ ฯ นีลา อถ โลหิตกา ๘- มญฺเชฏฺฐา ปีตกา
        ผลิกวณฺณาโย องฺคิรสสฺส กาเย อเนกวณฺณา อจฺจิโย โหนฺติ ฯ
        ปตฺตมฺหิ โอทหิตฺวา อหินาคํ พฺราหฺมณสฺส ทสฺเสสิ อยํ เต
        กสฺสป นาโค ปริยาทินฺโน อสฺส เตชสา เตโชติ ๙- ฯ
     อถโข   อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล  ภควโต  อิมินา  อิทฺธิปาฏิหาริเยน
อภิปฺปสนฺโน    ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อิเธว   มหาสมณ   วิหรํ   ๑๐-
อหนฺเต ธุวภตฺเตนาติ ฯ
                               ปฐมํ ปาฏิหาริยํ
     [๔๐]   อถโข   ภควา   อุรุเวลกสฺสปสฺส   ชฏิลสฺส   อสฺสมสฺส
@เชิงอรรถ:  รา. ตตฺเถว ฯ    ม. อาทิตฺตํ โหติ สมฺปชฺชลิตํ สญฺโชติภูตํ ฯ
@ สี. อิติ ภณนฺติ ฯ   ม. อถ ตสฺสา ฯ   ยุ. อถโข ตสฺสา ฯ    สี. ยาว นาคสฺส ฯ
@ม. ยุ. หตา นาคสฺส ฯ   สี. ม. ยุ. โหนฺติ ฯ    สี. ปตฺถตา ฯ
@ สี. ม. ยุ. สโลหิติกา ฯ  เนรญฺชราย ภควาติอาทิคาถาโย
@ปจฺฉา ปกฺขิตฺตาติ ตพฺพณฺณนายํ วุตฺตํ ฯ ๑๐ โป. วิหรถ ฯ
อวิทูเร   อญฺญตรสฺมึ  วนสณฺเฑ  วิหาสิ  ฯ  อถโข  จตฺตาโร  มหาราชา
อภิกฺกนฺตาย     รตฺติยา     อภิกฺกนฺตวณฺณา     เกวลกปฺปํ     วนสณฺฑํ
โอภาเสตฺวา    เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา จตุทฺทิสา อฏฺฐํสุ เสยฺยถาปิ มหนฺตา อคฺคิกฺขนฺธา ฯ
     {๔๐.๑}   อถโข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล  ตสฺสา  รตฺติยา อจฺจเยน
เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  กาโล
มหาสมณ  นิฏฺฐิตํ  ภตฺตํ  เก  นุ  โข  เต  มหาสมณ อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา
อภิกฺกนฺตวณฺณา    เกวลกปฺปํ    วนสณฺฑํ    โอภาเสตฺวา    เยน   ตฺวํ
เตนุปสงฺกมึสุ    อุปสงฺกมิตฺวา    ตํ   อภิวาเทตฺวา   จตุทฺทิสา   อฏฺฐํสุ
เสยฺยถาปิ   มหนฺตา   อคฺคิกฺขนฺธาติ   ฯ  เอเต  โข  กสฺสป  จตฺตาโร
มหาราชา    เยนาหํ    เตนุปสงฺกมึสุ    ธมฺมสฺสวนายาติ   ฯ   อถโข
อุรุเวลกสฺสปสฺส    ชฏิลสฺส    เอตทโหสิ   มหิทฺธิโก   โข   มหาสมโณ
มหานุภาโว   ยตฺร   หิ   นาม   จตฺตาโรปิ  มหาราชา  อุปสงฺกมิสฺสนฺติ
ธมฺมสฺสวนาย   น   เตฺวว   จ   โข  อรหา  ยถา  อหนฺติ  ฯ  อถโข
ภควา    อุรุเวลกสฺสปสฺส    ชฏิลสฺส    ภตฺตํ    ภุญฺชิตฺวา    ตสฺมึเยว
วนสณฺเฑ วิหาสิ ฯ
                               ทุติยํ ปาฏิหาริยํ ฯ
     [๔๑]   อถโข   สกฺโก   เทวานมินฺโท   อภิกฺกนฺตาย   รตฺติยา
อภิกฺกนฺตวณฺโณ   ๑-   เกวลกปฺปํ   วนสณฺฑํ  โอภาเสตฺวา  เยน  ภควา
@เชิงอรรถ:  สพฺพตฺถ อภิกฺกนฺตวณฺณาติ ทิสฺสติ ฯ ตตฺถ การณํ ปริเยสิตพฺพํ ฯ
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ
อฏฺฐาสิ     เสยฺยถาปิ     มหาอคฺคิกฺขนฺโธ     ปุริมาหิ     วณฺณนิภาหิ
อภิกฺกนฺตตโร   จ   ปณีตตโร   จ   ฯ   อถโข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล
ตสฺสา   รตฺติยา   อจฺจเยน   เยน   ภควา  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ    เอตทโวจ    กาโล    [๑]-    มหาสมณ   นิฏฺฐิตํ   ภตฺตํ
โก   นุ   โข   โส   มหาสมณ   อภิกฺกนฺตาย  รตฺติยา  อภิกฺกนฺตวณฺโณ
เกวลกปฺปํ     วนสณฺฑํ    โอภาเสตฺวา    เยน    ตฺวํ    เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    ตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ   อฏฺฐาสิ   เสยฺยถาปิ
มหาอคฺคิกฺขนฺโธ    ปุริมาหิ   วณฺณนิภาหิ   อภิกฺกนฺตตโร   จ   ปณีตตโร
จาติ    ฯ    เอโส   โข   กสฺสป   สกฺโก   เทวานมินฺโท   เยนาหํ
เตนุปสงฺกมิ   ธมฺมสฺสวนายาติ   ฯ   อถโข   อุรุเวลกสฺสปสฺส   ชฏิลสฺส
เอตทโหสิ    มหิทฺธิโก    โข    มหาสมโณ   มหานุภาโว   ยตฺร   หิ
นาม  สกฺโก  ๒-  เทวานมินฺโท  อุปสงฺกมิสฺสติ  ธมฺมสฺสวนาย  น  เตฺวว
จ   โข   อรหา   ยถา   อหนฺติ   ฯ  อถโข  ภควา  อุรุเวลกสฺสปสฺส
ชฏิลสฺส ภตฺตํ ภุญฺชิตฺวา ตสฺมึเยว วนสณฺเฑ วิหาสิ ฯ
                                ตติยํ ปาฏิหาริยํ ฯ
     [๔๒]   อถโข  พฺรหฺมา  สหมฺปติ อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺโณ
เกวลกปฺปํ    วนสณฺฑํ    โอภาเสตฺวา    เยน    ภควา   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา      ภควนฺตํ     อภิวาเทตฺวา     เอกมนฺตํ     อฏฺฐาสิ
เสยฺยถาปิ    มหาอคฺคิกฺขนฺโธ    ปุริมาหิ    วณฺณนิภาหิ    อภิกฺกนฺตตโร
@เชิงอรรถ:  ม. โข ฯ     ม. ยุ. สกฺโกปิ ฯ
จ   ปณีตตโร   จ   ฯ  อถโข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล  ตสฺสา  รตฺติยา
อจฺจเยน    เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ
เอตทโวจ   กาโล   มหาสมณ   นิฏฺฐิตํ   ภตฺตํ   โก   นุ   โข   โส
มหาสมณ     อภิกฺกนฺตาย     รตฺติยา     อภิกฺกนฺตวณฺโณ    เกวลกปฺปํ
วนสณฺฑํ    โอภาเสตฺวา    เยน    ตฺวํ    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ตํ    อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   อฏฺฐาสิ   เสยฺยถาปิ   มหาอคฺคิกฺขนฺโธ
ปุริมาหิ   วณฺณนิภาหิ   อภิกฺกนฺตตโร   จ   ปณีตตโร   จาติ  ฯ  เอโส
โข  กสฺสป  พฺรหฺมา  สหมฺปติ  เยนาหํ  เตนุปสงฺกมิ  ธมฺมสฺสวนายาติ  ฯ
อถโข    อุรุเวลกสฺสปสฺส    ชฏิลสฺส    เอตทโหสิ    มหิทฺธิโก    โข
มหาสมโณ   มหานุภาโว   ยตฺร   หิ   นาม   พฺรหฺมา   ๑-   สหมฺปติ
อุปสงฺกมิสฺสติ  ธมฺมสฺสวนาย  น  เตฺวว  จ  โข  อรหา  ยถา  อหนฺติ ฯ
อถโข   ภควา   อุรุเวลกสฺสปสฺส   ชฏิลสฺส   ภตฺตํ  ภุญฺชิตฺวา  ตสฺมึเยว
วนสณฺเฑ วิหาสิ ฯ
                               จตุตฺถํ ปาฏิหาริยํ ฯ
     [๔๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน อุรุเวลกสฺสปสฺส ชฏิลสฺส มหายญฺโญ
ปจฺจุปฏฺฐิโต   โหติ   ฯ   เกวลกปฺปา   จ   องฺคมคธา  ปหูตํ  ขาทนียํ
โภชนียํ   อาทาย   อภิกฺกมิตุกามา   โหนฺติ  ฯ  อถโข  อุรุเวลกสฺสปสฺส
ชฏิลสฺส    เอตทโหสิ   เอตรหิ   โข   เม   มหายญฺโญ   ปจฺจุปฏฺฐิโต
เกวลกปฺปา    จ    องฺคมคธา    ปหูตํ   ขาทนียํ   โภชนียํ   อาทาย
อภิกฺกมิสฺสนฺติ     สเจ    มหาสมโณ    มหาชนกาเย    อิทฺธิปาฏิหาริยํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. พฺรหฺมาปิ ฯ
กริสฺสติ   มหาสมณสฺส   ลาภสกฺกาโร   อภิวฑฺฒิสฺสติ   มม  ลาภสกฺกาโร
ปริหายิสฺสติ   อโห   นูน   มหาสมโณ   สฺวาตนาย   นาคจฺเฉยฺยาติ  ฯ
อถโข   ภควา  อุรุเวลกสฺสปสฺส  ชฏิลสฺส  เจตสา  เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย
อุตฺตรกุรุํ    คนฺตฺวา    ตโต    ปิณฺฑปาตํ    อาหริตฺวา   อโนตตฺตทเห
ปริภุญฺชิตฺวา ตตฺเถว ทิวาวิหารํ อกาสิ ฯ
     {๔๓.๑}   อถโข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล  ตสฺสา  รตฺติยา อจฺจเยน
เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  กาโล
มหาสมณ   นิฏฺฐิตํ  ภตฺตํ  กึ  นุ  โข  มหาสมณ  หิยฺโย  นาคมาสิ  อปิจ
มยํ   ตํ   สราม   กึ   นุ   โข   มหาสมโณ   นาคจฺฉตีติ  ขาทนียสฺส
จ  ๑-  เต  ปฏิวิโส  ๒-  ฐปิโตติ  ฯ นนุ เต กสฺสป เอตทโหสิ เอตรหิ
โข    เม    มหายญฺโญ   ปจฺจุปฏฺฐิโต   เกวลกปฺปา   จ   องฺคมคธา
ปหูตํ   ขาทนียํ   โภชนียํ   อาทาย   อภิกฺกมิสฺสนฺติ   สเจ   มหาสมโณ
มหาชนกาเย    อิทฺธิปาฏิหาริยํ    กริสฺสติ   มหาสมณสฺส   ลาภสกฺกาโร
อภิวฑฺฒิสฺสติ     มม     ลาภสกฺกาโร     ปริหายิสฺสติ    อโห    นูน
มหาสมโณ    สฺวาตนาย    นาคจฺเฉยฺยาติ    โส   โข   อหํ   กสฺสป
ตว    เจตสา    เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย    อุตฺตรกุรุํ    คนฺตฺวา   ตโต
ปิณฺฑปาตํ   อาหริตฺวา   อโนตตฺตทเห   ปริภุญฺชิตฺวา  ตตฺเถว  ทิวาวิหารํ
อกาสินฺติ   ฯ   อถโข   อุรุเวลกสฺสปสฺส  ชฏิลสฺส  เอตทโหสิ  มหิทฺธิโก
โข    มหาสมโณ   มหานุภาโว   ยตฺร   หิ   นาม   เจตสาปิ   จิตฺตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ขาทนียสฺส จ โภชนียสฺส จ ฯ     สี. ปฏิวึโส ฯ
ปชานิสฺสติ   น   เตฺวว   จ   โข   อรหา   ยถา  อหนฺติ  ฯ  อถโข
ภควา   อุรุเวลกสฺสปสฺส   ชฏิลสฺส   ภตฺตํ   ภุญฺชิตฺวา   ๑-   ตสฺมึเยว
วนสณฺเฑ วิหาสิ ฯ
                             ปญฺจมํ ปาฏิหาริยํ ฯ
     [๔๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภควโต  ปํสุกูลํ  อุปฺปนฺนํ โหติ ฯ
อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  กตฺถ  นุ  โข  อหํ  ปํสุกูลํ  โธเวยฺยนฺติ  ฯ
อถโข   สกฺโก   เทวานมินฺโท   ภควโต  เจตสา  เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย
ปาณินา    โปกฺขรณึ    ขนิตฺวา    ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อิธ   ภนฺเต
ภควา    ปํสุกูลํ   โธวตูติ   ฯ   อถโข   ภควโต   เอตทโหสิ   กิมฺหิ
นุ   โข   อหํ  ปํสุกูลํ  ปริมทฺเทยฺยนฺติ  ฯ  อถโข  สกฺโก  เทวานมินฺโท
ภควโต    เจตสา    เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย    มหตึ    สิลํ   อุปนิกฺขิปิ
อิธ ภนฺเต ภควา ปํสุกูลํ ปริมทฺทตูติ ฯ
     {๔๔.๑}   อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  กิมฺหิ นุ โข อหํ อาลมฺพิตฺวา
อุตฺตเรยฺยนฺติ   ฯ   อถโข  กกุเธ  อธิวตฺถา  เทวตา  ภควโต  เจตสา
เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย    สาขํ    โอนาเมสิ    อิธ    ภนฺเต    ภควา
อาลมฺพิตฺวา   อุตฺตรตูติ   ฯ  อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  กิมฺหิ  นุ  โข
อหํ   ปํสุกูลํ   วิสฺสชฺเชยฺยนฺติ  ฯ  อถโข  สกฺโก  เทวานมินฺโท  ภควโต
เจตสา   เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย   มหตึ   สิลํ   อุปนิกฺขิปิ   อิธ   ภนฺเต
ภควา ปํสุกูลํ วิสฺสชฺเชตูติ ฯ
     อถโข    อุรุเวลกสฺสโป    ชฏิโล   ตสฺสา   รตฺติยา   อจฺจเยน
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ   เอตทโวจ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปริภุญฺชิตฺวา ฯ
กาโล    มหาสมณ   นิฏฺฐิตํ   ภตฺตํ   กึ   นุ   โข   มหาสมณ   นายํ
ปุพฺเพ    อิธ    โปกฺขรณี    สายํ    อิธ   โปกฺขรณี   นยิมา   สิลา
ปุพฺเพ     อุปนิกฺขิตฺตา     เกนิมา    สิลา    อุปนิกฺขิตฺตา    นยิมสฺส
กกุธสฺส   ปุพฺเพ   สาขา   โอนตา   สายํ   สาขา  โอนตาติ  ฯ  อิธ
เม    กสฺสป    ปํสุกูลํ    อุปฺปนฺนํ    อโหสิ    ตสฺส   มยฺหํ   กสฺสป
เอตทโหสิ    กตฺถ    นุ    โข   อหํ   ปํสุกูลํ   โธเวยฺยนฺติ   อถโข
กสฺสป    สกฺโก   เทวานมินฺโท   มม   เจตสา   เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย
ปาณินา   โปกฺขรณึ   ขนิตฺวา   มํ   เอตทโวจ   อิธ   ภนฺเต   ภควา
ปํสุกูลํ    โธวตูติ    สายํ    อมนุสฺเสน   ปาณินา   ขนิตา   โปกฺขรณี
ตสฺส    มยฺหํ    กสฺสป   เอตทโหสิ   กิมฺหิ   นุ   โข   อหํ   ปํสุกูลํ
ปริมทฺเทยฺยนฺติ   อถโข   กสฺสป   สกฺโก   เทวานมินฺโท   มม  เจตสา
เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย    มหตึ   สิลํ   อุปนิกฺขิปิ   อิธ   ภนฺเต   ภควา
ปํสุกูลํ    ปริมทฺทตูติ    สายํ    อมนุสฺเสน    นิกฺขิตฺตา   สิลา   ตสฺส
มยฺหํ    กสฺสป    เอตทโหสิ    กิมฺหิ    นุ   โข   อหํ   อาลมฺพิตฺวา
อุตฺตเรยฺยนฺติ    อถโข    กสฺสป    กกุเธ   อธิวตฺถา   เทวตา   มม
เจตสา    เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย    สาขํ    โอนาเมสิ    อิธ   ภนฺเต
ภควา   อาลมฺพิตฺวา   อุตฺตรตูติ   สฺวายํ   อาหรหตฺโถ   กกุโธ   ตสฺส
มยฺหํ   กสฺสป   เอตทโหสิ   กิมฺหิ  นุ  โข  อหํ  ปํสุกูลํ  วิสฺสชฺเชยฺยนฺติ
อถโข  กสฺสป  สกฺโก  เทวานมินฺโท  มม  เจตสา  เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย
มหตึ     สิลํ     อุปนิกฺขิปิ     อิธ     ภนฺเต     ภควา     ปํสุกูลํ
วิสฺสชฺเชตูติ    สายํ    อมนุสฺเสน    นิกฺขิตฺตา    สิลาติ   ฯ   อถโข
อุรุเวลกสฺสปสฺส    ชฏิลสฺส    เอตทโหสิ   มหิทฺธิโก   โข   มหาสมโณ
มหานุภาโว    ยตฺร   หิ   นาม   สกฺโก   เทวานมินฺโท   เวยฺยาวจฺจํ
กริสฺสติ   น   เตฺวว  จ  โข  อรหา  ยถา  อหนฺติ  ฯ  อถโข  ภควา
อุรุเวลกสฺสปสฺส    ชฏิลสฺส    ภตฺตํ    ภุญฺชิตฺวา   ตสฺมึเยว   วนสณฺเฑ
วิหาสิ ฯ
     [๔๕]   อถโข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล  ตสฺสา  รตฺติยา  อจฺจเยน
เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควโต  กาลํ  อาโรเจสิ
กาโล    มหาสมณ    นิฏฺฐิตํ    ภตฺตนฺติ    ฯ    คจฺฉ   ตฺวํ   กสฺสป
อายามหนฺติ   ฯ  อุรุเวลกสฺสปํ  ชฏิลํ  อุยฺโยเชตฺวา  ยาย  ชมฺพุยา  ๑-
ชมฺพุทีโป    ปญฺญายติ    ตโต   ผลํ   คเหตฺวา   ปฐมตรํ   อาคนฺตฺวา
อคฺยาคาเร   นิสีทิ   ฯ   อทฺทสา  โข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล  ภควนฺตํ
อคฺยาคาเร    นิสินฺนํ   ทิสฺวาน   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   กตเมน   ตฺวํ
มหาสมณ    มคฺเคน    อาคโต    อหํ    ตยา    ปฐมตรํ   ปกฺกนฺโต
โส   ตฺวํ   ปฐมตรํ   อาคนฺตฺวา   อคฺยาคาเร   นิสินฺโนติ   ฯ  อิธาหํ
กสฺสป    ตํ    อุยฺโยเชตฺวา    ยาย   ชมฺพุยา   ชมฺพุทีโป   ปญฺญายติ
ตโต    ผลํ   คเหตฺวา   ปฐมตรํ   อาคนฺตฺวา   อคฺยาคาเร   นิสินฺโน
อิทํ    โข   กสฺสป   ชมฺพุผลํ   วณฺณสมฺปนฺนํ   คนฺธสมฺปนฺนํ   รสสมฺปนฺนํ
สเจ   อากงฺขสิ   ปริภุญฺชาติ   ฯ   อลํ   มหาสมณ   ตฺวํเยเวตํ   ๒-
@เชิงอรรถ:  ยุ. ชมฺพุยายํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ    ม. ตฺวํเยว ตํ ฯ
อาหรสิ   ตฺวํเยเวตํ   ปริภุญฺชาติ   ๑-   ฯ   อถโข   อุรุเวลกสฺสปสฺส
ชฏิลสฺส    เอตทโหสิ    มหิทฺธิโก    โข    มหาสมโณ    มหานุภาโว
ยตฺร   หิ   นาม   มํ  ปฐมตรํ  อุยฺโยเชตฺวา  ยาย  ชมฺพุยา  ชมฺพุทีโป
ปญฺญายติ   ตโต   ผลํ   คเหตฺวา   ปฐมตรํ   อาคนฺตฺวา   อคฺยาคาเร
นิสีทิสฺสติ น เตฺวว จ โข อรหา ยถา อหนฺติ ฯ
     {๔๕.๑}   อถโข  ภควา  อุรุเวลกสฺสปสฺส  ชฏิลสฺส  ภตฺตํ ภุญฺชิตฺวา
ตสฺมึเยว   วนสณฺเฑ   วิหาสิ  ฯ  อถโข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล  ตสฺสา
รตฺติยา   อจฺจเยน   เยน   ภควา  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ภควโต
กาลํ    อาโรเจสิ   กาโล   มหาสมณ   นิฏฺฐิตํ   ภตฺตนฺติ   ฯ   คจฺฉ
ตฺวํ    กสฺสป    อายามหนฺติ    อุรุเวลกสฺสปํ    ชฏิลํ    อุยฺโยเชตฺวา
ยาย    ชมฺพุยา    ชมฺพุทีโป    ปญฺญายติ    ตสฺสา   อวิทูเร   อมฺโพ
ฯเปฯ   ตสฺสา   อวิทูเร   อามลกี   ฯเปฯ   ตสฺสา   อวิทูเร  หรีตกี
ฯเปฯ    ตาวตึสํ    คนฺตฺวา    ปาริจฺฉตฺตกปุปฺผํ    คเหตฺวา   ปฐมตรํ
อาคนฺตฺวา อคฺยาคาเร นิสีทิ ฯ
     {๔๕.๒}   อทฺทสา  โข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล ภควนฺตํ อคฺยาคาเร
นิสินฺนํ   ทิสฺวาน   ภควนฺตํ  เอตทโวจ  กตเมน  ตฺวํ  มหาสมณ  มคฺเคน
อาคโต   อหํ   ตยา  ปฐมตรํ  ปกฺกนฺโต  โส  ตฺวํ  ปฐมตรํ  อาคนฺตฺวา
อคฺยาคาเร   นิสินฺโนติ   ฯ   อิธาหํ  กสฺสป  ตํ  อุยฺโยเชตฺวา  ตาวตึสํ
คนฺตฺวา   ปาริจฺฉตฺตกปุปฺผํ   คเหตฺวา   ปฐมตรํ  อาคนฺตฺวา  อคฺยาคาเร
นิสินฺโน อิทํ โข กสฺสป
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปริภุญฺชาหีติ ฯ
ปาริจฺฉตฺตกปุปฺผํ    วณฺณสมฺปนฺนํ    คนฺธสมฺปนฺนนฺติ    ๑-    ฯ   อถโข
อุรุเวลกสฺสปสฺส    ชฏิลสฺส    เอตทโหสิ   มหิทฺธิโก   โข   มหาสมโณ
มหานุภาโว   ยตฺร   หิ   นาม   มํ   ปฐมตรํ   อุยฺโยเชตฺวา  ตาวตึสํ
คนฺตฺวา   ปาริจฺฉตฺตกปุปฺผํ   คเหตฺวา   ปฐมตรํ  อาคนฺตฺวา  อคฺยาคาเร
นิสีทิสฺสติ น เตฺวว จ โข อรหา ยถา อหนฺติ ฯ
     [๔๖]   เตน  โข  ปน  สมเยน  เต  ชฏิลา  อคฺคี  ปริจริตุกามา
น   สกฺโกนฺติ   กฏฺฐานิ  ผาเลตุํ  ฯ  อถโข  เตสํ  ชฏิลานํ  เอตทโหสิ
นิสฺสํสยํ   โข   มหาสมณสฺส   อิทฺธานุภาโว   ยถา   มยํ   น  สกฺโกม
กฏฺฐานิ   ผาเลตุนฺติ  ฯ  อถโข  ภควา  อุรุเวลกสฺสปํ  ชฏิลํ  เอตทโวจ
ผาลิยนฺตุ   กสฺสป   กฏฺฐานีติ   ฯ   ผาลิยนฺตุ  มหาสมณาติ  ฯ  สกิเทว
ปญฺจ    กฏฺฐสตานิ   ผาลิยึสุ   ฯ   อถโข   อุรุเวลกสฺสปสฺส   ชฏิลสฺส
เอตทโหสิ    มหิทฺธิโก    โข    มหาสมโณ   มหานุภาโว   ยตฺร   หิ
นาม   กฏฺฐานิปิ   ผาลิยิสฺสนฺติ   น   เตฺวว   จ   โข   อรหา  ยถา
อหนฺติ ฯ
     [๔๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  เต  ชฏิลา  อคฺคี  ปริจริตุกามา
น  สกฺโกนฺติ  อคฺคี  อุชฺชเลตุํ  ๒-  ฯ  อถโข  เตสํ  ชฏิลานํ เอตทโหสิ
นิสฺสํสยํ   โข   มหาสมณสฺส   อิทฺธานุภาโว   ยถา   มยํ   น  สกฺโกม
@เชิงอรรถ:  ยุ. อิทํ โข กสฺสป ปาริจฺฉตฺตกปุปฺผํ วณฺณสมฺปนฺนํ คนฺธสมฺปนฺนํ สเจ อากงฺขสิ
@คณฺหาติ ฯ อลํ มหาสมณ ตฺวํเยเวตํ อาหรสิ ตฺวํเยเวตํ คณฺหาตีติ ทิสฺสติ ฯ
@ สี. ชาเลตุํ ฯ
อคฺคี  อุชฺชเลตุนฺติ  ๑-  ฯ  อถโข  ภควา  อุรุเวลกสฺสปํ ชฏิลํ เอตทโวจ
อุชฺชลิยนฺตุ   กสฺสป   อคฺคีติ   ฯ   อุชฺชลิยนฺตุ  มหาสมณาติ  ฯ  สกิเทว
ปญฺจ   อคฺคิสตานิ   อุชฺชลึสุ   ๒-  ฯ  อถโข  อุรุเวลกสฺสปสฺส  ชฏิลสฺส
เอตทโหสิ    มหิทฺธิโก    โข    มหาสมโณ   มหานุภาโว   ยตฺร   หิ
นาม อคฺคีปิ อุชฺชลิยิสฺสนฺติ น เตฺวว จ โข อรหา ยถา อหนฺติ ฯ
     [๔๘]   เตน  โข  ปน  สมเยน  เต  ชฏิลา  อคฺคี  ปริจริตฺวา น
สกฺโกนฺติ   อคฺคี   วิชฺฌาเปตุํ   ฯ   อถโข   เตสํ  ชฏิลานํ  เอตทโหสิ
นิสฺสํสยํ   โข   มหาสมณสฺส   อิทฺธานุภาโว   ยถา   มยํ   น  สกฺโกม
อคฺคี   วิชฺฌาเปตุนฺติ  ฯ  อถโข  ภควา  อุรุเวลกสฺสปํ  ชฏิลํ  เอตทโวจ
วิชฺฌายนฺตุ   กสฺสป   อคฺคีติ   ฯ   วิชฺฌายนฺตุ  มหาสมณาติ  ฯ  สกิเทว
ปญฺจ   อคฺคิสตานิ   วิชฺฌายึสุ   ฯ   อถโข   อุรุเวลกสฺสปสฺส   ชฏิลสฺส
เอตทโหสิ    มหิทฺธิโก    โข    มหาสมโณ   มหานุภาโว   ยตฺร   หิ
นาม   อคฺคีปิ   วิชฺฌายิสฺสนฺติ   น   เตฺวว   จ   โข   อรหา   ยถา
อหนฺติ ฯ
     [๔๙]   เตน  โข  ปน  สมเยน  เต  ชฏิลา  สีตาสุ  เหมนฺติกาสุ
รตฺตีสุ  อนฺตรฏฺฐกาสุ  หิมปาตสมเย  นชฺชา  เนรญฺชรายํ  นิมุชฺชนฺติปิ  ๓-
อุมฺมุชฺชนฺติปิ     อุมฺมุชฺชนิมุชฺชมฺปิ     กโรนฺติ    ฯ    อถโข    ภควา
ปญฺจมตฺตานิ     มนฺทามุขิสตานิ     อภินิมฺมินิ    ยตฺถ    เต    ชฏิลา
อุตฺตริตฺวา   วิสิพฺเพสุํ   ฯ   อถโข  เตสํ  ชฏิลานํ  เอตทโหสิ  นิสฺสํสยํ
@เชิงอรรถ:  สี. ชาเลตุนฺติ ฯ    ม. อุชฺชลิยึสุ ฯ     ม. อุมฺมุชฺชนฺติปิ นิมุชฺชนฺติปิ
@อุมฺมุชฺชนนิมุชฺชนํปิ ฯ
โข    มหาสมณสฺส    อิทฺธานุภาโว    ยถายิมา    ๑-    มนฺทามุขิโย
นิมฺมิตาติ     ฯ    อถโข    อุรุเวลกสฺสปสฺส    ชฏิลสฺส    เอตทโหสิ
มหิทฺธิโก   โข   มหาสมโณ   มหานุภาโว   ยตฺร   หิ   นาม  ตาวพหู
มนฺทามุขิโยปิ ๒- อภินิมฺมินิสฺสติ น เตฺวว จ โข อรหา ยถา อหนฺติ ฯ
     [๕๐]   เตน   โข   ปน   สมเยน   มหาอกาลเมโฆ   ปาวสฺสิ
มหาอุทกวาหโก   สญฺชายิ   ฯ   ยสฺมึ   ปเทเส   ภควา   วิหรติ  โส
ปเทโส   อุทเกน  โอตฺถโต  ๓-  โหติ  ฯ  อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ
ยนฺนูนาหํ    สมนฺตา   อุทกํ   อุสฺสาเทตฺวา   ๔-   มชฺเฌ   เรณุหตาย
ภูมิยา   จงฺกเมยฺยนฺติ   ฯ  อถโข  ภควา  สมนฺตา  อุทกํ  อุสฺสาเทตฺวา
มชฺเฌ   เรณุหตาย   ภูมิยา   จงฺกมิ  ฯ  อถโข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล
มา   เหว   โข   มหาสมโณ   อุทเกน   วุโฬฺห  อโหสีติ  ฯ  นาวาย
สมฺพหุเลหิ   ชฏิเลหิ   สทฺธึ   ยสฺมึ  ปเทเส  ภควา  วิหรติ  ตํ  ปเทสํ
อคมาสิ ฯ
     {๕๐.๑}   อทฺทสา  โข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล  ภควนฺตํ  สมนฺตา
อุทกํ   อุสฺสาเทตฺวา   มชฺเฌ   เรณุหตาย   ภูมิยา   จงฺกมนฺตํ  ทิสฺวาน
ภควนฺตํ   เอตทโวจ  อิธ  นุ  ตฺวํ  มหาสมณาติ  ฯ  อาม  อหมสฺมิ  ๕-
กสฺสปาติ   ภควา   เวหาสํ   อพฺภุคฺคนฺตฺวา   นาวาย   ปจฺจุฏฺฐาสิ   ฯ
อถโข    อุรุเวลกสฺสปสฺส    ชฏิลสฺส    เอตทโหสิ    มหิทฺธิโก    โข
มหาสมโณ   มหานุภาโว   ยตฺร   หิ   นาม  อุทกํปิ  นปฺปวาหิสฺสติ  ๖-
@เชิงอรรถ:  ม. ยถยิมา ฯ ยุ. ยถาหิมา ฯ      ยุ. มหามนฺทามุขิโย ฯ
@ ม. น โอตฺถโฏ ฯ ยุ. อนุโอตฺถโฏ ฯ  ม. ยุ. อุสฺสาเรตฺวา ฯ
@ สี. ม. ยุ. อยมหมสฺมิ ฯ   สี. นปฺปสหิสฺสติ ฯ ยุ. น ปวหิสุสติ ฯ
น เตฺวว จ โข อรหา ยถา อหนฺติ ฯ
     [๕๑]   อถโข  ภควโต  เอตทโหสิ  จิรํปิ  โข  อิมสฺส โมฆปุริสสฺส
เอวํ   ภวิสฺสติ   มหิทฺธิโก   โข   มหาสมโณ   มหานุภาโว  น  เตฺวว
จ   โข   อรหา  ยถา  อหนฺติ  ยนฺนูนาหํ  อิมํ  ชฏิลํ  สํเวเชยฺยนฺติ  ฯ
อถโข   ภควา   อุรุเวลกสฺสปํ   ชฏิลํ  เอตทโวจ  เนว  ๑-  โข  ตฺวํ
กสฺสป    อรหา    นาปิ    อรหตฺตมคฺคํ    สมาปนฺโน    สาปิ    เต
ปฏิปทา   นตฺถิ   ยาย   ตฺวํ   อรหา   วา   อสฺสสิ  ๒-  อรหตฺตมคฺคํ
วา   สมาปนฺโนติ   ฯ  อถโข  อุรุเวลกสฺสโป  ชฏิโล  ภควโต  ปาเทสุ
สิรสา   นิปติตฺวา   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ลเภยฺยามหํ  ภนฺเต  ภควโต
สนฺติเก   ปพฺพชฺชํ   ลเภยฺยามิ   อุปสมฺปทนฺติ   ฯ   ตฺวํ   โขสิ  กสฺสป
ปญฺจนฺนํ   ชฏิลสตานํ   นายโก   วินายโก   อคฺโค   ปมุโข  ปาโมกฺโข
เตปิ ตาว อปโลเกหิ ยถา เต มญฺญิสฺสนฺติ ตถา กริสฺสนฺตีติ ฯ
     {๕๑.๑}   อถโข  อุรุเวลกสฺสโป ชฏิโล เยน เต ชฏิลา เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   เต   ชฏิเล   เอตทโวจ   อิจฺฉามหํ   โภ   มหาสมเณ
พฺรหฺมจริยํ    จริตุํ   ยถา   ภวนฺโต   มญฺญนฺติ   ตถา   กโรนฺตูติ   ฯ
จิรปฏิกา   มยํ   โภ   มหาสมเณ   อภิปฺปสนฺนา  สเจ  ภวํ  มหาสมเณ
พฺรหฺมจริยํ    จริสฺสติ    สพฺเพ    ว    มยํ   มหาสมเณ   พฺรหฺมจริยํ
จริสฺสามาติ   ฯ  อถโข  เต  ชฏิลา  เกสมิสฺสํ  ชฏามิสฺสํ  ขาริกาชมิสฺสํ
อคฺคิหุตฺตมิสฺสํ    อุทเก    ปวาเหตฺวา    เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควโต   ปาเทสุ  สิรสา  นิปติตฺวา  ภควนฺตํ  เอตทโวจุํ
@เชิงอรรถ:  ม. เนว จ โข ... ฯ     ยุ. อสฺส ฯ
ลเภยฺยาม    มยํ    ภนฺเต   ภควโต   สนฺติเก   ปพฺพชฺชํ   ลเภยฺยาม
อุปสมฺปทนฺติ    ฯ    เอถ    ภิกฺขโวติ   ภควา   อโวจ   สฺวากฺขาโต
ธมฺโม    จรถ    พฺรหฺมจริยํ    สมฺมา   ทุกฺขสฺส   อนฺตกิริยายาติ   ฯ
สา ว เตสํ อายสฺมนฺตานํ อุปสมฺปทา อโหสิ ฯ
     [๕๒]   อทฺทสา   โข   นทีกสฺสโป   ชฏิโล  เกสมิสฺสํ  ชฏามิสฺสํ
ขาริกาชมิสฺสํ    อคฺคิหุตฺตมิสฺสํ    อุทเก    วุยฺหมาเน   ฯ   ทิสฺวานสฺส
เอตทโหสิ   มา   เหว   เม   ภาตุโน  อุปสคฺโค  อโหสีติ  ฯ  ชฏิเล
ปาเหสิ   คจฺฉถ   เม   ภาตรํ   ชานาถาติ   สามญฺจ  ตีหิ  ชฏิลสเตหิ
สทฺธึ     เยนายสฺมา    อุรุเวลกสฺสโป    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา
อายสฺมนฺตํ  อุรุเวลกสฺสปํ  เอตทโวจ  อิทํ  นุ  โข  กสฺสป  เสยฺโยติ  ฯ
อามาวุโส อิทํ เสยฺโยติ ฯ
     {๕๒.๑}   อถโข  เต  ชฏิลา  เกสมิสฺสํ  ชฏามิสฺสํ  ขาริกาชมิสฺสํ
อคฺคิหุตฺตมิสฺสํ    อุทเก    ปวาเหตฺวา    เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา     ภควโต    ปาเทสุ    สิรสา    นิปติตฺวา    ภควนฺตํ
เอตทโวจุํ    ลเภยฺยาม    มยํ   ภนฺเต   ภควโต   สนฺติเก   ปพฺพชฺชํ
ลเภยฺยาม    อุปสมฺปทนฺติ    ฯ    เอถ    ภิกฺขโวติ   ภควา   อโวจ
สฺวากฺขาโต  ธมฺโม  จรถ  พฺรหฺมจริยํ  สมฺมา  ทุกฺขสฺส  อนฺตกิริยายาติ ฯ
สา ว เตสํ อายสฺมนฺตานํ อุปสมฺปทา อโหสิ ฯ
     [๕๓]   อทฺทสา   โข   คยากสฺสโป  ชฏิโล  เกสมิสฺสํ  ชฏามิสฺสํ
ขาริกาชมิสฺสํ    อคฺคิหุตฺตมิสฺสํ    อุทเก    วุยฺหมาเน   ฯ   ทิสฺวานสฺส
เอตทโหสิ   มา   เหว   เม   ภาตูนํ   อุปสคฺโค  อโหสีติ  ฯ  ชฏิเล
ปาเหสิ  คจฺฉถ  เม  ภาตโร  ชานาถาติ  สามญฺจ ทฺวีหิ ชฏิลสเตหิ [๑]-
เยนายสฺมา    อุรุเวลกสฺสโป   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   อายสฺมนฺตํ
อุรุเวลกสฺสปํ  เอตทโวจ  อิทํ  นุ  โข  กสฺสป  เสยฺโยติ  ฯ  อามาวุโส
อิทํ  เสยฺโยติ  ฯ  อถโข  เต  ชฏิลา  เกสมิสฺสํ  ชฏามิสฺสํ ขาริกาชมิสฺสํ
อคฺคิหุตฺตมิสฺสํ    อุทเก    ปวาเหตฺวา    เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควโต   ปาเทสุ  สิรสา  นิปติตฺวา  ภควนฺตํ  เอตทโวจุํ
ลเภยฺยาม  มยํ  ภนฺเต  ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ ลเภยฺยาม อุปสมฺปทนฺติ ฯ
เอถ  ภิกฺขโวติ  ภควา  อโวจ  สฺวากฺขาโต ธมฺโม จรถ พฺรหฺมจริยํ สมฺมา
ทุกฺขสฺส   อนฺตกิริยายาติ   ฯ   สา  ว  เตสํ  อายสฺมนฺตานํ  อุปสมฺปทา
อโหสิ ฯ
     [๕๔]   ภควโต  อธิฏฺฐาเนน  ปญฺจ  กฏฺฐสตานิ  น ผาลิยึสุ ผาลิยึสุ
อคฺคี  น  อุชฺชลึสุ  อุชฺชลึสุ  น  วิชฺฌายึสุ  วิชฺฌายึสุ  ปญฺจ มนฺทามุขิสตานิ
อภินิมฺมินิ ฯ เอเตน นเยน อฑฺฒุฑฺฒปาฏิหาริยสหสฺสานิ โหนฺติ ฯ
     [๕๕]   อถโข   ภควา   อุรุเวลายํ  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
คยาสีสํ  เตน  จาริกํ  ปกฺกามิ  มหตา  ภิกฺขุสงฺเฆน  สทฺธึ  ภิกฺขุสหสฺเสน
สพฺเพเหว   ปุราณชฏิเลหิ   ฯ   ตตฺร   สุทํ   ภควา   คยายํ   วิหรติ
คยาสีเส   สทฺธึ  ภิกฺขุสหสฺเสน  ฯ  ตตฺร  โข  ภควา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
สพฺพํ     ภิกฺขเว     อาทิตฺตํ    กิญฺจ    ภิกฺขเว    สพฺพํ    อาทิตฺตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สทฺธึ ฯ
จกฺขุํ   ๑-   ภิกฺขเว   อาทิตฺตํ   รูปา  อาทิตฺตา  จกฺขุวิญฺญาณํ  อาทิตฺตํ
จกฺขุสมฺผสฺโส   อาทิตฺโต   ยมฺปิทํ   ๒-   จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา   อุปฺปชฺชติ
เวทยิตํ   สุขํ   วา   ทุกฺขํ  วา  อทุกฺขมสุขํ  วา  ตมฺปิ  อาทิตฺตํ  เกน
อาทิตฺตํ   อาทิตฺตํ   ราคคฺคินา   ๓-   โทสคฺคินา   โมหคฺคินา  อาทิตฺตํ
ชาติยา    ชรามรเณน    โสเกหิ   ปริเทเวหิ   ทุกฺเขหิ   โทมนสฺเสหิ
อุปายาเสหิ   อาทิตฺตนฺติ   วทามิ   ฯ  โสตํ  อาทิตฺตํ  สทฺทา  อาทิตฺตา
ฯเปฯ  ฆานํ  อาทิตฺตํ  คนฺธา  อาทิตฺตา  ฯเปฯ  ชิวฺหา  อาทิตฺตา  รสา
อาทิตฺตา   ฯเปฯ  กาโย  อาทิตฺโต  โผฏฺฐพฺพา  อาทิตฺตา  ฯเปฯ  มโน
อาทิตฺโต    ธมฺมา    อาทิตฺตา   มโนวิญฺญาณํ   อาทิตฺตํ   มโนสมฺผสฺโส
อาทิตฺโต   ยมฺปิทํ  ๔-  มโนสมฺผสฺสปจฺจยา  อุปฺปชฺชติ  เวทยิตํ  สุขํ  วา
ทุกฺขํ   วา   อทุกฺขมสุขํ   วา   ตมฺปิ  อาทิตฺตํ  เกน  อาทิตฺตํ  อาทิตฺตํ
ราคคฺคินา    โทสคฺคินา   โมหคฺคินา   อาทิตฺตํ   ชาติยา   ชรามรเณน
โสเกหิ   ปริเทเวหิ   ทุกฺเขหิ   โทมนสฺเสหิ   อุปายาเสหิ   อาทิตฺตนฺติ
วทามิ ฯ
     {๕๕.๑}   เอวํ   ปสฺสํ   ภิกฺขเว  สุตวา  อริยสาวโก  จกฺขุสฺมึปิ
นิพฺพินฺทติ      รูเปสุปิ      นิพฺพินฺทติ     จกฺขุวิญฺญาเณปิ     นิพฺพินฺทติ
จกฺขุสมฺผสฺเสปิ   นิพฺพินฺทติ   ยมฺปิทํ   ๕-   จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา  อุปฺปชฺชติ
เวทยิตํ   สุขํ   วา   ทุกฺขํ   วา   อทุกฺขมสุขํ   วา  ตสฺมึปิ  นิพฺพินฺทติ
@เชิงอรรถ:  ม. จกฺขุ อาทิตฺตํ ฯ    ราคคฺคินา โทสคฺคินา โมหคฺคินา อาทิตฺตํ ชาติยา ชราย
@มรเณน โสเกหิ ฯเปฯ อาทิตฺตนฺติ วทามีติ สพฺพโปตฺถเกสุ อาคตํ ฯ อยมฺปน
@สีหลโปตฺถกํ อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ  ๒-๔-๕ ยุ. ยิทํ ฯ
โสตสฺมึปิ   นิพฺพินฺทติ   สทฺเทสุปิ   นิพฺพินฺทติ  ฯเปฯ  ฆานสฺมึปิ  นิพฺพินฺทติ
คนฺเธสุปิ   นิพฺพินฺทติ   ฯเปฯ   ชิวฺหายปิ   นิพฺพินฺทติ  รเสสุปิ  นิพฺพินฺทติ
ฯเปฯ    กายสฺมึปิ    นิพฺพินฺทติ    โผฏฺฐพฺเพสุปิ    นิพฺพินฺทติ    ฯเปฯ
มนสฺมึปิ    นิพฺพินฺทติ   ธมฺเมสุปิ   นิพฺพินฺทติ   มโนวิญฺญาเณปิ   นิพฺพินฺทติ
มโนสมฺผสฺเสปิ    นิพฺพินฺทติ    ยมฺปิทํ    มโนสมฺผสฺสปจฺจยา    อุปฺปชฺชติ
เวทยิตํ   สุขํ   วา   ทุกฺขํ   วา   อทุกฺขมสุขํ   วา  ตสฺมึปิ  นิพฺพินฺทติ
นิพฺพินฺทํ    วิรชฺชติ    วิราคา    วิมุจฺจติ   วิมุตฺตสฺมึ   วิมุตฺตมิติ   ๑-
ญาณํ   โหติ   ขีณา   ชาติ   วุสิตํ   พฺรหฺมจริยํ   กตํ   กรณียํ  นาปรํ
อิตฺถตฺตายาติ    ปชานาตีติ    ฯ    อิมสฺมึ   จ   ปน   เวยฺยากรณสฺมึ
ภญฺญมาเน    ตสฺส    ภิกฺขุสหสฺสสฺส    อนุปาทาย   อาสเวหิ   จิตฺตานิ
วิมุจฺจึสุ ฯ
                           อาทิตฺตปริยายํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                   อุรุเวลปาฏิหาริยํ ตติยภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๕๖]   อถโข   ภควา   คยาสีเส   ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
ราชคหํ  เตน  จาริกํ  ปกฺกามิ  มหตา  ภิกฺขุสงฺเฆน  สทฺธึ  ภิกฺขุสหสฺเสน
สพฺเพเหว     ปุราณชฏิเลหิ     ฯ     อถโข    ภควา    อนุปุพฺเพน
จาริกํ   จรมาโน   เยน   ราชคหํ   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร  สุทํ  ภควา
ราชคเห วิหรติ ลฏฺฐิวนุยฺยาเน ๒- สุปฺปติฏฺเฐ เจติเย ฯ
     [๕๗]   อสฺโสสิ  โข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  สมโณ
@เชิงอรรถ:  วิมุตฺตมฺหีติปิ ปาโฐ ฯ     ม. ลฏฐิวเน ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
ขลุ   โภ  โคตโม  สกฺยปุตฺโต  สกฺยกุลา  ปพฺพชิโต  ราชคหํ  อนุปฺปตฺโต
ราชคเห   วิหรติ   ลฏฺฐิวนุยฺยาเน   สุปฺปติฏฺเฐ   เจติเย  ตํ  โข  ปน
ภควนฺตํ    โคตมํ    เอวํ   กลฺยาโณ   กิตฺติสทฺโท   อพฺภุคฺคโต   อิติปิ
โส    ภควา    อรหํ    สมฺมาสมฺพุทฺโธ    วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน   สุคโต
โลกวิทู    อนุตฺตโร    ปุริสทมฺมสารถิ   สตฺถา   เทวมนุสฺสานํ   พุทฺโธ
ภควาติ  ๑-  โส  อิมํ  โลกํ  สเทวกํ  สมารกํ สพฺรหฺมกํ สสฺสมณพฺราหฺมณึ
ปชํ   สเทวมนุสฺสํ   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   ปเวเทติ   โส  ธมฺมํ
เทเสติ     อาทิกลฺยาณํ    มชฺเฌกลฺยาณํ    ปริโยสานกลฺยาณํ    สาตฺถํ
สพฺยญฺชนํ    เกวลปริปุณฺณํ    ปริสุทฺธํ    พฺรหฺมจริยํ    ปกาเสติ   สาธุ
โข ปน ตถารูปานํ อรหตํ ทสฺสนํ โหตีติ ฯ
     {๕๗.๑}   อถโข  ราชา  มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร ทฺวาทสนหุเตหิ
มาคธิเกหิ   พฺราหฺมณคหปติเกหิ   ปริวุโต   เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ  เตปิ  โข
ทฺวาทสนหุตา    มาคธิกา    พฺราหฺมณคหปติกา    อปฺเปกจฺเจ   ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ  อปฺเปกจฺเจ  ภควตา  สทฺธึ  สมฺโมทึสุ
สมฺโมทนียํ   กถํ  สาราณียํ  วีติสาเรตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทึสุ  อปฺเปกจฺเจ
เยน   ภควา   เตนญฺชลึ   ปณาเมตฺวา   เอกมนฺตํ  นิสีทึสุ  อปฺเปกจฺเจ
ภควโต   สนฺติเก  นามโคตฺตํ  สาเวตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทึสุ  อปฺเปกจฺเจ
ตุณฺหีภูตา    เอกมนฺตํ    นิสีทึสุ    ฯ   อถโข   เตสํ   ทฺวาทสนหุตานํ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. อิติสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ
มาคธิกานํ   พฺราหฺมณคหปติกานํ   เอตทโหสิ   กึ   นุ   โข  มหาสมโณ
อุรุเวลกสฺสเป   พฺรหฺมจริยํ   จรติ   อุทาหุ   อุรุเวลกสฺสโป  มหาสมเณ
พฺรหฺมจริยํ   จรตีติ  ฯ  อถโข  ภควา  เตสํ  ทฺวาทสนหุตานํ  มาคธิกานํ
พฺราหฺมณคหปติกานํ     เจตสา     เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย     อายสฺมนฺตํ
อุรุเวลกสฺสปํ คาถาย อชฺฌภาสิ
               กิเมว ทิสฺวา อุรุเวลวาสิ
               ปหาสิ อคฺคึ กิสโกวทาโน ฯ
               ปุจฺฉามิ ตํ กสฺสป เอตมตฺถํ
               กถํ ปหีนํ ตว อคฺคิหุตฺตํ ๑- ฯ
               รูเป จ สทฺเท จ อโถ รเส จ
               กามิตฺถิโย จาภิวทนฺติ ยญฺญา
               เอตํ มลนฺติ อุปธีสุ ญตฺวา
               ตสฺมา น ยิฏฺเฐ น หุเต อรญฺชึ ๒- ฯ
               เอตฺถ จ เต มโน น รมิตฺถ กสฺสปาติ ภควา ๓-
               รูเปสุ สทฺเทสุ อโถ รเสสุ
               อถ โกจรหิ เทวมนุสฺสโลเก
               รโต มโน กสฺสป พฺรูหิ เมตํ ๔-@เชิงอรรถ: ๑-๒-๔ เยภุยฺเยน อิติสทฺโท ปกฺขิตฺโต ฯ ม. ยุ. อีทิสเมว ฯ    สพฺพตฺถ ภควา
@อโวจาติ ทิสฺสติ ฯ อยมฺปน สีหลโปตฺถกํ อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ
               ทิสฺวา ปทํ สนฺตมนูปธีกํ
               อกิญฺจนํ กามภเว อสตฺตํ
               อนญฺญถาภาวิมนญฺญเนยฺยํ
               ตสฺมา น ยิฏฺเฐ น หุเต อรญฺชินฺติ ฯ
     [๕๘]   อถโข   อายสฺมา   อุรุเวลกสฺสโป  อุฏฺฐายาสนา  เอกํสํ
อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   ภควโต   ปาเทสุ   สิรสา   นิปติตฺวา  ภควนฺตํ
เอตทโวจ    สตฺถา    เม    ภนฺเต   ภควา   สาวโกหมสฺมิ   สตฺถา
เม   ภนฺเต   ภควา   สาวโกหมสฺมีติ  ฯ  อถโข  เตสํ  ทฺวาทสนหุตานํ
มาคธิกานํ      พฺราหฺมณคหปติกานํ      เอตทโหสิ      อุรุเวลกสฺสโป
มหาสมเณ   พฺรหฺมจริยํ  จรตีติ  ฯ  อถโข  ภควา  เตสํ  ทฺวาทสนหุตานํ
มาคธิกานํ     พฺราหฺมณคหปติกานํ     เจตสา     เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย
อนุปุพฺพิกถํ    ๑-    กเถสิ    เสยฺยถีทํ    ทานกถํ   สีลกถํ   สคฺคกถํ
กามานํ อาทีนวํ โอการํ สงฺกิเลสํ เนกฺขมฺเม อานิสํสํ ปกาเสสิ ฯ
     {๕๘.๑}   ยทา   เต   ภควา   อญฺญาสิ   กลฺลจิตฺเต  มุทุจิตฺเต
วินีวรณจิตฺเต   อุทคฺคจิตฺเต  ปสนฺนจิตฺเต  อถ  ยา  พุทฺธานํ  สามุกฺกํสิกา
ธมฺมเทสนา  ตํ  ปกาเสสิ  ทุกฺขํ  สมุทยํ  นิโรธํ  มคฺคํ ฯ เสยฺยถาปิ นาม
สุทฺธํ    วตฺถํ   อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว   รชนํ  ปฏิคฺคเณฺหยฺย  เอวเมว
เอกาทสนหุตานํ    มาคธิกานํ    พฺราหฺมณคหปติกานํ    พิมฺพิสารปฺปมุขานํ
ตสฺมึเยวาสเน       วิรชํ       วีตมลํ       ธมฺมจกฺขุํ      อุทปาทิ
ยงฺกิญฺจิ     สมุทยธมฺมํ     สพฺพนฺตํ    นิโรธธมฺมนฺติ    ฯ    เอกนหุตํ
@เชิงอรรถ:  ม. อนุปุพฺพึ กถํ ฯ
อุปาสกตฺตํ ปฏิเวเทสิ ฯ
     [๕๙]   อถโข   ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  ทิฏฺฐธมฺโม
ปตฺตธมฺโม       วิทิตธมฺโม       ปริโยคาฬฺหธมฺโม      ติณฺณวิจิกิจฺโฉ
วิคตกถํกโถ     เวสารชฺชปฺปตฺโต     อปรปฺปจฺจโย    สตฺถุ    สาสเน
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ปุพฺเพ   เม   ภนฺเต   กุมารสฺส   สโต   ปญฺจ
อสฺสาสกา   อเหสุํ   เต   เม   เอตรหิ  สมิทฺธา  ปุพฺเพ  เม  ภนฺเต
กุมารสฺส   สโต   เอตทโหสิ   อโห   วต   มํ  รชฺเช  อภิสิญฺเจยฺยุนฺติ
อยํ   โข   เม   ภนฺเต  ปฐโม  อสฺสาสโก  อโหสิ  โส  เม  เอตรหิ
สมิทฺโธ    ตสฺส   เม   วิชิตํ   อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ   โอกฺกเมยฺยาติ
อยํ   โข   เม   ภนฺเต  ทุติโย  อสฺสาสโก  อโหสิ  โส  เม  เอตรหิ
สมิทฺโธ   ตญฺจาหํ   ภควนฺตํ   ปยิรุปาเสยฺยนฺติ   อยํ   โข  เม  ภนฺเต
ตติโย   อสฺสาสโก   อโหสิ   โส   เม   เอตรหิ   สมิทฺโธ   โส  จ
เม   ภควา   ธมฺมํ   เทเสยฺยาติ   อยํ   โข   เม   ภนฺเต  จตุตฺโถ
อสฺสาสโก    อโหสิ    โส    เม   เอตรหิ   สมิทฺโธ   ตสฺส   จาหํ
ภควโต    ธมฺมํ   อาชาเนยฺยนฺติ   อยํ   โข   เม   ภนฺเต   ปญฺจโม
อสฺสาสโก   อโหสิ   โส   เม   เอตรหิ  สมิทฺโธ  ปุพฺเพ  เม  ภนฺเต
กุมารสฺส   สโต   อิเม   ปญฺจ   อสฺสาสกา  อเหสุํ  เต  เม  เอตรหิ
สมิทฺธา    อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   เสยฺยถาปิ   ภนฺเต
นิกฺกุชฺชิตํ    วา    อุกฺกุชฺเชยฺย   ปฏิจฺฉนฺนํ   วา   วิวเรยฺย   มูฬฺหสฺส
วา   มคฺคํ   อาจิกฺเขยฺย   อนฺธกาเร   วา   เตลปฺปชฺโชตํ   ธาเรยฺย
จกฺขุมนฺโต    รูปานิ   ทกฺขนฺตีติ   เอวเมวํ   ภควตา   อเนกปริยาเยน
ธมฺโม   ปกาสิโต   เอสาหํ   ภนฺเต   ภควนฺตํ  สรณํ  คจฺฉามิ  ธมฺมญฺจ
ภิกฺขุสงฺฆญฺจ    อุปาสกํ   มํ   ภควา   ธาเรตุ   อชฺชตคฺเค   ปาณุเปตํ
สรณํ   คตํ   อธิวาเสตุ   จ   เม   ภนฺเต   ภควา  สฺวาตนาย  ภตฺตํ
สทฺธึ   ภิกฺขุสงฺเฆนาติ   ฯ   อธิวาเสสิ  ภควา  ตุณฺหีภาเวน  ฯ  อถโข
ราชา   มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร   ภควโต   อธิวาสนํ   วิทิตฺวา
อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ ฯ
     [๖๐]   อถโข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร ตสฺสา รตฺติยา
อจฺจเยน   ปณีตํ   ขาทนียํ   โภชนียํ   ปฏิยาทาเปตฺวา   ภควโต  กาลํ
อาโรจาเปสิ   กาโล   ภนฺเต   นิฏฺฐิตํ   ภตฺตนฺติ   ฯ   อถโข  ภควา
ปุพฺพณฺหสมยํ   นิวาเสตฺวา   ปตฺตจีวรมาทาย   ราชคหํ   ปาวิสิ   มหตา
ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธึ ภิกฺขุสหสฺเสน สพฺเพเหว ปุราณชฏิเลหิ ฯ
     [๖๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  สกฺโก  เทวานมินฺโท มาณวกวณฺณํ
อภินิมฺมินิตฺวา  พุทฺธปฺปมุขสฺส  ภิกฺขุสงฺฆสฺส  ๑-  ปุรโต  ปุรโต  ๒- คจฺฉติ
อิมา คาถาโย คายมาโน ๓-
     ทนฺโต ทนฺเตหิ สห ปุราณชฏิเลหิ วิปฺปมุตฺโต ๔- วิปฺปมุตฺเตหิ
     สิงฺคีนิกฺขสุวณฺโณ ราชคหํ ปาวิสิ ภควา ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. สงฺฆสฺส ฯ      สี. อาเมณฺฑิตํ อกตํ ฯ      ยุ. คียมาโน ฯ
@ สี. อยํ ปาโฐ น โหติ ฯ เอวํ สพฺพตฺถ ณาตพฺพํ ฯ
     มุตฺโต มุตฺเตหิ สห ปุราณชฏิเลหิ วิปฺปมุตฺโต วิปฺปมุตฺเตหิ
     สิงฺคีนิกฺขสุวณฺโณ ราชคหํ ปาวิสิ ภควา ฯ
     ติณฺโณ ติณฺเณหิ สห ปุราณชฏิเลหิ วิปฺปมุตฺโต วิปฺปมุตฺเตหิ
     สิงฺคีนิกฺขสุวณฺโณ ราชคหํ ปาวิสิ ภควา ฯ
     สนฺโต สนฺเตหิ สห ปุราณชฏิเลหิ วิปฺปมุตฺโต วิปฺปมุตฺเตหิ
     สิงฺคีนิกฺขสุวณฺโณ ราชคหํ ปาวิสิ ภควา ๑- ฯ
     ทสวาโส ทสพโล ทสธมฺมวิทู ทสภิ จุเปโต
     โส ทสสตปริวาโร ราชคหํ ปาวิสิ ภควาติ ฯ
     [๖๒]   มนุสฺสา  สกฺกํ  เทวานมินฺทํ  ปสฺสิตฺวา  เอวมาหํสุ  อภิรูโป
วตายํ     มาณวโก     ทสฺสนีโย    วตายํ    มาณวโก    ปาสาทิโก
วตายํ   มาณวโก   กสฺส   นุ   โข  อยํ  มาณวโกติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต
สกฺโก เทวานมินฺโท เต มนุสฺเส คาถาย อชฺฌภาสิ
         โย ธีโร สพฺพธิทนฺโต            สุทฺโธ อปฺปฏิปุคฺคโล
         อรหํ สุคโต โลเก                  ตสฺสาหํ ปริจารโกติ ฯ
     [๖๓]   อถโข   ภควา    เยน   รญฺโญ   มาคธสฺส   เสนิยสฺส
พิมฺพิสารสฺส     นิเวสนํ     เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา    ปญฺญตฺเต
@เชิงอรรถ:  จตุตฺถคาถา สีหลโปตฺถเก ทุติยา ฐปิตา ฯ ยุโรปิยโปตฺถเก ปน สา นฏฺฐา ฯ
@อมฺหากมฺปน โปตฺถเก ตสฺสา ปุรโต สมิทฺโธ สมิทฺเธหีติอาทิคาถา ฐปิตา ฯ สา
@อญฺญตฺถ น ทิสฺสติ ตสฺมา อิธ วชฺชิตา ฯ
อาสเน    นิสีทิ   สทฺธึ   ภิกฺขุสงฺเฆน   ฯ   อถโข   ราชา   มาคโธ
เสนิโย    พิมฺพิสาโร    พุทฺธปฺปมุขํ    ภิกฺขุสงฺฆํ   ปณีเตน   ขาทนีเยน
โภชนีเยน   สหตฺถา   สนฺตปฺเปตฺวา   สมฺปวาเรตฺวา   ภควนฺตํ  ภุตฺตาวึ
โอนีตปตฺตปาณึ   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺนสฺส  โข  รญฺโญ
มาคธสฺส   เสนิยสฺส   พิมฺพิสารสฺส   เอตทโหสิ   กตฺถ  นุ  โข  ภควา
วิหเรยฺย   ยํ  อสฺส  คามโต  เนว  อติทูเร  ๑-๒-  อจฺจาสนฺเน
คมนาคมนสมฺปนฺนํ    อตฺถิกานํ    ๓-    มนุสฺสานํ    อภิกฺกมนียํ   ทิวา
อปฺปกิณฺณํ     ๔-     รตฺตึ     อปฺปสทฺทํ     อปฺปนิคฺโฆสํ    วิชนวาตํ
มนุสฺสราหเสยฺยกํ ปฏิสลฺลานสารุปฺปนฺติ ฯ
     {๖๓.๑}   อถโข   รญฺโญ   มาคธสฺส   เสนิยสฺส   พิมฺพิสารสฺส
เอตทโหสิ  อิทํ  โข  อมฺหากํ  เวฬุวนํ  อุยฺยานํ  คามโต  เนว  อติทูเร
น   ๕-   อจฺจาสนฺเน   คมนาคมนสมฺปนฺนํ   อตฺถิกานํ   ๖-   มนุสฺสานํ
อภิกฺกมนียํ    ทิวา    อปฺปกิณฺณํ   ๗-   รตฺตึ   อปฺปสทฺทํ   อปฺปนิคฺโฆสํ
วิชนวาตํ    มนุสฺสราหเสยฺยกํ    ปฏิสลฺลานสารุปฺปํ   ยนฺนูนาหํ   เวฬุวนํ
อุยฺยานํ   พุทฺธปฺปมุขสฺส   ภิกฺขุสงฺฆสฺส   ทเทยฺยนฺติ   ฯ   อถโข  ราชา
มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร   โสวณฺณมยํ   ภิงฺคารํ   ๘-   คเหตฺวา
ภควโต   โอโณเชสิ   เอตาหํ   ภนฺเต  เวฬุวนํ  อุยฺยานํ  พุทฺธปฺปมุขสฺส
ภิกฺขุสงฺฆสฺส    ๙-    ทมฺมีติ   ฯ   ปฏิคฺคเหสิ   ภควา   อารามํ   ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อวิทูเร    ๒-๕ ม. น. จ.   ๓-๖ กตฺถจิ อิธ อาเมณฺฑิตํ กตํ ฯ
@๔-๗ ม. ยุ. อปฺปากิณฺณํ ฯ      สี. ม. ยุ. ภิงฺการํ ฯ โส ปน ภฤงฺคาโรติ
@สกฏสทฺเทน น สเมติ ฯ    สี. สงฺฆสฺส ฯ
อถโข   ภควา   ราชานํ   มาคธํ   เสนิยํ   พิมฺพิสารํ  ธมฺมิยา  กถาย
สนฺทสฺเสตฺวา   สมาทเปตฺวา  สมุตฺเตเชตฺวา  สมฺปหํเสตฺวา  อุฏฺฐายาสนา
ปกฺกามิ    ฯ    อถโข    ภควา    เอตสฺมึ    นิทาเน   ธมฺมึ   กถํ
กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ อนุชานามิ ภิกฺขเว อารามนฺติ ฯ
     [๖๔]   เตน  โข ปน สมเยน สญฺชโย ปริพฺพาชโก ราชคเห ปฏิวสติ
มหติยา   ปริพฺพาชกปริสาย   สทฺธึ   อฑฺฒเตยฺเยหิ   ปริพฺพาชกสเตหิ  ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน  สารีปุตฺตโมคฺคลฺลานา  สญฺชเย  ปริพฺพาชเก
พฺรหฺมจริยํ  จรนฺติ  ฯ  เตหิ  กติกา  กตา  โหติ โย ปฐมํ อมตํ อธิคจฺฉติ
โส  อิตรสฺส  ๑-  อาโรเจตูติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา  อสฺสชิ ปุพฺพณฺหสมยํ
นิวาเสตฺวา   ปตฺตจีวรมาทาย   ราชคหํ   ปิณฺฑาย   ปาวิสิ  ปาสาทิเกน
อภิกฺกนฺเตน    ปฏิกฺกนฺเตน    อาโลกิเตน    วิโลกิเตน    สมฺมิญฺชิเตน
ปสาริเตน โอกฺขิตฺตจกฺขุ อิริยาปถสมฺปนฺโน ฯ
     {๖๔.๑}   อทฺทสา  โข  สารีปุตฺโต  ปริพฺพาชโก  อายสฺมนฺตํ อสฺสชึ
ราชคเห    ปิณฺฑาย   จรนฺตํ   ปาสาทิเกน   อภิกฺกนฺเตน   ปฏิกฺกนฺเตน
อาโลกิเตน    วิโลกิเตน    สมฺมิญฺชิเตน    ปสาริเตน    โอกฺขิตฺตจกฺขุํ
อิริยาปถสมฺปนฺนํ  ทิสฺวานสฺส  เอตทโหสิ  เย  วต  โลเก  อรหนฺโต  วา
อรหตฺตมคฺคํ  วา  สมาปนฺนา  อยํ  เตสํ  ภิกฺขุ  ๒-  อญฺญตโร  ยนฺนูนาหํ
อิมํ   ภิกฺขุํ   อุปสงฺกมิตฺวา   ปุจฺเฉยฺยํ   กํสิ   ตฺวํ   อาวุโส   อุทฺทิสฺส
ปพฺพชิโต   โก   วา  เต  สตฺถา  กสฺส  วา  ตฺวํ  ธมฺมํ  โรเจสีติ  ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. อยํ ปาโฐ น โหติ ฯ      ยุ. ภิกฺขูนํ ฯ
อถโข   สารีปุตฺตสฺส   ปริพฺพาชกสฺส   เอตทโหสิ   อกาโล   โข   อิมํ
ภิกฺขุํ    ปุจฺฉิตุํ    อนฺตรฆรํ    ปวิฏฺโฐ    ปิณฺฑาย    จรติ   ยนฺนูนาหํ
อิมํ   ภิกฺขุํ   ปิฏฺฐิโต   ปิฏฺฐิโต   อนุพนฺเธยฺยํ  อตฺถิเกหิ  อุปญฺญาตํ  ๑-
มคฺคนฺติ   ฯ   อถโข   อายสฺมา   อสฺสชิ   ราชคเห  ปิณฺฑาย  จริตฺวา
ปิณฺฑปาตํ    อาทาย   ปฏิกฺกมิ   ฯ   อถโข   สารีปุตฺโต   ปริพฺพาชโก
เยนายสฺมา     อสฺสชิ     เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา    อายสฺมตา
อสฺสชินา   สทฺธึ   สมฺโมทิ   สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ  วีติสาเรตฺวา
เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิ ฯ
     {๖๔.๒}   เอกมนฺตํ  ฐิโต  โข  สารีปุตฺโต  ปริพฺพาชโก อายสฺมนฺตํ
อสฺสชึ  เอตทโวจ  วิปฺปสนฺนานิ  โข  เต  อาวุโส  อินฺทฺริยานิ  ปริสุทฺโธ
ฉวิวณฺโณ   ปริโยทาโต  กํสิ  ตฺวํ  อาวุโส  อุทฺทิสฺส  ปพฺพชิโต  โก  วา
เต  สตฺถา  กสฺส  วา  ตฺวํ  ธมฺมํ  โรเจสีติ  ฯ  อตฺถาวุโส  มหาสมโณ
สกฺยปุตฺโต   สกฺยกุลา   ปพฺพชิโต   ตาหํ   ภควนฺตํ   อุทฺทิสฺส  ปพฺพชิโต
โส  จ  เม  ภควา  สตฺถา  ตสฺส  จาหํ  ภควา ธมฺมํ โรเจมีติ ฯ กึวาที
ปนายสฺมโต  สตฺถา  กิมกฺขายีติ  ฯ  อหํ  โข  อาวุโส นโว อจิรปพฺพชิโต
อธุนาคโต  อิมํ  ธมฺมวินยํ  น  ตาหํ  สกฺโกมิ  วิตฺถาเรน  ธมฺมํ  เทเสตุํ
อปิจ เต สงฺขิตฺเตน อตฺถํ วกฺขามีติ ๒-@เชิงอรรถ:  ม. อุปญาตํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ     อิโต ปรํ สีหลโปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ
@อถโข สารีปุตฺโต ปริพฺพาชโก อายสฺมนฺตํ อสฺสชึ เอตทโวจ โหตุ อาวุโส อปฺปํ วา
@พหุํ วา ภาสสฺสุ ฯเปฯ พหุนฺติ ทิสฺสติ ฯ ตํ อติเรกํ ขายติ ปุรโต อถโขหํ อสฺสชึ
@ภิกฺขุํ เอตทโวจนฺติ สพฺพตฺถ อทิสฺสมานตฺตา ฯ
         อปฺปํ วา พหุํ วา ภาสสฺสุ         อตฺถํเยว เม พฺรูหิ
         อตฺเถเนว เม อตฺโถ                 กึ กาหสิ พฺยญฺชนํ พหุนฺติ ฯ
     [๖๕]   อถโข   อายสฺมา   อสฺสชิ   สารีปุตฺตสฺส   ปริพฺพาชกสฺส
อิมํ ธมฺมปริยายํ อภาสิ
         เย ธมฺมา เหตุปฺปภวา            เตสํ เหตุํ ตถาคโต (อาห)
         เตสญฺจ โย นิโรโธ                 เอวํวาที มหาสมโณติ ฯ
     [๖๖]   อถโข  สารีปุตฺตสฺส  ปริพฺพาชกสฺส  อิมํ  ธมฺมปริยายํ สุตฺวา
วิรชํ    วีตมลํ    ธมฺมจกฺขุํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ   สพฺพนฺตํ
นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
         เอเสว ธมฺโม ยทิ ตาวเทว       ปจฺจพฺยถา ๑- ปทมโสกํ
         อทิฏฺฐํ อพฺภตีตํ                     พหุเกหิ กปฺปนหุเตหีติ ฯ
     [๖๗]   อถโข   สารีปุตฺโต   ปริพฺพาชโก   เยน   โมคฺคลฺลาโน
ปริพฺพาชโก   เตนุปสงฺกมิ   ฯ  อทฺทสา  โข  โมคฺคลฺลาโน  ปริพฺพาชโก
สารีปุตฺตํ     ปริพฺพาชกํ     ทูรโต     ว     อาคจฺฉนฺตํ     ทิสฺวาน
สารีปุตฺตํ   ปริพฺพาชกํ   เอตทโวจ   วิปฺปสนฺนานิ   โข   เต   อาวุโส
อินฺทฺริยานิ   ปริสุทฺโธ   ฉวิวณฺโณ   ปริโยทาโต   กจฺจิ   นุ   ๒-  ตฺวํ
อาวุโส   อมตมธิคโตติ   ฯ   อาม   อาวุโส   อมตมธิคโตติ  ฯ  ยถา
กถํ   ปน   ตฺวํ   อาวุโส   อมตมธิคโตติ   ฯ  อิธาหํ  อาวุโส  อทฺทสํ
@เชิงอรรถ:  ม. ปจฺจพฺยตฺถ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ      ม. โน ฯ
อสฺสชึ   ภิกฺขุํ   ราชคเห   ปิณฺฑาย   จรนฺตํ   ปาสาทิเกน  อภิกฺกนฺเตน
ปฏิกฺกนฺเตน     อาโลกิเตน    วิโลกิเตน    สมฺมิญฺชิเตน    ปสาริเตน
โอกฺขิตฺตจกฺขุํ   อิริยาปถสมฺปนฺนํ   ทิสฺวาน   เม   เอตทโหสิ   เย  วต
โลเก  อรหนฺโต  วา  อรหตฺตมคฺคํ  วา  สมาปนฺนา  อยํ  เตสํ ภิกฺขุ ๑-
อญฺญตโร    ยนฺนูนาหํ    อิมํ    ภิกฺขุํ   อุปสงฺกมิตฺวา   ปุจฺเฉยฺยํ   กํสิ
ตฺวํ   อาวุโส   อุทฺทิสฺส   ปพฺพชิโต   โก   วา   เต   สตฺถา   กสฺส
วา    ตฺวํ    ธมฺมํ    โรเจสีติ   ตสฺส   มยฺหํ   อาวุโส   เอตทโหสิ
อกาโล    โข    อิมํ   ภิกฺขุํ   ปุจฺฉิตุํ   อนฺตรฆรํ   ปวิฏฺโฐ   ปิณฺฑาย
จรติ    ยนฺนูนาหํ    อิมํ    ภิกฺขุํ    ปิฏฺฐิโต    ปิฏฺฐิโต   อนุพนฺเธยฺยํ
อตฺถิเกหิ    อุปญฺญาตํ    มคฺคนฺติ    อถโข    อาวุโส   อสฺสชิ   ภิกฺขุ
ราชคเห   ปิณฺฑาย   จริตฺวา   ปิณฺฑปาตํ   อาทาย   ปฏิกฺกมิ  อถขฺวาหํ
อาวุโส     เยน     อสฺสชิ     ภิกฺขุ    เตนุปสงฺกมึ    อุปสงฺกมิตฺวา
อสฺสชินา    ภิกฺขุนา    สทฺธึ    สมฺโมทึ   สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ
วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ   อฏฺฐาสึ   เอกมนฺตํ  ฐิโต  โข  อหํ  อาวุโส
อสฺสชึ   ภิกฺขุํ   เอตทโวจํ   วิปฺปสนฺนานิ  โข  เต  อาวุโส  อินฺทฺริยานิ
ปริสุทฺโธ    ฉวิวณฺโณ    ปริโยทาโต    กํสิ   ตฺวํ   อาวุโส   อุทฺทิสฺส
ปพฺพชิโต   โก   วา   เต   สตฺถา   กสฺส  วา  ตฺวํ  ธมฺมํ  โรเจสีติ
อตฺถาวุโส    มหาสมโณ    สกฺยปุตฺโต    สกฺยกุลา    ปพฺพชิโต   ตาหํ
ภควนฺตํ   อุทฺทิสฺส   ปพฺพชิโต   โส   จ   เม   ภควา   สตฺถา  ตสฺส
จาหํ    ภควโต    ธมฺมํ    โรเจมีติ    กึวาที   ปนายสฺมโต   สตฺถา
@เชิงอรรถ:  ยุ. ภิกฺขูนํ ฯ
กิมกฺขายีติ    อหํ    โข   อาวุโส   นโว   อจิรปพฺพชิโต   อธุนาคโต
อิมํ    ธมฺมวินยํ    น   ตาหํ   สกฺโกมิ   วิตฺถาเรน   ธมฺมํ   เทเสตุํ
อปิจ เต สงฺขิตฺเตน อตฺถํ วกฺขามีติ
         อปฺปํ วา พหุํ วา ภาสสฺสุ            อตฺถํเยว เม พฺรูหิ
         อตฺเถเนว เม อตฺโถ                  กึ กาหสิ พฺยญฺชนํ พหุนฺติ ฯ
     [๖๘]   อถโข อาวุโส อสฺสชิ ภิกฺขุ อิมํ ธมฺมปริยายํ อภาสิ
         เย ธมฺมา เหตุปฺปภวา           เตสํ เหตุํ ตถาคโต (อาห)
         เตสญฺจ โย นิโรโธ                เอวํวาที มหาสมโณติ ฯ
     [๖๙]   อถโข   โมคฺคลฺลานสฺส   ปริพฺพาชกสฺส  อิมํ  ธมฺมปริยายํ
สุตฺวา    วิรชํ    วีตมลํ    ธมฺมจกฺขุํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ
สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
         เอเสว ธมฺโม ยทิ ตาวเทว      ปจฺจพฺยถา ปทมโสกํ
         อทิฏฺฐํ อพฺภตีตํ                    พหุเกหิ กปฺปนหุเตหีติ ฯ
     [๗๐]   อถโข   โมคฺคลฺลาโน  ปริพฺพาชโก  สารีปุตฺตํ  ปริพฺพาชกํ
เอตทโวจ   คจฺฉาม   มยํ  อาวุโส  ภควโต  สนฺติเก  โส  โน  ภควา
สตฺถาติ  ฯ  อิมานิ  โข  อาวุโส  อฑฺฒเตยฺยานิ  ปริพฺพาชกสตานิ  อเมฺห
นิสฺสาย  อเมฺห  สมฺปสฺสนฺตา  อิธ  วิหรนฺติ  เตปิ  ตาว  อปโลเกม  ๑-
ยถา  เต มญฺญิสฺสนฺติ ตถา [๒]- กริสฺสนฺตีติ ฯ อถโข สารีปุตฺตโมคฺคลฺลานา
เยน      เต      ปริพฺพาชกา      เตนุปสงฺกมึสุ      อุปสงฺกมิตฺวา
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. อปโลกาม ฯ       ม. เต ฯ
เต    ปริพฺพาชเก    เอตทโวจุํ    คจฺฉาม   มยํ   อาวุโส   ภควโต
สนฺติเก   โส   โน   ภควา   สตฺถาติ   ฯ  มยํ  อายสฺมนฺเต  นิสฺสาย
อายสฺมนฺเต     สมฺปสฺสนฺตา    อิธ    วิหราม    สเจ    อายสฺมนฺตา
มหาสมเณ    พฺรหฺมจริยํ    จริสฺสนฺติ    สพฺเพ   ว   มยํ   มหาสมเณ
พฺรหฺมจริยํ    จริสฺสามาติ    ฯ   อถโข   สารีปุตฺตโมคฺคลฺลานา   เยน
สญฺชโย     ปริพฺพาชโก     เตนุปสงฺกมึสุ     อุปสงฺกมิตฺวา     สญฺชยํ
ปริพฺพาชกํ    เอตทโวจุํ   คจฺฉาม   มยํ   อาวุโส   ภควโต   สนฺติเก
โส   โน   ภควา   สตฺถาติ  ฯ  อลํ  อาวุโส  มา  คมิตฺถ  สพฺเพ  ว
ตโย   อิมํ   คณํ   ปริหริสฺสามาติ   ฯ   ทุติยมฺปิ  โข  ฯเปฯ  ตติยมฺปิ
โข   สารีปุตฺตโมคฺคลฺลานา   สญฺชยํ   ปริพฺพาชกํ   เอตทโวจุํ   คจฺฉาม
มยํ   อาวุโส   ภควโต   สนฺติเก   โส  โน  ภควา  สตฺถาติ  ฯ  อลํ
อาวุโส   มา   คมิตฺถ   สพฺเพ  ว  ตโย  อิมํ  คณํ  ปริหริสฺสามาติ  ฯ
อถโข    สารีปุตฺตโมคฺคลฺลานา   ตานิ   อฑฺฒเตยฺยานิ   ปริพฺพาชกสตานิ
อาทาย    เยน    เวฬุวนํ    เตนุปสงฺกมึสุ    ฯ    สญฺชยสฺส    ปน
ปริพฺพาชกสฺส ตตฺเถว อุณฺหํ โลหิตํ มุขโต อุคฺคจฺฉิ ๑-
     [๗๑]   อทฺทสา   โข   ภควา  สารีปุตฺตโมคฺคลฺลาเน  ทูรโต  ว
อาคจฺฉนฺเต    ทิสฺวาน    ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   เอเต   ภิกฺขเว   เทฺว
สหายา   อาคจฺฉนฺติ   โกลิโต   อุปติสฺโส   จ   เอตํ   เม  สาวกยุคํ
ภวิสฺสติ อคฺคํ ภทฺทยุคนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  อุคฺคญฺฉีติปิ ปาโฐ ฯ
         คมฺภีเร ญาณวิสเย                อนุตฺตเร อุปธิสงฺขเย
         วิมุตฺเต อปฺปตฺเต เวฬุวนํ        อถ เน สตฺถา พฺยากาสิ
         เอเต เทฺว สหายา อาคจฺฉนฺติ  โกลิโต อุปติสฺโส จ ฯ
         เอตํ เม สาวกยุคํ                   ภวิสฺสติ อคฺคํ ภทฺทยุคนฺติ ฯ
     [๗๒]   อถโข  สารีปุตฺตโมคฺคลฺลานา  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา     ภควโต    ปาเทสุ    สิรสา    นิปติตฺวา    ภควนฺตํ
เอตทโวจุํ    ลเภยฺยาม    มยํ   ภนฺเต   ภควโต   สนฺติเก   ปพฺพชฺชํ
ลเภยฺยาม  อุปสมฺปทนฺติ  ฯ  เอถ  ภิกฺขโวติ  ภควา  อโวจ  สฺวากฺขาโต
ธมฺโม    จรถ    พฺรหฺมจริยํ    สมฺมา   ทุกฺขสฺส   อนฺตกิริยายาติ   ฯ
สา ว เตสํ อายสฺมนฺตานํ อุปสมฺปทา อโหสิ ฯ
     [๗๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อภิญฺญาตา  อภิญฺญาตา  มาคธิกา
กุลปุตฺตา    ภควติ    พฺรหฺมจริยํ    จรนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ     วิปาเจนฺติ    อปุตฺตกตาย    ปฏิปนฺโน    สมโณ    โคตโม
เวธพฺยาย    ปฏิปนฺโน    สมโณ    โคตโม   กุลุปจฺเฉทาย   ปฏิปนฺโน
สมโณ   โคตโม   อิทานิ   เตน   ๑-   ชฏิลสหสฺสํ   ปพฺพาชิตํ  อิมานิ
จ    อฑฺฒเตยฺยานิ    ปริพฺพาชกสตานิ   สญฺชยานิ   ปพฺพาชิตานิ   อิเม
จ    อภิญฺญาตา   อภิญฺญาตา   มาคธิกา   กุลปุตฺตา   สมเณ   โคตเม
พฺรหฺมจริยํ    จรนฺตีติ   ฯ   อปิสฺสุ   ภิกฺขู   ทิสฺวา   อิมาย   คาถาย
โจเทนฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อเนน ฯ
         อาคโต โข มหาสมโณ           มาคธานํ คิริพฺพชํ
         สพฺเพ สญฺชเย เนตฺวาน         กํสุทานิ นยิสฺสตีติ ฯ
     [๗๔]   อสฺโสสุํ  โข  ภิกฺขู  เตสํ  มนุสฺสานํ อุชฺฌายนฺตานํ ขียนฺตานํ
วิปาเจนฺตานํ   ฯ  อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น    ภิกฺขเว    โส   สทฺโท   จิรํ   ภวิสฺสติ   สตฺตาหเมว   ภวิสฺสติ
สตฺตาหสฺส   อจฺจเยน   อนฺตรธายิสฺสติ   เตนหิ   ภิกฺขเว   เย  ตุเมฺห
อิมาย คาถาย โจเทนฺติ
               อาคโต โข มหาสมโณ     มาคธานํ คิริพฺพชํ
               สพฺเพ สญฺชเย เนตฺวาน   กํสุทานิ นยิสฺสตีติ ฯ
     [๗๕]   เต ตุเมฺห อิมาย คาถาย ปฏิโจเทถ
               นยนฺติ เว มหาวีรา          สทฺธมฺเมน ตถาคตา
               ธมฺเมน นียมานานํ ๑-     กา อุสุยฺยา วิชานตนฺติ ฯ
เตน โข ปน สมเยน มนุสฺสา ภิกฺขู ทิสฺวา อิมาย คาถาย โจเทนฺติ
               อาคโต โข มหาสมโณ     มาคธานํ คิริพฺพชํ
               สพฺเพ สญฺชเย เนตฺวาน   กํสุทานิ นยิสฺสตีติ ฯ
ภิกฺขู เต มนุสฺเส อิมาย คาถาย ปฏิโจเทนฺติ
               นยนฺติ เว มหาวีรา          สทฺธมฺเมน ตถาคตา
               ธมฺเมน นียมานานํ ๒-    กา อุสุยฺยา วิชานตนฺติ ฯ
     [๗๖]   มนุสฺสา  เอวมาหํสุ  ๓-  ธมฺเมน  กิร  สมณา สกฺยปุตฺติยา
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. ยุ. นยมานานํ ฯ          สพฺพตฺถายํ ปาโฐ น โหติ ฯ
เนนฺติ    โน   อธมฺเมนาติ   ฯ   สตฺตาหเมว   โส   สทฺโท   อโหสิ
สตฺตาหสฺส อจฺจเยน อนฺตรธายิ ฯ
                 สารีปุตฺตโมคฺคลฺลานปพฺพชฺชา ๑- นิฏฺฐิตา ฯ
                              จตุตฺถภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๗๗]   เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู อนุปชฺฌายกา [๒]- อโนวทิยมานา
อนนุสาสิยมานา    ทุนฺนิวตฺถา   ทุปฺปารุตา   อนากปฺปสมฺปนฺนา   ปิณฺฑาย
จรนฺติ    มนุสฺสานํ    ๓-    ภุญฺชมานานํ   อุปริโภชเนปิ   อุตฺติฏฺฐปตฺตํ
อุปนาเมนฺติ   อุปริขาทนีเยปิ   อุตฺติฏฺฐปตฺตํ   อุปนาเมนฺติ  อุปริสายนีเยปิ
อุตฺติฏฺฐปตฺตํ        อุปนาเมนฺติ       อุปริปานีเยปิ       อุตฺติฏฺฐปตฺตํ
อุปนาเมนฺติ    สามํ    สูปมฺปิ    โอทนมฺปิ    วิญฺญาเปตฺวา    ภุญฺชนฺติ
ภตฺตคฺเคปิ อุจฺจาสทฺทา มหาสทฺทา วิหรนฺติ ฯ
     {๗๗.๑}   มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ  กถํ  หิ  นาม
สมณา     สกฺยปุตฺติยา    ทุนฺนิวตฺถา    ทุปฺปารุตา    อนากปฺปสมฺปนฺนา
ปิณฺฑาย      จริสฺสนฺติ     มนุสฺสานํ     ภุญฺชมานานํ     อุปริโภชเนปิ
อุตฺติฏฺฐปตฺตํ       อุปนาเมสฺสนฺติ      อุปริขาทนีเยปิ      อุตฺติฏฺฐปตฺตํ
อุปนาเมสฺสนฺติ      อุปริสายนีเยปิ      อุตฺติฏฺฐปตฺตํ     อุปนาเมสฺสนฺติ
อุปริปานีเยปิ      อุตฺติฏฺฐปตฺตํ     อุปนาเมสฺสนฺติ     สามํ     สูปมฺปิ
โอทนมฺปิ     วิญฺญาเปตฺวา     ภุญฺชิสฺสนฺติ    ภตฺตคฺเคปิ    อุจฺจาสทฺทา
มหาสทฺทา วิหริสฺสนฺติ เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณา พฺราหฺมณโภชเนติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ปพฺพชากถา ฯ  ม. อนาจริยกา ฯ  อิโต ปุเร ม. ยุ. เตสทฺโท ทิสฺสติ ฯ
     [๗๘]   อสฺโสสุํ  โข  ภิกฺขู  เตสํ  มนุสฺสานํ อุชฺฌายนฺตานํ ขียนฺตานํ
วิปาเจนฺตานํ   ฯ   เย   เต   ภิกฺขู   อปฺปิจฺฉา   สนฺตุฏฺฐา   ลชฺชิโน
กุกฺกุจฺจกา    สิกฺขากามา    เต    อุชฺฌายนฺติ    ขียนฺติ    วิปาเจนฺติ
กถํ    หิ    นาม   ภิกฺขู   ทุนฺนิวตฺถา   ทุปฺปารุตา   อนากปฺปสมฺปนฺนา
ปิณฺฑาย      จริสฺสนฺติ     มนุสฺสานํ     ภุญฺชมานานํ     อุปริโภชเนปิ
อุตฺติฏฺฐปตฺตํ       อุปนาเมสฺสนฺติ      อุปริขาทนีเยปิ      อุตฺติฏฺฐปตฺตํ
อุปนาเมสฺสนฺติ      อุปริสายนีเยปิ      อุตฺติฏฺฐปตฺตํ     อุปนาเมสฺสนฺติ
อุปริปานีเยปิ      อุตฺติฏฺฐปตฺตํ     อุปนาเมสฺสนฺติ     สามํ     สูปมฺปิ
โอทนมฺปิ     วิญฺญาเปตฺวา     ภุญฺชิสฺสนฺติ    ภตฺตคฺเคปิ    อุจฺจาสทฺทา
มหาสทฺทา   วิหริสฺสนฺตีติ   ฯ   อถโข   เต   ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ ฯ
     [๗๙]   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ ปกรเณ ภิกฺขุสงฺฆํ
สนฺนิปาตาเปตฺวา    ภิกฺขู    ปฏิปุจฺฉิ    สจฺจํ    กิร   ภิกฺขเว   ภิกฺขู
ทุนฺนิวตฺถา     ทุปฺปารุตา     อนากปฺปสมฺปนฺนา     ปิณฺฑาย     จรนฺติ
มนุสฺสานํ    ภุญฺชมานานํ    อุปริโภชเนปิ    อุตฺติฏฺฐปตฺตํ    อุปนาเมนฺติ
อุปริขาทนีเยปิ       อุตฺติฏฺฐปตฺตํ      อุปนาเมนฺติ      อุปริสายนีเยปิ
อุตฺติฏฺฐปตฺตํ    อุปนาเมนฺติ    อุปริปานีเยปิ   อุตฺติฏฺฐปตฺตํ   อุปนาเมนฺติ
สามํ     สูปมฺปิ    โอทนมฺปิ    วิญฺญาเปตฺวา    ภุญฺชนฺติ    ภตฺตคฺเคปิ
อุจฺจาสทฺทา   มหาสทฺทา   วิหรนฺตีติ  ฯ  สจฺจํ  ภควาติ  ๑-  ฯ  วิครหิ
@เชิงอรรถ:  สพฺพตฺถ อิติสทฺโท น ปญฺญายติ ฯ
พุทฺโธ   ภควา  อนนุจฺฉวิกํ  ๑-  ภิกฺขเว  เตสํ  โมฆปุริสานํ  อนนุโลมิกํ
อปฺปฏิรูปํ    อสฺสามณกํ    อกปฺปิยํ    อกรณียํ   กถํ   หิ   นาม   เต
ภิกฺขเว     โมฆปุริสา    ทุนฺนิวตฺถา    ทุปฺปารุตา    อนากปฺปสมฺปนฺนา
ปิณฺฑาย      จริสฺสนฺติ     มนุสฺสานํ     ภุญฺชมานานํ     อุปริโภชเนปิ
อุตฺติฏฺฐปตฺตํ       อุปนาเมสฺสนฺติ      อุปริขาทนีเยปิ      อุตฺติฏฺฐปตฺตํ
อุปนาเมสฺสนฺติ      อุปริสายนีเยปิ      อุตฺติฏฺฐปตฺตํ     อุปนาเมสฺสนฺติ
อุปริปานีเยปิ   อุตฺติฏฺฐปตฺตํ   อุปนาเมสฺสนฺติ   สามํ   สูปมฺปิ   โอทนมฺปิ
วิญฺญาเปตฺวา     ภุญฺชิสฺสนฺติ    ภตฺตคฺเคปิ    อุจฺจาสทฺทา    มหาสทฺทา
วิหริสฺสนฺติ   เนตํ   ภิกฺขเว   อปฺปสนฺนานํ   วา   ปสาทาย   ปสนฺนานํ
วา    ภิยฺโยภาวาย    อถเขฺวตํ    ๒-    ภิกฺขเว   อปฺปสนฺนานญฺเจว
อปฺปสาทาย ปสนฺนานญฺจ เอกจฺจานํ อญฺญถตฺตายาติ ฯ
     [๘๐]   อถโข   ภควา   เต  ภิกฺขู  อเนกปริยาเยน  วิครหิตฺวา
ทุพฺภรตาย   ทุปฺโปสตาย   มหิจฺฉตาย   อสนฺตุฏฺฐตาย   ๓-   สงฺคณิกาย
โกสชฺชสฺส   อวณฺณํ   ภาสิตฺวา   อเนกปริยาเยน   สุภรตาย  สุโปสตาย
อปฺปิจฺฉสฺส   สนฺตุฏฺฐสฺส   ธูตสฺส   สลฺเลขสฺส   ปาสาทิกสฺส  อปฺปจฺจยสฺส
วิริยารมฺภสฺส    วณฺณํ    ภาสิตฺวา    ภิกฺขูนํ    ตทนุจฺฉวิกํ   ตทนุโลมิกํ
ธมฺมึ    กถํ    กตฺวา    ภิกฺขู    อามนฺเตสิ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว
อุปชฺฌายํ      อุปชฺฌาโย     ภิกฺขเว     สทฺธิวิหาริกมฺหิ     ปุตฺตจิตฺตํ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. อนนุจฺฉวิยํ ฯ  สี. ยุ. รา. อถโข ตํ ฯ  สี. ยุ. อสนฺตุฏฺฐิยา ฯ
@ม. อสนฺตุฏฺฐิตาย ฯ
อุปฏฺฐเปสฺสติ    สทฺธิวิหาริโก    อุปชฺฌายมฺหิ    ปิตุจิตฺตํ   อุปฏฺฐเปสฺสติ
เอวนฺเต   อญฺญมญฺญํ  สคารวา  สปฺปติสฺสา  สภาควุตฺติกา  ๑-  วิหรนฺตา
อิมสฺมึ   ธมฺมวินเย   วุฑฺฒึ   วิรูฬฺหึ  เวปุลฺลํ  อาปชฺชิสฺสนฺติ  ฯ  เอวญฺจ
ปน   ภิกฺขเว   อุปชฺฌาโย  คเหตพฺโพ  ฯ  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ  กริตฺวา
ปาเท   วนฺทิตฺวา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทิตฺวา   อญฺชลึ  ปคฺคเหตฺวา  เอวมสฺส
วจนีโย   อุปชฺฌาโย   เม   ภนฺเต   โหหิ   อุปชฺฌาโย   เม   ภนฺเต
โหหิ   อุปชฺฌาโย   เม   ภนฺเต   โหหีติ   ฯ  สาหูติ  วา  ลหูติ  วา
โอปายิกนฺติ    วา   ปฏิรูปนฺติ   วา   ปาสาทิเกน   สมฺปาเทหีติ   วา
กาเยน     วิญฺญาเปติ    วาจาย    วิญฺญาเปติ    กาเยน    วาจาย
วิญฺญาเปติ    คหิโต    โหติ    อุปชฺฌาโย   น   กาเยน   วิญฺญาเปติ
น    วาจาย    วิญฺญาเปติ   น   กาเยน   วาจาย   วิญฺญาเปติ   น
คหิโต โหติ อุปชฺฌาโย ฯ
     [๘๑]   สทฺธิวิหาริเกน  ภิกฺขเว  อุปชฺฌายมฺหิ  สมฺมา  วตฺติตพฺพํ  ฯ
ตตฺรายํ   สมฺมาวตฺตนา   ฯ  กาลสฺเสว  อุฏฺฐาย  อุปาหนา  โอมุญฺจิตฺวา
เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   ทนฺตกฏฺฐํ   ทาตพฺพํ   มุโขทกํ  ทาตพฺพํ
อาสนํ   ปญฺญาเปตพฺพํ   สเจ   ยาคุ   โหติ   ภาชนํ   โธวิตฺวา  ยาคุ
อุปนาเมตพฺพา   ยาคุํ   ปีตสฺส   อุทกํ   ทตฺวา   ภาชนํ   ปฏิคฺคเหตฺวา
นีจํ     กตฺวา    สาธุกํ    อปริฆํสนฺเตน    โธวิตฺวา    ปฏิสาเมตพฺพํ
อุปชฺฌายมฺหิ   วุฏฺฐิเต   อาสนํ  อุทฺธริตพฺพํ  สเจ  โส  เทโส  อุกฺลาโป
โหติ โส เทโส สมฺมชฺชิตพฺโพ ฯ
     {๘๑.๑}   สเจ          อุปชฺฌาโย          คามํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สภาควุตฺติโน ฯ
ปวิสิตุกาโม    โหติ    นิวาสนํ    ทาตพฺพํ   ปฏินิวาสนํ   ปฏิคฺคเหตพฺพํ
กายพนฺธนํ   ทาตพฺพํ   สคุณํ   กตฺวา   สงฺฆาฏิโย   ทาตพฺพา  โธวิตฺวา
ปตฺโต   สอุทโก   ทาตพฺโพ   สเจ   อุปชฺฌาโย   ปจฺฉาสมณํ  อากงฺขติ
ติมณฺฑลํ     ปฏิจฺฉาเทนฺเตน     ปริมณฺฑลํ    นิวาเสตฺวา    กายพนฺธนํ
พนฺธิตฺวา   สคุณํ   กตฺวา   สงฺฆาฏิโย   ปารุปิตฺวา  คณฺฐิกํ  ปฏิมุญฺจิตฺวา
โธวิตฺวา    ปตฺตํ    คเหตฺวา   อุปชฺฌายสฺส    ปจฺฉาสมเณน   โหตพฺพํ
นาติทูเร     คนฺตพฺพํ     นาจฺจาสนฺเน     คนฺตพฺพํ     ปตฺตปริยาปนฺนํ
ปฏิคฺคเหตพฺพํ    น    อุปชฺฌายสฺส    ภณมานสฺส    อนฺตรนฺตรา   กถา
โอปาเตตพฺพา   อุปชฺฌาโย   อาปตฺติสามนฺตา   ภณมาโน   นิวาเรตพฺโพ
นิวตฺตนฺเตน      ปฐมตรํ      อาคนฺตฺวา     อาสนํ     ปญฺญาเปตพฺพํ
ปาโททกํ     ปาทปีฐํ     ปาทกถลิกํ     อุปนิกฺขิปิตพฺพํ    ปจฺจุคฺคนฺตฺวา
ปตฺตจีวรํ      ปฏิคฺคเหตพฺพํ      ปฏินิวาสนํ      ทาตพฺพํ     นิวาสนํ
ปฏิคฺคเหตพฺพํ  ฯ  สเจ  จีวรํ  สินฺนํ  โหติ  มุหุตฺตํ  อุเณฺห  โอตาเปตพฺพํ
น  จ  อุเณฺห  จีวรํ  นิทหิตพฺพํ  จีวรํ  สํหริตพฺพํ  ๑- จีวรํ สํหรนฺเตน ๒-
จตุรงฺคุลํ  กณฺณํ  อุสฺสาเทตฺวา  ๓-  จีวรํ  สํหริตพฺพํ  มา  มชฺเฌ  ภงฺโค
อโหสีติ โอโภเค กายพนฺธนํ กาตพฺพํ ฯ
     {๘๑.๒}   สเจ ปิณฺฑปาโต โหติ อุปชฺฌาโย จ ภุญฺชิตุกาโม โหติ อุทกํ
ทตฺวา   ปิณฺฑปาโต   อุปนาเมตพฺโพ   อุปชฺฌาโย   ปานีเยน  ปุจฺฉิตพฺโพ
@เชิงอรรถ:  สี. ม. รา. สงฺฆริตพฺพํ ฯ  สี. รา. สงฺฆรนฺเตน ฯ  ยุ. รา. อุสฺสาเรตฺวา ฯ
ภุตฺตาวิสฺส    อุทกํ    ทตฺวา    ปตฺตํ    ปฏิคฺคเหตฺวา    นีจํ   กตฺวา
สาธุกํ    อปริฆํสนฺเตน    โธวิตฺวา   โวทกํ   กตฺวา   มุหุตฺตํ   อุเณฺห
โอตาเปตพฺโพ    น    จ    อุเณฺห    ปตฺโต   นิทหิตพฺโพ   ปตฺตจีวรํ
นิกฺขิปิตพฺพํ   ปตฺตํ   นิกฺขิปนฺเตน   เอเกน   หตฺเถน   ปตฺตํ   คเหตฺวา
เอเกน   หตฺเถน   เหฏฺฐามญฺจํ   วา   เหฏฺฐาปีฐํ   วา   ปรามสิตฺวา
ปตฺโต    นิกฺขิปิตพฺโพ    น    จ    อนนฺตรหิตาย    ภูมิยา    ปตฺโต
นิกฺขิปิตพฺโพ  จีวรํ  นิกฺขิปนฺเตน  เอเกน  หตฺเถน  จีวรํ คเหตฺวา เอเกน
หตฺเถน   จีวรวํสํ   วา   จีวรรชฺชุํ   วา   ปมชฺชิตฺวา   ปารโต  อนฺตํ
โอรโต    โภคํ    กตฺวา   จีวรํ   นิกฺขิปิตพฺพํ   อุปชฺฌายมฺหิ   วุฏฺฐิเต
อาสนํ    อุทฺธริตพฺพํ    ปาโททกํ   ปาทปีฐํ   ปาทกถลิกํ   ปฏิสาเมตพฺพํ
สเจ โส เทโส อุกฺลาโป โหติ โส เทโส สมฺมชฺชิตพฺโพ ฯ
     {๘๑.๓}   สเจ  อุปชฺฌาโย  นหายิตุกาโม โหติ นหานํ ปฏิยาเทตพฺพํ
สเจ  สีเตน  อตฺโถ  โหติ  สีตํ  ปฏิยาเทตพฺพํ  สเจ อุเณฺหน อตฺโถ โหติ
อุณฺหํ ปฏิยาเทตพฺพํ ฯ
     {๘๑.๔}   สเจ อุปชฺฌาโย ชนฺตาฆรํ ปวิสิตุกาโม โหติ จุณฺณํ สนฺเนตพฺพํ
มตฺติกา  เตเมตพฺพา  ชนฺตาฆรปีฐํ  อาทาย  อุปชฺฌายสฺส  ปิฏฺฐิโต คนฺตฺวา
ชนฺตาฆรปีฐํ   ทตฺวา   จีวรํ   ปฏิคฺคเหตฺวา  เอกมนฺตํ  นิกฺขิปิตพฺพํ  จุณฺณํ
ทาตพฺพํ    มตฺติกา   ทาตพฺพา   สเจ   อุสฺสหติ   ชนฺตาฆรํ   ปวิสิตพฺพํ
ชนฺตาฆรํ  ปวิสนฺเตน  มตฺติกาย  สุขํ  มกฺเขตฺวา  ปุรโต  จ  ปจฺฉโต  จ
ปฏิจฺฉาเทตฺวา  ชนฺตาฆรํ  ปวิสิตพฺพํ  น  เถเร  ภิกฺขู  อนูปขชฺช นิสีทิตพฺพํ
น   นวา   ภิกฺขู   อาสเนน   ปฏิพาเหตพฺพา   ชนฺตาฆเร  อุปชฺฌายสฺส
ปริกมฺมํ    กาตพฺพํ    ชนฺตาฆรา   นิกฺขมนฺเตน   ชนฺตาฆรปีฐํ   อาทาย
ปุรโต จ ปจฺฉโต จ ปฏิจฺฉาเทตฺวา ชนฺตาฆรา นิกฺขมิตพฺพํ
     {๘๑.๕}   อุทเกปิ  อุปชฺฌายสฺส  ปริกมฺมํ  กาตพฺพํ นหาเตน ปฐมตรํ
อุตฺตริตฺวา   อตฺตโน   คตฺตํ   โวทกํ   กตฺวา  นิวาเสตฺวา  อุปชฺฌายสฺส
คตฺตโต    อุทกํ   ปมชฺชิตพฺพํ   นิวาสนํ   ทาตพฺพํ   สงฺฆาฏิ   ทาตพฺพา
ชนฺตาฆรปีฐํ    อาทาย    ปฐมตรํ   อาคนฺตฺวา   อาสนํ   ปญฺญาเปตพฺพํ
ปาโททกํ   ปาทปีฐํ   ปาทกถลิกํ   อุปนิกฺขิปิตพฺพํ   อุปชฺฌาโย   ปานีเยน
ปุจฺฉิตพฺโพ    ฯ    สเจ    อุทฺทิสาเปตุกาโม   โหติ   อุทฺทิสาเปตพฺโพ
สเจ ปริปุจฺฉิตุกาโม โหติ ปริปุจฺฉิตพฺโพ ฯ
     {๘๑.๖}   ยสฺมึ วิหาเร อุปชฺฌาโย วิหรติ สเจ โส วิหาโร อุกฺลาโป
โหติ   สเจ  อุสฺสหติ  โสเธตพฺโพ  วิหารํ  โสเธนฺเตน  ปฐมํ  ปตฺตจีวรํ
นีหริตฺวา     เอกมนฺตํ     นิกฺขิปิตพฺพํ     นิสีทนปจฺจตฺถรณํ    นีหริตฺวา
เอกมนฺตํ   นิกฺขิปิตพฺพํ   ภิสิพิมฺโพหนํ   นีหริตฺวา   เอกมนฺตํ   นิกฺขิปิตพฺพํ
มญฺโจ     นีจํ     กตฺวา    สาธุกํ    อปริฆํสนฺเตน    อสงฺฆฏฺฏนฺเตน
กวาฏปิฏฺฐํ    นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ   นิกฺขิปิตพฺโพ   ปีฐํ   นีจํ   กตฺวา
สาธุกํ   อปริฆํสนฺเตน   อสงฺฆฏฺฏนฺเตน   กวาฏปิฏฺฐํ  นีหริตฺวา  เอกมนฺตํ
นิกฺขิปิตพฺพํ     มญฺจปฏิปาทกา     นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ    นิกฺขิปิตพฺพา
เขฬมลฺลโก     นีหริตฺวา     เอกมนฺตํ    นิกฺขิปิตพฺโพ    อปสฺเสนผลกํ
นีหริตฺวา      เอกมนฺตํ     นิกฺขิปิตพฺพํ     ภุมฺมตฺถรณํ     ยถาปญฺญตฺตํ
สลฺลกฺเขตฺวา   นีหริตฺวา  เอกมนฺตํ  นิกฺขิปิตพฺพํ  สเจ  วิหาเร  สนฺตานกํ
โหติ     อุลฺโลกา     ปฐมํ     โอหาเรตพฺพํ    อาโลกสนฺธิกณฺณภาคา
ปมชฺชิตพฺพา    สเจ    เครุกปริกมฺมกตา    ภิตฺติ    กณฺณกิตา    โหติ
โจฬกํ    เตเมตฺวา    ปีเฬตฺวา    ปมชฺชิตพฺพา   สเจ   กาฬวณฺณกตา
ภูมิ    กณฺณกิตา   โหติ   โจฬกํ   เตเมตฺวา   ปีเฬตฺวา   ปมชฺชิตพฺพา
สเจ   อกตา   โหติ   ภูมิ  อุทเกน  ปริปฺโผเสตฺวา  สมฺมชฺชิตพฺพา  มา
วิหาโร รเชน อูหญฺญีติ สงฺการํ วิจินิตฺวา เอกมนฺตํ ฉฑฺเฑตพฺพํ
     {๘๑.๗}   ภุมฺมตฺถรณํ  โอตาเปตฺวา  โสเธตฺวา  ปปฺโปเฏตฺวา  ๑-
อติหริตฺวา       ยถาปญฺญตฺตํ       ปญฺญาเปตพฺพํ       มญฺจปฏิปาทกา
โอตาเปตฺวา   ปมชฺชิตฺวา   อติหริตฺวา   ยถาฐาเน   ฐเปตพฺพา  มญฺโจ
โอตาเปตฺวา  โสเธตฺวา  ปปฺโปเฏตฺวา นีจํ กตฺวา สาธุกํ อปริฆํสนฺเตน ๒-
อสงฺฆฏฺฏนฺเตน    กวาฏปิฏฺฐํ   อติหริตฺวา   ยถาปญฺญตฺตํ   ปญฺญาเปตพฺโพ
ปีฐํ โอตาเปตฺวา โสเธตฺวา ปปฺโปเฏตฺวา นีจํ กตฺวา สาธุกํ อปริฆํสนฺเตน ๓-
อสงฺฆฏฺฏนฺเตน    กวาฏปิฏฺฐํ    อติหริตฺวา   ยถาปญฺญตฺตํ   ปญฺญาเปตพฺพํ
ภิสิพิมฺโพหนํ  โอตาเปตฺวา  โสเธตฺวา ปปฺโปเฏตฺวา อติหริตฺวา ยถาปญฺญตฺตํ
ปญฺญาเปตพฺพํ   นิสีทนปจฺจตฺถรณํ   โอตาเปตฺวา  โสเธตฺวา  ปปฺโปเฏตฺวา
อติหริตฺวา    ยถาปญฺญตฺตํ    ปญฺญาเปตพฺพํ   เขฬมลฺลโก   โอตาเปตฺวา
ปมชฺชิตฺวา  อติหริตฺวา  ยถาฐาเน  ฐเปตพฺโพ  อปสฺเสนผลกํ โอตาเปตฺวา
@เชิงอรรถ:  ปปฺโปเฐตฺวาติปิ ปาโฐ ฯ ๒-๓ ม. อปฏิฆํสนฺเตน ฯ
ปมชฺชิตฺวา   อติหริตฺวา   ยถาฐาเน   ฐเปตพฺพํ   ปตฺตจีวรํ   นิกฺขิปิตพฺพํ
ปตฺตํ    นิกฺขิปนฺเตน    เอเกน   หตฺเถน   ปตฺตํ   คเหตฺวา   เอเกน
หตฺเถน    เหฏฺฐามญฺจํ   วา   เหฏฺฐาปีฐํ   วา   ปรามสิตฺวา   ปตฺโต
นิกฺขิปิตพฺโพ    น    จ   อนนฺตรหิตาย   ภูมิยา   ปตฺโต   นิกฺขิปิตพฺโพ
จีวรํ   นิกฺขิปนฺเตน  เอเกน  หตฺเถน  จีวรํ  คเหตฺวา  เอเกน  หตฺเถน
จีวรวํสํ   วา   จีวรรชฺชุํ   วา   ปมชฺชิตฺวา   ปารโต   อนฺตํ  โอรโต
โภคํ กตฺวา จีวรํ นิกฺขิปิตพฺพํ ฯ
     {๘๑.๘}   สเจ  ปุรตฺถิมา สรชา วาตา วายนฺติ ปุรตฺถิมา วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ  ปจฺฉิมา  สรชา  วาตา  วายนฺติ  ปจฺฉิมา  วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ  อุตฺตรา  สรชา  วาตา  วายนฺติ  อุตฺตรา  วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ  ทกฺขิณา  สรชา  วาตา  วายนฺติ  ทกฺขิณา  วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ   สีตกาโล  โหติ  ทิวา  วาตปานา  วิวริตพฺพา  รตฺตึ
ถเกตพฺพา   สเจ  อุณฺหกาโล  โหติ  ทิวา  วาตปานา  ถเกตพฺพา  รตฺตึ
วิวริตพฺพา ฯ
     {๘๑.๙}   สเจ   ปริเวณํ   อุกฺลาปํ  โหติ  ปริเวณํ  สมฺมชฺชิตพฺพํ
สเจ    โกฏฺฐโก   อุกฺลาโป   โหติ   โกฏฺฐโก   สมฺมชฺชิตพฺโพ   สเจ
อุปฏฺฐานสาลา     อุกฺลาปา    โหติ    อุปฏฺฐานสาลา    สมฺมชฺชิตพฺพา
สเจ   อคฺคิสาลา   อุกฺลาปา   โหติ   อคฺคิสาลา   สมฺมชฺชิตพฺพา  สเจ
วจฺจกุฏี    อุกฺลาปา    โหติ   วจฺจกุฏี   สมฺมชฺชิตพฺพา   สเจ   ปานียํ
น    โหติ    ปานียํ   อุปฏฺฐาเปตพฺพํ   สเจ   ปริโภชนียํ   น   โหติ
ปริโภชนียํ   อุปฏฺฐาเปตพฺพํ   สเจ   อาจมนกุมฺภิยา   อุทกํ   น   โหติ
อาจมนกุมฺภิยา อุทกํ อาสิญฺจิตพฺพํ ฯ
     {๘๑.๑๐}   สเจ    อุปชฺฌายสฺส    อนภิรติ   อุปฺปนฺนา   โหติ
สทฺธิวิหาริเกน      วูปกาเสตพฺโพ      วูปกาสาเปตพฺโพ     ธมฺมกถา
วาสฺส    กาตพฺพา    สเจ    อุปชฺฌายสฺส   กุกฺกุจฺจํ   อุปฺปนฺนํ   โหติ
สทฺธิวิหาริเกน       วิโนเทตพฺพํ       วิโนทาเปตพฺพํ       ธมฺมกถา
วาสฺส    กาตพฺพา    สเจ    อุปชฺฌายสฺส   ทิฏฺฐิคตํ   อุปฺปนฺนํ   โหติ
สทฺธิวิหาริเกน     วิเวเจตพฺพํ    วิเวจาเปตพฺพํ    ธมฺมกถา    วาสฺส
กาตพฺพา    ฯ    สเจ    อุปชฺฌาโย    ครุธมฺมํ   อชฺฌาปนฺโน   โหติ
ปริวาสารโห    สทฺธิวิหาริเกน    อุสฺสุกฺกํ   กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ   โข
สงฺโฆ   อุปชฺฌายสฺส   ปริวาสํ   ทเทยฺยาติ   สเจ   อุปชฺฌาโย  มูลาย
ปฏิกสฺสนารโห    โหติ    สทฺธิวิหาริเกน    อุสฺสุกฺกํ    กาตพฺพํ   กินฺติ
นุ   โข   สงฺโฆ   อุปชฺฌายํ   มูลาย  ปฏิกสฺเสยฺยาติ  สเจ  อุปชฺฌาโย
มานตฺตารโห    โหติ    สทฺธิวิหาริเกน    อุสฺสุกฺกํ    กาตพฺพํ    กินฺติ
นุ   โข   สงฺโฆ   อุปชฺฌายสฺส   มานตฺตํ  ทเทยฺยาติ  สเจ  อุปชฺฌาโย
อพฺภานารโห    โหติ    สทฺธิวิหาริเกน    อุสฺสุกฺกํ    กาตพฺพํ    กินฺติ
นุ   โข   สงฺโฆ  อุปชฺฌายํ  อพฺเภยฺยาติ  ฯ  สเจ  สงฺโฆ  อุปชฺฌายสฺส
กมฺมํ    กตฺตุกาโม   โหติ   ตชฺชนียํ   วา   นิยสฺสํ   วา   ปพฺพาชนียํ
วา    ปฏิสารณียํ    วา   อุกฺเขปนียํ   วา   สทฺธิวิหาริเกน   อุสฺสุกฺกํ
กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ   โข   สงฺโฆ   อุปชฺฌายสฺส   กมฺมํ   น  กเรยฺย
ลหุกาย    วา   ปริณาเมยฺยาติ   กตํ   วา   ปนสฺส   โหติ   สงฺเฆน
กมฺมํ   ตชฺชนียํ   วา   นิยสฺสํ   วา   ปพฺพาชนียํ  วา  ปฏิสารณียํ  วา
อุกฺเขปนียํ   วา   สทฺธิวิหาริเกน   อุสฺสุกฺกํ   กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ  โข
อุปชฺฌาโย    สมฺมาวตฺเตยฺย    โลมํ   ปาเตยฺย   เนตฺถารํ   วตฺเตยฺย
สงฺโฆ ตํ กมฺมํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภยฺยาติ ฯ
     {๘๑.๑๑}   สเจ  อุปชฺฌายสฺส  จีวรํ  โธวิตพฺพํ โหติ สทฺธิวิหาริเกน
โธวิตพฺพํ   อุสฺสุกฺกํ   วา   กาตพฺพํ   กินฺติ  นุ  โข  อุปชฺฌายสฺส  จีวรํ
โธวิเยถาติ   สเจ   อุปชฺฌายสฺส   จีวรํ  กาตพฺพํ  โหติ  สทฺธิวิหาริเกน
กาตพฺพํ   อุสฺสุกฺกํ   วา   กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ  โข  อุปชฺฌายสฺส  จีวรํ
กริเยถาติ  สเจ  อุปชฺฌายสฺส  รชนํ  ปจิตพฺพํ  ๑-  โหติ  สทฺธิวิหาริเกน
ปจิตพฺพํ   อุสฺสุกฺกํ   วา   กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ  โข  อุปชฺฌายสฺส  รชนํ
ปจิเยถาติ  สเจ  อุปชฺฌายสฺส  จีวรํ  รเชตพฺพํ  ๑-  โหติ สทฺธิวิหาริเกน
รเชตพฺพํ   อุสฺสุกฺกํ   วา   กาตพฺพํ   กินฺติ  นุ  โข  อุปชฺฌายสฺส  จีวรํ
รชิเยถาติ   จีวรํ   รเชนฺเตน   ๒-   สาธุกํ  สมฺปริวตฺตกํ  สมฺปริวตฺตกํ
รเชตพฺพํ น จ อจฺฉินฺเน เถเว ปกฺกมิตพฺพํ ฯ
     {๘๑.๑๒}   น  อุปชฺฌายํ  อนาปุจฺฉา  เอกจฺจสฺส  ปตฺโต  ทาตพฺโพ
น  เอกจฺจสฺส  ปตฺโต  ปฏิคฺคเหตพฺโพ  น  เอกจฺจสฺส  จีวรํ  ทาตพฺพํ  น
เอกจฺจสฺส  จีวรํ  ปฏิคฺคเหตพฺพํ  น  เอกจฺจสฺส  ปริกฺขาโร  ทาตพฺโพ  น
เอกจฺจสฺส  ปริกฺขาโร  ปฏิคฺคเหตพฺโพ  น  เอกจฺจสฺส  เกสา เฉเทตพฺพา
น   เอกจฺเจน  เกสา  เฉทาเปตพฺพา  น  เอกจฺจสฺส  ปริกมฺมํ  กาตพฺพํ
น   เอกจฺเจน   ปริกมฺมํ   การาเปตพฺพํ   น  เอกจฺจสฺส  เวยฺยาวจฺโจ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. รา. รชิตพฺพํ ฯ  ม. ยุ. รา. รชนฺเตน ฯ
กาตพฺโพ     น    เอกจฺเจน    เวยฺยาวจฺโจ    การาเปตพฺโพ    น
เอกจฺจสฺส    ปจฺฉาสมเณน    โหตพฺพํ    น    เอกจฺโจ   ปจฺฉาสมโณ
อาทาตพฺโพ   น   เอกจฺจสฺส   ปิณฺฑปาโต   นีหริตพฺโพ   น  เอกจฺเจน
ปิณฺฑปาโต    นีหราเปตพฺโพ   ฯ   น   อุปชฺฌายํ   อนาปุจฺฉา   คาโม
ปวิสิตพฺโพ   น   สุสานํ   คนฺตพฺพํ   น   ทิสา   ปกฺกมิตพฺพา  ฯ  สเจ
อุปชฺฌาโย    คิลาโน    โหติ    ยาวชีวํ    อุปฏฺฐาตพฺโพ   วุฏฺฐานสฺส
อาคเมตพฺพนฺติ ฯ
                             อุปชฺฌายวตฺตํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๘๒]   อุปชฺฌาเยน   ภิกฺขเว  สทฺธิวิหาริกมฺหิ  สมฺมาวตฺติตพฺพํ  ฯ
ตตฺรายํ    สมฺมาวตฺตนา    ฯ    อุปชฺฌาเยน   ภิกฺขเว   สทฺธิวิหาริโก
สงฺคเหตพฺโพ    อนุคฺคเหตพฺโพ    อุทฺเทเสน    ปริปุจฺฉาย   โอวาเทน
อนุสาสนิยา  ฯ  สเจ  อุปชฺฌายสฺส  ปตฺโต  โหติ  สทฺธิวิหาริกสฺส  ปตฺโต
น   โหติ   อุปชฺฌาเยน   สทฺธิวิหาริกสฺส   ปตฺโต   ทาตพฺโพ   อุสฺสุกฺกํ
วา   กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ   โข  สทฺธิวิหาริกสฺส  ปตฺโต  อุปฺปชฺชิเยถาติ
สเจ   อุปชฺฌายสฺส   จีวรํ   โหติ   สทฺธิวิหาริกสฺส   จีวรํ   น   โหติ
อุปชฺฌาเยน   สทฺธิวิหาริกสฺส   จีวรํ   ทาตพฺพํ   อุสฺสุกฺกํ   วา  กาตพฺพํ
กินฺติ   นุ  โข  สทฺธิวิหาริกสฺส  จีวรํ  อุปฺปชฺชิเยถาติ  สเจ  อุปชฺฌายสฺส
ปริกฺขาโร   โหติ   สทฺธิวิหาริกสฺส   ปริกฺขาโร   น  โหติ  อุปชฺฌาเยน
สทฺธิวิหาริกสฺส    ปริกฺขาโร    ทาตพฺโพ    อุสฺสุกฺกํ    วา    กาตพฺพํ
กินฺติ นุ โข สทฺธิวิหาริกสฺส ปริกฺขาโร อุปฺปชฺชิเยถาติ ฯ
     {๘๒.๑}   สเจ  สทฺธิวิหาริโก  คิลาโน  โหติ  กาลสฺเสว  อุฏฺฐาย
ทนฺตกฏฺฐํ     ทาตพฺพํ    มุโขทกํ    ทาตพฺพํ    อาสนํ    ปญฺญาเปตพฺพํ
สเจ   ยาคุ   โหติ   ภาชนํ   โธวิตฺวา   ยาคุ   อุปนาเมตพฺพา  ยาคุํ
ปีตสฺส   อุทกํ   ทตฺวา   ภาชนํ   ปฏิคฺคเหตฺวา   นีจํ   กตฺวา   สาธุกํ
อปริฆํสนฺเตน    โธวิตฺวา    ปฏิสาเมตพฺพํ    สทฺธิวิหาริกมฺหิ    วุฏฺฐิเต
อาสนํ   อุทฺธริตพฺพํ   สเจ   โส   เทโส  อุกฺลาโป  โหติ  โส  เทโส
สมฺมชฺชิตพฺโพ ฯ
     {๘๒.๒}   สเจ  สทฺธิวิหาริโก  คามํ  ปวิสิตุกาโม  โหติ  นิวาสนํ
ทาตพฺพํ    ปฏินิวาสนํ    ปฏิคฺคเหตพฺพํ    กายพนฺธนํ    ทาตพฺพํ   สคุณํ
กตฺวา   สงฺฆาฏิโย   ทาตพฺพา   โธวิตฺวา   ปตฺโต   สอุทโก  ทาตพฺโพ
เอตฺตาวตา     นิวตฺติสฺสตีติ     อาสนํ     ปญฺญาเปตพฺพํ     ปาโททกํ
ปาทปีฐํ     ปาทกถลิกํ     อุปนิกฺขิปิตพฺพํ     ปจฺจุคฺคนฺตฺวา    ปตฺตจีวรํ
ปฏิคฺคเหตพฺพํ    ปฏินิวาสนํ    ทาตพฺพํ    นิวาสนํ    ปฏิคฺคเหตพฺพํ   ฯ
สเจ   จีวรํ   สินฺนํ  โหติ  มุหุตฺตํ  อุเณฺห  โอตาเปตพฺพํ  น  จ  อุเณฺห
จีวรํ   นิทหิตพฺพํ   จีวรํ   สํหริตพฺพํ   จีวรํ  สํหรนฺเตน  จตุรงฺคุลํ  กณฺณํ
อุสฺสาเทตฺวา   จีวรํ   สํหริตพฺพํ  มา  มชฺเฌ  ภงฺโค  อโหสีติ  โอโภเค
กายพนฺธนํ กาตพฺพํ ฯ
     {๘๒.๓}   สเจ  ปิณฺฑปาโต  โหติ  สทฺธิวิหาริโก  จ  ภุญฺชิตุกาโม
โหติ    อุทกํ    ทตฺวา    ปิณฺฑปาโต    อุปนาเมตพฺโพ   สทฺธิวิหาริโก
ปานีเยน   ปุจฺฉิตพฺโพ   ภุตฺตาวิสฺส   อุทกํ   ทตฺวา  ปตฺตํ  ปฏิคฺคเหตฺวา
นีจํ   กตฺวา   สาธุกํ   อปริฆํสนฺเตน   โธวิตฺวา  โวทกํ  กตฺวา  มุหุตฺตํ
อุเณฺห    โอตาเปตพฺโพ    น    จ    อุเณฺห    ปตฺโต    นิทหิตพฺโพ
ปตฺตจีวรํ   นิกฺขิปิตพฺพํ   ปตฺตํ   นิกฺขิปนฺเตน   เอเกน   หตฺเถน   ปตฺตํ
คเหตฺวา  เอเกน  หตฺเถน  เหฏฺฐามญฺจํ  วา  เหฏฺฐาปีฐํ วา ปรามสิตฺวา
ปตฺโต   นิกฺขิปิตพฺโพ   น  จ  อนนฺตรหิตาย  ภูมิยา  ปตฺโต  นิกฺขิปิตพฺโพ
จีวรํ   นิกฺขิปนฺเตน  เอเกน  หตฺเถน  จีวรํ  คเหตฺวา  เอเกน  หตฺเถน
จีวรวํสํ   วา  จีวรรชฺชุํ  วา  ปมชฺชิตฺวา  ปารโต  อนฺตํ  โอรโต  โภคํ
กตฺวา     จีวรํ     นิกฺขิปิตพฺพํ    สทฺธิวิหาริกมฺหิ    วุฏฺฐิเต    อาสนํ
อุทฺธริตพฺพํ      ปาโททกํ     ปาทปีฐํ     ปาทกถลิกํ     ปฏิสาเมตพฺพํ
สเจ โส เทโส อุกฺลาโป โหติ โส เทโส สมฺมชฺชิตพฺโพ ฯ
     {๘๒.๔}   สเจ   สทฺธิวิหาริโก   นหายิตุกาโม   โหติ   นหานํ
ปฏิยาเทตพฺพํ    สเจ    สีเตน    อตฺโถ   โหติ   สีตํ   ปฏิยาเทตพฺพํ
สเจ อุเณฺหน อตฺโถ โหติ อุณฺหํ ปฏิยาเทตพฺพํ ฯ
     {๘๒.๕}   สเจ   สทฺธิวิหาริโก   ชนฺตาฆรํ   ปวิสิตุกาโม   โหติ
จุณฺณํ    สนฺเนตพฺพํ    มตฺติกา    เตเมตพฺพา    ชนฺตาฆรปีฐํ   อาทาย
คนฺตฺวา    ชนฺตาฆรปีฐํ    ทตฺวา    จีวรํ    ปฏิคฺคเหตฺวา    เอกมนฺตํ
นิกฺขิปิตพฺพํ    จุณฺณํ    ทาตพฺพํ    มตฺติกา   ทาตพฺพา   สเจ   อุสฺสหติ
ชนฺตาฆรํ     ปวิสิตพฺพํ     ชนฺตาฆรํ    ปวิสนฺเตน    มตฺติกาย    มุขํ
มกฺเขตฺวา    ปุรโต    จ    ปจฺฉโต   จ   ปฏิจฺฉาเทตฺวา   ชนฺตาฆรํ
ปวิสิตพฺพํ   น   เถเร   ภิกฺขู   อนูปขชฺช   นิสีทิตพฺพํ   น  นวา  ภิกฺขู
อาสเนน     ปฏิพาเหตพฺพา    ชนฺตาฆเร    สทฺธิวิหาริกสฺส    ปริกมฺมํ
กาตพฺพํ   ชนฺตาฆรา   นิกฺขมนฺเตน   ชนฺตาฆรปีฐํ   อาทาย   ปุรโต  จ
ปจฺฉโต    จ    ปฏิจฺฉาเทตฺวา    ชนฺตาฆรา    นิกฺขมิตพฺพํ    อุทเกปิ
สทฺธิวิหาริกสฺส    ปริกมฺมํ    กาตพฺพํ   นหาเตน   ปฐมตรํ   อุตฺตริตฺวา
อตฺตโน   คตฺตํ   โวทกํ   กตฺวา   นิวาเสตฺวา  สทฺธิวิหาริกสฺส  คตฺตโต
อุทกํ     ปมชฺชิตพฺพํ     นิวาสนํ     ทาตพฺพํ     สงฺฆาฏิ    ทาตพฺพา
ชนฺตาฆรปีฐํ    อาทาย    ปฐมตรํ   อาคนฺตฺวา   อาสนํ   ปญฺญาเปตพฺพํ
ปาโททกํ     ปาทปีฐํ     ปาทกถลิกํ     อุปนิกฺขิปิตพฺพํ    สทฺธิวิหาริโก
ปานีเยน ปุจฺฉิตพฺโพ ฯ
     {๘๒.๖}   ยสฺมึ  วิหาเร  สทฺธิวิหาริโก  วิหรติ  สเจ  โส วิหาโร
อุกฺลาโป   โหติ  สเจ  อุสฺสหติ  โสเธตพฺโพ  วิหารํ  โสเธนฺเตน  ปฐมํ
ปตฺตจีวรํ     นีหริตฺวา     เอกมนฺตํ     นิกฺขิปิตพฺพํ    นิสีทนปจฺจตฺถรณํ
นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ   นิกฺขิปิตพฺพํ   ภิสิพิมฺโพหนํ   นีหริตฺวา   เอกมนฺตํ
นิกฺขิปิตพฺพํ   มญฺโจ   นีจํ   กตฺวา  สาธุกํ  อปริฆํสนฺเตน  อสงฺฆฏฺฏนฺเตน
กวาฏปิฏฺฐํ   นีหริตฺวา   เอกมนฺตํ  นิกฺขิปิตพฺโพ  ปีฐํ  นีจํ  กตฺวา  สาธุกํ
อปริฆํสนฺเตน     อสงฺฆฏฺฏนฺเตน    กวาฏปิฏฺฐํ    นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ
นิกฺขิปิตพฺพํ     มญฺจปฏิปาทกา     นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ    นิกฺขิปิตพฺพา
เขฬมลฺลโก     นีหริตฺวา     เอกมนฺตํ    นิกฺขิปิตพฺโพ    อปสฺเสนผลกํ
นีหริตฺวา      เอกมนฺตํ     นิกฺขิปิตพฺพํ     ภุมฺมตฺถรณํ     ยถาปญฺญตฺตํ
สลฺลกฺเขตฺวา   นีหริตฺวา  เอกมนฺตํ  นิกฺขิปิตพฺพํ  สเจ  วิหาเร  สนฺตานกํ
โหติ   อุลฺโลกา  ปฐมํ  โอหาเรตพฺพํ  อาโลกสนฺธิกณฺณภาคา  ปมชฺชิตพฺพา
สเจ   เครุกปริกมฺมกตา   ภิตฺติ   กณฺณกิตา   โหติ   โจฬกํ  เตเมตฺวา
ปีเฬตฺวา  ปมชฺชิตพฺพา  สเจ  กาฬวณฺณกตา  ภูมิ  กณฺณกิตา  โหติ  โจฬกํ
เตเมตฺวา   ปีเฬตฺวา   ปมชฺชิตพฺพา   สเจ  อกตา  โหติ  ภูมิ  อุทเกน
ปริปฺโผเสตฺวา    สมฺมชฺชิตพฺพา    มา    วิหาโร    รเชน    อูหญฺญีติ
สงฺการํ วิจินิตฺวา เอกมนฺตํ ฉฑฺเฑตพฺพํ
     {๘๒.๗}   ภุมฺมตฺถรณํ   โอตาเปตฺวา   โสเธตฺวา   ปปฺโปเฏตฺวา
อติหริตฺวา       ยถาปญฺญตฺตํ       ปญฺญาเปตพฺพํ       มญฺจปฏิปาทกา
โอตาเปตฺวา     ปมชฺชิตฺวา     อติหริตฺวา    ยถาฐาเน    ฐเปตพฺพา
มญฺโจ   โอตาเปตฺวา   โสเธตฺวา   ปปฺโปเฏตฺวา   นีจํ  กตฺวา  สาธุกํ
อปริฆํสนฺเตน    อสงฺฆฏฺฏนฺเตน    กวาฏปิฏฺฐํ   อติหริตฺวา   ยถาปญฺญตฺตํ
ปญฺญาเปตพฺโพ    ปีฐํ   โอตาเปตฺวา   โสเธตฺวา   ปปฺโปเฏตฺวา   นีจํ
กตฺวา   สาธุกํ   อปริฆํสนฺเตน   อสงฺฆฏฺฏนฺเตน   กวาฏปิฏฺฐํ  อติหริตฺวา
ยถาปญฺญตฺตํ    ปญฺญาเปตพฺพํ    ภิสิพิมฺโพหนํ   โอตาเปตฺวา   โสเธตฺวา
ปปฺโปเฏตฺวา        อติหริตฺวา       ยถาปญฺญตฺตํ       ปญฺญาเปตพฺพํ
นิสีทนปจฺจตฺถรณํ   โอตาเปตฺวา   โสเธตฺวา   ปปฺโปเฏตฺวา   อติหริตฺวา
ยถาปญฺญตฺตํ       ปญฺญาเปตพฺพํ       เขฬมลฺลโก       โอตาเปตฺวา
ปมชฺชิตฺวา     อติหริตฺวา     ยถาฐาเน    ฐเปตพฺโพ    อปสฺเสนผลกํ
โอตาเปตฺวา     ปมชฺชิตฺวา     อติหริตฺวา     ยถาฐาเน    ฐเปตพฺพํ
ปตฺตจีวรํ   นิกฺขิปิตพฺพํ   ปตฺตํ   นิกฺขิปนฺเตน   เอเกน   หตฺเถน   ปตฺตํ
คเหตฺวา    เอเกน    หตฺเถน   เหฏฺฐามญฺจํ   วา   เหฏฺฐาปีฐํ   วา
ปรามสิตฺวา    ปตฺโต    นิกฺขิปิตพฺโพ   น   จ   อนนฺตรหิตาย   ภูมิยา
ปตฺโต    นิกฺขิปิตพฺโพ   จีวรํ   นิกฺขิปนฺเตน   เอเกน   หตฺเถน   จีวรํ
คเหตฺวา   เอเกน   หตฺเถน   จีวรวํสํ  วา  จีวรรชฺชุํ  วา  ปมชฺชิตฺวา
ปารโต   อนฺตํ   โอรโต   โภคํ   กตฺวา   จีวรํ  นิกฺขิปิตพฺพํ  ฯ  สเจ
ปุรตฺถิมา สรชา วายนฺติ ปุรตฺถิมา วาตปานา ถเกตพฺพา
     {๘๒.๘}   สเจ  ปจฺฉิมา  สรชา  วาตา วายนฺติ ปจฺฉิมา วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ  อุตฺตรา  สรชา  วาตา  วายนฺติ  อุตฺตรา  วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ  ทกฺขิณา  สรชา  วาตา  วายนฺติ  ทกฺขิณา  วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ   สีตกาโล  โหติ  ทิวา  วาตปานา  วิวริตพฺพา  รตฺตึ
ถเกตพฺพา   สเจ  อุณฺหกาโล  โหติ  ทิวา  วาตปานา  ถเกตพฺพา  รตฺตึ
วิวริตพฺพา ฯ
     {๘๒.๙}   สเจ   ปริเวณํ   อุกฺลาปํ  โหติ  ปริเวณํ  สมฺมชฺชิตพฺพํ
สเจ    โกฏฺฐโก   อุกฺลาโป   โหติ   โกฏฺฐโก   สมฺมชฺชิตพฺโพ   สเจ
อุปฏฺฐานสาลา     อุกฺลาปา    โหติ    อุปฏฺฐานสาลา    สมฺมชฺชิตพฺพา
สเจ    อคฺคิสาลา    อุกฺลาปา    โหติ    อคฺคิสาลา    สมฺมชฺชิตพฺพา
สเจ    วจฺจกุฏี    อุกฺลาปา    โหติ   วจฺจกุฏี   สมฺมชฺชิตพฺพา   สเจ
ปานียํ    น   โหติ   ปานียํ   อุปฏฺฐาเปตพฺพํ   สเจ   ปริโภชนียํ   น
โหติ    ปริโภชนียํ    อุปฏฺฐาเปตพฺพํ    สเจ    อาจมนกุมฺภิยา   อุทกํ
น โหติ อาจมนกุมฺภิยา อุทกํ อาสิญฺจิตพฺพํ ฯ
     {๘๒.๑๐}   สเจ   สทฺธิวิหาริกสฺส   อนภิรติ   อุปฺปนฺนา   โหติ
อุปชฺฌาเยน     วูปกาเสตพฺโพ    ๑-    วูปกาสาเปตพฺโพ    ธมฺมกถา
วาสฺส    กาตพฺพา   สเจ   สทฺธิวิหาริกสฺส   กุกฺกุจฺจํ   อุปฺปนฺนํ   โหติ
อุปชฺฌาเยน     วิโนเทตพฺพํ      วิโนทาเปตพฺพํ    ธมฺมกถา    วาสฺส
กาตพฺพา     สเจ     สทฺธิวิหาริกสฺส     ทิฏฺฐิคตํ    อุปฺปนฺนํ    โหติ
อุปชฺฌาเยน     วิเวเจตพฺพํ     วิเวจาเปตพฺพํ     ธมฺมกถา    วาสฺส
@เชิงอรรถ:  ยุ. วูปกาเสตพฺพา วูปกาสาเปตพฺพา ฯ
กาตพฺพา    ฯ    สเจ   สทฺธิวิหาริโก   ครุธมฺมํ   อชฺฌาปนฺโน   โหติ
ปริวาสารโห    อุปชฺฌาเยน    อุสฺสุกฺกํ    กาตพฺพํ    กินฺติ   นุ   โข
สงฺโฆ    สทฺธิวิหาริกสฺส    ปริวาสํ   ทเทยฺยาติ   สเจ   สทฺธิวิหาริโก
มูลาย    ปฏิกสฺสนารโห    โหติ    อุปชฺฌาเยน    อุสฺสุกฺกํ    กาตพฺพํ
กินฺติ   นุ   โข   สงฺโฆ   สทฺธิวิหาริกํ   มูลาย   ปฏิกสฺเสยฺยาติ  สเจ
สทฺธิวิหาริโก    มานตฺตารโห   โหติ   อุปชฺฌาเยน   อุสฺสุกฺกํ   กาตพฺพํ
กินฺติ   นุ   โข   สงฺโฆ   สทฺธิวิหาริกสฺส   มานตฺตํ   ทเทยฺยาติ  สเจ
สทฺธิวิหาริโก    อพฺภานารโห   โหติ   อุปชฺฌาเยน   อุสฺสุกฺกํ   กาตพฺพํ
กินฺติ   นุ   โข   สงฺโฆ   สทฺธิวิหาริกํ   อพฺเภยฺยาติ  ฯ  สเจ  สงฺโฆ
สทฺธิวิหาริกสฺส   กมฺมํ   กตฺตุกาโม   โหติ   ตชฺชนียํ   วา  นิยสฺสํ  วา
ปพฺพาชนียํ    วา    ปฏิสารณียํ   วา   อุกฺเขปนียํ   วา   อุปชฺฌาเยน
อุสฺสุกฺกํ    กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ   โข   สงฺโฆ   สทฺธิวิหาริกสฺส   กมฺมํ
น    กเรยฺย    ลหุกาย    วา   ปริณาเมยฺยาติ   กตํ   วา   ปนสฺส
โหติ   สงฺเฆน   กมฺมํ   ตชฺชนียํ   วา   นิยสฺสํ   วา  ปพฺพาชนียํ  วา
ปฏิสารณียํ    วา   อุกฺเขปนียํ   วา   อุปชฺฌาเยน   อุสฺสุกฺกํ   กาตพฺพํ
กินฺติ    นุ    โข    สทฺธิวิหาริโก   สมฺมาวตฺเตยฺย   โลมํ   ปาเตยฺย
เนตฺถารํ วตฺเตยฺย สงฺโฆ ตํ กมฺมํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภยฺยาติ ฯ
     {๘๒.๑๑}   สเจ  สทฺธิวิหาริกสฺส  จีวรํ  โธวิตพฺพํ โหติ อุปชฺฌาเยน
อาจิกฺขิตพฺพํ  เอวํ  โธเวยฺยาสีติ  อุสฺสุกฺกํ  วา   กาตพฺพํ  กินฺติ  นุ  โข
สทฺธิวิหาริกสฺส    จีวรํ    โธวิเยถาติ    สเจ   สทฺธิวิหาริกสฺส   จีวรํ
กาตพฺพํ    โหติ    อุปชฺฌาเยน    อาจิกฺขิตพฺพํ    เอวํ    กเรยฺยาสีติ
อุสฺสุกฺกํ    วา    กาตพฺพํ    กินฺติ   นุ   โข   สทฺธิวิหาริกสฺส   จีวรํ
กริเยถาติ   สเจ   สทฺธิวิหาริกสฺส   รชนํ   ปจิตพฺพํ  โหติ  อุปชฺฌาเยน
อาจิกฺขิตพฺพํ    เอวํ    ปเจยฺยาสีติ    อุสฺสุกฺกํ   วา   กาตพฺพํ   กินฺติ
นุโข    สทฺธิวิหาริกสฺส    รชนํ    ปจิเยถาติ    สเจ   สทฺธิวิหาริกสฺส
จีวรํ  รเชตพฺพํ  ๑-  โหติ  อุปชฺฌาเยน  อาจิกฺขิตพฺพํ  เอวํ  รเชยฺยาสีติ
อุสฺสุกฺกํ    วา    กาตพฺพํ    กินฺติ   นุ   โข   สทฺธิวิหาริกสฺส   จีวรํ
รชิเยถาติ    จีวรํ    รเชนฺเตน    สาธุกํ   สมฺปริวตฺตกํ   สมฺปริวตฺตกํ
รเชตพฺพํ   น  จ  อจฺฉินฺเน  เถเว  ปกฺกมิตพฺพํ  ฯ  สเจ  สทฺธิวิหาริโก
คิลาโน โหติ ยาวชีวํ อุปฏฺฐาตพฺโพ วุฏฺฐานสฺส อาคเมตพฺพนฺติ ฯ
                             สทฺธิวิหาริกวตฺตํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๘๓]   เตน   โข  ปน  สมเยน  สทฺธิวิหาริกา  อุปชฺฌาเยสุ  น
สมฺมาวตฺตนฺติ   ฯ   เย   เต  ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา  ฯเปฯ  เต  อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   สทฺธิวิหาริกา   อุปชฺฌาเยสุ  น
สมฺมาวตฺติสฺสนฺตีติ   ฯ  อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ
สจฺจํ   กิร   ภิกฺขเว  สทฺธิวิหาริกา  อุปชฺฌาเยสุ  น  สมฺมาวตฺตนฺตีติ  ฯ
สจฺจํ   ภควาติ   ฯ   วิครหิ   พุทฺโธ   ภควา  กถํ  หิ  นาม  ภิกฺขเว
สทฺธิวิหาริกา    อุปชฺฌาเยสุ    น   สมฺมาวตฺติสฺสนฺตีติ   ฯ   วิครหิตฺวา
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   น   ภิกฺขเว  สทฺธิวิหาริเกน
อุปชฺฌายมฺหิ   น   สมฺมาวตฺติตพฺพํ   โย   น   สมฺมาวตฺเตยฺย   อาปตฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สพฺพตฺถ รชิตพฺพํ ฯ
ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ  เนว  สมฺมาวตฺตนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ
อนุชานามิ    ภิกฺขเว   อสมฺมาวตฺตนฺตํ   ปณาเมตุํ   ฯ   เอวญฺจ   ปน
ภิกฺขเว    ปณาเมตพฺโพ    ปณาเมมิ   ตนฺติ   วา   มายิธ   ปฏิกฺกมีติ
วา    นีหร   เต   ปตฺตจีวรนฺติ   วา   นาหํ   ตยา   อุปฏฺฐาตพฺโพติ
วา    กาเยน   วิญฺญาเปติ   วาจาย   วิญฺญาเปติ   กาเยน   วาจาย
วิญฺญาเปติ   ปณามิโต   โหติ   สทฺธิวิหาริโก   น   กาเยน  วิญฺญาเปติ
น    วาจาย    วิญฺญาเปติ    น    กาเยน    วาจาย    วิญฺญาเปติ
น ปณามิโต โหติ สทฺธิวิหาริโกติ ฯ
     {๘๓.๑}   เตน   โข  ปน  สมเยน  สทฺธิวิหาริกา  ปณามิตา  น
ขมาเปนฺติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
ขมาเปตุนฺติ  ฯ  เนว  ขมาเปนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น   ภิกฺขเว  ปณามิเตน  น  ขมาเปตพฺโพ  โย  น  ขมาเปยฺย  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๘๓.๒}   เตน  โข  ปน  สมเยน  อุปชฺฌายา  ขมาปิยมานา  น
ขมนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
ขมิตุนฺติ   ฯ    เนว   ขมนฺติ  ฯ  สทฺธิวิหาริกา  ปกฺกมนฺติปิ  วิพฺภมนฺติปิ
ติตฺถิเยสุปิ  สงฺกมนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
ขมาปิยมาเนน น ขมิตพฺพํ โย น ขเมยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๘๔]   เตน   โข   ปน   สมเยน   อุปชฺฌายา   สมฺมาวตฺตนฺตํ
ปณาเมนฺติ   อสมฺมาวตฺตนฺตํ   น   ปณาเมนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ    ฯ    น   ภิกฺขเว   สมฺมาวตฺตนฺโต   ปณาเมตพฺโพ   โย
ปณาเมยฺย    อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   น   จ   ภิกฺขเว   อสมฺมาวตฺตนฺโต
น ปณาเมตพฺโพ โย น ปณาเมยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ๑- ฯ
     {๘๔.๑}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ  สมนฺนาคโต  สทฺธิวิหาริโก
ปณาเมตพฺโพ    อุปชฺฌายมฺหิ    นาธิมตฺตํ    เปมํ    โหติ   นาธิมตฺโต
ปสาโท   โหติ   นาธิมตฺตา   หิรี   โหติ   นาธิมตฺโต   คารโว  โหติ
นาธิมตฺตา    ภาวนา    โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ
สมนฺนาคโต สทฺธิวิหาริโก ปณาเมตพฺโพ ฯ
     {๘๔.๒}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ  สมนฺนาคโต  สทฺธิวิหาริโก
น    ปณาเมตพฺโพ    อุปชฺฌายมฺหิ   อธิมตฺตํ   เปมํ   โหติ   อธิมตฺโต
ปสาโท  โหติ  อธิมตฺตา  หิรี  โหติ  อธิมตฺโต  คารโว  โหติ  อธิมตฺตา
ภาวนา    โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคโต
สทฺธิวิหาริโก น ปณาเมตพฺโพ ฯ
     {๘๔.๓}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ  สมนฺนาคโต  สทฺธิวิหาริโก
อลํ    ปณาเมตุํ    อุปชฺฌายมฺหิ   นาธิมตฺตํ   เปมํ   โหติ   นาธิมตฺโต
ปสาโท   โหติ   นาธิมตฺตา   หิรี   โหติ   นาธิมตฺโต   คารโว  โหติ
นาธิมตฺตา    ภาวนา    โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ
สมนฺนาคโต สทฺธิวิหาริโก อลํ ปณาเมตุํ ฯ
     {๘๔.๔}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว  องฺเคหิ   สมนฺนาคโต  สทฺธิวิหาริโก
นาลํ    ปณาเมตุํ    อุปชฺฌายมฺหิ    อธิมตฺตํ   เปมํ   โหติ   อธิมตฺโต
ปสาโท  โหติ  อธิมตฺตา  หิรี  โหติ  อธิมตฺโต  คารโว  โหติ  อธิมตฺตา
ภาวนา    โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคโต
สทฺธิวิหาริโก นาลํ ปณาเมตุํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อิติสทฺโท ทิสฺสติ ฯ
     {๘๔.๕}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคตํ   สทฺธิวิหาริกํ
อปฺปณาเมนฺโต     อุปชฺฌาโย     สาติสาโร     โหติ     ปณาเมนฺโต
อนติสาโร   โหติ   อุปชฺฌายมฺหิ   นาธิมตฺตํ   เปมํ   โหติ   นาธิมตฺโต
ปสาโท   โหติ   นาธิมตฺตา   หิรี   โหติ   นาธิมตฺโต   คารโว  โหติ
นาธิมตฺตา    ภาวนา    โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ
สมนฺนาคตํ    สทฺธิวิหาริกํ    อปฺปณาเมนฺโต    อุปชฺฌาโย    สาติสาโร
โหติ ปณาเมนฺโต อนติสาโร โหติ ฯ
     {๘๔.๖}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคตํ   สทฺธิวิหาริกํ
ปณาเมนฺโต     อุปชฺฌาโย     สาติสาโร     โหติ     อปฺปณาเมนฺโต
อนติสาโร    โหติ    อุปชฺฌายมฺหิ   อธิมตฺตํ   เปมํ   โหติ   อธิมตฺโต
ปสาโท    โหติ   อธิมตฺตา   หิรี   โหติ   อธิมตฺโต   คารโว   โหติ
อธิมตฺตา    ภาวนา    โหติ    อิเมหิ    โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ
สมนฺนาคตํ     สทฺธิวิหาริกํ     ปณาเมนฺโต    อุปชฺฌาโย    สาติสาโร
โหติ อปฺปณาเมนฺโต อนติสาโร โหตีติ ฯ
     [๘๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  พฺราหฺมโณ  ๑-  ภิกฺขู
อุปสงฺกมิตฺวา   ปพฺพชฺชํ   ยาจิ  ฯ  ตํ  ภิกฺขู  น  อิจฺฉึสุ  ปพฺพาเชตุํ  ฯ
โส   ภิกฺขูสุ   ปพฺพชฺชํ   อลภมาโน   กิโส   อโหสิ   ลูโข   ทุพฺพณฺโณ
@เชิงอรรถ:  อญฺญตโร ราโธ นาม พฺราหฺมโณติ อมฺหากํ โปตฺถเก ทิสฺสติ ฯ อญฺญตโร
@พฺราหฺมโณ ราโธ นามาติ สีหลโปตฺถเก ฯ ตพฺพณฺณนาฏีกายมฺปิ ตํ นามํ ปากฏํ
@โหติ ฯ ยสฺมา ปน อญฺญตรสทฺเทน อนิยเม กเต นามํ วตฺตพฺพํ น โหติ นาเม วา
อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต    ธมนิสนฺถตคตฺโต    ฯ    อทฺทสา   โข   ภควา
ตํ      พฺราหฺมณํ     กิสํ     ลูขํ     ทุพฺพณฺณํ     อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตํ
ธมนิสนฺถตคตฺตํ   ทิสฺวาน   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   กินฺนุ  โข  โส  ภิกฺขเว
พฺราหฺมโณ      กิโส      ลูโข     ทุพฺพณฺโณ     อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต
ธมนิสนฺถตคตฺโต   ฯ   เอโส   ภนฺเต   พฺราหฺมโณ  ภิกฺขู  อุปสงฺกมิตฺวา
ปพฺพชฺชํ    ยาจิ   ตํ   ภิกฺขู   น   อิจฺฉึสุ   ปพฺพาเชตุํ   โส   ภิกฺขูสุ
ปพฺพชฺชํ    อลภมาโน    กิโส   ลูโข   ทุพฺพณฺโณ   อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต
ธมนิสนฺถตคตฺโตติ ฯ
     {๘๕.๑}   อถโข  ภควา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  โก  นุ  โข  ภิกฺขเว
ตสฺส   พฺราหฺมณสฺส   อธิการํ   สรตีติ   ฯ   เอวํ   วุตฺเต   อายสฺมา
สารีปุตฺโต   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อหํ  โข  ภนฺเต  ตสฺส  พฺราหฺมณสฺส
อธิการํ   สรามีติ   ฯ   กึ   ปน   ตฺวํ   สารีปุตฺต  ตสฺส  พฺราหฺมณสฺส
อธิการํ  สรสีติ  ฯ  อิธ  เม  ภนฺเต  โส  พฺราหฺมโณ  ราชคเห ปิณฺฑาย
จรนฺตสฺส   เอกํ   กฏจฺฉุภิกฺขํ   ทาเปสิ   อิทํ   โข  อหํ  ภนฺเต  ตสฺส
พฺราหฺมณสฺส    อธิการํ    สรามีติ    ฯ    สาธุ    สาธุ    สารีปุตฺต
กตญฺญุโน    หิ    สารีปุตฺต    สปฺปุริสา    กตเวทิโน    เตนหิ   ตฺวํ
สารีปุตฺต    ตํ    พฺราหฺมณํ   ปพฺพาเชหิ   อุปสมฺปาเทหีติ   ฯ   กถาหํ
@เชิงอรรถ: วุตฺเต อนิยโม กตฺตพฺโพ น โหติ ตสฺมา ราโธ นามาติ ปาฐทฺวยํ อติเรกนฺติ
@ทฏฺฐพฺพํ ฯ อิตรถา อญฺญตรสทฺโท น ภเวยฺย อทฺทสา โข ภควา ราธํ พฺราหฺมณนฺติ
@จ วตฺตพฺพํ ภเวยฺย อยมฺปน ยุ. รา. โปตฺถเก อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ
ภนฺเต ตํ พฺราหฺมณํ ปพฺพาเชมิ อุปสมฺปาเทมีติ ฯ
     {๘๕.๒}   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ ธมฺมึ
กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  ยา  สา  ภิกฺขเว  มยา  ตีหิ สรณคมเนหิ
อุปสมฺปทา   อนุญฺญาตา   ตาหํ   ๑-  อชฺชตคฺเค  ปฏิกฺขิปามิ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   ญตฺติจตุตฺเถน   กมฺเมน  อุปสมฺปทํ  ๒-  เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว
อุปสมฺปาเทตพฺโพ พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๘๕.๓}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ อยํ อิตฺถนฺนาโม อิตฺถนฺนามสฺส
อายสฺมโต   อุปสมฺปทาเปกฺโข   ๓-  ฯ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ  สงฺโฆ
อิตฺถนฺนามํ    อุปสมฺปาเทยฺย   อิตฺถนฺนาเมน   อุปชฺฌาเยน   ฯ   เอสา
ญตฺติ ฯ
     {๘๕.๔}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ อยํ อิตฺถนฺนาโม อิตฺถนฺนามสฺส
อายสฺมโต    อุปสมฺปทาเปกฺโข    สงฺโฆ    อิตฺถนฺนามํ    อุปสมฺปาเทติ
อิตฺถนฺนาเมน     อุปชฺฌาเยน    ยสฺสายสฺมโต    ขมติ    อิตฺถนฺนามสฺส
อุปสมฺปทา     อิตฺถนฺนาเมน    อุปชฺฌาเยน    โส    ตุณฺหสฺส    ยสฺส
นกฺขมติ โส ภาเสยฺย ฯ
     {๘๕.๕}   ทุติยมฺปิ  เอตมตฺถํ  วทามิ  ฯ  สุณาตุ  เม ภนฺเต สงฺโฆ
อยํ    อิตฺถนฺนาโม   อิตฺถนฺนามสฺส   อายสฺมโต   อุปสมฺปทาเปกฺโข   ฯ
สงฺโฆ    อิตฺถนฺนามํ    อุปสมฺปาเทติ   อิตฺถนฺนาเมน   อุปชฺฌาเยน   ฯ
ยสฺสายสฺมโต     ขมติ     อิตฺถนฺนามสฺส    อุปสมฺปทา    อิตฺถนฺนาเมน
อุปชฺฌาเยน      โส      ตุณฺหสฺส      ยสฺส      นกฺขมติ      โส
@เชิงอรรถ:  ม. ตํ ฯ    ม. ยุ. อุปสมฺปาเทตุํ ฯ รา. อุปสมฺปทํ ทาตุํ ฯ
@ อุปสมฺปทาเปโขติปิ ปาโฐ ฯ
ภาเสยฺย ฯ
     {๘๕.๖}   ตติยมฺปิ  เอตมตฺถํ  วทามิ  ฯ  สุณาตุ  เม ภนฺเต สงฺโฆ
อยํ    อิตฺถนฺนาโม   อิตฺถนฺนามสฺส   อายสฺมโต   อุปสมฺปทาเปกฺโข   ฯ
สงฺโฆ    อิตฺถนฺนามํ    อุปสมฺปาเทติ   อิตฺถนฺนาเมน   อุปชฺฌาเยน   ฯ
ยสฺสายสฺมโต     ขมติ     อิตฺถนฺนามสฺส    อุปสมฺปทา    อิตฺถนฺนาเมน
อุปชฺฌาเยน โส ตุณฺหสฺส ยสฺส นกฺขมติ โส ภาเสยฺย ฯ
     {๘๕.๗}   อุปสมฺปนฺโน    สงฺเฆน   อิตฺถนฺนาโม   อิตฺถนฺนาเมน
อุปชฺฌาเยน ฯ ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     [๘๖]   เตน  โข  ปน  สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ อุปสมฺปนฺนสมนนฺตรา
อนาจารํ  อาจรติ  ฯ  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ  มา อาวุโส เอวรูปํ อกาสิ เนตํ
กปฺปตีติ   ฯ   โส  เอวมาห  เนวาหํ  อายสฺมนฺเต  ยาจึ  อุปสมฺปาเทถ
มนฺติ   กิสฺส   มํ   ตุเมฺห   อยาจิตา   อุปสมฺปาทิตฺถาติ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว  อยาจิเตน  อุปสมฺปาเทตพฺโพ
โย    อุปสมฺปาเทยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว
ยาจิเตน   อุปสมฺปาเทตุํ   ฯ   เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว  ยาจิตพฺโพ  เตน
อุปสมฺปทาเปกฺเขน     สงฺฆํ     อุปสงฺกมิตฺวา    เอกํสํ    อุตฺตราสงฺคํ
กริตฺวา    ภิกฺขูนํ    ปาเท    วนฺทิตฺวา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทตฺวา   อญฺชลึ
ปคฺคเหตฺวา   เอวมสฺส   วจนีโย   สงฺฆํ   ภนฺเต   อุปสมฺปทํ   ยาจามิ
อุลฺลุมฺปตุ   มํ   ภนฺเต   สงฺโฆ   อนุกมฺปํ   อุปาทายาติ   ฯ   ทุติยมฺปิ
ยาจิตพฺโพ   ตติยมฺปิ   ยาจิตพฺโพ   ฯ   พฺยตฺเตน   ภิกฺขุนา   ปฏิพเลน
สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ ฯ
     {๘๖.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ อยํ อิตฺถนฺนาโม อิตฺถนฺนามสฺส
อายสฺมโต   อุปสมฺปทาเปกฺโข   ฯ  อิตฺถนฺนาโม  สงฺฆํ  อุปสมฺปทํ  ยาจติ
อิตฺถนฺนาเมน  อุปชฺฌาเยน  ฯ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ  สงฺโฆ อิตฺถนฺนามํ
อุปสมฺปาเทยฺย อิตฺถนฺนาเมน อุปชฺฌาเยน ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๘๖.๒}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ อยํ อิตฺถนฺนาโม อิตฺถนฺนามสฺส
อายสฺมโต   อุปสมฺปทาเปกฺโข   อิตฺถนฺนาโม   สงฺฆํ   อุปสมฺปทํ   ยาจติ
อิตฺถนฺนาเมน    อุปชฺฌาเยน    ฯ   สงฺโฆ   อิตฺถนฺนามํ   อุปสมฺปาเทติ
อิตฺถนฺนาเมน    อุปชฺฌาเยน   ฯ   ยสฺสายสฺมโต   ขมติ   อิตฺถนฺนามสฺส
อุปสมฺปทา     อิตฺถนฺนาเมน    อุปชฺฌาเยน    โส    ตุณฺหสฺส    ยสฺส
นกฺขมติ โส ภาเสยฺย ฯ
     {๘๖.๓}   ทุติยมฺปิ  เอตมตฺถํ  วทามิ ฯเปฯ ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ
ฯเปฯ  อุปสมฺปนฺโน  สงฺเฆน  อิตฺถนฺนาโม  อิตฺถนฺนาเมน  อุปชฺฌาเยน  ฯ
ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     [๘๗]   เตน  โข ปน สมเยน ราชคเห ปณีตานํ ภตฺตานํ ภตฺตปฏิปาฏิ
อฏฺฐิตา   ๑-   โหติ   ฯ   อถโข  อญฺญตรสฺส  พฺราหฺมณสฺส  เอตทโหสิ
อิเม   โข   สมณา   สกฺยปุตฺติยา   สุขสีลา   สุขสมาจารา  สุโภชนานิ
ภุญฺชิตฺวา   นีวาเตสุ   สยเนสุ  สยนฺติ  ยนฺนูนาหํ  สมเณสุ  สกฺยปุตฺติเยสุ
ปพฺพเชยฺยนฺติ ฯ
     {๘๗.๑}   อถโข   โส  พฺราหฺมโณ  ภิกฺขู  อุปสงฺกมิตฺวา  ปพฺพชฺชํ
ยาจิ     ฯ     ตํ     ภิกฺขู     ปพฺพาเชสุํ     อุปสมฺปาเทสุํ     ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อธิฏฺฐิตา ฯ
ตสฺมึ   ปพฺพชิเต   ภตฺตปฏิปาฏิ   ขียิตฺถ  ฯ  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ  เอหิทานิ
อาวุโส   ปิณฺฑาย   จริสฺสามาติ   ฯ   โส   เอวมาห   นาหํ  อาวุโส
เอตํการณา    ปพฺพชิโต    ปิณฺฑาย   จริสฺสามีติ   สเจ   เม   ทสฺสถ
ภุญฺชิสฺสามิ   โน   เจ   เม   ทสฺสถ   วิพฺภมิสฺสามีติ  ฯ  กึ  ปน  ตฺวํ
อาวุโส   อุทรสฺส   การณา  ปพฺพชิโตติ  ฯ  เอวมาวุโสติ  ฯ  เย  เต
ภิกฺขู   อปฺปิจฺฉา   ฯเปฯ   เต   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ  กถํ
หิ   นาม   ภิกฺขุ   เอวํ   สฺวากฺขาเต   ธมฺมวินเย   อุทรสฺส  การณา
ปพฺพชิสฺสตีติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  สจฺจํ  กิร  ตฺวํ
ภิกฺขุ อุทรสฺส การณา ปพฺพชิโตติ ฯ สจฺจํ ภควาติ ฯ
     {๘๗.๒}   วิครหิ  พุทฺโธ  ภควา  กถํ  หิ  นาม ตฺวํ โมฆปุริส เอวํ
สฺวากฺขาเต   ธมฺมวินเย   อุทรสฺส  การณา  ปพฺพชิสฺสสิ  เนตํ  โมฆปุริส
อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย ปสนฺนานํ วา ภิยฺโยภาวาย ฯเปฯ
     {๘๗.๓}   วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ อนุชานามิ
ภิกฺขเว  อุปสมฺปาเทนฺเตน  จตฺตาโร  นิสฺสเย  อาจิกฺขิตุํ ปิณฺฑิยาโลปโภชนํ
นิสฺสาย  ปพฺพชฺชา  ตตฺถ  เต  ยาวชีวํ  อุสฺสาโห  กรณีโย  อติเรกลาโภ
สงฺฆภตฺตํ    อุทฺเทสภตฺตํ    นิมนฺตนํ    สลากภตฺตํ    ปกฺขิกํ   อุโปสถิกํ
ปาฏิปทิกํ   ฯ   ปํสุกูลจีวรํ   นิสฺสาย   ปพฺพชฺชา   ตตฺถ   เต  ยาวชีวํ
อุสฺสาโห    กรณีโย    อติเรกลาโภ    โขมํ    กปฺปาสิกํ    โกเสยฺยํ
กมฺพลํ    สาณํ    ภงฺคํ    ฯ    รุกฺขมูลเสนาสนํ   นิสฺสาย   ปพฺพชฺชา
ตตฺถ     เต     ยาวชีวํ     อุสฺสาโห     กรณีโย     อติเรกลาโภ
วิหาโร    อฑฺฒโยโค   ปาสาโท   หมฺมิยํ   คุหา   ฯ   ปูติมุตฺตเภสชฺชํ
นิสฺสาย    ปพฺพชฺชา    ตตฺถ    เต    ยาวชีวํ    อุสฺสาโห   กรณีโย
อติเรกลาโภ สปฺปิ นวนีตํ เตลํ มธุ ผาณิตนฺติ ฯ
                          อุปชฺฌายวตฺตภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๘๘]   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตโร  มาณวโก  ภิกฺขู
อุปสงฺกมิตฺวา   ปพฺพชฺชํ  ยาจิ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขู  ปฏิกจฺเจว  ๑-  นิสฺสเย
อาจิกฺขึสุ   ฯ   โส   เอวมาห   สเจ  เม  ภนฺเต  ปพฺพชิเต  นิสฺสเย
อาจิกฺเขยฺยาถ   อภิรเมยฺยามหํ   ๒-   นทานาหํ   ภนฺเต   ปพฺพชิสฺสามิ
เชคุจฺฉา  เม  นิสฺสยา  ปฏิกูลาติ ฯ [๓]- ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
น   ภิกฺขเว   ปฏิกจฺเจว   นิสฺสยา   อาจิกฺขิตพฺพา   โย   อาจิกฺเขยฺย
อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส    ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อุปสมฺปนฺนสมนนฺตรา
นิสฺสเย อาจิกฺขิตุนฺติ ฯ
     [๘๙]   เตน   โข   ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ทุวคฺเคนปิ  ติวคฺเคนปิ
จตุวคฺเคนปิ    ๔-   คเณน   อุปสมฺปาเทนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  อูนทสวคฺเคน  คเณน  อุปสมฺปาเทตพฺโพ  โย
อุปสมฺปาเทยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ทสวคฺเคน
วา อติเรกทสวคฺเคน วา คเณน อุปสมฺปาเทตุนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. ปฏิคจฺเจว ฯ   ยุ. อภิรเมยฺยํ สฺวาหํ ฯ  สี. อภิรเมยฺยํ วาหํ ฯ
@รา. อภิรเมยฺยํ ฯ   ม. ยุ. ภิกฺขู ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ   ยุ. รา. อยํ ปาโฐ
@น ทิสฺสติ ฯ
     [๙๐]   เตน   โข   ปน  สมเยน  ภิกฺขู  เอกวสฺสาปิ  ทุวสฺสาปิ
สทฺธิวิหาริกํ   อุปสมฺปาเทนฺติ   ฯ   อายสฺมาปิ   อุปเสโน  วงฺคนฺตปุตฺโต
เอกวสฺโส  สทฺธิวิหาริกํ  อุปสมฺปาเทสิ  ๑-  ฯ  โส  วสฺสํ วุตฺโถ ทุวสฺโส
เอกวสฺสํ     สทฺธิวิหาริกํ    อาทาย    เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ  อาจิณฺณํ
โข    ปเนตํ    พุทฺธานํ    ภควนฺตานํ    อาคนฺตุเกหิ   ภิกฺขูหิ   สทฺธึ
ปฏิสมฺโมทิตุํ   ฯ   อถโข   ภควา   อายสฺมนฺตํ   อุปเสนํ   วงฺคนฺตปุตฺตํ
เอตทโวจ   กจฺจิ   ภิกฺขเว   ๒-  ขมนียํ  กจฺจิ  ยาปนียํ  กจฺจิตฺถ  ๓-
อปฺปกิลมเถน    อทฺธานํ    อาคตาติ    ฯ   ขมนียํ   ภควา   ยาปนียํ
ภควา    อปฺปกิลมเถน    จ   มยํ   ภนฺเต   อทฺธานํ   อาคตาติ   ฯ
ชานนฺตาปิ    ตถาคตา    ปุจฺฉนฺติ    ชานนฺตาปิ   น   ปุจฺฉนฺติ   กาลํ
วิทิตฺวา    ปุจฺฉนฺติ    กาลํ    วิทิตฺวา    น    ปุจฺฉนฺติ    อตฺถสญฺหิตํ
ตถาคตา    ปุจฺฉนฺติ    โน    อนตฺถสญฺหิตํ   อนตฺถสญฺหิเต   เสตุฆาโต
ตถาคตานํ   ฯ   ทฺวีหิ   อากาเรหิ  พุทฺธา  ภควนฺโต  ภิกฺขู  ปฏิปุจฺฉนฺติ
ธมฺมํ   วา  เทเสสฺสาม  สาวกานํ  วา  สิกฺขาปทํ  ปญฺญาเปสฺสามาติ  ฯ
อถโข   ภควา  อายสฺมนฺตํ  อุปเสนํ  วงฺคนฺตปุตฺตํ  เอตทโวจ  กติวสฺโสสิ
ตฺวํ    ภิกฺขูติ   ฯ   ทุวสฺโส   อหํ   ภควาติ   ฯ   อยํ   ปน   ภิกฺขุ
กติวสฺโสติ   ฯ   เอกวสฺโส   ภควาติ   ฯ   กินฺตายํ  ภิกฺขุ  โหตีติ  ฯ
สทฺธิวิหาริโก   เม   ภควาติ   ฯ   วิครหิ   พุทฺโธ  ภควา  อนนุจฺฉวิกํ
โมฆปุริส    อนนุโลมิกํ    อปฺปฏิรูปํ    อสฺสามณกํ    อกปฺปิยํ   อกรณียํ
@เชิงอรรถ:  ม. อุปสมฺปาเทติ ฯ     ม. ภิกฺขุ ฯ   ม. กิจฺจิ ตวํ ... อาคโตติ ฯ
@ ม. ยุ. จสทฺโท นตฺถิ ฯ
กถํ    หิ    นาม   ตฺวํ   โมฆปุริส   อญฺเญหิ   โอวทิโย   อนุสาสิโย
อญฺญํ   โอวทิตุํ   อนุสาสิตุํ   มญฺญิสฺสสิ  อติลหุํ  โข  ๑-  ตฺวํ  โมฆปุริส
พาหุลฺลาย   อาวตฺโต   ยทิทํ   คณพนฺธิกํ   เนตํ  โมฆปุริส  อปฺปสนฺนานํ
วา   ปสาทาย   ปสนฺนานํ   วา  ภิยฺโยภาวาย  ๒-  ฯเปฯ  วิครหิตฺวา
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   น   ภิกฺขเว   อูนทสวสฺเสน
อุปสมฺปาเทตพฺโพ    โย    อุปสมฺปาเทยฺย    อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส   ฯ
อนุชานามิ    ภิกฺขเว    ทสวสฺเสน    วา    อติเรกทสวสฺเสน    วา
อุปสมฺปาเทตุนฺติ ฯ
     [๙๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ทสวสฺสมฺห  ๓- ทสวสฺสมฺหาติ
พาลา   อพฺยตฺตา   อุปสมฺปาเทนฺติ   ฯ   ทิสฺสนฺติ   อุปชฺฌายา   พาลา
สทฺธิวิหาริกา   ปณฺฑิตา   ทิสฺสนฺติ   อุปชฺฌายา   อพฺยตฺตา  สทฺธิวิหาริกา
พฺยตฺตา      ทิสฺสนฺติ      อุปชฺฌายา     อปฺปสฺสุตา     สทฺธิวิหาริกา
พหุสฺสุตา      ทิสฺสนฺติ      อุปชฺฌายา     ทุปฺปญฺญา     สทฺธิวิหาริกา
ปญฺญวนฺโต      ฯ     อญฺญตโรปิ     อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ     อุปชฺฌาเยน
สหธมฺมิกํ    วุจฺจมาโน    อุปชฺฌายสฺส    วาทํ   อาโรเปตฺวา   ตํเยว
ติตฺถายตนํ   สงฺกมิ   ฯ   เย   เต   ภิกฺขู   อปฺปิจฺฉา   ฯเปฯ   เต
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ  หิ  นาม  ภิกฺขู  ทสวสฺสมฺห  ๔-
ทสวสฺสมฺหาติ      พาลา     อพฺยตฺตา     อุปสมฺปาเทนฺติ     ทิสฺสนฺติ
อุปชฺฌายา    พาลา    สทฺธิวิหาริกา    ปณฺฑิตา   ทิสฺสนฺติ   อุปชฺฌายา
@เชิงอรรถ:  สี. อติลหุโก ฯ      ยุ. ภิญฺโญภาวายาติ ฯ   ๓-๔ ม. ยุ. ทสวสฺสมุหา ฯ อิโต
@ปรํ อีทิสเมว ฯ
อพฺยตฺตา    สทฺธิวิหาริกา   พฺยตฺตา   ทิสฺสนฺติ   อุปชฺฌายา   อปฺปสฺสุตา
สทฺธิวิหาริกา      พหุสฺสุตา      ทิสฺสนฺติ     อุปชฺฌายา     ทุปฺปญฺญา
สทฺธิวิหาริกา   ปญฺญวนฺโตติ   ฯ   อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   สจฺจํ   กิร   ภิกฺขเว  ภิกฺขู  ทสวสฺสมฺห  ทสวสฺสมฺหาติ
พาลา    อพฺยตฺตา    อุปสมฺปาเทนฺติ    ทิสฺสนฺติ    อุปชฺฌายา   พาลา
สทฺธิวิหาริกา   ปณฺฑิตา   ทิสฺสนฺติ   อุปชฺฌายา   อพฺยตฺตา  สทฺธิวิหาริกา
พฺยตฺตา      ทิสฺสนฺติ      อุปชฺฌายา     อปฺปสฺสุตา     สทฺธิวิหาริกา
พหุสฺสุตา      ทิสฺสนฺติ      อุปชฺฌายา     ทุปฺปญฺญา     สทฺธิวิหาริกา
ปญฺญวนฺโตติ   ฯ   สจฺจํ   ภควาติ   ฯ   วิครหิ   พุทฺโธ   ภควา  กถํ
หิ    นาม    เต    ภิกฺขเว   โมฆปุริสา   ทสวสฺสมฺห   ทสวสฺสมฺหาติ
พาลา    อพฺยตฺตา    อุปสมฺปาเทสฺสนฺติ   ทิสฺสนฺติ   อุปชฺฌายา   พาลา
สทฺธิวิหาริกา   ปณฺฑิตา   ทิสฺสนฺติ   อุปชฺฌายา   อพฺยตฺตา  สทฺธิวิหาริกา
พฺยตฺตา      ทิสฺสนฺติ      อุปชฺฌายา     อปฺปสฺสุตา     สทฺธิวิหาริกา
พหุสฺสุตา      ทิสฺสนฺติ      อุปชฺฌายา     ทุปฺปญฺญา     สทฺธิวิหาริกา
ปญฺญวนฺโต    เนตํ    ภิกฺขเว   อปฺปสนฺนานํ   วา   ปสาทาย   ฯเปฯ
วิครหิตฺวา   ธมฺมึ   กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว  พาเลน
อพฺยตฺเตน     อุปสมฺปาเทตพฺโพ     โย     อุปสมฺปาเทยฺย    อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    พฺยตฺเตน    ภิกฺขุนา    ปฏิพเลน
ทสวสฺเสน วา อติเรกทสวสฺเสน วา อุปสมฺปาเทตุนฺติ ฯ
     [๙๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  อุปชฺฌาเยสุ  ปกฺกมนฺเตสุปิ
วิพฺภมนฺเตสุปิ   กาลกเตสุปิ  ปกฺขสงฺกนฺเตสุปิ  อนาจริยกา  อโนวทิยมานา
อนนุสาสิยมานา      ทุนฺนิวตฺถา      ทุปฺปารุตา      อนากปฺปสมฺปนฺนา
ปิณฺฑาย    จรนฺติ    ฯ   มนุสฺสานํ   ๑-   ภุญฺชมานานํ   อุปริโภชเนปิ
อุตฺติฏฺฐปตฺตํ   อุปนาเมนฺติ   อุปริขาทนีเยปิ   ...  อุปริสายนีเยปิ  ...
อุปริปานีเยปิ    อุตฺติฏฺฐปตฺตํ    อุปนาเมนฺติ   สามํ   สูปมฺปิ   โอทนมฺปิ
วิญฺญาเปตฺวา     ภุญฺชนฺติ     ภตฺตคฺเคปิ     อุจฺจาสทฺทา    มหาสทฺทา
วิหรนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ  กถํ  หิ  นาม
สมณา     สกฺยปุตฺติยา    ทุนฺนิวตฺถา    ทุปฺปารุตา    อนากปฺปสมฺปนฺนา
ปิณฺฑาย      จริสฺสนฺติ     มนุสฺสานํ     ภุญฺชมานานํ     อุปริโภชเนปิ
อุตฺติฏฺฐปตฺตํ   อุปนาเมสฺสนฺติ  อุปริขาทนีเยปิ  ...  อุปริสายนีเยปิ  ...
อุปริปานีเยปิ   อุตฺติฏฺฐปตฺตํ   อุปนาเมสฺสนฺติ   สามํ   สูปมฺปิ   โอทนมฺปิ
วิญฺญาเปตฺวา     ภุญฺชิสฺสนฺติ    ภตฺตคฺเคปิ    อุจฺจาสทฺทา    มหาสทฺทา
วิหริสฺสนฺติ    เสยฺยถาปิ   พฺราหฺมณา   พฺราหฺมณโภชเนติ   ฯ   อสฺโสสุํ
โข   ภิกฺขู   เตสํ  มนุสฺสานํ  อุชฺฌายนฺตานํ  ขียนฺตานํ  วิปาเจนฺตานํ  ฯ
เย   เต   ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา  ฯเปฯ  เต  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
กถํ   หิ   นาม   ภิกฺขู  ทุนฺนิวตฺถา  ทุปฺปารุตา  อนากปฺปสมฺปนฺนา  ...
วิหริสฺสนฺตีติ  ฯ  อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯเปฯ
สจฺจํ  กิร  ภิกฺขเว  ภิกฺขู  ทุนฺนิวตฺถา  ทุปฺปารุตา  อนากปฺปสมฺปนฺนา ...
วิหรนฺตีติ   ฯ   สจฺจํ   ภควาติ   ฯ   วิครหิ   พุทฺโธ   ภควา  ฯเปฯ
@เชิงอรรถ:  อิโต ปุเร ยุ. รา. เตสทฺโท ทิสฺสติ ฯ
วิครหิตฺวา ธมฺมึ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ
     {๙๒.๑}   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อาจริยํ  ฯ  อาจริโย  ภิกฺขเว
อนฺเตวาสิกมฺหิ       ปุตฺตจิตฺตํ       อุปฏฺฐาเปสฺสติ      อนฺเตวาสิโก
อาจริยมฺหิ      ปิตุจิตฺตํ     อุปฏฺฐาเปสฺสติ     เอวนฺเต     อญฺญมญฺญํ
สคารวา     สปฺปติสฺสา    สภาควุตฺติกา    ๑-    วิหรนฺตา    อิมสฺมึ
ธมฺมวินเย    วุฑฺฒึ   วิรูฬฺหึ   เวปุลฺลํ   อาปชฺชิสฺสนฺติ   ฯ   อนุชานามิ
ภิกฺขเว   ทสวสฺสํ   ๒-   นิสฺสาย   วตฺถุํ  ทสวสฺเสน  นิสฺสยํ  ทาตุํ  ฯ
เอวญฺจ   ปน   ภิกฺขเว   อาจริโย  คเหตพฺโพ  ฯ  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ
กริตฺวา   ปาเท   วนฺทิตฺวา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทิตฺวา   อญฺชลึ  ปคฺคเหตฺวา
เอวมสฺส   วจนีโย   อาจริโย   เม  ภนฺเต  โหหิ  อายสฺมโต  นิสฺสาย
วจฺฉามิ   อาจริโย   เม   ภนฺเต   โหหิ  อายสฺมโต  นิสฺสาย  วจฺฉามิ
อาจริโย   เม  ภนฺเต  โหหิ  อายสฺมโต  นิสฺสาย  วจฺฉามีติ  ฯ  สาหูติ
วา    ลหูติ   วา   โอปายิกนฺติ   วา   ปฏิรูปนฺติ   วา   ปาสาทิเกน
สมปาเทหีติ     วา    กาเยน    วิญฺญาเปติ    วาจาย    วิญฺญาเปติ
กาเยน   วาจาย   วิญฺญาเปติ   คหิโต   โหติ   อาจริโย  น  กาเยน
วิญฺญาเปติ   น   วาจาย   วิญฺญาเปติ  น  กาเยน  วาจาย  วิญฺญาเปติ
น คหิโต โหติ อาจริโย ฯ
     [๙๓]   อนฺเตวาสิเกน   ภิกฺขเว   อาจริยมฺหิ  สมฺมาวตฺติตพฺพํ  ฯ
ตตฺรายํ  สมฺมาวตฺตนา  ฯ  กาลสฺเสว  อุฏฺฐาย  อุปาหนา ๓- โอมุญฺจิตฺวา
เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   ทนฺตกฏฺฐํ   ทาตพฺพํ   มุโขทกํ  ทาตพฺพํ
อาสนํ   ปญฺญาเปตพฺพํ   สเจ   ยาคุ   โหติ   ภาชนํ   โธวิตฺวา  ยาคุ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สภาควุตฺติโน ฯ      ยุ. ทสวสฺสานิ ฯ        ม. อุปาหนํ ฯ
อุปนาเมตพฺพา   ยาคุํ   ปีตสฺส  อุทกํ  ทตฺวา  ภาชนํ  ปฏิคฺคเหตฺวา  นีจํ
กตฺวา    สาธุกํ   อปริฆํสนฺเตน   โธวิตฺวา   ปฏิสาเมตพฺพํ   อาจริยมฺหิ
วุฏฺฐิเต  อาสนํ  อุทฺธริตพฺพํ  สเจ  โส  เทโส  อุกฺลาโป โหติ โส เทโส
สมฺมชฺชิตพฺโพ ฯ
     {๙๓.๑}   สเจ  อาจริโย  คามํ  ปวิสิตุกาโม โหติ นิวาสนํ ทาตพฺพํ
ปฏินิวาสนํ    ปฏิคฺคเหตพฺพํ    กายพนฺธนํ    ทาตพฺพํ    สคุณํ    กตฺวา
สงฺฆาฏิโย   ทาตพฺพา   โธวิตฺวา   ปตฺโต   สอุทโก   ทาตพฺโพ   สเจ
อาจริโย     ปจฺฉาสมณํ     อากงฺขติ     ติมณฺฑลํ     ปฏิจฺฉาเทนฺเตน
ปริมณฺฑลํ     นิวาเสตฺวา    กายพนฺธนํ    พนฺธิตฺวา    สคุณํ    กตฺวา
สงฺฆาฏิโย    ปารุปิตฺวา    คณฺฐิกํ    ปฏิมุญฺจิตฺวา    โธวิตฺวา    ปตฺตํ
คเหตฺวา    อาจริยสฺส    ปจฺฉาสมเณน   โหตพฺพํ   นาติทูเร   คนฺตพฺพํ
นาจฺจาสนฺเน      คนฺตพฺพํ     ปตฺตปริยาปนฺนํ     ปฏิคฺคเหตพฺพํ     น
อาจริยสฺส   ภณมานสฺส   อนฺตรนฺตรา   กถา   โอปาเตตพฺพา  อาจริโย
อาปตฺติสามนฺตา    ภณมาโน    นิวาเรตพฺโพ    นิวตฺตนฺเตน    ปฐมตรํ
อาคนฺตฺวา    อาสนํ    ปญฺญาเปตพฺพํ   ปาโททกํ   ปาทปีฐํ   ปาทกถลิกํ
อุปนิกฺขิปิตพฺพํ    ปจฺจุคฺคนฺตฺวา    ปตฺตจีวรํ    ปฏิคฺคเหตพฺพํ   ปฏินิวาสนํ
ทาตพฺพํ นิวาสนํ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ
     {๙๓.๒}   สเจ  จีวรํ  สินฺนํ  โหติ มุหุตฺตํ อุเณฺห โอตาเปตพฺพํ น จ
อุเณฺห   จีวรํ   นิทหิตพฺพํ   จีวรํ  สํหริตพฺพํ  จีวรํ  สํหรนฺเตน  จตุรงฺคุลํ
กณฺณํ   อุสฺสาเทตฺวา   จีวรํ   สํหริตพฺพํ   มา   มชฺเฌ  ภงฺโค  อโหสีติ
โอโภเค      กายพนฺธนํ     กาตพฺพํ     ฯ     สเจ     ปิณฺฑปาโต
โหติ   อาจริโย   จ   ภุญฺชิตุกาโม   โหติ   อุทกํ   ทตฺวา  ปิณฺฑปาโต
อุปนาเมตพฺโพ     อาจริโย     ปานีเยน     ปุจฺฉิตพฺโพ    ภุตฺตาวิสฺส
อุทกํ   ทตฺวา   ปตฺตํ   ปฏิคฺคเหตฺวา  นีจํ  กตฺวา  สาธุกํ  อปริฆํสนฺเตน
โธวิตฺวา   โวทกํ   กตฺวา   มุหุตฺตํ   อุเณฺห   โอตาเปตพฺโพ   น   จ
อุเณฺห   ปตฺโต   นิทหิตพฺโพ   ปตฺตจีวรํ   นิกฺขิปิตพฺพํ  ปตฺตํ  นิกฺขิปนฺเตน
เอเกน   หตฺเถน   ปตฺตํ   คเหตฺวา   เอเกน   หตฺเถน   เหฏฺฐามญฺจํ
วา    เหฏฺฐาปีฐํ   วา   ปรามสิตฺวา   ปตฺโต   นิกฺขิปิตพฺโพ   น   จ
อนนฺตรหิตาย    ภูมิยา    ปตฺโต    นิกฺขิปิตพฺโพ    จีวรํ   นิกฺขิปนฺเตน
เอเกน   หตฺเถน   จีวรํ   คเหตฺวา   เอเกน   หตฺเถน  จีวรวํสํ  วา
จีวรรชฺชุํ   วา   ปมชฺชิตฺวา   ปารโต   อนฺตํ   โอรโต   โภคํ  กตฺวา
จีวรํ   นิกฺขิปิตพฺพํ   อาจริยมฺหิ   วุฏฺฐิเต   อาสนํ  อุทฺธริตพฺพํ  ปาโททกํ
ปาทปีฐํ    ปาทกถลิกํ   ปฏิสาเมตพฺพํ   สเจ   โส   เทโส   อุกฺลาโป
โหติ โส เทโส สมฺมชฺชิตพฺโพ ฯ
     {๙๓.๓}   สเจ  อาจริโย  นหายิตุกาโม  โหติ นหานํ ปฏิยาเทตพฺพํ
สเจ   สีเตน   อตฺโถ  โหติ  สีตํ  ปฏิยาเทตพฺพํ  สเจ  อุเณฺหน  อตฺโถ
โหติ   อุณฺหํ   ปฏิยาเทตพฺพํ  ฯ  สเจ  อาจริโย  ชนฺตาฆรํ  ปวิสิตุกาโม
โหติ   จุณฺณํ   สนฺเนตพฺพํ   มตฺติกา   เตเมตพฺพา  ชนฺตาฆรปีฐํ  อาทาย
อาจริยสฺส   ปิฏฺฐิโต   ปิฏฺฐิโต   คนฺตฺวา   ชนฺตาฆรปีฐํ   ทตฺวา   จีวรํ
ปฏิคฺคเหตฺวา    เอกมนฺตํ    นิกฺขิปิตพฺพํ    จุณฺณํ    ทาตพฺพํ    มตฺติกา
ทาตพฺพา     สเจ     อุสฺสหติ     ชนฺตาฆรํ    ปวิสิตพฺพํ    ชนฺตาฆรํ
ปวิสนฺเตน    มตฺติกาย   มุขํ   มกฺเขตฺวา   ปุรโต   จ   ปจฺฉโต   จ
ปฏิจฺฉาเทตฺวา    ชนฺตาฆรํ   ปวิสิตพฺพํ   น   เถเร   ภิกฺขู   อนูปขชฺช
นิสีทิตพฺพํ   น   นวา   ภิกฺขู  อาสเนน  ปฏิพาเหตพฺพา  ๑-  ชนฺตาฆเร
อาจริยสฺส   ปริกมฺมํ   กาตพฺพํ   ชนฺตาฆรา   นิกฺขมนฺเตน   ชนฺตาฆรปีฐํ
อาทาย   ปุรโต  จ  ปจฺฉโต  จ  ปฏิจฺฉาเทตฺวา  ชนฺตาฆรา  นิกฺขมิตพฺพํ
อุทเกปิ   อาจริยสฺส   ปริกมฺมํ   กาตพฺพํ  นหาเตน  ปฐมตรํ  อุตฺตริตฺวา
อตฺตโน    คตฺตํ   โวทกํ   กตฺวา   นิวาเสตฺวา   อาจริยสฺส   คตฺตโต
อุทกํ   ปมชฺชิตพฺพํ   นิวาสนํ   ทาตพฺพํ   สงฺฆาฏิ  ทาตพฺพา  ชนฺตาฆรปีฐํ
อาทาย    ปฐมตรํ    อาคนฺตฺวา    อาสนํ    ปญฺญาเปตพฺพํ   ปาโททกํ
ปาทปีฐํ ปาทกถลิกํ อุปนิกฺขิปิตพฺพํ อาจริโย ปานีเยน ปุจฺฉิตพฺโพ ฯ
     {๙๓.๔}   สเจ   อุทฺทิสาเปตุกาโม  โหติ  อุทฺทิสาเปตพฺโพ  สเจ
ปริปุจฺฉิตุกาโม  โหติ  ปริปุจฺฉิตพฺโพ  ฯ  ยสฺมึ  วิหาเร  อาจริโย  วิหรติ
สเจ  โส  วิหาโร  อุกฺลาโป  โหติ  สเจ  อุสฺสหติ  โสเธตพฺโพ  วิหารํ
โสเธนฺเตน    ปฐมํ    ปตฺตจีวรํ    นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ   นิกฺขิปิตพฺพํ
นิสีทนปจฺจตฺถรณํ     นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ    นิกฺขิปิตพฺพํ    ภิสิพิมฺโพหนํ
นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ    นิกฺขิปิตพฺพํ    มญฺโจ    นีจํ   กตฺวา   สาธุกํ
อปริฆํสนฺเตน     อสงฺฆฏฺฏนฺเตน    กวาฏปิฏฺฐํ    นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ
นิกฺขิปิตพฺโพ   ปีฐํ   นีจํ   กตฺวา   สาธุกํ  อปริฆํสนฺเตน  อสงฺฆฏฺฏนฺเตน
กวาฏปิฏฺฐํ     นีหริตฺวา     เอกมนฺตํ     นิกฺขิปิตพฺพํ    มญฺจปฏิปาทกา
นีหริตฺวา   เอกมนฺตํ   นิกฺขิปิตพฺพา   เขฬมลฺลโก   นีหริตฺวา   เอกมนฺตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ปฏิพาหิตพฺพา ฯ
นิกฺขิปิตพฺโพ     อปสฺเสนผลกํ     นีหริตฺวา     เอกมนฺตํ    นิกฺขิปิตพฺพํ
ภุมฺมตฺถรณํ     ยถาปญฺญตฺตํ     สลฺลกฺเขตฺวา     นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ
นิกฺขิปิตพฺพํ ฯ
     {๙๓.๕}   สเจ  วิหาเร  สนฺตานกํ โหติ อุลฺโลกา ปฐมํ โอหารตพฺพํ
อาโลกสนฺธิกณฺณภาคา    ปมชฺชิตพฺพา    สเจ   เครุกปริกมฺมกตา   ภิตฺติ
กณฺณกิตา   โหติ   โจฬกํ   เตเมตฺวา   ปีเฬตฺวา   ปมชฺชิตพฺพา   สเจ
กาฬวณฺณกตา   ภูมิ   กณฺณกิตา   โหติ   โจฬกํ   เตเมตฺวา   ปีเฬตฺวา
ปมชฺชิตพฺพา    สเจ    อกตา   โหติ   ภูมิ   อุทเกน   ปริปฺโผเสตฺวา
สมฺมชฺชิตพฺพา    มา   วิหาโร   รเชน   อูหญฺญีติ   สงฺการํ   วิจินิตฺวา
เอกมนฺตํ     ฉฑฺเฑตพฺพํ     ภุมฺมตฺถรณํ     โอตาเปตฺวา    โสเธตฺวา
ปปฺโปเฏตฺวา        อติหริตฺวา       ยถาปญฺญตฺตํ       ปญฺญาเปตพฺพํ
มญฺจปฏิปาทกา    โอตาเปตฺวา    ปมชฺชิตฺวา    อติหริตฺวา   ยถาฐาเน
ฐเปตพฺพา    มญฺโจ    โอตาเปตฺวา   โสเธตฺวา   ปปฺโปเฏตฺวา   นีจํ
กตฺวา   สาธุกํ   อปริฆํสนฺเตน   อสงฺฆฏฺฏนฺเตน   กวาฏปิฏฺฐํ  อติหริตฺวา
ยถาปญฺญตฺตํ     ปญฺญาเปตพฺโพ     ปีฐํ     โอตาเปตฺวา    โสเธตฺวา
ปปฺโปเฏตฺวา    นีจํ    กตฺวา   สาธุกํ   อปริฆํสนฺเตน   อสงฺฆฏฺฏนฺเตน
กวาฏปิฏฺฐํ    อติหริตฺวา    ยถาปญฺญตฺตํ    ปญฺญาเปตพฺพํ    ภิสิพิมฺโพหนํ
โอตาเปตฺวา    โสเธตฺวา    ปปฺโปเฏตฺวา    อติหริตฺวา   ยถาปญฺญตฺตํ
ปญฺญาเปตพฺพํ       นิสีทนปจฺจตฺถรณํ      โอตาเปตฺวา      โสเธตฺวา
ปปฺโปเฏตฺวา        อติหริตฺวา       ยถาปญฺญตฺตํ       ปญฺญาเปตพฺพํ
เขฬมลฺลโก     โอตาเปตฺวา    ปมชฺชิตฺวา    อติหริตฺวา    ยถาฐาเน
ฐเปตพฺโพ    อปสฺเสนผลกํ    โอตาเปตฺวา    ปมชฺชิตฺวา    อติหริตฺวา
ยถาฐาเน    ฐเปตพฺพํ    ปตฺตจีวรํ    นิกฺขิปิตพฺพํ   ปตฺตํ   นิกฺขิปนฺเตน
เอเกน   หตฺเถน   ปตฺตํ   คเหตฺวา   เอเกน   หตฺเถน   เหฏฺฐามญฺจํ
วา    เหฏฺฐาปีฐํ   วา   ปรามสิตฺวา   ปตฺโต   นิกฺขิปิตพฺโพ   น   จ
อนนฺตรหิตาย    ภูมิยา    ปตฺโต    นิกฺขิปิตพฺโพ    จีวรํ   นิกฺขิปนฺเตน
เอเกน   หตฺเถน   จีวรํ   คเหตฺวา   เอเกน   หตฺเถน  จีวรวํสํ  วา
จีวรรชฺชุํ   วา   ปมชฺชิตฺวา   ปารโต   อนฺตํ   โอรโต   โภคํ  กตฺวา
จีวรํ นิกฺขิปิตพฺพํ ฯ
     {๙๓.๖}   สเจ  ปุรตฺถิมา  สรชา  วายนฺติ  ปุรตฺถิมา  วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ  ปจฺฉิมา  สรชา  วาตา  วายนฺติ  ปจฺฉิมา  วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ  อุตฺตรา  สรชา  วาตา  วายนฺติ  อุตฺตรา  วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ  ทกฺขิณา  สรชา  วาตา  วายนฺติ  ทกฺขิณา  วาตปานา
ถเกตพฺพา   สเจ   สีตกาโล  โหติ  ทิวา  วาตปานา  วิวริตพฺพา  รตฺตึ
ถเกตพฺพา   สเจ  อุณฺหกาโล  โหติ  ทิวา  วาตปานา  ถเกตพฺพา  รตฺตึ
วิวริตพฺพา ฯ
     {๙๓.๗}   สเจ  ปริเวณํ  อุกฺลาปํ  โหติ  ปริเวณํ สมฺมชฺชิตพฺพํ สเจ
โกฏฺฐโก  อุกฺลาโป  โหติ  โกฏฺฐโก  สมฺมชฺชิตพฺโพ  สเจ  อุปฏฺฐานสาลา
อุกฺลาปา    โหติ    อุปฏฺฐานสาลา   สมฺมชฺชิตพฺพา   สเจ   อคฺคิสาลา
อุกฺลาปา   โหติ   อคฺคิสาลา   สมฺมชฺชิตพฺพา   สเจ  วจฺจกุฏี  อุกฺลาปา
โหติ    วจฺจกุฏี    สมฺมชฺชิตพฺพา   สเจ   ปานียํ   น   โหติ   ปานียํ
อุปฏฺฐาเปตพฺพํ     สเจ     ปริโภชนียํ     น     โหติ    ปริโภชนียํ
อุปฏฺฐาเปตพฺพํ   สเจ   อาจมนกุมฺภิยา   อุทกํ  น  โหติ  อาจมนกุมฺภิยา
อุทกํ อาสิญฺจิตพฺพํ ฯ
     {๙๓.๘}   สเจ  อาจริยสฺส  อนภิรติ  อุปฺปนฺนา โหติ อนฺเตวาสิเกน
วูปกาเสตพฺโพ     วูปกาสาเปตพฺโพ    ธมฺมกถา    วาสฺส    กาตพฺพา
สเจ   อาจริยสฺส   กุกฺกุจฺจํ  อุปฺปนฺนํ  โหติ  อนฺเตวาสิเกน  วิโนเทตพฺพํ
วิโนทาเปตพฺพํ   ธมฺมกถา   วาสฺส  กาตพฺพา  สเจ  อาจริยสฺส  ทิฏฺฐิคตํ
อุปฺปนฺนํ   โหติ   อนฺเตวาสิเกน   วิเวเจตพฺพํ  วิเวจาเปตพฺพํ  ธมฺมกถา
วาสฺส กาตพฺพา ฯ
     {๙๓.๙}   สเจ  อาจริโย  ครุธมฺมํ  อชฺฌาปนฺโน โหติ ปริวาสารโห
อนฺเตวาสิเกน  อุสฺสุกฺกํ  กาตพฺพํ  กินฺติ  นุ  โข สงฺโฆ อาจริยสฺส ปริวาสํ
ทเทยฺยาติ  สเจ  อาจริโย  มูลาย  ปฏิกสฺสนารโห  โหติ  อนฺเตวาสิเกน
อุสฺสุกฺกํ  กาตพฺพํ  กินฺติ  นุ  โข  สงฺโฆ  อาจริยํ  มูลาย  ปฏิกสฺเสยฺยาติ
สเจ   อาจริโย   มานตฺตารโห  โหติ  อนฺเตวาสิเกน  อุสฺสุกฺกํ  กาตพฺพํ
กินฺติ   นุ  โข  สงฺโฆ  อาจริยสฺส  มานตฺตํ  ทเทยฺยาติ  สเจ  อาจริโย
อพฺภานารโห   โหติ   อนฺเตวาสิเกน   อุสฺสุกฺกํ  กาตพฺพํ  กินฺติ  นุ  โข
สงฺโฆ อาจริยํ อพฺเภยฺยาติ ฯ
     {๙๓.๑๐}   สเจ  สงฺโฆ  อาจริยสฺส  กมฺมํ กตฺตุกาโม โหติ ตชฺชนียํ
วา   นิยสฺสํ   วา   ปพฺพาชนียํ   วา  ปฏิสารณียํ  วา  อุกฺเขปนียํ  วา
อนฺเตวาสิเกน  อุสฺสุกฺกํ  กาตพฺพํ  กินฺติ  นุ  โข  สงฺโฆ  อาจริยสฺส กมฺมํ
น  กเรยฺย  ลหุกาย  วา  ปริณาเมยฺยาติ  กตํ  วา  ปนสฺส โหติ สงฺเฆน
กมฺมํ     ตชฺชนียํ     วา     นิยสฺสํ     วา     ปพฺพาชนียํ     วา
ปฏิสารณียํ   วา   อุกฺเขปนียํ   วา   อนฺเตวาสิเกน   อุสฺสุกฺกํ  กาตพฺพํ
กินฺติ   นุ   โข   อาจริโย   สมฺมาวตฺเตยฺย  โลมํ  ปาเตยฺย  เนตฺถารํ
วตฺเตยฺย สงฺโฆ ตํ กมฺมํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภยฺยาติ ฯ
     {๙๓.๑๑}   สเจ  อาจริยสฺส  จีวรํ  โธวิตพฺพํ  โหติ อนฺเตวาสิเกน
โธวิตพฺพํ  อุสฺสุกฺกํ  วา  กาตพฺพํ  กินฺติ นุ โข อาจริยสฺส จีวรํ โธวิเยถาติ
สเจ  อาจริยสฺส  จีวรํ  กาตพฺพํ  โหติ  อนฺเตวาสิเกน  กาตพฺพํ  อุสฺสุกฺกํ
วา  กาตพฺพํ  กินฺติ  นุ  โข  อาจริยสฺส  จีวรํ กริเยถาติ สเจ อาจริยสฺส
รชนํ   ปจิตพฺพํ   โหติ   อนฺเตวาสิเกน  ปจิตพฺพํ  อุสฺสุกฺกํ  วา  กาตพฺพํ
กินฺติ  นุ  โข  อาจริยสฺส  รชนํ ปจิเยถาติ สเจ อาจริยสฺส จีวรํ รเชตพฺพํ
โหติ   อนฺเตวาสิเกน   รเชตพฺพํ  อุสฺสุกฺกํ  วา  กาตพฺพํ  กินฺติ  นุ  โข
อาจริยสฺส   จีวรํ   รชิเยถาติ   จีวรํ   รเชนฺเตน  สาธุกํ  สมฺปริวตฺตกํ
สมฺปริวตฺตกํ รเชตพฺพํ น จ อจฺฉินฺเน เถเว ปกฺกมิตพฺพํ ฯ
     {๙๓.๑๒}   น  อาจริยํ  อนาปุจฺฉา  เอกจฺจสฺส  ปตฺโต  ทาตพฺโพ
น   เอกจฺจสฺส   ปตฺโต   ปฏิคฺคเหตพฺโพ  น  เอกจฺจสฺส  จีวรํ  ทาตพฺพํ
น  เอกจฺจสฺส  จีวรํ  ปฏิคฺคเหตพฺพํ  น  เอกจฺจสฺส  ปริกฺขาโร  ทาตพฺโพ
น  เอกจฺจสฺส  ปริกฺขาโร  ปฏิคฺคเหตพฺโพ น เอกจฺจสฺส เกสา เฉเทตพฺพา
น  เอกจฺเจน  เกสา  เฉทาเปตพฺพา  น  เอกจฺจสฺส  ปริกมฺมํ กาตพฺพํ น
เอกจฺเจน    ปริกมฺมํ    การาเปตพฺพํ   น   เอกจฺจสฺส   เวยฺยาวจฺโจ
กาตพฺโพ   น   เอกจฺเจน  เวยฺยาวจฺโจ  การาเปตพฺโพ  น  เอกจฺจสฺส
ปจฺฉาสมเณน    โหตพฺพํ    น    เอกจฺโจ   ปจฺฉาสมโณ   อาทาตพฺโพ
น   เอกจฺจสฺส   ปิณฺฑปาโต   นีหริตพฺโพ   น   เอกจฺเจน   ปิณฺฑปาโต
นีหราเปตพฺโพ   ฯ   น   อาจริยํ   อนาปุจฺฉา   คาโม  ปวิสิตพฺโพ  น
สุสานํ คนฺตพฺพํ น ทิสา ปกฺกมิตพฺพา ฯ
     {๙๓.๑๓}   สเจ  อาจริโย  คิลาโน  โหติ  ยาวชีวํ  อุปฏฺฐาตพฺโพ
วุฏฺฐานสฺส อาคเมตพฺพนฺติ ฯ
                                อาจริยวตฺตํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๙๔]   อาจริเยน   ภิกฺขเว   อนฺเตวาสิกมฺหิ  สมฺมาวตฺติตพฺพํ  ฯ
ตตฺรายํ  สมฺมาวตฺตนา  ฯ  อาจริเยน  ภิกฺขเว อนฺเตวาสิโก สงฺคเหตพฺโพ
อนุคฺคเหตพฺโพ อุทฺทเสน ปริปุจฺฉาย โอวาเทน อนุสาสนิยา ฯ
     {๙๔.๑}   สเจ  อาจริยสฺส  ปตฺโต  โหติ  อนฺเตวาสิกสฺส  ปตฺโต
น    โหติ   อาจริเยน   อนฺเตวาสิกสฺส   ปตฺโต   ทาตพฺโพ   อุสฺสุกฺกํ
วา กาตพฺพํ กินฺติ นุ โข อนฺเตวาสิกสฺส ปตฺโต อุปฺปชฺชิเยถาติ
     {๙๔.๒}   สเจ  อาจริยสฺส  จีวรํ โหติ อนฺเตวาสิกสฺส จีวรํ น โหติ
อาจริเยน   อนฺเตวาสิกสฺส  จีวรํ  ทาตพฺพํ  อุสฺสุกฺกํ  วา  กาตพฺพํ  กินฺติ
นุ    โข   อนฺเตวาสิกสฺส   จีวรํ   อุปฺปชฺชิเยถาติ   สเจ   อาจริยสฺส
ปริกฺขาโร   โหติ   อนฺเตวาสิกสฺส   ปริกฺขาโร   น   โหติ  อาจริเยน
อนฺเตวาสิกสฺส    ปริกฺขาโร    ทาตพฺโพ    อุสฺสุกฺกํ    วา    กาตพฺพํ
กินฺติ นุ โข อนฺเตวาสิกสฺส ปริกฺขาโร อุปฺปชฺชิเยถาติ ฯ
     {๙๔.๓}   สเจ อนฺเตวาสิโก คิลาโน โหติ กาลสฺเสว อุฏฺฐาย ทนฺตกฏฺฐํ
ทาตพฺพํ   มุโขทกํ   ทาตพฺพํ   อาสนํ   ปญฺญาเปตพฺพํ  สเจ  ยาคุ  โหติ
ภาชนํ   โธวิตฺวา   ยาคุ   อุปนาเมตพฺพา   ยาคุํ  ปีตสฺส  อุทกํ  ทตฺวา
ภาชนํ   ปฏิคฺคเหตฺวา   นีจํ   กตฺวา   สาธุกํ   อปริฆํสนฺเตน  โธวิตฺวา
ปฏิสาเมตพฺพํ    อนฺเตวาสิกมฺหิ    วุฏฺฐิเต   อาสนํ   อุทฺธริตพฺพํ   สเจ
โส เทโส อุกฺลาโป โหติ โส เทโส สมฺมชฺชิตพฺโพ ฯ
     {๙๔.๔}   สเจ  อนฺเตวาสิโก  คามํ  ปวิสิตุกาโม  โหติ  นิวาสนํ
ทาตพฺพํ    ปฏินิวาสนํ    ปฏิคฺคเหตพฺพํ    กายพนฺธนํ    ทาตพฺพํ   สคุณํ
กตฺวา   สงฺฆาฏิโย   ทาตพฺพา   โธวิตฺวา   ปตฺโต   สอุทโก  ทาตพฺโพ
เอตฺตาวตา   นิวตฺติสฺสตีติ   อาสนํ   ปญฺญาเปตพฺพํ   ปาโททกํ   ปาทปีฐํ
ปาทกถลิกํ    อุปนิกฺขิตพฺพํ    ปจฺจุคฺคนฺตฺวา    ปตฺตจีวรํ    ปฏิคฺคเหตพฺพํ
ปฏินิวาสนํ ทาตพฺพํ นิวาสนํ ปฏิคฺคเหตพฺพํ ฯ
     {๙๔.๕}   สเจ  จีวรํ  สินฺนํ  โหติ มุหุตฺตํ อุเณฺห โอตาเปตพฺพํ น จ
อุเณฺห   จีวรํ   นิทหิตพฺพํ   จีวรํ  สํหริตพฺพํ  จีวรํ  สํหรนฺเตน  จตุรงฺคุลํ
กณฺณํ   อุสฺสาเทตฺวา   จีวรํ   สํหริตพฺพํ   มา   มชฺเฌ  ภงฺโค  อโหสีติ
โอโภเค กายพนฺธนํ กาตพฺพํ ฯ
     {๙๔.๖}   สเจ  ปิณฺฑปาโต  โหติ  อนฺเตวาสิโก  จ  ภุญฺชิตุกาโม
โหติ    อุทกํ    ทตฺวา    ปิณฺฑปาโต    อุปนาเมตพฺโพ   อนฺเตวาสิโก
ปานีเยน   ปุจฺฉิตพฺโพ   ภุตฺตาวิสฺส   อุทกํ   ทตฺวา  ปตฺตํ  ปฏิคฺคเหตฺวา
นีจํ   กตฺวา   สาธุกํ   อปริฆํสนฺเตน   โธวิตฺวา  โวทกํ  กตฺวา  มุหุตฺตํ
อุเณฺห   โอตาเปตพฺโพ   น   จ   อุเณฺห  ปตฺโต  นิทหิตพฺโพ  ปตฺตจีวรํ
นิกฺขิปิตพฺพํ   ปตฺตํ   นิกฺขิปนฺเตน   เอเกน   หตฺเถน   ปตฺตํ   คเหตฺวา
เอเกน      หตฺเถน     เหฏฺฐามญฺจํ     วา     เหฏฺฐาปีฐํ     วา
ปรามสิตฺวา    ปตฺโต    นิกฺขิปิตพฺโพ   น   จ   อนนฺตรหิตาย   ภูมิยา
ปตฺโต    นิกฺขิปิตพฺโพ   จีวรํ   นิกฺขิปนฺเตน   เอเกน   หตฺเถน   จีวรํ
คเหตฺวา   เอเกน   หตฺเถน   จีวรวํสํ  วา  จีวรรชฺชุํ  วา  ปมชฺชิตฺวา
ปารโต   อนฺตํ  โอรโต  โภคํ  กตฺวา  จีวรํ  นิกฺขิปิตพฺพํ  อนฺเตวาสิกมฺหิ
วุฏฺฐิเต     อาสนํ    อุทฺธริตพฺพํ    ปาโททกํ    ปาทปีฐํ    ปาทกถลิกํ
ปฏิสาเมตพฺพํ สเจ โส เทโส อุกฺลาโป โหติ โส เทโส สมฺมชฺชิตพฺโพ ฯ
     {๙๔.๗}   สเจ   อนฺเตวาสิโก   นหายิตุกาโม   โหติ   นหานํ
ปฏิยาเทตพฺพํ    สเจ    สีเตน    อตฺโถ   โหติ   สีตํ   ปฏิยาเทตพฺพํ
สเจ อุเณฺหน อตฺโถ โหติ อุณฺหํ ปฏิยาเทตพฺพํ ฯ
     {๙๔.๘}   สเจ   อนฺเตวาสิโก   ชนฺตาฆรํ   ปวิสิตุกาโม   โหติ
จุณฺณํ    สนฺเนตพฺพํ    มตฺติกา    เตเมตพฺพา    ชนฺตาฆรปีฐํ   อาทาย
คนฺตฺวา    ชนฺตาฆรปีฐํ    ทตฺวา    จีวรํ    ปฏิคฺคเหตฺวา    เอกมนฺตํ
นิกฺขิปิตพฺพํ    จุณฺณํ    ทาตพฺพํ    มตฺติกา   ทาตพฺพา   สเจ   อุสฺสหติ
ชนฺตาฆรํ     ปวิสิตพฺพํ     ชนฺตาฆรํ    ปวิสนฺเตน    มตฺติกาย    มุขํ
มกฺเขตฺวา    ปุรโต    จ    ปจฺฉโต   จ   ปฏิจฺฉาเทตฺวา   ชนฺตาฆรํ
ปวิสิตพฺพํ   น   เถเร   ภิกฺขู   อนูปขชฺช   นิสีทิตพฺพํ   น  นวา  ภิกฺขู
อาสเนน     ปฏิพาเหตพฺพา    ชนฺตาฆเร    อนฺเตวาสิกสฺส    ปริกมฺมํ
กาตพฺพํ    ชนฺตาฆรา    นิกฺขมนฺเตน    ชนฺตาฆรปีฐํ   อาทาย   ปุรโต
จ    ปจฺฉโต   จ   ปฏิจฺฉาเทตฺวา   ชนฺตาฆรา   นิกฺขมิตพฺพํ   อุทเกปิ
อนฺเตวาสิกสฺส    ปริกมฺมํ    กาตพฺพํ   นหาเตน   ปฐมตรํ   อุตฺตริตฺวา
อตฺตโน        คตฺตํ        โวทกํ        กตฺวา       นิวาเสตฺวา
อนฺเตวาสิกสฺส    คตฺตโต    อุทกํ    ปมชฺชิตพฺพํ    นิวาสนํ    ทาตพฺพํ
สงฺฆาฏิ    ทาตพฺพา    ชนฺตาฆรปีฐํ    อาทาย    ปฐมตรํ   อาคนฺตฺวา
อาสนํ   ปญฺญาเปตพฺพํ   ปาโททกํ   ปาทปีฐํ   ปาทกถลิกํ   อุปนิกฺขิปิตพฺพํ
อนฺเตวาสิโก ปานีเยน ปุจฺฉิตพฺโพ ฯ
     {๙๔.๙}   ยสฺมึ  วิหาเร  อนฺเตวาสิโก  วิหรติ  สเจ  โส วิหาโร
อุกฺลาโป   โหติ  สเจ  อุสฺสหติ  โสเธตพฺโพ  วิหารํ  โสเธนฺเตน  ปฐมํ
ปตฺตจีวรํ   นีหริตฺวา   เอกมนฺตํ   นิกฺขิปิตพฺพํ  นิสีทนปจฺจตฺถรณํ  นีหริตฺวา
เอกมนฺตํ   นิกฺขิปิตพฺพํ   ภิสิพิมฺโพหนํ   นีหริตฺวา   เอกมนฺตํ   นิกฺขิปิตพฺพํ
มญฺโจ   นีจํ   กตฺวา   สาธุกํ  อปริฆํสนฺเตน  อสงฺฆฏฺฏนฺเตน  กวาฏปิฏฺฐํ
นีหริตฺวา  เอกมนฺตํ  นิกฺขิปิตพฺโพ  ปีฐํ  นีจํ  กตฺวา  สาธุกํ  อปริฆํสนฺเตน
อสงฺฆฏฺฏนฺเตน     กวาฏปิฏฺฐํ     นีหริตฺวา     เอกมนฺตํ    นิกฺขิปิตพฺพํ
มญฺจปฏิปาทกา     นีหริตฺวา    เอกมนฺตํ    นิกฺขิปิตพฺพา    เขฬมลฺลโก
นีหริตฺวา   เอกมนฺตํ   นิกฺขิปิตพฺโพ   อปสฺเสนผลกํ   นีหริตฺวา  เอกมนฺตํ
นิกฺขิปิตพฺพํ     ภุมฺมตฺถรณํ     ยถาปญฺญตฺตํ    สลฺลกฺเขตฺวา    นีหริตฺวา
เอกมนฺตํ นิกฺขิปิตพฺพํ ฯ
     {๙๔.๑๐}   สเจ  วิหาเร  สนฺตานกํ  อุลฺโลกา  ปฐมํ โอหาเรตพฺพํ
อาโลกสนฺธิกณฺณภาคา    ปมชฺชิตพฺพา    สเจ   เครุกปริกมฺมกตา   ภิตฺติ
กณฺณกิตา  โหติ  โจฬกํ เตเมตฺวา ปีเฬตฺวา ปมชฺชิตพฺพา สเจ กาฬวณฺณกตา
ภูมิ   กณฺณกิตา   โหติ  โจฬกํ  เตเมตฺวา  ปีเฬตฺวา  ปมชฺชิตพฺพา  สเจ
อกตา   โหติ  ภูมิ  อุทเกน  ปริปฺโผเสตฺวา  สมฺมชฺชิตพฺพา  มา  วิหาโร
รเชน อูหญฺญีติ สงฺการํ วิจินิตฺวา เอกมนฺตํ ฉฑฺเฑตพฺพํ
     {๙๔.๑๑}   ภุมฺมตฺถรณํ   โอตาเปตฺวา   โสเธตฺวา  ปปฺโปเฏตฺวา
อติหริตฺวา       ยถาปญฺญตฺตํ       ปญฺญาเปตพฺพํ       มญฺจปฏิปาทกา
โอตาเปตฺวา   ปมชฺชิตฺวา   อติหริตฺวา   ยถาฐาเน   ฐเปตพฺพา  มญฺโจ
โอตาเปตฺวา  โสเธตฺวา  ปปฺโปเฏตฺวา  นีจํ  กตฺวา  สาธุกํ อปริฆํสนฺเตน
อสงฺฆฏฺฏนฺเตน    กวาฏปิฏฺฐํ   อติหริตฺวา   ยถาปญฺญตฺตํ   ปญฺญาเปตพฺโพ
ปีฐํ  โอตาเปตฺวา  โสเธตฺวา ปปฺโปเฏตฺวา นีจํ กตฺวา สาธุกํ อปริฆํสนฺเตน
อสงฺฆฏฺฏนฺเตน    กวาฏปิฏฺฐํ    อติหริตฺวา   ยถาปญฺญตฺตํ   ปญฺญาเปตพฺพํ
ภิสิพิมฺโพหนํ    โอตาเปตฺวา    โสเธตฺวา    ปปฺโปเฏตฺวา   อติหริตฺวา
ยถาปญฺญตฺตํ      ปญฺญาเปตพฺพํ      นิสีทนปจฺจตฺถรณํ      โอตาเปตฺวา
โสเธตฺวา    ปปฺโปเฏตฺวา    อติหริตฺวา    ยถาปญฺญตฺตํ   ปญฺญาเปตพฺพํ
เขฬมลฺลโก  โอตาเปตฺวา  ปมชฺชิตฺวา  อติหริตฺวา  ยถาฐาเน  ฐเปตพฺโพ
อปสฺเสนผลกํ  โอตาเปตฺวา  ปมชฺชิตฺวา  อติหริตฺวา  ยถาฐาเน  ฐเปตพฺพํ
ปตฺตจีวรํ  นิกฺขิปิตพฺพํ  ปตฺตํ  นิกฺขิปนฺเตน  เอเกน  หตฺเถน ปตฺตํ คเหตฺวา
เอเกน  หตฺเถน  เหฏฺฐามญฺจํ  วา  เหฏฺฐาปีฐํ  วา  ปรามสิตฺวา  ปตฺโต
นิกฺขิปิตพฺโพ   น   จ   อนนฺตรหิตาย  ภูมิยา  ปตฺโต  นิกฺขิปิตพฺโพ  จีวรํ
นิกฺขิปนฺเตน  เอเกน  หตฺเถน  จีวรํ  คเหตฺวา  เอเกน  หตฺเถน จีวรวํสํ
วา  จีวรรชฺชุํ  วา  ปมชฺชิตฺวา  ปารโต  อนฺตํ  โอรโต โภคํ กตฺวา จีวรํ
นิกฺขิปิตพฺพํ ฯ
     {๙๔.๑๒}   สเจ   ปุรตฺถิมา   สรชา  วาตา  วายนฺติ  ปุรตฺถิมา
วาตปานา    ถเกตพฺพา    สเจ   ปจฺฉิมา   สรชา   วาตา   วายนฺติ
ปจฺฉิมา    วาตปานา    ถเกตพฺพา   สเจ   อุตฺตรา   สรชา   วาตา
วายนฺติ    อุตฺตรา   วาตปานา   ถเกตพฺพา   สเจ   ทกฺขิณา   สรชา
วาตา   วายนฺติ   ทกฺขิณา   วาตปานา   ถเกตพฺพา   สเจ   สีตกาโล
โหติ    ทิวา    วาตปานา    วิวริตพฺพา    รตฺตึ   ถเกตพฺพา   สเจ
อุณฺหกาโล โหติ ทิวา วาตปานา ถเกตพฺพา รตฺตึ วิวริตพฺพา ฯ
     {๙๔.๑๓}   สเจ  ปริเวณํ  อุกฺลาปํ  โหติ ปริเวณํ สมฺมชฺชิตพฺพํ สเจ
โกฏฺฐโก  อุกฺลาโป  โหติ  โกฏฺฐโก  สมฺมชฺชิตพฺโพ  สเจ  อุปฏฺฐานสาลา
อุกฺลาปา    โหติ    อุปฏฺฐานสาลา   สมฺมชฺชิตพฺพา   สเจ   อคฺคิสาลา
อุกฺลาปา   โหติ   อคฺคิสาลา   สมฺมชฺชิตพฺพา   สเจ  วจฺจกุฏี  อุกฺลาปา
โหติ    วจฺจกุฏี    สมฺมชฺชิตพฺพา   สเจ   ปานียํ   น   โหติ   ปานียํ
อุปฏฺฐาเปตพฺพํ   สเจ   ปริโภชนียํ  น  โหติ  ปริโภชนียํ  อุปฏฺฐาเปตพฺพํ
สเจ    อาจมนกุมฺภิยา    อุทกํ    น    โหติ   อาจมนกุมฺภิยา   อุทกํ
อาสิญฺจิตพฺพํ ฯ
     {๙๔.๑๔}   สเจ   อนฺเตวาสิกสฺส   อนภิรติ   อุปฺปนฺนา   โหติ
อาจริเยน    วูปกาเสตพฺพา    วูปกาสาเปตพฺพา    ธมฺมกถา    วาสฺส
กาตพฺพา   สเจ   อนฺเตวาสิกสฺส   กุกฺกุจฺจํ   อุปฺปนฺนํ  โหติ  อาจริเยน
วิโนเทตพฺพํ    วิโนทาเปตพฺพํ    ธมฺมกถา    วาสฺส   กาตพฺพา   สเจ
อนฺเตวาสิกสฺส    ทิฏฺฐิคตํ    อุปฺปนฺนํ   โหติ   อาจริเยน   วิเวเจตพฺพํ
วิเวจาเปตพฺพํ   ธมฺมกถา   วาสฺส   กาตพฺพา   ฯ  สเจ  อนฺเตวาสิโก
ครุธมฺมํ      อชฺฌาปนฺโน      โหติ      ปริวาสารโห     อาจริเยน
อุสฺสุกฺกํ   กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ   โข   สงฺโฆ   อนฺเตวาสิกสฺส  ปริวาสํ
ทเทยฺยาติ    สเจ    อนฺเตวาสิโก    มูลาย    ปฏิกสฺสนารโห   โหติ
อาจริเยน   อุสฺสุกฺกํ   กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ   โข   สงฺโฆ  อนฺเตวาสิกํ
มูลาย    ปฏิกสฺเสยฺยาติ    สเจ   อนฺเตวาสิโก   มานตฺตารโห   โหติ
อาจริเยน   อุสฺสุกฺกํ   กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ  โข  สงฺโฆ  อนฺเตวาสิกสฺส
มานตฺตํ    ทเทยฺยาติ    สเจ    อนฺเตวาสิโก    อพฺภานารโห   โหติ
อาจริเยน   อุสฺสุกฺกํ   กาตพฺพํ   กินฺติ   นุ   โข   สงฺโฆ  อนฺเตวาสิกํ
อพฺเภยฺยาติ ฯ
     {๙๔.๑๕}   สเจ   สงฺโฆ   อนฺเตวาสิกสฺส   กมฺมํ   กตฺตุกาโม
โหติ   ตชฺชนียํ   วา   นิยสฺสํ   วา   ปพฺพาชนียํ  วา  ปฏิสารณียํ  วา
อุกฺเขปนียํ   วา   อาจริเยน   อุสฺสุกฺกํ   กาตพฺพํ   กินฺติ  นุโข  สงฺโฆ
อนฺเตวาสิกสฺส    กมฺมํ   น   กเรยฺย   ลหุกาย   วา   ปริณาเมยฺยาติ
กตํ    วา   ปนสฺส   โหติ   สงฺเฆน   กมฺมํ   ตชฺชนียํ   วา   นิยสฺสํ
วา   ปพฺพาชนียํ   วา   ปฏิสารณียํ   วา   อุกฺเขปนียํ  วา  อาจริเยน
อุสฺสุกฺกํ    กาตพฺพํ    กินฺติ   นุ   โข   อนฺเตวาสิโก   สมฺมาวตฺเตยฺย
โลมํ ปาเตยฺย เนตฺถารํ วตฺเตยฺย สงฺโฆ ตํ กมฺมํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภยฺยาติ ฯ
     {๙๔.๑๖}   สเจ  อนฺเตวาสิกสฺส  จีวรํ  โธวิตพฺพํ  โหติ อาจริเยน
อาจิกฺขิตพฺพํ    เอวํ    โธเวยฺยาสีติ   อุสฺสุกฺกํ   วา   กาตพฺพํ   กินฺติ
นุ   โข   อนฺเตวาสิกสฺส   จีวรํ   โธวิเยถาติ   สเจ   อนฺเตวาสิกสฺส
จีวรํ   กาตพฺพํ   โหติ   อาจริเยน   อาจิกฺขิตพฺพํ   เอวํ   กเรยฺยาสีติ
อุสฺสุกฺกํ   วา  กาตพฺพํ  กินฺติ  นุ  โข  อนฺเตวาสิกสฺส  จีวรํ  กริเยถาติ
สเจ   อนฺเตวาสิกสฺส   รชนํ   ปจิตพฺพํ   โหติ  อาจริเยน  อาจิกฺขิตพฺพํ
เอวํ  ปเจยฺยาสีติ  อุสฺสุกฺกํ  วา  กาตพฺพํ  กินฺติ  นุ  โข  อนฺเตวาสิกสฺส
รชนํ  ปจิเยถาติ  สเจ  อนฺเตวาสิกสฺส  จีวรํ  รเชตพฺพํ  โหติ อาจริเยน
อาจิกฺขิตพฺพํ   เอวํ   รเชยฺยาสีติ  อุสฺสุกฺกํ  วา  กาตพฺพํ  กินฺติ  นุ  โข
อนฺเตวาสิกสฺส   จีวรํ  รชิเยถาติ  จีวรํ  รเชนฺเตน  สาธุกํ  สมฺปริวตฺตกํ
สมฺปริวตฺตกํ   รเชตพฺพํ   น  จ  อจฺฉินฺเน  เถเว  ปกฺกมิตพฺพํ  ฯ  สเจ
อนฺเตวาสิโก    คิลาโน    โหติ   ยาวชีวํ   อุปฏฺฐาตพฺโพ   วุฏฺฐานสฺส
อาคเมตพฺพนฺติ ฯ
                            อนฺเตวาสิกวตฺตํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๙๕]   เตน   โข   ปน  สมเยน  อนฺเตวาสิกา  อาจริเยสุ  น
สมฺมาวตฺตนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น  ภิกฺขเว
อนฺเตวาสิเกน   อาจริยมฺหิ   น  สมฺมาวตฺติตพฺพํ  โย  น  สมฺมาวตฺเตยฺย
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ  ฯ  เนว  สมฺมา  วตฺตนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อสมฺมาวตฺตนฺตํ   ปณาเมตุํ   ฯ
เอวญฺจ    ปน   ภิกฺขเว   ปณาเมตพฺโพ   ฯ   ปณาเมมิ   ตนฺติ   วา
มายิธ   ปฏิกฺกมีติ   วา   นีหร   เต   ปตฺตจีวรนฺติ   วา  นาหํ  ตยา
อุปฏฺฐาตพฺโพติ    วา    กาเยน    วิญฺญาเปติ    วาจาย   วิญฺญาเปติ
กาเยน    วาจาย   วิญฺญาเปติ   ปณามิโต   โหติ   อนฺเตวาสิโก   น
กาเยน   วิญฺญาเปติ   น   วาจาย   วิญฺญาเปติ   น  กาเยน  วาจาย
วิญฺญาเปติ   น   ปณามิโต   โหติ   อนฺเตวาสิโกติ  ฯ  เตน  โข  ปน
สมเยน    อนฺเตวาสิกา    ปณามิตา    น   ขมาเปนฺติ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ขมาเปตุนฺติ  ฯ  เนว
ขมาเปนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว ปณามิเตน
น   ขมาเปตพฺโพ   โย  น  ขมาเปยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺสาติ  ฯ  เตน
โข   ปน   สมเยน   อาจริยา   ขมาปิยมานา  น  ขมนฺติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ขมิตุนฺติ  ฯ เนว ขมนฺติ ฯ
อนฺเตวาสิกา    ปกฺกมนฺติปิ    วิพฺภมนฺติปิ    ติตฺถิเยสุปิ   สงฺกมนฺติ   ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว  ขมาปิยมาเนน  น
ขมิตพฺพํ โย น ขเมยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๙๕.๑}   เตน   โข   ปน   สมเยน   อาจริยา  สมฺมาวตฺตนฺตํ
ปณาเมนฺติ   อสมฺมาวตฺตนฺตํ   น   ปณาเมนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ    ฯ   น   ภิกฺขเว   สมฺมาวตฺตนฺโต   ปณาเมตพฺโพ    โย
ปณาเมยฺย    อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   น   จ   ภิกฺขเว   อสมฺมาวตฺตนฺโต
น ปณาเมตพฺโพ โย น ปณาเมยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๙๕.๒}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ  สมนฺนาคโต  อนฺเตวาสิโก
ปณาเมตพฺโพ   อาจริยมฺหิ   นาธิมตฺตํ   เปมํ  โหติ  นาธิมตฺโต  ปสาโท
โหติ   นาธิมตฺตา   หิรี   โหติ   นาธิมตฺโต  คารโว  โหติ  นาธิมตฺตา
ภาวนา    โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคโต
อนฺเตวาสิโก ปณาเมตพฺโพ ฯ
     {๙๕.๓}   ปญฺจหิ  ภิกฺขเว  องฺเคหิ  สมนฺนาคโต  อนฺเตวาสิโก  น
ปณาเมตพฺโพ  อาจริยมฺหิ  อธิมตฺตํ  เปมํ  โหติ  อธิมตฺโต  ปสาโท  โหติ
อธิมตฺตา   หิรี   โหติ   อธิมตฺโต   คารโว   โหติ  อธิมตฺตา  ภาวนา
โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคโต  อนฺเตวาสิโก
น ปณาเมตพฺโพ ฯ
     {๙๕.๔}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ  สมนฺนาคโต  อนฺเตวาสิโก
อลํ    ปณาเมตุํ    อาจริยมฺหิ    นาธิมตฺตํ   เปมํ   โหติ   นาธิมตฺโต
ปสาโท   โหติ   นาธิมตฺตา   หิรี   โหติ   นาธิมตฺโต   คารโว  โหติ
นาธิมตฺตา    ภาวนา    โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ
สมนฺนาคโต อนฺเตวาสิโก อลํ ปณาเมตุํ ฯ
     {๙๕.๕}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ  สมนฺนาคโต  อนฺเตวาสิโก
นาลํ   ปณาเมตุํ   อาจริยมฺหิ   อธิมตฺตํ  เปมํ  โหติ  อธิมตฺโต  ปสาโท
โหติ  อธิมตฺตา  หิรี  โหติ  อธิมตฺโต  คารโว  โหติ  อธิมตฺตา  ภาวนา
โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคโต  อนฺเตวาสิโก
นาลํ ปณาเมตุํ ฯ
     {๙๕.๖}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคตํ   อนฺเตวาสิกํ
อปฺปณาเมนฺโต   อาจริโย   สาติสาโร   โหติ   ปณาเมนฺโต  อนติสาโร
โหติ   อาจริยมฺหิ   นาธิมตฺตํ   เปมํ   โหติ  นาธิมตฺโต  ปสาโท  โหติ
นาธิมตฺตา   หิรี   โหติ  นาธิมตฺโต  คารโว  โหติ  นาธิมตฺตา  ภาวนา
โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคตํ   อนฺเตวาสิกํ
อปฺปณาเมนฺโต   อาจริโย   สาติสาโร   โหติ   ปณาเมนฺโต  อนติสาโร
โหติ ฯ
     {๙๕.๗}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคตํ   อนฺเตวาสิกํ
ปณาเมนฺโต   อาจริโย   สาติสาโร   โหติ   อปฺปณาเมนฺโต  อนติสาโร
โหติ   อาจริยมฺหิ   อธิมตฺตํ   เปมํ   โหติ   อธิมตฺโต   ปสาโท  โหติ
อธิมตฺตา   หิรี   โหติ   อธิมตฺโต   คารโว   โหติ  อธิมตฺตา  ภาวนา
โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคตํ   อนฺเตวาสิกํ
ปณาเมนฺโต   อาจริโย   สาติสาโร   โหติ   อปฺปณาเมนฺโต  อนติสาโร
โหตีติ ฯ
     [๙๖]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ทสวสฺสมฺห  ทสวสฺสมฺหาติ
พาลา   อพฺยตฺตา   นิสฺสยํ   เทนฺติ   ฯ   ทิสฺสนฺติ   อาจริยา   พาลา
อนฺเตวาสิกา   ปณฺฑิตา   ทิสฺสนฺติ   อาจริยา   อพฺยตฺตา   อนฺเตวาสิกา
พฺยตฺตา    ทิสฺสนฺติ    อาจริยา   อปฺปสฺสุตา   อนฺเตวาสิกา   พหุสฺสุตา
ทิสฺสนฺติ    อาจริยา   ทุปฺปญฺญา   อนฺเตวาสิกา   ปญฺญวนฺโต   ฯ   เย
เต   ภิกฺขู   อปฺปิจฺฉา   ฯเปฯ   เต   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
กถํ   หิ   นาม   ภิกฺขู   ทสวสฺสมฺห   ทสวสฺสมฺหาติ   พาลา  อพฺยตฺตา
นิสฺสยํ   ทสฺสนฺติ   ทิสฺสนฺติ   อาจริยา   พาลา   อนฺเตวาสิกา  ปณฺฑิตา
ทิสฺสนฺติ    อาจริยา    อพฺยตฺตา    อนฺเตวาสิกา    พฺยตฺตา   ทิสฺสนฺติ
อาจริยา    อปฺปสฺสุตา   อนฺเตวาสิกา   พหุสฺสุตา   ทิสฺสนฺติ   อาจริยา
ทุปฺปญฺญา    อนฺเตวาสิกา    ปญฺญวนฺโตติ    ฯ    อถโข   เต   ภิกฺขู
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  สจฺจํ  กิร  ภิกฺขเว  ภิกฺขู  ทสวสฺสมฺห
ทสวสฺสมฺหาติ   พาลา   อพฺยตฺตา   นิสฺสยํ   เทนฺติ   ทิสฺสนฺติ  อาจริยา
พาลา   ...  อนฺเตวาสิกา  ปญฺญวนฺโตติ  ฯ  สจฺจํ  ภควาติ  ฯ  วิครหิ
พุทฺโธ   ภควา   ...  วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
น   ภิกฺขเว   พาเลน   อพฺยตฺเตน   นิสฺสโย   ทาตพฺโพ  โย  ทเทยฺย
อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส    ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   พฺยตฺเตน   ภิกฺขุนา
ปฏิพเลน ทสวสฺเสน วา อติเรกทสวสฺเสน วา นิสฺสยํ ทาตุนฺติ ฯ
     [๙๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน ภิกฺขู อาจริยุปชฺฌาเยสุ ปกฺกนฺเตสุปิ
วิพฺภนฺเตสุปิ     กาลกเตสุปิ     ปกฺขสงฺกนฺเตสุปิ    นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย
น   ชานนฺติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  ปญฺจิมา  ภิกฺขเว
นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย     อุปชฺฌายมฺหา    อุปชฺฌาโย    ปกฺกนฺโต    วา
โหติ   วิพฺภนฺโต   วา   กาลกโต  วา  ปกฺขสงฺกนฺโต  วา  อาณตฺติเยว
ปญฺจมี  อิมา  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจ  นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย  อุปชฺฌายมฺหา  ฯ
ฉยิมา   ภิกฺขเว   นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย  อาจริยมฺหา  อาจริโย  ปกฺกนฺโต
วา  โหติ   วิพฺภนฺโต  วา  กาลกโต  วา  ปกฺขสงฺกนฺโต วา อาณตฺติเยว
ปญฺจมี  อุปชฺฌาเยน  วา  สโมธานคโต  ๑-  โหติ  อิมา  โข ภิกฺขเว ฉ
นิสฺสยปฏิปฺปสฺสทฺธิโย อาจริยมฺหา ฯ
     [๙๘]   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาตเตน   ภิกฺขุนา  น
อุปสมฺปาเทตพฺพํ   น  นิสฺสโย  ทาตพฺโพ  น  สามเณโร  อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
น  อเสเขน  ๒- สีลกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต โหติ น อเสเขน สมาธิกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต   โหติ   น   อเสเขน   ปญฺญากฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต  โหติ
น    อเสเขน    วิมุตฺติกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ   น   อเสเขน
วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต  โหติ อิเมหิ โข ภิกฺขเว ปญฺจหงฺเคหิ
@เชิงอรรถ:  ยุ. รา. สโมธานํ คโต ฯ       ม. อเสกุเขน ฯ สพฺพตฺถ เอวเมว ฯ
สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   น   อุปสมฺปาเทตพฺพํ   น   นิสฺสโย  ทาตพฺโพ
น สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๑}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
อเสเขน   สีลกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ   อเสเขน  สมาธิกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต    โหติ    อเสเขน   ปญฺญากฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ
อเสเขน      วิมุตฺติกฺขนฺเธน      สมนฺนาคโต     โหติ     อเสเขน
วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน      สมนฺนาคโต     โหติ     อิเมหิ     โข
ภิกฺขเว     ปญฺจหงฺเคหิ    สมนฺนาคเตน    ภิกฺขุนา    อุปสมฺปาเทตพฺพํ
นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๒}   อปเรหิปิ  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น    อุปสมฺปาเทตพฺพํ    น    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    น   สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ    อตฺตนา   น   อเสเขน   สีลกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต
โหติ   น  ปรํ  อเสเข  สีลกฺขนฺเธ  สมาทเปตา  อตฺตนา  น  อเสเขน
สมาธิกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ   น   ปรํ   อเสเข  สมาธิกฺขนฺเธ
สมาทเปตา    อตฺตนา    น   อเสเขน   ปญฺญากฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต
โหติ  น  ปรํ  อเสเข  ปญฺญากฺขนฺเธ  สมาทเปตา  อตฺตนา  น อเสเขน
วิมุตฺติกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ   น   ปรํ   อเสเข  วิมุตฺติกฺขนฺเธ
สมาทเปตา  อตฺตนา  น  อเสเขน  วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต
โหติ   น   ปรํ   อเสเข   วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธ  สมาทเปตา  อิเมหิ
โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา  น  อุปสมฺปาเทตพฺพํ
น นิสฺสโย ทาตพฺโพ น สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๓}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
อตฺตนา   อเสเขน   สีลกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ   ปรํ   อเสเข
สีลกฺขนฺเธ     สมาทเปตา     อตฺตนา     อเสเขน    สมาธิกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต   โหติ   ปรํ   อเสเข  สมาธิกฺขนฺเธ  สมาทเปตา  อตฺตนา
อเสเขน     ปญฺญากฺขนฺเธน    สมนฺนาคโต    โหติ    ปรํ    อเสเข
ปญฺญากฺขนฺเธ     สมาทเปตา    อตฺตนา    อเสเขน    วิมุตฺติกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต    โหติ    ปรํ    อเสเข    วิมุตฺติกฺขนฺเธ    สมาทเปตา
อตฺตนา       อเสเขน      วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน      สมนฺนาคโต
โหติ      ปรํ     อเสเข     วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธ     สมาทเปตา
อิเมหิ     โข     ภิกฺขเว    ปญฺจหงฺเคหิ    สมนฺนาคเตน    ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๔}   อปเรหิปิ  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น    อุปสมฺปาเทตพฺพํ    น    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    น   สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ   อสฺสทฺโธ   โหติ   อหิริโก   โหติ   อโนตฺตาปี   ๑-
โหติ   กุสีโต  โหติ  มุฏฺฐสฺสติ  โหติ  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ
สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   น   อุปสมฺปาเทตพฺพํ   น   นิสฺสโย  ทาตพฺโพ
น    สามเณโร    อุปฏฺฐาเปตพฺโพ    ฯ   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ
สมนฺนาคเตน         ภิกฺขุนา        อุปสมฺปาเทตพฺพํ        นิสฺสโย
@เชิงอรรถ:  ยุ. รา. อโนตฺตปฺปี ฯ
ทาตพฺโพ    สามเณโร    อุปฏฺฐาเปตพฺโพ    สทฺโธ    โหติ    หิริมา
โหติ    โอตฺตาปี    ๑-    โหติ   อารทฺธวิริโย   โหติ   อุปฏฺฐิตสฺสติ
โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๕}   อปเรหิปิ  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา น
อุปสมฺปาเทตพฺพํ   น  นิสฺสโย  ทาตพฺโพ  น  สามเณโร  อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
อธิสีเล    สีลวิปนฺโน    โหติ    อชฺฌาจาเร    อาจารวิปนฺโน   โหติ
อติทิฏฺฐิยา     ทิฏฺฐิวิปนฺโน    โหติ    อปฺปสฺสุโต    โหติ    ทุปฺปญฺโญ
โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
น    อุปสมฺปาเทตพฺพํ    น    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    น   สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๖}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
น    อธิสีเล    สีลวิปนฺโน   โหติ   น   อชฺฌาจาเร   อาจารวิปนฺโน
โหติ   น   อติทิฏฺฐิยา   ทิฏฺฐิวิปนฺโน   โหติ   พหุสฺสุโต  โหติ  ปญฺญวา
โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๗}   อปเรหิปิ  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น    อุปสมฺปาเทตพฺพํ    น    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    น   สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ    น   ปฏิพโล   โหติ   อนฺเตวาสึ   วา   สทฺธิวิหารึ
@เชิงอรรถ:  ยุ. รา. โอตฺตปฺปี ฯ
วา   คิลานํ  อุปฏฺฐาตุํ  วา  อุปฏฺฐาเปตุํ  วา  อนภิรตึ  ๑-  วูปกาเสตุํ
วา   วูปกาสาเปตุํ  วา  อุปฺปนฺนํ  กุกฺกุจฺจํ  ธมฺมโต  วิโนเทตุํ  วา  ๒-
วิโนทาเปตุํ  ๓-  วา  ๔-  อาปตฺตึ  น  ชานาติ  อาปตฺติยา  วุฏฺฐานํ น
ชานาติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น    อุปสมฺปาเทตพฺพํ    น    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    น   สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๘}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
ปฏิพโล   โหติ  อนฺเตวาสึ  วา  สทฺธิวิหารึ  วา  คิลานํ  อุปฏฺฐาตุํ  วา
อุปฏฺฐาเปตุํ    วา    อนภิรตึ   วูปกาเสตุํ   วา   วูปกาสาเปตุํ   วา
อุปฺปนฺนํ    กุกฺกุจฺจํ    ธมฺมโต    วิโนเทตุํ    วา   วิโนทาเปตุํ   วา
อาปตฺตึ   ชานาติ   อาปตฺติยา   วุฏฺฐานํ  ชานาติ  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว
ปญฺจหงฺเคหิ        สมนฺนาคเตน       ภิกฺขุนา       อุปสมฺปาเทตพฺพํ
นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๙}   อปเรหิปิ    ภิกฺขเว    ปญฺจหงฺเคหิ    สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา   น   อุปสมฺปาเทตพฺพํ   น   นิสฺสโย  ทาตพฺโพ  น  สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ   น   ปฏิพโล   โหติ  อนฺเตวาสึ  วา  สทฺธิวิหารึ  วา
อภิสมาจาริกาย  สิกฺขาย  สิกฺขาเปตุํ  อาทิพฺรหฺมจริยกาย  สิกฺขาย  วิเนตุํ
อภิธมฺเม  วิเนตุํ  อภิวินเย  วิเนตุํ  อุปฺปนฺนํ  ทิฏฺฐิคตํ  ธมฺมโต  วิเวเจตุํ
อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา น อุปสมฺปาเทตพฺพํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. รา. อุปฺปนฺนํ อนภิรตึ ฯ  ม. อนภิรตํ ฯ     ๒-๔ ม. วาสทฺโท นตฺถิ ฯ
@ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
น นิสฺสโย ทาตพฺโพ น สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๑๐}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
ปฏิพโล   โหติ   อนฺเตวาสึ   วา   สทฺธิวิหารึ   วา   อภิสมาจาริกาย
สิกฺขาย   สิกฺขาเปตุํ   อาทิพฺรหฺมจริยกาย   สิกฺขาย   วิเนตุํ   อภิธมฺเม
วิเนตุํ   อภิวินเย   วิเนตุํ  อุปฺปนฺนํ  ทิฏฺฐิคตํ  ธมฺมโต  วิเวเจตุํ  อิเมหิ
โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   อุปสมฺปาเทตพฺพํ
นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๑๑}   อปเรหิปิ  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น  อุปสมฺปาเทตพฺพํ  น  นิสฺสโย  ทาตพฺโพ  น สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
อาปตฺตึ  น  ชานาติ  อนาปตฺตึ  น  ชานาติ  ลหุกํ  อาปตฺตึ  น  ชานาติ
ครุกํ  อาปตฺตึ  น  ชานาติ  อุภยานิ  โข  ปนสฺส ปาติโมกฺขานิ วิตฺถาเรน
น   สฺวาคตานิ   โหนฺติ  น  สุวิภตฺตานิ  น  สุปฺปวตฺตีนิ  น  สุวินิจฺฉิตานิ
สุตฺตโส  ๑-  อนุพฺยญฺชนโส  อิเมหิ  โข ภิกฺขเว ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา   น   อุปสมฺปาเทตพฺพํ   น   นิสฺสโย  ทาตพฺโพ  น  สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๑๒}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
อาปตฺตึ    ชานาติ    อนาปตฺตึ    ชานาติ   ลหุกํ   อาปตฺตึ   ชานาติ
ครุกํ   อาปตฺตึ  ชานาติ  อุภยานิ  โข  ปนสฺส  ปาติโมกฺขานิ  วิตฺถาเรน
สฺวาคตานิ    โหนฺติ    สุวิภตฺตานิ   สุปฺปวตฺตีนิ   สุวินิจฺฉิตานิ   สุตฺตโส
@เชิงอรรถ:  ยุ. สุตฺตโต ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
อนุพฺยญฺชนโส   อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๑๓}   อปเรหิปิ  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น    อุปสมฺปาเทตพฺพํ    น    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    น   สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ    อาปตฺตึ    น    ชานาติ   อนาปตฺตึ   น   ชานาติ
ลหุกํ   อาปตฺตึ   น   ชานาติ  ครุกํ  อาปตฺตึ  น  ชานาติ  อูนทสวสฺโส
โหติ    อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
น    อุปสมฺปาเทตพฺพํ    น    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    น   สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๘.๑๔}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
อาปตฺตึ   ชานาติ   อนาปตฺตึ   ชานาติ   ลหุกํ  อาปตฺตึ  ชานาติ  ครุกํ
อาปตฺตึ   ชานาติ   ทสวสฺโส   วา  โหติ  อติเรกทสวสฺโส  วา  อิเมหิ
โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   อุปสมฺปาเทตพฺพํ
นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพติ ฯ
                  อุปสมฺปาเทตพฺพปญฺจกโสฬสวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๙๙]   ฉหิ ภิกฺขเว องฺเคหิ สนนฺนาคเตน ภิกฺขุนา น อุปสมฺปาเทตพฺพํ
น   นิสฺสโย   ทาตพฺโพ   น  สามเณโร  อุปฏฺฐาเปตพฺโพ  น  อเสเขน
สีลกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต  โหติ  น  อเสเขน  สมาธิกฺขนฺเธน สมนฺนาคโต
โหติ   น   อเสเขน   ปญฺญากฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต  โหติ  น  อเสเขน
วิมุตฺติกฺขนฺเธน       สมนฺนาคโต       โหติ       น      อเสเขน
วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ   อูนทสวสฺโส   ๑-  โหติ
อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา น อุปสมฺปาเทตพฺพํ
น นิสฺสโย ทาตพฺโพ น สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๑}   ฉหิ ภิกฺขเว องฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อุปสมฺปาเทตพฺพํ
นิสฺสโย   ทาตพฺโพ   สามเณโร  อุปฏฺฐาเปตพฺโพ  อเสเขน  สีลกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต    โหติ   อเสเขน   สมาธิกฺขนฺเธน   สมานฺนาคโต   โหติ
อเสเขน   ปญฺญากฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต  โหติ  อเสเขน  วิมุตฺติกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต    โหติ   อเสเขน   วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต
โหติ   ทสวสฺโส  วา  โหติ  อติเรกทสวสฺโส  วา  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว
ฉหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   อุปสมฺปาเทตพฺพํ  นิสฺสโย  ทาตพฺโพ
สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๒}   อปเรหิปิ  ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา  น
อุปสมฺปาเทตพฺพํ   น  นิสฺสโย  ทาตพฺโพ  น  สามเณโร  อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
อตฺตนา  น  อเสเขน  สีลกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต  โหติ  น  ปรํ  อเสเข
สีลกฺขนฺเธ    สมาทเปตา    อตฺตนา    น   อเสเขน   สมาธิกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต    โหติ   น   ปรํ   อเสเข   สมาธิกฺขนฺเธ   สมาทเปตา
อตฺตนา     น     อเสเขน    ปญฺญากฺขนฺเธน    สมนฺนาคโต    โหติ
น   ปรํ   อเสเข    ปญฺญากฺขนฺเธ  สมาทเปตา  อตฺตนา  น  อเสเขน
วิมุตฺติกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ   น   ปรํ   อเสเข  วิมุตฺติกฺขนฺเธ
สมาทเปตา     อตฺตนา     น    อเสเขน    วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต         โหติ         น         ปรํ         อเสเข
@เชิงอรรถ:  โป. โอนทสวสฺโส ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธ   สมาทเปตา   อูนทสวสฺโส   โหติ   อิเมหิ  โข
ภิกฺขเว   ฉหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   น   อุปสมฺปาเทตพฺพํ  น
นิสฺสโย ทาตพฺโพ น สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๓}   ฉหิ    ภิกฺขเว    องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
อตฺตนา   อเสเขน   สีลกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ   ปรํ   อเสเข
สีลกฺขนฺเธ   สมาทเปตา  อตฺตนา  อเสเขน  สมาธิกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต
โหติ   ปรํ   อเสเข   สมาธิกฺขนฺเธ   สมาทเปตา   อตฺตนา  อเสเขน
ปญฺญากฺขนฺเธน    สมนฺนาคโต    โหติ    ปรํ   อเสเข   ปญฺญากฺขนฺเธ
สมาทเปตา   อตฺตนา   อเสเขน   วิมุตฺติกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ
ปรํ    อเสเข    วิมุตฺติกฺขนฺเธ    สมาทเปตา    อตฺตนา    อเสเขน
วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน     สมนฺนาคโต     โหติ     ปรํ     อเสเข
วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธ     สมาทเปตา     ทสวสฺโส     วา     โหติ
อติเรกทสวสฺโส   วา   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา      อุปสมฺปาเทตพฺพํ     นิสฺสโย     ทาตพฺโพ     สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๔}   อปเรหิปิ   ภิกฺขเว   ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น    อุปสมฺปาเทตพฺพํ    น    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    น   สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ  อสฺสทฺโธ  โหติ  อหิริโก  โหติ  อโนตฺตาปี  โหติ กุสีโต
โหติ  มุฏฺฐสฺสติ  โหติ  อูนทสวสฺโส  โหติ  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว ฉหงฺเคหิ
สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   น  อุปสมฺปาเทตพฺพํ  น  นิสฺสโย  ทาตพฺโพ  น
สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๕}   ฉหิ    ภิกฺขเว    องฺเคหิ   สมนฺนคาเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
สทฺโธ   โหติ   หิริมา   โหติ   โอตฺตาปี   โหติ   อารทฺธวิริโย  โหติ
อุปฏฺฐิตสฺสติ   โหติ   ทสวสฺโส  วา  โหติ  อติเรกทสวสฺโส  วา  อิเมหิ
โข    ภิกฺขเว    ฉหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   อุปสมฺปาเทตพฺพํ
นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๖}   อปเรหิปิ   ภิกฺขเว   ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น    อุปสมฺปาเทตพฺพํ    น    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    น   สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ   อธิสีเล  สีลวิปนฺโน  โหติ  อชฺฌาจาเร  อาจารวิปนฺโน
โหติ   อติทิฏฺฐิยา   ทิฏฺฐิวิปนฺโน   โหติ   อปฺปสฺสุโต   โหติ   ทุปฺปญฺโญ
โหติ   อูนทสวสฺโส  โหติ  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา   น   อุปสมฺปาเทตพฺพํ   น   นิสฺสโย  ทาตพฺโพ  น  สามเณโร
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๗}   ฉหิ    ภิกฺขเว    องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
น   อธิสีเล   สีลวิปนฺโน   โหติ  น  อชฺฌาจาเร  อาจารวิปนฺโน  โหติ
น    อติทิฏฺฐิยา    ทิฏฺฐิวิปนฺโน    โหติ    พหุสฺสุโต   โหติ   ปญฺญวา
โหติ   ทสวสฺโส  วา  โหติ  อติเรกทสวสฺโส  วา  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว
ฉหงฺเคหิ     สมนฺนาคเตน     ภิกฺขุนา     อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย
ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๘}   อปเรหิปิ         ภิกฺขเว         ฉหงฺเคหิ
สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   น   อุปสมฺปาเทตพฺพํ   น   นิสฺสโย  ทาตพฺโพ
น    สามเณโร    อุปฏฺฐาเปตพฺโพ   น   ปฏิพโล   โหติ   อนฺเตวาสึ
วา    สทฺธิวิหารึ   วา   คิลานํ   อุปฏฺฐาตุํ   วา   อุปฏฺฐาเปตุํ   วา
อนภิรตึ    วูปกาเสตุํ    วา   วูปกาสาเปตุํ   วา   อุปฺปนฺนํ   กุกฺกุจฺจํ
ธมฺมโต   วิโนเทตุํ   วา   วิโนทาเปตุํ   วา   อาปตฺตึ   น   ชานาติ
อาปตฺติยา   วุฏฺฐานํ   น   ชานาติ   อูนทสวสฺโส   โหติ   อิเมหิ  โข
ภิกฺขเว   ฉหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   น   อุปสมฺปาเทตพฺพํ  น
นิสฺสโย ทาตพฺโพ น สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๙}   ฉหิ    ภิกฺขเว    องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
ปฏิพโล   โหติ  อนฺเตวาสึ  วา  สทฺธิวิหารึ  วา  คิลานํ  อุปฏฺฐาตุํ  วา
อุปฏฺฐาเปตุํ   วา  อนภิรตึ  วูปกาเสตุํ  วา  วูปกาสาเปตุํ  วา  อุปฺปนฺนํ
กุกฺกุจฺจํ   ธมฺมโต   วิโนเทตุํ   วา  วิโนทาเปตุํ  วา  อาปตฺตึ  ชานาติ
อาปตฺติยา  วุฏฺฐานํ  ชานาติ  ทสวสฺโส  วา  โหติ  อติเรกทสวสฺโส  วา
อิเมหิ   โข  ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา  อุปสมฺปาเทตพฺพํ
นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๑๐}   อปเรหิปิ   ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น  อุปสมฺปาเทตพฺพํ  น  นิสฺสโย  ทาตพฺโพ  น สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
น   ปฏิพโล   โหติ   อนฺเตวาสึ  วา  สทฺธิวิหารึ  วา  อภิสมาจาริกาย
สิกฺขาย   สิกฺขาเปตุํ   อาทิพฺรหฺมจริยกาย   สิกฺขาย   วิเนตุํ   อภิธมฺเม
วิเนตุํ    อวิวินเย    วิเนตุํ   อุปฺปนฺนํ   ทิฏฺฐิคตํ   ธมฺมโต   วิเวเจตุํ
อูนทสวสฺโส   โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ฉหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา     น    อุปสมฺปาเทตพฺพํ    น    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    น
สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๑๑}   ฉหิ    ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ    นิสฺสโย    ทาตพฺโพ    สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
ปฏิพโล  โหติ  อนฺเตวาสึ  วา  สทฺธิวิหารึ  วา  อภิสมาจาริกาย สิกฺขาย
สิกฺขาเปตุํ    อาทิพฺรหฺมจริยกาย   สิกฺขาย   วิเนตุํ   อภิธมฺเม   วิเนตุํ
อภิวินเย  วิเนตุํ  อุปฺปนฺนํ  ทิฏฺฐิคตํ  ธมฺมโต  วิเวเจตุํ ทสวสฺโส วา โหติ
อติเรกทสวสฺโส  วา  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว ฉหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๑๒}   อปเรหิปิ   ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น  อุปสมฺปาเทตพฺพํ  น  นิสฺสโย  ทาตพฺโพ  น สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ
อาปตฺตึ  น  ชานาติ  อนาปตฺตึ  น  ชานาติ  ลหุกํ  อาปตฺตึ  น  ชานาติ
ครุกํ   อาปตฺตึ   น   ชานาติ   อุภยานิ   โข   ปนสฺส   ปาติโมกฺขานิ
วิตฺถาเรน   น   สฺวาคตานิ   โหนฺติ  น  สุวิภตฺตานิ  น  สุปฺปวตฺตีนิ  น
สุวินิจฺฉิตานิ    สุตฺตโส    อนุพฺพยญฺชนโส   อูนทสวสฺโส   โหติ   อิเมหิ
โข   ภิกฺขเว   ฉหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา  น  อุปสมฺปาเทตพฺพํ
น นิสฺสโย ทาตพฺโพ น สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพ ฯ
     {๙๙.๑๓}   ฉหิ ภิกฺขเว องฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อุปสมฺปาเทตพฺพํ นิสฺสโย
ทาตพฺโพ   สามเณโร   อุปฏฺฐาเปตพฺโพ   อาปตฺตึ   ชานาติ   อนาปตฺตึ
ชานาติ   ลหุกํ  อาปตฺตึ  ชานาติ  ครุกํ  อาปตฺตึ  ชานาติ  อุภยานิ  โข
ปนสฺส    ปาติโมกฺขานิ    วิตฺถาเรน   สฺวาคตานิ   โหนฺติ   สุวิภตฺตานิ
สุปฺปวตฺตีนิ   สุวินิจฺฉิตานิ   สุตฺตโส   อนุพฺยญฺชนโส  ทสวสฺโส  วา  โหติ
อติเรกทสวสฺโส  วา  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว ฉหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา
อุปสมฺปาเทตพฺพํ นิสฺสโย ทาตพฺโพ สามเณโร อุปฏฺฐาเปตพฺโพติ ฯ
                  (อุปสมฺปาเทตพฺพฉกฺกโสฬสวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ)
     [๑๐๐]   เตน   โข   ปน   สมเยน  โย  โส  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ
อุปชฺฌาเยน   สหธมฺมิกํ   วุจฺจมาโน   อุปชฺฌายสฺส   วาทํ  อาโรเปตฺวา
ตํเยว  ติตฺถายตนํ  สงฺกมิ  ฯ  โส  ปุน  ๑- ปจฺจาคนฺตฺวา ภิกฺขู อุปสมฺปทํ
ยาจิ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ โย โส ภิกฺขเว อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ
อุปชฺฌาเยน   สหธมฺมิกํ   วุจฺจมาโน   อุปชฺฌายสฺส   วาทํ  อาโรเปตฺวา
ตํเยว   ติตฺถายตนํ   สงฺกนฺโต   โส  อาคโต  น  อุปสมฺปาเทตพฺโพ  ฯ
โย   [๒]-   ภิกฺขเว   อญฺโญปิ   อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ   อิมสฺมึ  ธมฺมวินเย
อากงฺขติ    ปพฺพชฺชํ   อากงฺขติ   อุปสมฺปทํ   ตสฺส   จตฺตาโร   มาเส
ปริวาโส   ทาตพฺโพ   ฯ   เอวญฺจ   ปน  ภิกฺขเว  ทาตพฺโพ  ฯ  ปฐมํ
เกสมสฺสุํ    โอหาราเปตฺวา    กาสายานิ    วตฺถานิ   อจฺฉาทาเปตฺวา
เอกํสํ       อุตฺตราสงฺคํ       การาเปตฺวา      ภิกฺขูนํ      ปาเท
@เชิงอรรถ:  สี. อยํ ปาโฐ น โหติ ฯ       โป. ม. โส ฯ
วนฺทาเปตฺวา     อุกฺกุฏิกํ    นิสีทาเปตฺวา    อญฺชลึ    ปคฺคณฺหาเปตฺวา
เอวํ   วเทหีติ   วตฺตพฺโพ   พุทฺธํ  สรณํ  คจฺฉามิ  ธมฺมํ  สรณํ  คจฺฉามิ
สงฺฆํ    สรณํ    คจฺฉามิ   ทุติยมฺปิ   พุทฺธํ   สรณํ   คจฺฉามิ   ทุติยมฺปิ
ธมฺมํ    สรณํ    คจฺฉามิ   ทุติยมฺปิ   สงฺฆํ   สรณํ   คจฺฉามิ   ตติยมฺปิ
พุทฺธํ    สรณํ    คจฺฉามิ   ตติยมฺปิ   ธมฺมํ   สรณํ   คจฺฉามิ   ตติยมฺปิ
สงฺฆํ   สรณํ   คจฺฉามีติ   ฯ   เตน  [๑]-  ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺเพน
สงฺฆํ   อุปสงฺกมิตฺวา   เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   ภิกฺขูนํ   ปาเท
วนฺทิตฺวา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทิตฺวา   อญฺชลึ  ปคฺคเหตฺวา  เอวมสฺส  วจนีโย
อหํ    ภนฺเต    อิตฺถนฺนาโม    อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ    อิมสฺมึ   ธมฺมวินเย
อากงฺขามิ   อุปสมฺปทํ   โสหํ   ภนฺเต  สงฺฆํ  จตฺตาโร  มาเส  ปริวาสํ
ยาจามีติ   ฯ   ทุติยมฺปิ   ยาจิตพฺโพ  ตติยมฺปิ  ยาจิตพฺโพ  ฯ  พฺยตฺเตน
ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๐๐.๑}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อยํ   อิตฺถนฺนาโม
อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ      อิมสฺมึ     ธมฺมวินเย     อากงฺขติ     อุปสมฺปทํ
โส   สงฺฆํ   จตฺตาโร   มาเส   ปริวาสํ   ยาจติ   ฯ   ยทิ  สงฺฆสฺส
ปตฺตกลฺลํ        สงฺโฆ        อิตฺถนฺนามสฺส        อญฺญติตฺถิยปุพฺพสฺส
จตฺตาโร มาเส ปริวาสํ ทเทยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๐๐.๒}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อยํ   อิตฺถนฺนาโม
อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ   อิมสฺมึ  ธมฺมวินเย  อากงฺขติ  อุปสมฺปทํ  ฯ  โส  สงฺฆํ
จตฺตาโร  มาเส  ปริวาสํ  ยาจติ ฯ สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส อญฺญติตฺถิยปุพฺพสฺส
จตฺตาโร   มาเส  ปริวาสํ  เทติ  ฯ  ยสฺสายสฺมโต  ขมติ  อิตฺถนฺนามสฺส
@เชิงอรรถ:  ยุ. โข.
อญฺญติตฺถิยปุพฺพสฺส     จตฺตาโร    มาเส    ปริวาสสฺส    ทานํ    โส
ตุณฺหสฺส ยสฺส นกฺขมติ โส ภาเสยฺย ฯ
     {๑๐๐.๓}   ทินฺโน   สงฺเฆน   อิตฺถนฺนามสฺส   อญฺญติตฺถิยปุพฺพสฺส
จตฺตาโร  มาเส  ปริวาโส  ฯ  ขมติ  สงฺฆสฺส  ตสฺมา  ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ
ธารยามีติ  ฯ  เอวํ  โข  ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  อาราธโก  โหติ ฯ
เอวํ อนาราธโก ฯ
     {๑๐๐.๔}   กถญฺจ  ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  อนาราธโก  โหติ ฯ
อิธ   ภิกฺขเว   อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ   อติกาเลน   คามํ   ปวิสติ   อติทิวา
ปฏิกฺกมติ ฯ เอวํปิ ภิกฺขเว อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อนาราธโก โหติ ฯ
     {๑๐๐.๕}   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  เวสิยโคจโร วา
โหติ  วิธวโคจโร  วา  โหติ  ถุลฺลกุมาริกโคจโร  วา โหติ ปณฺฑกโคจโร
วา  โหติ  ภิกฺขุนีโคจโร  วา  โหติ  ฯ  เอวํปิ  ภิกฺขเว อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ
อนาราธโก โหติ ฯ
     {๑๐๐.๖}   ปุน   จปรํ   ภิกฺขเว   อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  ยานิ  ตานิ
สพฺรหฺมจารีนํ   อุจฺจาวจานิ   กึกรณียานิ   ๑-   ตตฺถ  น  ทกฺโข  โหติ
น   อนลโส   น   ตตฺรุปายาย   วีมํสาย   สมนฺนาคโต  น  อลํ  กาตุํ
น   อลํ   สํวิธาตุํ   ฯ   เอวํ   ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  อนาราธโก
โหติ ฯ
     {๑๐๐.๗}   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  น  ติพฺพจฺฉนฺโท
โหติ    อุทฺเทเส    ปริปุจฺฉาย   อธิสีเล   อธิจิตฺเต   อธิปญฺญาย   ฯ
เอวํปิ ภิกฺขเว อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อนาราธโก โหติ ฯ
     {๑๐๐.๘}   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  ยสฺส ติตฺถายตนา
สงฺกนฺโต  โหติ  ตสฺส สตฺถุโน ตสฺส ทิฏฺฐิยา ตสฺส ขนฺติยา ตสฺส รุจิยา ตสฺส
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. กรณียานิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
อาทายสฺส   อวณฺเณ   ภญฺญมาเน   กุปิโต  โหติ  อนตฺตมโน  อนภิรทฺโธ
พุทฺธสฺส    วา   ธมฺมสฺส   วา   สงฺฆสฺส   วา   อวณฺเณ   ภญฺญมาเน
อตฺตมโน   โหติ   อุทคฺโค   อภิรทฺโธ   ยสฺส   วา   ปน  ติตฺถายตนา
สงฺกนฺโต   โหติ   ตสฺส   สตฺถุโน  ตสฺส  ทิฏฺฐิยา  ตสฺส  ขนฺติยา  ตสฺส
รุจิยา    ตสฺส    อาทายสฺส    วณฺเณ   ภญฺญมาเน   อตฺตมโน   โหติ
อุทคฺโค   อภิรทฺโธ   พุทฺธสฺส   วา  ธมฺมสฺส  วา  สงฺฆสฺส  วา  วณฺเณ
ภญฺญมาเน   กุปิโต   โหติ   อนตฺตมโน   อนภิรทฺโธ   ฯ  อิทํ  ภิกฺขเว
สงฺฆาตนิกํ    อญฺญติตฺถิยปุพฺพสฺส    อนาราธนียสฺมึ    ฯ    เอวํ    โข
ภิกฺขเว   อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ   อนาราธโก   โหติ   ฯ  เอวํ  อนาราธโก
โข ภิกฺขเว อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อาคโต น อุปสมฺปาเทตพฺโพ ฯ
     {๑๐๐.๙}   กถญฺจ  ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  อาราธโก  โหติ  ฯ
อิธ   ภิกฺขเว   อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ   นาติกาเลน   คามํ  ปวิสติ  นาติทิวา
ปฏิกฺกมติ ฯ เอวํปิ ภิกฺขเว อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อาราธโก โหติ ฯ
     {๑๐๐.๑๐}   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  น เวสิยโคจโร
โหติ  น  วิธวโคจโร  โหติ  น  ถุลฺลกุมาริกโคจโร โหติ น ปณฺฑกโคจโร
โหติ   น   ภิกฺขุนีโคจโร   โหติ   ฯ  เอวํปิ  ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ
อาราธโก โหติ ฯ
     {๑๐๐.๑๑}   ปุน   จปรํ   ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  ยานิ  ตานิ
สพฺรหฺมจารีนํ   อุจฺจาวจานิ   กึกรณียานิ   ตตฺถ   ทกฺโข  โหติ  อนลโส
ตตฺรุปายาย   วีมํสาย  สมนฺนาคโต  อลํ  กาตุํ  อลํ  สํวิธาตุํ  ฯ  เอวํปิ
ภิกฺขเว อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อาราธโก โหติ ฯ
     {๑๐๐.๑๒}   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ ติพฺพจฺฉนฺโท โหติ
อุทฺเทเส  ปริปุจฺฉาย  อธิสีเล  อธิจิตฺเต  อธิปญฺญาย  ฯ  เอวํปิ  ภิกฺขเว
อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อาราธโก โหติ ฯ
     {๑๐๐.๑๓}   ปุน    จปรํ    ภิกฺขเว   อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ   ยสฺส
ติตฺถายตนา    สงฺกนฺโต    โหติ    ตสฺส    สตฺถุโน   ตสฺส   ทิฏฺฐิยา
ตสฺส   ขนฺติยา   ตสฺส   รุจิยา   ตสฺส  อาทายสฺส  อวณฺเณ  ภญฺญมาเน
อตฺตมโน   โหติ   อุทคฺโค   อภิรทฺโธ   พุทฺธสฺส   วา   ธมฺมสฺส   วา
สงฺฆสฺส    วา    อวณฺเณ    ภญฺญมาเน    กุปิโต   โหติ   อนตฺตมโน
อนภิรทฺโธ   ยสฺส   วา   ปน   ติตฺถายตนา   สงฺกนฺโต   โหติ   ตสฺส
สตฺถุโน   ตสฺส  ทิฏฺฐิยา  ตสฺส  ขนฺติยา  ตสฺส  รุจิยา  ตสฺส  อาทายสฺส
วณฺเณ   ภญฺญมาเน   กุปิโต   โหติ   อนตฺตมโน   อนภิรทฺโธ   พุทฺธสฺส
วา   ธมฺมสฺส   วา   สงฺฆสฺส  วา  วณฺเณ  ภญฺญมาเน  อตฺตมโน  โหติ
อุทคฺโค   อภิรทฺโธ   ฯ   อิทํ   ภิกฺขเว   สงฺฆาตนิกํ  อญฺญติตฺถิยปุพฺพสฺส
อาราธนียสฺมึ   ฯ   เอวํ   โข   ภิกฺขเว   อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  อาราธโก
โหติ   ฯ   เอวํ   อาราธโก  โข   ภิกฺขเว  อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  อาคโต
อุปสมฺปาเทตพฺโพ ฯ
     {๑๐๐.๑๔}   สเจ   ภิกฺขเว   อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ  นคฺโค  อาคจฺฉติ
อุปชฺฌายมูลกํ    จีวรํ    ปริเยสิตพฺพํ   สเจ   อจฺฉินฺนเกโส   อาคจฺฉติ
สงฺโฆ   อปโลเกตพฺโพ   ภณฺฑุกมฺมาย   ฯ   เย  เต  ภิกฺขเว  อคฺคิกา
ชฏิลกา  เต  อาคตา  อุปสมฺปาเทตพฺพา  น  เตสํ  ปริวาโส ทาตพฺโพ ฯ
ตํ   กิสฺส   เหตุ   ฯ   กมฺมวาทิโน   เอเต  ภิกฺขเว  กิริยวาทิโน  ฯ
สเจ     ภิกฺขเว     ชาติยา     สากิโย    อญฺญติตฺถิยปุพฺพโก    ๑-
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. -ปุพฺโพ ฯ
อาคจฺฉติ    โส    อาคโต   อุปสมฺปาเทตพฺโพ   น   ตสฺส   ปริวาโส
ทาตพฺโพ ฯ อิมาหํ ภิกฺขเว ญาตีนํ อาเวณิกํ ปริหารํ ทมฺมีติ ฯ
                              อญฺญติตฺถิยปุพฺพกถา ฯ
                                สตฺตมํ ภาณวารํ ฯ
     [๑๐๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  มคเธสุ ปญฺจ อาพาธา อุสฺสนฺนา
โหนฺติ    กุฏฺฐํ    คณฺโฑ   กิลาโส   โสโส   อปมาโร   ฯ   มนุสฺสา
ปญฺจหิ   อาพาเธหิ   ผุฏฺฐา   ชีวกํ   โกมารภจฺจํ   อุปสงฺกมิตฺวา  เอวํ
วเทนฺติ  ๑-  สาธุ  โน  อาจริย  ติกิจฺฉาหีติ ฯ อหํ ขฺวยฺยา ๒- พหุกิจฺโจ
พหุกรณีโย   ราชา  จ  เม  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  อุปฏฺฐาตพฺโพ
อิตฺถาคารญฺจ  พุทฺธปฺปมุโข  จ  สงฺโฆ  ๓-  นาหํ  สกฺโกมิ  ติกิจฺฉิตุนฺติ ฯ
สพฺพํ  สาปเตยฺยญฺจ  เต  อาจริย  โหตุ  มยญฺจ  เต  ทาสา  สาธุ  โน
อาจริย  ติกิจฺฉาหีติ  ฯ  อหํ  ขฺวยฺยา  ๔-  พหุกิจฺโจ  พหุกรณีโย  ราชา
จ   เม   มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร   อุปฏฺฐาตพฺโพ  อิตฺถาคารญฺจ
พุทฺธปฺปมุโข  จ  สงฺโฆ  ๕-  นาหํ  สกฺโกมิ  ติกิจฺฉิตุนฺติ  ฯ  อถโข เตสํ
มนุสฺสานํ    เอตทโหสิ    อิเม   โข   สมณา   สกฺยปุตฺติยา   สุขสีลา
สุขสมาจารา    สุโภชนานิ    ภุญฺชิตฺวา    นีวาเตสุ   สยเนสุ   สยนฺติ
ยนฺนูน     มยํ     สมเณสุ     สกฺยปุตฺติเยสุ    ปพฺพเชยฺยาม    ตตฺถ
ภิกฺขู      เจว     อุปฏฺฐหิสฺสนฺติ     ชีวโก     จ     โกมารภจฺโจ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. วทนฺติ ฯ  ๒-๔ สี. อหมยฺโย ฯ ม. ขฺวยฺโย ฯ ยุ. อหํ โขยฺโย ฯ
@รา. อหํ อยฺโย ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
@๓-๕ ม. ยุ. รา. ภิกฺขุสงฺโฆ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
ติกิจฺฉิสฺสตีติ   ฯ   อถโข   เต   มนุสฺสา  ภิกฺขู  อุปสงฺกมิตฺวา  ปพฺพชฺชํ
ยาจึสุ   ฯ   เต  ภิกฺขู  ปพฺพาเชสุํ  อุปสมฺปาเทสุํ  ฯ  เต  ภิกฺขู  เจว
อุปฏฺฐหึสุ   ชีวโก   จ   โกมารภจฺโจ   ติกิจฺฉิ   ฯ   เตน   โข  ปน
สมเยน    ภิกฺขู    พหู    คิลาเน   ภิกฺขู   อุปฏฺฐหนฺตา   ยาจนพหุลา
วิญฺญตฺติพหุลา    วิหรนฺติ   คิลานภตฺตํ   เทถ   คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ   เทถ
คิลานเภสชฺชํ   เทถาติ   ฯ  ชีวโกปิ  โกมารภจฺโจ  พหู  คิลาเน  ภิกฺขู
ติกิจฺฉนฺโต อญฺญตรํ ราชกิจฺจํ ปริหาเปสิ ฯ
     {๑๐๑.๑}   อญฺญตโรปิ   ปุริโส  ปญฺจหิ  อาพาเธหิ  ผุฏฺโฐ  ชีวกํ
โกมารภจฺจํ  อุปสงฺกมิตฺวา  เอตทโวจ  สาธุ  มํ  อาจริย  ติกิจฺฉาหีติ  ฯ
อหํ  ขฺวยฺย  พหุกิจฺโจ  พหุกรณีโย ราชา จ เม มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร
อุปฏฺฐาตพฺโพ   อิตฺถาคารญฺจ   พุทฺธปฺปมุโข   จ   สงฺโฆ  นาหํ  สกฺโกมิ
ติกิจฺฉิตุนฺติ   ฯ   สพฺพํ   สาปเตยฺยญฺจ   เต   อาจริย   โหตุ   อหญฺจ
เต   ทาโส   สาธุ  มํ  อาจริย  ติกิจฺฉาหีติ  ฯ  อหํ  ขฺวยฺย  พหุกิจฺโจ
พหุกรณีโย   ราชา  จ  เม  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  อุปฏฺฐาตพฺโพ
อิตฺถาคารญฺจ   พุทฺธปฺปมุโข   จ   สงฺโฆ  นาหํ  สกฺโกมิ  ติกิจฺฉิตุนฺติ  ฯ
อถโข   ตสฺส   ปุริสสฺส   เอตทโหสิ   อิเม   โข  สมณา  สกฺยปุตฺติยา
สุขสีลา    สุขสมาจารา    สุโภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   นีวาเตสุ   สยเนสุ
สยนฺติ     ยนฺนูนาหํ    สมเณสุ    สกฺยปุตฺติเยสุ    ปพฺพเชยฺยํ    ตตฺถ
ภิกฺขู    เจว   อุปฏฺฐหิสฺสนฺติ   ชีวโก   จ   โกมารภจฺโจ   ติกิจฺฉิสฺสติ
โสหํ       ๑-      อโรโค      วิพฺภมิสฺสามีติ      ฯ      อถโข
@เชิงอรรถ:  ม. โสมฺหิ ฯ
โส   ปุริโส   ภิกฺขู   อุปสงฺกมิตฺวา   ปพฺพชฺชํ   ยาจิ   ฯ   ตํ   ภิกฺขู
ปพฺพาเชสุํ   อุปสมฺปาเทสุํ   ฯ   ตํ   ภิกฺขู   เจว   อุปฏฺฐหึสุ   ชีวโก
จ   โกมารภจฺโจ   ติกิจฺฉิ   ฯ  โส  อโรโค  วิพฺภมิ  ฯ  อทฺทสา  โข
ชีวโก    โกมารภจฺโจ    ตํ    ปุริสํ   วิพฺภนฺตํ   ทิสฺวาน   ตํ   ปุริสํ
เอตทโวจ   นนุ   ตฺวํ  อยฺย  ๑-  ภิกฺขูสุ  ปพฺพชิโต  อโหสีติ  ฯ  เอวํ
อาจริยาติ  ฯ  กิสฺส  ปน  ตฺวํ  อยฺย  ๒-  เอวรูปํ  อกาสีติ  ฯ  อถโข
โส   ปุริโส   ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส  เอตมตฺถํ  อาโรเจสิ  ฯ  ชีวโก
โกมารภจฺโจ   อุชฺฌายติ   ขียติ   วิปาเจติ   กถํ   หิ   นาม  ภทนฺตา
ปญฺจหิ อาพาเธหิ ผุฏฺฐํ ปพฺพาเชสฺสนฺตีติ ฯ
     {๑๐๑.๒}   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  เยน  ภควา เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   เอกมนฺตํ
นิสินฺโน   โข   ชีวโก  โกมารภจฺโจ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  สาธุ  ภนฺเต
อยฺยา   ปญฺจหิ  อาพาเธหิ  ผุฏฺฐํ  น  ปพฺพาเชยฺยุนฺติ  ฯ  อถโข  ภควา
ชีวกํ   โกมารภจฺจํ  ธมฺมิยา  กถาย  สนฺทสฺเสสิ  สมาทเปสิ  สมุตฺเตเชสิ
สมฺปหํเสสิ ฯ
     {๑๐๑.๓}   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  ภควตา  ธมฺมิยา  กถาย
สนฺทสฺสิโต     สมาทปิโต    สมุตฺเตชิโต    สมฺปหํสิโต    อุฏฺฐายาสนา
ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา   ปกฺกามิ  ฯ  อถโข  ภควา
เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
น  ภิกฺขเว  ปญฺจหิ  อาพาเธหิ  ผุฏฺโฐ  ปพฺพาเชตพฺโพ  โย  ปพฺพาเชยฺย
@เชิงอรรถ: ๑-๒ สพฺพตฺถ อยฺโยติ ทิสฺสติ ฯ
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๐๒]   เตน   โข   ปน  สมเยน  รญฺโญ  มาคธสฺส  เสนิยสฺส
พิมฺพิสารสฺส   ปจฺจนฺโต   กุปิโต   โหติ   ฯ   อถโข   ราชา  มาคโธ
เสนิโย    พิมฺพิสาโร   เสนานายเก   มหามตฺเต   อาณาเปสิ   คจฺฉถ
ภเณ   ปจฺจนฺตํ   อุจฺจินถาติ   ฯ   เอวํ   เทวาติ   โข  เสนานายกา
มหามตฺตา   รญฺโญ   มาคธสฺส   เสนิยสฺส   พิมฺพิสารสฺส  ปจฺจสฺโสสุํ  ฯ
อถโข     อภิญฺญาตานํ    อภิญฺญาตานํ    โยธานํ    เอตทโหสิ    มยํ
โข   ยุทฺธาภินนฺทิโน   คจฺฉนฺตา   ปาปญฺจ   กมฺมํ   ๑-  กโรม  พหุญฺจ
อปุญฺญํ   ปสวาม  เกน  นุ  โข  มยํ  อุปาเยน  ปาปา  จ  วิรเมยฺยาม
กลฺยาณญฺจ กเรยฺยามาติ ฯ
     {๑๐๒.๑}   อถโข  เตสํ  โยธานํ  เอตทโหสิ  อิเม  โข  สมณา
สกฺยปุตฺติยา    ธมฺมจาริโน    สมจาริโน    พฺรหฺมจาริโน   สจฺจวาทิโน
สีลวนฺโต    กลฺยาณธมฺมา   สเจ   โข   มยํ   สมเณสุ   สกฺยปุตฺติเยสุ
ปพฺพเชยฺยาม    เอวํ    มยํ    ปาปา   จ   วิรเมยฺยาม   กลฺยาณญฺจ
กเรยฺยามาติ   ฯ   อถโข   เต   โยธา  ภิกฺขู  อุปสงฺกมิตฺวา  ปพฺพชฺชํ
ยาจึสุ   ฯ   เต   ภิกฺขู   ปพฺพาเชสุํ   อุปสมฺปาเทสุํ  ฯ  เสนานายกา
มหามตฺตา   ราชภเฏ   ปุจฺฉึสุ   กินฺนุ   โข   ภเณ   อิตฺถนฺนาโม   จ
อิตฺถนฺนาโม   จ  โยธา  น  ทิสฺสนฺตีติ  ฯ  อิตฺถนฺนาโม  จ  อิตฺถนฺนาโม
จ   สามิ   โยธา   ภิกฺขูสุ   ปพฺพชิตาติ   ฯ  เสนานายกา  มหามตฺตา
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม  สมณา  สกฺยปุตฺติยา
ราชภฏํ      ปพฺพาเชสฺสนฺตีติ      ฯ     เสนานายกา     มหามตฺตา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
รญฺโญ   มาคธสฺส   เสนิยสฺส   พิมฺพิสารสฺส   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ
อถโข   ราชา   มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร  โวหาริเก  มหามตฺเต
ปุจฺฉิ  โย  ภเณ  ราชภฏํ  ปพฺพาเชติ  กึ  โส  ปสวตีติ  ฯ  อุปชฺฌายสฺส
เทว    สีสํ    เฉเทตพฺพํ   อนุสฺสาวกสฺส   ๑-   ชิวฺหา   อุทฺธริตพฺพา
คณสฺส    อุปฑฺฒผาสุกา    ภญฺชิตพฺพาติ   ฯ   อถโข   ราชา   มาคโธ
เสนิโย    พิมฺพิสาโร    เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข
ราชา    มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   สนฺติ
ภนฺเต   ราชาโน   อสฺสทฺธา   อปฺปสนฺนา   เต   อปฺปมตฺตเกนปิ  ภิกฺขู
วิเหเฐยฺยุํ สาธุ ภนฺเต อยฺยา ราชภฏํ น ปพฺพาเชยฺยุนฺติ ฯ
     {๑๐๒.๒}   อถโข  ภควา  ราชานํ  มาคธํ เสนิยํ พิมฺพิสารํ ธมฺมิยา
กถาย  สนฺทสฺเสสิ  สมาทเปสิ  สมุตฺเตเชสิ  สมฺปหํเสสิ  ฯ  อถโข ราชา
มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร   ภควตา   ธมฺมิยา   กถาย  สนฺทสฺสิโต
สมาทปิโต     สมุตฺเตชิโต     สมฺปหํสิโต     อุฏฺฐายาสนา    ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา   ปกฺกามิ   ฯ  อถโข  ภควา  เอตสฺมึ
นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู อามนฺเตสิ น ภิกฺขเว
ราชภโฏ ปพฺพาเชตพฺโพ โย ปพฺพาเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๐๓]   เตน   โข   ปน  สมเยน  โจโร  องฺคุลิมาโล  ภิกฺขูสุ
ปพฺพชิโต    โหติ   ฯ   มนุสฺสา   ปสฺสิตฺวา   อุพฺพิชฺชนฺติปิ   อุตฺตสนฺติปิ
@เชิงอรรถ:  สี. อนุสาสกสฺส ฯ
ปลายนฺติปิ    อญฺเญนปิ   คจฺฉนฺติ   อญฺเญนปิ   มุขํ   กโรนฺติ   ทฺวารํปิ
ถเกนฺติ    ฯ    มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ
นาม   สมณา   สกฺยปุตฺติยา   ธชพทฺธํ   ๑-  โจรํ  ปพฺพาเชสฺสนฺตีติ  ฯ
อสฺโสสุํ    โข    ภิกฺขู    เตสํ   มนุสฺสานํ   อุชฺฌายนฺตานํ   ขียนฺตานํ
วิปาเจนฺตานํ   ฯ  อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น    ภิกฺขเว   ธชพทฺโธ   โจโร   ปพฺพาเชตพฺโพ   โย   ปพฺพาเชยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๐๔]   เตน   โข   ปน  สมเยน  รญฺญา  มาคเธน  เสนิเยน
พิมฺพิสาเรน   อนุญฺญาตํ   โหติ   เย   สมเณสุ  สกฺยปุตฺติเยสุ  ปพฺพชนฺติ
น   เต   ลพฺภา   กิญฺจิ  กาตุํ  สฺวากฺขาโต  ธมฺโม  จรนฺตุ  พฺรหฺมจริยํ
สมฺมา   ทุกฺขสฺส  อนฺตกิริยายาติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร
ปุริโส   โจริกํ  กตฺวา  การาย  พทฺโธ  โหติ  ฯ  โส  การํ  ภินฺทิตฺวา
ปลายิตฺวา   ภิกฺขูสุ   ปพฺพชิโต  โหติ  ฯ  มนุสฺสา  ปสฺสิตฺวา  เอวมาหํสุ
อยํ  โส  การเภทโก  โจโร  หนฺท  นํ  เนมาติ  ฯ เอกจฺเจ เอวมาหํสุ
มายฺยา   ๓-   เอวํ   อวจุตฺถ   อนุญฺญาตํ  รญฺญา  มาคเธน  เสนิเยน
พิมฺพิสาเรน    เย    สมเณสุ    สกฺยปุตฺติเยสุ    ปพฺพชนฺติ   น   เต
ลพฺภา    กิญฺจิ    กาตุํ    สฺวากฺขาโต    ธมฺโม   จรนฺตุ   พฺรหฺมจริยํ
สมฺมา     ทุกฺขสฺส     อนฺตกิริยายาติ     ฯ    มนุสฺสา    อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ     วิปาเจนฺติ     อภยูวรา     อิเม    สมณา    สกฺยปุตฺติยา
@เชิงอรรถ:  ม. ธชพนฺธํ ฯ     สพฺพตฺถ มายฺโยติ ทิสฺสติ ฯ
นยิเม    ลพฺภา   กิญฺจิ   กาตุํ   กถํ   หิ   นาม   การเภทกํ   โจรํ
ปพฺพาเชสฺสนฺตีติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
การเภทโก    โจโร    ปพฺพาเชตพฺโพ    โย   ปพฺพาเชยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๐๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ปุริโส  โจริกํ กตฺวา
ปลายิตฺวา   ภิกฺขูสุ   ปพฺพชิโต   โหติ   ฯ  โส  จ  รญฺโญ  อนฺเตปุเร
ลิขิโต    โหติ   ยตฺถ   ปสฺสิตพฺโพ   ตตฺถ   หนฺตพฺโพติ   ฯ   มนุสฺสา
ปสฺสิตฺวา  เอวมาหํสุ  อยํ  โส  ลิขิตโก  โจโร  หนฺท  นํ  หนามาติ  ฯ
เอกจฺเจ    เอวมาหํสุ   มายฺยา   เอวํ   อวจุตฺถ   อนุญฺญาตํ   รญฺญา
มาคเธน    เสนิเยน    พิมฺพิสาเรน    เย    สมเณสุ   สกฺยปุตฺติเยสุ
ปพฺพชนฺติ   น   เต   ลพฺภา   กิญฺจิ  กาตุํ  สฺวากฺขาโต  ธมฺโม  จรนฺตุ
พฺรหฺมจริยํ   สมฺมา   ทุกฺขสฺส   อนฺตกิริยายาติ   ฯ  มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ    วิปาเจนฺติ   อภยูวรา   อิเม   สมณา   สกฺยปุตฺติยา   นยิเม
ลพฺภา  กิญฺจิ  กาตุํ  กถํ  หิ  นาม  [๑]- ลิขิตกํ โจรํ ปพฺพาเชสฺสนฺตีติ ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ น ภิกฺขเว ลิขิตโก โจโร ปพฺพาเชตพฺโพ
โย ปพฺพาเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๐๖]   เตน   โข   ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ปุริโส  กสาหโต
กตทณฺฑกมฺโม    ภิกฺขูสุ    ปพฺพชิโต   โหติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   สมณา   สกฺยปุตฺติยา   กสาหตํ
กตทณฺฑกมฺมํ   ปพฺพาเชสฺสนฺตีติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. สมณา สกฺยปุตฺติยา ฯ อิโต ปรํ อีทิสฏฺฐาเน เอวํ ญาตพฺพํ ฯ
น     ภิกฺขเว     กสาหโต    กตทณฺฑกมฺโม    ปพฺพาเชตพฺโพ    โย
ปพฺพาเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๐๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ปุริโส  ลกฺขณาหโต
กตทณฺฑกมฺโม    ภิกฺขูสุ    ปพฺพชิโต   โหติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   สมณา  สกฺยปุตฺติยา  ลกฺขณาหตํ
กตทณฺฑกมฺมํ   ปพฺพาเชสฺสนฺตีติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น    ภิกฺขเว    ลกฺขณาหโต    กตทณฺฑกมฺโม    ปพฺพาเชตพฺโพ    โย
ปพฺพาเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๐๘]   เตน  โข ปน สมเยน อญฺญตโร [๑]- อิณายิโก ปลายิตฺวา
ภิกฺขูสุ   ปพฺพชิโต   โหติ   ฯ   ธนิยา  ปสฺสิตฺวา  เอวมาหํสุ  อยํ  โส
อมฺหากํ  อิณายิโก  หนฺท  นํ  เนมาติ  ฯ  เอกจฺเจ  เอวมาหํสุ  มายฺยา
เอวํ   อวจุตฺถ   อนุญฺญาตํ   รญฺญา   มาคเธน   เสนิเยน  พิมฺพิสาเรน
เย   สมเณสุ   สกฺยปุตฺติเยสุ   ปพฺพชนฺติ   น  เต  ลพฺภา  กิญฺจิ  กาตุํ
สฺวากฺขาโต  ธมฺโม  จรนฺตุ  พฺรหฺมจริยํ  สมฺมา  ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยายาติ ฯ
มนุสฺสา    อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   อภยูวรา   อิเม   สมณา
สกฺยปุตฺติยา   นยิเม   ลพฺภา   กิญฺจิ   กาตุํ   กถํ   หิ  นาม  อิณายิกํ
ปพฺพาเชสฺสนฺตีติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
อิณายิโก ปพฺพาเชตพฺโพ โย ปพฺพาเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๐๙]   เตน   โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ทาโส  ปลายิตฺวา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปุริโส ฯ
ภิกฺขูสุ   ปพฺพชิโต   โหติ   ฯ  อยฺยิกา  ๑-  ปสฺสิตฺวา  เอวมาหํสุ  อยํ
โส   อมฺหากํ   ทาโส   หนฺท   นํ   เนมาติ  ฯ  เอกจฺเจ  เอวมาหํสุ
มายฺยา    เอวํ    อวจุตฺถ   อนุญฺญาตํ   รญฺญา   มาคเธน   เสนิเยน
พิมฺพิสาเรน   เย   สมเณสุ   สกฺยปุตฺติเยสุ   ปพฺพชนฺติ  น  เต  ลพฺภา
กิญฺจิ    กาตุํ    สฺวากฺขาโต    ธมฺโม    จรนฺตุ   พฺรหฺมจริยํ   สมฺมา
ทุกฺขสฺส   อนฺตกิริยายาติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
อภยูวรา    อิเม    สมณา    สกฺยปุตฺติยา    นยิเม    ลพฺภา   กิญฺจิ
กาตุํ   กถํ   หิ   นาม   ทาสํ  ปพฺพาเชสฺสนฺตีติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว  ทาโส  ปพฺพาเชตพฺโพ  โย  ปพฺพาเชยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๑๐]    เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตโร   กมฺมารภณฺฑุ
มาตาปิตูหิ    สทฺธึ   ภณฺฑิตฺวา   อารามํ   คนฺตฺวา   ภิกฺขูสุ   ปพฺพชิโต
โหติ   ฯ   อถโข   ตสฺส  กมฺมารภณฺฑุสฺส  มาตาปิตโร  ตํ  กมฺมารภณฺฑุํ
วิจินนฺตา   อารามํ  คนฺตฺวา  ภิกฺขู  ปุจฺฉึสุ  อปิ  ภนฺเต  เอวรูปํ  ทารกํ
ปสฺเสยฺยาถาติ    ฯ   ภิกฺขู   อชานนฺตาเยว   อาหํสุ   น   ชานามาติ
อปสฺสนฺตาเยว   อาหํสุ  น  ปสฺสามาติ  ฯ  อถโข  ตสฺส  กมฺมารภณฺฑุสฺส
มาตาปิตโร     ตํ     กมฺมารภณฺฑุํ     วิจินนฺตา    ภิกฺขูสุ    ปพฺพชิตํ
ทิสฺวา    อุชฺฌายนฺติ    ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   อลชฺชิโน   อิเม   สมณา
สกฺยปุตฺติยา    ทุสฺสีลา    มุสาวาทิโน    ชานนฺตาเยว    อาหํสุ    น
ชานามาติ    ปสฺสนฺตาเยว    อาหํสุ   น   ปสฺสามาติ   อยํ   ทารโก
@เชิงอรรถ:  ม. อยฺยกา ฯ
ภิกฺขูสุ   ปพฺพชิโตติ   ฯ   อสฺโสสุํ   โข   ภิกฺขู   ตสฺส  กมฺมารภณฺฑุสฺส
มาตาปิตูนํ   อุชฺฌายนฺตานํ   ขียนฺตานํ   วิปาเจนฺตานํ   ฯ   อถโข  เต
ภิกฺขู   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สงฺฆํ
อปโลเกตุํ ภณฺฑุกมฺมายาติ ฯ
     [๑๑๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ราชคเห สตฺตรสวคฺคิยา ทารกา
สหายกา   โหนฺติ   อุปาลิ  ทารโก  เตสํ  ปาโมกฺโข  โหติ  ฯ  อถโข
อุปาลิสฺส   มาตาปิตูนํ   เอตทโหสิ   เกน   นุ   โข  อุปาเยน  อุปาลิ
อมฺหากํ   อจฺจเยน   สุขญฺจ   ชีเวยฺย   น  จ  กิลเมยฺยาติ  ฯ  อถโข
อุปาลิสฺส   มาตาปิตูนํ   เอตทโหสิ   สเจ  โข  อุปาลิ  เลขํ  สิกฺเขยฺย
เอวํ  โข  อุปาลิ  อมฺหากํ  อจฺจเยน  สุขญฺจ ชีเวยฺย น จ กิลเมยฺยาติ ฯ
อถโข   อุปาลิสฺส   มาตาปิตูนํ   เอตทโหสิ   สเจ   โข  อุปาลิ  เลขํ
สิกฺขิสฺสติ   องฺคุลิโย   ทุกฺขา   ภวิสฺสนฺติ   สเจ   โข   อุปาลิ   คณนํ
สิกฺเขยฺย   เอวํ   โข   อุปาลิ  อมฺหากํ  อจฺจเยน  สุขญฺจ  ชีเวยฺย  น
จ กิลเมยฺยาติ ฯ
     {๑๑๑.๑}   อถโข   อุปาลิสฺส  มาตาปิตูนํ  เอตทโหสิ  สเจ  โข
อุปาลิ  คณนํ  สิกฺขิสฺสติ  อุรสฺส  ทุกฺโข  ภวิสฺสติ  สเจ  โข  อุปาลิ  รูปํ
สิกฺเขยฺย  เอวํ  โข  อุปาลิ  อมฺหากํ  อจฺจเยน  สุขญฺจ  ชีเวยฺย  น  จ
กิลเมยฺยาติ   ฯ   อถโข   อุปาลิสฺส  มาตาปิตูนํ  เอตทโหสิ  สเจ  โข
อุปาลิ   รูปํ   สิกฺขิสฺสติ   อกฺขีนิ  ทุกฺขานิ  ภวิสฺสนฺติ  อิเม  โข  สมณา
สกฺยปุตฺติยา  สุขสีลา  สุขสมาจารา  สุโภชนานิ ภุญฺชิตฺวา นีวาเตสุ สยเนสุ
สยนฺติ   สเจ   โข   อุปาลิ   สมเณสุ  สกฺยปุตฺติเยสุ  ปพฺพเชยฺย  เอวํ
โข อุปาลิ อมฺหากํ อจฺจเยน สุขญฺจ ชีเวยฺย น จ กิลเมยฺยาติ ฯ
     {๑๑๑.๒}   อสฺโสสิ   โข   อุปาลิ   ทารโก   มาตาปิตูนํ   อิมํ
กถาสลฺลาปํ  ฯ  อถโข  อุปาลิ  ทารโก  เยน  เต  ทารกา เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา  เต  ทารเก  เอตทโวจ  เอถ  มยํ  อยฺยา  ๑-  สมเณสุ
สกฺยปุตฺติเยสุ  ปพฺพชิสฺสามาติ  ฯ  สเจ  โข  ตฺวํ  อยฺย  ๒-  ปพฺพชิสฺสสิ
เอวํ   มยมฺปิ   ปพฺพชิสฺสามาติ   ฯ   อถโข  เต  ทารกา  เอกเมกสฺส
มาตาปิตโร    อุปสงฺกมิตฺวา   เอตทโวจุํ   อนุชานาถ   มํ   อคารสฺมา
อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ
     {๑๑๑.๓}   อถโข  เตสํ  ทารกานํ  มาตาปิตโร สพฺเพปิเม ทารกา
สมานจฺฉนฺทา     กลฺยาณาธิปฺปายาติ    อนุชานึสุ    ฯ    เต    ภิกฺขู
อุปสงฺกมิตฺวา    ปพฺพชฺชํ    ยาจึสุ    ฯ    เต    ภิกฺขู    ปพฺพาเชสุํ
อุปสมฺปาเทสุํ    ฯ   เต   รตฺติยา   ปจฺจูสสมยํ   ปจฺจุฏฺฐาย   โรทนฺติ
ยาคุํ   เทถ   ภตฺตํ   เทถ   ขาทนียํ   เทถาติ   ฯ  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ
อาคเมถ  อาวุโส  ยาว  [๓]-  วิภายติ  สเจ  ยาคุ  ภวิสฺสติ  ปิวิสฺสถ
สเจ     ภตฺตํ    ภวิสฺสติ    ภุญฺชิสฺสถ    สเจ    ขาทนียํ    ภวิสฺสติ
ขาทิสฺสถ   โน   เจ   ภวิสฺสติ   ยาคุ   วา  ภตฺตํ  วา  ขาทนียํ  วา
ปิณฺฑาย   จริตฺวา   ภุญฺชิสฺสถาติ   ฯ   เอวมฺปิ  โข  เต  ภิกฺขู  ภิกฺขูหิ
วุจฺจมานา   โรทนฺเตว  ๔-  ยาคุํ  เทถ  ภตฺตํ  เทถ  ขาทนียํ  เทถาติ
เสนาสนํ   อูหทนฺติปิ   อุมฺมิหนฺติปิ   ฯ   อสฺโสสิ   โข  ภควา  รตฺติยา
@เชิงอรรถ: ๑-๒ สพฺพตฺถ อยฺโยติ ทิสฺสติ ฯ     ม. รตฺติ ฯ     ม. โรทนฺติเยว ฯ
ปจฺจูสสมยํ    ปจฺจุฏฺฐาย    ทารกสทฺทํ   สุตฺวาน   อายสฺมนฺตํ   อานนฺทํ
อามนฺเตสิ  กินฺนุ  โข  โส  อานนฺท  ทารกสทฺโทติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา
อานนฺโท   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสิ  ฯ  สจฺจํ  กิร  ภิกฺขเว  ภิกฺขู
ชานํ   อูนวีสติวสฺสํ   ปุคฺคลํ   อุปสมฺปาเทนฺตีติ   ฯ   สจฺจํ  ภควาติ  ฯ
วิครหิ   พุทฺโธ   ภควา  กถํ  หิ  นาม  เต  ภิกฺขเว  โมฆปุริสา  ชานํ
อูนวีสติวสฺสํ     ปุคฺคลํ    อุปสมฺปาเทสฺสนฺติ    อูนวีสติวสฺโส    ภิกฺขเว
ปุคฺคโล    อกฺขโม    โหติ    สีตสฺส   อุณฺหสฺส   ชิฆจฺฉาย   ปิปาสาย
ฑํสมกสวาตาตปสิรึสปสมฺผสฺสานํ     ทุรุตฺตานํ    ทุราคตานํ    วจนปถานํ
อุปฺปนฺนานํ   สารีริกานํ   เวทนานํ   ทุกฺขานํ   ติพฺพานํ  ขรานํ  กฏุกานํ
อสาตานํ   อมนาปานํ   ปาณหรานํ   อนธิวาสกชาติโก  โหติ  วีสติวสฺโส
จ   โข   ภิกฺขเว   ปุคฺคโล   ขโม   โหติ  สีตสฺส  อุณฺหสฺส  ชิฆจฺฉาย
ปิปาสาย     ฑํสมกสวาตาตปสิรึสปสมฺผสฺสานํ     ทุรุตฺตานํ    ทุราคตานํ
วจนปถานํ    อุปฺปนฺนานํ    สารีริกานํ    เวทนานํ   ทุกฺขานํ   ติพฺพานํ
ขรานํ   กฏุกานํ   อสาตานํ   อมนาปานํ   ปาณหรานํ   อธิวาสกชาติโก
โหติ   เนตํ   ภิกฺขเว   อปฺปสนฺนานํ   วา   ปสาทาย   ปสนฺนานํ  วา
ภิยฺโยภาวาย   ฯเปฯ   วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
น   ภิกฺขเว   ชานํ   อูนวีสติวสฺโส   ปุคฺคโล   อุปสมฺปาเทตพฺโพ   โย
อุปสมฺปาเทยฺย ยถาธมฺโม กาเรตพฺโพติ ฯ
     [๑๑๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรํ  กุลํ  อหิวาตกโรเคน
กาลกตํ   โหติ   ฯ  ตสฺส  ปิตาปุตฺตกา  เสสา  โหนฺติ  ฯ  เต  ภิกฺขูสุ
@เชิงอรรถ:  โป. โอนวีสติวสฺสํ ฯ
ปพฺพชิตฺวา   เอกโต   ว   ปิณฺฑาย   จรนฺติ   ฯ  อถโข  โส  ทารโก
ปิตุโน   ภิกฺขาย   ทินฺนาย   อุปธาวิตฺวา   เอตทโวจ   มยฺหมฺปิ   ตาต
เทหิ    มยฺหมฺปิ    ตาต   เทหีติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ     อพฺรหฺมจาริโน    อิเม    สมณา    สกฺยปุตฺติยา    อยํ
ทารโก   ภิกฺขุนิยา   ชาโตติ   ฯ  อสฺโสสุํ  โข  ภิกฺขู  เตสํ  มนุสฺสานํ
อุชฺฌายนฺตานํ   ขียนฺตานํ   วิปาเจนฺตานํ  ฯ  อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต
เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว   อูนปณฺณรสวสฺโส   ทารโก
ปพฺพาเชตพฺโพ โย ปพฺพาเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๑๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน อายสฺมโต อานนฺทสฺส อุปฏฺฐากกุลํ
สทฺธํ   ปสนฺนํ   อหิวาตกโรเคน   กาลกตํ  โหติ  ฯ  เทฺว  จ  ทารกา
เสสา   โหนฺติ   ฯ   เต  โปราณเกน  อาจิณฺณกปฺเปน  ภิกฺขู  ปสฺสิตฺวา
อุปธาวนฺติ   ฯ   ภิกฺขู   อปสาเทนฺติ   ฯ   เต  ภิกฺขูหิ  อปสาทิยมานา
โรทนฺติ    ฯ   อถโข   อายสฺมโต   อานนฺทสฺส   เอตทโหสิ   ภควตา
ปญฺญตฺตํ      น      อูนปณฺณรสวสฺโส     ทารโก     ปพฺพาเชตพฺโพติ
อิเม   จ   ทารกา   อูนปณฺณรสวสฺสา   เกน  นุ  โข  อุปาเยน  อิเม
ทารกา   น   วินสฺเสยฺยุนฺติ   ฯ   อถโข  อายสฺมา  อานนฺโท  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ  ฯ  อุสฺสหนฺติ  ปน  เต  อานนฺท  ทารกา  กาเก
อุฑฺเฑเปตุนฺติ   ๑-   ฯ  อุสฺสหนฺติ  ภควาติ  ฯ  อถโข  ภควา  เอตสฺมึ
นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู อามนฺเตสิ อนุชานามิ
ภิกฺขเว อูนปณฺณรสวสฺสํ ทารกํ กากุฑฺเฑปกํ ๒- ปพฺพาเชตุนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อุฑฺฑาเปตุนฺติ ฯ ยุ. อุฏฺเฏเปตุนฺติ ฯ    ยุ. กากุฏฺเฏปกํ ฯ
     [๑๑๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน อายสฺมโต อุปนนฺทสฺส สกฺยปุตฺตสฺส
เทฺว   สามเณรา   โหนฺติ   กณฺฏโก  จ  มหโก  จ  ฯ  เต  อญฺญมญฺญํ
ทูเสสุํ   ฯ   ภิกฺขู   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ  นาม
สามเณรา   เอวรูปํ   อนาจารํ   อาจริสฺสนฺตีติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ  น  ภิกฺขเว  เอเกน  เทฺว  สามเณรา  อุปฏฺฐาเปตพฺพา
โย อุปฏฺฐาเปยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๑๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภควา  ตตฺเถว  ราชคเห วสฺสํ
วสิ   ตตฺถ   เหมนฺตํ   ตตฺถ   คิมฺหํ   ฯ   มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ    อาหุนฺทริกา   สมณานํ   สกฺยปุตฺติยานํ   ทิสา   อนฺธการา
น   อิเมสํ  ทิสา  ปกฺขายนฺตีติ  ฯ  อสฺโสสุํ  โข  ภิกฺขู  เตสํ  มนุสฺสานํ
อุชฺฌายนฺตานํ   ขียนฺตานํ   วิปาเจนฺตานํ  ฯ  อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อถโข  ภควา  อายสฺมนฺตํ  อานนฺทํ  อามนฺเตสิ
คจฺฉานนฺท   อวาปุรณํ   ๑-   อาทาย   อนุปริเวณิยํ  ภิกฺขูนํ  อาโรเจหิ
อิจฺฉาตาวุโส    ภควา    ทกฺขิณาคิรึ   จาริกํ   ปกฺกมิตุํ   ยสฺสายสฺมโต
อตฺโถ   โส   อาคจฺฉตูติ   ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  อายสฺมา  อานนฺโท
ภควโต   ปฏิสฺสุตฺวา   ๒-  อวาปุรณํ  ๓-  อาทาย  อนุปริเวณิยํ  ภิกฺขูนํ
อาโรเจสิ    อิจฺฉตาวุโส    ภควา    ทกฺขิณาคิรึ    จาริกํ    ปกฺกมิตุํ
ยสฺสายสฺมโต    อตฺโถ    โส    อาคจฺฉตูติ    ฯ   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ
ภควตา   อาวุโส   อานนฺท   ปญฺญตฺตํ   ทส   วสฺสานิ   นิสฺสาย  วตฺถุํ
@เชิงอรรถ: ๑-๓ อปาปุรณนฺติปิ ปาโฐ ฯ     ม. ปฏิสฺสุณิตฺวา ฯ
ทสวสฺเสน   นิสฺสยํ   ทาตุํ   ตตฺถ   จ  โน  คนฺตพฺพํ  ภวิสฺสติ  นิสฺสโย
จ   คเหตพฺโพ   ภวิสฺสติ   อิตฺตโร   จ   วาโส   ภวิสฺสติ   ปุน   จ
ปจฺจาคนฺตพฺพํ    ภวิสฺสติ    ปุน    จ   นิสฺสโย   คเหตพฺโพ   ภวิสฺสติ
สเจ   อมฺหากํ   อาจริยุปชฺฌายา   คมิสฺสนฺติ   มยมฺปิ   คมิสฺสาม   โน
เจ    อมฺหากํ    อาจริยุปชฺฌายา   คมิสฺสนฺติ   มยมฺปิ   น   คมิสฺสาม
ลหุจิตฺตกตา โน อาวุโส อานนฺท ปญฺญายิสฺสตีติ ฯ
     {๑๑๕.๑}   อถโข   ภควา   โอคเณน   ภิกฺขุสงฺเฆน  ทกฺขิณาคิรึ
จาริกํ ปกฺกามิ ฯ
     {๑๑๕.๒}   อถโข   ภควา   ทกฺขิณาคิริสฺมึ  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา
ปุนเทว   ราชคหํ   ปจฺจาคจฺฉิ   ฯ  อถโข  ภควา  อายสฺมนฺตํ  อานนฺทํ
อามนฺเตสิ   กินฺนุ   โข   อานนฺท   ตถาคโต   โอคเณน   ภิกฺขุสงฺเฆน
ทกฺขิณาคิรึ   จาริกํ  ปกฺกนฺโตติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา  อานนฺโท  ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสิ  ฯ  อถโข  ภควา  เอตสฺมึ นิทาเน เอตสฺมึ ปกรเณ
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  พฺยตฺเตน
ภิกฺขุนา    ปฏิพเลน    ปญฺจ    วสฺสานิ   นิสฺสาย   วตฺถุํ   อพฺยตฺเตน
ยาวชีวํ ฯ
     [๑๑๖]   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา  น
อนิสฺสิเตน   วตฺถพฺพํ  ๑-  น  อเสเขน  สีลกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต  โหติ
น    อเสเขน    สมาธิกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ   น   อเสเขน
ปญฺญากฺขนฺเธน    สมนฺนาคโต    โหติ   น   อเสเขน   วิมุตฺติกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต     โหติ     น     อเสเขน     วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน
@เชิงอรรถ:  โป. สพฺพตฺถ วฏฺฐพฺพํ ฯ
สมนฺนาคโต   โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา น อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๖.๑}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อนิสฺสิเตน    วตฺถพฺพํ    อเสเขน    สีลกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ
อเสเขน   สมาธิกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต  โหติ  อเสเขน  ปญฺญากฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต    โหติ    อเสเขน   วิมุตฺติกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ
อเสเขน   วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ   อิเมหิ   โข
ภิกฺขเว ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๖.๒}   อปเรหิปิ    ภิกฺขเว    ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา   น   อนิสฺสิเตน   วตฺถพฺพํ   อสฺสทฺโธ   โหติ   อหิริโก  โหติ
อโนตฺตาปี   โหติ   กุสีโต  โหติ  มุฏฺฐสฺสติ  โหติ  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว
ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา น อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๖.๓}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อนิสฺสิเตน   วตฺถพฺพํ   สทฺโธ   โหติ   หิริมา   โหติ   โอตฺตาปี  โหติ
อารทฺธวิริโย    โหติ    อุปฏฺฐิตสฺสติ    โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว
ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๖.๔}   อปเรหิปิ    ภิกฺขเว    ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา  น  อนิสฺสิเตน  วตฺถพฺพํ  อธิสีเล  สีลวิปนฺโน  โหติ  อชฺฌาจาเร
อาจารวิปนฺโน    โหติ    อติทิฏฺฐิยา   ทิฏฺฐิวิปนฺโน   โหติ   อปฺปสฺสุโต
โหติ   ทุปฺปญฺโญ  โหติ  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา น อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๖.๕}   ปญฺจหิ     ภิกฺขเว     องฺเคหิ     สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา   อนิสฺสิเตน   วตฺถพฺพํ   น   อธิสีเล   สีลวิปนฺโน   โหติ   น
อชฺฌาจาเร    อาจารวิปนฺโน    โหติ    น   อติทิฏฺฐิยา   ทิฏฺฐิวิปนฺโน
โหติ    พหุสฺสุโต    โหติ    ปญฺญวา   โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว
ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๖.๖}   อปเรหิปิ    ภิกฺขเว    ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา   น   อนิสฺสิเตน   วตฺถพฺพํ   อาปตฺตึ   น   ชานาติ  อนาปตฺตึ
น   ชานาติ   ลหุกํ   อาปตฺตึ  น  ชานาติ  ครุกํ  อาปตฺตึ  น  ชานาติ
อุภยานิ   โข   ปนสฺส  ปาติโมกฺขานิ  วิตฺถาเรน  น  สฺวาคตานิ  โหนฺติ
น   สุวิภตฺตานิ   น  สุปฺปวตฺตีนิ  น  สุวินิจฺฉิตานิ  สุตฺตโส  อนุพฺยญฺชนโส
อิเมหิ    โข    ภิกฺขเว    ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   น
อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๖.๗}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อนิสฺสิเตน    วตฺถพฺพํ   อาปตฺตึ   ชานาติ   อนาปตฺตึ   ชานาติ   ลหุกํ
อาปตฺตึ   ชานาติ   ครุกํ   อาปตฺตึ   ชานาติ   อุภยานิ   โข   ปนสฺส
ปาติโมกฺขานิ   วิตฺถาเรน   สฺวาคตานิ   โหนฺติ   สุวิภตฺตานิ  สุปฺปวตฺตีนิ
สุวินิจฺฉิตานิ   สุตฺตโส   อนุพฺยญฺชนโส  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ
สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๖.๘}   อปเรหิปิ  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น   อนิสฺสิเตน   วตฺถพฺพํ   อาปตฺตึ  น  ชานาติ  อนาปตฺตึ  น  ชานาติ
ลหุกํ   อาปตฺตึ   น  ชานาติ  ครุกํ  อาปตฺตึ  น  ชานาติ  อูนปญฺจวสฺโส
โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา  น
อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๖.๙}   ปญฺจหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อนิสฺสิเตน    วตฺถพฺพํ   อาปตฺตึ   ชานาติ   อนาปตฺตึ   ชานาติ   ลหุกํ
อาปตฺตึ   ชานาติ   ครุกํ   อาปตฺตึ   ชานาติ   ปญฺจวสฺโส   วา  โหติ
อติเรกปญฺจวสฺโส   วา  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     [๑๑๗]   ฉหิ   ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา   น
อนิสฺสิเตน    วตฺถพฺพํ   น   อเสเขน   สีลกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   น
อเสเขน     สมาธิกฺขนฺเธน    สมนฺนาคโต    โหติ    น    อเสเขน
ปญฺญากฺขนฺเธน    สมนฺนาคโต    โหติ   น   อเสเขน   วิมุตฺติกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต     โหติ     น     อเสเขน     วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต    โหติ    อูนปญฺจวสฺโส    โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว
ฉหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา น อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๗.๑}   ฉหิ    ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อนิสฺสิเตน    วตฺถพฺพํ    อเสเขน    สีลกฺขนฺเธน   สมนฺนาคโต   โหติ
อเสเขน      สมาธิกฺขนฺเธน      สมนฺนาคโต     โหติ     อเสเขน
ปญฺญากฺขนฺเธน     สมนฺนาคโต     โหติ    อเสเขน    วิมุตฺติกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต       โหติ       อเสเขน       วิมุตฺติญาณทสฺสนกฺขนฺเธน
สมนฺนาคโต   โหติ   ปญฺจวสฺโส   วา   โหติ   อติเรกปญฺจวสฺโส   วา
อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ฉหงฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา  อนิสฺสิเตน
วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๗.๒}   อปเรหิปิ   ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น  อนิสฺสิเตน  วตฺถพฺพํ  อสฺสทฺโธ  โหติ  อหิริโก  โหติ  อโนตฺตาปี โหติ
กุสีโต  โหติ  มุฏฺฐสฺสติ  โหติ  อูนปญฺจวสฺโส  โหติ  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว
ฉหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา น อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๗.๓}   ฉหิ    ภิกฺขเว   องฺเคหิ   สมนฺนาคเตน   ภิกฺขุนา
อนิสฺสิเตน   วตฺถพฺพํ   ฯ   สทฺโธ  โหติ  หิริมา  โหติ  โอตฺตาปี  โหติ
อารทฺธวิริโย    โหติ    อุปฏฺฐิตสฺสติ   โหติ   ปญฺจวสฺโส   วา   โหติ
อติเรกปญฺจวสฺโส   วา   อิเมหิ   โข  ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๗.๔}   อปเรหิปิ   ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา
น    อนิสฺสิเตน   วตฺถพฺพํ   อธิสีเล   สีลวิปนฺโน   โหติ   อชฺฌาจาเร
อาจารวิปนฺโน    โหติ    อติทิฏฺฐิยา   ทิฏฺฐิวิปนฺโน   โหติ   อปฺปสฺสุโต
โหติ   ทุปฺปญฺโญ   โหติ   อูนปญฺจวสฺโส   โหติ   อิเมหิ   โข  ภิกฺขเว
ฉหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา น อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๗.๕}   ฉหิ  ภิกฺขเว  องฺเคหิ  สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน
วตฺถพฺพํ   น  อธิสีเล  สีลวิปนฺโน  โหติ  น  อชฺฌาจาเร  อาจารวิปนฺโน
โหติ   น   อติทิฏฺฐิยา   ทิฏฺฐิวิปนฺโน   โหติ   พหุสฺสุโต  โหติ  ปญฺญวา
โหติ  ปญฺจวสฺโส  วา  โหติ  อติเรกปญฺจวสฺโส  วา  อิเมหิ  โข ภิกฺขเว
ฉหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๗.๖}   อปเรหิปิ    ภิกฺขเว    ฉหงฺเคหิ    สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา   น   อนิสฺสิเตน   วตฺถพฺพํ   อาปตฺตึ   น   ชานาติ  อนาปตฺตึ
น    ชานาติ    ลหุกํ   อาปตฺตึ   น   ชานาติ   ครุกํ   อาปตฺตึ   น
ชานาติ    อุภยานิ    โข    ปนสฺส    ปาติโมกฺขานิ   วิตฺถาเรน   น
สฺวาคตานิ   โหนฺติ   น   สุวิภตฺตานิ   น   สุปฺปวตฺตีนิ  น  สุวินิจฺฉิตานิ
สุตฺตโส   อนุพฺยญฺชนโส   อูนปญฺจวสฺโส   โหติ   อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว
ฉหงฺเคหิ สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา น อนิสฺสิเตน วตฺถพฺพํ ฯ
     {๑๑๗.๗}   ฉหิ  ภิกฺขเว  องฺเคหิ  สมนฺนาคเตน ภิกฺขุนา อนิสฺสิเตน
วตฺถพฺพํ    อาปตฺตึ    ชานาติ    อนาปตฺตึ   ชานาติ   ลหุกํ   อาปตฺตึ
ชานาติ   ครุกํ   อาปตฺตึ   ชานาติ  อุภยานิ  โข  ปนสฺส  ปาติโมกฺขานิ
วิตฺถาเรน   สฺวาคตานิ   โหนฺติ   สุวิภตฺตานิ   สุปฺปวตฺตีนิ   สุวินิจฺฉิตานิ
สุตฺตโส    อนุพฺยญฺชนโส    ปญฺจวสฺโส   วา   โหติ   อติเรกปญฺจวสฺโส
วา   อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  ฉหงฺเคหิ  สมนฺนาคเตน  ภิกฺขุนา  อนิสฺสิเตน
วตฺถพฺพนฺติ ฯ
                            อภยูวรภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๑๘]   อถโข   ภควา   ราชคเห  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
กปิลวตฺถุ    เตน    จาริกํ   ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน
เยน   กปิลวตฺถุ   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร   สุทํ   ภควา  สกฺเกสุ  วิหรติ
กปิลวตฺถุสฺมึ    นิโคฺรธาราเม    ฯ    อถโข    ภควา    ปุพฺพณฺหสมยํ
นิวาเสตฺวา   ปตฺตจีวรมาทาย   เยน   สุทฺโธทนสฺส   สกฺกสฺส   นิเวสนํ
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา   ปญฺญตฺเต   อาสเน   นิสีทิ   ฯ   อถโข
ราหุลมาตา   เทวี  ราหุลํ  กุมารํ  ๑-  เอตทโวจ  เอโส  เต  ราหุล
ปิตา   คจฺฉสฺส   ๒-   ทายชฺชํ  ยาจาหีติ  ฯ  อถโข  ราหุโล  กุมาโร
@เชิงอรรถ:  สพฺพตฺถ ราหุลกุมารนฺติ ทิสฺสติ ฯ     คจฺฉ อสฺสาติ ฯ
เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควโต   ปุรโต  อฏฺฐาสิ
สุขา  เต  สมณ  ฉายาติ  ฯ  อถโข  ภควา  อุฏฺฐายาสนา  ปกฺกามิ  ฯ
อถโข    ราหุโล    กุมาโร    ภควนฺตํ   ปิฏฺฐิโต   ปิฏฺฐิโต   อนุพนฺธิ
ทายชฺชํ  เม  สมณ  เทหิ  ทายชฺชํ  เม  สมณ  เทหีติ  ฯ  อถโข ภควา
อายสฺมนฺตํ    สารีปุตฺตํ   อามนฺเตสิ   เตนหิ   ตฺวํ   สารีปุตฺต   ราหุลํ
กุมารํ ปพฺพาเชหีติ ฯ กถาหํ ภนฺเต ราหุลํ กุมารํ ปพฺพาเชมีติ ฯ
     {๑๑๘.๑}   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ ปกรเณ ธมฺมึ
กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ตีหิ  สรณคมเนหิ
สามเณรปพฺพชฺชํ    เอวญฺจ    ปน    ภิกฺขเว    ปพฺพาเชตพฺโพ   ปฐมํ
เกสมสฺสุํ   โอหาราเปตฺวา  กาสายานิ  วตฺถานิ  อจฺฉาทาเปตฺวา  เอกํสํ
อุตฺตราสงฺคํ    การาเปตฺวา   ภิกฺขูนํ   ปาเท   วนฺทาเปตฺวา   อุกฺกุฏิกํ
นิสีทาเปตฺวา    อญฺชลึ    ปคฺคณฺหาเปตฺวา   เอวํ   วเทหีติ   วตฺตพฺโพ
พุทฺธํ   สรณํ   คจฺฉามิ   ธมฺมํ   สรณํ   คจฺฉามิ   สงฺฆํ  สรณํ  คจฺฉามิ
ทุติยมฺปิ    พุทฺธํ    สรณํ   คจฺฉามิ   ทุติยมฺปิ   ธมฺมํ   สรณํ   คจฺฉามิ
ทุติยมฺปิ    สงฺฆํ    สรณํ   คจฺฉามิ   ตติยมฺปิ   พุทฺธํ   สรณํ   คจฺฉามิ
ตติยมฺปิ    ธมฺมํ   สรณํ   คจฺฉามิ   ตติยมฺปิ   สงฺฆํ   สรณํ   คจฺฉามีติ
อนุชานามิ ภิกฺขเว อิเมหิ ตีหิ สรณคมเนหิ สามเณรปพฺพชฺชนฺติ ฯ
     {๑๑๘.๒}   อถโข  อายสฺมา  สารีปุตฺโต ราหุลํ กุมารํ ปพฺพาเชสิ ฯ
อถโข   สุทฺโธทโน   สกฺโก   เยน   ภควา  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
@เชิงอรรถ:  ปทจฺเฉโท เยภุยฺเยน ปน คจฺฉสฺสูติ ทิสฺสติ ฯ
ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข
สุทฺโธทโน   สกฺโก   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   เอกาหํ   ภนฺเต   ภควนฺตํ
วรํ   ยาจามีติ   ฯ   อติกฺกนฺตวรา   โข  โคตม  ตถาคตาติ  ฯ  ยญฺจ
ภนฺเต   กปฺปติ   ยญฺจ  อนวชฺชนฺติ  ฯ  ตํ  วเทหิ  โคตมาติ  ฯ  ภควติ
เม   ภนฺเต   ปพฺพชิเต   อนปฺปกํ  ทุกฺขํ  อโหสิ  ตถา  นนฺเท  อธิมตฺตํ
ราหุเล   ปุตฺตเปมํ   ภนฺเต   ฉวึ   ฉินฺทติ  ฉวึ  เฉตฺวา  จมฺมํ  ฉินฺทติ
จมฺมํ   เฉตฺวา   มํสํ   ฉินฺทติ   มํสํ   เฉตฺวา   นฺหารุํ  ฉินฺทติ  นฺหารุํ
เฉตฺวา   อฏฺฐึ   ฉินฺทติ   อฏฺฐึ   เฉตฺวา   อฏฺฐิมิญฺชํ   อาหจฺจ  ติฏฺฐติ
สาธุ     ภนฺเต     อยฺยา    อนนุญฺญาตํ    มาตาปิตูหิ    ปุตฺตํ    น
ปพฺพาเชยฺยุนฺติ ฯ
     {๑๑๘.๓}   อถโข   ภควา   สุทฺโธทนํ   สกฺกํ   ธมฺมิยา  กถาย
สนฺทสฺเสสิ   สมาทเปสิ   สมุตฺเตเชสิ  สมฺปหํเสสิ  ฯ  อถโข  สุทฺโธทโน
สกฺโก   ภควตา   ธมฺมิยา   กถาย  สนฺทสฺสิโต  สมาทปิโต  สมุตฺเตชิโต
สมฺปหํสิโต    อุฏฺฐายาสนา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา
ปกฺกามิ   ฯ   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ
กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   น  ภิกฺขเว  อนนุญฺญาโต  มาตาปิตูหิ
ปุตฺโต ปพฺพาเชตพฺโพ โย ปพฺพาเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๑๘.๔}   อถโข   ภควา   กปิลวตฺถุสฺมึ   ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา
เยน   สาวตฺถี   เตน   จาริกํ   ปกฺกามิ  อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จริมาโน
เยน  สาวตฺถี  ตทวสริ  ฯ  ตตฺร  สุทํ  ภควา  สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน
อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ
     [๑๑๙]   เตน   โข   ปน   สมเยน   อายสฺมโต   สารีปุตฺตสฺส
อุปฏฺฐากกุลํ    อายสฺมโต    สารีปุตฺตสฺส    สนฺติเก   ทารกํ   ปาเหสิ
อิมํ   ทารกํ   เถโร   ปพฺพาเชตูติ  ฯ  อถโข  อายสฺมโต  สารีปุตฺตสฺส
เอตทโหสิ    ภควตา    ปญฺญตฺตํ    น    เอเกน   เทฺว   สามเณรา
อุปฏฺฐาเปตพฺพาติ   อยญฺจ   เม   ราหุโล   สามเณโร   กถํ   นุ  โข
มยา    ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ    ฯ    ภควโต    เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ   ฯ
อนุชานามิ     ภิกฺขเว    พฺยตฺเตน    ภิกฺขุนา    ปฏิพเลน    เอเกน
เทฺว   สามเณเร   อุปฏฺฐาเปตุํ   ยาวตเก  วา  ปน  อุสฺสหติ  โอวทิตุํ
อนุสาสิตุํ ตาวตเก อุปฏฺฐาเปตุนฺติ ฯ
     [๑๒๐]   อถโข   สามเณรานํ  เอตทโหสิ  กติ  นุ  โข  อมฺหากํ
สิกฺขาปทานิ   กตฺถ   จ   อเมฺหหิ   สิกฺขิตพฺพนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สามเณรานํ   ทส  สิกฺขาปทานิ
เตสุ   จ   สามเณเรหิ   สิกฺขิตุํ   ปาณาติปาตา  เวรมณี  อทินฺนาทานา
เวรมณี   อพฺรหฺมจริยา   เวรมณี   มุสาวาทา  เวรมณี  สุราเมรยมชฺช-
ปมาทฏฺฐานา   เวรมณี  วิกาลโภชนา  เวรมณี  นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนา
เวรมณี        มาลาคนฺธวิเลปนธารณมณฺฑนวิภูสนฏฺฐานา        เวรมณี
อุจฺจาสยนมหาสยนา      เวรมณี     ชาตรูปรชตปฏิคฺคหณา     เวรมณี
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สามเณรานํ  อิมานิ  ทส  สิกฺขาปทานิ  อิเมสุ  จ
สามเณเรหิ สิกฺขิตุนฺติ ฯ
     [๑๒๑]   เตน   โข  ปน  สมเยน  สามเณรา  ภิกฺขูสุ  อคารวา
อปฺปติสฺสา   อสภาควุตฺติกา   ๑-  วิหรนฺติ  ฯ  ภิกฺขู  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   สามเณรา  ภิกฺขูสุ  อคารวา  อปฺปติสฺสา
อสภาควุตฺติกา   วิหริสฺสนฺตีติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ     ภิกฺขเว     ปญฺจหงฺเคหิ    สมนฺนาคตสฺส    สามเณรสฺส
ทณฺฑกมฺมํ    กาตุํ    ภิกฺขูนํ   อลาภาย   ปริสกฺกติ   ภิกฺขูนํ   อนตฺถาย
ปริสกฺกติ    ภิกฺขูนํ    อนาวาสาย   ๒-   ปริสกฺกติ   ภิกฺขู   อกฺโกสติ
ปริภาสติ    ภิกฺขู    ภิกฺขูหิ    เภเทติ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อิเมหิ
ปญฺจหงฺเคหิ    สมนฺนาคตสฺส    สามเณรสฺส    ทณฺฑกมฺมํ   กาตุนฺติ   ฯ
อถโข   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   กึ   นุ   โข   ทณฺฑกมฺมํ  กาตพฺพนฺติ  ฯ
ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ อนุชานามิ ภิกฺขเว อาวรณํ กาตุนฺติ ฯ
     {๑๒๑.๑}   เตน  โข ปน สมเยน ภิกฺขู สามเณรานํ สพฺพํ สงฺฆารามํ
อาวรณํ  กโรนฺติ  ฯ  สามเณรา  อารามํ  ปวิสิตุํ  อลภมานา  ปกฺกมนฺติปิ
วิพฺภมนฺติปิ   ติตฺถิเยสุปิ  สงฺกมนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น  ภิกฺขเว  สพฺโพ  สงฺฆาราโม  อาวรณํ  กาตพฺโพ  โย กเรยฺย อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ยตฺถ  วา  วสติ  ยตฺถ วา ปฏิกฺกมติ ตตฺถ
อาวรณํ กาตุนฺติ ฯ
     {๑๒๑.๒}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  สามเณรานํ มุขทฺวาริกํ
อาหารํ    อาวรณํ   กโรนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   ยาคุปานมฺปิ   สงฺฆภตฺตํปิ
กโรนฺตา    สามเณเร   เอวํ   วเทนฺติ   ๓-   เอถ   ภนฺเต   ยาคุํ
ปิวถ     เอถ     ภนฺเต     ภตฺตํ     ภุญฺชถาติ    ฯ    สามเณรา
@เชิงอรรถ:  ยุ. รา. อสภาควุตฺติโน ฯ     ม. ยุ. อวาสาย ฯ    ยุ. วทนฺติ ฯ
เอวํ   วเทนฺติ   นาวุโส   ลพฺภา  ภิกฺขูหิ  อาวรณํ  กตนฺติ  ฯ  มนุสฺสา
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ  นาม  ภทนฺตา  สามเณรานํ
มุขทฺวาริกํ    อาหารํ   อาวรณํ   กริสฺสนฺตีติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   น  ภิกฺขเว  มุขทฺวาริโก  อาหาโร  อาวรณํ  กาตพฺโพ
โย กเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
                             ทณฺฑกมฺมวตฺถุ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๒๒]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  อุปชฺฌาเย
อนาปุจฺฉา   สามเณรานํ   อาวรณํ   กโรนฺติ   ฯ  อุปชฺฌายา  คเวสนฺติ
กถํ   นุ   โข  อมฺหากํ  สามเณรา  น  ทิสฺสนฺตีติ  ฯ  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ
ฉพฺพคฺคิเยหิ    อาวุโส    ภิกฺขูหิ    อาวรณํ   กตนฺติ   ฯ   อุปชฺฌายา
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   ฉพฺพคฺคิยา   ภิกฺขู
อเมฺห   อนาปุจฺฉา   อมฺหากํ   สามเณรานํ   อาวรณํ   กริสฺสนฺตีติ   ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  อุปชฺฌาเย  อนาปุจฺฉา
อาวรณํ กาตพฺพํ โย กเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๒๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู เถรานํ ภิกฺขูนํ
สามเณเร    อปลาเฬนฺติ    เถรา    สามํ   ทนฺตกฏฺฐมฺปิ   มุโขทกมฺปิ
คณฺหนฺตา   กิลมนฺติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
อญฺญสฺส     ปริสา    อปลาเฬตพฺพา    โย    อปลาเฬยฺย    อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๒๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน อายสฺมโต อุปนนฺทสฺส สกฺยปุตฺตสฺส
กณฺฏโก   นาม   สามเณโร   กณฺฏกึ   นาม   ภิกฺขุนึ  ทูเสสิ  ฯ  ภิกฺขู
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม  สามเณโร  เอวรูปํ
อนาจารํ  อาจริสฺสตีติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว    ทสหงฺเคหิ    สมนฺนาคตํ   สามเณรํ   นาเสตุํ   ปาณาติปาตี
โหติ    อทินฺนาทายี    โหติ    อพฺรหฺมจารี   โหติ   มุสาวาที   โหติ
มชฺชปายี    โหติ    พุทฺธสฺส    อวณฺณํ    ภาสติ    ธมฺมสฺส    อวณฺณํ
ภาสติ   สงฺฆสฺส   อวณฺณํ   ภาสติ   มิจฺฉาทิฏฺฐิโก   โหติ   ภิกฺขุนีทูสโก
โหติ     อนุชานามิ     ภิกฺขเว    อิเมหิ    ทสหงฺเคหิ    สมนฺนาคตํ
สามเณรํ นาเสตุนฺติ ฯ
     [๑๒๕]   เตน   โข   ปน   สมเยน  อญฺญตโร  ปณฺฑโก  ภิกฺขูสุ
ปพฺพชิโต   โหติ   ฯ   โส   ทหเร  ทหเร  ภิกฺขู  อุปสงฺกมิตฺวา  เอวํ
วเทติ   เอถ   มํ   อายสฺมนฺโต   ทูเสถาติ   ฯ   ภิกฺขู   อปสาเทนฺติ
นสฺส   ปณฺฑก   วินสฺส   ปณฺฑก   โก   ตยา  อตฺโถติ  ฯ  โส  ภิกฺขูหิ
อปสาทิโต   มหนฺเต   มหนฺเต   โมลิคลฺเล   สามเณเร   อุปสงฺกมิตฺวา
เอวํ   วเทติ   เอถ   มํ   อายสฺมนฺโต  ๑-  ทูเสถาติ  ฯ  สามเณรา
อปสาเทนฺติ   นสฺส   ปณฺฑก   วินสฺส   ปณฺฑก   โก  ตยา  อตฺโถติ  ฯ
โส   สามเณเรหิ   อปสาทิโต   หตฺถิภณฺเฑ   อสฺสภณฺเฑ   อุปสงฺกมิตฺวา
เอวํ   วเทติ   เอถ  มํ  อาวุโส  ทูเสถาติ  ฯ  หตฺถิภณฺฑา  อสฺสภณฺฑา
ทูเสสุํ      ฯ      เต      อุชฺฌายนฺติ      ขียนฺติ      วิปาเจนฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อาวุโส ฯ
ปณฺฑกา    อิเม   สมณา   สกฺยปุตฺติยา   เยปิ   อิเมสํ   น   ปณฺฑกา
เตปิ  [๑]-  ปณฺฑเก  ทูเสนฺติ  เอวํ  อิเม  สพฺเพ ว อพฺรหฺมจาริโนติ ฯ
อสฺโสสุํ   โข   ภิกฺขู   [๒]-   หตฺถิภณฺฑานํ  อสฺสภณฺฑานํ  อุชฺฌายนฺตานํ
ขียนฺตานํ   วิปาเจนฺตานํ   ฯ   อถโข   เต   ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   ปณฺฑโก   ภิกฺขเว  อนุปสมฺปนโน  น  อุปสมฺปาเทตพฺโพ
อุปสมฺปนฺโน นาเสตพฺโพติ ฯ
     [๑๒๖]   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตโร  ปุราณกุลปุตฺโต
ขีณโกลญฺโญ    สุขุมาโล   โหติ   ฯ   อถโข   ตสฺส   ปุราณกุลปุตฺตสฺส
ขีณโกลญฺญสฺส    เอตทโหสิ    อหํ    โข    สุขุมาโล    น   ปฏิพโล
อนธิคตํ   วา   โภคํ   อธิคนฺตุํ   อธิคตํ  วา  โภคํ  ธาตึ  กาตุํ  เกน
นุ  โข  อหํ  อุปาเยน  สุขํ  ๓-  ชีเวยฺยํ  น  จ  กิลเมยฺยนฺติ ฯ อถโข
ตสฺส    ปุราณกุลปุตฺตสฺส    ขีณโกลญฺญสฺส    เอตทโหสิ    อิเม    โข
สมณา    สกฺยปุตฺติยา   สุขสีลา   สุขสมาจารา   สุโภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา
นีวาเตสุ   สยเนสุ   สยนฺติ   ยนฺนูนาหํ   สามํ  ปตฺตจีวรํ  ปฏิยาเทตฺวา
เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ   วตฺถานิ   อจฺฉาเทตฺวา  อารามํ
คนฺตฺวา   ภิกฺขูหิ   สทฺธึ   สํวเสยฺยนฺติ   ฯ  อถโข  โส  ปุราณกุลปุตฺโต
ขีณโกลญฺโญ   สามํ   ปตฺตจีวรํ   ปฏิยาเทตฺวา   เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา
กาสายานิ  วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา  อารามํ  คนฺตฺวา  ภิกฺขู  อภิวาเทติ ฯ
ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   กติวสฺโสสิ   ตฺวํ   อาวุโสติ  ฯ  กึ  เอตํ  อาวุโส
กติวสฺโส   นามาติ   ฯ   โก   ปน  เต  อาวุโส  อุปชฺฌาโยติ  ฯ  กึ
@เชิงอรรถ:  ม. อิเม ฯ ม. เตสํ ฯ      ม. ยุ. สุขญฺจ ฯ
เอตํ   อาวุโส   อุปชฺฌาโย   นามาติ   ฯ   ภิกฺขู   อายสฺมนฺตํ  อุปาลึ
เอตทโวจุํ    อิงฺฆาวุโส    อุปาลิ    อิมํ   ปพฺพชิตํ   อนุยุญฺชาหีติ   ฯ
อถโข    โส    ปุราณกุลปุตฺโต    ขีณโกลญฺโญ   อายสฺมตา   อุปาลินา
อนุยุญฺชิยมาโน   เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ   ฯ   อายสฺมา   อุปาลิ  ภิกฺขูนํ
เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ   ฯ   ภิกฺขู   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
เถยฺยสํวาสโก     ภิกฺขเว     อนุปสมฺปนฺโน    น    อุปสมฺปาเทตพฺโพ
อุปสมฺปนฺโน    นาเสตพฺโพ    ๑-    ฯ    ติตฺถิยปกฺกนฺตโก    ภิกฺขเว
อนุปสมฺปนฺโน น อุปสมฺปาเทตพฺโพ อุปสมฺปนฺโน นาเสตพฺโพติ ฯ
     [๑๒๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  นาโค  นาคโยนิยา
อฏฺฏิยติ   หรายติ   ชิคุจฺฉติ   ฯ   อถโข   ตสฺส   นาคสฺส  เอตทโหสิ
เกน   นุ   โข   อหํ  อุปาเยน  นาคโยนิยา  จ  ปริมุจฺเจยฺยํ  ขิปฺปญฺจ
มนุสฺสตฺตํ    ปฏิลเภยฺยนฺติ    ฯ   อถโข   ตสฺส   นาคสฺส   เอตทโหสิ
อิเม   โข   สมณา  สกฺยปุตฺติยา  ธมฺมจาริโน  สมจาริโน  พฺรหฺมจาริโน
สจฺจวาทิโน    สีลวนฺโต    กลฺยาณธมฺมา   สเจ   โข   อหํ   สมเณสุ
สกฺยปุตฺติเยสุ    ปพฺพเชยฺยํ    เอวาหํ   นาคโยนิยา   จ   ปริมุจฺเจยฺยํ
ขิปฺปญฺจ  มนุสฺสตฺตํ  ปฏิลเภยฺยนฺติ  ฯ  อถโข  โส  นาโค  มาณวกวณฺเณน
ภิกฺขู    อุปสงฺกมิตฺวา    ปพฺพชฺชํ   ยาจิ   ฯ   ตํ   ภิกฺขู   ปพฺพาเชสุํ
อุปสมฺปาเทสุํ   ฯ   เตน   โข   ปน  สมเยน  โส  นาโค  อญฺญตเรน
ภิกฺขุนา   สทฺธึ   ปจฺจนฺติเม   วิหาเร   ปฏิวสติ  ฯ  อถโข  โส  ภิกฺขุ
รตฺติยา   ปจฺจูสสมยํ   ปจฺจุฏฺฐาย   อชฺโฌกาเส   จงฺกมติ   ฯ   อถโข
@เชิงอรรถ:  ม. อิติสทฺโท ทิสฺสติ ฯ
โส   นาโค   ตสฺส   ภิกฺขุโน   นิกฺขนฺเต  วิสฺสฏฺโฐ  นิทฺทํ  โอกฺกมิ  ฯ
สพฺโพ   วิหาโร   อหินา   ปุณฺโณ   ฯ   วาตปาเนหิ  โภคา  นิกฺขนฺตา
โหนฺติ   ฯ  อถโข  โส  ภิกฺขุ  วิหารํ  ปวิสิสฺสามีติ  กวาฏํ  ปณาเมนฺโต
อทฺทส     สพฺพํ    วิหารํ    อหินา    ปุณฺณํ    วาตปาเนหิ    โภเค
นิกฺขนฺเต   ทิสฺวาน   ภีโต   วิสฺสรมกาสิ   ฯ   ภิกฺขู   อุปธาวิตฺวา  ตํ
ภิกฺขุํ    เอตทโวจุํ    กิสฺส   ตฺวํ   อาวุโส   วิสฺสรมกาสีติ   ฯ   อยํ
อาวุโส    สพฺโพ    วิหาโร    อหินา   ปุณฺโณ   วาตปาเนหิ   โภคา
นิกฺขนฺตาติ   ฯ   อถโข   โส   นาโค   เตน   สทฺเทน   ปฏิพุชฺฌิตฺวา
สเก   อาสเน   นิสีทิ   ฯ  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ  โกสิ  ตฺวํ  อาวุโสติ  ฯ
อหํ ภนฺเต นาโคติ ฯ กิสฺส ปน ตฺวํ อาวุโส เอวรูปมกาสีติ ฯ
     {๑๒๗.๑}   อถโข  โส  นาโค  ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ ภิกฺขู
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อถโข  ภควา เอตสฺมึ นิทาเน เอตสฺมึ
ปกรเณ   ภิกฺขุสงฺฆํ   สนฺนิปาตาเปตฺวา   ตํ   นาคํ   เอตทโวจ  ตุเมฺห
ขฺวตฺถ   ๑-  นาคา  อวิรุฬฺหิธมฺมา  อิมสฺมึ  ธมฺมวินเย  คจฺฉ  ตฺวํ  นาค
ตตฺเถว    จาตุทฺทเส    ปณฺณรเส   อฏฺฐมิยา   จ   ปกฺขสฺส   อุโปสถํ
อุปวส   เอวํ   ตฺวํ   นาคโยนิยา   จ  ปริมุจฺจิสฺสสิ  ขิปฺปญฺจ  มนุสฺสตฺตํ
ปฏิลภิสฺสสีติ   ฯ   อถโข   โส   นาโค   อวิรุฬฺหิธมฺโม  กิราหํ  อิมสฺมึ
ธมฺมวินเยติ   ทุกฺขี   ทุมฺมโน   อสฺสูนิ   ปวตฺตยมาโน   วิสฺสรํ  กริตฺวา
ปกฺกามิ   ฯ   อถโข   ภควา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   เทฺวเม   ภิกฺขเว
ปจฺจยา    นาคสฺส   สภาวปาตุกมฺมาย   ยทา   จ   สชาติยา   เมถุนํ
@เชิงอรรถ:  ม. โขตฺถ ฯ
ธมฺมํ   ปฏิเสวติ   ยทา   จ   วิสฺสฏฺโฐ   นิทฺทํ   โอกฺกมติ  อิเม  โข
ภิกฺขเว   เทฺว   ปจฺจยา   นาคสฺส  สภาวปาตุกมฺมาย  ฯ  ติรจฺฉานคโต
ภิกฺขเว     อนุปสมฺปนฺโน     น     อุปสมฺปาเทตพฺโพ     อุปสมฺปนฺโน
นาเสตพฺโพติ ฯ
     [๑๒๘]   เตน   โข   ปน  สมเยน  อญฺญตโร  มาณวโก  มาตรํ
ชีวิตา   โวโรเปสิ  ฯ  โส  เตน  ปาปเกน  กมฺเมน  อฏฺฏิยติ  หรายติ
ชิคุจฺฉติ   ฯ   อถโข   ตสฺส   มาณวกสฺส   เอตทโหสิ   เกน  นุ  โข
อหํ   อุปาเยน   อิมสฺส   ปาปกสฺส   กมฺมสฺส   นิกฺขนฺตึ  กเรยฺยนฺติ  ฯ
อถโข   ตสฺส   มาณวกสฺส   เอตทโหสิ  อิเม  โข  สมณา  สกฺยปุตฺติยา
ธมฺมจาริโน     สมจาริโน    พฺรหฺมจาริโน    สจฺจวาทิโน    สีลวนฺโต
กลฺยาณธมฺมา   สเจ   โข   อหํ   สมเณสุ   สกฺยปุตฺติเยสุ   ปพฺพเชยฺยํ
เอวาหํ อิมสฺส ปาปกสฺส กมฺมสฺส นิกฺขนฺตึ กเรยฺยนฺติ ฯ
     {๑๒๘.๑}   อถโข   โส  มาณวโก  ภิกฺขู  อุปสงฺกมิตฺวา  ปพฺพชฺชํ
ยาจิ   ฯ   ภิกฺขู  อายสฺมนฺตํ  อุปาลึ  เอตทโวจุํ  ปุพฺเพปิ  โข  อาวุโส
อุปาลิ    นาโค    มาณวกวณฺเณน    ภิกฺขูสุ    ปพฺพชิโต    อิงฺฆาวุโส
อุปาลิ    อิมํ    มาณวกํ   อนุยุญฺชาหีติ   ฯ   อถโข   โส   มาณวโก
อายสฺมตา    อุปาลินา    อนุยุญฺชิยมาโน    เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ   ฯ
อายสฺมา   อุปาลิ   ภิกฺขูนํ   เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ   ฯ  ภิกฺขู  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   มาตุฆาตโก   ภิกฺขเว   อนุปสมฺปนฺโน   น
อุปสมฺปาเทตพฺโพ อุปสมฺปนฺโน นาเสตพฺโพติ ฯ
     [๑๒๙]   เตน   โข   ปน   สมเยน  อญฺญตโร  มาณวโก  ปิตรํ
ชีวิตา   โวโรเปสิ  ฯ  โส  เตน  ปาปเกน  กมฺเมน  อฏฺฏิยติ  หรายติ
ชิคุจฺฉติ   ฯ   อถโข   ตสฺส   มาณวกสฺส   เอตทโหสิ   เกน  นุ  โข
อหํ   อุปาเยน   อิมสฺส   ปาปกสฺส   กมฺมสฺส   นิกฺขนฺตึ  กเรยฺยนฺติ  ฯ
อถโข   ตสฺส   มาณวกสฺส   เอตทโหสิ  อิเม  โข  สมณา  สกฺยปุตฺติยา
ธมฺมจาริโน     สมจาริโน    พฺรหฺมจาริโน    สจฺจวาทิโน    สีลวนฺโต
กลฺยาณธมฺมา   สเจ   โข   อหํ   สมเณสุ   สกฺยปุตฺติเยสุ   ปพฺพเชยฺยํ
เอวาหํ   อิมสฺส   ปาปกสฺส   กมฺมสฺส   นิกฺขนฺตึ  กเรยฺยนฺติ  ฯ  อถโข
โส    มาณวโก    ภิกฺขู   อุปสงฺกมิตฺวา   ปพฺพชฺชํ   ยาจิ   ฯ   ภิกฺขู
อายสฺมนฺตํ   อุปาลึ   เอตทโวจุํ   ปุพฺเพปิ  โข  อาวุโส  อุปาลิ  นาโค
มาณวกวณฺเณน     ภิกฺขูสุ     ปพฺพชิโต    อิงฺฆาวุโส    อุปาลิ    อิมํ
มาณวกํ    อนุยุญฺชาหีติ    ฯ    อถโข    โส   มาณวโก   อายสฺมตา
อุปาลินา   อนุยุญฺชิยมาโน   เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ  ฯ  อายสฺมา  อุปาลิ
ภิกฺขูนํ  เอตมตฺถํ  อาโรเจสิ  ฯ  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯ
ปิตุฆาตโก     ภิกฺขเว     อนุปสมฺปนฺโน     น     อนุปสมฺปาเทตพฺโพ
อุปสมฺปนฺโน นาเสตพฺโพติ ฯ
     [๑๓๐]   เตน   โข   ปน   สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  สาเกตา
สาวตฺถึ    อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา    โหนฺติ    ฯ   อนฺตรามคฺเค   โจรา
นิกฺขมิตฺวา   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   อจฺฉินฺทึสุ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   หนึสุ  ฯ
สาวตฺถิยา   ราชภฏา   นิกฺขมิตฺวา   เอกจฺเจ   โจเร   อคฺคเหสุํ   ฯ
เอกจฺเจ   โจรา   ปลายึสุ   ฯ   เย   เต   ปลายึสุ   เต   ภิกฺขูสุ
ปพฺพชึสุ   ฯ   เย   เต   คหิตา   เต  วธาย  โอนียนฺติ  ฯ  อทฺทสํสุ
โข    เต   ปพฺพชิตา   เต   โจเร   วธาย   โอนียมาเน   ทิสฺวาน
เอวมาหํสุ   สาธุ   โข  มยํ  ปลายิมฺหา  สจชฺช  ๑-  มยํ  คเยฺหยฺยาม
มยมฺปิ   เอวเมว   หญฺเญยฺยามาติ   ฯ   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   กึ   ปน
ตุเมฺห   อาวุโส  อกตฺถาติ  ฯ  อถโข  เต  ปพฺพชิตา  ภิกฺขูนํ  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   ภิกฺขู   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  อรหนฺโต
เอเต    ภิกฺขเว    ภิกฺขู    อรหนฺตฆาตโก    ภิกฺขเว   อนุปสมฺปนฺโน
น อุปสมฺปาเทตพฺโพ อุปสมฺปนฺโน นาเสตพฺโพติ ฯ
     [๑๓๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขุนิโย  สาเกตา
สาวตฺถึ    อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา    โหนฺติ    ฯ   อนฺตรามคฺเค   โจรา
นิกฺขมิตฺวา    เอกจฺจา    ภิกฺขุนิโย    อจฺฉินฺทึสุ   เอกจฺจา   ภิกฺขุนิโย
ทูเสสุํ  ฯ  สาวตฺถิยา  ราชภฏา  นิกฺขมิตฺวา  เอกจฺเจ โจเร อคฺคเหสุํ ฯ
เอกจฺเจ  โจรา  ปลายึสุ  ฯ  เย  เต  ปลายึสุ  เต  ภิกฺขูสุ ปพฺพชึสุ ฯ
เย   เต  คหิตา  เต  วธาย  โอนียนฺติ  ฯ  อทฺทสํสุ  โข  เต  [๒]-
ปพฺพชิตา   เต   โจเร  วธาย  โอนียมาเน  ทิสฺวาน  เอวมาหํสุ  สาธุ
โข   มยํ   ปลายิมฺหา   สจชฺช   มยํ   คเยฺหยฺยาม   มยมฺปิ  เอวเมว
หญฺเญยฺยามาติ    ฯ   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   กึ   ปน   ตุเมฺห   อาวุโส
อกตฺถาติ   ฯ   อถโข  เต  ปพฺพชิตา  ภิกฺขูนํ  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
ภิกฺขู     ภควโต     เอตมตฺถํ     อาโรเจสุํ     ฯ     ภิกฺขุนีทูสโก
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สจา จ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ     ม. ปลายิตฺวา ฯ
ภิกฺขเว     อนุปสมฺปนฺโน     น     อุปสมฺปาเทตพฺโพ     อุปสมฺปนฺโน
นาเสตพฺโพ  ฯ  สงฺฆเภทโก  ภิกฺขเว  อนุปสมฺปนฺโน  น อุปสมฺปาเทตพฺโพ
อุปสมฺปนฺโน   นาเสตพฺโพ   ฯ   โลหิตุปฺปาทโก   ภิกฺขเว  อนุปสมฺปนฺโน
น อุปสมฺปาเทตพฺโพ อุปสมฺปนฺโน นาเสตพฺโพติ ฯ
     [๑๓๒]   เตน   โข   ปน   สมเยน  อญฺญตโร  อุภโตพฺยญฺชนโก
ภิกฺขูสุ   ปพฺพชิโต   โหติ   ฯ   โส  กโรติปิ  การาเปติปิ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ   ฯ   อุภโตพฺยญฺชนโก   ภิกฺขเว   อนุปสมฺปนฺโน
น อุปสมฺปาเทตพฺโพ อุปสมฺปนฺโน นาเสตพฺโพติ ฯ
     [๑๓๓]   เตน  โข  ปน สมเยน ภิกฺขู อนุปชฺฌายกํ อุปสมฺปาเทนฺติ ฯ
ภควโต    เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ    ฯ   น   ภิกฺขเว   อนุปชฺฌายโก
อุปสมฺปาเทตพฺโพ    โย    อุปสมฺปาเทยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ
เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  สงฺเฆน  อุปชฺฌาเยน  อุปสมฺปาเทนฺติ  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  น  ภิกฺขเว  สงฺเฆน  อุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทตพฺโพ    โย    อุปสมฺปาเทยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ
เตน   โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  คเณน  อุปชฺฌาเยน  อุปสมฺปาเทนฺติ  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น  ภิกฺขเว  คเณน  อุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทตพฺโพ โย อุปสมฺปาเทยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๓๓.๑}   เตน   โข   ปน   สมเยน   ภิกฺขู  ปณฺฑกุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทนฺติ ฯเปฯ เถยฺยสํวาสกุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทนฺติ    ฯ    ติตฺถิยปกฺกนฺตกุปชฺฌาเยน    อุปสมฺปาเทนฺติ    ฯ
ติรจฺฉานคตุปชฺฌาเยน     อุปสมฺปาเทนฺติ     ฯ     มาตุฆาตกุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทนฺติ     ฯ     ปิตุฆาตกุปชฺฌาเยน     อุปสมฺปาเทนฺติ     ฯ
อรหนฺตฆาตกุปชฺฌาเยน     อุปสมฺปาเทนฺติ     ฯ    ภิกฺขุนีทูสกุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทนฺติ     ฯ     สงฺฆเภทกุปชฺฌาเยน     อุปสมฺปาเทนฺติ    ฯ
โลหิตุปฺปาทกุปชฺฌาเยน    อุปสมฺปาเทนฺติ    ฯ   อุภโตพฺยญฺชนกุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  น  ภิกฺขเว
ปณฺฑกุปชฺฌาเยน     อุปสมฺปาเทตพฺโพ     น     เถยฺยสํวาสกุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทตพฺโพ     น    ติตฺถิยปกฺกนฺตกุปชฺฌาเยน    อุปสมฺปาเทตพฺโพ
น   ติรจฺฉานคตุปชฺฌาเยน   อุปสมฺปาเทตพฺโพ   น   มาตุฆาตกุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทตพฺโพ      น      ปิตุฆาตกุปชฺฌาเยน     อุปสมฺปาเทตพฺโพ
น   อรหนฺตฆาตกุปชฺฌาเยน   อุปสมฺปาเทตพฺโพ   น  ภิกฺขุนีทูสกุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทตพฺโพ    น    สงฺฆเภทกุปชฺฌาเยน    อุปสมฺปาเทตพฺโพ   น
โลหิตุปฺปาทกุปชฺฌเยน    อุปสมฺปาเทตพฺโพ   น   อุภโตพฺยญฺชนกุปชฺฌาเยน
อุปสมฺปาเทตพฺโพ โย อุปสมฺปาเทยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๓๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  อปตฺตกํ  อุปสมฺปาเทนฺติ
หตฺเถสุ   ปิณฺฑาย   จรนฺติ   ฯ  มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
เสยฺยถาปิ  ติตฺถิยาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
อปตฺตโก     อุปสมฺปาเทตพฺโพ     โย     อุปสมฺปาเทยฺย     อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ    ฯ    เตน    โข    ปน    สมเยน   ภิกฺขู   อจีวรกํ
อุปสมฺปาเทนฺติ   ฯ   นคฺคา   ปิณฺฑาย   จรนฺติ  ฯ  มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ    วิปาเจนฺติ   เสยฺยถาปิ   ติตฺถิยาติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ    ฯ    น    ภิกฺขเว   อจีวรโก   อุปสมฺปาเทตพฺโพ   โย
อุปสมฺปาเทยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๓๔.๑}   เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู อปตฺตจีวรกํ อุปสมฺปาเทนฺติ ฯ
นคฺคา   หตฺเถสุ   ปิณฺฑาย   จรนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ   เสยฺยถาปิ  ติตฺถิยาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น    ภิกฺขเว   อปตฺตจีวรโก   อุปสมฺปาเทตพฺโพ   โย   อุปสมฺปาเทยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๓๔.๒}   เตน   โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ยาจิตเกน  ปตฺเตน
อุปสมฺปาเทนฺติ    ฯ    อุปสมฺปนฺเน    ปตฺตํ   ปฏิหรนฺติ   ฯ   หตฺเถสุ
ปิณฺฑาย    จรนฺติ    ฯ    มนุสฺสา    อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ
เสยฺยถาปิ  ติตฺถิยาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
ยาจิตเกน     ปตฺเตน     อุปสมฺปาเทตพฺโพ     โย    อุปสมฺปาเทยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๓๔.๓}   เตน   โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ยาจิตเกน  จีวเรน
อุปสมฺปาเทนฺติ    ฯ    อุปสมฺปนฺเน    จีวรํ    ปฏิหรนฺติ   ฯ   นคฺคา
ปิณฺฑาย    จรนฺติ    ฯ    มนุสฺสา    อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ
เสยฺยถาปิ  ติตฺถิยาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
ยาจิตเกน     จีวเรน     อุปสมฺปาเทตพฺโพ     โย    อุปสมฺปาเทยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๓๔.๔}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ยาจิตเกน ปตฺตจีวเรน
อุปสมฺปาเทนฺติ    ฯ   อุปสมฺปนฺเน   ปตฺตจีวรํ   ปฏิหรนฺติ   ฯ   นคฺคา
หตฺเถสุ   ปิณฺฑาย   จรนฺติ   ฯ  มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
เสยฺยถาปิ  ติตฺถิยาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
ยาจิตเกน    ปตฺตจีวเรน    อุปสมฺปาเทตพฺโพ    โย    อุปสมฺปาเทยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
                     นอุปสมฺปาเทตพฺพกวีสติวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๓๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  หตฺถจฺฉินฺนํ  ปพฺพาเชนฺติ
ฯเปฯ   ปาทจฺฉินฺนํ   ปพฺพาเชนฺติ   ฯ   หตฺถปาทจฺฉินฺนํ  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ
กณฺณจฺฉินฺนํ   ปพฺพาเชนฺติ  ฯ  นาสจฺฉินฺนํ  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ  กณฺณนาสจฺฉินฺนํ
ปพฺพาเชนฺติ  ฯ  องฺคุลิจฺฉินฺนํ  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ  อฬจฺฉินฺนํ  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ
กณฺฑรจฺฉินฺนํ    ปพฺพาเชนฺติ    ฯ   ผณหตฺถกํ   ปพฺพาเชนฺติ   ฯ   ขุชฺชํ
ปพฺพาเชนฺติ  ฯ  วามนํ  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ  คลคณฺฑิกํ  ๑-  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ
ลกฺขณาหตํ    ปพฺพาเชนฺติ    ฯ    กสาหตํ   ปพฺพาเชนฺติ   ฯ   ลิขิตกํ
ปพฺพาเชนฺติ   ฯ   สีปทึ   ปพฺพาเชนฺติ   ฯ   ปาปโรคึ  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ
ปริสทูสกํ  ๒-  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ  กาณํ  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ กุณึ ปพฺพาเชนฺติ ฯ
ขญฺชํ    ปพฺพาเชนฺติ    ฯ    ปกฺขหตํ   ปพฺพาเชนฺติ   ฯ   ฉินฺนิริยาปถํ
ปพฺพาเชนฺติ   ฯ   ชราทุพฺพลํ   ปพฺพาเชนฺติ   ฯ  อนฺธํ  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ
มูคํ   ปพฺพาเชนฺติ   ฯ  พธิรํ  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ  อนฺธมูคํ  ปพฺพาเชนฺติ  ฯ
อนฺธพธิรํ   ปพฺพาเชนฺติ   ฯ   มูคพธิรํ   ปพฺพาเชนฺติ   ฯ   อนฺธมูคพธิรํ
ปพฺพาเชนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ น ภิกฺขเว หตฺถจฺฉินฺโน
@เชิงอรรถ:  สี. ม. ยุ. คลคณฺฑึ ฯ       อฏฺฐกถา. ปริสทูสนํ ฯ
ปพฺพาเชตพฺโพ   น   ปาทจฺฉินฺโน   ปพฺพาเชตพฺโพ   น  หตฺถปาทจฺฉินฺโน
ปพฺพาเชตพฺโพ    น    กณฺณจฺฉินฺโน   ปพฺพาเชตพฺโพ   น   นาสจฺฉินฺโน
ปพฺพาเชตพฺโพ   น   กณฺณนาสจฺฉินฺโน   ปพฺพาเชตพฺโพ  น  องฺคุลิจฺฉินฺโน
ปพฺพาเชตพฺโพ    น    อฬจฺฉินฺโน   ปพฺพาเชตพฺโพ   น   กณฺฑรจฺฉินฺโน
ปพฺพาเชตพฺโพ  น  ผณหตฺถโก  ปพฺพาเชตพฺโพ  น  ขุชฺโช  ปพฺพาเชตพฺโพ
น  วามโน  ปพฺพาเชตพฺโพ  น  คลคณฺฑิโก  ปพฺพาเชตพฺโพ น ลกฺขณาหโต
ปพฺพาเชตพฺโพ  น  กสาหโต  ปพฺพาเชตพฺโพ  น  ลิขิตโก  ปพฺพาเชตพฺโพ
น   สีปที   ปพฺพาเชตพฺโพ  น  ปาปโรคี  ปพฺพาเชตพฺโพ  น  ปริสทูสโก
ปพฺพาเชตพฺโพ   น   กาโณ   ปพฺพาเชตพฺโพ   น   กุณี  ปพฺพาเชตพฺโพ
น  ขญฺโช  ปพฺพาเชตพฺโพ  น  ปกฺขหโต  ปพฺพาเชตพฺโพ  น ฉินฺนิริยาปโถ
ปพฺพาเชตพฺโพ  น  ชราทุพฺพโล  ปพฺพาเชตพฺโพ  น  อนฺโธ ปพฺพาเชตพฺโพ
น   มูโค   ปพฺพาเชตพฺโพ   น   พธิโร   ปพฺพาเชตพฺโพ  น  อนฺธมูโค
ปพฺพาเชตพฺโพ    น    อนฺธพธิโร    ปพฺพาเชตพฺโพ    น    มูคพธิโร
ปพฺพาเชตพฺโพ   น   อนฺธมูคพธิโร   ปพฺพาเชตพฺโพ   โย   ปพฺพาเชยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
                     นปพฺพาเชตพฺพทฺวตฺตึสวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                          ทายชฺชภาณวารํ นิฏฺฐิตํ นวมํ ฯ
     [๑๓๖]   เตน   โข   ปน   สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  อลชฺชีนํ
นิสฺสยํ   เทนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
อลชฺชีนํ   นิสฺสโย   ทาตพฺโพ   โย   ทเทยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺสาติ  ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน   ภิกฺขู  อลชฺชีนํ  นิสฺสาย  วสนฺติ  ฯ  เตปิ
นจิรสฺเสว    อลชฺชิโน    โหนฺติ   ปาปภิกฺขู   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว  อลชฺชีนํ  นิสฺสาย  วตฺถพฺพํ  โย  วเสยฺย
อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺสาติ    ฯ    อถโข   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   ภควตา
ปญฺญตฺตํ    น   อลชฺชีนํ   นิสฺสโย   ทาตพฺโพ   น   อลชฺชีนํ   นิสฺสาย
วตฺถพฺพนฺติ   กถํ   นุ   โข   มยํ   ชาเนยฺยาม   ลชฺชึ   วา   อลชฺชึ
วาติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว
จตูหปญฺจาหํ อาคเมตุํ ยาว ภิกฺขุสภาคตํ ชานามีติ ฯ
     [๑๓๗]   เตน   โข   ปน   สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  โกสเลสุ
ชนปเทสุ    อทฺธานมคฺคปฏิปนฺโน   โหติ   ฯ   อถโข   ตสฺส   ภิกฺขุโน
เอตทโหสิ     ภควตา     ปญฺญตฺตํ     น    อนิสฺสิเตน    วตฺถพฺพนฺติ
อหญฺจมฺหิ   นิสฺสยกรณีโย   อทฺธานมคฺคปฏิปนฺโน   กถํ   นุ   โข   มยา
ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ
ภิกฺขเว     อทฺธานมคฺคปฏิปนฺเนน     ภิกฺขุนา    นิสฺสยํ    อลภมาเนน
อนิสฺสิเตน วตฺถุนฺติ ฯ
     [๑๓๘]   เตน  โข  ปน  สมเยน  เทฺว  ภิกฺขู  โกสเลสุ ชนปเทสุ
อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา   โหนฺติ   ฯ   เต  อญฺญตรํ  อาวาสํ  อุปคจฺฉึสุ  ฯ
ตตฺถ  เอโก  ภิกฺขุ  คิลาโน  โหติ  ฯ  อถโข  ตสฺส  คิลานสฺส  ภิกฺขุโน
@เชิงอรรถ:  ม. ปาปกา ภิกฺขู ฯ
เอตทโหสิ     ภควตา     ปญฺญตฺตํ     น    อนิสฺสิเตน    วตฺถพฺพนฺติ
อหญฺจมฺหิ  นิสฺสยกรณีโย  คิลาโน  กถํ  นุ  โข  มยา  ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ
ภควโต     เอตมตฺถํ     อาโรเจสุํ     ฯ     อนุชานามิ    ภิกฺขเว
คิลาเนน ภิกฺขุนา นิสฺสยํ อลภมาเนน อนิสฺสิเตน วตฺถุนฺติ ฯ
     {๑๓๘.๑}   อถโข  ตสฺส คิลานุปฏฺฐากสฺส ภิกฺขุโน เอตทโหสิ ภควตา
ปญฺญตฺตํ    น    อนิสฺสิเตน    วตฺถพฺพนฺติ    อหญฺจมฺหิ    นิสฺสยกรณีโย
อยญฺจ   ภิกฺขุ   คิลาโน   กถํ   นุ   โข   มยา   ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ   ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  คิลานุปฏฺฐาเกน
ภิกฺขุนา นิสฺสยํ อลภมาเนน ยาจิยมาเนน อนิสฺสิเตน วตฺถุนฺติ ฯ
     {๑๓๘.๒}   เตน  โข  ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ อรญฺเญ วิหรติ ฯ
ตสฺส  จ  ตสฺมึ  เสนาสเน  ผาสุ  โหติ ฯ อถโข ตสฺส ภิกฺขุโน เอตทโหสิ
ภควตา   ปญฺญตฺตํ   น   อนิสฺสิเตน  วตฺถพฺพนฺติ  อหญฺจมฺหิ  นิสฺสยกรณีโย
อรญฺเญ  วิหรามิ  มยฺหญฺจ  อิมสฺมึ  เสนาสเน  ผาสุ  โหติ  กถํ  นุ  โข
มยา   ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว    อารญฺญเกน   ภิกฺขุนา   ผาสุวิหารํ   สลฺลกฺเขนฺเตน   นิสฺสยํ
อลภมาเนน    อนิสฺสิเตน    วตฺถุํ    ยทา    ปฏิรูโป    นิสฺสยทายโก
อาคจฺฉิสฺสติ ตสฺส นิสฺสาย วสิสฺสามีติ ฯ
     [๑๓๙]   เตน   โข   ปน   สมเยน   อายสฺมโต  มหากสฺสปสฺส
อุปสมฺปทาเปกฺโข   โหติ   ฯ  อถโข  อายสฺมา  มหากสฺสโป  อายสฺมโต
อานนฺทสฺส    สนฺติเก    ทูตํ    ปาเหสิ    อาคจฺฉตุ   อานนฺโท   อิมํ
อนุสฺสาเวสฺสตีติ  ๑-  ฯ  อายสฺมา  อานนฺโท  เอวมาห  นาหํ  อุสฺสหามิ
เถรสฺส  นามํ  คเหตุํ  ครุ  เม เถโรติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว โคตฺเตนปิ อนุสฺสาเวตุนฺติ ฯ
     [๑๔๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อายสฺมโต  มหากสฺสปสฺส  เทฺว
อุปสมฺปทาเปกฺขา   โหนฺติ  ฯ  เต  วิวทนฺติ  อหํ  ปฐมํ  อุปสมฺปชฺชิสฺสามิ
อหํ   ปฐมํ   อุปสมฺปชฺชิสฺสามีติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ  ภิกฺขเว  เทฺว  เอกานุสฺสาวเน  กาตุนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน
สมเยน    สมฺพหุลานํ   เถรานํ   อุปสมฺปทาเปกฺขา   โหนฺติ   ฯ   เต
วิวทนฺติ   อหํ   ปฐมํ  อุปสมฺปชฺชิสฺสามิ  อหํ  ปฐมํ  อุปสมฺปชฺชิสฺสามีติ  ฯ
เถรา  เอวมาหํสุ  หนฺท มยํ อาวุโส สพฺเพ ว เอกานุสฺสาวเน กโรมาติ ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว  เทฺว  ตโย
เอกานุสฺสาวเน   กาตุํ   ตญฺจ   โข   เอเกน  อุปชฺฌาเยน  น  เตฺวว
นานุปชฺฌาเยนาติ ฯ
     [๑๔๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อายสฺมา กุมารกสฺสโป คพฺภวีโส
อุปสมฺปนฺโน   โหติ   ฯ   อถโข  อายสฺมโต  กุมารกสฺสปสฺส  เอตทโหสิ
ภควตา    ปญฺญตฺตํ    น   อูนวีสติวสฺโส   ปุคฺคโล   อุปสมฺปาเทตพฺโพติ
อหญฺจมฺหิ     คพฺภวีโส     อุปสมฺปนฺโน    อุปสมฺปนฺโน    นุ    โขมฺหิ
น   นุ   โข   อุปสมฺปนฺโนติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  ยํ
ภิกฺขเว    มาตุ    กุจฺฉิสฺมึ   ปฐมํ   จิตฺตํ   อุปฺปนฺนํ   ปฐมํ   วิญฺญาณํ
@เชิงอรรถ:  สี. ม. อนุสาเวสฺสตูติ ฯ
ปาตุภูตํ   ตทุปาทาย   สาวสฺส   ชาติ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   คพฺภวีสํ
อุปสมฺปาเทตุนฺติ ฯ
     [๑๔๒]   เตน  โข ปน สมเยน [๑]- อุปสมฺปนฺนา ทิสฺสนฺติ กุฏฺฐิกาปิ
คณฺฑิกาปิ   กิลาสิกาปิ   โสสิกาปิ   อปมาริกาปิ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อุปสมฺปาเทนฺเตน   เตรส  ๒-
อนฺตรายิเก   ธมฺเม   ปุจฺฉิตุํ   ฯ   เอวญฺจ   ปน  ภิกฺขเว  ปุจฺฉิตพฺโพ
สนฺติ    เต   เอวรูปา   อาพาธา   กุฏฺฐํ   คณฺโฑ   กิลาโส   โสโส
อปมาโร    มนุสฺโสสิ   ปุริโสสิ   ภุชิสฺโสสิ   อนโณสิ   นสิ   ราชภโฏ
อนุญฺญาโตสิ       มาตาปิตูหิ      ปริปุณฺณวีสติวสฺโสสิ      ปริปุณฺณนฺเต
ปตฺตจีวรํ กินฺนาโมสิ ๓- โกนาโม ๔- เต อุปชฺฌาโยติ ฯ
     {๑๔๒.๑}   เตน  โข ปน สมเยน ภิกฺขู อนนุสิฏฺเฐ อุปสมฺปทาเปกฺเข
อนฺตรายิเก   ธมฺเม   ปุจฺฉนฺติ   ฯ  อุปสมฺปทาเปกฺขา  วิตฺถายนฺติ  มงฺกู
โหนฺติ น สกฺโกนฺติ วิสฺสชฺเชตุํ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๑๔๒.๒}   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ปฐมํ   อนุสาสิตฺวา   ปจฺฉา
อนฺตรายิเก   ธมฺเม   ปุจฺฉิตุนฺติ  ฯ  ตตฺเถว  สงฺฆมชฺเฌ  อนุสาสนฺติ  ฯ
อุปสมฺปทาเปกฺขา   ตเถว   วิตฺถายนฺติ   มงฺกู   โหนฺติ   น   สกฺโกนฺติ
วิสฺสชฺเชตุํ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๑๔๒.๓}   อนุชานามิ    ภิกฺขเว    เอกมนฺตํ    อนุสาสิตฺวา
สงฺฆมชฺเฌ    อนฺตรายิเก    ธมฺเม    ปุจฺฉิตุํ    ฯ    เอวญฺจ    ปน
ภิกฺขเว   อนุสาสิตพฺโพ   ฯ   ปฐมํ   อุปชฺฌํ  คาหาเปตพฺโพ  ฯ  อุปชฺฌํ
@เชิงอรรถ:  โป. ภิกฺขู ฯ  ยุ. ตสฺส ฯ  ม. ยุ. กึนาโม โส ฯ  โก นามาติ อมฺหากํ รุจิ ฯ
คาหาเปตฺวา   ปตฺตจีวรํ   อาจิกฺขิตพฺพํ   อยนฺเต   ปตฺโต  อยํ  สงฺฆาฏิ
อยํ  อุตฺตราสงฺโค  อยํ  อนฺตรวาสโก  คจฺฉ  อมุมฺหิ โอกาเส ติฏฺฐาหีติ ฯ
พาลา     อพฺยตฺตา     อนุสาสนฺติ     ทุรนุสิฏฺฐา    อุปสมฺปทาเปกฺขา
วิตฺถายนฺติ   มงฺกู   โหนฺติ   น   สกฺโกนฺติ   วิสฺสชฺเชตุํ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  พาเลน  อพฺยตฺเตน  อนุสาสิตพฺโพ
โย อนุสาเสยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๑๔๒.๔}   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   พฺยตฺเตน   ภิกฺขุนา  ปฏิพเลน
อนุสาสิตุนฺติ    ฯ    อสมฺมตา    อนุสาสนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ  น  ภิกฺขเว  อสมฺมเตน  อนุสาสิตพฺโพ  โย  อนุสาเสยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๑๔๒.๕}   อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สมฺมเตน  อนุสาสิตุํ  ฯ  เอวญฺจ
ปน   ภิกฺขเว   สมฺมนฺนิตพฺโพ   ฯ   อตฺตนา   ว  อตฺตานํ  สมฺมนฺนิตพฺพํ
ปเรน   วา   ปโร   สมฺมนฺนิตพฺโพ   ฯ   กถญฺจ  อตฺตนา  ว  อตฺตานํ
สมฺมนฺนิตพฺพํ ฯ พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๔๒.๖}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนาโม  อิตฺถนฺนามสฺส
อายสฺมโต  อุปสมฺปทาเปกฺโข  ฯ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ  อหํ อิตฺถนฺนามํ
อนุสาเสยฺยนฺติ   ฯ  เอวํ  อตฺตนา  ว  อตฺตานํ  สมฺมนฺนิตพฺพํ  ฯ  กถญฺจ
ปเรน   ปโร   สมฺมนฺนิตพฺโพ   ฯ  พฺยตฺเตน  ภิกฺขุนา  ปฏิพเลน  สงฺโฆ
ญาเปตพฺโพ
     {๑๔๒.๗}   สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ อิตฺถนฺนาโม อิตฺถนฺนามสฺส อายสฺมโต
อุปสมฺปทาเปกฺโข   ๑-  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ  อิตฺถนฺนาโม  อิตฺถนฺนามํ
@เชิงอรรถ:  อุปสมฺปทาเปโขติ วา ปาโฐ ฯ
อนุสาเสยฺยาติ  ฯ  เอวํ  ปเรน  ปโร  สมฺมนฺนิตพฺโพ  ฯ  เตน สมฺมเตน
ภิกฺขุนา     อุปสมฺปทาเปกฺโข     อุปสงฺกมิตฺวา    เอวมสฺส    วจนีโย
สุณสิ    อิตฺถนฺนาม   อยนฺเต   สจฺจกาโล   ภูตกาโล   ยํ   ชาตํ   ตํ
สงฺฆมชฺเฌ    ปุจฺฉนฺเต    สนฺตํ    อตฺถีติ    วตฺตพฺพํ   อสนฺตํ   นตฺถีติ
วตฺตพฺพํ    มา   โข   วิตฺถาสิ   มา   โข   มงฺกุ   อโหสิ   เอวนฺตํ
ปุจฺฉิสฺสนฺติ    สนฺติ    เต    เอวรูปา    อาพาธา    กุฏฺฐํ    คณฺโฑ
กิลาโส   โสโส   อปมาโร   มนุสฺโสสิ   ปุริโสสิ   ภุชิสฺโสสิ   อนโณสิ
นสิ     ราชภโฏ     อนุญฺญาโตสิ     มาตาปิตูหิ    ปริปุณฺณวีสติวสฺโสสิ
ปริปุณฺณนฺเต   ปตฺตจีวรํ   กินฺนาโมสิ   โกนาโม   เต   อุปชฺฌาโยติ  ฯ
เอกโต อาคจฺฉนฺติ ๑- ฯ น [๒]- เอกโต อาคนฺตพฺพํ ฯ
     {๑๔๒.๘}   อนุสาสเกน  ปฐมตรํ  อาคนฺตฺวา  สงฺโฆ  ญาเปตพฺโพ
สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อิตฺถนฺนาโม   อิตฺถนฺนามสฺส  อายสฺมโต
อุปสมฺปทาเปกฺโข   ฯ  อนุสิฏฺโฐ  โส  มยา  ฯ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
อิตฺถนฺนาโม  อาคจฺเฉยฺยาติ  ฯ อาคจฺฉาหีติ วตฺตพฺโพ ฯ เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ
การาเปตฺวา   ภิกฺขูนํ   ปาเท   วนฺทาเปตฺวา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทาเปตฺวา
อญฺชลึ    ปคฺคณฺหาเปตฺวา    อุปสมฺปทํ    ยาจาเปตพฺโพ    สงฺฆมฺภนฺเต
อุปสมฺปทํ   ยาจามิ  อุลฺลุมฺปตุ  มํ  ภนฺเต  สงฺโฆ  อนุกมฺปํ  อุปาทาย  ฯ
ทุติยมฺปิ   ภนฺเต  สงฺฆํ  อุปสมฺปทํ  ยาจามิ  อุลฺลุมฺปตุ  มํ  ภนฺเต  สงฺโฆ
อนุกมฺปํ  อุปาทาย  ฯ  ตติยมฺปิ  ภนฺเต  สงฺฆํ  อุปสมฺปทํ ยาจามิ อุลฺลุมฺปตุ
@เชิงอรรถ:  อิทํ ปาฐทฺวยํ อนฺตรา ปกฺขิตฺตํ วิย ขายติ ฯ   ม. ภิกฺขเว ฯ
มํ   ภนฺเต   สงฺโฆ   อนุกมฺปํ   อุปาทายาติ   ฯ   พฺยตฺเตน   ภิกฺขุนา
ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๔๒.๙}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต สงฺโฆ อยํ อิตฺถนฺนาโม อิตฺถนฺนามสฺส
อายสฺมโต  อุปสมฺปทาเปกฺโข  ฯ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ  อหํ อิตฺถนฺนามํ
อนฺตรายิเก  ธมฺเม  ปุจฺเฉยฺยนฺติ  ฯ  สุณสิ  อิตฺถนฺนาม อยนฺเต สจฺจกาโล
ภูตกาโล   ยํ  ชาตํ  ตํ  ปุจฺฉามิ  สนฺตํ  อตฺถีติ  วตฺตพฺพํ  อสนฺตํ  นตฺถีติ
วตฺตพฺพํ   สนฺติ  เต  เอวรูปา  อาพาธา  กุฏฺฐํ  คณฺโฑ  กิลาโส  โสโส
อปมาโร    มนุสฺโสสิ   ปุริโสสิ   ภุชิสฺโสสิ   อนโณสิ   นสิ   ราชภโฏ
อนุญฺญาโตสิ       มาตาปิตูหิ      ปริปุณฺณวีสติวสฺโสสิ      ปริปุณฺณนฺเต
ปตฺตจีวรํ    กินฺนาโมสิ   โกนาโม   เต   อุปชฺฌาโยติ   ฯ   พฺยตฺเตน
ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๔๒.๑๐}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อยํ   อิตฺถนฺนาโม
อิตฺถนฺนามสฺส       อายสฺมโต       อุปสมฺปทาเปกฺโข       ปริสุทฺโธ
อนฺตรายิเกหิ   ธมฺเมหิ   ฯ   ปริปุณฺณสฺส   ปตฺตจีวรํ   ฯ   อิตฺถนฺนาโม
สงฺฆํ    อุปสมฺปทํ    ยาจติ    อิตฺถนฺนาเมน    อุปชฺฌาเยน   ฯ   ยทิ
สงฺฆสฺส      ปตฺตกลฺลํ      สงฺโฆ      อิตฺถนฺนามํ     อุปสมฺปาเทยฺย
อิตฺถนฺนาเมน อุปชฺฌาเยน ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๔๒.๑๑}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อยํ   อิตฺถนฺนาโม
อิตฺถนฺนามสฺส       อายสฺมโต       อุปสมฺปทาเปกฺโข       ปริสุทฺโธ
อนฺตรายิเกหิ   ธมฺเมหิ   ฯ   ปริปุณฺณสฺส   ปตฺตจีวรํ   ฯ   อิตฺถนฺนาโม
สงฺฆํ    อุปสมฺปทํ    ยาจติ   อิตฺถนฺนาเมน   อุปชฺฌาเยน   ฯ   สงฺโฆ
อิตฺถนฺนามํ อุปสมฺปาเทติ อิตฺถนฺนาเมน
อุปชฺฌาเยน    ฯ    ยสฺสายสฺมโต    ขมติ   อิตฺถนฺนามสฺส   อุปสมฺปทา
อิตฺถนฺนาเมน    อุปชฺฌาเยน    โส    ตุณฺหสฺส   ยสฺส   นกฺขมติ   โส
ภาเสยฺย ฯ ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ ฯ
     {๑๔๒.๑๒}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อยํ   อิตฺถนฺนาโม
อิตฺถนฺนามสฺส       อายสฺมโต       อุปสมฺปทาเปกฺโข       ปริสุทฺโธ
อนฺตรายิเกหิ   ธมฺเมหิ   ฯ   ปริปุณฺณสฺส   ปตฺตจีวรํ   ฯ   อิตฺถนฺนาโม
สงฺฆํ    อุปสมฺปทํ    ยาจติ   อิตฺถนฺนาเมน   อุปชฺฌาเยน   ฯ   สงฺโฆ
อิตฺถนฺนามํ      อุปสมฺปาเทติ     อิตฺถนฺนาเมน     อุปชฺฌาเยน     ฯ
ยสฺสายสฺมโต     ขมติ     อิตฺถนฺนามสฺส    อุปสมฺปทา    อิตฺถนฺนาเมน
อุปชฺฌาเยน   โส   ตุณฺหสฺส  ยสฺส  นกฺขมติ  โส  ภาเสยฺย  ฯ  ตติยมฺปิ
เอตมตฺถํ วทามิ ฯ
     {๑๔๒.๑๓}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อยํ   อิตฺถนฺนาโม
อิตฺถนฺนามสฺส   อายสฺมโต   อุปสมฺปทาเปกฺโข   ปริสุทฺโธ   อนฺตรายิเกหิ
ธมฺเมหิ   ฯ   ปริปุณฺณสฺส   ปตฺตจีวรํ   ฯ  อิตฺถนฺนาโม  สงฺฆํ  อุปสมฺปทํ
ยาจติ   อิตฺถนฺนาเมน  อุปชฺฌาเยน  ฯ  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนามํ  อุปสมฺปาเทติ
อิตฺถนฺนาเมน    อุปชฺฌาเยน   ฯ   ยสฺสายสฺมโต   ขมติ   อิตฺถนฺนามสฺส
อุปสมฺปทา   อิตฺถนฺนาเมน   อุปชฺฌาเยน   โส   ตุณฺหสฺส  ยสฺส  นกฺขมติ
โส ภาเสยฺย ฯ
     {๑๔๒.๑๔}   อุปสมฺปนฺโน   สงฺเฆน   อิตฺถนฺนาโม   อิตฺถนฺนาเมน
อุปชฺฌาเยน ฯ ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
                            อุปสมฺปทากมฺมํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๔๓]   ตาวเทว   ฉายา   เมตพฺพา   อุตุปฺปมาณํ  อาจิกฺขิตพฺพํ
ทิวสภาโค   อาจิกฺขิตพฺโพ   สงฺคีติ   อาจิกฺขิตพฺพา   จตฺตาโร   นิสฺสยา
อาจิกฺขิตพฺพา     ปิณฺฑิยาโลปโภชนํ     นิสฺสาย     ปพฺพชฺชา     ตตฺถ
เต    ยาวชีวํ    อุสฺสาโห    กรณีโย   ฯ   อติเรกลาโภ   สงฺฆภตฺตํ
อุทฺเทสภตฺตํ นิมนฺตนํ สลากภตฺตํ ปกฺขิกํ อุโปสถิกํ ปาฏิปทิกํ ฯ
     {๑๔๓.๑}   ปํสุกูลจีวรํ   นิสฺสาย   ปพฺพชฺชา  ตตฺถ  เต  ยาวชีวํ
อุสฺสาโห   กรณีโย  ฯ  อติเรกลาโภ  โขมํ  กปฺปาสิกํ  โกเสยฺยํ  กมฺพลํ
สาณํ   ภงฺคํ   ฯ   รุกฺขมูลเสนาสนํ   นิสฺสาย   ปพฺพชฺชา   ตตฺถ   เต
ยาวชีวํ   อุสฺสาโห   กรณีโย   ฯ   อติเรกลาโภ   วิหาโร  อฑฺฒโยโค
ปาสาโท    หมฺมิยํ    คุหา   ฯ   ปูติมุตฺตเภสชฺชํ   นิสฺสาย   ปพฺพชฺชา
ตตฺถ   เต   ยาวชีวํ   อุสฺสาโห   กรณีโย   ฯ   อติเรกลาโภ   สปฺปิ
นวนีตํ เตลํ มธุ ผาณิตนฺติ ฯ
                          จตฺตาโร นิสฺสยา นิฏฺฐิตา ฯ
     [๑๔๔]   เตน   โข   ปน   สมเยน   ภิกฺขู   อญฺญตรํ   ภิกฺขุํ
อุปสมฺปาเทตฺวา   เอกกํ  โอหาย  ปกฺกมึสุ  ฯ  โส  ปจฺฉา  เอกโก  ว
อาคจฺฉนฺโต    อนฺตรามคฺเค    ปุราณทุติยิกาย    สมาคจฺฉิ    ฯ   สา
เอวมาห   กินฺทานิ   ปพฺพชิโตสีติ   ฯ  อาม  ปพฺพชิโตมฺหีติ  ฯ  ทุลฺลโภ
โข   ปพฺพชิตานํ   เมถุโน   ธมฺโม  เอหิ  เมถุนํ  ธมฺมํ  ปฏิเสวาติ  ฯ
โส  ตสฺสา  เมถุนํ  ธมฺมํ  ปฏิเสวิตฺวา  ปจฺฉา  ๑-  จิเรน  อคมาสิ  ฯ
ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   กิสฺส  ตฺวํ  อาวุโส  เอวํ  จิรํ  อกาสีติ  ฯ  อถโข
โส   [๒]-  ภิกฺขูนํ  เอตมตฺถํ  อาโรเจสิ  ฯ  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ     ม. ยุ. ภิกฺขุ ฯ
อาโรเจสุํ   ฯ   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ   นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ธมฺมึ    กถํ    กตฺวา    ภิกฺขู    อามนฺเตสิ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว
อุปสมฺปาเทตฺวา    ทุติยํ   ทาตุํ   จตฺตาริ   จ   อกรณียานิ   อาจิกฺขิตุํ
อุปสมฺปนฺเนน   ภิกฺขุนา   เมถุโน   ธมฺโม   น  ปฏิเสวิตพฺโพ  อนฺตมโส
ติรจฺฉานคตายปิ   ฯ   โย   ภิกฺขุ   เมถุนํ   ธมฺมํ  ปฏิเสวติ  อสฺสมโณ
โหติ   อสกฺยปุตฺติโย   ฯ  เสยฺยถาปิ  นาม  ปุริโส  สีสจฺฉินฺโน  อภพฺโพ
เตน   สรีรพนฺธเนน   ชีวิตุํ  เอวเมว  ภิกฺขุ  เมถุนํ  ธมฺมํ  ปฏิเสวิตฺวา
อสฺสมโณ โหติ อสกฺยปุตฺติโย ฯ ตนฺเต ยาวชีวํ อกรณียํ ฯ
     {๑๔๔.๑}   อุปสมฺปนฺเนน   ภิกฺขุนา   อทินฺนํ   เถยฺยสงฺขาตํ   น
อาทาตพฺพํ   อนฺตมโส   ติณสลากํ   อุปาทาย  ฯ  โย  ภิกฺขุ  ปาทํ  วา
ปาทารหํ    วา   อติเรกปาทํ   วา   อทินฺนํ   เถยฺยสงฺขาตํ   อาทิยติ
อสฺสมโณ   โหติ   อสกฺยปุตฺติโย   ฯ   เสยฺยถาปิ   นาม   ปณฺฑุปลาโส
พนฺธนา   ปมุตฺโต   อภพฺโพ   หริตตฺตาย   เอวเมว   ภิกฺขุ  ปาทํ  วา
ปาทารหํ   วา   อติเรกปาทํ   วา   อทินฺนํ   เถยฺยสงฺขาตํ  อาทิยิตฺวา
อสฺสมโณ โหติ อสกฺยปุตฺติโย ฯ ตนฺเต ยาวชีวํ อกรณียํ ฯ
     {๑๔๔.๒}   อุปสมฺปนฺเนน  ภิกฺขุนา  สญฺจิจฺจ  ปาโณ  ชีวิตา  น ๑-
โวโรเปตพฺโพ    อนฺตมโส   กุนฺถกิปิลฺลิกํ   อุปาทาย   ฯ   โย   ภิกฺขุ
สญฺจิจฺจ    มนุสฺสวิคฺคหํ    ชีวิตา    โวโรเปติ   อนฺตมโส   คพฺภปาตนํ
อุปาทาย    อสฺสมโณ    โหติ   อสกฺยปุตฺติโย   ฯ   เสยฺยถาปิ   นาม
ปุถุสิลา    เทฺวธา    ภินฺนา   อปฺปฏิสนฺธิกา   โหติ   เอวเมว   ภิกฺขุ
สญฺจิจฺจ    มนุสฺสวิคฺคหํ    ชีวิตา    โวโรเปตฺวา    อสฺสมโณ    โหติ
@เชิงอรรถ:  ยุ. โน ฯ
อสกฺยปุตฺติโย ฯ ตนฺเต ยาวชีวํ อกรณียํ ฯ
     {๑๔๔.๓}   อุปสมฺปนฺเนน    ภิกฺขุนา    อุตฺตริมนุสฺสธมฺโม    น
อุลฺลปิตพฺโพ    อนฺตมโส    สุญฺญาคาเร   อภิรมามีติ   ฯ   โย   ภิกฺขุ
ปาปิจฺโฉ    อิจฺฉาปกโต    อสนฺตํ    อภูตํ   อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ   อุลฺลปติ
ฌานํ  วา  วิโมกฺขํ  วา  สมาธึ  วา  สมาปตฺตึ  วา  มคฺคํ  วา ผลํ วา
อสฺสมโณ    โหติ    อสกฺยปุตฺติโย    ฯ    เสยฺยถาปิ   นาม   ตาโล
มตฺถกจฺฉินฺโน   อภพฺโพ   ปุน   วิรุฬฺหิยา   เอวเมว   ภิกฺขุ   ปาปิจฺโฉ
อิจฺฉาปกโต      อสนฺตํ      อภูตํ     อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ     อุลฺลปิตฺวา
อสฺสมโณ โหติ อสกฺยปุตฺติโย ฯ ตนฺเต ยาวชีวํ อกรณียนฺติ ฯ
                         จตฺตาริ อกรณียานิ นิฏฺฐิตานิ ฯ
     [๑๔๕]   เตน   โข   ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  อาปตฺติยา
อทสฺสเน   อุกฺขิตฺตโก   วิพฺภมิ   ฯ   โส   ปุน   ปจฺจาคนฺตฺวา   ภิกฺขู
อุปสมฺปทํ ยาจิ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๑๔๕.๑}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน
อุกฺขิตฺตโก   วิพฺภมติ   ฯ   โส   ปุน   ปจฺจาคนฺตฺวา   ภิกฺขู  อุปสมฺปทํ
ยาจติ   ฯ   โส   เอวมสฺส   วจนีโย   ปสฺสิสฺสสิ   ตํ  อาปตฺตินฺติ  ฯ
สจาหํ    ปสฺสิสฺสามีติ    ปพฺพาเชตพฺโพ    สจาหํ    น    ปสฺสิสฺสามีติ
น    ปพฺพาเชตพฺโพ    ฯ    ปพฺพาเชตฺวา   วตฺตพฺโพ   ปสฺสิสฺสสิ   ตํ
อาปตฺตินฺติ    ฯ    สจาหํ    ปสฺสิสฺสามีติ    อุปสมฺปาเทตพฺโพ   สจาหํ
น     ปสฺสิสฺสามีติ    น    อุปสมฺปาเทตพฺโพ    ฯ    อุปสมฺปาเทตฺวา
วตฺตพฺโพ      ปสฺสิสฺสสิ      ตํ      อาปตฺตินฺติ      ฯ      สจาหํ
ปสฺสิสฺสามีติ  โอสาเรตพฺโพ  สจาหํ  น  ปสฺสิสฺสามีติ  น โอสาเรตพฺโพ ฯ
โอสาเรตฺวา  วตฺตพฺโพ  ปสฺสสิ  ตํ  ๑- อาปตฺตินฺติ ฯ สเจ ปสฺสติ อิจฺเจตํ
กุสลํ   โน   เจ   ปสฺสติ   ลพฺภมานาย   สามคฺคิยา  ปุน  อุกฺขิปิตพฺโพ
อลพฺภมานาย สามคฺคิยา อนาปตฺติ สมฺโภเค สํวาเส ฯ
     {๑๔๕.๒}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ  อาปตฺติยา  อปฺปฏิกมฺเม
อุกฺขิตฺตโก   วิพฺภมติ   ฯ   โส   ปุน   ปจฺจาคนฺตฺวา   ภิกฺขู  อุปสมฺปทํ
ยาจติ   ฯ   โส   เอวมสฺส   วจนีโย   ปฏิกริสฺสสิ  ตํ  อาปตฺตินฺติ  ฯ
สจาหํ    ปฏิกริสฺสามีติ    ปพฺพาเชตพฺโพ    สจาหํ   น   ปฏิกริสฺสามีติ
น    ปพฺพาเชตพฺโพ    ฯ   ปพฺพาเชตฺวา   วตฺตพฺโพ   ปฏิกริสฺสสิ   ตํ
อาปตฺตินฺติ    ฯ    สจาหํ    ปฏิกริสฺสามีติ   อุปสมฺปาเทตพฺโพ   สจาหํ
น    ปฏิกริสฺสามีติ    น    อุปสมฺปาเทตพฺโพ    ฯ    อุปสมฺปาเทตฺวา
วตฺตพฺโพ    ปฏิกริสฺสสิ    ตํ   อาปตฺตินฺติ   ฯ   สจาหํ   ปฏิกริสฺสามีติ
โอสาเรตพฺโพ    สจาหํ   น   ปฏิกริสฺสามีติ   น   โอสาเรตพฺโพ   ฯ
โอสาเรตฺวา   วตฺตพฺโพ   ปฏิกโรหิ  ตํ  อาปตฺตินฺติ  ฯ  สเจ  ปฏิกโรติ
อิจฺเจตํ   กุสลํ   โน   เจ   ปฏิกโรติ   ลพฺภมานาย   สามคฺคิยา  ปุน
อุกฺขิปิตพฺโพ     อลพฺภมานาย     สามคฺคิยา     อนาปตฺติ    สมฺโภเค
สํวาเส ฯ
     {๑๔๕.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว ภิกฺขุ ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสคฺเค
อุกฺขิตฺตโก     วิพฺภมติ     ฯ    โส    ปุน    ปจฺจาคนฺตฺวา    ภิกฺขู
อุปสมฺปทํ    ยาจติ    ฯ    โส   เอวมสฺส   วจนีโย   ปฏินิสฺสชฺชิสฺสสิ
@เชิงอรรถ:  สี. ปสฺเสตํ ฯ
ตํ   ปาปิกํ   ทิฏฺฐินฺติ   ฯ   สจาหํ   ปฏินิสฺสชฺชิสฺสามีติ   ปพฺพาเชตพฺโพ
สจาหํ   น   ปฏินิสฺสชฺชิสฺสามีติ   น   ปพฺพาเชตพฺโพ   ฯ  ปพฺพาเชตฺวา
วตฺตพฺโพ    ปฏินิสฺสชฺชิสฺสสิ    ตํ    ปาปิกํ    ทิฏฺฐินฺติ    ฯ    สจาหํ
ปฏินิสฺสชฺชิสฺสามีติ    อุปสมฺปาเทตพฺโพ    สจาหํ   น   ปฏินิสฺสชฺชิสฺสามีติ
น   อุปสมฺปาเทตพฺโพ   ฯ   อุปสมฺปาเทตฺวา   วตฺตพฺโพ  ปฏินิสฺสชฺชิสฺสสิ
ตํ   ปาปิกํ   ทิฏฺฐินฺติ   ฯ   สจาหํ   ปฏินิสฺสชฺชิสฺสามีติ   โอสาเรตพฺโพ
สจาหํ   น   ปฏินิสฺสชฺชิสฺสามีติ   น   โอสาเรตพฺโพ   ฯ  โอสาเรตฺวา
วตฺตพฺโพ  ปฏินิสฺสชฺชาหิ  ตํ  ๑-  ปาปิกํ  ทิฏฺฐินฺติ  ฯ  สเจ  ปฏินิสฺสชฺชติ
อิจฺเจตํ   กุสลํ   โน   เจ   ปฏินิสฺสชฺชติ  ลพฺภมานาย  สามคฺคิยา  ปุน
อุกฺขิปิตพฺโพ อลพฺภมานาย สามคฺคิยา อนาปตฺติ สมฺโภเค สํวาเสติ ฯ
                               มหาขนฺธโก ปฐโม ฯ
     [๑๔๖]   วินยมฺหิ มหตฺเถสุ               เปสลานํ สุขาวเห
                  นิคฺคหานญฺจ ๒- ปาปิจฺเฉ  ลชฺชีนํ ปคฺคเหสุ จ
                  สาสนาธารเณ เจว             สพฺพญฺญุชินโคจเร
                  อนญฺญวิสเย เขเม             สุปญฺญตฺเต อสํสเย
                  ขนฺธเก วินเย เจว               ปริวาเร จ มาติเก
                  ยถาตฺถการี ๓- กุสโล         ปฏิปชฺชติ โยนิโส ฯ
                  โย ควํ น วิชานาติ              น โส รกฺขติ โคคณํ
@เชิงอรรถ:  สี. ปฏินิสฺสเชตํ ฯ     นิคฺคหานนฺติ นิคฺคหกรเณสูติ วิมติวิโนทนี ฯ
@ยุ. นิคฺคเห จ ปาปิจฺฉานํ ฯ     ยุ. ยถตฺถการี ฯ
                  เอวํ สีลํ อชานนฺโต             กึ โส รกฺเขยฺย สํวรํ ฯ
                  ปมุฏฺฐมฺหิ จ สุตฺตนฺเต        อภิธมฺเม จ ตาวเท
                  วินเย อวินฏฺฐมฺหิ              ปุน ติฏฺฐติ สาสนํ ฯ
                  ตสฺมา สงฺคาหนาเหตุ ๑-    อุทฺทานํ อนุปุพฺพโส
                  ปวกฺขามิ ยถาญาณํ ๒-     สุณาถ ๓- มม ภาสโต ฯ
                  วตฺถุ นิทานํ อาปตฺติ ๔-      นยา เปยฺยาลเมว จ
                  ทุกฺกรนฺตํ อเสเสตุํ              นยโต ตํ ๕- วิชานถาติ ฯ
                  โพธิ ราชายตนญฺจ ๖-        อชปาโล สหมฺปติ
                  พฺรหฺมาฬาโร อุทฺทโก จ ๗-  ภิกฺขุ จ อุปโก อิสิ ฯ
                  โกณฺฑญฺโญ ภทฺทิโย วปฺโป ๘- มหานาโม จ อสฺสชิ
                  ยโส จตฺตาริ ปญฺญาล ๙-     สพฺเพ เปเสสิ โส ทิสา
                  วตฺถุ ๑๐- มาเรหิ ตึสา จ      อุรุเวลนฺตโย ชฏี
                  อคฺยาคารํ มหาราชา           สกฺโก พฺรหฺมา จ เกวลา ๑๑-
                  ปํสุกูลํ โปกฺขรณี                 สิลา จ กกุโธ สิลา
@เชิงอรรถ:  ม. ...เหตุํ ฯ      สี. ม. ยถาญายํ ฯ     สี. สุโณถ ฯ
@ สี. วตฺถุํ นิทานํ อาปตฺตึ ฯ  สี. นํ ฯ     สี. โพธิ ราชายตนํ ฯ
@ยุ. โพธิ จ ราชายตนํ ฯ    สี. พฺรหฺมา อาฬาโร
@อุทฺโท จ ฯ ยุ. พฺรหฺมา อาฬาโร อุทฺทโก ฯ  ม. ยุ. รา. โกณฺฑญฺโญ
@วปฺโป ภทฺทิโย ฯ    สี. ยโส จตฺตารปญฺญาส ฯ ม. ยุ. ยโส จตฺตาโร
@ปญฺญาสํ ฯ ๑๐ ม. ยุ. รา. วตฺถุํ ฯ   ๑๑ สี. ม. รา. เกวโล ฯ
                  ชมฺพุ อมฺโพ จ อามณฺโฑ ๑-      ปาริปุปฺผญฺจ ๒- อาหริ
                  ผาลิยนฺตุ อุชฺชลนฺตุ           วิชฺฌายนฺตุ จ กสฺสป
                  นิมุชฺชนฺติ มุขี เมโฆ           คยา ลฏฺฐี จ มาคโธ
                  อุปติสฺโส โกลิโต จ            อภิญฺญาตา จ ปพฺพชุํ ๓-
                  ทุนฺนิวตฺถา ปณามนา        กิโส ลูโข จ พฺราหฺมโณ
                  อนาจารํ อาจรติ                อุทรํ มาณโว คโณ
                  วสฺสํ พาเลหิ ปกฺกนฺโต       ทส วสฺสานิ นิสฺสโย
                  น วตฺตนฺติ ปณาเมตุํ          พาลา ปสฺสิทฺธิ ปญฺจ ฉ
                  โย โส อญฺโญ จ นคฺโค จ    อจฺฉินฺนํ ชฏิ สากิโย
                  มคเธสุ ปญฺจ อาพาธา       ภโฏ โจโร องฺคุลิ ๔-
                  มาคโธ จ อนุญฺญาสิ         การา ลิขิ กสาหโต
                  ลกฺขณา อิณทาโส ๕- จ     ภณฺฑุโก อุปลิ ๖- อหิ
                  สทฺธํ กุลํ กณฺฏโก จ           อาหุนฺทฺริกเมว จ
                  วตฺถุสฺมึ ทารโก สิกฺขา        วิหรนฺติ จ กินฺนุโข
                  สพฺพํ มุขํ อุปชฺฌาเย          อปลาฬนกณฺฏโก ฯ
                  ปณฺฑโก เถยฺยปกฺกนฺโต     อหิ จ มาตริ ปิตา
                  อรหนฺตภิกฺขุนีเภทา           รุหิเรน จ พฺยญฺชนํ
                  อนุปชฺฌายสงฺเฆน             คณปณฺฑกปตฺตโก
@เชิงอรรถ:  ม. อามโล ฯ ยุ. อามลโก ฯ    ยุ. ปาริฉตฺตปุปฺผํ ฯ  ม. ยุ. รา. ปพฺพชฺชํ ฯ
@ สี. เอโก ราชา องฺคุลิ ฯ ม. เอโก ราชา จ องฺคุลิ ฯ ยุ. รา. เอโก โจโร
@จ องฺคุลิ ฯ   ม. อิณา ทาโส จ ฯ    ยุ. อุปาลิ ฯ
                  อจีวรํ ตทุภยํ                    ยาจิเตนปิ เย ตโย
                  หตฺถา ปาทา หตฺถปาทา    กณฺณา นาสา ตทูภยํ
                  องฺคุลิ อฬกณฺฑรํ               ผณํ ขุชฺชญฺจ วามนํ
                  คลคณฺฑี ๑- ลกฺขณา จ ๒-  กสา ลิขิตสีปที
                  ปาปปริสทูสี จ ๓-              กาณกุณี ๔- ตเถว จ
                  ขญฺชปกฺขหตญฺเจว ๕-       สญฺฉินฺนอิริยาปถํ ๖-
                  ชรานฺธมูคพธิรํ                  อนฺธมูคญฺจ ยํ ตหึ
                  อนฺธพธิรํ ยํ วุตฺตํ               มูคพธิรเมว จ
                  อนฺธมูคพธิรญฺจ               อลชฺชีนญฺจ นิสฺสยํ
                  วตฺถพฺพญฺจ ตถาทฺธานํ ๗- ยาจมาเนน เปกฺขนา
                  อาคจฺฉตุ ๘- วิวาเทนฺติ      เอกุปชฺเฌน ๙- กสฺสโป
                  ทิสฺสนฺติ อุปสมฺปนฺนา       อาพาเธหิ จ ปีฬิตา
                  อนนุสิฏฺฐา วิตฺถนฺติ           ตตฺเถว อนุสาสนา
                  สงฺเฆปิจ อโถ พาโล ๑๐-   อสมฺมโต ๑๑- จ เอกโต
                  อุลฺลุมฺปตุปสมฺปทา            นิสฺสโย เอกโต ตโยติ
                  อิมสฺมึ ขนฺธเก วตฺถุ            เอกสตํ ทฺวาสตฺตติ ฯ
                  มหาขนฺธเก อุทฺทานํ นิฏฺฐิตํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. คลคณฺฑิ ฯ   ม. เจว ฯ   ยุ. รา. ปาปปริสทูสญฺจ ฯ
@ ยุ. กาณกุณึ ฯ  สี. ขญฺชํ ปกฺขหตํ ยํ หิ ฯ   ม. ยุ. สจฺฉินฺน... ฯ
@ สี. กถาทฺธานํ ฯ ยุ. กตทฺธานํ ฯ     ม. ยุ. อาคจฺฉนฺตํ ฯ
@ ม. ยุ. เอกุปชฺฌาเยน ฯ   ๑๐ ม. พาลา ฯ ๑๑ ม. อสมฺมตา ฯ
                                 อุโปสถกฺขนฺธกํ
     [๑๔๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา  ราชคเห วิหรติ
คิชฺฌกูเฏ    ปพฺพเต    ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญติตฺถิยา
ปริพฺพาชกา   จาตุทฺทเส   ปณฺณรเส  อฏฺฐมิยา  จ  ปกฺขสฺส  สนฺนิปติตฺวา
ธมฺมํ   ภาสนฺติ   ฯ   เต  มนุสฺสา  อุปสงฺกมนฺติ  ธมฺมสฺสวนาย  ฯ  เต
ลภนฺติ   อญฺญติตฺถิเยสุ   ปริพฺพาชเกสุ   เปมํ   ลภนฺติ   ปสาทํ   ลภนฺติ
อญฺญติตฺถิยา    ปริพฺพาชกา    ปกฺขํ    ฯ   อถโข   รญฺโญ   มาคธสฺส
เสนิยสฺส    พิมฺพิสารสฺส    รโหคตสฺส    ปฏิสลฺลีนสฺส   เอวํ   เจตโส
ปริวิตกฺโก    อุทปาทิ    เอตรหิ    โข    อญฺญติตฺถิยา    ปริพฺพาชกา
จาตุทฺทเส    ปณฺณรเส   อฏฺฐมิยา   จ   ปกฺขสฺส   สนฺนิปติตฺวา   ธมฺมํ
ภาสนฺติ    เต    มนุสฺสา   อุปสงฺกมนฺติ   ธมฺมสฺสวนาย   เต   ลภนฺติ
อญฺญติตฺถิเยสุ     ปริพฺพาชเกสุ     เปมํ    ลภนฺติ    ปสาทํ    ลภนฺติ
อญฺญติตฺถิยา    ปริพฺพาชกา    ปกฺขํ    ยนฺนูน    อยฺยาปิ    จาตุทฺทเส
ปณฺณรเส อฏฺฐมิยา จ ปกฺขสฺส สนฺนิปเตยฺยุนฺติ ฯ
     {๑๔๗.๑}   อถโข   ราชา   มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  เยน
ภควา     เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ     อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย
พิมฺพิสาโร    ภควนฺตํ    เอตทโวจ   อิธ   มยฺหํ   ภนฺเต   รโหคตสฺส
ปฏิสลฺลีนสฺส    เอวํ    เจตโส   ปริวิตกฺโก   อุทปาทิ   เอตรหิ   โข
อญฺญติตฺถิยา     ปริพฺพาชกา     จาตุทฺทเส     ปณฺณรเส     อฏฺฐมิยา
จ       ปกฺขสฺส      สนฺนิปติตฺวา      ธมฺมํ      ภาสนฺติ      เต
มนุสฺสา    อุปสงฺกมนฺติ    ธมฺมสฺสวนาย    เต   ลภนฺติ   อญฺญติตฺถิเยสุ
ปริพฺพาชเกสุ     เปมํ     ลภนฺติ     ปสาทํ    ลภนฺติ    อญฺญติตฺถิยา
ปริพฺพาชกา   ปกฺขํ   ยนฺนูน   อยฺยาปิ   จาตุทฺทเส  ปณฺณรเส  อฏฺฐมิยา
จ    ปกฺขสฺส    สนฺนิปเตยฺยุนฺติ   สาธุ   ภนฺเต   อยฺยาปิ   จาตุทฺทเส
ปณฺณรเส   อฏฺฐมิยา   จ   ปกฺขสฺส   สนฺนิปเตยฺยุนฺติ  ฯ  อถโข  ภควา
ราชานํ  มาคธํ  เสนิยํ  พิมฺพิสารํ  ธมฺมิยา  กถาย  สนฺทสฺเสสิ สมาทเปสิ
สมุตฺเตเชสิ  สมฺปหํเสสิ  ฯ  อถโข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร
ภควตา    ธมฺมิยา    กถาย    สนฺทสฺสิโต    สมาทปิโต   สมุตฺเตชิโต
สมฺปหํสิโต    อุฏฺฐายาสนา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา
ปกฺกามิ   ฯ   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ
กถํ    กตฺวา    ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   จาตุทฺทเส
ปณฺณรเส อฏฺฐมิยา จ ปกฺขสฺส สนฺนิปติตุนฺติ ฯ
     [๑๔๘]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ภควตา  อนุญฺญาตํ  ๑-
จาตุทฺทเส   ปณฺณรเส   อฏฺฐมิยา   จ   ปกฺขสฺส   สนฺนิปติตุนฺติ  ฯ  เต
จาตุทฺทเส    ปณฺณรเส   อฏฺฐมิยา   จ   ปกฺขสฺส   สนฺนิปติตฺวา   ตุณฺหี
นิสีทนฺติ    ฯ   เต   มนุสฺสา   อุปสงฺกมนฺติ   ธมฺมสฺสวนาย   ฯ   เต
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม  สมณา  สกฺยปุตฺติยา
จาตุทฺทเส    ปณฺณรเส   อฏฺฐมิยา   จ   ปกฺขสฺส   สนฺนิปติตฺวา   ตุณฺหี
นิสีทิสฺสนฺติ   เสยฺยถาปิ   มูคสูกรา   นนุ   นาม   สนฺนิปติเตหิ   ธมฺโม
ภาสิตพฺโพติ   ฯ   อสฺโสสุํ   โข   ภิกฺขู  เตสํ  มนุสฺสานํ  อุชฺฌายนฺตานํ
@เชิงอรรถ:  ม. อนุญฺญาตา ฯ
ขียนฺตานํ   วิปาเจนฺตานํ   ฯ   อถโข   เต   ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ   นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  จาตุทฺทเส
ปณฺณรเส อฏฺฐมิยา จ ปกฺขสฺส สนฺนิปติตฺวา ธมฺมํ ภาสิตุนฺติ ฯ
     [๑๔๙]   อถโข  ภควโต  รโหคตสฺส  ปฏิสลฺลีนสฺส  เอวํ  เจตโส
ปริวิตกฺโก    อุทปาทิ    ยนฺนูนาหํ   ยานิ   มยา   ภิกฺขูนํ   ปญฺญตฺตานิ
สิกฺขาปทานิ   ตานิ   เนสํ   ปาติโมกฺขุทฺเทสํ   อนุชาเนยฺยํ   โส  เนสํ
ภวิสฺสติ   อุโปสถกมฺมนฺติ   ฯ   อถโข  ภควา  สายณฺหสมยํ  ปฏิสลฺลานา
วุฏฺฐิโต   เอตสฺมึ   นิทาเน   เอตสฺมึ   ปกรเณ   ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา
ภิกฺขู    อามนฺเตสิ    อิธ   มยฺหํ   ภิกฺขเว   รโหคตสฺส   ปฏิสลฺลีนสฺส
เอวํ   เจตโส   ปริวิตกฺโก   อุทปาทิ   ยนฺนูนาหํ   ยานิ  มยา  ภิกฺขูนํ
ปญฺญตฺตานิ   สิกฺขาปทานิ   ตานิ   เนสํ   ปาติโมกฺขุทฺเทสํ   อนุชาเนยฺยํ
โส   เนสํ   ภวิสฺสติ   อุโปสถกมฺมนฺติ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสิตุํ   ฯ   เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว  อุทฺทิสิตพฺพํ  ฯ  พฺยตฺเตน  ภิกฺขุนา
ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๔๙.๑}   สุณาตุ    เม    ภนฺเต    สงฺโฆ    ๑-    ยทิ
@เชิงอรรถ:  อิโต ปรํ สีหลโปตฺถกํ ฐเปตฺวา สพฺพโปตฺถเกสุ อชฺชุโปสโถ ปณฺณรโสติ
@ปาลิ ปญฺญายติ ฯ สา ปน ยสฺมา อิธ ทิวโส น ตาว อนุญฺญาโต โหติ ตถา หิ
@วกฺขติ เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู ภควตา ปาติโมกฺขุทฺเทโส อนุญฺญาโตติ เทวสิกํ
@ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสนฺตีติอาทึ สเจ อิธ ทิวสํ อนุชาเนยฺย เต ภิกฺขู เทวสิกํ น
@อุทฺทิเสยฺยุํ ตสฺมา อิธ น ยุชฺชติ ทิวสสฺส ปน อนุญฺญาตกาลโต ปฏฺฐาย วฏฺฏติ ฯ
@อยมฺปน สีหลโปตฺถกํ อนุวตฺติตฺวา โสธิโตติ เวทิตพฺโพ ฯ
สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ  สงฺโฆ  อุโปสถํ  กเรยฺย  ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิเสยฺย  ฯ
กึ   สงฺฆสฺส   ปุพฺพกิจฺจํ   ฯ   ปาริสุทฺธึ   อายสฺมนฺโต   อาโรเจถ  ฯ
ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิสฺสามิ   ฯ   ตํ   สพฺเพ   ว  สนฺตา  สาธุกํ  สุโณม
มนสิกโรม   ฯ   ยสฺส   สิยา   อาปตฺติ   โส   อาวิกเรยฺย  อสนฺติยา
อาปตฺติยา    ตุณฺหีภวิตพฺพํ    ฯ    ตุณฺหีภาเวน    โข    ปนายสฺมนฺเต
ปริสุทฺธาติ เวทิสฺสามิ ฯ
     {๑๔๙.๒}   ยถา โข ปน ปจฺเจกปุฏฺฐสฺส เวยฺยากรณํ โหติ เอวเมวํ ๑-
เอวรูปาย   ปริสาย   ยาวตติยํ   อนุสฺสาวิตํ  โหติ  ฯ  โย  ปน  ภิกฺขุ
ยาวตติยํ    อนุสฺสาวิยมาเน   สรมาโน   สนฺตึ   อาปตฺตึ   นาวิกเรยฺย
สมฺปชานมุสาวาทสฺส   โหติ   ฯ   สมฺปชานมุสาวาโท  โข  ปนายสฺมนฺโต
อนฺตรายิโก   ธมฺโม   วุตฺโต   ภควตา   ตสฺมา   สรมาเนน   ภิกฺขุนา
อาปนฺเนน   วิสุทฺธาเปกฺเขน  สนฺตี  อาปตฺติ  อาวิกาตพฺพา  ฯ  อาวิกตา
หิสฺส ผาสุ โหตีติ ฯ
     [๑๕๐]   ปาติโมกฺขนฺติ  อาทิเมตํ  มุขเมตํ ปมุขเมตํ กุสลานํ ธมฺมานํ
เตน   วุจฺจติ  ปาติโมกฺขนฺติ  ฯ  อายสฺมนฺโตติ  ปิยวจนเมตํ  ครุวจนเมตํ
สคารวสปฺปติสฺสาธิวจนเมตํ      อายสฺมนฺโตติ      ฯ     อุทฺทิสิสฺสามีติ
อาจิกฺขิสฺสามิ   เทเสสฺสามิ   ปญฺญาเปสฺสามิ   ปฏฺฐเปสฺสามิ   วิวริสฺสามิ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. เอวเมว ฯ
วิภชิสฺสามิ    อุตฺตานีกริสฺสามิ    ปกาเสสฺสามิ   ฯ   ตนฺติ   ปาติโมกฺขํ
วุจฺจติ  ฯ  สพฺเพ  ว  สนฺตาติ  ยาวติกา  ตสฺสา  ปริสาย เถรา จ นวา
จ  มชฺฌิมา  จ  เอเต  วุจฺจนฺติ  สพฺเพ  ว  สนฺตาติ  ฯ สาธุกํ สุโณมาติ
อฏฺฐิกตฺวา   มนสิกตฺวา   สพฺพํ  เจตสา  สมนฺนาหราม  ฯ  มนสิกโรมาติ
เอกคฺคจิตฺตา    อวิกฺขิตฺตจิตฺตา   อวิสาหฏจิตฺตา   นิสาเมม   ฯ   ยสฺส
สิยา   อาปตฺตีติ   เถรสฺส   วา   นวสฺส  วา  มชฺฌิมสฺส  วา  ปญฺจนฺนํ
วา     อาปตฺติกฺขนฺธานํ     อญฺญตรา     อาปตฺติ     สตฺตนฺนํ    วา
อาปตฺติกฺขนฺธานํ    อญฺญตรา    อาปตฺติ    ฯ    โส    อาวิกเรยฺยาติ
โส   เทเสยฺย   โส   วิวเรยฺย   โส  อุตฺตานีกเรยฺย  โส  ปกาเสยฺย
สงฺฆมชฺเฌ วา คณมชฺเฌ วา เอกปุคฺคเล วา ฯ
     {๑๕๐.๑}   อสนฺตี  นาม  อาปตฺติ  อนชฺฌาปนฺโน  ๑-  วา  โหติ
อาปชฺชิตฺวา   วา   วุฏฺฐิโต   ๒-  ฯ  ตุณฺหีภวิตพฺพนฺติ  อธิวาเสตพฺพํ  น
พฺยาหริตพฺพํ  ๓-  ฯ  ปริสุทฺธาติ  เวทิสฺสามีติ  ชานิสฺสามิ  ธาเรสฺสามิ ฯ
ยถา  โข ปน ปจฺเจกปุฏฺฐสฺส เวยฺยากรณํ โหตีติ ยถา เอเกน เอโก ปุฏฺโฐ
พฺยากเรยฺย  เอวเมวํ ตสฺสา ปริสาย ชานิตพฺพํ มํ ปุจฺฉตีติ ฯ เอวรูปา นาม
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อนชฺฌาปนฺนา ฯ    อวุฏฺฐิตา ฯ ตพฺพณฺณนายํ ปน อนชฺณาปนฺโน วา
@โหติ อาปชฺชิตฺวา วา วุฏฺฐิโตติ เอตฺถ ยํ อาปตฺตึ ภิกฺขุ น อชฺณาปนฺโน วา โหติ
@อาปชฺชิตฺวา วา วุฏฺฐิโต อยํ อสนฺตี นาม อาปตฺตีติ เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพติ
@วุตฺตํ ฯ   ยุ. น วฺยาหาตพฺพํ ฯ
ปริสา   ภิกฺขุปริสา   วุจฺจติ   ฯ   ยาวตติยํ   อนุสฺสาวิตํ  โหตีติ  สกึปิ
อนุสฺสาวิตํ   โหติ   ทุติยมฺปิ   อนุสฺสาวิตํ   โหติ   ตติยมฺปิ   อนุสฺสาวิตํ
โหติ   ฯ   สรมาโนติ   ชานมาโน   สญฺชานมาโน   ฯ   สนฺตี   นาม
อาปตฺติ อชฺฌาปนฺโน ๑- วา โหติ อาปชฺชิตฺวา วา อวุฏฺฐิโต ๒- ฯ
     {๑๕๐.๒}   นาวิกเรยฺยาติ น เทเสยฺย น วิวเรยฺย น อุตฺตานีกเรยฺย
น   ปกาเสยฺย   สงฺฆมชฺเฌ   วา  คณมชฺเฌ  วา  เอกปุคฺคเล  วา  ฯ
สมฺปชานมุสาวาทสฺส   โหตีติ   สมฺปชานมุสาวาโท   ๓-   กึ   โหติ  ฯ
ทุกฺกฏํ  โหติ  ฯ  อนฺตรายิโก  ธมฺโม วุตฺโต ภควตาติ กิสฺส อนฺตรายิโก ฯ
ปฐมสฺส     ฌานสฺส    อธิคมาย    อนฺตรายิโก    ทุติยสฺส    ฌานสฺส
อธิคมาย    อนฺตรายิโก    ตติยสฺส   ฌานสฺส   อธิคมาย   อนฺตรายิโก
จตุตฺถสฺส    ฌานสฺส    อธิคมาย    อนฺตรายิโก   ฌานานํ   วิโมกฺขานํ
สมาธีนํ    สมาปตฺตีนํ   เนกฺขมฺมานํ   นิสฺสรณานํ   ปวิเวกานํ   กุสลานํ
ธมฺมานํ    อธิคมาย    อนฺตรายิโก    ฯ    ตสฺมาติ    ตํการณา   ฯ
สรมาเนนาติ    ชานมาเนน    สญฺชานมาเนน   ฯ   วิสุทฺธาเปกฺเขนาติ
วุฏฺฐาตุกาเมน   วิสุชฺฌิตุกาเมน   ฯ   สนฺตี  นาม  อาปตฺติ  อชฺฌาปนฺโน
วา  โหติ  อาปชฺชิตฺวา  วา  อวุฏฺฐิโต  ฯ  อาวิกาตพฺพาติ  อาวิกาตพฺพา
สงฺฆมชฺเฌ   วา   คณมชฺเฌ  วา  เอกปุคฺคเล  วา  ฯ  อาวิกตา  หิสฺส
ผาสุ   โหตีติ  กิสฺส  ผาสุ  โหติ  ฯ  ปฐมสฺส  ฌานสฺส  อธิคมาย  ผาสุ
โหติ     ทุติยสฺส    ฌานสฺส    อธิคมาย    ผาสุ    โหติ    ตติยสฺส
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อชฺฌาปนฺนา ฯ    อวุฏฺฐิตา ฯ     ม. สมฺปชานมฺสาวาเท ฯ
ฌานสฺส    อธิคมาย    ผาสุ    โหติ   จตุตฺถสฺส   ฌานสฺส   อธิคมาย
ผาสุ   โหติ   ฌานานํ   วิโมกฺขานํ   สมาธีนํ   สมาปตฺตีนํ  เนกฺขมฺมานํ
นิสฺสรณานํ ปวิเวกานํ กุสลานํ ธมฺมานํ อธิคมาย ผาสุ โหตีติ ฯ
     [๑๕๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ภควตา ปาติโมกฺขุทฺเทโส
อนุญฺญาโตติ   เทวสิกํ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว   เทวสิกํ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตพฺพํ  โย
อุทฺทิเสยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อุโปสเถ
ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตุนฺติ   ฯ   เตน   โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ภควตา
อุโปสเถ     ปาติโมกฺขุทฺเทโส     อนุญฺญาโตติ     ปกฺขสฺส    ติกฺขตฺตุํ
ปาติโมกฺขํ     อุทฺทิสนฺติ     จาตุทฺทเส    ปณฺณรเส    อฏฺฐมิยา    จ
ปกฺขสฺส   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  ปกฺขสฺส
ติกฺขตฺตุํ     ปาติโมกฺขํ     อุทฺทิสิตพฺพํ    โย    อุทฺทิเสยฺย    อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สกึ   ปกฺขสฺส   จาตุทฺทเส  วา
ปณฺณรเส วา ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตุนฺติ ฯ
     [๑๕๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ยถาปริสาย
ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   สกาย   สกาย  ปริสาย  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ    ฯ   น   ภิกฺขเว   ยถาปริสาย   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตพฺพํ
สกาย   สกาย   ปริสาย   โย   อุทฺทิเสยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สมคฺคานํ   อุโปสถกมฺมนฺติ   ฯ   อถโข   ภิกฺขูนํ
เอตทโหสิ      ภควตา      ปญฺญตฺตํ     สมคฺคานํ     อุโปสถกมฺมนฺติ
กิตฺตาวตา   นุ   โข   สามคฺคี   โหติ   ยาวตา   เอกาวาโส  อุทาหุ
สพฺพา   ปฐวีติ   ๑-  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว เอตฺตาวตา สามคฺคี ยาวตา เอกาวาโสติ ฯ
     [๑๕๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อายสฺมา  มหากปฺปิโน ราชคเห
วิหรติ   มทฺทกุจฺฉิสฺมึ   มิคทาเย   ฯ   อถโข  อายสฺมโต  มหากปฺปินสฺส
รโหคตสฺส    ปฏิสลฺลีนสฺส    เอวํ    เจตโส    ปริวิตกฺโก    อุทปาทิ
คจฺเฉยฺยํ  วาหํ  อุโปสถํ  น  วา  คจฺเฉยฺยํ  คจฺเฉยฺยํ  วา  สงฺฆกมฺมํ น
วา   คจฺเฉยฺยํ   อถขฺวาหํ   วิสุทฺโธ   ปรมาย   วิสุทฺธิยาติ  ฯ  อถโข
ภควา    อายสฺมโต    มหากปฺปินสฺส    เจตสา   เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย
เสยฺยถาปิ   นาม   พลวา   ปุริโส   สมฺมิญฺชิตํ   วา  พาหํ  ปสาเรยฺย
ปสาริตํ    วา    พาหํ   สมฺมิญฺเชยฺย   เอวเมว   คิชฺฌกูเฏ   ปพฺพเต
อนฺตรหิโต     มทฺทกุจฺฉิสฺมึ     มิคทาเย    อายสฺมโต    มหากปฺปินสฺส
ปมุเข ปาตุรโหสิ ฯ นิสีทิ ภควา ปญฺญตฺเต อาสเน ฯ
     {๑๕๓.๑}   อายสฺมาปิ   โข  มหากปฺปิโน  ภควนฺตํ  อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ   โข  อายสฺมนฺตํ  มหากปฺปินํ
ภควา  เอตทโวจ  นนุ  เต  กปฺปิน  รโหคตสฺส ปฏิสลฺลีนสฺส เอวํ เจตโส
ปริวิตกฺโก  อุทปาทิ  คจฺเฉยฺยํ  วาหํ  อุโปสถํ  น วา คจฺเฉยฺยํ  คจฺเฉยฺยํ
วา  สงฺฆกมฺมํ  น  วา  คจฺเฉยฺยํ อถขฺวาหํ วิสุทฺโธ ปรมาย  วิสุทฺธิยาติ ฯ
เอวํ   ภนฺเต    ฯ   ตุเมฺห   เจ  พฺราหฺมณา  อุโปสถํ  น  สกฺกริสฺสถ
@เชิงอรรถ:  สี. ปุถุวีติ ฯ
น   ครุกริสฺสถ   น  มาเนสฺสถ  น  ปูเชสฺสถ  อถ  โก  จรหิ  อุโปสถํ
สกฺกริสฺสติ   ครุกริสฺสติ   มาเนสฺสติ   ปูเชสฺสติ   คจฺฉ   ตฺวํ  พฺราหฺมณ
อุโปสถํ  มา  โน  อคมาสิ  คจฺเฉวํ  ๑-  สงฺฆกมฺมํ  มา โน อคมาสีติ ฯ
เอวํ   ภนฺเตติ   โข   อายสฺมา   มหากปฺปิโน  ภควโต  ปจฺจสฺโสสิ  ฯ
อถโข   ภควา   อายสฺมนฺตํ   มหากปฺปินํ  ธมฺมิยา  กถาย  สนฺทสฺเสตฺวา
สมาทเปตฺวา   สมุตฺเตเชตฺวา   สมฺปหํเสตฺวา   เสยฺยถาปิ  นาม  พลวา
ปุริโส  สมฺมิญฺชิตํ  วา  พาหํ  ปสาเรยฺย  ปสาริตํ  วา  พาหํ สมฺมิญฺเชยฺย
เอวเมว   มทฺทกุจฺฉิสฺมึ   มิคทาเย   อายสฺมโต   มหากปฺปินสฺส   ปมุเข
อนฺตรหิโต คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเต ปาตุรโหสิ ฯ
     [๑๕๔]   อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  ภควตา  ปญฺญตฺตํ  เอตฺตาวตา
สามคฺคี   ยาวตา   เอกาวาโสติ   ฯ  กิตฺตาวตา  นุ  โข  เอกาวาโส
โหตีติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สีมํ
สมฺมนฺนิตุํ    ฯ    เอวญฺจ   ปน   ภิกฺขเว   สมฺมนฺนิตพฺพา   ฯ   ปฐมํ
นิมิตฺตา     กิตฺเตตพฺพา     ปพฺพตนิมิตฺตํ     ปาสาณนิมิตฺตํ    วนนิมิตฺตํ
รุกฺขนิมิตฺตํ  มคฺคนิมิตฺตํ  วมฺมิกนิมิตฺตํ  นทีนิมิตฺตํ  อุทกนิมิตฺตํ นิมิตฺเต
กิตฺเตตฺวา พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๕๔.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยาวตา  สมนฺตา  นิมิตฺตา
กิตฺติตา   ยทิ   สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ   สงฺโฆ   เอเตหิ   นิมิตฺเตหิ  สีมํ
สมฺมนฺเนยฺย สมานสํวาสํ เอกุโปสถํ ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม คจฺฉ ตวํ ฯ
     {๑๕๔.๒}   สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ ยาวตา สมนฺตา นิมิตฺตา กิตฺติตา สงฺโฆ
เอเตหิ  นิมิตฺเตหิ  สีมํ  สมฺมนฺนติ  สมานสํวาสํ เอกุโปสถํ ฯ ยสฺสายสฺมโต
ขมติ  เอเตหิ  นิมิตฺเตหิ  สีมาย  สมฺมติ  ๑- สมานสํวาสาย เอกุโปสถาย
โส   ตุณฺหสฺส  ยสฺส  นกฺขมติ  โส  ภาเสยฺย  ฯ  สมฺมตา  [๒]-  สีมา
สงฺเฆน   ๓-   เอเตหิ  นิมิตฺเตหิ  สมานสํวาสา  เอกุโปสถา  ฯ  ขมติ
สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     [๑๕๕]   เตน   โข   ปน   สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ภควตา
สีมาสมฺมติ      อนุญฺญาตาติ     อติมหติโย     สีมาโย     สมฺมนฺนนฺติ
จตุโยชนิกาปิ    ปญฺจโยชนิกาปิ    ฉโยชนิกาปิ    ฯ    ภิกฺขู   อุโปสถํ
อาคจฺฉนฺตา   อุทฺทิสฺสมาเนปิ   ปาติโมกฺเข   อาคจฺฉนฺติ   อุทฺทิฏฺฐมตฺเตปิ
อาคจฺฉนฺติ   อนฺตราปิ   ปริวสนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น  ภิกฺขเว  อติมหตี  สีมา  สมฺมนฺนิตพฺพา  จตุโยชนิกา  วา ปญฺจโยชนิกา
วา  ฉโยชนิกา  วา  โย  สมฺมนฺเนยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯ อนุชานามิ
ภิกฺขเว ติโยชนปรมํ สีมํ สมฺมนฺนิตุนฺติ ฯ
     [๑๕๖]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู นทีปารสีมํ ๔-
สมฺมนฺนนฺติ    ฯ    อุโปสถํ   อาคจฺฉนฺตา   ภิกฺขูปิ   วุยฺหนฺติ   ปตฺตาปิ
@เชิงอรรถ:  สพฺพตฺถ สมฺมุตีติ ทิสฺสติ ฯ    โป. สา ฯ    สมฺมตา สงฺเฆน สีมาติ
@ปาโฐ ยุตฺตตโร ภเวยฺย ปทโต กตฺตุ นิจฺจํ ฐปิตตฺตา อุปสมฺปนฺโน สงฺเฆน
@อิตฺถนฺนาโมติ จ สมฺมโต สงฺเฆน อิตฺถนฺนาโม วิหาโร อุโปสถาคารนฺติ จ
@นิทสฺสนํ ฯ   สี. ยุ. นทีปารํ สึมํ ฯ
วุยฺหนฺติ   จีวรานิปิ   วุยฺหนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น
ภิกฺขเว    นทีปารสีมา    สมฺมนฺนิตพฺพา    โย   สมฺมนฺเนยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ยตฺถสฺส  ธุวนาวา  วา  ธุวเสตุ
วา เอวรูปํ นทีปารสีมํ สมฺมนฺนิตุนฺติ ฯ
     [๑๕๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  อนุปริเวณิยํ  ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสนฺติ   อสงฺเกเตน   ฯ   อาคนฺตุกา   ภิกฺขู   น   ชานนฺติ   กตฺถ
วา  ๑-  อชฺช  อุโปสโถ  กริยิสฺสตีติ  ฯ  ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
น   ภิกฺขเว   อนุปริเวณิยํ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตพฺพํ   อสงฺเกเตน  โย
อุทฺทิเสยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อุโปสถาคารํ
สมฺมนฺนิตฺวา  อุโปสถํ  กาตุํ  ยํ  สงฺโฆ  อากงฺขติ  วิหารํ  วา  อฑฺฒโยคํ
วา  ปาสาทํ  วา หมฺมิยํ วา คุหํ วา ฯ เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว สมฺมนฺนิตพฺพํ ฯ
พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๕๗.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ สงฺโฆ
อิตฺถนฺนามํ วิหารํ อุโปสถาคารํ สมฺมนฺเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๕๗.๒}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนามํ  วิหารํ
อุโปสถาคารํ    สมฺมนฺนติ    ฯ    ยสฺสายสฺมโต   ขมติ   อิตฺถนฺนามสฺส
วิหารสฺส    อุโปสถาคารสฺส   สมฺมติ   โส   ตุณฺหสฺส   ยสฺส   นกฺขมติ
โส  ภาเสยฺย  ฯ  สมฺมโต  สงฺเฆน  อิตฺถนฺนาโม วิหาโร อุโปสถาคารํ ฯ
ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
@เชิงอรรถ:  อยํ สทฺโท อติเรโก วิย ขายติ ฯ
     [๑๕๘]   เตน   โข   ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  เทฺว
อุโปสถาคารานิ   สมฺมตานิ   โหนฺติ   ฯ   ภิกฺขู   อุภยตฺถ   สนฺนิปตนฺติ
อิธ   อุโปสโถ   กริยิสฺสติ   อิธ   อุโปสโถ   กริยิสฺสตีติ   ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว   เอกสฺมึ   อาวาเส   เทฺว
อุโปสถาคารานิ  สมฺมนฺนิตพฺพานิ  โย  สมฺมนฺเนยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เอกํ   สมูหนิตฺวา   เอกตฺถ   อุโปสถํ  กาตุํ  ฯ
เอวญฺจ   ปน   ภิกฺขเว   สมูหนฺตพฺพํ   ฯ  พฺยตฺเตน  ภิกฺขุนา  ปฏิพเลน
สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๕๘.๑}   สุณาตุ   เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ อิตฺถนฺนามํ อุโปสถาคารํ สมูหเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๕๘.๒}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   สงฺโฆ   อิตฺถนฺนามํ
อุโปสถาคารํ    สมูหนติ    ฯ    ยสฺสายสฺมโต    ขมติ   อิตฺถนฺนามสฺส
อุโปสถาคารสฺส     สมุคฺฆาโต     โส    ตุณฺหสฺส    ยสฺส    นกฺขมติ
โส   ภาเสยฺย  ฯ  สมูหตํ  สงฺเฆน  อิตฺถนฺนามํ  อุโปสถาคารํ  ฯ  ขมติ
สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     [๑๕๙]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  อติขุทฺทกํ
อุโปสถาคารํ   สมฺมตํ  โหติ  ฯ  ตทหุโปสเถ  มหาภิกฺขุสงฺโฆ  สนฺนิปติโต
โหติ   ฯ   ภิกฺขู   อสมฺมตาย  ภูมิยา  นิสินฺนา  ปาติโมกฺขํ  อสฺโสสุํ  ฯ
อถโข   เตสํ   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   ภควตา   ปญฺญตฺตํ   อุโปสถาคารํ
สมฺมนฺนิตฺวา    อุโปสโถ    กาตพฺโพติ   มยญฺจมฺห   อสมฺมตาย   ภูมิยา
นิสินฺนา   ปาติโมกฺขํ   อสฺสุมฺหา  ๑-  กโต  นุ  โข  อมฺหากํ  อุโปสโถ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อสฺโสสุมฺหา ฯ
อกโต  นุ  โขติ  ฯ  ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ สมฺมตาย วา ภิกฺขเว
ภูมิยา   นิสินฺโน   ๑-  อสมฺมตาย  วา  ยโต  ปาติโมกฺขํ  สุณาติ  กโต
วสฺส   อุโปสโถ   เตนหิ   ภิกฺขเว  สงฺโฆ  ยาวมหนฺตํ  อุโปสถมุขํ  ๒-
อากงฺขติ   ตาวมหนฺตํ   อุโปสถมุขํ  สมฺมนฺนตุ  ฯ  เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว
สมฺมนฺนิตพฺพํ   ฯ   ปฐมํ   นิมิตฺตา   กิตฺเตตพฺพา   นิมิตฺเต   กิตฺเตตฺวา
พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๕๙.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยาวตา  สมนฺตา  นิมิตฺตา
กิตฺติตา   ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ  สงฺโฆ  เอเตหิ  นิมิตฺเตหิ  อุโปสถมุขํ
สมฺมนฺเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๕๙.๒}  สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยาวตา  สมนฺตา  นิมิตฺตา
กิตฺติตา    สงฺโฆ    เอเตหิ    นิมิตฺเตหิ   อุโปสถมุขํ   สมฺมนฺนติ   ฯ
ยสฺสายสฺมโต   ขมติ   เอเตหิ   นิมิตฺเตหิ   อุโปสถมุขสฺส   สมฺมติ  โส
ตุณฺหสฺส   ยสฺส   นกฺขมติ   โส  ภาเสยฺย  ฯ  สมฺมตํ  สงฺเฆน  เอเตหิ
นิมิตฺเตหิ   อุโปสถมุขํ   ฯ   ขมติ  สงฺฆสฺส  ตสฺมา  ตุณฺหี  ฯ  เอวเมตํ
ธารยามีติ ฯ
     [๑๖๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺมึ อาวาเส ตทหุโปสเถ
นวกา   ภิกฺขู   ปฐมตรํ   สนฺนิปติตฺวา   น   ตาว  เถรา  อาคจฺฉนฺตีติ
ปกฺกมึสุ   ฯ   อุโปสโถ   วิกาโล   ๓-  อโหสิ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ตทหุโปสเถ   เถเรหิ   ภิกฺขูหิ
ปฐมตรํ สนฺนิปติตุนฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นิสินฺนา ฯ   สพฺพตฺถ ปมุขํ ฯ    ม. ยุ. วิกาเล ฯ
     [๑๖๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ราชคเห  สมฺพหุลา  อาวาสา
สมานสีมา   โหนฺติ   ฯ   ตตฺถ   ภิกฺขู   วิวทนฺติ   อมฺหากํ   อาวาเส
อุโปสโถ  กริยตุ  ๑-  อมฺหากํ  อาวาเส  อุโปสโถ  กริยตูติ  ฯ ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   สมฺพหุลา  อาวาสา
สมานสีมา    โหนฺติ    ตตฺถ    ภิกฺขู    วิวทนฺติ   อมฺหากํ   อาวาเส
อุโปสโถ    กริยตุ    อมฺหากํ   อาวาเส   อุโปสโถ   กริยตูติ   เตหิ
ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   สพฺเพเหว  เอกชฺฌํ  สนฺนิปติตฺวา  อุโปสโถ  กาตพฺโพ
ยตฺถ   วา   ปน   เถโร   ภิกฺขุ  วิหรติ  ตตฺถ  สนฺนิปติตฺวา  อุโปสโถ
กาตพฺโพ   น   เตฺวว   วคฺเคน   สงฺเฆน   อุโปสโถ   กาตพฺโพ  โย
กเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๖๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน อายสฺมา มหากสฺสโป อนฺธกวินฺทา
ราชคหํ    อุโปสถํ   อาคจฺฉนฺโต   อนฺตรามคฺเค   นทึ   ตรนฺโต   มนํ
วุโฬฺห   อโหสิ   จีวรานิสฺส   อลฺลานิ  ฯ  ภิกฺขู  อายสฺมนฺตํ  มหากสฺสปํ
เอตทโวจุํ   กิสฺส  เต  อาวุโส  จีวรานิ  อลฺลานีติ  ฯ  อิธาหํ  อาวุโส
อนฺธกวินฺทา     ราชคหํ     อุโปสถํ     อาคจฺฉนฺโต     อนฺตรามคฺเค
นทึ   ตรนฺโต   มนมฺหิ   ๒-  วุโฬฺห  เตน  เม  จีวรานิ  อลฺลานีติ  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  ยา  สา  ภิกฺขเว  สงฺเฆน  สีมา
สมฺมตา    สมานสํวาสา    เอกุโปสถา   สงฺโฆ   ตํ   สีมํ   ติจีวเรน
อวิปฺปวาสํ   สมฺมนฺนตุ   ฯ   เอวญฺจ   ปน   ภิกฺขเว  สมฺมนฺนิตพฺพา  ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. กริยตูติ ฯ    มนํ อมฺหีติ ปทจฺเฉโท ฯ
พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๖๒.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยา  สา  สงฺเฆน  สีมา
สมฺมตา    สมานสํวาสา    เอกุโปสถา    ยทิ    สงฺฆสฺส    ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ ตํ สีมํ ติจีวเรน อวิปฺปวาสํ สมฺมนฺเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๖๒.๒}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยา  สา  สงฺเฆน  สีมา
สมฺมตา    สมานสํวาสา    เอกุโปสถา   สงฺโฆ   ตํ   สีมํ   ติจีวเรน
อวิปฺปวาสํ    สมฺมนฺนติ   ฯ   ยสฺสายสฺมโต   ขมติ   เอติสฺสา   สีมาย
ติจีวเรน   อวิปฺปวาสสฺส   ๑-   สมฺมติ   โส   ตุณฺหสฺส  ยสฺส  นกฺขมติ
โส  ภาเสยฺย  ฯ  สมฺมตา  สา  สีมา  สงฺเฆน ติจีวเรน อวิปฺปวาโส ๒-
ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     {๑๖๒.๓}   เตน   โข   ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ภควตา  ติจีวเรน
อวิปฺปวาสสมฺมติ   อนุญฺญาตาติ   อนฺตรฆเร   จีวรานิ  ๓-  นิกฺขิปนฺติ  ฯ
ตานิ   จีวรานิ   นสฺสนฺติปิ   ทยฺหนฺติปิ   อุนฺทุเรหิปิ   ขชฺชนฺติ  ฯ  ภิกฺขู
ทุจฺโจลา  โหนฺติ  ลูขจีวรา  ฯ  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ  กิสฺส  ตุเมฺห  อาวุโส
ทุจฺโจลา   ลูขจีวราติ   ฯ   อิธ   มยํ   อาวุโส   ภควตา   ติจีวเรน
อวิปฺปวาสสมฺมติ        อนุญฺญาตาติ        อนฺตรฆเร        จีวรานิ
@เชิงอรรถ:  สพฺพตฺถ ติจีวเรน อวิปฺปวาสายาติ ทิสฺสติ ฯ    สพฺพตฺถ ติจีวเรน อวิปฺปวาสาติ
@ทิสฺสติ ฯ วิกติกมฺมเมตํ น วิเสสนํ ตสฺมา ติจีวเรน อวิปฺปวาสสฺสาติ จ ติจีวเรน
@อวิปฺปวาโสติ จ ยุตฺตตรํ สมฺมโต สงฺเฆน อิตฺถนฺนาโม วิหาโร อุโปสถาคารนฺติ เหตฺถ
@นิทสฺสนํ ฯ      ติจีวรานีติปิ ปาโฐ ฯ
นิกฺขิปิมฺหา   ตานิ   จีวรานิ   นฏฺฐานิปิ  ทฑฺฒานิปิ  อุนฺทุเรหิปิ  ขายิตานิ
เตน   มยํ  ทุจฺโจลา  ลูขจีวราติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
ยา   สา   ภิกฺขเว  สงฺเฆน  สีมา  สมฺมตา  สมานสํวาสา  เอกุโปสถา
สงฺโฆ   ตํ   สีมํ   ติจีวเรน   อวิปฺปวาสํ  สมฺมนฺนตุ  ฐเปตฺวา  คามญฺจ
คามูปจารญฺจ   ฯ   เอวญฺจ   ปน  ภิกฺขเว  สมฺมนฺนิตพฺพา  ฯ  พฺยตฺเตน
ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๖๒.๔}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยา  สา  สงฺเฆน  สีมา
สมฺมตา    สมานสํวาสา    เอกุโปสถา    ยทิ    สงฺฆสฺส    ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ    ตํ    สีมํ    ติจีวเรน   อวิปฺปวาสํ   สมฺมนฺเนยฺย   ฐเปตฺวา
คามญฺจ คามูปจารญฺจ ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๖๒.๕}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยา  สา  สงฺเฆน  สีมา
สมฺมตา    สมานสํวาสา   เอกุโปสถา   สงฺโฆ   ตํ    สีมํ   ติจีวเรน
อวิปฺปวาสํ     สมฺมนฺนติ    ฐเปตฺวา    คามญฺจ    คามูปจารญฺจ    ฯ
ยสฺสายสฺมโต    ขมติ    เอติสฺสา    สีมาย   ติจีวเรน   อวิปฺปวาสสฺส
สมฺมติ    ฐเปตฺวา    คามญฺจ    คามูปจารญฺจ   โส   ตุณฺหสฺส   ยสฺส
นกฺขมติ  โส  ภาเสยฺย  ฯ  สมฺมตา  สา  สีมา  สงฺเฆน  ๑-  ติจีวเรน
อวิปฺปวาโส   ฐเปตฺวา   คามญฺจ   คามูปจารญฺจ   ฯ   ขมติ   สงฺฆสฺส
ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     [๑๖๓]   สีมํ  ภิกฺขเว  สมฺมนฺนนฺเตน  ปฐมํ  สมานสํวาสา สีมา ๒-
@เชิงอรรถ:  สมฺมตา สา สงฺเฆน สีมา ติจีวเรน อวิปฺปวาโส ฯ     สมานสํวาสสีมาติปิ ปาโฐ ฯ
@ปฐมํ สีมา สมฺมนฺนิตพฺพา ฯ
สมฺมนฺนิตพฺพา    ปจฺฉา    ติจีวเรน    อวิปฺปวาโส   สมฺมนฺนิตพฺโพ   ฯ
สีมํ   ภิกฺขเว   สมูหนนฺเตน   ปฐมํ  ติจีวเรน  อวิปฺปวาโส  สมูหนฺตพฺโพ
ปจฺฉา  สมานสํวาสา  สีมา  ๑-  สมูหนฺตพฺพา  ฯ  เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว
ติจีวเรน   อวิปฺปวาโส   สมูหนฺตพฺโพ   ฯ  พฺยตฺเตน  ภิกฺขุนา  ปฏิพเลน
สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๖๓.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  โย  โส สงฺเฆน ติจีวเรน
อวิปฺปวาโส   สมฺมโต   ยทิ   สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ  สงฺโฆ  ตํ  ติจีวเรน
อวิปฺปวาสํ  สมูหเนยฺย  ฯ  เอสา  ญตฺติ  ฯ  สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ
โย  โส  สงฺเฆน  ติจีวเรน  อวิปฺปวาโส  สมฺมโต  สงฺโฆ  ตํ  ติจีวเรน
อวิปฺปวาสํ   สมูหนติ   ๒-   ฯ  ยสฺสายสฺมโต  ขมติ  เอตสฺส  ติจีวเรน
อวิปฺปวาสสฺส  สมุคฺฆาโต  โส  ตุณฺหสฺส  ยสฺส  นกฺขมติ  โส  ภาเสยฺย ฯ
สมูหโต  โส  สงฺเฆน  ติจีวเรน  อวิปฺปวาโส  ฯ  ขมติ  สงฺฆสฺส  ตสฺมา
ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     {๑๖๓.๒}   เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว สมานสํวาสา ๓- สีมา สมูหนฺตพฺพา ฯ
พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๖๓.๓}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต สงฺโฆ ยา สา สงฺเฆน สีมา สมฺมตา
สมานสํวาสา   เอกุโปสถา   ยทิ   สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ  สงฺโฆ  ตํ  สีมํ
สมูหเนยฺย [๔]- ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๖๓.๔}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   ยา   สา  สงฺเฆน
สีมา       สมฺมตา       สมานสํวาสา      เอกุโปสถา      สงฺโฆ
@เชิงอรรถ:  ปจฺฉา สีมา สมูหนฺตพฺพา ฯ   สี สมูหนฺติ ฯ   ยุ. รา. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
@ ม. สมานสํวาสํ เอกุโปสถํ ฯ
ตํ   สีมํ   สมูหนติ   [๑]-   ฯ  ยสฺสายสฺมโต  ขมติ  เอติสฺสา  สีมาย
สมานสํวาสาย    เอกุโปสถาย    สมุคฺฆาโต    โส    ตุณฺหสฺส   ยสฺส
นกฺขมติ   โส  ภาเสยฺย  ฯ  สมูหตา  สา  สีมา  สงฺเฆน  สมานสํวาสา
เอกุโปสถา ฯ ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ๒- ฯ
     [๑๖๔]   อสมฺมตาย   ภิกฺขเว  สีมาย  อฏฺฐปิตาย  ยํ  คามํ  วา
นิคมํ   วา   อุปนิสฺสาย   วิหรติ   ยา   ตสฺส  คามสฺส  วา  คามสีมา
@เชิงอรรถ:  ม. สมานสํวาสํ เอกุโปสถํ ฯ    สพฺพโปตฺถเกสุ อีทิสาเยวายํ กมฺมวาจา อาคตา ฯ
@สา ปน อูนา วา อติเรกา วา ขายติ ฯ ตตฺถ หิ สมานสํวาสา เอกุโปสถาติ ปททฺวยํ
@สเจ สีมาติ ปทสฺส วิเสสนํ สงฺโฆ ตํ สีมํ สมูหเนยฺยาติ จ สงฺโฆ ตํ สีมํ
@สมูหนตีติ จ วจเนสุ อูนํ สิยา ยทิ ปน สมฺมตาติ ปเท วิกติกมฺมํ ยสฺสายสฺมโต ...
@สมุคฺฆาโตติ จ สมูหตา สา ... เอกุโปสถาติ จ วจเนสุ อติเรกํ สิยา ฯ วิจาเรตฺวา
@คเหตพฺพํ ฯ อมฺหากมฺปนายํ ขนฺติ สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ ยา สา สงฺเฆน สีมา
@สมฺมตา สมานสํวาสา เอกุโปสถา ฯ ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ สงฺโฆ ตํ สีมํ
@สมูหเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ ยา สา สงฺเฆน สีมา
@สมฺมตา สมานสํวาสา เอกุโปสถา สงฺโฆ ตํ สีมํ สมูหนติ ฯ ยสฺสายสฺมโต ขมติ
@เอติสฺสา สีมาย สมุคฺฆาโต โส ตุณฺหสฺส ยสฺส นกฺขมติ โส ภาเสยฺย ฯ สมูหตา
@สา สงฺเฆน สีมา ฯ ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
นิคมสฺส   วา   นิคมสีมา   อยํ   ตตฺถ   สมานสํวาสา  เอกุโปสถา  ฯ
อคามเก   เจ   ภิกฺขเว   อรญฺเญ   สมนฺตา  สตฺตพฺภนฺตรา  อยํ  ตตฺถ
สมานสํวาสา   เอกุโปสถา   ฯ   สพฺพา   ภิกฺขเว  นที  อสีมา  สพฺโพ
สมุทฺโท   อสีโม   สพฺโพ   ชาตสฺสโร  อสีโม  ฯ  นทิยา  วา  ภิกฺขเว
สมุทฺเท    วา   ชาตสฺสเร   วา   ยํ   มชฺฌิมสฺส   ปุริสสฺส   สมนฺตา
อุทกุกฺเขปา อยํ ตตฺถ สมานสํวาสา เอกุโปสถาติ ฯ
     [๑๖๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สีมาย  สีมํ
สมฺภินฺทนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   เยสํ  ภิกฺขเว
สีมา   ปฐมํ   สมฺมตา   เตสํ   ตํ   กมฺมํ   ธมฺมิกํ   อกุปฺปํ  ฐานารหํ
เยสํ   ภิกฺขเว   สีมา   ปจฺฉา   สมฺมตา   เตสํ   ตํ   กมฺมํ  อธมฺมิกํ
กุปฺปํ   อฏฺฐานารหํ   น   ภิกฺขเว   สีมาย   สีมา   สมฺภินฺทิตพฺพา  โย
สมฺภินฺเทยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๖๕.๑}   เตน   โข   ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สีมาย
สีมํ  อชฺโฌตฺถรนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  เยสํ  ภิกฺขเว
สีมา   ปฐมํ   สมฺมตา  เตสํ  ตํ  กมฺมํ  ธมฺมิกํ  อกุปฺปํ  ฐานารหํ  เยสํ
ภิกฺขเว   ปจฺฉา   สีมา   สมฺมตา   เตสํ   ตํ   กมฺมํ   อธมฺมิกํ  กุปฺปํ
อฏฺฐานารหํ    น    ภิกฺขเว    สีมาย   สีมา   อชฺโฌตฺถริตพฺพา   โย
อชฺโฌตฺถเรยฺย    อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    สีมํ
สมฺมนฺนนฺเตน สีมนฺตริกํ ฐเปตฺวา สีมํ สมฺมนฺนิตุนฺติ ฯ
     [๑๖๖]   อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  กติ  นุ  โข อุโปสโถติ ๑-
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อุโปสถาติ ฯ
ภควโต    เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ   ฯ   เทฺวเม   ภิกฺขเว   อุโปสถา
จาตุทฺทสิโก จ ปณฺณรสิโก จ อิเม โข ภิกฺขเว เทฺว อุโปสถาติ ฯ
     {๑๖๖.๑}   อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ กติ นุ โข อุโปสถกมฺมานีติ ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  จตฺตารีมานิ  ภิกฺขเว  อุโปสถกมฺมานิ
อธมฺเมน   วคฺคํ   อุโปสถกมฺมํ   อธมฺเมน  สมคฺคํ  อุโปสถกมฺมํ  ธมฺเมน
วคฺคํ อุโปสถกมฺมํ ธมฺเมน สมคฺคํ อุโปสถกมฺมํ ๑- ฯ
     {๑๖๖.๒}   ตตฺร  ภิกฺขเว  ยทิทํ  ๒- อธมฺเมน วคฺคํ อุโปสถกมฺมํ น
ภิกฺขเว  เอวรูปํ  อุโปสถกมฺมํ  กาตพฺพํ  น  จ  มยา เอวรูปํ อุโปสถกมฺมํ
อนุญฺญาตํ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว   ยทิทํ   อธมฺเมน  สมคฺคํ  อุโปสถกมฺมํ
น   ภิกฺขเว   เอวรูปํ   อุโปสถกมฺมํ   กาตพฺพํ   น  จ  มยา  เอวรูปํ
อุโปสถกมฺมํ อนุญฺญาตํ ฯ
     {๑๖๖.๓}   ตตฺร  ภิกฺขเว  ยทิทํ  ธมฺเมน  วคฺคํ  อุโปสถกมฺมํ  น
ภิกฺขเว    เอวรูปํ   อุโปสถกมฺมํ   กาตพฺพํ   น   จ   มยา   เอวรูปํ
อุโปสถกมฺมํ    อนุญฺญาตํ    ฯ    ตตฺร    ภิกฺขเว    ยทิทํ    ธมฺเมน
สมคฺคํ    อุโปสถกมฺมํ    เอวรูปํ    ภิกฺขเว    อุโปสถกมฺมํ    กาตพฺพํ
เอวรูปํ    มยา    อุโปสถกมฺมํ    อนุญฺญาตํ   ฯ   ตสฺมาติห   ภิกฺขเว
เอวรูปํ     อุโปสถกมฺมํ     กริสฺสาม    ยทิทํ    ธมฺเมน    สมคฺคนฺติ
เอวญฺหิ โว ภิกฺขเว สิกฺขิตพฺพนฺติ ฯ
     [๑๖๗]   อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ กติ นุ โข ปาติโมกฺขุทฺเทสาติ ฯ
ภควโต      เอตมตฺถํ     อาโรเจสุํ     ฯ     ปญฺจิเม     ภิกฺขเว
ปาติโมกฺขุทฺเทสา    นิทานํ   อุทฺทิสิตฺวา   อวเสสํ   สุเตน   สาเวตพฺพํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อุโปสถกมฺมนฺติ ฯ    ยุ. สพฺพตฺถ ยมิทํ ฯ
อยํ    ปฐโม    ปาติโมกฺขุทฺเทโส   ฯ   นิทานํ   อุทฺทิสิตฺวา   จตฺตาริ
ปาราชิกานิ   อุทฺทิสิตฺวา   อวเสสํ   สุเตน   สาเวตพฺพํ   อยํ   ทุติโย
ปาติโมกฺขุทฺเทโส    ฯ    นิทานํ    อุทฺทิสิตฺวา   จตฺตาริ   ปาราชิกานิ
อุทฺทิสิตฺวา  เตรส  สงฺฆาทิเสเส  อุทฺทิสิตฺวา  อวเสสํ  สุเตน  สาเวตพฺพํ
อยํ    ตติโย    ปาติโมกฺขุทฺเทโส   ฯ   นิทานํ   อุทฺทิสิตฺวา   จตฺตาริ
ปาราชิกานิ  อุทฺทิสิตฺวา  เตรส  สงฺฆาทิเสเส  อุทฺทิสิตฺวา  เทฺว  อนิยเต
อุทฺทิสิตฺวา  อวเสสํ  สุเตน  สาเวตพฺพํ  อยํ  จตุตฺโถ ปาติโมกฺขุทฺเทโส ฯ
วิตฺถาเรเนว ปญฺจโม ฯ อิเม โข ภิกฺขเว ปญฺจ ปาติโมกฺขุทฺเทสาติ ฯ
     {๑๖๗.๑}   เตน   โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ภควตา  สงฺขิตฺเตน
ปาติโมกฺขุทฺเทโส    อนุญฺญาโตติ    สพฺพกาลํ    สงฺขิตฺเตน   ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  สงฺขิตฺเตน
ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํ โย อุทฺทิเสยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๖๗.๒}   เตน  โข  ปน  สมเยน  โกสเลสุ ชนปเทสุ อญฺญตรสฺมึ
อาวาเส   ตทหุโปสเถ   สญฺจรภยํ   ๑-   อโหสิ   ฯ  ภิกฺขู  นาสกฺขึสุ
วิตฺถาเรน   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตุํ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ    ภิกฺขเว    สติ    อนฺตราเย    สงฺขิตฺเตน    ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสิตุนฺติ ฯ
     {๑๖๗.๓}   เตน     โข     ปน     สมเยน    ฉพฺพคฺคิยา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. รา. สวรภยํ ฯ   สี. สภยกํ ฯ  สํจรภยนฺติ อฏฺฏวีมนุสฺสภยนฺติ
@ตพฺพณฺณนา ฯ สํจรภยนฺติ วนจรกภยํ เตนาห อฏฺฏวีมนุสฺสภยนฺติ ตฏฺฏีกา จ
@วิมติวิโนทนี จ ฯ
ภิกฺขู    อสติปิ    อนฺตราเย   สงฺขิตฺเตน   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว   อสติ  อนฺตราเย
สงฺขิตฺเตน    ปาติโมกฺขํ    อุทฺทิสิตพฺพํ    โย    อุทฺทิเสยฺย    อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส    ฯ    อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สติ   อนฺตราเย   สงฺขิตฺเตน
ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตุํ  ฯ  ตตฺริเม  อนฺตรายา  ราชนฺตราโย  โจรนฺตราโย
อคฺยนฺตราโย      อุทกนฺตราโย     มนุสฺสนฺตราโย     อมนุสฺสนฺตราโย
วาฬนฺตราโย    สิรึสปนฺตราโย   ชีวิตนฺตราโย   พฺรหฺมจริยนฺตราโย   ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เอวรูเปสุ   อนฺตราเยสุ   สงฺขิตฺเตน  ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสิตุํ อสติ อนฺตราเย วิตฺถาเรนาติ ฯ
     [๑๖๘]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สงฺฆมชฺเฌ
อนชฺฌิฏฺฐา   ธมฺมํ   ภาสนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ
น    ภิกฺขเว    สงฺฆมชฺเฌ    อนชฺฌิฏฺเฐน   ธมฺโม   ภาสิตพฺโพ   โย
ภาเสยฺย    อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เถเรน
ภิกฺขุนา สามํ วา ธมฺมํ ภาสิตุํ ปรํ วา อชฺเฌสิตุนฺติ ฯ
     [๑๖๙]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สงฺฆมชฺเฌ
อสมฺมตา   วินยํ   ปุจฺฉนฺติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น
ภิกฺขเว   สงฺฆมชฺเฌ   อสมฺมเตน   วินโย   ปุจฺฉิตพฺโพ   โย  ปุจฺเฉยฺย
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สงฺฆมชฺเฌ   สมฺมเตน
วินยํ   ปุจฺฉิตุํ   ฯ   เอวญฺจ   ปน  ภิกฺขเว  สมฺมนฺนิตพฺโพ  ฯ  อตฺตนา
ว   ๑-   อตฺตานํ   สมฺมนฺนิตพฺพํ   ปเรน  วา  ปโร  สมฺมนฺนิตพฺโพ  ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. วา ฯ อิโต ปรํ อิทีสเมว ฯ
กถญฺจ   อตฺตนา   ว   อตฺตานํ   สมฺมนฺนิตพฺพํ   ฯ   พฺยตฺเตน  ภิกฺขุนา
ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๖๙.๑}   สุณาตุ   เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
อหํ   อิตฺถนฺนามํ   วินยํ   ปุจฺเฉยฺยนฺติ   ฯ  เอวํ  อตฺตนา  ว  อตฺตานํ
สมฺมนฺนิตพฺพํ ฯ
     {๑๖๙.๒}   กถญฺจ   ปเรน   ปโร   สมฺมนฺนิตพฺโพ  ฯ  พฺยตฺเตน
ภิกฺขุนา   ปฏิพเลน   สงฺโฆ   ญาเปตพฺโพ   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ
ยทิ   สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ  อิตฺถนฺนาโม  อิตฺถนฺนามํ  วินยํ  ปุจฺเฉยฺยาติ  ฯ
เอวํ ปเรน ปโร สมฺมนฺนิตพฺโพติ ฯ
     {๑๖๙.๓}   เตน  โข  ปน สมเยน เปสลา ภิกฺขู สงฺฆมชฺเฌ สมฺมตา
วินยํ   ปุจฺฉนฺติ  ฯ  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ลภนฺติ  อาฆาตํ  ลภนฺติ  อปฺปจฺจยํ
วเธน  ตชฺเชนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว
สงฺฆมชฺเฌ   สมฺมเตนปิ   ปริสํ   โอโลเกตฺวา   ปุคฺคลํ  ตุลยิตฺวา  วินยํ
ปุจฺฉิตุนฺติ ฯ
     {๑๖๙.๔}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สงฺฆมชฺเฌ
อสมฺมตา   วินยํ  วิสฺสชฺเชนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น
ภิกฺขเว  สงฺฆมชฺเฌ  อสมฺมเตน  วินโย  วิสฺสชฺเชตพฺโพ  โย  วิสฺสชฺเชยฺย
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สงฺฆมชฺเฌ   สมฺมเตน
วินยํ   วิสฺสชฺเชตุํ   ฯ   เอวญฺจ   ปน  ภิกฺขเว  สมฺมนฺนิตพฺโพ  ๑-  ฯ
อตฺตนา   ว  อตฺตานํ  สมฺมนฺนิตพฺพํ  ปเรน  วา  ปโร  สมฺมนฺนิตพฺโพ  ฯ
กถญฺจ   อตฺตนา   ว   อตฺตานํ   สมฺมนฺนิตพฺพํ   ฯ   พฺยตฺเตน  ภิกฺขุนา
ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๖๙.๕}   สุณาตุ   เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
@เชิงอรรถ:  ม. สมฺมนฺนิตพฺพํ ฯ
อหํ   อิตฺถนฺนาเมน   วินยํ   ปุฏฺโฐ   วิสฺสชฺเชยฺยนฺติ  ฯ  เอวํ  อตฺตนา
ว   อตฺตานํ   สมฺมนฺนิตพฺพํ   ฯ  กถญฺจ  ปเรน  ปโร  สมฺมนฺนิตพฺโพ  ฯ
พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๖๙.๖}   สุณาตุ   เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
อิตฺถนฺนาโม   อิตฺถนฺนาเมน   วินยํ   ปุฏฺโฐ   วิสฺสชฺเชยฺยาติ   ฯ  เอวํ
ปเรน  ปโร  สมฺมนฺนิตพฺโพติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  เปสลา ภิกฺขู
สงฺฆมชฺเฌ   สมฺมตา   วินยํ   วิสฺสชฺเชนฺติ  ฯ  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ลภนฺติ
อาฆาตํ   ลภนฺติ   อปฺปจฺจยํ   วเธน   ตชฺเชนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สงฺฆมชฺเฌ   สมฺมเตนปิ   ปริสํ
โอโลเกตฺวา ปุคฺคลํ ตุลยิตฺวา วินยํ วิสฺสชฺเชตุนฺติ ฯ
     [๑๗๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  อโนกาสกตํ
ภิกฺขุํ   อาปตฺติยา   โจเทนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น    ภิกฺขเว    อโนกาสกโต   ภิกฺขุ   อาปตฺติยา   โจเทตพฺโพ   โย
โจเทยฺย    อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   โอกาสํ
การาเปตฺวา    อาปตฺติยา    โจเทตุํ    กโรตุ    อายสฺมา   โอกาสํ
อหนฺตํ วตฺตุกาโมติ ฯ
     {๑๗๐.๑}   เตน   โข  ปน  สมเยน  เปสลา  ภิกฺขู  ฉพฺพคฺคิเย
ภิกฺขู   โอกาสํ   การาเปตฺวา   อาปตฺติยา   โจเทนฺติ   ฯ  ฉพฺพคฺคิยา
ภิกฺขู    ลภนฺติ   อาฆาตํ   ลภนฺติ   อปฺปจฺจยํ   วเธน   ตชฺเชนฺติ   ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  กเตปิ  โอกาเส
ปุคฺคลํ ตุลยิตฺวา อาปตฺติยา โจเทตุนฺติ ฯ
     {๑๗๐.๒}   เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ปุรมฺหากํ เปสลา ภิกฺขู
โอกาสํ  การาเปนฺตีติ  ปฏิกจฺเจว  สุทฺธานํ  ภิกฺขูนํ อนาปตฺติกานํ อวตฺถุสฺมึ
อการเณ  โอกาสํ การาเปนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น ภิกฺขเว
สุทฺธานํ    ภิกฺขูนํ    อนาปตฺติกานํ    อวตฺถุสฺมึ    อการเณ   โอกาโส
การาเปตพฺโพ   โย   การาเปยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว ปุคฺคลํ ตุลยิตฺวา โอกาสํ การาเปตุนฺติ ๑- ฯ
     [๑๗๑]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สงฺฆมชฺเฌ
อธมฺมกมฺมํ    กโรนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น
ภิกฺขเว   สงฺฆมชฺเฌ   ๒-   อธมฺมกมฺมํ  กาตพฺพํ  โย  กเรยฺย  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ    ฯ   กโรนฺติเยว   อธมฺมกมฺมํ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว อธมฺมกมฺเม กยิรมาเน ปฏิกฺโกสิตุนฺติ ฯ
     {๑๗๑.๑}   เตน  โข  ปน  สมเยน  เปสลา  ภิกฺขู  ฉพฺพคฺคิเยหิ
ภิกฺขูหิ   อธมฺมกมฺเม   กยิรมาเน   ปฏิกฺโกสนฺติ   ฯ   ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู
ลภนฺติ   อาฆาตํ   ลภนฺติ   อปฺปจฺจยํ   วเธน   ตชฺเชนฺติ   ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ทิฏฺฐึปิ  อาวิกาตุนฺติ  ฯ
เตสํเยว   สนฺติเก   ทิฏฺฐึ   อาวิกโรนฺติ   ฯ  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ลภนฺติ
อาฆาตํ   ลภนฺติ   อปฺปจฺจยํ   วเธน   ตชฺเชนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   จตูหิ  ปญฺจหิ  ปฏิกฺโกสิตุํ  ทฺวีหิ
ตีหิ ทิฏฺฐึ อาวิกาตุํ เอเกน อธิฏฺฐาตุํ น เม ตํ ขมตีติ ฯ
     [๑๗๒]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สงฺฆมชฺเฌ
@เชิงอรรถ:  ม. กาตุนฺติ ฯ    ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสมานา   สญฺจิจฺจ  น  สาเวนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  ปาติโมกฺขุทฺเทสเกน  สญฺจิจฺจ  น  สาเวตพฺพํ
โย   น   สาเวยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺสาติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน
อายสฺมา   อุทายิ   สงฺฆสฺส   ปาติโมกฺขุทฺเทสโก  โหติ  กากสฺสรโก  ฯ
อถโข     อายสฺมโต    อุทายิสฺส    เอตทโหสิ    ภควตา    ปญฺญตฺตํ
ปาติโมกฺขุทฺเทสเกน      สาเวตพฺพนฺติ      อหญฺจมฺหิ      กากสฺสรโก
กถํ    นุ    โข    มยา    ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ    ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ปาติโมกฺขุทฺเทสเกน   วายมิตุํ
กถํ สาเวยฺยนฺติ วายมนฺตสฺส อนาปตฺตีติ ฯ
     [๑๗๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน  เทวทตฺโต  สคหฏฺฐาย  ปริสาย
ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
สคหฏฺฐาย    ปริสาย    ปาติโมกฺขํ    อุทฺทิสิตพฺพํ    โย    อุทฺทิเสยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๗๔]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สงฺฆมชฺเฌ
อนชฺฌิฏฺฐา   ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น   ภิกฺขเว   สงฺฆมชฺเฌ   อนชฺฌิฏฺเฐน   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตพฺพํ   โย
อุทฺทิเสยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  เถราธิกํ  ๑-
ปาติโมกฺขนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. เถราเธยฺยํ ฯ เถราธิกนฺติ เถราธีนํ เถรายตฺตํ ภวิตุนฺติ อตฺโถ ฯ
@เถราเธยฺยนฺติปิ ปาโฐติ ตพฺพณฺณนา ฯ
                     อญฺญติตฺถิยภาณวารํ นิฏฺฐิตํ เอกาทสมํ ๑-
     [๑๗๕]   อถโข   ภควา   ราชคเห  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
โจทนาวตฺถุ   ๒-   เตน  จาริกํ  ปกฺกามิ  อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จรมาโน
เยน   โจทนาวตฺถุ   ตทวสริ   ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺมึ
อาวาเส  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  วิหรนฺติ  ฯ  ตตฺถ  เถโร  ภิกฺขุ  พาโล โหติ
อพฺยตฺโต  ฯ  โส  น  ชานาติ  อุโปสถํ  วา  อุโปสถกมฺมํ วา ปาติโมกฺขํ
วา  ปาติโมกฺขุทฺเทสํ  วา  ฯ  อถโข  เตสํ  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  ภควตา
ปญฺญตฺตํ   เถราธิกํ   ปาติโมกฺขนฺติ   อยญฺจ   อมฺหากํ   เถโร   พาโล
อพฺยตฺโต   น   ชานาติ   อุโปสถํ   วา   อุโปสถกมฺมํ  วา  ปาติโมกฺขํ
วา   ปาติโมกฺขุทฺเทสํ   วา   กถํ  นุ  โข  อเมฺหหิ  ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  โย  ตตฺถ  ภิกฺขุ
พฺยตฺโต ปฏิพโล ตสฺสาเธยฺยํ ปาติโมกฺขนฺติ ฯ
     [๑๗๖]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺมึ อาวาเส ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา   ภิกฺขู   วิหรนฺติ   พาลา   อพฺยตฺตา   ฯ   เต  น  ชานนฺติ
อุโปสถํ   วา   อุโปสถกมฺมํ   วา   ปาติโมกฺขํ   วา   ปาติโมกฺขุทฺเทสํ
วา  ฯ  เต  เถรํ  อชฺเฌสึสุ  อุทฺทิสตุ  ภนฺเต  เถโร  ปาติโมกฺขนฺติ  ฯ
โส  เอวมาห  น  เม  อาวุโส  วตฺตตีติ  ฯ  ทุติยํ  เถรํ  ๓- อชฺเฌสึสุ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อญฺญติตฺถิยภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ   สี. อญฺญติตฺถิยภาณวารํ เอกาทสมํ ฯ
@ โจทนาวตฺถุ นาม เอกํ นครนฺติ ตฏฺฏีกา ฯ    ม. ยุ. ทุติยเถรํ ฯ
อุทฺทิสตุ   ภนฺเต   เถโร   ปาติโมกฺขนฺติ   ฯ  โสปิ  เอวมาห  น  เม
อาวุโส   วตฺตตีติ   ฯ   ตติยํ   เถรํ   ๑-  อชฺเฌสึสุ  อุทฺทิสตุ  ภนฺเต
เถโร  ปาติโมกฺขนฺติ  ฯ  โสปิ   เอวมาห  น  เม  อาวุโส  วตฺตตีติ ฯ
เอเตเนว    อุปาเยน   ยาวสงฺฆนวกํ   อชฺเฌสึสุ   อุทฺทิสตุ   อายสฺมา
ปาติโมกฺขนฺติ   ฯ   โสปิ   เอวมาห   น   เม   ภนฺเต   วตฺตตีติ  ฯ
ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๑๗๖.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  ภิกฺขู  วิหรนฺติ  พาลา  อพฺยตฺตา  ฯ  เต  น  ชานนฺติ อุโปสถํ
วา  อุโปสถกมฺมํ  วา  ปาติโมกฺขํ  วา  ปาติโมกฺขุทฺเทสํ  วา ฯ เต เถรํ
อชฺเฌสนฺติ  อุทฺทิสตุ  ภนฺเต  เถโร  ปาติโมกฺขนฺติ  ฯ  โส  เอวํ  วเทติ
น   เม  อาวุโส  วตฺตตีติ  ฯ  ทุติยํ  เถรํ  อชฺเฌสนฺติ  อุทฺทิสตุ  ภนฺเต
เถโร  ปาติโมกฺขนฺติ  ฯ  โสปิ  เอวํ  วเทติ  น  เม อาวุโส วตฺตตีติ ฯ
ตติยํ   เถรํ   อชฺเฌสนฺติ   อุทฺทิสตุ   ภนฺเต   เถโร  ปาติโมกฺขนฺติ  ฯ
โสปิ  เอวํ  วเทติ  น  เม  อาวุโส  วตฺตตีติ  ฯ  เอเตเนว  อุปาเยน
ยาวสงฺฆนวกํ    อชฺเฌสนฺติ    อุทฺทิสตุ    อายสฺมา   ปาติโมกฺขนฺติ   ฯ
โสปิ  เอวํ  วเทติ  น  เม  ภนฺเต  วตฺตตีติ  ฯ  เตหิ  ภิกฺขเว  ภิกฺขูหิ
เอโก   ภิกฺขุ   สามนฺตา   อาวาสา   สชฺชุกํ   ปาเหตพฺโพ  คจฺฉาวุโส
สงฺขิตฺเตน     วา    วิตฺถาเรน    วา    ปาติโมกฺขํ    ปริยาปุณิตฺวา
อาคจฺฉาติ ฯ
     {๑๗๖.๒}   อถโข  ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ โก ๒- นุ โข ปาเหตพฺโพติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ตติยถรํ ฯ     ม. ยุ. เกน นุโข ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  เถเรน  ภิกฺขุนา
นวกํ   ภิกฺขุํ   อาณาเปตุนฺติ   ฯ   เถเรน   อาณตฺตา  นวา  ภิกฺขู  น
คจฺฉนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  เถเรน
อาณตฺเตน   อคิลาเนน   น   คนฺตพฺพํ   โย   น   คจฺเฉยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๗๗]   อถโข   ภควา   โจทนาวตฺถุสฺมึ   ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา
ปุนเทว   ราชคหํ   ปจฺจาคจฺฉิ   ฯ   เตน  โข  ปน  สมเยน  มนุสฺสา
ภิกฺขู   ปิณฺฑาย   จรนฺเต   ปุจฺฉนฺติ   กติมี  ๑-  ภนฺเต  ปกฺขสฺสาติ  ฯ
ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   น   โข   มยํ   อาวุโส   ชานามาติ  ฯ  มนุสฺสา
อุชฺฌายนฺติ     ขียนฺติ     วิปาเจนฺติ     ปกฺขคณนมตฺตมฺปิเม     สมณา
สกฺยปุตฺติยา    น    ชานนฺติ    กิมฺปนิเม    อญฺญํ    กิญฺจิ    กลฺยาณํ
ชานิสฺสนฺตีติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
ปกฺขคณนํ   อุคฺคเหตุนฺติ   ฯ   อถโข   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   เกน   นุ
โข   ปกฺขคณนา   อุคฺคเหตพฺพาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว สพฺเพเหว ปกฺขคณนํ อุคฺคเหตุนฺติ ฯ
     {๑๗๗.๑}   เตน  โข  ปน  สมเยน  มนุสฺสา ภิกฺขู ปิณฺฑาย จรนฺเต
ปุจฺฉนฺติ   กีวติกา   ภนฺเต   ภิกฺขูติ   ฯ   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   น  โข
มยํ   อาวุโส   ชานามาติ   ฯ  มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
อญฺญมญฺญมฺปิเม   สมณา   สกฺยปุตฺติยา   น   ชานนฺติ   กิมฺปนิเม   อญฺญํ
@เชิงอรรถ:  สี. กตมี ฯ
กิญฺจิ   กลฺยาณํ   ชานิสฺสนฺตีติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขู   คเณตุนฺติ   ฯ  อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ
กทา  นุ  โข  ภิกฺขู  คเณตพฺพาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ตทหุโปสเถ  นามมตฺเตน  ๑-   วา  คเณตุํ  สลากํ
วา คเหตุนฺติ ๒- ฯ
     [๑๗๘]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  อชานนฺตา  อชฺชุโปสโถติ
ทูรํ   คามํ  ปิณฺฑาย  คจฺฉนฺติ  ๓-  ฯ  เต  อุทฺทิสฺสมาเนปิ  ปาติโมกฺเข
อาคจฺฉนฺติ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเตปิ  อาคจฺฉนฺติ  ฯ  ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อาโรเจตุํ  อชฺชุโปสโถติ  ฯ อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ
เกน  นุ  โข อาโรเจตพฺโพติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ
ภิกฺขเว  เถเรน  ภิกฺขุนา  กาลวโต อาโรเจตุนฺติ ฯ เตน โข ปน สมเยน
อญฺญตโร  เถโร  กาลวโต  นสฺสริ  ๔- ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ภตฺตกาเลปิ  อาโรเจตุนฺติ  ฯ  ภตฺตกาเลปิ นสฺสริ ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ยํ  กาลํ  สรติ
ตํ กาลํ อาโรเจตุนฺติ ฯ
     [๑๗๙]   เตน  โข  ปน  สมเยน อญฺญตรสฺมึ อาวาเส อุโปสถาคารํ
อุกฺลาปํ   โหติ   ฯ   อาคนฺตุกา   ภิกฺขู  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. นามคฺเคน ฯ  ยุ. คณมคฺเคน สี. นามตฺเตน ฯ    คาเหตุนฺติปิ ปาโฐ ฯ
@ ม. ยุ. จรนฺติ ฯ    ม. ยุ. นสฺสรติ ฯ
กถํ   หิ   นาม   ภิกฺขู   อุโปสถาคารํ  น  สมฺมชฺชิสฺสนฺตีติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว อุโปสถาคารํ สมฺมชฺชิตุนฺติ ฯ
อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  เกน  นุ  โข  อุโปสถาคารํ สมฺมชฺชิตพฺพนฺติ ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ ภิกฺขเว เถเรน ภิกฺขุนา นวํ
ภิกฺขุํ  อาณาเปตุนฺติ  ฯ  เถเรน  อาณตฺตา  นวา  ภิกฺขู  น สมฺมชฺชนฺติ ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ น ภิกฺขเว เถเรน อาณตฺเตน อคิลาเนน
น สมฺมชฺชิตพฺพํ โย น สมฺมชฺเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๗๙.๑}   เตน  โข  ปน สมเยน อุโปสถาคาเร อาสนํ อปฺปญฺญตฺตํ
โหติ  ฯ  ภิกฺขู  ฉมายํ  นิสีทนฺติ  ฯ คตฺตานิปิ จีวรานิปิ ปํสุกิตานิ โหนฺติ ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว อุโปสถาคาเร อาสนํ
ปญฺญาเปตุนฺติ  ฯ  อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  เกน  นุ โข อุโปสถาคาเร
อาสนํ  ปญฺญาเปตพฺพนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ อนุชานามิ
ภิกฺขเว  เถเรน  ภิกฺขุนา  นวํ  ภิกฺขุํ  อาณาเปตุนฺติ  ฯ เถเรน อาณตฺตา
นวา  ภิกฺขู  อาสนํ  ๑-  น ปญฺญาเปนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
น  ภิกฺขเว  เถเรน  อาณตฺเตน  อคิลาเนน  อาสนํ  ๑- น ปญฺญาเปตพฺพํ
โย น ปญฺญาเปยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๗๙.๒}   เตน  โข  ปน สมเยน อุโปสถาคาเร ปทีโป น โหติ ฯ
ภิกฺขุ    อนฺธกาเร    กายมฺปิ    จีวรมฺปิ    อกฺกมนฺติ    ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ    ฯ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว   อุโปสถาคาเร
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
ปทีปํ  กาตุนฺติ  ฯ  อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  เกน นุ โข อุโปสถาคาเร
ปทีโป   กาตพฺโพติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว  เถเรน  ภิกฺขุนา  นวํ  ภิกฺขุํ  อาณาเปตุนฺติ  ฯ เถเรน อาณตฺตา
นวา  ภิกฺขู  น  ปทีเปนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น ภิกฺขเว
เถเรน   อาณตฺเตน   อคิลาเนน  นปฺปทีเปตพฺโพ  ๑-  โย  นปฺปทีเปยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ๒- ฯ
     [๑๘๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู พาลา อพฺยตฺตา
@เชิงอรรถ:  นปฺปทีเปตพฺพํ ฯ   อิโต ปรํ ปานียปริโภชนียุปฏฺฐปนวตฺถุ ม. ยุ. โปตฺถเกสุ
@เอวํ ทิสฺสติ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรสฺมึ อาวาเส อาวาสิกา ภิกฺขู เนว
@ปานียํ อุปฏฺฐาเปนฺติ น ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปนฺติ ฯ อาคนฺตุกา ภิกฺขู อุชฺฌายนฺติ
@ขียนฺติ วิปาเจนฺติ กถํ หิ นาม อาวาสิกา ภิกฺขู เนว ปานียํ อุปฏฺฐาเปสฺสนฺติ น
@ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปสฺสนฺตีติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ
@ภิกฺขเว ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปตุนฺติ ฯ อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ เกน
@นุ โข ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปตพฺพนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
@อนุชานามิ ภิกฺขเว เถเรน ภิกฺขุนา นวํ ภิกฺขุํ อาณาเปตุนฺติ ฯ เถเรน อาณตฺตา นวา
@ภิกฺขู น อุปฏฺฐาเปนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น ภิกฺขเว เถเรน อาณตฺเตน
@อคิลาเนน น อุปฏฺฐาเปตพฺพํ โย น อุปฏฺฐาเปยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
ทิสงฺคมิกา   อาจริยุปชฺฌาเย   น  ๑-  อาปุจฺฉึสุ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ ฯ
     {๑๘๐.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  พาลา  อพฺยตฺตา
ทิสงฺคมิกา   อาจริยุปชฺฌาเย  น  ๑-  อาปุจฺฉนฺติ  ฯ  เต  ๒-  ภิกฺขเว
อาจริยุปชฺฌาเยหิ   ปุจฺฉิตพฺพา  กหํ  คมิสฺสถ  เกน  สทฺธึ  คมิสฺสถาติ  ฯ
เต  เจ  ภิกฺขเว  พาลา  อพฺยตฺตา  อญฺเญ  พาเล  อพฺยตฺเต อปทิเสยฺยุํ
น    ภิกฺขเว    อาจริยุปชฺฌาเยหิ    อนุชานิตพฺพา   อนุชาเนยฺยุํ   เจ
อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯ  เต  เจ  ๓- ภิกฺขเว พาลา อพฺยตฺตา อนนุญฺญาตา
อาจริยุปชฺฌาเยหิ คจฺเฉยฺยุญฺเจ ๔- อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๑๘๐.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส สมฺพหุลา ภิกฺขู
วิหรนฺติ  พาลา  อพฺยตฺตา  ฯ  เต  น  ชานนฺติ  อุโปสถํ วา อุโปสถกมฺมํ
วา   ปาติโมกฺขํ   วา   ปาติโมกฺขุทฺเทสํ   วา  ฯ  ตตฺถ  อญฺโญ  ภิกฺขุ
อาคจฺฉติ   พหุสฺสุโต   อาคตาคโม   ธมฺมธโร   วินยธโร   มาติกาธโร
ปณฺฑิโต   พฺยตฺโต   เมธาวี   ลชฺชี   กุกฺกุจฺจโก  สิกฺขากาโม  ฯ  เตหิ
ภิกฺขเว  ภิกฺขูหิ  โส  ภิกฺขุ  สงฺคเหตพฺโพ  อนุคฺคเหตพฺโพ  อุปลาเปตพฺโพ
อุปฏฺฐาเปตพฺโพ     จุณฺเณน     มตฺติกาย    ทนฺตกฏฺเฐน    มุโขทเกน
โน    เจ    สงฺคเณฺหยฺยุํ   อนุคฺคเณฺหยฺยุํ   อุปลาเปยฺยุํ   อุปฏฺฐาเปยฺยุํ
จุณฺเณน มตฺติกาย ทนฺตกฏฺเฐน มุโขทเกน อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๑๘๐.๓}   อิธ ปน ภิกฺขเว อญฺญตรสฺมึ อาวาเส ตทหุโปสเถ สมฺพหุลา
@เชิงอรรถ:  ม. นสทฺโท นตฺถิ ฯ     สพฺพตฺถ เตหีติ ทิสฺสติ ฯ    ม. จ ฯ
@ ยุ. คจฺเฉยฺยุํ ฯ สี. คจฺเฉยฺยุญฺเจว ฯ
ภิกฺขู   วิหรนฺติ   พาลา   อพฺยตฺตา  ฯ  เต  น  ชานนฺติ  อุโปสถํ  วา
อุโปสถกมฺมํ   วา   ปาติโมกฺขํ   วา   ปาติโมกฺขุทฺเทสํ   วา  ฯ  เตหิ
ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ  เอโก  ภิกฺขุ  สามนฺตา  อาวาสา  สชฺชุกํ  ปาเหตพฺโพ
คจฺฉาวุโส   สงฺขิตฺเตน   วา  วิตฺถาเรน  วา  ปาติโมกฺขํ  ปริยาปุณิตฺวา
อาคจฺฉาติ   ฯ   เอวญฺเจตํ   ลเภถ   อิจฺเจตํ  กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ
เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   สพฺเพเหว   ยตฺถ   ชานนฺติ   อุโปสถํ   วา
อุโปสถกมฺมํ   วา  ปาติโมกฺขํ  วา  ปาติโมกฺขุทฺเทสํ  วา  โส  อาวาโส
คนฺตพฺโพ โน เจ คจฺเฉยฺยุํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๑๘๐.๔}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  สมฺพหุลา
ภิกฺขู  วสฺสํ  วสนฺติ  พาลา  อพฺยตฺตา  ฯ  เต  น  ชานนฺติ  อุโปสถํ วา
อุโปสถกมฺมํ   วา   ปาติโมกฺขํ   วา   ปาติโมกฺขุทฺเทสํ   วา  ฯ  เตหิ
ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ  เอโก  ภิกฺขุ  สามนฺตา  อาวาสา  สชฺชุกํ  ปาเหตพฺโพ
คจฺฉาวุโส   สงฺขิตฺเตน   วา  วิตฺถาเรน  วา  ปาติโมกฺขํ  ปริยาปุณิตฺวา
อาคจฺฉาติ  ฯ  เอวญฺเจตํ  ลเภถ  อิจฺเจตํ  กุสลํ  โน  เจ ลเภถ เอโก
ภิกฺขุ  สตฺตาหกาลิกํ  ปาเหตพฺโพ  คจฺฉาวุโส  สงฺขิตฺเตน  วา  วิตฺถาเรน
วา   ปาติโมกฺขํ   ปริยาปุณิตฺวา   อาคจฺฉาติ   ฯ   เอวญฺเจตํ   ลเภถ
อิจฺเจตํ  กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ  น  ภิกฺขเว  เตหิ ภิกฺขูหิ ตสฺมึ อาวาเส
วสฺสํ วสิตพฺพํ วเสยฺยุํ เจ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๘๑]   อถโข   ภควา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ  สนฺนิปตถ  ภิกฺขเว
สงฺโฆ   อุโปสถํ   กริสฺสตีติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  ภควนฺตํ
เอตทโวจ  อตฺถิ  ภนฺเต  ภิกฺขุ  คิลาโน  โส  อนาคโตติ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   คิลาเนน  ภิกฺขุนา  ปาริสุทฺธึ  ทาตุํ  ฯ  เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว
ทาตพฺพา   ฯ   เตน   คิลาเนน   ภิกฺขุนา   เอกํ  ภิกฺขุํ  อุปสงฺกมิตฺวา
เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   อุกฺกุฏิกํ  นิสิทีตฺวา  อญฺชลึ  ปคฺคเหตฺวา
เอวมสฺส   วจนีโย  ปาริสุทฺธึ  ทมฺมิ  ปาริสุทฺธึ  เม  หร  ปาริสุทฺธึ  เม
อาโรเจหีติ   ฯ   กาเยน   วิญฺญาเปติ   วาจาย   วิญฺญาเปติ  กาเยน
วาจาย  วิญฺญาเปติ  ทินฺนา  โหติ  ปาริสุทฺธิ  ฯ  น  กาเยน  วิญฺญาเปติ
น   วาจาย   วิญฺญาเปติ   น  กาเยน  วาจาย  วิญฺญาเปติ  น  ทินฺนา
โหติ  ปาริสุทฺธิ  ฯ  เอวญฺเจตํ  ลเภถ  อิจฺเจตํ  กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ
โส  ภิกฺขเว  คิลาโน  ภิกฺขุ  มญฺเจน  วา  ปีเฐน  วา  สงฺฆมชฺเฌ  ๑-
อาเนตฺวา อุโปสโถ กาตพฺโพ ฯ
     {๑๘๑.๑}   สเจ   ภิกฺขเว  คิลานุปฏฺฐากานํ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ
สเจ  โข  มยํ  คิลานํ  ฐานา  จาเวสฺสาม  อาพาโธ  วา  อภิวฑฺฒิสฺสติ
กาลกิริยา  วา  ภวิสฺสตีติ  น  ภิกฺขเว  คิลาโน [๒]- ฐานา จาเวตพฺโพ
สงฺเฆน   ตตฺถ   คนฺตฺวา   อุโปสโถ  กาตพฺโพ  ฯ  น  เตฺวว  วคฺเคน
สงฺเฆน อุโปสโถ กาตพฺโพ กเรยฺย เจ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๑๘๑.๒}   ปาริสุทฺธิหารโก   เจ  ภิกฺขเว  ทินฺนาย  ปาริสุทฺธิยา
ตตฺเถว   ปกฺกมติ   อญฺญสฺส   ทาตพฺพา   ปาริสุทฺธิ  ฯ  ปาริสุทฺธิหารโก
เจ  ภิกฺขเว  ทินฺนาย  ปาริสุทฺธิยา ตตฺเถว วิพฺภมติ กาลํ กโรติ สามเณโร
ปฏิชานาติ   สิกฺขํ   ปจฺจกฺขาตโก   ปฏิชานาติ  อนฺติมวตฺถุํ  อชฺฌาปนฺนโก
@เชิงอรรถ:  โป. สงฺฆมชฺฌํ ฯ    ม. ภิกฺขุ ฯ
ปฏิชานาติ     อุมฺมตฺตโก     ปฏิชานาติ     ขิตฺตจิตฺโต     ปฏิชานาติ
เวทนฏฺโฏ   ปฏิชานาติ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺขิตฺตโก  ปฏิชานาติ
อาปตฺติยา   อปฺปฏิกมฺเม   อุกฺขิตฺตโก   ปฏิชานาติ   ปาปิกาย   ทิฏฺฐิยา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค     อุกฺขิตฺตโก     ปฏิชานาติ     ปณฺฑโก    ปฏิชานาติ
เถยฺยสํวาสโก   ปฏิชานาติ   ติตฺถิยปกฺกนฺตโก   ปฏิชานาติ  ติรจฺฉานคโต
ปฏิชานาติ     มาตุฆาตโก     ปฏิชานาติ     ปิตุฆาตโก    ปฏิชานาติ
อรหนฺตฆาตโก    ปฏิชานาติ    ภิกฺขุนีทูสโก    ปฏิชานาติ   สงฺฆเภทโก
ปฏิชานาติ       โลหิตุปฺปาทโก       ปฏิชานาติ      อุภโตพฺยญฺชนโก
ปฏิชานาติ อญฺญสฺส ทาตพฺพา ปาริสุทฺธิ ฯ
     {๑๘๑.๓}   ปาริสุทฺธิหารโก   เจ  ภิกฺขเว  ทินฺนาย  ปาริสุทฺธิยา
อนฺตรามคฺเค  ปกฺกมติ  ฯ  อนาหฏา  โหติ  ปาริสุทฺธิ  ฯ ปาริสุทฺธิหารโก
เจ  ภิกฺขเว  ทินฺนาย  ปาริสุทฺธิยา  อนฺตรามคฺเค  วิพฺภมติ  กาลํ  กโรติ
ฯเปฯ   อุภโตพฺยญฺชนโก   ปฏิชานาติ   อนาหฏา   โหติ   ปาริสุทฺธิ  ฯ
ปาริสุทฺธิหารโก    เจ   ภิกฺขเว   ทินฺนาย   ปาริสุทฺธิยา   สงฺฆปฺปตฺโต
ปกฺกมติ   อาหฏา   โหติ   ปาริสุทฺธิ  ฯ  ปาริสุทฺธิหารโก  เจ  ภิกฺขเว
ทินฺนาย   ปาริสุทฺธิยา   สงฺฆปฺปตฺโต   วิพฺภมติ   กาลํ   กโรติ   ฯเปฯ
อุภโตพฺยญฺชนโก  ปฏิชานาติ  อาหฏา  โหติ  ปาริสุทฺธิ  ฯ ปาริสุทฺธิหารโก
เจ   ภิกฺขเว  ทินฺนาย  ปาริสุทฺธิยา  สงฺฆปฺปตฺโต  สุตฺโต  น  อาโรเจติ
ปมตฺโต   น   อาโรเจติ   สมาปนฺโน   น   อาโรเจติ  อาหฏา  โหติ
ปาริสุทฺธิ   ฯ   ปาริสุทฺธิหารกสฺส   อนาปตฺติ   ฯ  ปาริสุทฺธิหารโก  เจ
ภิกฺขเว   ทินฺนาย   ปาริสุทฺธิยา   สงฺฆปฺปตฺโต   สญฺจิจฺจ  น  อาโรเจติ
อาหฏา โหติ ปาริสุทฺธิ ปาริสุทฺธิหารกสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๘๒]   อถโข   ภควา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ  สนฺนิปตถ  ภิกฺขเว
สงฺโฆ   กมฺมํ   กริสฺสตีติ   ฯ   เอวํ  วุตฺเต  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  ภควนฺตํ
เอตทโวจ  อตฺถิ  ภนฺเต  ภิกฺขุ  คิลาโน  โส  อนาคโตติ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   คิลาเนน   ภิกฺขุนา   ฉนฺทํ   ทาตุํ  ฯ  เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว
ทาตพฺโพ   ฯ   เตน   คิลาเนน   ภิกฺขุนา   เอกํ  ภิกฺขุํ  อุปสงฺกมิตฺวา
เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   อุกฺกุฏิกํ  นิสีทิตฺวา  อญฺชลึ  ปคฺคเหตฺวา
เอวมสฺส  วจนีโย  ฉนฺทํ  ทมฺมิ  ฉนฺทํ  เม  หร  ฉนฺทํ เม อาโรเจหีติ ฯ
กาเยน   วิญฺญาเปติ   วาจาย  วิญฺญาเปติ  กาเยน  วาจาย  วิญฺญาเปติ
ทินฺโน  โหติ  ฉนฺโท  ฯ  น  กาเยน  วิญฺญาเปติ  น  วาจาย วิญฺญาเปติ
น กาเยน วาจาย วิญฺญาเปติ น ทินฺโน โหติ ฉนฺโท ฯ
     {๑๘๒.๑}   เอวญฺเจตํ ลเภถ อิจฺเจตํ กุสลํ โน เจ ลเภถ โส ภิกฺขเว
คิลาโน   ภิกฺขุ   มญฺเจน  วา  ปีเฐน  ว  สงฺฆมชฺเฌ  อาเนตฺวา  กมฺมํ
กาตพฺพํ  สเจ  ภิกฺขเว  คิลานุปฏฺฐากานํ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  สเจ  โข
มยํ    คิลานํ    ฐานา    จาเวสฺสาม   อาพาโธ   วา   อภิวฑฺฒิสฺสติ
กาลกิริยา  วา  ภวิสฺสตีติ  น  ภิกฺขเว  คิลาโน [๑]- ฐานา จาเวตพฺโพ
สงฺเฆน   ตตฺถ   คนฺตฺวา   กมฺมํ  กาตพฺพํ  น  เตฺวว  วคฺเคน  สงฺเฆน
กมฺมํ กาตพฺพํ กเรยฺย เจ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ๒-@เชิงอรรถ:  ม. ภิกฺขุ ฯ    ม. อิติสทฺโท นตฺถิ ฯ
     {๑๘๒.๒}   ฉนฺทหารโก เจ ภิกฺขเว ทินฺเน ฉนฺเท ตตฺเถว ปกฺกมติ อญฺญสฺส
ทาตพฺโพ  ฉนฺโท  ฯ ฉนฺทหารโก เจ ภิกฺขเว ทินฺเน ฉนฺเท ตตฺเถว วิพฺภมติ
กาลํ   กโรติ   สามเณโร   ปฏิชานาติ  สิกฺขํ  ปจฺจกฺขาตโก  ปฏิชานาติ
อนฺติมวตฺถุํ     อชฺฌาปนฺนโก     ปฏิชานาติ    อุมฺมตฺตโก    ปฏิชานาติ
ขิตฺตจิตฺโต     ปฏิชานาติ     เวทนฏฺโฏ     ปฏิชานาติ     อาปตฺติยา
อทสฺสเน   อุกฺขิตฺตโก   ปฏิชานาติ   อาปตฺติยา  อปฺปฏิกมฺเม  อุกฺขิตฺตโก
ปฏิชานาติ     ปาปิกาย     ทิฏฺฐิยา     อปฺปฏินิสฺสคฺเค     อุกฺขิตฺตโก
ปฏิชานาติ     ปณฺฑโก     ปฏิชานาติ     เถยฺยสํวาสโก    ปฏิชานาติ
ติตฺถิยปกฺกนฺตโก    ปฏิชานาติ   ติรจฺฉานคโต   ปฏิชานาติ   มาตุฆาตโก
ปฏิชานาติ     ปิตุฆาตโก    ปฏิชานาติ    อรหนฺตฆาตโก    ปฏิชานาติ
ภิกฺขุนีทูสโก    ปฏิชานาติ    สงฺฆเภทโก    ปฏิชานาติ   โลหิตุปฺปาทโก
ปฏิชานาติ อุภโตพฺยญฺชนโก ปฏิชานาติ อญฺญสฺส ทาตพฺโพ ฉนฺโท ฯ
     {๑๘๒.๓}   ฉนฺทหารโก  เจ  ภิกฺขเว  ทินฺเน  ฉนฺเท อนฺตรามคฺเค
ปกฺกมติ   อนาหโฏ  โหติ  ฉนฺโท  ฯ  ฉนฺทหารโก  เจ  ภิกฺขเว  ทินฺเน
ฉนฺเท   อนฺตรามคฺเค   วิพฺภมติ   กาลํ  กโรติ  ฯเปฯ  อุภโตพฺยญฺชนโก
ปฏิชานาติ  อนาหโฏ  โหติ ฉนฺโท ฯ ฉนฺทหารโก เจ ภิกฺขเว ทินฺเน ฉนฺเท
สงฺฆปฺปตฺโต  ปกฺกมติ  อาหโฏ  โหติ  ฉนฺโท  ฯ  ฉนฺทหารโก เจ ภิกฺขเว
ทินฺเน  ฉนฺเท  สงฺฆปฺปตฺโต  วิพฺภมติ  กาลํ  กโรติ ฯเปฯ อุภโตพฺยญฺชนโก
ปฏิชานาติ   อาหโฏ   โหติ   ฉนฺโท   ฯ   ฉนฺทหารโก   เจ  ภิกฺขเว
ทินฺเน   ฉนฺเท   สงฺฆปฺปตฺโต   สุตฺโต   น   อาโรเจติ   ปมตฺโต   น
อาโรเจติ   สมาปนฺโน   น   อาโรเจติ   อาหโฏ   โหติ   ฉนฺโท  ฯ
ฉนฺทหารกสฺส    อนาปตฺติ    ฯ   ฉนฺทหารโก   เจ   ภิกฺขเว   ทินฺเน
ฉนฺเท   สงฺฆปฺปตฺโต  สญฺจิจฺจ  น  อาโรเจติ  อาหโฏ  โหติ  ฉนฺโท  ฯ
ฉนฺทหารกสฺส     อาปตฺติ     ทุกฺกฏสฺส    ฯ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว
ตทหุโปสเถ    ปาริสุทฺธึ    เทนฺเตน   ฉนฺทํปิ   ทาตุํ   สนฺติ   สงฺฆสฺส
กรณียนฺติ ฯ
     [๑๘๓]   เตน   โข   ปน  สมเยน  อญฺญตรํ  ภิกฺขุํ  ตทหุโปสเถ
ญาตกา   คณฺหึสุ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อิธ  ปน
ภิกฺขเว   ภิกฺขุํ   ตทหุโปสเถ   ญาตกา   คณฺหนฺติ   ฯ   เต   ญาตกา
ภิกฺขูหิ   เอวมสฺสุ   วจนียา   อิงฺฆ   ตุเมฺห   อายสฺมนฺโต   อิมํ  ภิกฺขุํ
มุหุตฺตํ   มุญฺจถ   ยาวายํ   ภิกฺขุ   อุโปสถํ   กโรตีติ   ฯ   เอวญฺเจตํ
ลเภถ   อิจฺเจตํ   กุสลํ   โน   เจ   ลเภถ   เต   ญาตกา   ภิกฺขูหิ
เอวมสฺสุ    วจนียา   อิงฺฆ   ตุเมฺห   อายสฺมนฺโต   มุหุตฺตํ   เอกมนฺตํ
โหถ ยาวายํ ภิกฺขุ ปาริสุทฺธึ เทตีติ ฯ
     {๑๘๓.๑}   เอวญฺเจตํ  ลเภถ  อิจฺเจตํ  กุสลํ  โน  เจ ลเภถ เต
ญาตกา   ภิกฺขูหิ   เอวมสฺสุ   วจนียา   อิงฺฆ  ตุเมฺห  อายสฺมนฺโต  อิมํ
ภิกฺขุํ  มุหุตฺตํ  นิสฺสีมํ  เนถ  ยาว  สงฺโฆ  อุโปสถํ  กโรตีติ ฯ เอวญฺเจตํ
ลเภถ   อิจฺเจตํ   กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ  น  เตฺวว  วคฺเคน  สงฺเฆน
อุโปสโถ  กาตพฺโพ  กเรยฺย  เจ  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯ อิธ ปน ภิกฺขเว
ภิกฺขุ   ตทหุโปสเถ   ราชาโน   คณฺหนฺติ  ฯเปฯ  โจรา  คณฺหนฺติ  ...
ธุตฺตา   คณฺหนฺติ  ...  ภิกฺขุปจฺจตฺถิกา  คณฺหนฺติ  ฯ  เต  ภิกฺขุปจฺจตฺถิกา
ภิกฺขูหิ   เอวมสฺสุ   วจนียา   อิงฺฆ   ตุเมฺห   อายสฺมนฺโต   อิมํ  ภิกฺขุํ
มุหุตฺตํ   มุญฺจถ   ยาวายํ   ภิกฺขุ   อุโปสถํ   กโรตีติ   ฯ   เอวญฺเจตํ
ลเภถ    อิจฺเจตํ    กุสลํ   โน   เจ   ลเภถ   เต   ภิกฺขุปจฺจตฺถิกา
ภิกฺขูหิ    เอวมสฺสุ    วจนียา    อิงฺฆ   ตุเมฺห   อายสฺมนฺโต   มุหุตฺตํ
เอกมนฺตํ   โหถ   ยาวายํ   ภิกฺขุ   ปาริสุทฺธึ   เทตีติ   ฯ  เอวญฺเจตํ
ลเภถ    อิจฺเจตํ    กุสลํ   โน   เจ   ลเภถ   เต   ภิกฺขุปจฺจตฺถิกา
ภิกฺขูหิ   เอวมสฺสุ   วจนียา   อิงฺฆ   ตุเมฺห   อายสฺมนโต   อิมํ  ภิกฺขุํ
มุหุตฺตํ   นิสฺสีมํ   เนถ   ยาว  สงฺโฆ  อุโปสถํ  กโรตีติ  ฯ  เอวญฺเจตํ
ลเภถ   อิจฺเจตํ   กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ  น  เตฺวว  วคฺเคน  สงฺเฆน
อุโปสโถ กาตพฺโพ กเรยฺย เจ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๘๔]   อถโข   ภควา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ  สนฺนิปตถ  ภิกฺขเว
อตฺถิ    สงฺฆสฺส    กรณียนฺติ    ฯ   เอวํ   วุตฺเต   อญฺญตโร   ภิกฺขุ
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อตฺถิ   ภนฺเต   คคฺโค   นาม  ภิกฺขุ  อุมฺมตฺตโก
โส  อนาคโตติ  ฯ  เทฺวเม  ภิกฺขเว  อุมฺมตฺตกา  อตฺถิ  ภิกฺขุ อุมฺมตฺตโก
สรติปิ   อุโปสถํ   นปิ  สรติ  สรติปิ  สงฺฆกมฺมํ  นปิ  สรติ  อตฺถิ  เนว
สรติ    อาคจฺฉติปิ   อุโปสถํ   นปิ   อาคจฺฉติ   อาคจฺฉติปิ   สงฺฆกมฺมํ
นปิ   อาคจฺฉติ   อตฺถิ   เนว   อาคจฺฉติ   ฯ   ตตฺร  ภิกฺขเว  ยฺวายํ
อุมฺมตฺตโก   สรติปิ   อุโปสถํ   นปิ  สรติ  สรติปิ  สงฺฆกมฺมํ  นปิ  สรติ
อาคจฺฉติปิ     อุโปสถํ     นปิ    อาคจฺฉติ    อาคจฺฉติปิ    สงฺฆกมฺมํ
นปิ    อาคจฺฉติ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เอวรูปสฺส   อุมฺมตฺตกสฺส
อุมฺมตฺตกสมฺมตึ    ทาตุํ   ฯ   เอวญฺจ   ปน   ภิกฺขเว   ทาตพฺพา   ฯ
พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๘๔.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  คคฺโค  ภิกฺขุ  อุมฺมตฺตโก
สรติปิ   อุโปสถํ   นปิ   สรติ  สรติปิ  สงฺฆกมฺมํ  นปิ  สรติ  อาคจฺฉติปิ
อุโปสถํ   นปิ   อาคจฺฉติ   อาคจฺฉติปิ   สงฺฆกมฺมํ   นปิ   อาคจฺฉติ  ฯ
ยทิ    สงฺฆสฺส    ปตฺตกลฺลํ   สงฺโฆ   คคฺคสฺส   ภิกฺขุโน   อุมฺมตฺตกสฺส
อุมฺมตฺตกสมฺมตึ   ทเทยฺย   สเรยฺย   วา   คคฺโค   ภิกฺขุ   อุโปสถํ  น
วา  สเรยฺย  สเรยฺย  วา  สงฺฆกมฺมํ  น  วา  สเรยฺย  อาคจฺเฉยฺย วา
อุโปสถํ   น   วา   อาคจฺเฉยฺย   อาคจฺเฉยฺย  วา  สงฺฆกมฺมํ  น  วา
อาคจฺเฉยฺย   สงฺโฆ   สห   วา  คคฺเคน  วินา  วา  คคฺเคน  อุโปสถํ
กเรยฺย สงฺฆกมฺมํ กเรยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๘๔.๒}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  คคฺโค  ภิกฺขุ  อุมฺมตฺตโก
สรติปิ   อุโปสถํ   นปิ   สรติ  สรติปิ  สงฺฆกมฺมํ  นปิ  สรติ  อาคจฺฉติปิ
อุโปสถํ   นปิ   อาคจฺฉติ   อาคจฺฉติปิ   สงฺฆกมฺมํ   นปิ   อาคจฺฉติ  ฯ
สงฺโฆ    คคฺคสฺส    ภิกฺขุโน    อุมฺมตฺตกสฺส    อุมฺมตฺตกสมฺมตึ    เทติ
สเรยฺย   วา   คคฺโค   ภิกฺขุ  อุโปสถํ  น  วา  สเรยฺย  สเรยฺย  วา
สงฺฆกมฺมํ   น   วา   สเรยฺย   อาคจฺเฉยฺย   วา   อุโปสถํ   น  วา
อาคจฺเฉยฺย    อาคจฺเฉยฺย    วา   สงฺฆกมฺมํ   น   วา   อาคจฺเฉยฺย
สงฺโฆ   สห   วา   คคฺเคน   วินา   วา   คคฺเคน  อุโปสถํ  กริสฺสติ
สงฺฆกมฺมํ      กริสฺสติ     ฯ     ยสฺสายสฺมโต     ขมติ     คคฺคสฺส
ภิกฺขุโน    อุมฺมตฺตกสฺส    อุมฺมตฺตกสมฺมติยา    ทานํ    สเรยฺย    วา
คคฺโค   ภิกฺขุ   อุโปสถํ   น  วา  สเรยฺย  สเรยฺย  วา  สงฺฆกมฺมํ  น
วา    สเรยฺย   อาคจฺเฉยฺย   วา   อุโปสถํ   น   วา   อาคจฺเฉยฺย
อาคจฺเฉยฺย   วา   สงฺฆกมฺมํ   น   วา  อาคจฺเฉยฺย  สงฺโฆ  สห  วา
คคฺเคน   วินา   วา   คคฺเคน   อุโปสถํ   กริสฺสติ  สงฺฆกมฺมํ  กริสฺสติ
โส ตุณฺหสฺส ยสฺส นกฺขมติ โส ภาเสยฺย ฯ
     {๑๘๔.๓}   ทินฺนา   สงฺเฆน   คคฺคสฺส   ภิกฺขุโน   อุมฺมตฺตกสฺส
อุมฺมตฺตกสมฺมติ   สเรยฺย   วา  คคฺโค  ภิกฺขุ  อุโปสถํ  น  วา  สเรยฺย
สเรยฺย  วา  สงฺฆกมฺมํ  น  วา  สเรยฺย  อาคจฺเฉยฺย  วา  อุโปสถํ  น
วา   อาคจฺเฉยฺย   อาคจฺเฉยฺย   วา   สงฺฆกมฺมํ  น  วา  อาคจฺเฉยฺย
สงฺโฆ  สห  วา  คคฺเคน  วินา  วา  คคฺเคน  อุโปสถํ กริสฺสติ สงฺฆกมฺมํ
กริสฺสติ ฯ ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     [๑๘๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺมึ อาวาเส ตทหุโปสเถ
จตฺตาโร    ภิกฺขู   วิหรนฺติ   ฯ   อถโข   เตสํ   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ
ภควตา   ปญฺญตฺตํ   อุโปสโถ   กาตพฺโพติ   มยญฺจมฺห   ๑-   จตฺตาโร
ชนา   กถํ   นุ   โข   อเมฺหหิ   อุโปสโถ   กาตพฺโพติ   ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   จตุนฺนํ   ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสิตุนฺติ    ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส
ตทหุโปสเถ   ตโย  ภิกฺขู  วิหรนฺติ  ฯ  อถโข  เตสํ  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ
ภควตา    อนุญฺญาตํ    จตุนฺนํ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตุํ   มยญฺจมฺห   ๑-
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. มยญฺจมฺหา ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
ตโย   ชนา   กถํ  นุ  โข  อเมฺหหิ  อุโปสโถ  กาตพฺโพติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ติณฺณนฺนํ  อญฺญมญฺญํ  ๑-
ปาริสุทฺธิอุโปสถํ   กาตุํ   ฯ   เอวญฺจ   ปน   ภิกฺขเว   กาตพฺโพ   ฯ
พฺยตฺเตน    ภิกฺขุนา    ปฏิพเลน    เต   ภิกฺขู   ญาเปตพฺพา   สุณนฺตุ
เม      อายสฺมนฺตา     อชฺชุโปสโถ     ปณฺณรโส     ยทายสฺมนฺตานํ
ปตฺตกลฺลํ มยํ อญฺญมญฺญํ ๑- ปาริสุทฺธิอุโปสถํ กเรยฺยามาติ ฯ
     {๑๘๕.๑}   เถเรน  ภิกฺขุนา  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ  กริตฺวา อุกฺกุฏิกํ
นิสีทิตฺวา   อญฺชลึ  ปคฺคเหตฺวา  เต  ภิกฺขู  เอวมสฺสุ  วจนียา  ปริสุทฺโธ
อหํ  อาวุโส  ปริสุทฺโธติ  มํ  ธาเรถ  ปริสุทฺโธ  อหํ  อาวุโส ปริสุทฺโธติ
มํ  ธาเรถ  ปริสุทฺโธ  อหํ  อาวุโส  ปริสุทฺโธติ  มํ ธาเรถาติ ฯ นวเกน
ภิกฺขุนา   เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทิตฺวา   อญฺชลึ
ปคฺคเหตฺวา   เต   ภิกฺขู   เอวมสฺสุ   วจนียา   ปริสุทฺโธ  อหํ  ภนฺเต
ปริสุทฺโธติ   มํ  ธาเรถ  ปริสุทฺโธ  อหํ  ภนฺเต  ปริสุทฺโธติ  มํ  ธาเรถ
ปริสุทฺโธ อหํ ภนฺเต ปริสุทฺโธติ มํ ธาเรถาติ ฯ
     {๑๘๕.๒}   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส
ตทหุโปสเถ   เทฺว  ภิกฺขู  วิหรนฺติ  ฯ  อถโข  เตสํ  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ
ภควตา     อนุญฺญาตํ     จตุนฺนํ     ปาติโมกฺขํ    อุทฺทิสิตุํ    ติณฺณนฺนํ
อญฺญมญฺญํ    ๑-    ปาริสุทฺธิอุโปสถํ    กาตุํ   มยญฺจมฺห   เทฺว   ชนา
กถํ   นุ   โข   อเมฺหหิ   อุโปสโถ  กาตพฺโพติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ    ฯ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    ทฺวินฺนํ    ปาริสุทฺธิอุโปสถํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
กาตุํ   ฯ   เอวญฺจ   ปน   ภิกฺขเว   กาตพฺโพ   ฯ  เถเรน  ภิกฺขุนา
เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   อุกฺกุฏิกํ  นิสีทิตฺวา  อญฺชลึ  ปคฺคเหตฺวา
นโว   ภิกฺขุ   เอวมสฺส   วจนีโย   ปริสุทฺโธ  อหํ  อาวุโส  ปริสุทฺโธติ
มํ    ธาเรหิ    ปริสุทฺโธ   อหํ   อาวุโส   ปริสุทฺโธติ   มํ   ธาเรหิ
ปริสุทฺโธ    อหํ   อาวุโส   ปริสุทฺโธติ   มํ   ธาเรหีติ   ฯ   นวเกน
ภิกฺขุนา   เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทิตฺวา   อญฺชลึ
ปคฺคเหตฺวา    เถโร    ภิกฺขุ    เอวมสฺส   วจนีโย   ปริสุทฺโธ   อหํ
ภนฺเต   ปริสุทฺโธติ   มํ   ธาเรถ   ปริสุทฺโธ   อหํ  ภนฺเต  ปริสุทฺโธติ
มํ ธาเรถ ปริสุทฺโธ อหํ ภนฺเต ปริสุทฺโธติ มํ ธาเรถาติ ฯ
     {๑๘๕.๓}   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส
ตทหุโปสเถ  เอโก  ภิกฺขุ  วิหรติ  ฯ  อถโข  ตสฺส  ภิกฺขุโน  เอตทโหสิ
ภควตา     อนุญฺญาตํ     จตุนฺนํ     ปาติโมกฺขํ    อุทฺทิสิตุํ    ติณฺณนฺนํ
อญฺญมญฺญํ     ปาริสุทฺธิอุโปสถํ     กาตุํ     ทฺวินฺนํ     ปาริสุทฺธิอุโปสถํ
กาตุํ   อหญฺจมฺหิ  เอกโก  กถํ  นุ  โข  มยา  อุโปสโถ  กาตพฺโพติ  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ
อาวาเส  ตทหุโปสเถ  เอโก  ภิกฺขุ  วิหรติ  ฯ  เตน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา
ยตฺถ   ภิกฺขู   ปฏิกฺกมนฺติ  อุปฏฺฐานสาลาย  วา  มณฺฑเป  วา  รุกฺขมูเล
วา   โส   เทโส  สมฺมชฺชิตฺวา  ๑-  ปานียํ  ปริโภชนียํ  อุปฏฺฐาเปตฺวา
@เชิงอรรถ:  โส เทโส สมฺมชฺชิตฺวาติ ตํ เทสํ สมฺมชฺชิตฺวา ฯ อุปโยคตฺเถ ปจฺจตฺตนฺติ
@ตพฺพณฺณนา ฯ
อาสนํ   ปญฺญาเปตฺวา   ปทีปํ   กตฺวา   นิสีทิตพฺพํ   ฯ   สเจ   อญฺเญ
ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  เตหิ  สทฺธึ  อุโปสโถ  กาตพฺโพ  โน  เจ  อาคจฺฉนฺติ
อชฺช   เม   อุโปสโถติ   อธิฏฺฐาตพฺโพ  โน  เจ  อธิฏฺฐเหยฺย  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส  ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว  ยตฺถ  จตฺตาโร  ภิกฺขู  วิหรนฺติ  น เอกสฺส
ปาริสุทฺธึ    อาหริตฺวา   ตีหิ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตพฺพํ   อุทฺทิเสยฺยุญฺเจ
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว  ยตฺถ  ตโย  ภิกฺขู  วิหรนฺติ  น
เอกสฺส    ปาริสุทฺธึ   อาหริตฺวา   ทฺวีหิ   ปาริสุทฺธิอุโปสโถ   กาตพฺโพ
กเรยฺยุญฺเจ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว  ยตฺถ  เทฺว  ภิกฺขู
วิหรนฺติ   น   เอกสฺส   ปาริสุทฺธึ   อาหริตฺวา   เอเกน  อธิฏฺฐาตพฺโพ
อธิฏฺฐเหยฺย เจ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๘๖]   เตน   โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  ตทหุโปสเถ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   โหติ   ฯ   อถโข   ตสฺส   ภิกฺขุโน   เอตทโหสิ
ภควตา     ปญฺญตฺตํ     น     สาปตฺติเกน    อุโปสโถ    กาตพฺโพติ
อหญฺจมฺหิ   อาปตฺตึ   อาปนฺโน   กถํ  นุ  โข  มยา  ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ตทหุโปสเถ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   โหติ   ฯ   เตน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  เอกํ  ภิกฺขุํ
อุปสงฺกมิตฺวา    เอกํสํ    อุตฺตราสงฺคํ    กริตฺวา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทิตฺวา
อญฺชลึ   ปคฺคเหตฺวา   เอวมสฺส   วจนีโย   อหํ   อาวุโส   อิตฺถนฺนามํ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   ตํ   ปฏิเทเสมีติ  ฯ  เตน  วตฺตพฺโพ  ปสฺสสีติ  ฯ
อาม   ปสฺสามีติ  ฯ  อายตึ  สํวเรยฺยาสีติ  ฯ  อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ
ตทหุโปสเถ   อาปตฺติยา   เวมติโก   โหติ  ฯ  เตน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา
เอกํ   ภิกฺขุํ   อุปสงฺกมิตฺวา   เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   อุกฺกุฏิกํ
นิสีทิตฺวา    อญฺชลึ   ปคฺคเหตฺวา   เอวมสฺส   วจนีโย   อหํ   อาวุโส
อิตฺถนฺนามาย    อาปตฺติยา   เวมติโก   ยทา   นิพฺเพมติโก   ภวิสฺสามิ
ตทา    ตํ    อาปตฺตึ    ปฏิกริสฺสามีติ   วตฺวา   อุโปสโถ   กาตพฺโพ
ปาติโมกฺขํ   โสตพฺพํ   น   เตฺวว   ตปฺปจฺจยา   อุโปสถสฺส  อนฺตราโย
กาตพฺโพติ ฯ
     [๑๘๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู สภาคํ อาปตฺตึ
เทเสนฺติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  สภาคา
อาปตฺติ    เทเสตพฺพา    โย   เทเสยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ
เตน    โข    ปน    สมเยน   ฉพฺพคฺคิยา   ภิกฺขู   สภาคํ   อาปตฺตึ
ปฏิคฺคณฺหนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  สภาคา
อาปตฺติ      ปฏิคฺคเหตพฺพา      โย      ปฏิคฺคเณฺหยฺย      อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๘๘]   เตน   โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  ปาติโมกฺเข
อุทฺทิสฺสมาเน   อาปตฺตึ   สรติ   ฯ   อถโข  ตสฺส  ภิกฺขุโน  เอตทโหสิ
ภควตา     ปญฺญตฺตํ     น     สาปตฺติเกน    อุโปสโถ    กาตพฺโพติ
อหญฺจมฺหิ   อาปตฺตึ   อาปนฺโน   กถํ  นุ  โข  มยา  ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ปาติโมกฺเข
อุทฺทิสฺสมาเน  อาปตฺตึ  สรติ  ฯ  เตน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  สามนฺโต  ๑-
ภิกฺขุ    เอวมสฺส    วจนีโย    อหํ    อาวุโส   อิตฺถนฺนามํ   อาปตฺตึ
อาปนฺโน    อิโต    วุฏฺฐหิตฺวา   ตํ   อาปตฺตึ   ปฏิกริสฺสามีติ   วตฺวา
อุโปสโถ    กาตพฺโพ   ปาติโมกฺขํ   โสตพฺพํ   น   เตฺวว   ตปฺปจฺจยา
อุโปสถสฺส    อนฺตราโย   กาตพฺโพ   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ
ปาติโมกฺเข   อุทฺทิสฺสมาเน   อาปตฺติยา   เวมติโก   โหติ   ฯ   เตน
ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  สามนฺโต  ๑-  ภิกฺขุ  เอวมสฺส  วจนีโย  อหํ  อาวุโส
อิตฺถนฺนามาย    อาปตฺติยา   เวมติโก   ยทา   นิพฺเพมติโก   ภวิสฺสามิ
ตทา    ตํ    อาปตฺตึ    ปฏิกริสฺสามีติ   วตฺวา   อุโปสโถ   กาตพฺโพ
ปาติโมกฺขํ   โสตพฺพํ   น   เตฺวว   ตปฺปจฺจยา   อุโปสถสฺส  อนฺตราโย
กาตพฺโพติ ฯ
     [๑๘๙]   เตน    โข   ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส
ตทหุโปสเถ  สพฺโพ  สงฺโฆ  สภาคํ  อาปตฺตึ  อาปนฺโน  โหติ  ฯ  อถโข
เตสํ   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   ภควตา   ปญฺญตฺตํ   น   สภาคา  อาปตฺติ
เทเสตพฺพา     น    สภาคา    อาปตฺติ    ปฏิคฺคเหตพฺพาติ    อยญฺจ
สพฺโพ   สงฺโฆ   สภาคํ   อาปตฺตึ   อาปนฺโน   กถํ   นุ  โข  อเมฺหหิ
ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อิธ   ปน
ภิกฺขเว   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส   ตทหุโปสเถ   สพฺโพ   สงฺโฆ  สภาคํ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   โหติ   ฯ   เตหิ   ภิกฺขเว  ภิกฺขูหิ  เอโก  ภิกฺขุ
สามนฺตา   อาวาสา   สชฺชุกํ   ปาเหตพฺโพ   คจฺฉาวุโส   ตํ   อาปตฺตึ
@เชิงอรรถ:  ยุ. สามนฺตา ฯ
ปฏิกริตฺวา  อาคจฺฉ  มยนฺเต  สนฺติเก  [๑]-  อาปตฺตึ  ปฏิกริสฺสามาติ ฯ
เอวญฺเจตํ    ลเภถ   อิจฺเจตํ   กุสลํ   โน   เจ   ลเภถ   พฺยตฺเตน
ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๘๙.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  อยํ  สพฺโพ  สงฺโฆ สภาคํ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   ยทา   อญฺญํ   ภิกฺขุํ   สุทฺธํ  อนาปตฺติกํ  ปสฺสิสฺสติ
ตทา   ตสฺส   สนฺติเก   ตํ   อาปตฺตึ   ปฏิกริสฺสตีติ   วตฺวา  อุโปสโถ
กาตพฺโพ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตพฺพํ   น   เตฺวว  ตปฺปจฺจยา  อุโปสถสฺส
อนฺตราโย กาตพฺโพ ฯ
     {๑๘๙.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สพฺโพ   สงฺโฆ   สภาคาย   อาปตฺติยา   เวมติโก  โหติ  ฯ  พฺยตฺเตน
ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๘๙.๓}   สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ อยํ สพฺโพ สงฺโฆ สภาคาย
     อาปตฺติยา  เวมติโก  ยทา  นิพฺเพมติโก  ภวิสฺสติ  ตทา ตํ อาปตฺตึ
ปฏิกริสฺสตีติ   วตฺวา   อุโปสโถ   กาตพฺโพ   ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตพฺพํ  น
เตฺวว ตปฺปจฺจยา อุโปสถสฺส อนฺตราโย กาตพฺโพ ฯ
     {๑๘๙.๔}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  วสฺสูปคโต
สงฺโฆ  สภาคํ  อาปตฺตึ  อาปนฺโน  โหติ  ฯ  เตหิ  ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ เอโก
ภิกฺขุ    สามนฺตา    อาวาสา   สชฺชุกํ   ปาเหตพฺโพ   คจฺฉาวุโส   ตํ
อาปตฺตึ    ปฏิกริตฺวา    อาคจฺฉ    มยนฺเต    สนฺติเก   ตํ   อาปตฺตึ
ปฏิกริสฺสามาติ   ฯ   เอวญฺเจตํ   ลเภยฺย   อิจฺเจตํ   กุสลํ   โน  เจ
ลเภถ    เอโก    ภิกฺขุ    สตฺตาหกาลิกํ    ปาเหตพฺโพ    คจฺฉาวุโส
ตํ      อาปตฺตึ      ปฏิกริตฺวา     อาคจฺฉ     มยนฺเต     สนฺติเก
@เชิงอรรถ:  ม. ตํ ฯ
ตํ อาปตฺตึ ปฏิกริสฺสามาติ ฯ
     [๑๙๐]   เตน   โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  สพฺโพ
สงฺโฆ   สภาคํ   อาปตฺตึ  อาปนฺโน  โหติ  ฯ  โส  น  ชานาติ  ตสฺสา
อาปตฺติยา  นามํ  น  โคตฺตํ  ๑-  ฯ  ตตฺถญฺโญ  ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต
อาคตาคโม    ธมฺมธโร    วินยธโร   มาติกาธโร   ปณฺฑิโต   พฺยตฺโต
เมธาวี   ลชฺชี   กุกฺกุจฺจโก   สิกฺขากาโม   ฯ  ตเมนํ  อญฺญตโร  ภิกฺขุ
เยน   โส   ภิกฺขุ   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ตํ  ภิกฺขุํ  เอตทโวจ
โย   นุ   โข   อาวุโส  เอวญฺเจวญฺจ  กโรติ  กึ  นาม  โส  อาปตฺตึ
อาปชฺชตีติ   ฯ   โส   เอวมาห   โย   โข   อาวุโส   เอวญฺเจวญฺจ
กโรติ    อิมํ    นาม   โส   อาปตฺตึ   อาปชฺชติ   อิมํ   นาม   ตฺวํ
อาวุโส อาปตฺตึ อาปนฺโน ปฏิกโรหิ ตํ อาปตฺตินฺติ ฯ
     {๑๙๐.๑}   โส  เอวมาห  น  โข  อหํ  อาวุโส  เอโก  ว  อิมํ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   อยํ   สพฺโพ  สงฺโฆ  อิมํ  อาปตฺตึ  อาปนฺโนติ  ฯ
โส  เอวมาห  กินฺเต  อาวุโส  กริสฺสติ  ปโร  อาปนฺโน  วา อนาปนฺโน
วา   อิงฺฆ  ตฺวํ  อาวุโส  สกาย  อาปตฺติยา  วุฏฺฐหาติ  ฯ  อถโข  โส
ภิกฺขุ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   วจเนน   ตํ   อาปตฺตึ  ปฏิกริตฺวา  เยน  เต
ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   เต   ภิกฺขู   เอตทโวจ  โย  กิร
อาวุโส   เอวญฺเจวญฺจ   กโรติ   อิมํ   นาม   โส  อาปตฺตึ  อาปชฺชติ
อิมํ    นาม    ตุเมฺห   อาวุโส   อาปตฺตึ   อาปนฺนา   ปฏิกโรถ   ตํ
อาปตฺตินฺติ    ฯ   อถโข   เต   ภิกฺขู   น   อิจฺฉึสุ   ตสฺส   ภิกฺขุโน
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นามโคตฺตํ ฯ
วจเนน   ตํ   อาปตฺตึ   ปฏิกาตุํ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อิธ   ปน   ภิกฺขเว   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส   สพฺโพ   สงฺโฆ   สภาคํ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   โหติ   ฯ   โส   น  ชานาติ  ตสฺสา  อาปตฺติยา
นามํ  น  โคตฺตํ  ๑-  ฯ  ตตฺถญฺโญ  ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม
ธมฺมธโร   วินยธโร   มาติกาธโร   ปณฺฑิโต   พฺยตฺโต   เมธาวี  ลชฺชี
กุกฺกุจฺจโก   สิกฺขากาโม   ฯ   ตเมนํ   อญฺญตโร   ภิกฺขุ   เยน   โส
ภิกฺขุ    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ตํ   ภิกฺขุํ   เอวํ   วเทติ   โย
นุ   โข   อาวุโส   เอวญฺเจวญฺจ   กโรติ   กึ   นาม   โส  อาปตฺตึ
อาปชฺชตีติ   ฯ   โส   เอวํ   วเทติ  โย  โข  อาวุโส  เอวญฺเจวญฺจ
กโรติ    อิมํ    นาม   โส   อาปตฺตึ   อาปชฺชติ   อิมํ   นาม   ตฺวํ
อาวุโส อาปตฺตึ อาปนฺโน ปฏิกโรหิ ตํ อาปตฺตินฺติ ฯ
     {๑๙๐.๒}   โส  เอวํ  วเทติ  น  โข  อหํ  อาวุโส เอโก ว อิมํ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   อยํ   สพฺโพ  สงฺโฆ  อิมํ  อาปตฺตึ  อาปนฺโนติ  ฯ
โส   เอวํ   วเทติ   กินฺเต   อาวุโส   กริสฺสติ  ปโร  อาปนฺโน  วา
อนาปนฺโน   วา   อิงฺฆ  ตฺวํ  อาวุโส  สกาย  อาปตฺติยา  วุฏฺฐหาติ  ฯ
โส  เจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  วจเนน  ตํ  อาปตฺตึ ปฏิกริตฺวา
เยน   เต   ภิกฺขู  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  เต  ภิกฺขู  เอวํ  วเทติ
โย   กิร   อาวุโส   เอวญฺเจวญฺจ   กโรติ   อิมํ  นาม  โส  อาปตฺตึ
อาปชฺชติ   อิมํ   นาม   ตุเมฺห   อาวุโส  อาปตฺตึ  อาปนฺนา  ปฏิกโรถ
ตํ  อาปตฺตินฺติ  ฯ  เต  เจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขู  ตสฺส  ภิกฺขุโน  วจเนน  ตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นามโคตฺตํ ฯ
อาปตฺตึ   ปฏิกเรยฺยุํ   อิจฺเจตํ   กุสลํ   โน   เจ  ปฏิกเรยฺยุํ  น  เต
ภิกฺขเว ภิกฺขู เตน ภิกฺขุนา อกามา วจนียาติ ฯ
                          โจทนาวตฺถุภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๙๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺมึ อาวาเส ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตึสุ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต   น   ชานึสุ  อตฺถญฺเญ  ๑-  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   อุโปสถํ   อกํสุ
ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสึสุ  ฯ  เตหิ  อุทฺทิสฺสมาเน  ปาติโมกฺเข  อถญฺเญ  ๒-
อาวาสิกา ภิกฺขู อาคจฺฉึสุ พหุตรา ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๑๙๑.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน      วินยสญฺญิโน     วคฺคา     สมคฺคสญฺญิโน     อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิสฺสมาเน  ปาติโมกฺเข
อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯ  เตหิ  ภิกฺขเว
ภิกฺขูหิ ปุน ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํ ฯ อุทฺเทสกานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๒}   อิธ ปน ภิกฺขเว อญฺญตรสฺมึ อาวาเส ตทหุโปสเถ สมฺพหุลา
อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา  ฯ  เต  น
ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต  ธมฺมสญฺญิโน
@เชิงอรรถ:  อตฺถิ อญฺเญติ ปทจฺเฉโท ฯ     อถ อญฺเญติ ปทจฺเฉโท ฯ
วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   อุโปสถํ   กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ   อุทฺทิสฺสมาเน   ปาติโมกฺเข  อถญฺเญ  อาวาสิกา
ภิกฺขู    อาคจฺฉนฺติ    สมสมา    ฯ    อุทฺทิฏฺฐํ    สุอุทฺทิฏฺฐํ   อวเสสํ
โสตพฺพํ ฯ อุทฺเทสกานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน      วินยสญฺญิโน     วคฺคา     สมคฺคสญฺญิโน     อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิสฺสมาเน  ปาติโมกฺเข
อถญฺเญ    อาวาสิกา    ภิกฺขู    อาคจฺฉนฺติ   โถกตรา   ฯ   อุทฺทิฏฺฐํ
สุอุทฺทิฏฺฐํ อวเสสํ โสตพฺพํ ฯ อุทฺเทสกานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู   สนฺนิปตนฺติ   จตฺตาโร   วา   อติเรกา
วา   ฯ   เต  น  ชานนฺติ  อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ
เต    ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯ  เตหิ  ภิกฺขเว
ภิกฺขูหิ ปุน ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิตพฺพํ ฯ อุทฺเทสกานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๕}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน   วคฺคา   สมคฺคสญฺญิโน   อุโปสถํ   กโรนฺติ
ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ   อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข  อถญฺเญ
อาวาสิกา    ภิกฺขู    อาคจฺฉนฺติ    สมสมา   ฯ   อุทฺทิฏฺฐํ   สุอุทฺทิฏฺฐํ
เตสํ สนฺติเก ปาริสุทฺธิ อาโรเจตพฺพา ฯ อุทฺเทสกานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๖}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน      วินยสญฺญิโน     วคฺคา     สมคฺคสญฺญิโน     อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
อถญฺเญ    อาวาสิกา    ภิกฺขู    อาคจฺฉนฺติ   โถกตรา   ฯ   อุทฺทิฏฺฐํ
สุอุทฺทิฏฺฐํ   เตสํ   สนฺติเก   ปาริสุทฺธิ   อาโรเจตพฺพา  ฯ  อุทฺเทสกานํ
อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๗}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน      วินยสญฺญิโน     วคฺคา     สมคฺคสญฺญิโน     อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
อวุฏฺฐิตาย   ปริสาย  อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  พหุตรา  ฯ
เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปุน   ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตพฺพํ  ฯ  อุทฺเทสกานํ
อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๘}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู   สนฺนิปตนฺติ   จตฺตาโร   วา   อติเรกา
วา   ฯ   เต  น  ชานนฺติ  อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ
เต    ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
อวุฏฺฐิตาย     ปริสาย    อถญฺเญ    อาวาสิกา    ภิกฺขู    อาคจฺฉนฺติ
สมสมา   ฯเปฯ   โถกตรา   ฯ   อุทฺทิฏฺฐํ   สุอุทฺทิฏฺฐํ   เตสํ  สนฺติเก
ปาริสุทฺธิ อาโรเจตพฺพา ฯ อุทฺเทสกานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๙}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน      วินยสญฺญิโน     วคฺคา     สมคฺคสญฺญิโน     อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
เอกจฺจาย   วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
พหุตรา   ฯ   เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ  ปุน  ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตพฺพํ  ฯ
อุทฺเทสกานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๑๐}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน      วินยสญฺญิโน     วคฺคา     สมคฺคสญฺญิโน     อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
เอกจฺจาย   วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
สมสมา  ฯเปฯ  โถกตรา  ฯ  อุทฺทิฏฺฐํ  สุอุทฺทิฏฺฐํ  เตสํ สนฺติเก ปาริสุทฺธิ
อาโรเจตพฺพา ฯ อุทฺเทสกานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๑๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน      วินยสญฺญิโน     วคฺคา     สมคฺคสญฺญิโน     อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
สพฺพาย   วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
พหุตรา   ฯ   เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ  ปุน  ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตพฺพํ  ฯ
อุทฺเทสกานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๑.๑๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู   สนฺนิปตนฺติ   จตฺตาโร   วา   อติเรกา
วา   ฯ   เต  น  ชานนฺติ  อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ
เต    ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
สพฺพาย   วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
สมสมา   ฯเปฯ   โถกตรา   ฯ   อุทฺทิฏฺฐํ   สุอุทฺทิฏฺฐํ   เตสํ  สนฺติเก
ปาริสุทฺธิ อาโรเจตพฺพา ฯ อุทฺเทสกานํ อนาปตฺติ ฯ
                          อนาปตฺติปณฺณรสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๙๒]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู   สนฺนิปตนฺติ   จตฺตาโร   วา   อติเรกา
วา   ฯ   เต   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ
เต   ธมฺมสญฺญิโน   วินยสญฺญิโน   วคฺคา   สมคฺคสญฺญิโน   ๑-  อุโปสถํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. วคฺคสญฺญิโน ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิสฺสมาเน  ปาติโมกฺเข
อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯ  เตหิ  ภิกฺขเว
ภิกฺขูหิ    ปุน    ปาติโมกฺขํ    อุทฺทิสิตพฺพํ   ฯ   อุทฺเทสกานํ   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส     ฯเปฯ     อถญฺเญ     อาวาสิกา    ภิกฺขู    อาคจฺฉนฺติ
สมสมา   ฯเปฯ  โถกตรา  ฯ  อุทฺทิฏฺฐํ  สุอุทฺทิฏฺฐํ  อวเสสํ  โสตพฺพํ  ฯ
อุทฺเทสกานํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๑๙๒.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา ฯ
เต    ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนาคตาติ   ฯ   เต
ธมฺมสญฺญิโน      วินยสญฺญิโน     วคฺคา     สมคฺคสญฺญิโน     อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯ  เตหิ  ภิกฺขเว
ภิกฺขูหิ    ปุน    ปาติโมกฺขํ    อุทฺทิสิตพฺพํ   ฯ   อุทฺเทสกานํ   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ   สมสมา
ฯเปฯ   โถกตรา   ฯ   อุทฺทิฏฺฐํ   สุอุทฺทิฏฺฐํ   เตสํ  สนฺติเก  ปาริสุทฺธิ
อาโรเจตพฺพา ฯ อุทฺเทสกานํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๑๙๒.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู   สนฺนิปตนฺติ   จตฺตาโร   วา   อติเรกา
วา   ฯ   เต   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ
เต    ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
อวุฏฺฐิตาย   ปริสาย   ฯเปฯ   เอกจฺจาย   วุฏฺฐิตาย   ปริสาย  ฯเปฯ
สพฺพาย   วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
พหุตรา   ฯ   เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ  ปุน  ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตพฺพํ  ฯ
อุทฺเทสกานํ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู
อาคจฺฉนฺติ    สมสมา    ฯเปฯ   โถกตรา    ฯ   อุทฺทิฏฺฐํ   สุอุทฺทิฏฺฐํ
เตสํ   สนฺติเก   ปาริสุทฺธิ   อาโรเจตพฺพา   ฯ   อุทฺเทสกานํ  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส ฯ
                     วคฺคาสมคฺคสญฺญิโน ๑- ปณฺณรสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๙๓]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู   สนฺนิปตนฺติ   จตฺตาโร   วา   อติเรกา
วา   ฯ   เต   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ
เต   กปฺปติ   นุ   โข  อมฺหากํ  อุโปสโถ  กาตุํ  น  นุ  โข  กปฺปตีติ
เวมติกา  อุโปสถํ  กโรนฺติ  ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสนฺติ  ฯ  เตหิ อุทฺทิสฺสมาเน
ปาติโมกฺเข    อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯ
เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปุน   ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตพฺพํ  ฯ  อุทฺเทสกานํ
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ
สมสมา   ฯเปฯ  โถกตรา  ฯ  อุทฺทิฏฺฐํ  สุอุทฺทิฏฺฐํ  อวเสสํ  โสตพฺพํ  ฯ
อุทฺเทสกานํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๑๙๓.๑}   อิธ    ปน    ภิกฺขเว    อญฺญตรสฺมึ    อาวาเส
ตทหุโปสเถ      สมฺพหุลา      อาวาสิกา      ภิกฺขู      สนฺนิปตนฺติ
จตฺตาโร   วา   อติเรกา  วา  ฯ  เต  ชานนฺติ  อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา
@เชิงอรรถ:  ม. วคฺคาวคฺคสญฺญิโน ... ฯ ยุ. วคฺคาวคฺคสญฺญิ ... ฯ
ภิกฺขู   อนาคตาติ   ฯ   เต  กปฺปติ  นุ  โข  อมฺหากํ  อุโปสโถ  กาตุํ
น    นุ    โข   กปฺปตีติ   เวมติกา   อุโปสถํ   กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ   อุทฺทิฏฺฐมตฺเต   ปาติโมกฺเข   ฯเปฯ  อวุฏฺฐิตาย
ปริสาย    ฯเปฯ   เอกจฺจาย   วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   ฯเปฯ   สพฺพาย
วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  พหุตรา  ฯ
เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปุน   ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตพฺพํ  ฯ  อุทฺเทสกานํ
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ
สมสมา   ฯเปฯ   โถกตรา   ฯ   อุทฺทิฏฺฐํ   สุอุทฺทิฏฺฐํ   เตสํ  สนฺติเก
ปาริสุทฺธิ อาโรเจตพฺพา ฯ อุทฺเทสกานํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
                           เวมติกปณฺณรสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๙๔]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา ฯ
เต    ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนาคตาติ   ฯ   เต
กปฺปเตว    อมฺหากํ    อุโปสโถ   กาตุํ   น   อมฺหากํ   น   กปฺปตีติ
กุกฺกุจฺจปกตา    อุโปสถํ   กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ
อุทฺทิสฺสมาเน    ปาติโมกฺเข   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ
พหุตรา   ฯ   เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ  ปุน  ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตพฺพํ  ฯ
อุทฺเทสกานํ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู
อาคจฺฉนฺติ    สมสมา    ฯเปฯ    โถกตรา   ฯ   อุทฺทิฏฺฐํ   สุอุทฺทิฏฺฐํ
อวเสสํ   โสตพฺพํ   ฯ   อุทฺเทสกานํ   อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯ  อิธ  ปน
ภิกฺขเว    อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส   ตทหุโปสเถ   สมฺพหุลา   อาวาสิกา
ภิกฺขู   สนฺนิปตนฺติ   จตฺตาโร   วา   อติเรกา   วา  ฯ  เต  ชานนฺติ
อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนาคตาติ   ฯ  เต  กปฺปเตว  อมฺหากํ
อุโปสโถ   กาตุํ   น   อมฺหากํ   น   กปฺปตีติ   กุกฺกุจฺจปกตา  อุโปสถํ
กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต  ปาติโมกฺเข
ฯเปฯ   อวุฏฺฐิตาย   ปริสาย   ฯเปฯ   เอกจฺจาย   วุฏฺฐิตาย  ปริสาย
ฯเปฯ    สพฺพาย    วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู
อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯ   เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปุน   ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสิตพฺพํ    ฯ   อุทฺเทสกานํ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   อถญฺเญ
อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ   สมสมา  ฯเปฯ  โถกตรา  ฯ  อุทฺทิฏฺฐํ
สุอุทฺทิฏฺฐํ   เตสํ   สนฺติเก   ปาริสุทฺธิ   อาโรเจตพฺพา  ฯ  อุทฺเทสกานํ
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
                        กุกฺกุจฺจปกตปณฺณรสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๙๕]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู   สนฺนิปตนฺติ   จตฺตาโร   วา   อติเรกา
วา   ฯ   เต   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ
เต  นสฺสนฺเตเต  ๑-  วินสฺสนฺเตเต  โก  เตหิ  อตฺโถติ เภทปุเรกฺขารา
อุโปสถํ    กโรนฺติ   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสนฺติ   ฯ   เตหิ   อุทฺทิสฺสมาเน
ปาติโมกฺเข    อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯ
@เชิงอรรถ:  นสฺสนฺตุ เอเตติ ปทจฺเฉโท ฯ
เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปุน   ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตพฺพํ  ฯ  อุทฺเทสกานํ
อาปตฺติ   ถุลฺลจฺจยสฺส   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
สมสมา   ฯเปฯ  โถกตรา  ฯ  อุทฺทิฏฺฐํ  อุสุทฺทิฏฺฐํ  อวเสสํ  โสตพฺพํ  ฯ
อุทฺเทสกานํ อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
     {๑๙๕.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  จตฺตาโร  วา  อติเรกา  วา ฯ
เต    ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนาคตาติ   ฯ   เต
นสฺสนฺเตเต  วินสฺสนฺเตเต  โก  เตหิ  อตฺโถติ  เภทปุเรกฺขารา  อุโปสถํ
กโรนฺติ  ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสนฺติ  ฯ  เตหิ  อุทฺทิฏฺฐมตฺเต ปาติโมกฺเข ฯเปฯ
อวุฏฺฐิตาย  ปริสาย  ฯเปฯ  เอกจฺจาย  วุฏฺฐิตาย  ปริสาย ฯเปฯ สพฺพาย
วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  พหุตรา  ฯ
เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปุน   ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิสิตพฺพํ  ฯ  อุทฺเทสกานํ
อาปตฺติ   ถุลฺลจฺจยสฺส   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
สมสมา  ฯเปฯ  โถกตรา  ฯ  อุทฺทิฏฺฐํ  สุอุทฺทิฏฺฐํ  เตสํ สนฺติเก ปาริสุทฺธิ
อาโรเจตพฺพา ฯ อุทฺเทสกานํ อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
                        เกทปุเรกฺขารปณฺณรสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
                               ปญฺจวีสติติกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๙๖]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุโปสเถ
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู   สนฺนิปตนฺติ   จตฺตาโร   วา   อติเรกา
วา   ฯ   เต   น   ชานนฺติ   อญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนฺโตสีมํ
โอกฺกมนฺตีติ   ฯเปฯ   เต   น   ชานนฺติ   อญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู
อนฺโตสีมํ   โอกฺกนฺตาติ   ฯเปฯ   เต   น  ปสฺสนฺติ  อญฺเญ  อาวาสิเก
ภิกฺขู    อนฺโตสีมํ   โอกฺกมนฺเต   ฯเปฯ   เต   น   ปสฺสนฺติ   อญฺเญ
อาวาสิเก   ภิกฺขู   อนฺโตสีมํ   โอกฺกนฺเต   ฯเปฯ   เต   น   สุณนฺติ
อญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนฺโตสีมํ   โอกฺกมนฺตีติ   ฯเปฯ   เต  น
สุณนฺติ    อญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนฺโตสีมํ   โอกฺกนฺตาติ   ฯเปฯ
อาวาสิเกน   อาวาสิกา   ...   เอกสตปญฺจสตฺตติติกนยโต  อาวาสิเกน
อาคนฺตุกา     อาคนฺตุเกน    อาวาสิกา    อาคนฺตุเกน    อาคนฺตุกาติ
เปยฺยาลมุเขน สตฺต ติกสตานิ โหนฺติ ฯ
     [๑๙๗]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาวาสิกานํ  ภิกฺขูนํ  จาตุทฺทโส  โหติ
อาคนฺตุกานํ    ปณฺณรโส    ฯ    สเจ   อาวาสิกา   พหุตรา   โหนฺติ
อาคนฺตุเกหิ   อาวาสิกานํ   อนุวตฺติตพฺพํ   ฯ   สเจ   สมสมา   โหนฺติ
อาคนฺตุเกหิ   อาวาสิกานํ   อนุวตฺติตพฺพํ   ฯ  สเจ  อาคนฺตุกา  พหุตรา
โหนฺติ อาวาสิเกหิ อาคนฺตุกานํ อนุวตฺติตพฺพํ ฯ
     {๑๙๗.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาวาสิกานํ  ภิกฺขูนํ  ปณฺณรโส โหติ
อาคนฺตุกานํ  จาตุทฺทโส  ฯ  สเจ  อาวาสิกา  พหุตรา โหนฺติ อาคนฺตุเกหิ
อาวาสิกานํ   อนุวตฺติตพฺพํ   ฯ   สเจ   สมสมา   โหนฺติ   อาคนฺตุเกหิ
อาวาสิกานํ    อนุวตฺติตพฺพํ   ฯ   สเจ   อาคนฺตุกา   พหุตรา   โหนฺติ
อาวาสิเกหิ อาคนฺตุกานํ อนุวตฺติตพฺพํ ฯ
     {๑๙๗.๒}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   อาวาสิกานํ  ภิกฺขูนํ  ปาฏิปโท
โหติ   อาคนฺตุกานํ   ปณฺณรโส   ฯ   สเจ  อาวาสิกา  พหุตรา  โหนฺติ
อาวาสิเกหิ   อาคนฺตุกานํ   นากามา   ทาตพฺพา   สามคฺคี  อาคนฺตุเกหิ
นิสฺสีมํ   คนฺตฺวา   อุโปสโถ   กาตพฺโพ   ฯ   สเจ   สมสมา   โหนฺติ
อาวาสิเกหิ   อาคนฺตุกานํ   นากามา   ทาตพฺพา   สามคฺคี  อาคนฺตุเกหิ
นิสฺสีมํ   คนฺตฺวา   อุโปสโถ   กาตพฺโพ   ฯ  สเจ  อาคนฺตุกา  พหุตรา
โหนฺติ   อาวาสิเกหิ   อาคนฺตุกานํ   สามคฺคี   วา   ทาตพฺพา   นิสฺสีมํ
วา คนฺตพฺพํ ฯ
     {๑๙๗.๓}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   อาวาสิกานํ  ภิกฺขูนํ  ปณฺณรโส
โหติ   อาคนฺตุกานํ   ปาฏิปโท   ฯ   สเจ  อาวาสิกา  พหุตรา  โหนฺติ
อาคนฺตุเกหิ    อาวาสิกานํ    สามคฺคี   วา   ทาตพฺพา   นิสฺสีมํ   วา
คนฺตพฺพํ   ฯ   สเจ  สมสมา  โหนฺติ  อาคนฺตุเกหิ  อาวาสิกานํ  สามคฺคี
วา   ทาตพฺพา   นิสฺสีมํ   วา   คนฺตพฺพํ  ฯ  สเจ  อาคนฺตุกา  พหุตรา
โหนฺติ    อาคนฺตุเกหิ    อาวาสิกานํ    นากามา   ทาตพฺพา   สามคฺคี
อาวาสิเกหิ นิสฺสีมํ คนฺตฺวา อุโปสโถ กาตพฺโพ ฯ
     [๑๙๘]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู  ปสฺสนฺติ อาวาสิกานํ
ภิกฺขูนํ   อาวาสิกาการํ   อาวาสิกลิงฺคํ   อาวาสิกนิมิตฺตํ   อาวาสิกุทฺเทสํ
สุปญฺญตฺตํ   มญฺจปีฐํ   ภิสิพิมฺโพหนํ   ปานียํ   ปริโภชนียํ   สุปฏฺฐิตํ   ๑-
ปริเวณํ    สุสมฺมฏฺฐํ   ปสฺสิตฺวา   เวมติกา   โหนฺติ   อตฺถิ   นุ   โข
อาวาสิกา  ภิกฺขู  นตฺถิ  นุ  โขติ  ฯ  เต เวมติกา น วิจินนฺติ อวิจินิตฺวา
อุโปสถํ   กโรนฺติ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   เต   เวมติกา  วิจินนฺติ
วิจินิตฺวา   น   ปสฺสนฺติ   อปสฺสิตฺวา   อุโปสถํ   กโรนฺติ  อนาปตฺติ  ฯ
เต     เวมติกา     วิจินนฺติ     วิจินิตฺวา     ปสฺสนฺติ     ปสฺสิตฺวา
@เชิงอรรถ:  ม. สูปฏฺฐิตํ ฯ
เอกโต   อุโปสถํ   กโรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯ   เต   เวมติกา  วิจินนฺติ
วิจินิตฺวา   ปสฺสนฺติ   ปสฺสิตฺวา   ปาเฏกฺกํ   อุโปสถํ   กโรนฺติ  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส   ฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา  ปสฺสนฺติ  ปสฺสิตฺวา
นสฺสนฺเตเต    วินสฺสนฺเตเต    โก   เตหิ   อตฺโถติ   เภทปุเรกฺขารา
อุโปสถํ กโรนฺติ อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
     {๑๙๘.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู สุณนฺติ อาวาสิกานํ
ภิกฺขูนํ   อาวาสิกาการํ   อาวาสิกลิงฺคํ   อาวาสิกนิมิตฺตํ   อาวาสิกุทฺเทสํ
จงฺกมนฺตานํ   ปทสทฺทํ   สชฺฌายสทฺทํ   อุกฺกาสิตสทฺทํ   ขิปิตสทฺทํ   สุตฺวา
เวมติกา  โหนฺติ  อตฺถิ  นุ  โข  อาวาสิกา  ภิกฺขู  นตฺถิ  นุ โขติ ฯ เต
เวมติกา  น  วิจินนฺติ  อวิจินิตฺวา  อุโปสถํ  กโรนฺติ  อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
เต   เวมติกา   วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา   น  ปสฺสนฺติ  อปสฺสิตฺวา  อุโปสถํ
กโรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา  ปสฺสนฺติ
ปสฺสิตฺวา   เอกโต   อุโปสถํ   กโรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯ  เต  เวมติกา
วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา   ปสฺสนฺติ   ปสฺสิตฺวา   ปาเฏกฺกํ   อุโปสถํ  กโรนฺติ
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา  ปสฺสนฺติ
ปสฺสิตฺวา  นสฺสนฺเตเต  วินสฺสนฺเตเต  โก  เตหิ  อตฺโถติ เภทปุเรกฺขารา
อุโปสถํ กโรนฺติ อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
     {๑๙๘.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาวาสิกา ภิกฺขู ปสฺสนฺติ อาคนฺตุกานํ
ภิกฺขูนํ   อาคนฺตุกาการํ   อาคนฺตุกลิงฺคํ   อาคนฺตุกนิมิตฺตํ   อาคนฺตุกุทฺเทสํ
อญฺญาตกํ   ปตฺตํ   อญฺญาตกํ   จีวรํ   อญฺญาตกํ   นิสีทนํ  ปาทานํ  โธตํ
อุทกนิสฺเสกํ
ปสฺสิตฺวา   เวมติกา   โหนฺติ   อตฺถิ   นุ  โข  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู  นตฺถิ
นุ   โขติ  ฯ  เต  เวมติกา  น  วิจินนฺติ  อวิจินิตฺวา  อุโปสถํ  กโรนฺติ
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ  เต  เวมติกา  วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา  น  ปสฺสนฺติ
อปสฺสิตฺวา   อุโปสถํ   กโรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯ  เต  เวมติกา  วิจินนฺติ
วิจินิตฺวา   ปสฺสนฺติ   ปสฺสิตฺวา  เอกโต  อุโปสถํ  กโรนฺติ  อนาปตฺติ  ฯ
เต    เวมติกา   วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา   ปสฺสนฺติ   ปสฺสิตฺวา   ปาเฏกฺกํ
อุโปสถํ   กโรนฺติ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   เต   เวมติกา  วิจินนฺติ
วิจินิตฺวา    ปสฺสนฺติ    ปสฺสิตฺวา    นสฺสนฺเตเต    วินสฺสนฺเตเต   โก
เตหิ อตฺโถติ เภทปุเรกฺขารา อุโปสถํ กโรนฺติ อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
     {๑๙๘.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาวาสิกา  ภิกฺขู สุณนฺติ อาคนฺตุกานํ
ภิกฺขูนํ   อาคนฺตุกาการํ   อาคนฺตุกลิงฺคํ   อาคนฺตุกนิมิตฺตํ   อาคนฺตุกุทฺเทสํ
อาคจฺฉนฺตานํ      ปทสทฺทํ      อุปาหนาปปฺโปฐนสทฺทํ     อุกฺกาสิตสทฺทํ
ขิปิตสทฺทํ   สุตฺวา   เวมติกา   โหนฺติ  อตฺถิ  นุ  โข  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู
นตฺถิ   นุ   โขติ   ฯ  เต  เวมติกา  น  วิจินนฺติ  อวิจินิตฺวา  อุโปสถํ
กโรนฺติ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   เต   เวมติกา  วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา
น    ปสฺสนฺติ    อปสฺสิตฺวา   อุโปสถํ   กโรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯ   เต
เวมติกา   วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา   ปสฺสนฺติ   ปสฺสิตฺวา   เอกโต  อุโปสถํ
กโรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา  ปสฺสนฺติ
ปสฺสิตฺวา   ปาเฏกฺกํ   อุโปสถํ   กโรนฺติ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  ฯ  เต
เวมติกา    วิจินนฺติ    วิจินิตฺวา    ปสฺสนฺติ    ปสฺสิตฺวา   นสฺสนฺเตเต
วินสฺสนฺเตเต   โก   เตหิ   อตฺโถติ  เภทปุเรกฺขารา  อุโปสถํ  กโรนฺติ
อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
     [๑๙๙]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู  ปสฺสนฺติ  อาวาสิเก
ภิกฺขู      นานาสํวาสเก      เต     สมานสํวาสกทิฏฺฐึ     ปฏิลภนฺติ
สมานสํวาสกทิฏฺฐึ    ปฏิลภิตฺวา    น    ปุจฺฉนฺติ   อปุจฺฉิตฺวา   เอกโต
อุโปสถํ   กโรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯ  เต  ปุจฺฉนฺติ  ปุจฺฉิตฺวา  นาภิวิตรนฺติ
อนภิวิตริตฺวา    เอกโต   อุโปสถํ   กโรนฺติ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ
เต    ปุจฺฉนฺติ    ปุจฺฉิตฺวา    นาภิวิตรนฺติ    อนภิวิตริตฺวา   ปาเฏกฺกํ
อุโปสถํ กโรนฺติ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๙.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู ปสฺสนฺติ อาวาสิเก
ภิกฺขู      สมานสํวาสเก      เต     นานาสํวาสกทิฏฺฐึ     ปฏิลภนฺติ
นานาสํวาสกทิฏฺฐึ      ปฏิลภิตฺวา      น      ปุจฺฉนฺติ     อปุจฺฉิตฺวา
เอกโต   อุโปสถํ   กโรนฺติ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   เต   ปุจฺฉนฺติ
ปุจฺฉิตฺวา    อภิวิตรนฺติ    อภิวิตริตฺวา    ปาเฏกฺกํ   อุโปสถํ   กโรนฺติ
อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส    ฯ    เต    ปุจฺฉนฺติ    ปุจฺฉิตฺวา   อภิวิตรนฺติ
อภิวิตริตฺวา เอกโต อุโปสถํ กโรนฺติ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๙.๒}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   อาวาสิกา   ภิกฺขู   ปสฺสนฺติ
อาคนฺตุเก      ภิกฺขู     นานาสํวาสเก     เต     สมานสํวาสกทิฏฺฐึ
ปฏิลภนฺติ    สมานสํวาสกทิฏฺฐึ    ปฏิลภิตฺวา   น   ปุจฺฉนฺติ   อปุจฺฉิตฺวา
เอกโต   อุโปสถํ   กโรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯ   เต   ปุจฺฉนฺติ  ปุจฺฉิตฺวา
นาภิวิตรนฺติ      อนภิวิตริตฺวา      เอกโต      อุโปสถํ     กโรนฺติ
อาปตฺติ      ทุกฺกฏสฺส      ฯ      เต      ปุจฺฉนฺติ      ปุจฺฉิตฺวา
นาภิวิตรนฺติ อนภิวิตริตฺวา ปาเฏกฺกํ อุโปสถํ กโรนฺติ อนาปตฺติ ฯ
     {๑๙๙.๓}   อิธ ปน ภิกฺขเว อาวาสิกา ภิกฺขู ปสฺสนฺติ อาคนฺตุเก ภิกฺขู
สมานสํวาสเก    เต   นานาสํวาสกทิฏฺฐึ   ปฏิลภนฺติ   นานาสํวาสกทิฏฺฐึ
ปฏิลภิตฺวา   น  ปุจฺฉนฺติ  อปุจฺฉิตฺวา  เอกโต  อุโปสถํ  กโรนฺติ  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส    ฯ    เต   ปุจฺฉนฺติ   ปุจฺฉิตฺวา   อภิวิตรนฺติ   อภิวิตริตฺวา
ปาเฏกฺกํ   อุโปสถํ   กโรนฺติ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   เต  ปุจฺฉนฺติ
ปุจฺฉิตฺวา      อภิวิตรนฺติ      อภิวิตริตฺวา      เอกโต      อุโปสถํ
กโรนฺติ อนาปตฺติ ฯ
     [๒๐๐]   น  ภิกฺขเว  ตทหุโปสเถ  สภิกฺขุกา  อาวาสา  อภิกฺขุโก
อาวาโส   คนฺตพฺโพ   อญฺญตฺร   สงฺเฆน   อญฺญตฺร   อนฺตรายา  ฯ  น
ภิกฺขเว    ตทหุโปสเถ    สภิกฺขุกา   อาวาสา   อภิกฺขุโก   อนาวาโส
คนฺตพฺโพ   อญฺญตฺร   สงฺเฆน   อญฺญตฺร   อนฺตรายา   ฯ   น  ภิกฺขเว
ตทหุโปสเถ   สภิกฺขุกา   อาวาสา  อภิกฺขุโก  อาวาโส  วา  อนาวาโส
วา   คนฺตพฺโพ   อญฺญตฺร  สงฺเฆน  อญฺญตฺร  อนฺตรายา  ฯ  น  ภิกฺขเว
ตทหุโปสเถ   สภิกฺขุกา  อนาวาสา  อภิกฺขุโก  อาวาโส  ...  อภิกฺขุโก
อนาวาโส   ...   อภิกฺขุโก  อาวาโส  วา  อนาวาโส  วา  คนฺตพฺโพ
อญฺญตฺร   สงฺเฆน   อญฺญตฺร   อนฺตรายา   ฯ  น  ภิกฺขเว  ตทหุโปสเถ
สภิกฺขุกา   อาวาสา   วา   อนาวาสา  วา  อภิกฺขุโก  อาวาโส  ...
อภิกฺขุโก   อนาวาโส   ...  อภิกฺขุโก  อาวาโส  วา  อนาวาโส  วา
คนฺตพฺโพ   อญฺญตฺร   สงฺเฆน   อญฺญตฺร   อนฺตรายา   ฯ   น  ภิกฺขเว
ตทหุโปสเถ    สภิกฺขุกา    อาวาสา   สภิกฺขุโก   อาวาโส   คนฺตพฺโพ
ยตฺถสฺสุ     ภิกฺขู     นานาสํวาสกา    อญฺญตฺร    สงฺเฆน    อญฺญตฺร
อนฺตรายา   ฯ  น  ภิกฺขเว  ตทหุโปสเถ  สภิกฺขุกา  อาวาสา  สภิกฺขุโก
อนาวาโส    คนฺตพฺโพ    ยตฺถสฺสุ    ภิกฺขู    นานาสํวาสกา   อญฺญตฺร
สงฺเฆน   อญฺญตฺร   อนฺตรายา   ฯ  น  ภิกฺขเว  ตทหุโปสเถ  สภิกฺขุกา
อาวาสา   สภิกฺขุโก  อาวาโส  วา  อนาวาโส  วา  คนฺตพฺโพ  ยตฺถสฺสุ
ภิกฺขู นานาสํวาสกา อญฺญตฺร สงฺเฆน อญฺญตฺร อนฺตรายา ฯ
     {๒๐๐.๑}   น  ภิกฺขเว  ตทหุโปสเถ  สภิกฺขุกา อนาวาสา สภิกฺขุโก
อาวาโส ... สภิกฺขุโก อนาวาโส ... สภิกฺขุโก อาวาโส วา อนาวาโส วา
คนฺตพฺโพ     ยตฺถสฺสุ    ภิกฺขู    นานาสํวาสกา    อญฺญตฺร    สงฺเฆน
อญฺญตฺร   อนฺตรายา   ฯ  น  ภิกฺขเว  ตทหุโปสเถ  สภิกฺขุกา  อาวาสา
วา  อนาวาสา  วา  สภิกฺขุโก  อาวาโส  ... สภิกฺขุโก อนาวาโส ...
สภิกฺขุโก   อาวาโส   วา   อนาวาโส   วา  คนฺตพฺโพ  ยตฺถสฺสุ  ภิกฺขู
นานาสํวาสกา   อญฺญตฺร   สงฺเฆน   อญฺญตฺร  อนฺตรายา   ฯ  คนฺตพฺโพ
ภิกฺขเว    ตทหุโปสเถ    สภิกฺขุกา    อาวาสา   สภิกฺขุโก   อาวาโส
ยตฺถสฺสุ    ภิกฺขู    สมานสํวาสกา    ยํ    ชญฺญา   สกฺโกมิ   อชฺเชว
คนฺตุนฺติ   ฯ   คนฺตพฺโพ   ภิกฺขเว   ตทหุโปสเถ   สภิกฺขุกา   อาวาสา
สภิกฺขุโก   อนาวาโส   ...  สภิกฺขุโก  อาวาโส  วา  อนาวาโส  วา
ยตฺถสฺสุ    ภิกฺขู    สมานสํวาสกา    ยํ    ชญฺญา   สกฺโกมิ   อชฺเชว
คนฺตุนฺติ   ฯ   คนฺตพฺโพ   ภิกฺขเว   ตทหุโปสเถ   สภิกฺขุกา  อนาวาสา
สภิกฺขุโก  อาวาโส  ...  สภิกฺขุโก  อนาวาโส  ... สภิกฺขุโก อาวาโส
วา   อนาวาโส   วา   ยตฺถสฺสุ   ภิกฺขู   สมานสํวาสกา   ยํ   ชญฺญา
สกฺโกมิ    อชฺเชว    คนฺตุนฺติ   ฯ   คนฺตพฺโพ   ภิกฺขเว   ตทหุโปสเถ
สภิกฺขุกา   อาวาสา   วา   อนาวาสา  วา  สภิกฺขุโก  อาวาโส  ...
สภิกฺขุโก   อนาวาโส   ...  สภิกฺขุโก  อาวาโส  วา  อนาวาโส  วา
ยตฺถสฺสุ    ภิกฺขู    สมานสํวาสกา    ยํ    ชญฺญา   สกฺโกมิ   อชฺเชว
คนฺตุนฺติ ฯ
     [๒๐๑]   น    ภิกฺขเว   ภิกฺขุนิยา   นิสินฺนปริสาย   ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสิตพฺพํ   โย   อุทฺทิเสยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   น   ภิกฺขเว
สิกฺขมานาย  ...  น  สามเณรสฺส  ... น สามเณริยา ๑- ... น สิกฺขํ
ปจฺจกฺขาตกสฺส   ...   น   อนฺติมวตฺถุํ   อชฺฌาปนฺนกสฺส   นิสินฺนปริสาย
ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตพฺพํ   โย   อุทฺทิเสยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  ฯ  น
อาปตฺติยา     อทสฺสเน     อุกฺขิตฺตกสฺส    นิสินฺนปริสาย    ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสิตพฺพํ   โย  อุทฺทิเสยฺย  ยถาธมฺโม  กาเรตพฺโพ  ฯ  น  อาปตฺติยา
อปฺปฏิกฺกมฺเม   อุกฺขิตฺตกสฺส   นิสินฺนปริสาย  ...  น  ปาปิกาย  ทิฏฺฐิยา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺขิตฺตกสฺส    นิสินฺนปริสาย   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตพฺพํ
โย  อุทฺทิเสยฺย  ยถาธมฺโม  กาเรตพฺโพ  ฯ  น  ปณฺฑกสฺส  นิสินฺนปริสาย
ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตพฺพํ   โย   อุทฺทิเสยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  ฯ  น
เถยฺยสํวาสกสฺส   ...   น  ติตฺถิยปกฺกนฺตกสฺส  ...  น  ติรจฺฉานคตสฺส
@เชิงอรรถ:  สามเณรายาติปิ ปาโฐ ฯ
...  น  มาตุฆาตกสฺส  ... น ปิตุฆาตกสฺส ... น อรหนฺตฆาตกสฺส ...
น  ภิกฺขุนีทูสกสฺส  ...  น  สงฺฆเภทกสฺส  ...  น โลหิตุปฺปาทกสฺส ...
น    อุภโตพฺยญฺชนกสฺส    นิสินฺนปริสาย   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิตพฺพํ   โย
อุทฺทิเสยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     [๒๐๒]   น  ภิกฺขเว  ปาริวาสิกปาริสุทฺธิทาเนน  อุโปสโถ กาตพฺโพ
อญฺญตฺร อวุฏฺฐิตาย ปริสาย ฯ
     [๒๐๓]   น  จ  ภิกฺขเว  อนุโปสเถ  อุโปสโถ  กาตพฺโพ  อญฺญตฺร
สงฺฆสามคฺคิยาติ ฯ
                  อุโปสถกฺขนฺธกํ นิฏฺฐิตํ ฯ ตติยํ ภาณวารํ ฯ
                          อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถุ ฉอสีติ ฯ
                                     ตสฺสุทฺทานํ
     [๒๐๔]   ติตฺถิยา พิมฺพิสาโร จ      สนฺนิปติตุ ๑- ตุณฺหิกา
                  ธมฺมํ รโห ปาติโมกฺขํ      เทวสิกํ ตทา สกึ
                  ยถา ปริสาย สมคฺคํ       สามคฺคี มทฺทกุจฺฉิ จ
                  สีมา มหตี นทิยา           อนุ เทฺว ขุทฺทกานิ จ
                  นวา ราชคเห เจว           สีมา อวิปฺปวาสนา
                  สมฺมนฺเน ปฐมํ สีมํ         ปจฺฉา สีมํ สมูหเน
                  อสมฺมตา คามสีมา        นทิยา สมุทฺเท สเร
                  อุทกุกฺเขโป ภินฺทนฺติ      ตเถวชฺโฌตฺถรนฺติ จ
@เชิงอรรถ:  สี. สนฺนิปติตุํ ฯ ยุ. สนฺนิปตนฺติ ฯ
                  กติ กมฺมานิ อุทฺเทโส      สญฺจรา ๑- อสตีปิ จ
                  ธมฺมํ วินยํ ตชฺเชนฺติ        ปุน วินยตชฺชนา
                  โจทนา กเต โอกาเส       อธมฺมปฏิกฺโกสนา
                  จตุปญฺจปราอาวิ            สญฺจิจฺจาปิจ ๒- วายเม
                  สคหฏฺฐา อนชฺฌิฏฺฐา     โจทนมฺหิ น ชานติ
                  สมฺพหุลา น ชานนฺติ      สชฺชุกํ น จ คจฺฉเร
                  กติมี กีวติกา ทูเร           อาโรเจตุญฺจ นสฺสริ
                  อุกฺลาปํ อาสนํ ทีโป ๓-  ทิสา อญฺโญ พหุสฺสุโต
                  สชฺชุกํ วสฺสุโปสโถ          สุทฺธิกมฺมญฺจ ญาตกา
                  คคฺโค จตุตโย เทฺวโก       อาปตฺติ สภาคา สริ
                  สพฺโพ สงฺโฆ เวมติโก      น ชานนฺติ พหุสฺสุโต
                  พหู สมสมา โถกา          ปริสาวุฏฺฐิตาย จ ๔-
                  เอกจฺจา วุฏฺฐิตา สพฺพา   ชานนฺติ จ วิมติกา ๕-
                  กปฺปเต วาติ กุกฺกุจฺจา     ชานํ ปสฺสํ สุณนฺติ จ
                  อาวาสิเกน อาคนฺตุกา ๖-      จาตุปณฺณรโส ปุน
                  ปาฏิปโท ปณฺณรโส        ลิงฺคสํวาสกา อุโภ
                  ปาริวาสานุโปสโถ          อญฺญตฺร สงฺฆสมคฺคิยา ๗-
                  เอเต วิภตฺตา อุทฺทานา  วตฺถุวิภูตการณาติ ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ม. ยุ. สวรา ฯ รา. สํวรา ฯ   ม. ยุ. รา. สญฺจิจฺจเจปิ
@วายเม ฯ  ยุ. ปทีโป ฯ  ม. ปริสาอวุฏฺฐิตาย จ ฯ ยุ. ปริสาย
@อวุฏฺฐิตาย จ ฯ    ม. ยุ. เวมติกา ฯ  ม. ยุ. อาคนฺตุ ฯ
@ ม. ยุ. สงฺฆสามคฺคิยา ฯ
                               วสฺสูปนายิกกฺขนฺธกํ
     [๒๐๕]   เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา  ราชคเห  วิหรติ เวฬุวเน
กลนฺทกนิวาเป  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  ภควตา  ภิกฺขูนํ วสฺสาวาโส
อปฺปญฺญตฺโต   โหติ   ฯ  เตธ  ๑-  ภิกฺขู  เหมนฺตมฺปิ  คิมฺหมฺปิ  วสฺสมฺปิ
จาริกํ   จรนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ
หิ    นาม    สมณา    สกฺยปุตฺติยา    เหมนฺตมฺปิ   คิมฺหมฺปิ   วสฺสมฺปิ
จาริกํ    จริสฺสนฺติ   หริตานิ   ติณานิ   สมฺมทฺทนฺตา   เอกินฺทฺริยํ   ชีวํ
วิเหเฐนฺตา    พหู   ขุทฺทเก   ปาเณ   สงฺฆาตํ   อาปาเทนฺตา   อิเม
หิ   นาม   อญฺญติตฺถิยา   ปริพฺพาชกา   ๒-  ทุรกฺขาตธมฺมา  วสฺสาวาสํ
อลฺลิยิสฺสนฺติ   สงฺกาสยิสฺสนฺติ  ๓-  อิเม  หิ  นาม  สกุนฺตกา  รุกฺขคฺเคสุ
กุลาวกานิ   กริตฺวา   วสฺสาวาสํ   อลฺลิยิสฺสนฺติ   สงฺกาสยิสฺสนฺติ   อิเม
ปน    สมณา    สกฺยปุตฺติยา   เหมนฺตมฺปิ   คิมฺหมฺปิ   วสฺสมฺปิ   จาริกํ
จรนฺติ   หริตานิ   ติณานิ   สมฺมทฺทนฺตา   เอกินฺทฺริยํ   ชีวํ  วิเหเฐนฺตา
พหู   ขุทฺทเก   ปาเณ  สงฺฆาตํ  อาปาเทนฺตาติ  ฯ  อสฺโสสุํ  โข  ภิกฺขู
เตสํ   มนุสฺสานํ   อุชฺฌายนฺตานํ   ขียนฺตานํ   วิปาเจนฺตานํ   ฯ  อถโข
เต   ภิกฺขู   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อถโข  ภควา  เอตสฺมึ
นิทาเน   เอตสฺมึ   ปกรเณ   ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ
อนุชานามิ ภิกฺขเว วสฺสํ อุปคนฺตุนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  อิธสทฺโท นิปาตมตฺโตติ ตพฺพณฺณนา ฯ    ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
@ ม. สงฺกสายิสฺสนฺติ ฯ ยุ. รา. สงฺกาปยิสฺสนฺติ ฯ
     [๒๐๖]   อถโข   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   กทา   นุ   โข   วสฺสํ
อุปคนฺตพฺพนฺติ    ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ
ภิกฺขเว   วสฺสาเน   วสฺสํ   อุปคนฺตุนฺติ   ฯ  อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ
กติ   นุ   โข   วสฺสูปนายิกาติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
เทฺวมา   ภิกฺขเว   วสฺสูปนายิกา  ปุริมิกา  ปจฺฉิมิกา  ๑-  อปรชฺชุคตาย
อาสาฬฺหิยา     ปุริมิกา     อุปคนฺตพฺพา     มาสคตาย    อาสาฬฺหิยา
ปจฺฉิมิกา อุปคนฺตพฺพา อิมา โข ภิกฺขเว เทฺว วสฺสูปนายิกาติ ฯ
     [๒๐๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู วสฺสํ อุปคนฺตฺวา
อนฺตราวสฺสํ   จาริกํ   จรนฺติ   ฯ   มนุสฺสา  ตเถว  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   สมณา  สกฺยปุตฺติยา  เหมนฺตมฺปิ  คิมฺหมฺปิ
วสฺสมฺปิ   จาริกํ   จริสฺสนฺติ   หริตานิ   ติณานิ  สมฺมทฺทนฺตา  เอกินฺทฺริยํ
ชีวํ  วิเหเฐนฺตา  พหู  ขุทฺทเก  ปาเณ สงฺฆาตํ อาปาเทนฺตา อิเม หิ นาม
อญฺญติตฺถิยา   ทุรกฺขาตธมฺมา   วสฺสาวาสํ   อลฺลิยิสฺสนฺติ   สงฺกาสยิสฺสนฺติ
อิเม   หิ   นาม  สกุนฺตกา  รุกฺขคฺเคสุ  กุลาวกานิ  กริตฺวา  วสฺสาวาสํ
อลฺลิยิสฺสนฺติ    สงฺกาสยิสฺสนฺติ    อิเม    ปน    สมณา    สกฺยปุตฺติยา
เหมนฺตมฺปิ    คิมฺหมฺปิ    วสฺสมฺปิ    จาริกํ   จรนฺติ   หริตานิ   ติณานิ
สมฺมทฺทนฺตา    เอกินฺทฺริยํ   ชีวํ   วิเหเฐนฺตา   พหู   ขุทฺทเก   ปาเณ
สงฺฆาตํ   อาปาเทนฺตาติ   ฯ   อสฺโสสุํ   โข   ภิกฺขู   เตสํ  มนุสฺสานํ
อุชฺฌายนฺตานํ   ขียนฺตานํ   วิปาเจนฺตานํ   ฯ  เย  เต  ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา
เต    อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   ฉพฺพคฺคิยา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปจฺฉิมิกาติ ฯ
ภิกฺขู   วสฺสํ   อุปคนฺตฺวา   อนฺตราวสฺสํ   จาริกํ  จริสฺสนฺตีติ  ฯ  อถโข
เต   ภิกฺขู   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อถโข  ภควา  เอตสฺมึ
นิทาเน   เอตสฺมึ   ปกรเณ   ธมฺมึ   กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น
ภิกฺขเว   วสฺสํ   อุปคนฺตฺวา   ปุริมํ  วา  เตมาสํ  ปจฺฉิมํ  วา  เตมาสํ
อวสิตฺวา     จาริกา     ปกฺกมิตพฺพา    โย    ปกฺกเมยฺย    อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๒๐๘]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  น  อิจฺฉนฺติ
วสฺสํ   อุปคนฺตุํ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
วสฺสํ   น   อุปคนฺตพฺพํ   โย  น  อุปคจฺเฉยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺสาติ  ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ตทหุวสฺสูปนายิกาย  วสฺสํ
อนุปคนฺตุกามา   สญฺจิจฺจ   อาวาสํ   อติกฺกมนฺติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   น  ภิกฺขเว  ตทหุวสฺสูปนายิกาย  วสฺสํ  อนุปคนฺตุกาเมน
สญฺจิจฺจ    อาวาโส    อติกฺกมิตพฺโพ    โย    อติกฺกเมยฺย    อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๒๐๙]   เตน  โข  ปน  สมเยน ราชา มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร
วสฺสํ   อุกฺกฑฺฒิตุกาโม  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปาเหสิ  ยทิ  ปนยฺยา  ๑-
อาคเม    ชุเณฺห    วสฺสํ    อุปคจฺเฉยฺยุนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว ราชูนํ อนุวตฺติตุนฺติ ฯ
     [๒๑๐]   อถโข   ภควา   ราชคเห  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
สาวตฺถี   เตน   จาริกํ   ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จรมาโน  เยน
@เชิงอรรถ:  ม. ปนายฺยา ฯ
สาวตฺถี   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร  สุทํ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ  เชตวเน
อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน  โกสเลสุ
ชนปเทสุ   อุเทเนน   อุปาสเกน   สงฺฆํ   อุทฺทิสฺส  วิหาโร  การาปิโต
โหติ   ฯ  โส  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปาเหติ  ๑-  อาคจฺฉนฺตุ  ภทนฺตา
อิจฺฉามิ   ทานญฺจ   ทาตุํ   ธมฺมญฺจ   โสตุํ   ภิกฺขู   จ   ปสฺสิตุนฺติ  ฯ
ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   ภควตา   อาวุโส   ปญฺญตฺตํ   น  วสฺสํ  อุปคนฺตฺวา
ปุริมํ    วา    เตมาสํ   ปจฺฉิมํ   วา   เตมาสํ   อวสิตฺวา   จาริกา
ปกฺกมิตพฺพาติ   อาคเมตุ   อุเทโน  อุปาสโก  ยาว  ภิกฺขู  วสฺสํ  วสนฺติ
วสฺสํ   วุตฺถา   คมิสฺสนฺติ   สเจ   ปนสฺส   อจฺจายิกํ   กรณียํ  ตตฺเถว
อาวาสิกานํ    ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   วิหารํ   ปติฏฺฐาเปตูติ   ฯ   อุเทโน
อุปาสโก   อุชฺฌายติ   ขียติ   วิปาเจติ   กถํ  หิ  นาม  ภทนฺตา  มยา
ปหิเต   น  อาคจฺฉิสฺสนฺติ  อหํ  หิ  ทายโก  การโก  สงฺฆุปฏฺฐาโกติ  ฯ
อสฺโสสุํ   โข   ภิกฺขู   อุเทนสฺส   อุปาสกสฺส   อุชฺฌายนฺตสฺส  ขียนฺตสฺส
วิปาเจนฺตสฺส ฯ
     {๒๑๐.๑}   อถโข  เต  ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อถโข
ภควา   เอตสฺมึ   นิทาเน  [๒]-  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
อนุชานามิ    ภิกฺขเว   สตฺตนฺนํ   สตฺตาหกรณีเยน   ปหิเต   คนฺตุํ   น
เตฺวว    อปฺปหิเต    ภิกฺขุสฺส    ภิกฺขุนิยา   สิกฺขมานาย   สามเณรสฺส
สามเณริยา    อุปาสกสฺส    อุปาสิกาย   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อิเมสํ
สตฺตนฺนํ    สตฺตาหกรณีเยน    ปหิเต    คนฺตุํ   น   เตฺวว   อปฺปหิเต
สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปาเหสิ ฯ    ม. เอตสฺมึ ปกรเณ ฯ
     {๒๑๐.๒}   อิธ ปน ภิกฺขเว อุปาสเกน สงฺฆํ อุทฺทิสฺส วิหาโร การาปิโต
โหติ  ฯ  โส  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  อาคจฺฉนฺตุ  ภทนฺตา
อิจฺฉามิ  ทานญฺจ  ทาตุํ  ธมฺมญฺจ  โสตุํ  ภิกฺขู  จ  ปสฺสิตุนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ
ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน   ปหิเต   น   เตฺวว   อปฺปหิเต   สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๐.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อุปาสเกน  สงฺฆํ อุทฺทิสฺส อฑฺฒโยโค
การาปิโต  โหติ  ฯเปฯ  ปาสาโท  การาปิโต  โหติ ฯ หมฺมิยํ การาปิตํ
โหติ  ฯ  คุหา  การาปิตา  โหติ  ฯ  ปริเวณํ การาปิตํ โหติ ฯ โกฏฺฐโก
การาปิโต   โหติ   ฯ  อุปฏฺฐานสาลา  การาปิตา  โหติ  ฯ  อคฺคิสาลา
การาปิตา  โหติ  ฯ  กปฺปิยกุฏี  การาปิตา  โหติ  ฯ  วจฺจกุฏี การาปิตา
โหติ  ฯ  จงฺกโม  การาปิโต  โหติ  ฯ  จงฺกมนสาลา การาปิตา โหติ ฯ
อุทปาโน   การาปิโต   โหติ   ฯ   อุทปานสาลา  การาปิตา  โหติ  ฯ
ชนฺตาฆรํ   การาปิตํ   โหติ   ฯ   ชนฺตาฆรสาลา  การาปิตา  โหติ  ฯ
โปกฺขรณี    การาปิตา   โหติ   ฯ   มณฺฑโป   การาปิโต   โหติ   ฯ
อาราโม   การาปิโต   โหติ  ฯ  อารามวตฺถุํ  การาปิตํ  โหติ  ฯ  โส
เจ   ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อาคจฺฉนฺตุ  ภทนฺตา  อิจฺฉามิ
ทานญฺจ   ทาตุํ   ธมฺมญฺจ   โสตุํ   ภิกฺขู   จ   ปสฺสิตุนฺติ   ฯ  คนฺตพฺพํ
ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน   ปหิเต   น   เตฺวว   อปฺปหิเต   สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๐.๔}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   อุปาสเกน   สมฺพหุเล   ภิกฺขู
อุทฺทิสฺส    ฯเปฯ    เอกํ    ภิกฺขุํ    อุทฺทิสฺส    วิหาโร   การาปิโต
โหติ   ฯ   อฑฺฒโยโค   การาปิโต   โหติ   ฯ   ปาสาโท  การาปิโต
โหติ   ฯ   หมฺมิยํ   การาปิตํ   โหติ   ฯ  คุหา  การาปิตา  โหติ  ฯ
ปริเวณํ  การาปิตํ  โหติ  ฯ  โกฏฺฐโก  การาปิโต โหติ ฯ อุปฏฺฐานสาลา
การาปิตา   โหติ   ฯ   อคฺคิสาลา   การาปิตา   โหติ   ฯ  กปฺปิยกุฏี
การาปิตา  โหติ  ฯ  วจฺจกุฏี  การาปิตา  โหติ  ฯ  จงฺกโม  การาปิโต
โหติ   ฯ   จงฺกมนสาลา   การาปิตา   โหติ  ฯ  อุทปาโน  การาปิโต
โหติ   ฯ   อุทปานสาลา   การาปิตา   โหติ   ฯ  ชนฺตาฆรํ  การาปิตํ
โหติ   ฯ   ชนฺตาฆรสาลา   การาปิตา  โหติ  ฯ  โปกฺขรณี  การาปิตา
โหติ  ฯ  มณฺฑโป  การาปิโต  โหติ  ฯ  อาราโม  การาปิโต  โหติ  ฯ
อารามวตฺถุํ   การาปิตํ   โหติ   ฯ   โส   เจ   ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ
ปหิเณยฺย    อาคจฺฉนฺตุ   ภทนฺตา   อิจฺฉามิ   ทานญฺจ   ทาตุํ   ธมฺมญฺจ
โสตุํ   ภิกฺขู   จ   ปสฺสิตุนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน
ปหิเต น เตฺวว อปฺปหิเต สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๐.๕}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  อุปาสเกน  ภิกฺขุนีสงฺฆํ  อุทฺทิสฺส
สมฺพหุลา    ภิกฺขุนิโย    อุทฺทิสฺส   เอกํ   ภิกฺขุนึ   อุทฺทิสฺส   สมฺพหุลา
สิกฺขมานาโย     อุทฺทิสฺส    เอกํ    สิกฺขมานํ    อุทฺทิสฺส    สมฺพหุเล
สามเณเร     อุทฺทิสฺส     เอกํ     สามเณรํ    อุทฺทิสฺส    สมฺพหุลา
สามเณริโย     อุทฺทิสฺส     เอกํ     สามเณรึ    อุทฺทิสฺส    วิหาโร
การาปิโต   โหติ   ฯ   อฑฺฒโยโค   การาปิโต   โหติ   ฯ  ปาสาโท
การาปิโต   โหติ   ฯ   หมฺมิยํ   การาปิตํ  โหติ  ฯ  คุหา  การาปิตา
โหติ   ฯ  ปริเวณํ  การาปิตํ  โหติ  ฯ  โกฏฺฐโก  การาปิโต  โหติ  ฯ
อุปฏฺฐานสาลา    การาปิตา    โหติ    ฯ    อคฺคิสาลา    การาปิตา
โหติ  ฯ  กปฺปิยกุฏี  การาปิตา  โหติ  ฯ  วจฺจกุฏี การาปิตา โหติ ๑- ฯ
จงฺกโม   การาปิโต   โหติ   ฯ   จงฺกมนสาลา   การาปิตา  โหติ  ฯ
อุทปาโน   การาปิโต   โหติ   ฯ   อุทปานสาลา  การาปิตา  โหติ  ฯ
โปกฺขรณี    การาปิตา   โหติ   ฯ   มณฺฑโป   การาปิโต   โหติ   ฯ
อาราโม   การาปิโต   โหติ  ฯ  อารามวตฺถุํ  การาปิตํ  โหติ  ฯ  โส
เจ   ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อาคจฺฉนฺตุ  ภทนฺตา  อิจฺฉามิ
ทานญฺจ   ทาตุํ   ธมฺมญฺจ   โสตุํ   ภิกฺขู   จ   ปสฺสิตุนฺติ   ฯ  คนฺตพฺพํ
ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน   ปหิเต   น   เตฺวว   อปฺปหิเต   สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๐.๖}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   อุปาสเกน   อตฺตโน  อตฺถาย
นิเวสนํ   การาปิตํ   โหติ  ฯ  สยนิฆรํ  การาปิตํ  โหติ  ฯ  อุทฺโทสิโต
การาปิโต   โหติ   ฯ  อฏฺโฏ  การาปิโต  โหติ  ฯ  มาโฬ  การาปิโต
โหติ   ฯ   อาปโณ   การาปิโต   โหติ   ฯ   อาปณสาลา  การาปิตา
โหติ   ฯ   ปาสาโท  การาปิโต  โหติ  ฯ  หมฺมิยํ  การาปิตํ  โหติ  ฯ
คุหา   การาปิตา   โหติ   ฯ   ปริเวณํ  การาปิตํ  โหติ  ฯ  โกฏฺฐโก
การาปิโต   โหติ   ฯ  อุปฏฺฐานสาลา  การาปิตา  โหติ  ฯ  อคฺคิสาลา
การาปิตา   โหติ  ฯ  รสวตี  การาปิตา  โหติ  ฯ  วจฺจกุฏี  การาปิตา
โหติ  ฯ  จงฺกโม  การาปิโต  โหติ  ฯ  จงฺกมนสาลา การาปิตา โหติ ฯ
อุทปาโน  การาปิโต  โหติ  ฯ  อุทปานสาลา การาปิตา โหติ ฯ ชนฺตาฆรํ
การาปิตํ   โหติ   ฯ   ชนฺตาฆรสาลา   การาปิตา  โหติ  ฯ  โปกฺขรณี
การาปิตา  โหติ  ฯ  มณฺฑโป  การาปิโต  โหติ  ฯ  อาราโม การาปิโต
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อิโต ปรํ กิริยาปทํ น ทิสฺสติ ฯ
โหติ   ฯ   อารามวตฺถุํ   การาปิตํ   โหติ  ฯ  ปุตฺตสฺส  วา  วาเรยฺยํ
โหติ   ธีตุยา   วา   วาเรยฺยํ   โหติ   คิลาโน  วา  โหติ  อภิญฺญาตํ
วา   สุตฺตนฺตํ   ภณติ   ฯ   โส   เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย
อาคจฺฉนฺตุ     ภทนฺตา     อิมํ    สุตฺตนฺตํ    ปริยาปุณิสฺสนฺติ    ปุรายํ
สุตฺตนฺโต   น   ๑-   ปลุชฺชตีติ   ฯ  อญฺญตรํ  วา  ปนสฺส  กิจฺจํ  โหติ
กรณียํ   วา   ฯ  โส  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  อาคจฺฉนฺตุ
ภทนฺตา    อิจฺฉามิ    ทานญฺจ    ทาตุํ    ธมฺมญฺจ   โสตุํ   ภิกฺขู   จ
ปสฺสิตุนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว   สตฺตาหกรณีเยน  ปหิเต  น  เตฺวว
อปฺปหิเต สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๐.๗}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อุปาสิกาย  สงฺฆํ  อุทฺทิสฺส  วิหาโร
การาปิโต  โหติ  ฯ  สา  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ ปหิเณยฺย อาคจฺฉนฺตุ
อยฺยา   อิจฺฉามิ  ทานญฺจ  ทาตุํ  ธมฺมญฺจ  โสตุํ  ภิกฺขู  จ  ปสฺสิตุนฺติ  ฯ
คนฺตพฺพํ    ภิกฺขเว   สตฺตาหกรณีเยน   ปหิเต   น   เตฺวว   อปฺปหิเต
สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๐.๘}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อุปาสิกาย  สงฺฆํ อุทฺทิสฺส อฑฺฒโยโค
การาปิโต   โหติ  ฯ  ปาสาโท  การาปิโต  โหติ  ฯ  หมฺมิยํ  การาปิตํ
โหติ  ฯ  คุหา  การาปิตา  โหติ  ฯ  ปริเวณํ การาปิตํ โหติ ฯ โกฏฺฐโก
การาปิโต   โหติ   ฯ  อุปฏฺฐานสาลา  การาปิตา  โหติ  ฯ  อคฺคิสาลา
การาปิตา  โหติ  ฯ  กปฺปิยกุฏี  การาปิตา  โหติ  ฯ  วจฺจกุฏี การาปิตา
โหติ   ฯ   จงฺกโม   การาปิโต   โหติ   ฯ  จงฺกมนสาลา  การาปิตา
โหติ     ฯ    อุทปาโน    การาปิโต    โหติ    ฯ    อุทปานสาลา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นสทฺโท นตฺถิ ฯ
การาปิตา   โหติ   ฯ   ชนฺตาฆรํ   การาปิตํ  โหติ  ฯ  ชนฺตาฆรสาลา
การาปิตา    โหติ   ฯ   โปกฺขรณี   การาปิตา   โหติ   ฯ   มณฺฑโป
การาปิโต   โหติ   ฯ   อาราโม   การาปิโต   โหติ  ฯ  อารามวตฺถุํ
การาปิตํ  โหติ  ฯ  สา  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย อาคจฺฉนฺตุ
อยฺยา   อิจฺฉามิ  ทานญฺจ  ทาตุํ  ธมฺมญฺจ  โสตุํ  ภิกฺขู  จ  ปสฺสิตุนฺติ  ฯ
คนฺตพฺพํ    ภิกฺขเว   สตฺตาหกรณีเยน   ปหิเต   น   เตฺวว   อปฺปหิเต
สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๐.๙}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อุปาสิกาย  สมฺพหุเล  ภิกฺขู อุทฺทิสฺส
ฯเปฯ   เอกํ   ภิกฺขุํ  อุทฺทิสฺส  ภิกฺขุนีสงฺฆํ  อุทฺทิสฺส  สมฺพหุลา  ภิกฺขุนิโย
อุทฺทิสฺส   เอกํ   ภิกฺขุนึ   อุทฺทิสฺส   สมฺพหุลา   สิกฺขมานาโย   อุทฺทิสฺส
เอกํ    สิกฺขมานํ    อุทฺทิสฺส   สมฺพหุเล   สามเณเร   อุทฺทิสฺส   เอกํ
สามเณรํ     อุทฺทิสฺส     สมฺพหุลา    สามเณริโย    อุทฺทิสฺส    เอกํ
สามเณรึ    อุทฺทิสฺส   ฯเปฯ   อตฺตโน   อตฺถาย   นิเวสนํ   การาปิตํ
โหติ  ฯ  สยนิฆรํ  การาปิตํ  โหติ  ฯ  อุทฺโทสิโต  การาปิโต  โหติ  ฯ
อฏฺโฏ   การาปิโต   โหติ   ฯ   มาโฬ  การาปิโต  โหติ  ฯ  อาปโณ
การาปิโต   โหติ   ฯ   อาปณสาลา   การาปิตา   โหติ  ฯ  ปาสาโท
การาปิโต   โหติ   ฯ   หมฺมิยํ   การาปิตํ  โหติ  ฯ  คุหา  การาปิตา
โหติ   ฯ  ปริเวณํ  การาปิตํ  โหติ  ฯ  โกฏฺฐโก  การาปิโต  โหติ  ฯ
อุปฏฺฐานสาลา   การาปิตา   โหติ  ฯ  อคฺคิสาลา  การาปิตา  โหติ  ฯ
รสวตี   การาปิตา   โหติ   ฯ  วจฺจกุฏี  การาปิตา  โหติ  ฯ  จงฺกโม
การาปิโต  โหติ  ฯ  จงฺกมนสาลา การาปิตา โหติ ฯ อุทปาโน การาปิโต
โหติ  ฯ  อุทปานสาลา  การาปิตา  โหติ  ฯ โปกฺขรณี การาปิตา โหติ ฯ
มณฺฑโป  การาปิโต  โหติ  ฯ  อาราโม  การาปิโต  โหติ ฯ อารามวตฺถุํ
การาปิตํ  โหติ  ฯ  ปุตฺตสฺส  วา  วาเรยฺยํ  โหติ  ธีตุยา  วา วาเรยฺยํ
โหติ   คิลานา  วา  โหติ  อภิญฺญาตํ  วา  สุตฺตนฺตํ  ภณติ  ฯ  สา  เจ
ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อาคจฺฉนฺตุ   อยฺยา   อิมํ  สุตฺตนฺตํ
ปริยาปุณิสฺสนฺติ   ปุรายํ   สุตฺตนฺโต   น   ๑-   ปลุชฺชตีติ   ฯ  อญฺญตรํ
วา  ปนสฺสา  กิจฺจํ  โหติ  กรณียํ  วา  ฯ  สา  เจ  ภิกฺขูนํ สนฺติเก ทูตํ
ปหิเณยฺย    อาคจฺฉนฺตุ    อยฺยา   อิจฺฉามิ   ทานญฺจ   ทาตุํ   ธมฺมญฺจ
โสตุํ   ภิกฺขู   จ   ปสฺสิตุนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน
ปหิเต น เตฺวว อปฺปหิเต สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๐.๑๐}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  สงฺฆํ  อุทฺทิสฺส  ภิกฺขุนิยา
สงฺฆํ    อุทฺทิสฺส    สิกฺขมานาย   สงฺฆํ   อุทฺทิสฺส   สามเณเรน   สงฺฆํ
อุทฺทิสฺส    สามเณริยา    สงฺฆํ   อุทฺทิสฺส   สมฺพหุเล   ภิกฺขู   อุทฺทิสฺส
เอกํ    ภิกฺขุํ    อุทฺทิสฺส   ภิกฺขุนีสงฺฆํ   อุทฺทิสฺส   สมฺพหุลา   ภิกฺขุนิโย
อุทฺทิสฺส   เอกํ   ภิกฺขุนึ   อุทฺทิสฺส   สมฺพหุลา   สิกฺขมานาโย   อุทฺทิสฺส
เอกํ    สิกฺขมานํ    อุทฺทิสฺส   สมฺพหุเล   สามเณเร   อุทฺทิสฺส   เอกํ
สามเณรํ   อุทฺทิสฺส   สมฺพหุลา   สามเณริโย   อุทฺทิสฺส  เอกํ  สามเณรึ
อุทฺทิสฺส   ฯเปฯ   อตฺตโน   อตฺถาย   วิหาโร   การาปิโต   โหติ  ฯ
อฑฺฒโยโค   การาปิโต   โหติ   ฯ   ปาสาโท   การาปิโต   โหติ  ฯ
หมฺมิยํ  การาปิตํ  โหติ  ฯ  คุหา  การาปิตา  โหติ  ฯ ปริเวณํ การาปิตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นสทฺโท นตฺถิ ฯ
โหติ   ฯ   โกฏฺฐโก   การาปิโต  โหติ  ฯ  อุปฏฺฐานสาลา  การาปิตา
โหติ   ฯ   อคฺคิสาลา   การาปิตา   โหติ   ฯ   กปฺปิยกุฏี  การาปิตา
โหติ   ฯ  วจฺจกุฏี  การาปิตา  โหติ  ฯ  จงฺกโม  การาปิโต  โหติ  ฯ
จงฺกมนสาลา   การาปิตา   โหติ   ฯ   อุทปาโน  การาปิโต  โหติ  ฯ
อุทปานสาลา   การาปิตา   โหติ   ฯ   โปกฺขรณี  การาปิตา  โหติ  ฯ
มณฺฑโป    การาปิโต   โหติ   ฯ   อาราโม   การาปิโต   โหติ   ฯ
อารามวตฺถุํ   การาปิตํ   โหติ   ฯ   สา   เจ   ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ
ปหิเณยฺย    อาคจฺฉนฺตุ    อยฺยา   อิจฺฉามิ   ทานญฺจ   ทาตุํ   ธมฺมญฺจ
โสตุํ   ภิกฺขู   จ   ปสฺสิตุนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน
ปหิเต น เตฺวว อปฺปหิเต สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพติ ฯ
     [๒๑๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ คิลาโน โหติ ฯ
โส   ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปาเหสิ   อหํ   หิ  คิลาโน  อาคจฺฉนฺตุ
ภิกฺขู   อิจฺฉามิ  ภิกฺขูนํ  อาคตนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ    ภิกฺขเว    ปญฺจนฺนํ   สตฺตาหกรณีเยน   อปฺปหิเตปิ   คนฺตุํ
ปเคว    ปหิเต    ภิกฺขุสฺส    ภิกฺขุนิยา    สิกฺขมานาย    สามเณรสฺส
สามเณริยา   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อิเมสํ   ปญฺจนฺนํ   สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ คนฺตุํ ปเคว ปหิเต สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ คิลาโน โหติ ฯ โส เจ ภิกฺขูนํ
สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อหํ  หิ  คิลาโน  อาคจฺฉนฺตุ  ภิกฺขู  อิจฺฉามิ
ภิกฺขูนํ   อาคตนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน  อปฺปหิเตปิ
ปเคว    ปหิเต    คิลานภตฺตํ   วา   ปริเยสิสฺสามิ   คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ
วา    ปริเยสิสฺสามิ    คิลานเภสชฺชํ   วา   ปริเยสิสฺสามิ   ปุจฺฉิสฺสามิ
วา อุปฏฺฐหิสฺสามิ วาติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  อนภิรติ  อุปฺปนฺนา โหติ ฯ
โส   เจ   ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย  อนภิรติ  เม  อุปฺปนฺนา
อาคจฺฉนฺตุ   ภิกฺขู   อิจฺฉามิ   ภิกฺขูนํ   อาคตนฺติ   ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว
สตฺตาหกรณีเยน   อปฺปหิเตปิ   ปเคว   ปหิเต   อนภิรตึ  วูปกาเสสฺสามิ
วา   วูปกาสาเปสฺสามิ   วา   ธมฺมกถํ   วาสฺส   กริสฺสามีติ   สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ    กาตพฺโพ   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุสฺส   กุกฺกุจฺจํ
อุปฺปนฺนํ   โหติ   ฯ  โส  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  กุกฺกุจฺจํ
เม    อุปฺปนฺนํ   อาคจฺฉนฺตุ   ภิกฺขู   อิจฺฉามิ   ภิกฺขูนํ   อาคตนฺติ   ฯ
คนฺตพฺพํ    ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ    ปเคว   ปหิเต
กุกฺกุจฺจํ   วิโนเทสฺสามิ   วา   วิโนทาเปสฺสามิ   วา   ธมฺมกถํ  วาสฺส
กริสฺสามีติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  ทิฏฺฐิคตํ  อุปฺปนฺนํ  โหติ ฯ
โส  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  ทิฏฺฐิคตํ เม อุปฺปนฺนํ อาคจฺฉนฺตุ
ภิกฺขู   อิจฺฉามิ  ภิกฺขูนํ  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ   ปเคว  ปหิเต  ทิฏฺฐิคตํ  วิเวเจสฺสามิ  วา  วิเวจาเปสฺสามิ
วา   ธมฺมกถํ   วาสฺส   กริสฺสามีติ   สตฺตาหํ  สนฺนิวฏฺโฏ  กาตพฺโพ  ฯ
อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ครุธมฺมํ  อชฺฌาปนฺโน  โหติ  ปริวาสารโห  ฯ
โส    เจ    ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อหํ   หิ   ครุธมฺมํ
อชฺฌาปนฺโน    ปริวาสารโห    อาคจฺฉนฺตุ    ภิกฺขู    อิจฺฉามิ   ภิกฺขูนํ
อาคตนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว   สตฺตาหกรณีเยน  อปฺปหิเตปิ  ปเคว
ปหิเต   ปริวาสทานํ   อุสฺสุกฺกํ   กริสฺสามิ   วา   อนุสฺสาเวสฺสามิ  วา
คณปูรโก วา ภวิสฺสามีติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  มูลาย ปฏิกสฺสนารโห โหติ ฯ
โส  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย อหํ ๑- หิ มูลาย ปฏิกสฺสนารโห
อาคจฺฉนฺตุ   ภิกฺขู   อิจฺฉามิ   ภิกฺขูนํ   อาคตนฺติ   ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว
สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ    ปเคว    ปหิเต    มูลาย   ปฏิกสฺสนํ
อุสฺสุกฺกํ  กริสฺสามิ  วา  อนุสฺสาเวสฺสามิ  วา  คณปูรโก  วา  ภวิสฺสามีติ
สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๕}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  มานตฺตารโห โหติ ฯ โส เจ
ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อหํ   หิ  มานตฺตารโห  อาคจฺฉนฺตุ
ภิกฺขู   อิจฺฉามิ  ภิกฺขูนํ  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ    ปเคว   ปหิเต   มานตฺตทานํ   อุสฺสุกฺกํ   กริสฺสามิ   วา
อนุสฺสาเวสฺสามิ   วา   คณปูรโก   วา  ภวิสฺสามีติ  สตฺตาหํ  สนฺนิวฏฺโฏ
กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๖}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  อพฺภานารโห โหติ ฯ โส เจ
ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อหํ   หิ  อพฺภานารโห  อาคจฺฉนฺตุ
ภิกฺขู   อิจฺฉามิ  ภิกฺขูนํ  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ    ปเคว    ปหิเต    อพฺภานํ    อุสฺสุกฺกํ   กริสฺสามิ   วา
@เชิงอรรถ:  โป. อหญฺจมฺหิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
อนุสฺสาเวสฺสามิ   วา   คณปูรโก   วา  ภวิสฺสามีติ  สตฺตาหํ  สนฺนิวฏฺโฏ
กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๗}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  สงฺโฆ  กมฺมํ  กตฺตุกาโม
โหติ   ตชฺชนียํ  วา  นิยสฺสํ  ๑-  วา  ปพฺพาชนียํ  วา  ปฏิสารณียํ  วา
อุกฺเขปนียํ   วา   ฯ  โส  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  สงฺโฆ
เม    กมฺมํ    กตฺตุกาโม    อาคจฺฉนฺตุ    ภิกฺขู    อิจฺฉามิ    ภิกฺขูนํ
อาคตนฺติ    ฯ    คนฺตพฺพํ    ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ
ปเคว   ปหิเต  กินฺติ  นุ  โข  สงฺโฆ  กมฺมํ  น  กเรยฺย  ลหุกาย  วา
ปริณาเมยฺยาติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๘}   กตํ  วา  ปนสฺส  โหติ  สงฺเฆน  กมฺมํ  ตชฺชนียํ  วา
นิยสฺสํ   วา   ปพฺพาชนียํ   วา   ปฏิสารณียํ   วา  อุกฺเขปนียํ  วา  ฯ
โส   เจ   ภิกฺขูนํ   สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  สงฺโฆ  เม  กมฺมํ  อกาสิ
อาคจฺฉนฺตุ   ภิกฺขู   อิจฺฉามิ   ภิกฺขูนํ   อาคตนฺติ   ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว
สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ    ปเคว    ปหิเต    กินฺติ    นุ   โข
สมฺมาวตฺเตยฺย    โลมํ   ปาเตยฺย   เนตฺถารํ   วตฺเตยฺย   สงฺโฆ   ตํ
กมฺมํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภยฺยาติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๙}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนี  คิลานา  โหติ  ฯ  สา เจ
ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อหํ   หิ  ๒-  คิลานา  อาคจฺฉนฺตุ
อยฺยา    อิจฺฉามิ    อยฺยานํ    อาคตนฺติ    ฯ    คนฺตพฺพํ    ภิกฺขเว
สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ    ปเคว    ปหิเต    คิลานภตฺตํ    วา
ปริเยสิสฺสามิ    คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ    วา   ปริเยสิสฺสามิ   คิลานเภสชฺชํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. รา. นิสฺสยํ ฯ     ม. หิสทฺโท นตฺถิ ฯ
วา   ปริเยสิสฺสามิ   ปุจฺฉิสฺสามิ   วา   อุปฏฺฐหิสฺสามิ   วาติ   สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑๐}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนิยา อนภิรติ อุปฺปนฺนา โหติ ฯ
สา  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย อนภิรติ เม อุปฺปนฺนา อาคจฺฉนฺตุ
อยฺยา  อิจฺฉามิ  อยฺยานํ  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ  ปเคว  ปหิเต  อนภิรตึ  วูปกาเสสฺสามิ  วา วูปกาสาเปสฺสามิ
วา ธมฺมกถํ วาสฺสา กริสฺสามีติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนิยา  กุกฺกุจฺจํ อุปฺปนฺนํ โหติ ฯ
สา  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  กุกฺกุจฺจํ เม อุปฺปนฺนํ อาคจฺฉนฺตุ
อยฺยา  อิจฺฉามิ  อยฺยานํ  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ  ปเคว  ปหิเต  กุกฺกุจฺจํ  วิโนเทสฺสามิ วา วิโนทาเปสฺสามิ วา
ธมฺมกถํ วาสฺสา กริสฺสามีติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนิยา  ทิฏฺฐิคตํ อุปฺปนฺนํ โหติ ฯ
สา  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  ทิฏฺฐิคตํ เม อุปฺปนฺนํ อาคจฺฉนฺตุ
อยฺยา  อิจฺฉามิ  อยฺยานํ  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ   ปเคว  ปหิเต  ทิฏฺฐิคตํ  วิเวเจสฺสามิ  วา  วิเวจาเปสฺสามิ
วา ธมฺมกถํ วาสฺสา กริสฺสามีติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑๓}   อิธ ปน ภิกฺขเว ภิกฺขุนี ครุธมฺมํ อชฺฌาปนฺนา โหติ มานตฺตารหา ฯ
สา  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  อหํ  หิ  ครุธมฺมํ  อชฺฌาปนฺนา
มานตฺตารหา   อาคจฺฉนฺตุ   อยฺยา   อิจฺฉามิ   อยฺยานํ   อาคตนฺติ   ฯ
คนฺตพฺพํ    ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ    ปเคว   ปหิเต
มานตฺตทานํ อุสฺสุกฺกํ กริสฺสามีติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว ภิกฺขุนี มูลาย ปฏิกสฺสนารหา โหติ ฯ
สา  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  อหํ  หิ  มูลาย ปฏิกสฺสนารหา
อาคจฺฉนฺตุ   อยฺยา   อิจฺฉามิ   อยฺยานํ  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว
สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ    ปเคว    ปหิเต    มูลาย   ปฏิกสฺสนํ
อุสฺสุกฺกํ กริสฺสามีติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑๕}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนี  อพฺภานารหา  โหติ  ฯ
สา   เจ   ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อหํ  หิ  อพฺภานารหา
อาคจฺฉนฺตุ    อยฺยา    อิจฺฉามิ    อยฺยานํ    อาคตนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ
ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ    ปเคว    ปหิเต   อพฺภานํ
อุสฺสุกฺกํ กริสฺสามีติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑๖}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนิยา  สงฺโฆ  กมฺมํ กตฺตุกาโม
โหติ   ตชฺชนียํ   วา   นิยสฺสํ   วา   ปพฺพาชนียํ  วา  ปฏิสารณียํ  วา
อุกฺเขปนียํ   วา   ฯ  สา  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  สงฺโฆ
เม    กมฺมํ    กตฺตุกาโม    อาคจฺฉนฺตุ    อยฺยา   อิจฺฉามิ   อยฺยานํ
อาคตนฺติ    ฯ    คนฺตพฺพํ    ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ
ปเคว   ปหิเต  กินฺติ  นุ  โข  สงฺโฆ  กมฺมํ  น  กเรยฺย  ลหุกาย  ๑-
วา      ปริณาเมยฺยาติ     สตฺตาหํ     สนฺนิวฏฺโฏ    กาตพฺโพ    ฯ
กตํ     วา     ปนสฺสา     โหติ     สงฺเฆน     กมฺมํ     ตชฺชนียํ
@เชิงอรรถ:  โป. ลหุตาย ฯ
วา   นิยสฺสํ  วา  ปพฺพาชนียํ  วา  ปฏิสารณียํ  วา  อุกฺเขปนียํ  วา  ฯ
สา   เจ   ภิกฺขูนํ   สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  สงฺโฆ  เม  กมฺมํ  อกาสิ
อาคจฺฉนฺตุ    อยฺยา    อิจฺฉามิ    อยฺยานํ    อาคตนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ
ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ   ปเคว   ปหิเต   กินฺติ   นุ
โข   สมฺมาวตฺเตยฺย   โลมํ   ปาเตยฺย   เนตฺถารํ   วตฺเตยฺย   สงฺโฆ
ตํ กมฺมํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภยฺยาติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑๗}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  สิกฺขมานา  คิลานา  โหติ  ฯ สา
เจ   ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อหํ  หิ  คิลานา  อาคจฺฉนฺตุ
อยฺยา    อิจฺฉามิ    อยฺยานํ    อาคตนฺติ    ฯ    คนฺตพฺพํ    ภิกฺขเว
สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ    ปเคว    ปหิเต    คิลานภตฺตํ    วา
ปริเยสิสฺสามิ    คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ    วา   ปริเยสิสฺสามิ   คิลานเภสชฺชํ
วา   ปริเยสิสฺสามิ   ปุจฺฉิสฺสามิ   วา   อุปฏฺฐหิสฺสามิ   วาติ   สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑๘}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  สิกฺขมานาย  อนภิรติ  อุปฺปนฺนา
โหติ   ฯเปฯ   กุกฺกุจฺจํ  อุปฺปนฺนํ  โหติ  ฯ  ทิฏฺฐิคตํ  อุปฺปนฺนํ  โหติ  ฯ
สิกฺขา  กุปิตา  โหติ  ฯ  สา  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ ปหิเณยฺย สิกฺขา
เม   กุปิตา   อาคจฺฉนฺตุ   อยฺยา   อิจฺฉามิ   อยฺยานํ   อาคตนฺติ   ฯ
คนฺตพฺพํ    ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ    ปเคว   ปหิเต
สิกฺขาสมาทานํ      อุสฺสุกฺกํ     กริสฺสามีติ     สตฺตาหํ     สนฺนิวฏฺโฏ
กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๑๙}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว สิกฺขมานา อุปสมฺปชฺชิตุกามา โหติ ฯ
สา  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก ทูตํ ปหิเณยฺย อหํ หิ อุปสมฺปชฺชิตุกามา อาคจฺฉนฺตุ
อยฺยา  อิจฺฉามิ  อยฺยานํ  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ    ปเคว    ปหิเต    อุปสมฺปทํ   อุสฺสุกฺกํ   กริสฺสามิ   วา
อนุสฺสาเวสฺสามิ   วา   คณปูรโก   วา  ภวิสฺสามีติ  สตฺตาหํ  สนฺนิวฏฺโฏ
กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๒๐}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  สามเณโร  คิลาโน  โหติ  ฯ โส
เจ   ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อหํ  หิ  คิลาโน  อาคจฺฉนฺตุ
ภิกฺขู   อิจฺฉามิ  ภิกฺขูนํ  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ     ปเคว     ปหิเต    คิลานภตฺตํ    วา    ปริเยสิสฺสามิ
คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ      วา     ปริเยสิสฺสามิ     คิลานเภสชฺชํ     วา
ปริเยสิสฺสามิ    ปุจฺฉิสฺสามิ    วา    อุปฏฺฐหิสฺสามิ    วาติ    สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๒๑}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  สามเณรสฺส  อนภิรติ  อุปฺปนฺนา
โหติ   ฯเปฯ   กุกฺกุจฺจํ  อุปฺปนฺนํ  โหติ  ฯ  ทิฏฺฐิคตํ  อุปฺปนฺนํ  โหติ  ฯ
สามเณโร  วสฺสํ  ปุจฺฉิตุกาโม  โหติ  ฯ  โส  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ
ปหิเณยฺย   อหํ   หิ   วสฺสํ   ปุจฺฉิตุกาโม   อาคจฺฉนฺตุ   ภิกฺขู  อิจฺฉามิ
ภิกฺขูนํ   อาคตนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน  อปฺปหิเตปิ
ปเคว    ปหิเต    ปุจฺฉิสฺสามิ    วา   อาจิกฺขิสฺสามิ   วาติ   สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๒๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว สามเณโร อุปสมฺปชฺชิตุกาโม โหติ ฯ
โส  เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก ทูตํ ปหิเณยฺย อหํ หิ อุปสมฺปชฺชิตุกาโม อาคจฺฉนฺตุ
ภิกฺขู  อิจฺฉามิ  ภิกฺขูนํ  อาคตนฺติ   ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ    ปเคว    ปหิเต    อุปสมฺปทํ   อุสฺสุกฺกํ   กริสฺสามิ   วา
อนุสฺสาเวสฺสามิ   วา   คณปูรโก   วา  ภวิสฺสามีติ  สตฺตาหํ  สนฺนิวฏฺโฏ
กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๒๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  สามเณรี  คิลานา โหติ ฯ สา เจ
ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย  อหํ  หิ  คิลานา  อาคจฺฉนฺตุ  อยฺยา
อิจฺฉามิ   อยฺยานํ   อาคตนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ     ปเคว     ปหิเต    คิลานภตฺตํ    วา    ปริเยสิสฺสามิ
คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ   วา   ปริเยสิสฺสามิ  คิลานเภสชฺชํ  วา  ปริเยสิสฺสามิ
ปุจฺฉิสฺสามิ วา อุปฏฺฐหิสฺสามิ วาติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๑.๒๔}   อิธ  ปน ภิกฺขเว สามเณริยา อนภิรติ อุปฺปนฺนา โหติ ฯ
กุกฺกุจฺจํ  อุปฺปนฺนํ  โหติ  ฯ  ทิฏฺฐิคตํ  อุปฺปนฺนํ  โหติ  ฯ  สามเณรี  วสฺสํ
ปุจฺฉิตุกามา  โหติ  ฯ  สิกฺขํ  สมาทยิตุกามา  โหติ  ฯ  สา  เจ  ภิกฺขูนํ
สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อหํ   หิ   สิกฺขํ  สมาทยิตุกามา  อาคจฺฉนฺตุ
อยฺยา  อิจฺฉามิ  อยฺยานํ  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ   ปเคว   ปหิเต   ฯ   สิกฺขาสมาทานํ   อุสฺสุกฺกํ  กริสฺสามีติ
สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพติ ฯ
     [๒๑๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน อญฺญตรสฺส ภิกฺขุโน มาตา คิลานา
โหติ  ฯ  สา  ปุตฺตสฺส  สนฺติเก ทูตํ ปาเหสิ อหํ หิ คิลานา [๑]- อิจฺฉามิ
ปุตฺตสฺส   อาคตนฺติ   ฯ   อถโข   ตสฺส   ภิกฺขุโน  เอตทโหสิ  ภควตา
ปญฺญตฺตํ    สตฺตนฺนํ    สตฺตาหกรณีเยน    ปหิเต    คนฺตุํ   น   เตฺวว
อปฺปหิเต      ปญฺจนฺนํ      สตฺตาหกรณีเยน      อปฺปหิเตปิ     คนฺตุํ
ปเคว   ปหิเต   อยญฺจ   เม   มาตา   คิลานา   สา  จ  อนุปาสิกา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. อคจฺฉตุ เม ปุตฺโต ฯ
กถํ  นุ  โข  มยา  ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ    ภิกฺขเว    สตฺตนฺนํ   สตฺตาหกรณีเยน   อปฺปหิเตปิ   คนฺตุํ
ปเคว    ปหิเต    ภิกฺขุสฺส    ภิกฺขุนิยา    สิกฺขมานาย    สามเณรสฺส
สามเณริยา   มาตุยา   จ   ปิตุสฺส   จ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว  อิเมสํ
สตฺตนฺนํ   สตฺตาหกรณีเยน   อปฺปหิเตปิ   คนฺตุํ   ปเคว  ปหิเต  สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๒.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  มาตา  คิลานา  โหติ  ฯ
สา   เจ  ปุตฺตสฺส  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  อหํ  หิ  คิลานา  อาคจฺฉตุ
เม    ปุตฺโต   อิจฺฉามิ   ปุตฺตสฺส   อาคตนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว
สตฺตาหกรณีเยน    อปฺปหิเตปิ    ปเคว    ปหิเต    คิลานภตฺตํ    วา
ปริเยสิสฺสามิ    คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ    วา   ปริเยสิสฺสามิ   คิลานเภสชฺชํ
วา   ปริเยสิสฺสามิ   ปุจฺฉิสฺสามิ   วา   อุปฏฺฐหิสฺสามิ   วาติ   สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๒.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว ภิกฺขุสฺส ปิตา คิลาโน โหติ ฯ โส เจ
ปุตฺตสฺส  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  อหํ  หิ  คิลาโน  อาคจฺฉตุ  เม ปุตฺโต
อิจฺฉามิ   ปุตฺตสฺส   อาคตนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว  สตฺตาหกรณีเยน
อปฺปหิเตปิ     ปเคว     ปหิเต    คิลานภตฺตํ    วา    ปริเยสิสฺสามิ
คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ   วา   ปริเยสิสฺสามิ  คิลานเภสชฺชํ  วา  ปริเยสิสฺสามิ
ปุจฺฉิสฺสามิ วา อุปฏฺฐหิสฺสามิ วาติ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๒.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  ภาตา  คิลาโน  โหติ  ฯ
โส    เจ   ภาตุโน   สนฺติเก   ทูตํ   ปหิเณยฺย   อหํ   หิ   คิลาโน
อาคจฺฉตุ   เม   ภาตา   อิจฺฉามิ   ภาตุโน   อาคตนฺติ   ฯ   คนฺตพฺพํ
ภิกฺขเว    สตฺตาหกรณีเยน   ปหิเต   น   เตฺวว   อปฺปหิเต   สตฺตาหํ
สนฺนิวฏฺโฏ   กาตพฺโพ   ฯ   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  ภคินี  คิลานา
โหติ  ฯ  สา  เจ  ภิกฺขุสฺส  ๑-  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย อหํ หิ คิลานา
อาคจฺฉตุ  เม  ภาตา  อิจฺฉามิ  ภาตุโน  อาคตนฺติ  ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว
สตฺตาหกรณีเยน   ปหิเต   น   เตฺวว   อปฺปหิเต   สตฺตาหํ  สนฺนิวฏฺโฏ
กาตพฺโพ ฯ
     {๒๑๒.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  ญาตโก  คิลาโน  โหติ ฯ
โส   เจ  ภิกฺขุสฺส  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  อหํ  หิ  คิลาโน  อาคจฺฉตุ
ภทนฺโต    อิจฺฉามิ    ภทนฺตสฺส    อาคตนฺติ    ฯ   คนฺตพฺพํ   ภิกฺขเว
สตฺตาหกรณีเยน   ปหิเต   น   เตฺวว   อปฺปหิเต   สตฺตาหํ  สนฺนิวฏฺโฏ
กาตพฺโพ  ฯ  อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  ๒-  ภติโก  คิลาโน  โหติ ฯ
โส   เจ  ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปหิเณยฺย  อหํ  หิ  คิลาโน  อาคจฺฉนฺตุ
ภิกฺขู   ๓-   อิจฺฉามิ   ภิกฺขูนํ   ๔-   อาคตนฺติ   ฯ  คนฺตพฺพํ  ภิกฺขเว
สตฺตาหกรณีเยน   ปหิเต   น   เตฺวว   อปฺปหิเต   สตฺตาหํ  สนฺนิวฏฺโฏ
กาตพฺโพติ ฯ
     [๒๑๓]   เตน  โข ปน สมเยน สงฺฆสฺส มหาวิหาโร ๕- อุทฺริยติ ๖-
อญฺญตเรน   อุปาสเกน   อรญฺเญ   ภณฺฑํ   เฉทาปิตํ   โหติ   ฯ   โส
ภิกฺขูนํ  สนฺติเก  ทูตํ  ปาเหสิ  สเจ  ภทนฺตา  ตํ  ภณฺฑํ  อวหาเปยฺยุํ ๗-
ทชฺชาหํ   ตํ  ภณฺฑนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว สงฺฆกรณีเยน คนฺตุํ สตฺตาหํ สนฺนิวฏฺโฏ กาตพฺโพติ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ภาตุโน ฯ   ม. ยุ. ภิกฺขุคติโก ฯ   ม. ภทนฺตา ฯ  ม. ภทนฺตานํ ฯ
@ ม. ยุ. วิหาโร ฯ  โป. ม. อุนฺทฺริยติ ฯ  โป. ม. อาวหาเปยฺยุํ ฯ ยุ.
@อวหเรยฺยุํ ฯ
                         วสฺสาวาสภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ปฐมํ ๑-
     [๒๑๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน โกสเลสุ ชนปเทสุ ๒- อญฺญตรสฺมึ
อาวาเส   วสฺสูปคตา   ภิกฺขู   วาเฬหิ  อุพฺพาฬฺหา  โหนฺติ  ฯ  คณฺหึสุปิ
ปริปาตึสุปิ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อิธ  ปน  ภิกฺขเว
วสฺสูปคตา  ภิกฺขู  วาเฬหิ  อุพฺพาฬฺหา  โหนฺติ  คณฺหนฺติปิ  ปริปาเตนฺติปิ ฯ
เอเสว อนฺตราโยติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๔.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคตา ภิกฺขู สิรึสเปหิ อุพฺพาฬฺหา
โหนฺติ  ฯ  ฑํสนฺติปิ  ปริปาเตนฺติปิ  ฯ  เอเสว  อนฺตราโยติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ
อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๔.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคตา  ภิกฺขู โจเรหิ อุพฺพาฬฺหา
โหนฺติ  ฯ  วิลุมฺปนฺติปิ  อาโกเฏนฺติปิ  ฯ เอเสว อนฺตราโยติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ
อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๔.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคตา ภิกฺขู ปิสาเจหิ อุพฺพาฬฺหา
โหนฺติ  ฯ  อาวิสนฺติปิ  หรนฺติปิ  ๓-  ฯ เอเสว อนฺตราโยติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ
อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๔.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคตานํ  ภิกฺขูนํ  คาโม อคฺคินา
ทฑฺโฒ  โหติ  ฯ  ภิกฺขู  ปิณฺฑเกน  ๔-  กิลมนฺติ  ฯ  เอเสว อนฺตราโยติ
ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๔.๕}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคตานํ ภิกฺขูนํ เสนาสนํ อคฺคินา
ทฑฺฒํ   โหติ   ฯ  ภิกฺขู  เสนาสเนน  กิลมนฺติ  ฯ  เอเสว  อนฺตราโยติ
ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๔.๖}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   วสฺสูปคตานํ   ภิกฺขูนํ   คาโม
@เชิงอรรถ:  โป. วสฺสาวาสิกภาณวาโร นิฏฺฐิโต ฯ  ม. วสฺสาวาสภาณวาโร นิฏฺฐิโต ฯ
@ยุ. วสฺสาวาสภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ สี. วสฺสาวาสภาณวารํ ปฐมํ ฯ  ม. สพฺพตฺถ ชนปเท ฯ
@ ม. หนนฺติปิ ฯ  โป. ปิณฺเฑน ฯ
อุทเกน   วุโฬฺห   โหติ   ฯ   ภิกฺขู   ปิณฺฑเกน   กิลมนฺติ  ฯ  เอเสว
อนฺตราโยติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๔.๗}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   วสฺสูปคตานํ  ภิกฺขูนํ  เสนาสนํ
อุทเกน   วุฬฺหํ   โหติ   ฯ   ภิกฺขู   เสนาสเนน  กิลมนฺติ  ฯ  เอเสว
อนฺตราโยติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺสาติ ฯ
     [๒๑๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺมึ อาวาเส วสฺสูปคตานํ
ภิกฺขูนํ  คาโม  โจเรหิ  วุฏฺฐาสิ  ๑-  ฯ  ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ    ภิกฺขเว    เยน   คาโม   เตน   คนฺตุนฺติ   ฯ   คาโม
เทฺวธา   ภิชฺชิตฺถ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   เยน   คามา  พหุตรา  เตน  คนฺตุนฺติ  ฯ  พหุตรา  อสฺสทฺธา
โหนฺติ   อปฺปสนฺนา   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว เยน สทฺธา ปสนฺนา เตน คนฺตุนฺติ ฯ
     [๒๑๖]   เตน  โข  ปน  สมเยน  โกสเลสุ  ชนปเทสุ  อญฺญตรสฺมึ
อาวาเส   วสฺสูปคตา   ภิกฺขู   น   ลภึสุ   ลูขสฺส   วา  ปณีตสฺส  วา
โภชนสฺส   ยาวทตฺถํ   ปาริปูรึ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อิธ   ปน   ภิกฺขเว  วสฺสูปคตา  ภิกฺขู  น  ลภนฺติ  ลูขสฺส  วา  ปณีตสฺส
วา  โภชนสฺส  ยาวทตฺถํ  ปาริปูรึ  ฯ  เอเสว  อนฺตราโยติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ
อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๑}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคตา  ภิกฺขู  ลภนฺติ  ลูขสฺส
วา    ปณีตสฺส    วา    โภชนสฺส   ยาวทตฺถํ   ปาริปูรึ   น   ลภนฺติ
สปฺปายานิ    โภชนานิ    ฯ   เอเสว   อนฺตราโยติ   ปกฺกมิตพฺพํ   ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. วุฏฺฐาปิโต โหติ ฯ  ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๒}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคตา  ภิกฺขู  ลภนฺติ  ลูขสฺส
วา   ปณีตสฺส   วา   โภชนสฺส   ยาวทตฺถํ  ปาริปูรึ  ลภนฺติ  สปฺปายานิ
โภชนานิ   น   ลภนฺติ  สปฺปายานิ  เภสชฺชานิ  ฯ  เอเสว  อนฺตราโยติ
ปกฺกมิตพฺพํ    ฯ   อนาปตฺติ   วสฺสจฺเฉทสฺส   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว
วสฺสูปคตา    ภิกฺขู   ลภนฺติ   ลูขสฺส   วา   ปณีตสฺส   วา   โภชนสฺส
ยาวทตฺถํ   ปาริปูรึ   ลภนฺติ   สปฺปายานิ   โภชนานิ  ลภนฺติ  สปฺปายานิ
เภสชฺชานิ   น   ลภนฺติ   ปฏิรูปํ   อุปฏฺฐากํ   ฯ  เอเสว  อนฺตราโยติ
ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๓}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคตํ  ภิกฺขุํ  อิตฺถี  นิมนฺเตติ
เอหิ  ภนฺเต  หิรญฺญํ  วา  เต  เทมิ  สุวณฺณํ  วา  เต  เทมิ เขตฺตํ วา
เต  เทมิ  วตฺถุํ  วา  เต  เทมิ  คาวุํ  วา เต เทมิ คาวึ วา เต เทมิ
ทาสํ  วา  เต  เทมิ  ทาสึ  วา  เต เทมิ ธีตรํ วา เต เทมิ ภริยตฺถาย
อหํ  วา  เต  ภริยา  โหมิ  อญฺญํ  วา  เต  ภริยํ อาเนมีติ ฯ ตตฺร เจ
ภิกฺขุโน  เอวํ  โหติ  ลหุปริวตฺตํ  โข  จิตฺตํ  วุตฺตํ  ภควตา  สิยาปิ  เม
พฺรหฺมจริยสฺส อนฺตราโยติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคตํ ภิกฺขุํ เวสี นิมนฺเตติ ฯเปฯ
ถุลฺลกุมารี   นิมนฺเตติ  ปณฺฑโก  นิมนฺเตติ  ญาตกา  นิมนฺเตนฺติ  ราชาโน
นิมนฺเตนฺติ   โจรา  นิมนฺเตนฺติ  ธุตฺตา  นิมนฺเตนฺติ  เอหิ  ภนฺเต  หิรญฺญํ
วา  เต  เทม  สุวณฺณํ  วา  เต  เทม เขตฺตํ วา เต เทม วตฺถุํ วา เต
เทม  คาวุํ  วา  เต  เทม  คาวึ  วา  เต  เทม  ทาสํ  วา เต เทม
ทาสึ   วา   เต   เทม   ธีตรํ   วา   เต   เทม  ภริยตฺถาย  อญฺญํ
วา   เต   ภริยํ   อาเนมาติ   ฯ   ตตฺร   เจ  ภิกฺขุโน  เอวํ  โหติ
ลหุปริวตฺตํ   โข   จิตฺตํ   วุตฺตํ   ภควตา   สิยาปิ   เม  พฺรหฺมจริยสฺส
อนฺตราโยติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๕}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคโต  ภิกฺขุ  อสฺสามิกํ  นิธึ
ปสฺสติ  ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขุโน  เอวํ  โหติ  ลหุปริวตฺตํ  โข  จิตฺตํ วุตฺตํ
ภควตา    สิยาปิ   เม   พฺรหฺมจริยสฺส   อนฺตราโยติ   ปกฺกมิตพฺพํ   ฯ
อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๖}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคโต  ภิกฺขุ  ปสฺสติ  สมฺพหุเล
ภิกฺขู   สงฺฆเภทาย   ปรกฺกมนฺเต   ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขุโน  เอวํ  โหติ
ครุโก    โข   สงฺฆเภโท   วุตฺโต   ภควตา   มา   มยิ   สมฺมุขีภูเต
สงฺโฆ ภิชฺชีติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๗}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคโต  ภิกฺขุ  สุณาติ  สมฺพหุลา
กิร  ภิกฺขู  สงฺฆเภทาย  ปรกฺกมนฺตีติ  ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขุโน  เอวํ โหติ
ครุโก   โข   สงฺฆเภโท  วุตฺโต  ภควตา  มา  มยิ  สมฺมุขีภูเต  สงฺโฆ
ภิชฺชีติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๘}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคโต  ภิกฺขุ  สุณาติ  อมุกสฺมึ
กิร  อาวาเส  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  สงฺฆเภทาย  ปรกฺกมนฺตีติ  ฯ  ตตฺร  เจ
ภิกฺขุโน เอวํ โหติ เต โข เม ภิกฺขู มิตฺตา ตฺยาหํ วกฺขามิ ครุโก โข อาวุโส
สงฺฆเภโท   วุตฺโต   ภควตา   มา  อายสฺมนฺตานํ  สงฺฆเภโท  รุจิตฺถาติ
กริสฺสนฺติ   เม   วจนํ  สุสฺสูสิสฺสนฺติ  โสตํ  โอทหิสฺสนฺตีติ  ปกฺกมิตพฺพํ  ฯ
อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๙}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคโต  ภิกฺขุ  สุณาติ  อมุกสฺมึ
กิร   อาวาเส   สมฺพหุลา   ภิกฺขู   สงฺฆเภทาย  ปรกฺกมนฺตีติ  ฯ  ตตฺร
เจ  ภิกฺขุโน  เอวํ  โหติ  เต  โข  เม  ภิกฺขู  น มิตฺตา อปิจ เย เตสํ
มิตฺตา   เต   เม   มิตฺตา  ตฺยาหํ  วกฺขามิ  เต  วุตฺตา  เต  วกฺขนฺติ
ครุโก   โข   อาวุโส   สงฺฆเภโท  วุตฺโต  ภควตา  มา  อายสฺมนฺตานํ
สงฺฆเภโท   รุจิตฺถาติ   กริสฺสนฺติ   เม   ๑-  วจนํ  สุสฺสูสิสฺสนฺติ  โสตํ
โอทหิสฺสนฺตีติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๑๐}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคโต  ภิกฺขุ  สุณาติ  อมุกสฺมึ
กิร  อาวาเส  สมฺพหุเลหิ  ภิกฺขูหิ  สงฺโฆ  ภินฺโนติ  ฯ  ตตฺร เจ ภิกฺขุโน
เอวํ  โหติ  เต  โข  เม  ภิกฺขู มิตฺตา ตฺยาหํ วกฺขามิ ครุโก โข อาวุโส
สงฺฆเภโท   วุตฺโต   ภควตา   มา  อายสฺมนฺตานํ  สงฺฆเภโท  รุจิตฺถาติ
กริสฺสนฺติ   เม   วจนํ  สุสฺสูสิสฺสนฺติ  โสตํ  โอทหิสฺสนฺตีติ  ปกฺกมิตพฺพํ  ฯ
อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๑๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคโต  ภิกฺขุ  สุณาติ  อมุกสฺมึ
กิร   อาวาเส   สมฺพหุเลหิ   ภิกฺขูหิ   สงฺโฆ   ภินฺโนติ  ฯ  ตตฺร  เจ
ภิกฺขุโน  เอวํ  โหติ  เต  โข  เม  ภิกฺขู  น  มิตฺตา  อปิจ  เย  เตสํ
มิตฺตา   เต   เม   มิตฺตา  ตฺยาหํ  วกฺขามิ  เต  วุตฺตา  เต  วกฺขนฺติ
ครุโก   โข   อาวุโส   สงฺฆเภโท  วุตฺโต  ภควตา  มา  อายสฺมนฺตานํ
สงฺฆเภโท    รุจิตฺถาติ    กริสฺสนฺติ    เม   ๒-   วจนํ   สุสฺสูสิสฺสนฺติ
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. เตสํ ฯ
โสตํ โอทหิสฺสนฺตีติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๑๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคโต  ภิกฺขุ  สุณาติ  อมุกสฺมึ
กิร   อาวาเส   สมฺพหุลา   ภิกฺขุนิโย   สงฺฆเภทาย   ปรกฺกมนฺตีติ   ฯ
ตตฺร  เจ  ภิกฺขุโน  เอวํ  โหติ  ตา  โข  เม  ภิกฺขุนิโย  มิตฺตา  ตาหํ
วกฺขามิ   ครุโก  โข  ภคินิโย  สงฺฆเภโท  วุตฺโต  ภควตา  มา  ภคินีนํ
สงฺฆเภโท    รุจิตฺถาติ    กริสฺสนฺติ   เม   วจนํ   สุสฺสูสิสฺสนฺติ   โสตํ
โอทหิสฺสนฺตีติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๑๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสูปคโต  ภิกฺขุ  สุณาติ  อมุกสฺมึ
กิร   อาวาเส   สมฺพหุลา   ภิกฺขุนิโย   สงฺฆเภทาย   ปรกฺกมนฺตีติ   ฯ
ตตฺร  เจ  ภิกฺขุโน  เอวํ  โหติ  ตา  โข  เม  ภิกฺขุนิโย น มิตฺตา อปิจ
ยา   ตาสํ   มิตฺตา  ตา  เม  มิตฺตา  ตาหํ  วกฺขามิ  ตา  วุตฺตา  ตา
วกฺขนฺติ   ครุโก   โข   ภคินิโย   สงฺฆเภโท   วุตฺโต   ภควตา   มา
ภคินีนํ   สงฺฆเภโท   รุจิตฺถาติ   กริสฺสนฺติ  เม  ๑-  วจนํ  สุสฺสูสิสฺสนฺติ
โสตํ โอทหิสฺสนฺตีติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๑๔}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   วสฺสูปคโต   ภิกฺขุ   สุณาติ
อมุกสฺมึ   กิร   อาวาเส   สมฺพหุลาหิ   ภิกฺขุนีหิ   สงฺโฆ   ภินฺโนติ  ฯ
ตตฺร  เจ  ภิกฺขุโน  เอวํ  โหติ  ตา  โข  เม  ภิกฺขุนิโย  มิตฺตา  ตาหํ
วกฺขามิ   ครุโก   โข   ภคินิโย   สงฺฆเภโท   วุตฺโต   ภควตา   มา
ภคินีนํ    สงฺฆเภโท   รุจิตฺถาติ   กริสฺสนฺติ   เม   วจนํ   สุสฺสูสิสฺสนฺติ
โสตํ โอทหิสฺสนฺตีติ ปกฺกมิตพฺพํ ฯ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺส ฯ
     {๒๑๖.๑๕}   อิธ       ปน      ภิกฺขเว      วสฺสูปคโต
@เชิงอรรถ:  ม. ตาสํ ฯ
ภิกฺขุ   สุณาติ   อมุกสฺมึ   กิร   อาวาเส   สมฺพหุลาหิ  ภิกฺขุนีหิ  สงฺโฆ
ภินฺโนติ   ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขุโน  เอวํ  โหติ  ตา  โข  เม  ภิกฺขุนิโย
น  มิตฺตา  อปิจ  ยา  ตาสํ  มิตฺตา  ตา  เม  มิตฺตา  ตาหํ วกฺขามิ ตา
วุตฺตา   ตา  วกฺขนฺติ  ครุโก  โข  ภคินิโย  สงฺฆเภโท  วุตฺโต  ภควตา
มา    ภคินีนํ   สงฺฆเภโท   รุจิตฺถาติ   กริสฺสนฺติ   เม   ๑-   วจนํ
สุสฺสูสิสฺสนฺติ     โสตํ    โอทหิสฺสนฺตีติ    ปกฺกมิตพฺพํ    ฯ    อนาปตฺติ
วสฺสจฺเฉทสฺส ๒- ฯ
     [๒๑๗]   เตน   โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  วเช  วสฺสํ
อุปคนฺตุกาโม   โหติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   วเช   วสฺสํ   อุปคนฺตุนฺติ   ฯ   วโช   วุฏฺฐาสิ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เยน   วโช  เตน
คนฺตุนฺติ   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  อุปกฏฺฐาย
วสฺสูปนายิกาย   สตฺเถน   คนฺตุกาโม   โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สตฺเถ  วสฺสํ  อุปคนฺตุนฺติ  ฯ  เตน
โข    ปน    สมเยน   อญฺญตโร   ภิกฺขุ   อุปกฏฺฐาย   วสฺสูปนายิกาย
นาวาย   คนฺตุกาโม   โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว นาวาย วสฺสํ อุปคนฺตุนฺติ ฯ
     [๒๑๘]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ รุกฺขสุสิเร วสฺสํ
อุปคจฺฉติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   เสยฺยถาปิ
ปิสาจิลฺลิกาติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น  ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ:  ม. ตาสํ ฯ    ม. วสฺสจฺเฉทสฺสาติ ฯ
รุกฺขสุสิเร     วสฺสํ     อุปคนฺตพฺพํ     โย    อุปคจฺเฉยฺย    อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ   เตน   โข   ปน  สมเยน  ภิกฺขู  รุกฺขวิฏภิยา  วสฺสํ
อุปคจฺฉนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ  เสยฺยถาปิ
มิคลุทฺทกาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ น ภิกฺขเว รุกฺขวิฏภิยา
วสฺสํ อุปคนฺตพฺพํ โย อุปคจฺเฉยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๒๑๙]   เตน   โข   ปน   สมเยน   ภิกฺขู  อชฺโฌกาเส  วสฺสํ
อุปคจฺฉนฺติ  ฯ  เทเว  วสฺสนฺเต  รุกฺขมูลํปิ  นิมฺพโกสํปิ  ๑- อุปธาวนฺติ ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว  อชฺโฌกาเส  วสฺสํ
อุปคนฺตพฺพํ    โย    อุปคจฺเฉยฺย    อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ   เตน
โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  อเสนาสนิกา ๒- วสฺสํ อุปคจฺฉนฺติ สีเตนปิ [๓]-
อุเณฺหนปิ   กิลมนฺติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
อเสนาสนิเกน    วสฺสํ    อุปคนฺตพฺพํ    โย    อุปคจฺเฉยฺย    อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน  ภิกฺขู  ฉวกุฏิกาย  วสฺสํ
อุปคจฺฉนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ  เสยฺยถาปิ
ฉวทาหกาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น ภิกฺขเว ฉวกุฏิกาย
วสฺสํ    อุปคนฺตพฺพํ    โย    อุปคจฺเฉยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ
เตน   โข   ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ฉตฺเต  วสฺสํ  อุปคจฺฉนฺติ  ฯ  มนุสฺสา
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   เสยฺยถาปิ   โคปาลกาติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว   ฉตฺเต   วสฺสํ   อุปคนฺตพฺพํ
โย   อุปคจฺเฉยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน
@เชิงอรรถ:  ม. นิพฺพโกสํปิ ฯ   ยุ. อเสนาสนกา ฯ   ม. ยุ. กิลมนฺติ ฯ
ภิกฺขู   จาฏิยา   วสฺสํ   อุปคจฺฉนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ   เสยฺยถาปิ  ติตฺถิยาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น   ภิกฺขเว   จาฏิยา   วสฺสํ   อุปคนฺตพฺพํ   โย  อุปคจฺเฉยฺย  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๒๒๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  สาวตฺถิยา สงฺเฆน [๑]- กติกา
กตา    โหติ    อนฺตราวสฺสํ    น    ปพฺพาเชตพฺพนฺติ   ฯ   วิสาขาย
มิคารมาตุยา    นตฺตา    ภิกฺขู    อุปสงฺกมิตฺวา   ปพฺพชฺชํ   ยาจิ   ฯ
ภิกฺขู    เอวมาหํสุ   สงฺเฆน   โข   อาวุโส   [๒]-   กติกา   กตา
อนฺตราวสฺสํ     น    ปพฺพาเชตพฺพนฺติ    อาคเมหิ    อาวุโส    ยาว
ภิกฺขู    วสฺสํ   วสนฺติ   วสฺสํ   วุตฺถา   ปพฺพาเชสฺสนฺตีติ   ฯ   อถโข
เต    ภิกฺขู    วสฺสํ    วุตฺถา    วิสาขาย    มิคารมาตุยา   นตฺตารํ
เอตทโวจุํ    เอหีทานิ    อาวุโส    ปพฺพชาหีติ   ฯ   โส   เอวมาห
สจาหํ     ภนฺเต     ปพฺพชิโต    อสฺสํ    อภิรเมยฺยามหํ    นทานาหํ
ภนฺเต     ปพฺพชิสฺสามีติ     ฯ    วิสาขา    มิคารมาตา    อุชฺฌายติ
ขียติ   วิปาเจติ   กถํ   หิ   นาม   อยฺยา   เอวรูปํ  กติกํ  กริสฺสนฺติ
อนฺตราวสฺสํ   น   ปพฺพาเชตพฺพนฺติ  กํ  กาลํ  ธมฺโม  น  จริตพฺโพติ  ฯ
อสฺโสสุํ     โข    ภิกฺขู    วิสาขาย    มิคารมาตุยา    อุชฺฌายนฺติยา
ขียนฺติยา   วิปาเจนฺติยา   ฯ   อถโข   เต   ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว  เอวรูปา  กติกา  กาตพฺพา  อนฺตราวสฺสํ
น ปพฺพาเชตพฺพนฺติ โย กเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๒๒๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน อายสฺมตา อุปนนฺเทน สกฺยปุตฺเตน
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. เอวรูปา ฯ
รญฺโญ     ปเสนทิสฺส    โกสลสฺส    วสฺสาวาโส    ปฏิสฺสุโต    โหติ
ปุริมิกาย   ฯ   โส  ตํ  อาวาสํ  คจฺฉนฺโต  อทฺทส  อนฺตรามคฺเค  เทฺว
อาวาเส   พหุจีวรเก   ฯ   ตสฺส   เอตทโหสิ  ยนฺนูนาหํ  อิเมสุ  ทฺวีสุ
อาวาเสสุ   วสฺสํ   วเสยฺยํ   เอวํ   เม  พหุํ  จีวรํ  อุปฺปชฺชิสฺสตีติ  ฯ
โส   เตสุ   ทฺวีสุ  อาวาเสสุ  วสฺสํ  วสิ  ฯ  ราชา  ปเสนทิ  โกสโล
อุชฺฌายติ    ขียติ    วิปาเจติ    กถํ   หิ   นาม   อยฺโย   อุปนนฺโท
สกฺยปุตฺโต    อมฺหากํ    วสฺสาวาสํ   ปฏิสฺสุณิตฺวา   วิสํวาเทสฺสติ   นนุ
ภควตา   อเนกปริยาเยน   มุสาวาโท   ครหิโต   มุสาวาทา   เวรมณี
ปสตฺถาติ ฯ
     {๒๒๑.๑}   อสฺโสสุํ   โข   ภิกฺขู   รญฺโญ  ปเสนทิสฺส  โกสลสฺส
อุชฺฌายนฺตสฺส   ขียนฺตสฺส   วิปาเจนฺตสฺส   ฯ  เย  เต  ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา
เต    อุชฺฌายนฺติ    ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   อายสฺมา
อุปนนฺโท    สกฺยปุตฺโต    รญฺโญ    ปเสนทิสฺส   โกลสสฺส   วสฺสาวาสํ
ปฏิสฺสุณิตฺวา   วิสํวาเทสฺสติ   นนุ   ภควตา  อเนกปริยาเยน  มุสาวาโท
ครหิโต   มุสาวาทา  เวรมณี  ปสตฺถาติ  ฯ  อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต
เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๒๒๑.๒}   อถโข    ภควา    เอตสฺมึ    นิทาเน   ภิกฺขุสงฺฆํ
สนฺนิปาตาเปตฺวา     อายสฺมนตํ     อุปนนฺทํ     สกฺยปุตฺตํ     ปฏิปุจฺฉิ
สจฺจํ   กิร   ตฺวํ   อุปนนฺท   รญฺโญ   ปเสนทิสฺส  โกสลสฺส  วสฺสาวาสํ
ปฏิสฺสุณิตฺวา   วิสํวาเทสีติ   ฯ   สจฺจํ   ภควาติ   ฯ   วิครหิ   พุทฺโธ
ภควา   กถํ   หิ   นาม   ตฺวํ  โมฆปุริส  รญฺโญ  ปเสนทิสฺส  โกสลสฺส
วสฺสาวาสํ    ปฏิสฺสุณิตฺวา    วิสํวาเทสฺสสิ    นนุ    มยา    โมฆปุริส
อเนกปริยาเยน   มุสาวาโท   ครหิโต   มุสาวาทา   เวรมณี   ปสตฺถา
เนตํ    โมฆปุริส   อปฺปสนฺนานํ   วา   ปสาทาย   ฯเปฯ   วิครหิตฺวา
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา
วสฺสาวาโส   ปฏิสฺสุโต  โหติ  ปุริมิกาย  ฯ  โส  ตํ  อาวาสํ  คจฺฉนฺโต
ปสฺสติ  อนฺตรามคฺเค  เทฺว  อาวาเส  พหุจีวรเก  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ
ยนฺนูนาหํ   อิเมสุ   ทฺวีสุ   อาวาเสสุ   วสฺสํ  วเสยฺยํ  เอวํ  เม  พหุํ
จีวรํ   อุปฺปชฺชิสฺสตีติ   ฯ  โส  เตสุ  ทฺวีสุ  อาวาเสสุ  วสฺสํ  วสติ  ฯ
ตสฺส    ภิกฺขเว    ภิกฺขุโน   ปุริมิกา   จ   น   ปญฺญายติ   ปฏิสฺสเว
จ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๒๑.๓}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ   ปุริมิกาย   ฯ   โส   ตํ   อาวาสํ  คจฺฉนฺโต  พหิทฺธา  อุโปสถํ
กโรติ    ปาฏิปเท    วิหารํ   อุเปติ   เสนาสนํ   ปญฺญาเปติ   ปานียํ
ปริโภชนียํ    อุปฏฺฐาเปติ    ปริเวณํ    สมฺมชฺชติ   ฯ   โส   ตทเหว
อกรณีโย   ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   ปุริมิกา   จ  น
ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๒๑.๔}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ   ปุริมิกาย   ฯ   โส   ตํ   อาวาสํ  คจฺฉนฺโต  พหิทฺธา  อุโปสถํ
กโรติ    ปาฏิปเท    วิหารํ   อุเปติ   เสนาสนํ   ปญฺญาเปติ   ปานียํ
ปริโภชนียํ    อุปฏฺฐาเปติ    ปริเวณํ    สมฺมชฺชติ   ฯ   โส   ตทเหว
สกรณีโย   ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   ปุริมิกา   จ  น
ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๒๑.๕}   อิธ    ปน    ภิกฺขเว    ภิกฺขุนา    วสฺสาวาโส
ปฏิสฺสุโต      โหติ     ปุริมิกาย     ฯ     โส     ตํ     อาวาสํ
คจฺฉนฺโต   พหิทฺธา  อุโปสถํ  กโรติ  ปาฏิปเท  วิหารํ  อุเปติ  เสนาสนํ
ปญฺญาเปติ   ปานียํ   ปริโภชนียํ   อุปฏฺฐาเปติ   ปริเวณํ   สมฺมชฺชติ  ฯ
โส    ทฺวีหตีหํ    วสิตฺวา   อกรณีโย   ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขเว
ภิกฺขุโน    ปุริมิกา    จ    น    ปญฺญายติ   ปฏิสฺสเว   จ   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๒๑.๖}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ   ปุริมิกาย   ฯ   โส   ตํ   อาวาสํ  คจฺฉนฺโต  พหิทฺธา  อุโปสถํ
กโรติ    ปาฏิปเท    วิหารํ   อุเปติ   เสนาสนํ   ปญฺญาเปติ   ปานียํ
ปริโภชนียํ    อุปฏฺฐาเปติ    ปริเวณํ    สมฺมชฺชติ   ฯ   โส   ทฺวีหตีหํ
วสิตฺวา   สกรณีโย   ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน  ปุริมิกา
จ น ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๒๑.๗}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ   ปุริมิกาย   ฯ   โส   ตํ   อาวาสํ  คจฺฉนฺโต  พหิทฺธา  อุโปสถํ
กโรติ    ปาฏิปเท    วิหารํ   อุเปติ   เสนาสนํ   ปญฺญาเปติ   ปานียํ
ปริโภชนียํ    อุปฏฺฐาเปติ    ปริเวณํ    สมฺมชฺชติ   ฯ   โส   ทวีหตีหํ
วสิตฺวา   สตฺตาหกรณีเยน   ปกฺกมติ   ฯ   โส   ตํ   สตฺตาหํ  พหิทฺธา
วีตินาเมติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   ปุริมิกา  จ  น  ปญฺญายติ
ปฏิสฺสเว จ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๒๑.๘}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ    ปุริมิกาย   ฯเปฯ   โส   ทฺวีหตีหํ   วสิตฺวา   สตฺตาหกรณีเยน
ปกฺกมติ   ฯ   โส   ตํ   สตฺตาหํ   อนฺโต  สนฺนิวฏฺฏํ  กโรติ  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขเว ภิกฺขุโน ปุริมิกา จ ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๒๑.๙}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส ปฏิสฺสุโต โหติ
ปุริมิกาย  ฯ  โส  ตํ  อาวาสํ  คจฺฉนฺโต พหิทฺธา อุโปสถํ กโรติ ปาฏิปเท
วิหารํ   อุเปติ   เสนาสนํ   ปญฺญาเปติ  ปานียํ  ปริโภชนียํ  อุปฏฺฐาเปติ
ปริเวณํ    สมฺมชฺชติ    ฯ    โส    สตฺตาหํ   อนาคตาย   ปวารณาย
สกรณีโย   ปกฺกมติ   ฯ   อาคจฺเฉยฺย   วา   โส   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ตํ
อาวาสํ   น   วา   อาคจฺเฉยฺย   ฯ  ตสฺส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  ปุริมิกา
จ ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๒๑.๑๐}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
ปุริมิกาย   ฯ   โส   ตํ   อาวาสํ  คนฺตฺวา  อุโปสถํ  กโรติ  ปาฏิปเท
วิหารํ     อุเปติ     เสนาสนํ     ปญฺญาเปติ    ปานียํ    ปริโภชนียํ
อุปฏฺฐาเปติ    ปริเวณํ    สมฺมชฺชติ    ฯ    โส   ตทเหว   อกรณีโย
ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   ปุริมิกา   จ   น  ปญฺญายติ
ปฏิสฺสเว จ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๒๑.๑๑}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ  ปุริมิกาย  ฯ  โส  ตํ  อาวาสํ  คนฺตฺวา  อุโปสถํ  กโรติ ปาฏิปเท
วิหารํ     อุเปติ     เสนาสนํ     ปญฺญาเปติ    ปานียํ    ปริโภชนียํ
อุปฏฺฐาเปติ    ปริเวณํ    สมฺมชฺชติ    ฯ    โส   ตทเหว   สกรณีโย
ปกฺกมติ    ฯเปฯ    โส    ทฺวีหตีหํ    วสิตฺวา    อกรณีโย   ปกฺกมติ
ฯเปฯ    โส   ทฺวีหตีหํ   วสิตฺวา   สกรณีโย   ปกฺกมติ   ฯเปฯ   โส
ทฺวีหตีหํ     วสิตฺวา    สตฺตาหกรณีเยน    ปกฺกมติ    ฯ    โส    ตํ
สตฺตาหํ    พหิทฺธา     วีตินาเมติ    ฯ    ตสฺส    ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน
ปุริมิกา   จ   น   ปญฺญายติ   ปฏิสฺสเว   จ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  ฯ
ฯเปฯ   โส   ทฺวีหตีหํ   วสิตฺวา   สตฺตาหกรณีเยน   ปกฺกมติ   ฯ  โส
ตํ   สตฺตาหํ   อนฺโต   สนฺนิวฏฺฏํ   กโรติ   ฯ  ตสฺส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน
ปุริมิกา จ ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๒๑.๑๒}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ  ปุริมิกาย  ฯ  โส  ตํ  อาวาสํ  คนฺตฺวา  อุโปสถํ  กโรติ ปาฏิปเท
วิหารํ     อุเปติ     เสนาสนํ     ปญฺญาเปติ    ปานียํ    ปริโภชนียํ
อุปฏฺฐาเปติ    ปริเวณํ    สมฺมชฺชติ    ฯ   โส   สตฺตาหํ   อนาคตาย
ปวารณาย   สกรณีโย   ปกฺกมติ   ฯ   อาคจฺเฉยฺย   วา  โส  ภิกฺขเว
ภิกฺขุ   ตํ   อาวาสํ   น  วา  อาคจฺเฉยฺย  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน
ปุริมิกา จ ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อนาปตฺติ ฯ
     [๒๒๒]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต  โหติ
ปจฺฉิมิกาย   ฯ   โส   ตํ  อาวาสํ  คจฺฉนฺโต  พหิทฺธา  อุโปสถํ  กโรติ
ปาฏิปเท   วิหารํ   อุเปติ   เสนาสนํ   ปญฺญาเปติ   ปานียํ  ปริโภชนียํ
คุปฏฺฐาเปติ  ปริเวณํ  สมฺมชฺชติ  ฯ  โส  ตทเหว  อกรณีโย  ปกฺกมติ  ฯ
ตสฺส    ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   ปจฺฉิมิกา   จ   น   ปญฺญายติ   ปฏิสฺสเว
จ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๒๒.๑}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ   ปจฺฉิมิกาย   ฯ   โส   ตํ  อาวาสํ  คจฺฉนฺโต  พหิทฺธา  อุโปสถํ
กโรติ    ปาฏิปเท    วิหารํ   อุเปติ   เสนาสนํ   ปญฺญาเปติ   ปานียํ
ปริโภชนียํ    อุปฏฺฐาเปติ    ปริเวณํ    สมฺมชฺชติ   ฯ   โส   ตทเหว
สกรณีโย    ปกฺกมติ    ฯเปฯ    โส    ทฺวีหตีหํ   วสิตฺวา   อกรณีโย
ปกฺกมติ   ฯเปฯ   โส   ทฺวีหตีหํ   วสิตฺวา   สกรณีโย  ปกฺกมติ  ฯเปฯ
โส    ทฺวีหตีหํ    วสิตฺวา   สตฺตาหกรณีเยน   ปกฺกมติ   ฯ   โส   ตํ
สตฺตาหํ   พหิทฺธา   วีตินาเมติ   ฯ   ตสฺส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  ปจฺฉิมิกา
จ น ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๒๒.๒}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ   ปจฺฉิมิกาย   ฯ   โส   ตํ  อาวาสํ  คจฺฉนฺโต  พหิทฺธา  อุโปสถํ
กโรติ    ปาฏิปเท    วิหารํ   อุเปติ   เสนาสนํ   ปญฺญาเปติ   ปานียํ
ปริโภชนียํ    อุปฏฺฐาเปติ    ปริเวณํ    สมฺมชฺชติ   ฯ   โส   ทฺวีหตีหํ
วสิตฺวา   สตฺตาหกรณีเยน   ปกฺกมติ   ฯ   โส   ตํ   สตฺตาหํ   อนฺโต
สนฺนิวฏฺฏํ    กโรติ    ฯ    ตสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   ปจฺฉิมิกา   จ
ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๒๒.๓}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ    ปจฺฉิมิกาย    ฯเปฯ    โส   สตฺตาหํ   อนาคตาย   โกมุทิยา
จาตุมาสินิยา    สกรณีโย    ปกฺกมติ    ฯ    อาคจฺเฉยฺย   วา   โส
ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   ตํ   อาวาสํ  น  วา  อาคจฺเฉยฺย  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขเว
ภิกฺขุโน ปจฺฉิมิกา จ ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๒๒.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส ปฏิสฺสุโต โหติ
ปจฺฉิมิกาย   ฯ   โส   ตํ  อาวาสํ  คนฺตฺวา  อุโปสถํ  กโรติ  ปาฏิปเท
วิหารํ   อุเปติ   เสนาสนํ   ปญฺญาเปติ  ปานียํ  ปริโภชนียํ  อุปฏฺฐาเปติ
ปริเวณํ   สมฺมชฺชติ   ฯ   โส   ตทเหว   อกรณีโย   ปกฺกมติ   ฯเปฯ
โส   ตทเหว   สกรณีโย   ปกฺกมติ   ฯเปฯ   โส   ทฺวีหตีหํ   วสิตฺวา
อกรณีโย    ปกฺกมติ    ฯเปฯ    โส    ทฺวีหตีหํ   วสิตฺวา   สกรณีโย
ปกฺกมติ   ฯเปฯ   โส   ทฺวีหตีหํ  วสิตฺวา  สตฺตาหกรณีเยน  ปกฺกมติ  ฯ
โส   ตํ   สตฺตาหํ   พหิทฺธา   วีตินาเมติ   ฯ  ตสฺส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน
ปจฺฉิมิกา   จ   น   ปญฺญายติ  ปฏิสฺสเว  จ  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯเปฯ
โส    ทฺวีหตีหํ    วสิตฺวา   สตฺตาหกรณีเยน   ปกฺกมติ   ฯ   โส   ตํ
สตฺตาหํ    อนฺโต   สนฺนิวฏฺฏํ   กโรติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน
ปจฺฉิมิกา จ ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๒๒.๕}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  วสฺสาวาโส  ปฏิสฺสุโต
โหติ    ปจฺฉิมิกาย    ฯเปฯ    โส   สตฺตาหํ   อนาคตาย   โกมุทิยา
จาตุมาสินิยา    สกรณีโย    ปกฺกมติ    ฯ    อาคจฺเฉยฺย   วา   โส
ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   ตํ   อาวาสํ  น  วา  อาคจฺเฉยฺย  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขเว
ภิกฺขุโน ปจฺฉิมิกา จ ปญฺญายติ ปฏิสฺสเว จ อนาปตฺตีติ ฯ
                            วสฺสูปนายิกกฺขนฺธกํ ตติยํ ฯ
                                        -------
                                     ตสฺสุทฺทานํ ฯ
     [๒๒๓]   อุปคนฺตุํ กทา เจว            กติ อนฺตรวสฺส ๑-
                  น อิจฺฉนฺติ จ สญฺจิจฺจ     อุกฺกฑฺฒิตุํ อุปาสโก
                  คิลาโน มาตา จ ปิตา     ภาตา จ อถ ญาตโก
                  ภิกฺขุภติโก ๒- วิหาโร     วาฬา จาปิ สิรึสปา ๓-
                  โจรา ๔- เจว ปิสาจาปิ    ทฑฺฒา ๕- ตทุภเยน จ
                  วุโฬฺหทเกน วุฏฺฐาสิ        พหุตรา จ ทายกา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อนฺตรา วสฺส จ ฯ  ม. ภิกฺขุคติโก ฯ  ม. สรีสปา ฯ  ม. โจโร
@เจว ปิสาจา จ ฯ ยุ. โจรา เจว ปิสาจา จ ฯ   ยุ. ทฑฺโฒ ฯ
                  ลูขปฺปณีตสปฺปาย-          เภสชฺชุปฏฺฐเกน จ
                  อิตฺถี เวสี กุมารี จ            ปณฺฑโก ญาตเกน จ
                  ราชา โจรา ธุตฺตา นิธิ       เภทา ๑- อฏฺฐวิเธน จ
                  วชา ๒- สตฺถา จ นาวา จ  สุสิเร วิฏภาย จ
                  อชฺโฌกาเส วสฺสาวาโส     อเสนาสนเกน จ
                  ฉวกุฏิกา ฉตฺเต จ             จาฏิยา จ อุเปนฺติ เต
                  กติกา ปฏิสฺสุณิตฺวา          พหิทฺธา จ อุโปสถา
                  ปุริมิกา ปจฺฉิมิกา              ยถาญาเยน โยชเย
                  อกรณีโย ๓- ปกฺกมติ        สกรณีโย ๔- ตเถว จ
                  ทฺวีหตีหา จ ปุน [๕]-         สตฺตาหกรณีเยน จ
                  สตฺตาหนาคตา เจว          อาคจฺเฉยฺย เอยฺย ๖- วา
                  วตฺถุทฺทาเน อนฺตริกา        ตนฺติมคฺคํ นิสามเยติ ฯ
                       อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถุ ๗- เทฺวปณฺณาส ฯ
                                   -------------
@เชิงอรรถ:  ม. เภทอฏฺฐวิเธน จ ฯ  ม. วชสตฺถา ฯ   ม. อกรณึ ฯ  ม. สกรณึ ฯ
@ ม. จ. ฯ   ม. ยุ. น เอยฺย วา ฯ   ม. วตฺถูนิ ... ฯ
                                 ปวารณากฺขนฺธกํ
     [๒๒๔]   เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ เชตวเน
อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน  สมฺพหุลา
สนฺทิฏฺฐา   สมฺภตฺตา   ภิกฺขู   โกสเลสุ  ชนปเทสุ  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส
วสฺสํ   อุปคจฺฉึสุ   ฯ   อถโข   เตสํ   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   เกน  นุ
โข    มยํ   อุปาเยน   สมคฺคา   สมฺโมทมานา   อวิวทมานา   ผาสุกํ
วสฺสํ   วเสยฺยาม   น   จ  ปิณฺฑเกน  กิลเมยฺยามาติ  ฯ  อถโข  เตสํ
ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   สเจ   โข   มยํ   อญฺญมญฺญํ  เนว  อาลเปยฺยาม
น   สลฺลเปยฺยาม   โย   ปฐมํ   คามโต   ปิณฺฑาย   ปฏิกฺกเมยฺย  โส
อาสนํ    ปญฺญาเปยฺย   ปาโททกํ   ปาทปีฐํ   ปาทกถลิกํ   อุปนิกฺขิเปยฺย
อวกฺการปาตึ     โธวิตฺวา     อุปฏฺฐาเปยฺย     ปานียํ     ปริโภชนียํ
อุปฏฺฐาเปยฺย   โย   ปจฺฉา   คามโต   ปิณฺฑาย   ปฏิกฺกเมยฺย   สจสฺส
ภุตฺตาวเสโส   สเจ   อากงฺเขยฺย   ภุญฺเชยฺย   โน   เจ  อากงฺเขยฺย
อปหริเต    วา   ฉฑฺเฑยฺย   อปฺปาณเก   วา   อุทเก   โอปิลาเปยฺย
โส   อาสนํ   อุทฺธเรยฺย   ปาโททกํ   ปาทปีฐํ  ปาทกถลิกํ  ปฏิสาเมยฺย
อวกฺการปาตึ   โธวิตฺวา   ปฏิสาเมยฺย   ปานียํ  ปริโภชนียํ  ปฏิสาเมยฺย
ภตฺตคฺคํ   สมฺมชฺเชยฺย   โย   ปสฺเสยฺย   ปานียฆฏํ   วา  ปริโภชนียฆฏํ
วา   วจฺจฆฏํ   วา   ริตฺตํ   ตุจฺฉํ   โส   อุปฏฺฐาเปยฺย  สจสฺส  โหติ
อวิสยฺหํ     หตฺถวิกาเรน     ทุติยํ     อามนฺเตตฺวา    หตฺถวิลงฺฆเกน
อุปฏฺฐาเปยฺย   น   เตฺวว  ตปฺปจฺจยา  วาจํ  ภินฺเทยฺย  เอวํ  โข  มยํ
สมคฺคา   สมฺโมทมานา   อวิวทมานา   ผาสุกํ  วสฺสํ  วเสยฺยาม  น  จ
ปิณฺฑเกน กิลเมยฺยามาติ ฯ
     {๒๒๔.๑}   อถโข   เต   ภิกฺขู   อญฺญมญฺญํ   เนว  อาลปึสุ  น
สลฺลปึสุ    โย    ปฐมํ   คามโต   ปิณฺฑาย   ปฏิกฺกมติ   โส   อาสนํ
ปญฺญาเปติ      ปาโททกํ      ปาทปีฐํ      ปาทกถลิกํ     อุปนิกฺขิปติ
อวกฺการปาตึ      โธวิตฺวา     อุปฏฺฐาเปติ     ปานียํ     ปริโภชนียํ
อุปฏฺฐาเปติ    โย    ปจฺฉา    คามโต    ปิณฺฑาย   ปฏิกฺกมติ   สเจ
โหติ   ภุตฺตาวเสโส   สเจ   อากงฺขติ   ภุญฺชติ   โน   เจ  อากงฺขติ
อปหริเต    วา    ฉฑฺเฑติ    อปฺปาณเก   วา   อุทเก   โอปิลาเปติ
โส    อาสนํ   อุทฺธรติ   ปาโททกํ   ปาทปีฐํ   ปาทกถลิกํ   ปฏิสาเมติ
อวกฺการปาตึ      โธวิตฺวา      ปฏิสาเมติ     ปานียํ     ปริโภชนียํ
ปฏิสาเมติ    ภตฺตคฺคํ    สมฺมชฺชติ    โย    ปสฺสติ    ปานียฆฏํ   วา
ปริโภชนียฆฏํ   วา   วจฺจฆฏํ   วา   ริตฺตํ   ตุจฺฉํ   โส   อุปฏฺฐาเปติ
สจสฺส     โหติ     อวิสยฺหํ    หตฺถวิกาเรน    ทุติยํ    อามนฺเตตฺวา
หตฺถวิลงฺฆเกน     อุปฏฺฐาเปติ     น    เตฺวว    ตปฺปจฺจยา    วาจํ
ภินฺทติ ฯ
     [๒๒๕]   อาจิณฺณํ    โข    ปเนตํ    วสฺสํ   วุตฺถานํ   ภิกฺขูนํ
ภควนฺตํ    ทสฺสนาย    อุปสงฺกมิตุํ    ฯ   อถโข   เต   ภิกฺขู   วสฺสํ
วุตฺถา    เตมาสจฺจเยน    เสนาสนํ    สํสาเมตฺวา    ปตฺตจีวรมาทาย
เยน    สาวตฺถี    เตน    ปกฺกมึสุ    อนุปุพฺเพน    เยน    สาวตฺถี
เชตวนํ    อนาถปิณฺฑิกสฺส    อาราโม    เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทึสุ    ฯ
อาจิณฺณํ โข ปเนตํ
พุทฺธานํ    ภควนฺตานํ   อาคนฺตุเกหิ   ภิกฺขูหิ   สทฺธึ   ปฏิสมฺโมทิตุํ   ฯ
อถโข   ภควา   เต   ภิกฺขู   เอตทโวจ  กจฺจิ  ภิกฺขเว  ขมนียํ  กจฺจิ
ยาปนียํ   กจฺจิ   สมคฺคา   สมฺโมทมานา   อวิวทมานา   ผาสุกํ   วสฺสํ
วสิตฺถ   น   จ   ปิณฺฑเกน   กิลมิตฺถาติ   ฯ   ขมนียํ  ภควา  ยาปนียํ
ภควา   สมคฺคา   จ   มยํ   ภนฺเต  สมฺโมทมานา  อวิวทมานา  ผาสุกํ
วสฺสํ วสิมฺหา น จ ปิณฺฑเกน กิลมิมฺหาติ ฯ
     {๒๒๕.๑}   ชานนฺตาปิ    ตถาคตา   ปุจฺฉนฺติ   ชานนฺตาปิ   น
ปุจฺฉนฺติ    กาลํ    วิทิตฺวา   ปุจฺฉนฺติ   กาลํ   วิทิตฺวา   น   ปุจฺฉนฺติ
อตฺถสญฺหิตํ    ตถาคตา    ปุจฺฉนฺติ    โน   อนตฺถสญฺหิตํ   อนตฺถสญฺหิเต
เสตุฆาโต   ตถาคตานํ   ฯ   ทฺวีหากาเรหิ   พุทฺธา   ภควนฺโต   ภิกฺขู
ปฏิปุจฺฉนฺติ    ธมฺมํ    วา    เทเสสฺสาม   สาวกานํ   วา   สิกฺขาปทํ
ปญฺญาเปสฺสามาติ ฯ
     {๒๒๕.๒}   อถโข  ภควา  เต  ภิกฺขู เอตทโวจ ยถากถํ ปน ตุเมฺห
ภิกฺขเว   สมคฺคา   สมฺโมทมานา  อวิวทมานา  ผาสุกํ  วสฺสํ  วสิตฺถ  น
จ ปิณฺฑเกน กิลมิตฺถาติ ฯ
     {๒๒๕.๓}   อิธ  มยํ  ภนฺเต  สมฺพหุลา  สนฺทิฏฺฐา  สมฺภตฺตา  ภิกฺขู
โกสเลสุ   ชนปเทสุ   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส   วสฺสํ  อุปคจฺฉิมฺหา  เตสํ
โน  ภนฺเต  อมฺหากํ  เอตทโหสิ  เกน  นุ  โข  มยํ  อุปาเยน  สมคฺคา
สมฺโมทมานา   อวิวทมานา   ผาสุกํ  วสฺสํ  วเสยฺยาม  น  จ  ปิณฺฑเกน
กิลเมยฺยามาติ   เตสํ   โน   ภนฺเต   อมฺหากํ   เอตทโหสิ  สเจ  โข
มยํ   อญฺญมญฺญํ   เนว   อาลเปยฺยาม   น   สลฺลเปยฺยาม   โย  ปฐมํ
คามโต   ปิณฺฑาย   ปฏิกฺกเมยฺย   โส   อาสนํ   ปญฺญาเปยฺย  ปาโททกํ
ปาทปีฐํ     ปาทกถลิกํ     อุปนิกฺขิเปยฺย     อวกฺการปาตึ    โธวิตฺวา
อุปฏฺฐาเปยฺย   ปานียํ   ปริโภชนียํ   อุปฏฺฐาเปยฺย  โย  ปจฺฉา  คามโต
ปิณฺฑาย    ปฏิกฺกเมยฺย    สจสฺส    ภุตฺตาวเสโส   สเจ   อากงฺเขยฺย
ภุญฺเชยฺย   โน   เจ  อากงฺเขยฺย  อปหริเต  วา  ฉฑฺเฑยฺย  อปฺปาณเก
วา   อุทเก   โอปิลาเปยฺย  โส  อาสนํ  อุทฺธเรยฺย  ปาโททกํ  ปาทปีฐํ
ปาทกถลิกํ     ปฏิสาเมยฺย    อวกฺการปาตึ    โธวิตฺวา    ปฏิสาเมยฺย
ปานียํ   ปริโภชนียํ   ปฏิสาเมยฺย   ภตฺตคฺคํ  สมฺมชฺเชยฺย  โย  ปสฺเสยฺย
ปานียฆฏํ   วา   ปริโภชนียฆฏํ   วา   วจฺจฆฏํ   วา  ริตฺตํ  ตุจฺฉํ  โส
อุปฏฺฐาเปยฺย     สจสฺส     โหติ    อวิสยฺหํ    หตฺถวิกาเรน    ทุติยํ
อามนฺเตตฺวา   หตฺถวิลงฺฆเกน   อุปฏฺฐาเปยฺย   น   เตฺวว   ตปฺปจฺจยา
วาจํ   ภินฺเทยฺย   เอวํ   โข  มยํ  สมคฺคา  สมฺโมทมานา  อวิวทมานา
ผาสุกํ   วสฺสํ   วเสยฺยาม   น   จ   ปิณฺฑเกน  กิลเมยฺยามาติ  อถโข
มยํ    ภนฺเต    อญฺญมญฺญํ   เนว   อาลปิมฺหา   น   สลฺลปิมฺหา   โย
ปฐมํ    คามโต    ปิณฺฑาย    ปฏิกฺกมติ    โส    อาสนํ   ปญฺญาเปติ
ปาโททกํ   ปาทปีฐํ   ปาทกถลิกํ   อุปนิกฺขิปติ   อวกฺการปาตึ   โธวิตฺวา
อุปฏฺฐาเปติ   ปานียํ   ปริโภชนียํ   อุปฏฺฐาเปติ   โย   ปจฺฉา  คามโต
ปิณฺฑาย    ปฏิกฺกมติ    สเจ   โหติ   ภุตฺตาวเสโส   สเจ   อากงฺขติ
ภุญฺชติ   โน   เจ   อากงฺขติ   อปหริเต   วา   ฉฑฺเฑติ   อปฺปาณเก
วา   อุทเก   โอปิลาเปติ   โส   อาสนํ   อุทฺธรติ  ปาโททกํ  ปาทปีฐํ
ปาทกถลิกํ   ปฏิสาเมติ   อวกฺการปาตึ   โธวิตฺวา   ปฏิสาเมติ   ปานียํ
ปริโภชนียํ   ปฏิสาเมติ   ภตฺตคฺคํ   สมฺมชฺชติ   โย   ปสฺสติ   ปานียฆฏํ
วา   ปริโภชนียฆฏํ   วา   วจฺจฆฏํ  วา  ริตฺตํ  ตุจฺฉํ  โส  อุปฏฺฐาเปติ
สจสฺส     โหติ     อวิสยฺหํ    หตฺถวิกาเรน    ทุติยํ    อามนฺเตตฺวา
หตฺถวิลงฺฆเกน   อุปฏฺฐาเปติ  น  เตฺวว  ตปฺปจฺจยา  วาจํ  ภินฺทติ  เอวํ
โข   มยํ   ภนฺเต   สมคฺคา   สมฺโมทมานา  อวิวทมานา  ผาสุกํ  วสฺสํ
วสิมฺหา น จ ปิณฺฑเกน กิลมิมฺหาติ ฯ
     [๒๒๖]   อถโข   ภควา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อผาสุญฺเญว  กิรเม
ภิกฺขเว   โมฆปุริสา   วุตฺถา   สมานา   ผาสุมฺห   วุตฺถาติ  ปฏิชานนฺติ
ปสุสํวาสญฺเญว   กิรเม   ภิกฺขเว   โมฆปุริสา  วุตฺถา  สมานา  ผาสุมฺห
วุตฺถาติ   ปฏิชานนฺติ   เอฬกสํวาสญฺเญว   กิรเม   ภิกฺขเว   โมฆปุริสา
วุตฺถา    สมานา    ผาสุมฺห   วุตฺถาติ   ปฏิชานนฺติ   ปมตฺตสํวาสญฺเญว
กิรเม    ภิกฺขเว    โมฆปุริสา   วุตฺถา   สมานา   ผาสุมฺห   วุตฺถาติ
ปฏิชานนฺติ   กถํ   หิ  นามิเม  ๑-  ภิกฺขเว  โมฆปุริสา  มูคพฺพตฺตํ  ๒-
ติตฺถิยสมาทานํ    สมาทิยิสฺสนฺติ    เนตํ    ภิกฺขเว   อปฺปสนฺนานํ   วา
ปสาทาย  ฯเปฯ  วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ น ภิกฺขเว
มูคพฺพตฺตํ    ติตฺถิยสมาทานํ   สมาทิยิตพฺพํ   โย   สมาทิเยยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺถานํ  ภิกฺขูนํ  ตีหิ  ฐาเนหิ
ปวาเรตุํ  ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา  ปริสงฺกาย  วา  ฯ สา โว ภวิสฺสติ
อญฺญมญฺญานุโลมตา   อาปตฺติวุฏฺฐานตา   วินยปุเรกฺขารตา   ฯ   เอวญฺจ
ปน   ภิกฺขเว   ปวาเรตพฺพํ   ฯ   พฺยตฺเตน  ภิกฺขุนา  ปฏิพเลน  สงฺโฆ
@เชิงอรรถ:  ม. อิเม อิติ สทฺโท น ทิสฺสติ ฯ  ม. มูคพฺพตํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
ญาเปตพฺโพ    สุณาตุ    เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อชฺช   ปวารณา   ฯ
ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ สงฺโฆ ปวาเรยฺยาติ ฯ
     {๒๒๖.๑}   เถเรน  ภิกฺขุนา  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ  กริตฺวา อุกฺกุฏิกํ
นิสีทิตฺวา   อญฺชลึ   ปคฺคเหตฺวา   เอวมสฺส   วจนีโย   สงฺฆํ   อาวุโส
ปวาเรมิ  ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา  ปริสงฺกาย วา วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺโต
อนุกมฺปํ    อุปาทาย    ปสฺสนฺโต    ปฏิกริสฺสามิ    ทุติยมฺปิ    อาวุโส
สงฺฆํ   ปวาเรมิ  ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา  ปริสงฺกาย  วา  วทนฺตุ  มํ
อายสฺมนฺโต    อนุกมฺปํ    อุปาทาย   ปสฺสนฺโต   ปฏิกริสฺสามิ   ตติยมฺปิ
อาวุโส   สงฺฆํ   ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา  ปริสงฺกาย  วา
วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺโต อนุกมฺปํ อุปาทาย ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามีติ ฯ
     {๒๒๖.๒}   นวเกน  ภิกฺขุนา  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ  กริตฺวา อุกฺกุฏิกํ
นิสีทิตฺวา    อญฺชลึ   ปคฺคเหตฺวา   เอวมสฺส   วจนีโย   สงฺฆํ   ภนฺเต
ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน   วา   สุเตน   วา   ปริสงฺกาย   วา  วทนฺตุ  มํ
อายสฺมนฺโต    อนุกมฺปํ    อุปาทาย   ปสฺสนฺโต   ปฏิกริสฺสามิ   ทุติยมฺปิ
ภนฺเต  สงฺฆํ  ปวาเรมิ  ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา  ปริสงฺกาย วา วทนฺตุ
มํ   อายสฺมนฺโต   อนุกมฺปํ   อุปาทาย   ปสฺสนฺโต  ปฏิกริสฺสามิ  ตติยมฺปิ
ภนฺเต  สงฺฆํ  ปวาเรมิ  ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน วา ปริสงฺกาย วา วทนฺตุ มํ
อายสฺมนฺโต อนุกมฺปํ อุปาทาย ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามีติ ฯ
     [๒๒๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู เถเรสุ ภิกฺขูสุ
อุกฺกุฏิกํ   นิสินฺเนสุ   ปวารยมาเนสุ   อาสเนสุ   อจฺฉนฺติ  ฯ  เย  เต
ภิกฺขู    อปฺปิจฺฉา    เต   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ
นาม    ฉพฺพคฺคิยา    ภิกฺขู    เถเรสุ    ภิกฺขูสุ   อุกฺกุฏิกํ   นิสินฺเนสุ
ปวารยมาเนสุ   อาสเนสุ   อจฺฉิสฺสนฺตีติ  ฯ  อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  สจฺจํ  กิร  ภิกฺขเว  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  เถเรสุ
ภิกฺขูสุ   อุกฺกุฏิกํ   นิสินฺเนสุ   ปวารยมาเนสุ   อาสเนสุ   อจฺฉนฺตีติ  ฯ
สจฺจํ ภควาติ ฯ
     {๒๒๗.๑}   วิครหิ   พุทฺโธ  ภควา  กถํ  หิ  นาม  เต  ภิกฺขเว
โมฆปุริสา    เถเรสุ    ภิกฺขูสุ    อุกฺกุฏิกํ   นิสินฺเนสุ   ปวารยมาเนสุ
อาสเนสุ   อจฺฉิสฺสนฺติ   เนตํ   ภิกฺขเว   อปฺปสนฺนานํ   วา   ปสาทาย
ฯเปฯ   วิครหิตฺวา   ธมฺมึ   กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว
เถเรสุ    ภิกฺขูสุ    อุกฺกุฏิกํ    นิสินฺเนสุ    ปวารยมาเนสุ   อาสเนสุ
อจฺฉิตพฺพํ   โย   อจฺเฉยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   อนุชานามิ   ภิกฺขเว
สพฺเพเหว  อุกฺกุฏิกํ  นิสินฺเนหิ  ปวาเรตุนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน
อญฺญตโร   เถโร   ชราทุพฺพโล  ยาว  สพฺเพ  ปวาเรนฺติ  ๑-  อุกฺกุฏิกํ
นิสินฺโน   ๒-   อาคมยมาโน   มุจฺฉิโต   ปปติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ    ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ตทนนฺตรา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทิตุํ
ยาว ปวาเรติ ปวาเรตฺวา อาสเน นิสีทิตุนฺติ ฯ
     [๒๒๘]   อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  กติ  นุ  โข  ปวารณาติ  ฯ
ภควโต    เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ   ฯ   เทฺวมา   ภิกฺขเว   ปวารณา
จาตุทฺทสิกา  [๓]-  ปณฺณรสิกา  จ  อิมา  โข ภิกฺขเว เทฺว ปวารณาติ ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ม. ยุ. ปวาเรนฺตีติ ฯ   รา. ตาว อุกฺกุฏิกํ นิสินฺโน ฯ  โป. ม. จ ฯ
อถโข   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   กติ   นุ  โข  ปวารณากมฺมานีติ  ๑-  ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ จตฺตารีมานิ ภิกฺขเว ปวารณากมฺมานิ ๒-
อธมฺเมน    วคฺคํ    ปวารณากมฺมํ    อธมฺเมน   สมคฺคํ   ปวารณากมฺมํ
ธมฺเมน    วคฺคํ   ปวารณากมฺมํ   ธมฺเมน   สมคฺคํ   ปวารณากมฺมํ   ฯ
ตตฺร   ภิกฺขเว   ยทิทํ   อธมฺเมน   วคฺคํ   ปวารณากมฺมํ   น  ภิกฺขเว
เอวรูปํ   ปวารณากมฺมํ   กาตพฺพํ   น  จ  มยา  เอวรูปํ  ปวารณากมฺมํ
อนุญฺญาตํ ฯ
     {๒๒๘.๑}   ตตฺร  ภิกฺขเว  ยทิทํ  อธมฺเมน  สมคฺคํ  ปวารณากมฺมํ
น   ภิกฺขเว   เอวรูปํ   ปวารณากมฺมํ   กาตพฺพํ  น  จ  มยา  เอวรูปํ
ปวารณากมฺมํ   อนุญฺญาตํ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว   ยทิทํ   ธมฺเมน  วคฺคํ
ปวารณากมฺมํ   น   จ   ๓-   ภิกฺขเว  เอวรูปํ  ปวารณากมฺมํ  กาตพฺพํ
น   จ   มยา   เอวรูปํ   ปวารณากมฺมํ   อนุญฺญาตํ  ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว
ยทิทํ   ธมฺเมน   สมคฺคํ   ปวารณากมฺมํ  เอวรูปํ  ภิกฺขเว  ปวารณากมฺมํ
กาตพฺพํ   เอวรูปํ   ๔-   มยา   ปวารณากมฺมํ  อนุญฺญาตํ  ฯ  ตสฺมาติห
ภิกฺขเว   เอวรูปํ   ปวารณากมฺมํ   กริสฺสาม   ยทิทํ  ธมฺเมน  สมคฺคนฺติ
เอวํ หิ โว ภิกฺขเว สิกฺขิตพฺพนฺติ ฯ
     [๒๒๙]   อถโข   ภควา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ  สนฺนิปตถ  ภิกฺขเว
สงฺโฆ   ปวาเรสฺสตีติ   ฯ   เอวํ   วุตฺเต   อญฺญตโร   ภิกฺขุ  ภควนฺตํ
เอตทโวจ  อตฺถิ  ภนฺเต  ภิกฺขุ  คิลาโน  โส  อนาคโตติ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   คิลาเนน   ภิกฺขุนา  ปวารณํ  ทาตุํ  ฯ  เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว
ทาตพฺพา     ฯ     เตน     คิลาเนน     ภิกฺขุนา    เอกํ    ภิกฺขุํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปวารณกมฺมานีติ ฯ  ม. ยุ. สพฺพตฺถ ปวารณกมฺมานิ-กมฺมํ ฯ
@ ม. จสทฺโท นตฺถิ ฯ  ม. เอวรูปญฺจ ฯ
อุปสงฺกมิตฺวา    เอกํสํ    อุตฺตราสงฺคํ    กริตฺวา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทิตฺวา
อญฺชลึ    ปคฺคเหตฺวา   เอวมสฺส   วจนีโย   ปวารณํ   ทมฺมิ   ปวารณํ
เม   หร   [๑]-   มมตฺถาย  ปวาเรหีติ  กาเยน  วิญฺญาเปติ  วาจาย
วิญฺญาเปติ   กาเยน   วาจาย   วิญฺญาเปติ  ทินฺนา  โหติ  ปวารณา  ฯ
น   กาเยน   วิญฺญาเปติ  น  วาจาย  วิญฺญาเปติ  น  กาเยน  วาจาย
วิญฺญาเปติ   น  ทินฺนา  โหติ  ปวารณา  ฯ  เอวญฺเจตํ  ลเภถ  อิจฺเจตํ
กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ  โส  ภิกฺขเว  คิลาโน  ภิกฺขุ  มญฺเจน วา ปีเฐน
วา  สงฺฆมชฺเฌ  อาเนตฺวา  ปวาเรตพฺพํ  ฯ สเจ ภิกฺขเว คิลานุปฏฺฐากานํ
ภิกฺขูนํ   เอวํ   ๒-  โหติ  สเจ  โข  มยํ  คิลานํ  ฐานา  จาเวสฺสาม
อาพาโธ   วา  อภิวฑฺฒิสฺสติ  กาลกิริยา  วา  ภวิสฺสตีติ  ฯ  น  ภิกฺขเว
คิลาโน  [๓]-  ฐานา  จาเวตพฺโพ  สงฺเฆน  ตตฺถ  คนฺตฺวา ปวาเรตพฺพํ
น   เตฺวว    วคฺเคน   สงฺเฆน  ปวาเรตพฺพํ  ปวาเรยฺย  เจ  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๒๙.๑}   ปวารณาหารโก   เจ   ภิกฺขเว  ทินฺนาย  ปวารณาย
ตตฺเถว   ปกฺกมติ   อญฺญสฺส   ทาตพฺพา   ปวารณา  ฯ  ปวารณาหารโก
เจ  ภิกฺขเว  ทินฺนาย  ปวารณาย  ตตฺเถว  วิพฺภมติ  ฯเปฯ  กาลํ กโรติ
สามเณโร   ปฏิชานาติ   สิกฺขํ   ปจฺจกฺขาตโก   ปฏิชานาติ   อนฺติมวตฺถุํ
อชฺฌาปนฺนโก     ปฏิชานาติ     อุมฺมตฺตโก    ปฏิชานาติ    ขิตฺตจิตฺโต
ปฏิชานาติ   เวทนฏฺโฏ   ปฏิชานาติ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน  อุกฺขิตฺตโก
ปฏิชานาติ     อาปตฺติยา     อปฺปฏิกมฺเม     อุกฺขิตฺตโก    ปฏิชานาติ
ปาปิกาย     ทิฏฺฐิยา     อปฺปฏินิสฺสคฺเค     อุกฺขิตฺตโก     ปฏิชานาติ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ปวารณํ เม อาโรเจหิ ฯ  ม. เอตทโหสิ ฯ  ม. ภิกฺขุ ฯ
ปณฺฑโก    ปฏิชานาติ    เถยฺยสํวาสโก    ปฏิชานาติ   ติตฺถิยปกฺกนฺตโก
ปฏิชานาติ     ติรจฺฉานคโต    ปฏิชานาติ    มาตุฆาตโก    ปฏิชานาติ
ปิตุฆาตโก    ปฏิชานาติ    อรหนฺตฆาตโก    ปฏิชานาติ    ภิกฺขุนีทูสโก
ปฏิชานาติ    สงฺฆเภทโก    ปฏิชานาติ    โลหิตุปฺปาทโก    ปฏิชานาติ
อุภโตพฺยญฺชนโก ปฏิชานาติ อญฺญสฺส ทาตพฺพา ปวารณา ฯ
     {๒๒๙.๒}   ปวารณาหารโก   เจ   ภิกฺขเว  ทินฺนาย  ปวารณาย
อนฺตรามคฺเค   ปกฺกมติ   อนาหฏา  โหติ  ปวารณา  ฯ  ปวารณาหารโก
เจ    ภิกฺขเว   ทินฺนาย   ปวารณาย   อนฺตรามคฺเค   วิพฺภมติ   กาลํ
กโรติ  ฯเปฯ  อุภโตพฺยญฺชนโก  ปฏิชานาติ  อนาหฏา  โหติ  ปวารณา ฯ
ปวารณาหารโก    เจ    ภิกฺขเว   ทินฺนาย   ปวารณาย   สงฺฆปฺปตฺโต
ปกฺกมติ   อาหฏา   โหติ   ปวารณา  ฯ  ปวารณาหารโก  เจ  ภิกฺขเว
ทินฺนาย    ปวารณาย   สงฺฆปฺปตฺโต   วิพฺภมติ   กาลํ   กโรติ   ฯเปฯ
อุภโตพฺยญฺชนโก ปฏิชานาติ อาหฏา โหติ ปวารณา ฯ
     {๒๒๙.๓}   ปวารณาหารโก   เจ   ภิกฺขเว  ทินฺนาย  ปวารณาย
สงฺฆปฺปตฺโต    สุตฺโต    น    อาโรเจติ   อาหฏา   โหติ   ปวารณา
ปวารณาหารกสฺส    อนาปตฺติ    ฯ    ปวารณาหารโก   เจ   ภิกฺขเว
ทินฺนาย    ปวารณาย    สงฺฆปฺปตฺโต    สมาปนฺโน    น    อาโรเจติ
อาหฏา     โหติ     ปวารณา    ปวารณาหารกสฺส    อนาปตฺติ    ฯ
ปวารณาหารโก    เจ    ภิกฺขเว   ทินฺนาย   ปวารณาย   สงฺฆปฺปตฺโต
ปมตฺโต   น   อาโรเจติ   อาหฏา   โหติ  ปวารณา  ปวารณาหารกสฺส
อนาปตฺติ ฯ
     {๒๒๙.๔}   ปวารณาหารโก เจ ภิกฺขเว ทินฺนาย ปวารณาย สงฺฆปฺปตฺโต
สญฺจิจฺจ  น  อาโรเจติ  อาหฏา  โหติ ปวารณา ปวารณาหารกสฺส อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว ตทหุปวารณาย ปวารณํ เทนฺเตน ฉนฺทมฺปิ
ทาตุํ สนฺติ สงฺฆสฺส กรณียนฺติ ฯ
     [๒๓๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรํ  ภกฺขุํ  ตทหุปวารณาย
ญาตกา   คณฺหึสุ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อิธ  ปน
ภิกฺขเว   ภิกฺขุํ   ตทหุปวารณาย   ญาตกา   คณฺหนฺติ   ฯ  เต  ญาตกา
ภิกฺขูหิ   เอวมสฺสุ   วจนียา   อิงฺฆ   ตุเมฺห   อายสฺมนฺโต   อิมํ  ภิกฺขุํ
มุหุตฺตํ   มุญฺจถ   ยาวายํ   ภิกฺขุ   ปวาเรตีติ   ฯ   เอวญฺเจตํ  ลเภถ
อิจฺเจตํ   กุสลํ   โน   เจ   ลเภถ   เต   ญาตกา  ภิกฺขูหิ  เอวมสฺสุ
วจนียา   อิงฺฆ   ตุเมฺห   อายสฺมนฺโต  มุหุตฺตํ  เอกมนฺตํ  โหถ  ยาวายํ
ภิกฺขุ    ปวารณํ    เทตีติ   ฯ   เอวญฺเจตํ   ลเภถ   อิจฺเจตํ   กุสลํ
โน   เจ   ลเภถ   เต   ญาตกา   ภิกฺขูหิ   เอวมสฺสุ  วจนียา  อิงฺฆ
ตุเมฺห   อายสฺมนฺโต   อิมํ   ภิกฺขุํ   มุหุตฺตํ  นิสฺสีมํ  เนถ  ยาว  สงฺโฆ
ปวาเรตีติ   ฯ   เอวญฺเจตํ   ลเภถ   อิจฺเจตํ  กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ
น   เตฺวว   วคฺเคน   สงฺเฆน   ปวาเรตพฺพํ  ปวาเรยฺย  เจ  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๓๐.๑}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุํ  ตทหุปวารณาย  ราชาโน
คณฺหนฺติ     โจรา     คณฺหนฺติ    ธุตฺตา    คณฺหนฺติ    ภิกฺขุปจฺจตฺถิกา
คณฺหนฺติ   ฯ   เต   ภิกฺขุปจฺจตฺถิกา   ภิกฺขูหิ   เอวมสฺสุ  วจนียา  อิงฺฆ
ตุเมฺห    อายสฺมนฺโต   อิมํ   ภิกฺขุํ   มุหุตฺตํ   มุญฺจถ   ยาวายํ   ภิกฺขุ
ปวาเรตีติ  ฯ  เอวญฺเจตํ  ลเภถ  อิจฺเจตํ  กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ  เต
ภิกฺขุปจฺจตฺถิกา   ภิกฺขูหิ   เอวมสฺสุ   วจนียา  อิงฺฆ  ตุเมฺห  อายสฺมนฺโต
มุหุตฺตํ   เอกมนฺตํ  โหถ  ยาวายํ  ภิกฺขุ  ปวารณํ  เทตีติ  ฯ  เอวญฺเจตํ
ลเภถ   อิจฺเจตํ   กุสลํ   โน  เจ  ลเภถ  เต  ภิกฺขุปจฺจตฺถิกา  ภิกฺขูหิ
เอวมสฺสุ   วจนียา   อิงฺฆ   ตุเมฺห   อายสฺมนฺโต   อิมํ   ภิกฺขุํ  มุหุตฺตํ
นิสฺสีมํ   เนถ  ยาว  สงฺโฆ  ปวาเรตีติ  ฯ  เอวญฺเจตํ  ลเภถ  อิจฺเจตํ
กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ  น  เตฺวว วคฺเคน สงฺเฆน ปวาเรตพฺพํ ปวาเรยฺย
เจ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๒๓๑]   เตน  โข  ปน สมเยน อญฺญตรสฺมึ อาวาเส ตทหุปวารณาย
ปญฺจ   ภิกฺขู   วิหรนฺติ   ฯ   อถโข  เตสํ  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  ภควตา
ปญฺญตฺตํ   สงฺเฆน   ปวาเรตพฺพนฺติ   มยญฺจมฺห   ปญฺจ   ชนา   กถํ  นุ
โข   อเมฺหหิ   ปวาเรตพฺพนฺติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว  ปญฺจนฺนํ  สงฺเฆน  ๑-  ปวาเรตุนฺติ  ฯ  เตน  โข
ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส   ตทหุปวารณาย  จตฺตาโร  ภิกฺขู
วิหรนฺติ   ฯ   อถโข   เตสํ   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   ภควตา  อนุญฺญาตํ
ปญฺจนฺนํ   สงฺเฆน   ปวาเรตุํ   มยญฺจมฺห  จตฺตาโร  ชนา  กถํ  นุ  โข
อเมฺหหิ    ปวาเรตพฺพนฺติ    ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   จตุนฺนํ   อญฺญมญฺญํ   ปวาเรตุํ   ฯ  เอวญฺจ  ปน
ภิกฺขเว   ปวาเรตพฺพํ   ฯ   พฺยตฺเตน   ภิกฺขุนา   ปฏิพเลน  เต  ภิกฺขู
ญาเปตพฺพา
     {๒๓๑.๑}   สุณนฺตุ   เม   อายสฺมนฺโต   อชฺช   ปวารณา   ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สงฺเฆ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
ยทายสฺมนฺตานํ ปตฺตกลฺลํ มยํ อญฺญมญฺญํ ปวาเรยฺยามาติ ฯ
     {๒๓๑.๒}   เถเรน  ภิกฺขุนา  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ  กริตฺวา อุกฺกุฏิกํ
นิสีทิตฺวา   อญฺชลึ   ปคฺคเหตฺวา   เต   ภิกฺขู   เอวมสฺสุ  วจนียา  อหํ
อาวุโส   อายสฺมนฺเต   ปวาเรมิ  ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา  ปริสงฺกาย
วา   วทนฺตุ  มํ  อายสฺมนฺโต  อนุกมฺปํ  อุปาทาย  ปสฺสนฺโต  ปฏิกริสฺสามิ
ทุติยมฺปิ   อาวุโส   อายสฺมนฺเต   ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา
ปริสงฺกาย    วา    วทนฺตุ    มํ    อายสฺมนฺโต   อนุกมฺปํ   อุปาทาย
ปสฺสนฺโต    ปฏิกริสฺสามิ    ตติยมฺปิ   อาวุโส   อายสฺมนฺเต   ปวาเรมิ
ทิฏฺเฐน   วา   สุเตน   วา   ปริสงฺกาย  วา  วทนฺตุ  มํ  อายสฺมนฺโต
อนุกมฺปํ อุปาทาย ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามีติ ฯ
     {๒๓๑.๓}   นวเกน   ภิกฺขุนา   เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา
อุกฺกุฏิกํ    นิสีทิตฺวา    อญฺชลึ    ปคฺคเหตฺวา   เต   ภิกฺขู   เอวมสฺสุ
วจนียา   อหํ   ภนฺเต   อายสฺมนฺเต   ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน
วา   ปริสงฺกาย   วา   วทนฺตุ   มํ   อายสฺมนฺโต   อนุกมฺปํ  อุปาทาย
ปสฺสนฺโต    ปฏิกริสฺสามิ    ทุติยมฺปิ    ภนฺเต   อายสฺมนฺเต   ปวาเรมิ
ทิฏฺเฐน   วา   สุเตน   วา   ปริสงฺกาย  วา  วทนฺตุ  มํ  อายสฺมนฺโต
อนุกมฺปํ     อุปาทาย    ปสฺสนฺโต    ปฏิกริสฺสามิ    ตติยมฺปิ    ภนฺเต
อายสฺมนฺเต   ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน   วา   สุเตน   วา  ปริสงฺกาย  วา
วทนฺตุ มํ อายสฺมนฺโต อนุกมฺปํ อุปาทาย ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามีติ ฯ
     {๒๓๑.๔}   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส
ตทหุปวารณาย     ตโย     ภิกฺขู    วิหรนฺติ    ฯ    อถโข    เตสํ
ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   ภควตา   อนุญฺญาตํ   ปญฺจนฺนํ   สงฺเฆน  ปวาเรตุํ
จตุนฺนํ    อญฺญมญฺญํ    ปวาเรตุํ    มยญฺจมฺห   ตโย   ชนา   กถํ   นุ
โข   อเมฺหหิ   ปวาเรตพฺพนฺติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ    ภิกฺขเว    ติณฺณนฺนํ   อญฺญมญฺญํ   ปวาเรตุํ   ฯ   เอวญฺจ
ปน   ภิกฺขเว   ปวาเรตพฺพํ   ฯ   พฺยตฺเตน   ภิกฺขุนา   ปฏิพเลน  เต
ภิกฺขู ญาเปตพฺพา
     {๒๓๑.๕}   สุณนฺตุ   เม   อายสฺมนฺตา   อชฺช   ปวารณา   ฯ
ยทายสฺมนฺตานํ ปตฺตกลฺลํ มยํ อญฺญมญฺญํ ปวาเรยฺยามาติ ฯ
     {๒๓๑.๖}   เถเรน  ภิกฺขุนา  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ  กริตฺวา อุกฺกุฏิกํ
นิสีทิตฺวา   อญฺชลึ   ปคฺคเหตฺวา   เต   ภิกฺขู   เอวมสฺสุ  วจนียา  อหํ
อาวุโส  อายสฺมนฺเต  ปวาเรมิ  ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา ปริสงฺกาย วา
วทนฺตุ   มํ   อายสฺมนฺตา   อนุกมฺปํ   อุปาทาย   ปสฺสนฺโต  ปฏิกริสฺสามิ
ทุติยมฺปิ   อาวุโส   อายสฺมนฺเต   ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา
ปริสงฺกาย    วา    วทนฺตุ    มํ    อายสฺมนฺตา   อนุกมฺปํ   อุปาทาย
ปสฺสนฺโต    ปฏิกริสฺสามิ    ตติยมฺปิ   อาวุโส   อายสฺมนฺเต   ปวาเรมิ
ทิฏฺเฐน   วา   สุเตน   วา   ปริสงฺกาย  วา  วทนฺตุ  มํ  อายสฺมนฺตา
อนุกมฺปํ อุปาทาย ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามีติ ฯ
     {๒๓๑.๗}   นวเกน   ภิกฺขุนา   เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา
อุกฺกุฏิกํ    นิสีทิตฺวา    อญฺชลึ    ปคฺคเหตฺวา   เต   ภิกฺขู   เอวมสฺสุ
วจนียา    อหํ    ภนฺเต    อายสฺมนฺเต    ปวาเรมิ    ทิฏฺเฐน   วา
สุเตน     วา     ปริสงฺกาย     วา    วทนฺตุ    มํ    อายสฺมนฺตา
อนุกมฺปํ     อุปาทาย    ปสฺสนฺโต    ปฏิกริสฺสามิ    ทุติยมฺปิ    ภนฺเต
อายสฺมนฺเต   ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน   วา   สุเตน   วา  ปริสงฺกาย  วา
วทนฺตุ   มํ   อายสฺมนฺตา   อนุกมฺปํ   อุปาทาย   ปสฺสนฺโต  ปฏิกริสฺสามิ
ตติยมฺปิ   ภนฺเต   อายสฺมนฺเต   ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน   วา  สุเตน  วา
ปริสงฺกาย    วา    วทนฺตุ    มํ    อายสฺมนฺตา   อนุกมฺปํ   อุปาทาย
ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามีติ ฯ
     {๒๓๑.๘}   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส
ตทหุปวารณาย   เทฺว   ภิกฺขู  วิหรนฺติ  อถโข  เตสํ  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ
ภควตา   อนุญฺญาตํ   ปญฺจนฺนํ   สงฺเฆน   ปวาเรตุํ   จตุนฺนํ   อญฺญมญฺญํ
ปวาเรตุํ    ติณฺณนฺนํ    อญฺญมญฺญํ   ปวาเรตุํ   มยญฺจมฺห   เทฺว   ชนา
กถํ  นุ  โข  อเมฺหหิ  ปวาเรตพฺพนฺติ  ฯ  ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ทฺวินฺนํ   อญฺญมญฺญํ   ปวาเรตุํ   ฯ  เอวญฺจ  ปน
ภิกฺขเว  ปวาเรตพฺพํ  ฯ  เถเรน  ภิกฺขุนา  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ  กริตฺวา
อุกฺกุฏิกํ   นิสีทิตฺวา  อญฺชลึ  ปคฺคเหตฺวา  นโว  ภิกฺขุ  เอวมสฺส  วจนีโย
อหํ  อาวุโส  อายสฺมนฺตํ  ปวาเรมิ  ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา ปริสงฺกาย
วา   วทตุ   มํ   อายสฺมา   อนุกมฺปํ  อุปาทาย  ปสฺสนฺโต  ปฏิกริสฺสามิ
ทุติยมฺปิ   อาวุโส   อายสฺมนฺตํ   ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน   วา  สุเตน  วา
ปริสงฺกาย   วา   วทตุ   มํ   อายสฺมา   อนุกมฺปํ  อุปาทาย  ปสฺสนฺโต
ปฏิกริสฺสามิ    ตติยมฺปิ    อาวุโส    อายสฺมนฺตํ    ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน
วา   สุเตน   วา   ปริสงฺกาย   วา   วทตุ   มํ   อายสฺมา  อนุกมฺปํ
อุปาทาย ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามีติ ฯ
     {๒๓๑.๙}   นวเกน  ภิกฺขุนา  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ  กริตฺวา อุกฺกุฏิกํ
นิสีทิตฺวา    อญฺชลึ   ปคฺคเหตฺวา   เถโร   ภิกฺขุ   เอวมสฺส   วจนีโย
อหํ  ภนฺเต  อายสฺมนฺตํ  ปวาเรมิ  ทิฏฺเฐน  วา  สุเตน  วา  ปริสงฺกาย
วา   วทตุ   มํ   อายสฺมา   อนุกมฺปํ  อุปาทาย  ปสฺสนฺโต  ปฏิกริสฺสามิ
ทุติยมฺปิ   ภนฺเต   อายสฺมนฺตํ   ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน   วา   สุเตน  วา
ปริสงฺกาย   วา   วทตุ   มํ   อายสฺมา   อนุกมฺปํ  อุปาทาย  ปสฺสนฺโต
ปฏิกริสฺสามิ   ตติยมฺปิ   ภนฺเต   อายสฺมนฺตํ   ปวาเรมิ   ทิฏฺเฐน   วา
สุเตน   วา   ปริสงฺกาย   วา  วทตุ  มํ  อายสฺมา  อนุกมฺปํ  อุปาทาย
ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสามีติ ฯ
     {๒๓๑.๑๐}   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส
ตทหุปวารณาย   เอโก   ภิกฺขุ   วิหรติ   ฯ   อถโข   ตสฺส   ภิกฺขุโน
เอตทโหสิ     ภควตา    อนุญฺญาตํ    ปญฺจนฺนํ    สงฺเฆน    ปวาเรตุํ
จตุนฺนํ     อญฺญมญฺญํ     ปวาเรตุํ    ติณฺณนฺนํ    อญฺญมญฺญํ    ปวาเรตุํ
ทฺวินฺนํ    อญฺญมญฺญํ    ปวาเรตุํ   อหญฺจมฺหิ   เอกโก   กถํ   นุ   โข
มยา ปวาเรตพฺพนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๒๓๑.๑๑}   อิธ    ปน    ภิกฺขเว    อญฺญตรสฺมึ    อาวาเส
ตทหุปวารณาย   เอโก   ภิกฺขุ   วิหรติ   ฯ   เตน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา
ยตฺถ    ภิกฺขู    ปฏิกฺกมนฺติ    อุปฏฺฐานสาลาย    วา   มณฺฑเป   วา
รุกฺขมูเล    วา    โส    เทโส    สมฺมชฺชิตฺวา   ปานียํ   ปริโภชนียํ
อุปฏฺฐาเปตฺวา   อาสนํ   ปญฺญาเปตฺวา   ปทีปํ   กตฺวา   นิสีทิตพฺพํ   ฯ
สเจ   อญฺเญ   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ   เตหิ  สทฺธึ  ปวาเรตพฺพํ  โน  เจ
อาคจฺฉนฺติ    อชฺช    เม    ปวารณาติ    อธิฏฺฐาตพฺพํ    โน    เจ
อธิฏฺฐเหยฺย    อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส    ฯ    ตตฺร    ภิกฺขเว    ยตฺถ
ปญฺจ    ภิกฺขู    วิหรนฺติ   น   เอกสฺส   ปวารณํ   อาหริตฺวา   จตูหิ
สงฺเฆน    ปวาเรตพฺพํ    ปวาเรยฺยุํ    เจ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ
ตตฺร   ภิกฺขเว   ยตฺถ   จตฺตาโร  ภิกฺขู  วิหรนฺติ  น  เอกสฺส  ปวารณํ
อาหริตฺวา   ตีหิ   อญฺญมญฺญํ   ปวาเรตพฺพํ   ปวาเรยฺยุํ   เจ   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส   ฯ   ตตฺร  ภิกฺขเว  ยตฺถ  ตโย  ภิกฺขู  วิหรนฺติ  น  เอกสฺส
ปวารณํ    อาหริตฺวา    ทฺวีหิ    อญฺญมญฺญํ    ปวาเรตพฺพํ   ปวาเรยฺยุํ
เจ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว   ยตฺถ   เทฺว   ภิกฺขู
วิหรนฺติ    น   เอกสฺส   ปวารณํ   อาหริตฺวา   เอเกน   อธิฏฺฐาตพฺพํ
อธิฏฺฐเหยฺย เจ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๒๓๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  ตทหุปวารณาย
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   โหติ   ฯ   อถโข   ตสฺส   ภิกฺขุโน   เอตทโหสิ
ภควตา    ปญฺญตฺตํ    น    สาปตฺติเกน    ปวาเรตพฺพนฺติ    อหญฺจมฺหิ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   กถํ   นุ   โข  มยา  ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๒๓๒.๑}   อิธ    ปน    ภิกฺขเว    ตทหุปวารณาย   อาปตฺตึ
อาปนฺโน   โหติ  ฯ  เตน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  เอกํ  ภิกฺขุํ  อุปสงฺกมิตฺวา
เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   อุกฺกุฏิกํ  นิสีทิตฺวา  อญฺชลึ  ปคฺคเหตฺวา
เอวมสฺส    วจนีโย   อหํ   อาวุโส   อิตฺถนฺนามํ   อาปตฺตึ   อาปนฺโน
ตํ   ปฏิเทเสมีติ   ฯ  เตน  วตฺตพฺโพ  ปสฺสสีติ  ฯ  อาม  ปสฺสามีติ  ฯ
อายตึ สํวเรยฺยาสีติ ฯ
     {๒๓๒.๒}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ตทหุปวารณาย  อาปตฺติยา
เวมติโก    โหติ    ฯ    เตน    ภิกฺขเว    ภิกฺขุนา   เอกํ   ภิกฺขุํ
อุปสงฺกมิตฺวา    เอกํสํ    อุตฺตราสงฺคํ    กริตฺวา   อุกฺกุฏิกํ   นิสีทิตฺวา
อญฺชลึ   ปคฺคเหตฺวา   เอวมสฺส   วจนีโย   อหํ  อาวุโส  อิตฺถนฺนามาย
อาปตฺติยา     เวมติโก     ยทา    นิพฺเพมติโก    ภวิสฺสามิ    ตทา
ตํ    อาปตฺตึ   ปฏิกริสฺสามีติ   วตฺวา   ปวาเรตพฺพํ   ฯ   น   เตฺวว
ตปฺปจฺจยา ปวารณาย อนฺตราโย กาตพฺโพติ ฯ
     {๒๓๒.๓}   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ ปวารยมาโน
อาปตฺตึ   สรติ  ฯ  อถโข  ตสฺส  ภิกฺขุโน  เอตทโหสิ  ภควตา  ปญฺญตฺตํ
น   สาปตฺติเกน   ปวาเรตพฺพนฺติ   อหญฺจมฺหิ   อาปตฺตึ   อาปนฺโน  กถํ
นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๒๓๒.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ปวารยมาโน อาปตฺตึ สรติ ฯ
เตน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  สามนฺโต  ภิกฺขุ  เอวมสฺส  วจนีโย  อหํ อาวุโส
อิตฺถนฺนามํ    อาปตฺตึ    อาปนฺโน    อิโต   วุฏฺฐหิตฺวา   ตํ   อาปตฺตึ
ปฏิกริสฺสามีติ  วตฺวา  ปวาเรตพฺพํ  ฯ  น  เตฺวว  ตปฺปจฺจยา  ปวารณาย
อนฺตราโย กาตพฺโพ ฯ
     {๒๓๒.๕}   อิธ  ปน ภิกฺขเว ภิกฺขุ ปวารยมาโน อาปตฺติยา เวมติโก
โหติ  ฯ  เตน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  สามนฺโต  ภิกฺขุ  เอวมสฺส วจนีโย อหํ
อาวุโส    อิตฺถนฺนามาย    อาปตฺติยา   เวมติโก   ยทา   นิพฺเพมติโก
ภวิสฺสามิ   ตทา   ตํ   อาปตฺตึ   ปฏิกริสฺสามีติ  วตฺวา  ปวาเรตพฺพํ  ฯ
น   เตฺวว   ตปฺปจฺจยา   ปวารณาย   อนฺตราโย  กาตพฺโพติ  ฯ  เตน
โข    ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส   ตทหุปวารณาย   สพฺโพ
สงฺโฆ    สภาคํ    อาปตฺตึ    อาปนฺโน    โหติ   ฯ   อถโข   เตสํ
ภิกฺขูนํ    เอตทโหสิ    ภควตา    ปญฺญตฺตํ    น    สภาคา   อาปตฺติ
เทเสตพฺพา     น    สภาคา    อาปตฺติ    ปฏิคฺคเหตพฺพาติ    อยญฺจ
สพฺโพ   สงฺโฆ   สภาคํ   อาปตฺตึ   อาปนฺโน   กถํ   นุ  โข  อมฺเหหิ
ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๒๓๒.๖}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สพฺโพ  สงฺโฆ  สภาคํ  อาปตฺตึ  อาปนฺโน  โหติ  ฯ  เตหิ ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ
เอโก   ภิกฺขุ   สมนฺตา   อาวาสา  สชฺชุกํ  ปาเหตพฺโพ  คจฺฉาวุโส  ตํ
อาปตฺตึ    ปฏิกริตฺวา    อาคจฺฉ   มยํ   เต   สนฺติเก   ตํ   อาปตฺตึ
ปฏิกริสฺสามาติ   ฯ  เอวญฺเจตํ  ลเภถ  อิจฺเจตํ  กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ
พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๒๓๒.๗}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  อยํ  สพฺโพ  สงฺโฆ สภาคํ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   ยทา   อญฺญํ   ภิกฺขุํ   สุทฺธํ  อนาปตฺติกํ  ปสฺสิสฺสติ
ตทา   ตสฺส  สนฺติเก  ตํ  อาปตฺตึ  ปฏิกริสฺสตีติ  ปตฺวา  ปวาเรตพฺพํ  ฯ
น เตฺวว ตปฺปจฺจยา ปวารณาย อนฺตราโย กาตพฺโพ ฯ
     {๒๓๒.๘}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สพฺโพ  สงฺโฆ  สภาคาย  อาปตฺติยา  เวมติโก  โหติ  พฺยตฺเตน  ภิกฺขุนา
ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๒๓๒.๙}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  อยํ สพฺโพ สงฺโฆ สภาคาย
อาปตฺติยา   เวมติโก   ยทา   นิพฺเพมติโก  ภวิสฺสติ  ตทา  ตํ  อาปตฺตึ
ปฏิกริสฺสตีติ   วตฺวา  ปวาเรตพฺพํ  ฯ  น  เตฺวว  ตปฺปจฺจยา  ปวารณาย
อนฺตราโย กาตพฺโพติ ฯ
                             ปฐมภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๒๓๓]   เตน    โข   ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส
ตทหุปวารณาย    สมฺพหุลา    อาวาสิกา    ภิกฺขู    สนฺนิปตึสุ    ปญฺจ
วา   อติเรกา   วา   ฯ  เต  น  ชานึสุ  อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู
อนาคตาติ   ฯ   เต   ธมฺมสญฺญิโน   วินยสญฺญิโน  วคฺคา  สมคฺคสญฺญิโน
ปวาเรสุํ   ฯ  เตหิ  ปวาริยมาเน  อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉึสุ
พหุตรา ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๒๓๓.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   ปวาเรนฺติ   ฯ
เตหิ   ปวาริยมาเน  อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  พหุตรา  ฯ
เตหิ ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ ปุน ปวาเรตพฺพํ ปวาริตานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๓๓.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา ฯ เต
น  ชานนฺติ  อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต ธมฺมสญฺญิโน
วินยสญฺญิโน   วคฺคา   สมคฺคสญฺญิโน  ปวาเรนฺติ  ฯ  เตหิ  ปวาริยมาเน
อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  สมสมา  ฯ  ปวาริตา สุปฺปวาริตา
อวเสเสหิ ปวาเรตพฺพํ ปวาริตานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๓๓.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา      อาวาสิกา      ภิกฺขู     สนฺนิปตนฺติ     ปญฺจ     วา
อติเรกา   วา   ฯ   เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู
อนาคตาติ   ฯ   เต   ธมฺมสญฺญิโน   วินยสญฺญิโน  วคฺคา  สมคฺคสญฺญิโน
ปวาเรนฺติ    ฯ    เตหิ   ปวาริยมาเน   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู
อาคจฺฉนฺติ  โถกตรา  ฯ  ปวาริตา  สุปฺปวาริตา  อวเสเสหิ  ปวาเรตพฺพํ
ปวาริตานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๓๓.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา ฯ เต
น  ชานนฺติ  อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต ธมฺมสญฺญิโน
วินยสญฺญิโน   วคฺคา   สมคฺคสญฺญิโน  ปวาเรนฺติ  ฯ  เตหิ  ปวาริตมตฺเต
อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  พหุตรา  ฯ  เตหิ  ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ
ปุน   ปวาเรตพฺพํ   ปวาริตานํ   อนาปตฺติ   ฯเปฯ  อถญฺเญ  อาวาสิกา
ภิกฺขู    อาคจฺฉนฺติ   สมสมา  ฯ  ปวาริตา  สุปฺปวาริตา  เตสํ  สนฺติเก
ปวาเรตพฺพํ   ปวาริตานํ   อนาปตฺติ   ฯเปฯ  อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู
อาคจฺฉนฺติ  โถกตรา  ฯ  ปวาริตา  สุปฺปวาริตา เตสํ สนฺติเก ปวาเรตพฺพํ
ปวาริตานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๓๓.๕}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   ปวาเรนฺติ   ฯ
เตหิ   ปวาริตมตฺเต   อวุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู
อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯ   เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปุน  ปวาเรตพฺพํ
ปวาริตานํ   อนาปตฺติ   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
สมสมา    ฯเปฯ    โถกตรา    ฯ    ปวาริตา   สุปฺปวาริตา   เตสํ
สนฺติเก ปวาเรตพฺพํ ปวาริตานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๓๓.๖}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   ปวาเรนฺติ   ฯ
เตหิ   ปวาริตมตฺเต  เอกจฺจาย  วุฏฺฐิตาย  ปริสาย  อถญฺเญ  อาวาสิกา
ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ  พหุตรา  ฯ  เตหิ  ภิกฺขเว  ภิกฺขูหิ  ปุน  ปวาเรตพฺพํ
ปวาริตานํ   อนาปตฺติ   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
สมสมา   ฯเปฯ   โถกตรา   ฯ  ปวาริตา  สุปฺปวาริตา  เตสํ  สนฺติเก
ปวาเรตพฺพํ ปวาริตานํ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๓๓.๗}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต   น   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต
ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   ปวาเรนฺติ   ฯ
เตหิ   ปวาริตมตฺเต   สพฺพาย   วุฏฺฐิตาย  ปริสาย  อถญฺเญ  อาวาสิกา
ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ  พหุตรา  ฯ  เตหิ  ภิกฺขเว  ภิกฺขูหิ  ปุน  ปวาเรตพฺพํ
ปวาริตานํ   อนาปตฺติ   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
สมสมา   ฯเปฯ   โถกตรา   ฯ  ปวาริตา  สุปฺปวาริตา  เตสํ  สนฺติเก
ปวาเรตพฺพํ ปวาริตานํ อนาปตฺติ ฯ
                           อนาปตฺติปณฺณรสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๒๓๔]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต    ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนาคตาติ   ฯ   เต
ธมฺมสญฺญิโน    วินยสญฺญิโน    วคฺคา    สมคฺคสญฺญิโน   ปวาเรนฺติ   ฯ
เตหิ   ปวาริยมาเน  อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  พหุตรา  ฯ
เตหิ    ภิกฺขเว    ภิกฺขูหิ    ปุน   ปวาเรตพฺพํ   ปวาริตานํ   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส  ฯเปฯ  อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  สมสมา  ฯเปฯ
โถกตรา    ฯ    ปวาริตา    สุปฺปวาริตา    อวเสเสหิ   ปวาเรตพฺพํ
ปวาริตานํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๓๔.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา  อาวาสิกา  ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา ฯ เต
ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต  ธมฺมสญฺญิโน
วินยสญฺญิโน   วคฺคา   สมคฺคสญฺญิโน  ปวาเรนฺติ  ฯ  เตหิ  ปวาริตมตฺเต
ฯเปฯ   อวุฏฺฐิตาย   ปริสาย   เอกจฺจาย   วุฏฺฐิตาย  ปริสาย  สพฺพาย
วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ  พหุตรา
ฯเปฯ  สมสมา  ฯเปฯ  โถกตรา  ฯ  ปวาริตา สุปฺปวาริตา เตสํ สนฺติเก
ปวาเรตพฺพํ ปวาริตานํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
                         วคฺคาสมคฺคสญฺญิปณฺณรสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๒๓๕]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต   ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต  กปฺปติ
นุ  โข  อมฺหากํ  ปวาเรตุํ  น  นุ  โข  กปฺปตีติ  เวมติกา ปวาเรนฺติ ฯ
เตหิ   ปวาริยมาเน  อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  พหุตรา  ฯ
เตหิ    ภิกฺขเว    ภิกฺขูหิ    ปุน   ปวาเรตพฺพํ   ปวาริตานํ   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส  ฯเปฯ  อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ  สมสมา  ฯเปฯ
โถกตรา    ฯ    ปวาริตา    สุปฺปวาริตา    อวเสเสหิ   ปวาเรตพฺพํ
ปวาริตานํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๓๕.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต  ชานนฺติ  อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต  กปฺปติ นุ
โข  อมฺหากํ  ปวาเรตุํ  น  นุ  โข  กปฺปตีติ เวมติกา ปวาเรนฺติ ฯ เตหิ
ปวาริตมตฺเต    ฯเปฯ    อวุฏฺฐิตาย   ปริสาย   เอกจฺจาย   วุฏฺฐิตาย
ปริสาย    สพฺพาย   วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู
อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯเปฯ   สมสมา  ฯเปฯ  โถกตรา  ฯ  ปวาริตา
สุปฺปวาริตา เตสํ สนฺติเก ปวาเรตพฺพํ ปวาริตานํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
                           เวมติกปณฺณรสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๒๓๖]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต    ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนาคตาติ   ฯ   เต
กปฺปเตว   อมฺหากํ   ปวาเรตุํ  นมฺหากํ  ๑-  น  กปฺปตีติ  กุกฺกุจฺจปกตา
ปวาเรนฺติ  ฯ  เตหิ  ปวาริยมาเน  อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู อาคจฺฉนฺติ
พหุตรา   ฯ   เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปุน   ปวาเรตพฺพํ  ปวาริตานํ
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ
สมสมา   ฯเปฯ   โถกตรา   ฯ   ปวาริตา   สุปฺปวาริตา   อวเสเสหิ
ปวาเรตพฺพํ ปวาริตานํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๒๓๖.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต  ชานนฺติ  อตฺถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนาคตาติ  ฯ  เต  กปฺปเตว
อมฺหากํ   ปวาเรตุํ   นมฺหากํ  น  กปฺปตีติ  กุกฺกุจฺจปกตา  ปวาเรนฺติ  ฯ
เตหิ   ปวาริตมตฺเต   ฯเปฯ  อวุฏฺฐิตาย  ปริสาย  เอกจฺจาย  วุฏฺฐิตาย
ปริสาย    สพฺพาย   วุฏฺฐิตาย   ปริสาย   อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู
อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯเปฯ   สมสมา  ฯเปฯ  โถกตรา  ฯ  ปวาริตา
สุปฺปวาริตา เตสํ สนฺติเก ปวาเรตพฺพํ ปวาริตานํ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
                          กุกฺกุจฺจปกตปณฺณรสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๒๓๗]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต    ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนาคตาติ   ฯ   เต
นสฺสนฺเตเต    วินสฺสนฺเตเต    โก   เตหิ   อตฺโถติ   เภทปุเรกฺขารา
ปวาเรนฺติ  ฯ  เตหิ  ปวาริยมาเน  อถญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู อาคจฺฉนฺติ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. นามฺหากํ ฯ เอวมุปริ ฯ
พหุตรา   ฯ   เตหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปุน   ปวาเรตพฺพํ  ปวาริตานํ
อาปตฺติ   ถุลฺลจฺจยสฺส   ฯเปฯ   อถญฺเญ   อาวาสิกา  ภิกฺขู  อาคจฺฉนฺติ
สมสมา   ฯเปฯ   โถกตรา   ฯ   ปวาริตา   สุปฺปวาริตา   อวเสเสหิ
ปวาเรตพฺพํ ปวาริตานํ อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
     {๒๓๗.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต    ชานนฺติ   อตฺถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนาคตาติ   ฯ   เต
นสฺสนฺเตเต    วินสฺสนฺเตเต    โก   เตหิ   อตฺโถติ   เภทปุเรกฺขารา
ปวาเรนฺติ    ฯ   เตหิ   ปวาริตมตฺเต   ฯเปฯ   อวุฏฺฐิตาย   ปริสาย
เอกจฺจาย     วุฏฺฐิตาย    ปริสาย    สพฺพาย    วุฏฺฐิตาย    ปริสาย
อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ   พหุตรา   ฯ  เตหิ  ภิกฺขเว
ภิกฺขูหิ   ปุน   ปวาเรตพฺพํ   ปวาริตานํ   อาปตฺติ   ถุลฺลจฺจยสฺส  ฯเปฯ
อถญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อาคจฺฉนฺติ  สมสมา  ฯเปฯ  โถกตรา  ฯ
ปวาริตา    สุปฺปวาริตา    เตสํ    สนฺติเก   ปวาเรตพฺพํ   ปวาริตานํ
อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
                        เภทปุเรกฺขารปณฺณรสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๒๓๘]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  ตทหุปวารณาย
สมฺพหุลา   อาวาสิกา   ภิกฺขู  สนฺนิปตนฺติ  ปญฺจ  วา  อติเรกา  วา  ฯ
เต   ๑-  น  ชานนฺติ  อญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนฺโตสีมํ  โอกฺกมนฺตีติ
ฯเปฯ   เต   ๒-   น   ชานนฺติ   อญฺเญ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  อนฺโตสีมํ
โอกฺกนฺตาติ   ฯเปฯ   เต   ๓-  น  ปสฺสนฺติ  อญฺเญ  อาวาสิเก  ภิกฺขู
@เชิงอรรถ: ๑-๒-๓ ยุ. เต ชานนฺติ ฯ
อนฺโตสีมํ   โอกฺกมนฺเต   ฯเปฯ   เต   น  ปสฺสนฺติ  อญฺเญ  อาวาสิเก
ภิกฺขู    อนฺโตสีมํ    โอกฺกนฺเต    ฯเปฯ   เต   น   สุณนฺติ   อญฺเญ
อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนฺโตสีมํ   โอกฺกมนฺตีติ   ฯเปฯ   เต   น  สุณนฺติ
อญฺเญ   อาวาสิกา   ภิกฺขู   อนฺโตสีมํ   โอกฺกนฺตาติ   ฯ   อาวาสิเกน
อาวาสิกา     เอกสตปญฺจสตฺตติติกนยโต     อาวาสิเกน     อาคนฺตุกา
อาคนฺตุเกน   อาวาสิกา   อาคนฺตุเกน   อาคนฺตุกา  ๑-  เปยฺยาลมุเขน
สตฺต ติกสตานิ โหนฺติ ฯ
     [๒๓๙]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาวาสิกานํ  ภิกฺขูนํ  จาตุทฺทโส  โหติ
อาคนฺตุกานํ  ปณฺณรโส  ฯ  สเจ  อาวาสิกา  พหุตรา  โหนฺติ อาคนฺตุเกหิ
อาวาสิกานํ   อนุวตฺติตพฺพํ   ฯ   สเจ   สมสมา   โหนฺติ   อาคนฺตุเกหิ
อาวาสิกานํ    อนุวตฺติตพฺพํ   ฯ   สเจ   อาคนฺตุกา   พหุตรา   โหนฺติ
อาวาสิเกหิ อาคนฺตุกานํ อนุวตฺติตพฺพํ ฯ
     {๒๓๙.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาวาสิกานํ  ภิกฺขูนํ  ปณฺณรโส โหติ
อาคนฺตุกานํ    จาตุทฺทโส    ฯ   สเจ   อาวาสิกา   พหุตรา   โหนฺติ
อาคนฺตุเกหิ   อาวาสิกานํ   อนุวตฺติตพฺพํ   ฯ   สเจ   สมสมา   โหนฺติ
อาคนฺตุเกหิ    อาวาสิกานํ    อนุวตฺติตพฺพํ    ฯ    สเจ    อาคนฺตุกา
พหุตรา โหนฺติ อาวาสิเกหิ อาคนฺตุกานํ อนุวตฺติตพฺพํ ฯ
     {๒๓๙.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาวาสิกานํ  ภิกฺขูนํ  ปาฏิปโท โหติ
อาคนฺตุกานํ    ปณฺณรโส    ฯ    สเจ   อาวาสิกา   พหุตรา   โหนฺติ
อาวาสิเกหิ   อาคนฺตุกานํ   นากามา   ทาตพฺพา   สามคฺคี  อาคนฺตุเกหิ
นิสฺสีมํ   คนฺตฺวา   ปวาเรตพฺพํ   ฯ  สเจ  สมสมา  โหนฺติ  อาวาสิเกหิ
อาคนฺตุกานํ    นากามา    ทาตพฺพา    สามคฺคี   อาคนฺตุเกหิ   นิสฺสีมํ
คนฺตฺวา  ปวาเรตพฺพํ  ฯ  สเจ  อาคนฺตุกา  พหุตรา  โหนฺติ  อาวาสิเกหิ
อาคนฺตุกานํ สามคฺคี วา ทาตพฺพา นิสฺสีมํ วา คนฺตพฺพํ ฯ
     {๒๓๙.๓}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   อาวาสิกานํ  ภิกฺขูนํ  ปณฺณรโส
โหติ   อาคนฺตุกานํ   ปาฏิปโท   ฯ   สเจ  อาวาสิกา  พหุตรา  โหนฺติ
อาคนฺตุเกหิ    อาวาสิกานํ    สามคฺคี   วา   ทาตพฺพา   นิสฺสีมํ   วา
คนฺตพฺพํ    ฯ    สเจ    สมสมา   โหนฺติ   อาคนฺตุเกหิ   อาวาสิกานํ
สามคฺคี   วา   ทาตพฺพา   นิสฺสีมํ   วา  คนฺตพฺพํ  ฯ  สเจ  อาคนฺตุกา
พหุตรา    โหนฺติ    อาคนฺตุเกหิ    อาวาสิกานํ   นากามา   ทาตพฺพา
สามคฺคี อาวาสิเกหิ นิสฺสีมํ คนฺตฺวา ปวาเรตพฺพํ ฯ
     [๒๔๐]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู  ปสฺสนฺติ อาวาสิกานํ
ภิกฺขูนํ   อาวาสิกาการํ   อาวาสิกลิงฺคํ   อาวาสิกนิมิตฺตํ   อาวาสิกุทฺเทสํ
สุปญฺญตฺตํ    มญฺจปีฐํ    ภิสิพิมฺโพหนํ    ปานียํ    ปริโภชนียํ    สุปฏฺฐิตํ
ปริเวณํ   สุสมฺมฏฺฐํ   ฯ   ปสฺสิตฺวา   เวมติกา   โหนฺติ  อตฺถิ  นุ  โข
อาวาสิกา  ภิกฺขู  นตฺถิ  นุ  โขติ  ฯ  เต เวมติกา น วิจินนฺติ อวิจินิตฺวา
ปวาเรนฺติ    อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ
วิจินิตฺวา   น   ปสฺสนฺติ   อปสฺสิตฺวา   ปวาเรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯ  เต
เวมติกา   วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา   ปสฺสนฺติ  ปสฺสิตฺวา  เอกโต  ปวาเรนฺติ
อนาปตฺติ   ฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา  ปสฺสนฺติ  ปสฺสิตฺวา
ปาเฏกฺกํ        ปวาเรนฺติ        อาปตฺติ       ทุกฺกฏสฺส       ฯ
เต   เวมติกา   วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา   ปสฺสนฺติ   ปสฺสิตฺวา  นสฺสนฺเตเต
วินสฺสนฺเตเต    โก    เตหิ    อตฺโถติ   เภทปุเรกฺขารา   ปวาเรนฺติ
อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
     {๒๔๐.๑}   อิธ    ปน   ภิกฺขเว   อาคนฺตุกา   ภิกฺขู   สุณนฺติ
อาวาสิกานํ    ภิกฺขูนํ    อาวาสิกาการํ   อาวาสิกลิงฺคํ   อาวาสิกนิมิตฺตํ
อาวาสิกุทฺเทสํ    จงฺกมนฺตานํ    ปทสทฺทํ    สชฺฌายสทฺทํ   อุกฺกาสิตสทฺทํ
ขิปิตสทฺทํ  ฯ  สุตฺวา  เวมติกา  โหนฺติ  อตฺถิ  นุ  โข  อาวาสิกา  ภิกฺขู
นตฺถิ   นุ  โขติ  ฯ  เต  เวมติกา  น  วิจินนฺติ  อวิจินิตฺวา  ปวาเรนฺติ
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา  น
ปสฺสนฺติ    อปสฺสิตฺวา    ปวาเรนฺติ    อนาปตฺติ   ฯ   เต   เวมติกา
วิจินนฺติ     วิจินิตฺวา    ปสฺสนฺติ    ปสฺสิตฺวา    เอกโต    ปวาเรนฺติ
อนาปตฺติ   ฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา  ปสฺสนฺติ  ปสฺสิตฺวา
ปาเฏกฺกํ   ปวาเรนฺติ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  ฯ  เต  เวมติกา  วิจินนฺติ
วิจินิตฺวา    ปสฺสนฺติ    ปสฺสิตฺวา    นสฺสนฺเตเต    วินสฺสนฺเตเต   โก
เตหิ อตฺโถติ เภทปุเรกฺขารา ปวาเรนฺติ อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
     {๒๔๐.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาวาสิกา ภิกฺขู ปสฺสนฺติ อาคนฺตุกานํ
ภิกฺขูนํ   อาคนฺตุกาการํ   อาคนฺตุกลิงฺคํ   อาคนฺตุกนิมิตฺตํ   อาคนฺตุกุทฺเทสํ
อญฺญาตกํ    ปตฺตํ    อญฺญาตกํ    จีวรํ    อญฺญาตกํ   นิสีทนํ   ปาทานํ
โธตํ    อุทกนิสฺเสกํ    ฯ    ปสฺสิตฺวา    เวมติกา    โหนฺติ    อตฺถิ
นุ   โข   อาคนฺตุกา   ภิกฺขู   นตฺถิ   นุ   โขติ   ฯ   เต  เวมติกา
น   วิจินนฺติ   อวิจินิตฺวา   ปวาเรนฺติ   อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯเปฯ  เต
เวมติกา   วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา   น   ปสฺสนฺติ   อปสฺสิตฺวา   ปวาเรนฺติ
อนาปตฺติ   ฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา  ปสฺสนฺติ  ปสฺสิตฺวา
เอกโต   ปวาเรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯ  เต  เวมติกา  วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา
ปสฺสนฺติ    ปสฺสิตฺวา   ปาเฏกฺกํ   ปวาเรนฺติ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ
เต   เวมติกา   วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา   ปสฺสนฺติ   ปสฺสิตฺวา  นสฺสนฺเตเต
วินสฺสนฺเตเต    โก    เตหิ    อตฺโถติ   เภทปุเรกฺขารา   ปวาเรนฺติ
อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
     {๒๔๐.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาวาสิกา  ภิกฺขู สุณนฺติ อาคนฺตุกานํ
ภิกฺขูนํ   อาคนฺตุกาการํ   อาคนฺตุกลิงฺคํ   อาคนฺตุกนิมิตฺตํ   อาคนฺตุกุทฺเทสํ
อาคจฺฉนฺตานํ      ปทสทฺทํ      อุปาหนาปฺโปฐนสทฺทํ      อุกฺกาสิตสทฺทํ
ขิปิตสทฺทํ  ฯ  สุตฺวา  เวมติกา  โหนฺติ  อตฺถิ  นุ  โข  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู
นตฺถิ   นุ  โขติ  ฯ  เต  เวมติกา  น  วิจินนฺติ  อวิจินิตฺวา  ปวาเรนฺติ
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา  น
ปสฺสนฺติ   อปสฺสิตฺวา   ปวาเรนฺติ  อนาปตฺติ  ฯ  เต  เวมติกา  วิจินนฺติ
วิจินิตฺวา   ปสฺสนฺติ   ปสฺสิตฺวา   เอกโต  ปวาเรนฺติ  อนาปตฺติ  ฯ  เต
เวมติกา   วิจินนฺติ   วิจินิตฺวา  ปสฺสนฺติ  ปสฺสิตฺวา  ปาเฏกฺกํ  ปวาเรนฺติ
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   เต   เวมติกา   วิจินนฺติ  วิจินิตฺวา  ปสฺสนฺติ
ปสฺสิตฺวา  นสฺสนฺเตเต  วินสฺสนฺเตเต  โก  เตหิ  อตฺโถติ เภทปุเรกฺขารา
ปวาเรนฺติ อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส ฯ
     [๒๔๑]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว อาคนฺตุกา ภิกฺขู ปสฺสนฺติ อาวาสิเก ภิกฺขู
นานาสํวาสเก   ฯ   เต  สมานสํวาสกทิฏฺฐึ  ปฏิลภนฺติ  สมานสํวาสกทิฏฺฐึ
ปฏิลภิตฺวา   น   ปุจฺฉนฺติ   อปุจฺฉิตฺวา   เอกโต   ปวาเรนฺติ  อนาปตฺติ
ฯเปฯ   เต   ปุจฺฉนฺติ   ปุจฺฉิตฺวา   นาภิวิตรนฺติ  อนภิวิตริตฺวา  เอกโต
ปวาเรนฺติ    อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส    ฯ    เต    ปุจฺฉนฺติ   ปุจฺฉิตฺวา
นาภิวิตรนฺติ อนภิวิตริตฺวา ปาเฏกฺกํ ปวาเรนฺติ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๔๑.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู ปสฺสนฺติ อาวาสิเก
ภิกฺขู     สมานสํวาสเก    ฯ    เต    นานาสํวาสกทิฏฺฐึ    ปฏิลภนฺติ
นานาสํวาสกทิฏฺฐึ    ปฏิลภิตฺวา    น    ปุจฺฉนฺติ   อปุจฺฉิตฺวา   เอกโต
ปวาเรนฺติ    อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   เต   ปุจฺฉนฺติ   ปุจฺฉิตฺวา
อภิวิตรนฺติ   อภิวิตริตฺวา   ปาเฏกฺกํ   ปวาเรนฺติ  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯ
เต   ปุจฺฉนฺติ   ปุจฺฉิตฺวา   อภิวิตรนฺติ  อภิวิตริตฺวา  เอกโต  ปวาเรนฺติ
อนาปตฺติ   ฯ   เต   ปุจฺฉนฺติ   ปุจฺฉิตฺวา   นาภิวิตรนฺติ   อนภิวิตริตฺวา
ปาเฏกฺกํ ปวาเรนฺติ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๔๑.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อาวาสิกา  ภิกฺขู ปสฺสนฺติ อาคนฺตุเก
ภิกฺขู     นานาสํวาสเก    ฯ    เต    สมานสํวาสกทิฏฺฐึ    ปฏิลภนฺติ
สมานสํวาสกทิฏฺฐึ    ปฏิลภิตฺวา    น    ปุจฺฉนฺติ   อปุจฺฉิตฺวา   เอกโต
ปวาเรนฺติ   อนาปตฺติ   ฯเปฯ   เต   ปุจฺฉนฺติ   ปุจฺฉิตฺวา  นาภิวิตรนฺติ
อนภิวิตริตฺวา   เอกโต  ปวาเรนฺติ  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯ  เต  ปุจฺฉนฺติ
ปุจฺฉิตฺวา นาภิวิตรนฺติ อนภิวิตริตฺวา ปาเฏกฺกํ ปวาเรนฺติ อนาปตฺติ ฯ
     {๒๔๑.๓}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   อาวาสิกา   ภิกฺขู   ปสฺสนฺติ
อาคนฺตุเก    ภิกฺขู    สมานสํวาสเก    ฯ    เต    นานาสํวาสกทิฏฺฐึ
ปฏิลภนฺติ      นานาสํวาสกทิฏฺฐึ      ปฏิลภิตฺวา      น      ปุจฺฉนฺติ
อปุจฺฉิตฺวา    เอกโต   ปวาเรนฺติ   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯเปฯ   เต
ปุจฺฉนฺติ    ปุจฺฉิตฺวา   อภิวิตรนฺติ   อภิวิตริตฺวา   ปาเฏกฺกํ   ปวาเรนฺติ
อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส    ฯ    เต    ปุจฺฉนฺติ    ปุจฺฉิตฺวา   อภิวิตรนฺติ
อภิวิตริตฺวา เอกโต ปวาเรนฺติ อนาปตฺติ ฯ
     [๒๔๒]   น  ภิกฺขเว  ตทหุปวารณาย  สภิกฺขุกา  อาวาสา อภิกฺขุโก
อาวาโส   คนฺตพฺโพ   อญฺญตฺร   สงฺเฆน   อญฺญตฺร   อนฺตรายา  ฯ  น
ภิกฺขเว   ตทหุปวารณาย   สภิกฺขุกา   อาวาสา   อภิกฺขุโก   อนาวาโส
คนฺตพฺโพ อญฺญตฺร สงฺเฆน อญฺญตฺร อนฺตรายา ฯ
     {๒๔๒.๑}   น   ภิกฺขเว   ตทหุปวารณาย   สภิกฺขุกา   อาวาสา
อภิกฺขุโก   อาวาโส   วา  อนาวาโส  วา  คนฺตพฺโพ  อญฺญตฺร  สงฺเฆน
อญฺญตฺร    อนฺตรายา    ฯ   น   ภิกฺขเว   ตทหุปวารณาย   สภิกฺขุกา
อนาวาสา    อภิกฺขุโก    อาวาโส    คนฺตพฺโพ    อญฺญตฺร    สงฺเฆน
อญฺญตฺร    อนฺตรายา    ฯ   น   ภิกฺขเว   ตทหุปวารณาย   สภิกฺขุกา
อนาวาสา    อภิกฺขุโก    อนาวาโส    คนฺตพฺโพ    อญฺญตฺร   สงฺเฆน
อญฺญตฺร อนฺตรายา ฯ
     {๒๔๒.๒}   น   ภิกฺขเว   ตทหุปวารณาย   สภิกฺขุกา  อนาวาสา
อภิกฺขุโก   อาวาโส   วา  อนาวาโส  วา  คนฺตพฺโพ  อญฺญตฺร  สงฺเฆน
อญฺญตฺร  อนฺตรายา  ฯ  น  ภิกฺขเว  ตทหุปวารณาย  สภิกฺขุกา  อาวาสา
วา   อนาวาสา   วา  อภิกฺขุโก  อาวาโส  คนฺตพฺโพ  อญฺญตฺร  สงฺเฆน
อญฺญตฺร  อนฺตรายา  ฯ  น  ภิกฺขเว ตทหุปวารณาย สภิกฺขุกา อาวาสา วา
อนาวาสา  วา  อภิกฺขุโก  อนาวาโส  คนฺตพฺโพ  อญฺญตฺร สงฺเฆน อญฺญตฺร
อนฺตรายา ฯ
     {๒๔๒.๓}   น  ภิกฺขเว  ตทหุปวารณาย  สภิกฺขุกา  อาวาสา  วา
อนาวาสา   วา   อภิกฺขุโก   อาวาโส  วา  อนาวาโส  วา  คนฺตพฺโพ
อญฺญตฺร   สงฺเฆน   อญฺญตฺร  อนฺตรายา  ฯ  น  ภิกฺขเว  ตทหุปวารณาย
สภิกฺขุกา   อาวาสา   สภิกฺขุโก   อาวาโส   คนฺตพฺโพ   ยตฺถสฺสุ  ภิกฺขู
นานาสํวาสกา   อญฺญตฺร   สงฺเฆน  อญฺญตฺร  อนฺตรายา  ฯ  น  ภิกฺขเว
ตทหุปวารณาย   สภิกฺขุกา   อาวาสา   สภิกฺขุโก   อนาวาโส  คนฺตพฺโพ
ยตฺถสฺสุ ภิกฺขู นานาสํวาสกา อญฺญตฺร สงฺเฆน อญฺญตฺร อนฺตรายา ฯ
     {๒๔๒.๔}   น  ภิกฺขเว  ตทหุปวารณาย สภิกฺขุกา อาวาสา สภิกฺขุโก
อาวาโส  วา  อนาวาโส  วา  คนฺตพฺโพ  ยตฺถสฺสุ  ภิกฺขู  นานาสํวาสกา
อญฺญตฺร   สงฺเฆน   อญฺญตฺร  อนฺตรายา  ฯ  น  ภิกฺขเว  ตทหุปวารณาย
สภิกฺขุกา   อนาวาสา   สภิกฺขุโก   อาวาโส  ฯเปฯ  อนาวาโส  ฯเปฯ
อาวาโส  วา  อนาวาโส  วา  คนฺตพฺโพ  ยตฺถสฺสุ  ภิกฺขู  นานาสํวาสกา
อญฺญตฺร   สงฺเฆน   อญฺญตฺร  อนฺตรายา  ฯ  น  ภิกฺขเว  ตทหุปวารณาย
สภิกฺขุกา   อาวาสา   วา  อนาวาสา  วา  สภิกฺขุโก  อาวาโส  ฯเปฯ
อนาวาโส   ฯเปฯ   อาวาโส  วา  อนาวาโส  วา  คนฺตพฺโพ  ยตฺถสฺสุ
ภิกฺขู นานาสํวาสกา อญฺญตฺร สงฺเฆน อญฺญตฺร อนฺตรายา ฯ
     {๒๔๒.๕}   คนฺตพฺโพ  ภิกฺขเว  ตทหุปวารณาย  สภิกฺขุกา  อาวาสา
สภิกฺขุโก  อาวาโส  ฯเปฯ  อนาวาโส  ฯเปฯ  อาวาโส  วา อนาวาโส
วา  ยตฺถสฺสุ  ภิกฺขู  สมานสํวาสกา  ยํ  ชญฺญา สกฺโกมิ อชฺเชว คนฺตุนฺติ ฯ
คนฺตพฺโพ   ภิกฺขเว   ตทหุปวารณาย   สภิกฺขุกา   อนาวาสา   สภิกฺขุโก
อาวาโส   ฯเปฯ   อนาวาโส   ฯเปฯ  อาวาโส  วา  อนาวาโส  วา
ยตฺถสฺสุ    ภิกฺขู    สมานสํวาสกา    ยํ    ชญฺญา   สกฺโกมิ   อชฺเชว
คนฺตุนฺติ   ฯ   คนฺตพฺโพ   ภิกฺขเว   ตทหุปวารณาย  สภิกฺขุกา  อาวาสา
วา   อนาวาสา   วา   สภิกฺขุโก  อาวาโส  ฯเปฯ  อนาวาโส  ฯเปฯ
อาวาโส    วา    อนาวาโส   วา   ยตฺถสฺสุ   ภิกฺขู   สมานสํวาสกา
ยํ ชญฺญา สกฺโกมิ อชฺเชว คนฺตุนฺติ ฯ
     [๒๔๓]   น   ภิกฺขเว  ภิกฺขุนิยา  นิสินฺนปริสาย  ปวาเรตพฺพํ  โย
ปวาเรยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   น   ภิกฺขเว   สิกฺขมานาย   น
สามเณรสฺส    น    สามเณริยา    น    สิกฺขํ    ปจฺจกฺขาตกสฺส   น
อนฺติมวตฺถุํ   อชฺฌาปนฺนกสฺส   นิสินฺนปริสาย  ปวาเรตพฺพํ  โย  ปวาเรยฺย
อาปตฺติ    ทุกฺกฏสฺส    ฯ    น    ภิกฺขเว    อาปตฺติยา    อทสฺสเน
อุกฺขิตฺตกสฺส   นิสินฺนปริสาย   ปวาเรตพฺพํ   โย   ปวาเรยฺย  ยถาธมฺโม
กาเรตพฺโพ    ฯ    น    อาปตฺติยา   อปฺปฏิกมฺเม   อุกฺขิตฺตกสฺส   น
ปาปิกาย     ทิฏฺฐิยา    อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺขิตฺตกสฺส    นิสินฺนปริสาย
ปวาเรตพฺพํ    โย    ปวาเรยฺย    ยถาธมฺโม   กาเรตพฺโพ   ฯ   น
ปณฺฑกสฺส    นิสินฺนปริสาย    ปวาเรตพฺพํ    โย   ปวาเรยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส    ฯ    น    เถยฺยสํวาสกสฺส    น   ติตฺถิยปกฺกนฺตกสฺส   น
ติรจฺฉานคตสฺส   น   มาตุฆาตกสฺส  น  ปิตุฆาตกสฺส  น  อรหนฺตฆาตกสฺส
น     ภิกฺขุนีทูสกสฺส     น     สงฺฆเภทกสฺส    น    โลหิตุปฺปาทกสฺส
น      อุภโตพฺยญฺชนกสฺส      นิสินฺนปริสาย      ปวาเรตพฺพํ     โย
ปวาเรยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯ  น  ภิกฺขเว  ปาริวาสิกปวารณาทาเนน
ปวาเรตพฺพํ     อญฺญตฺร     อวุฏฺฐิตาย     ปริสาย    ฯ    น    จ
ภิกฺขเว อปฺปวารณาย ปวาเรตพฺพํ อญฺญตฺร สงฺฆสามคฺคิยาติ ฯ
                             ทุติยภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๒๔๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน  โกสเลสุ  ชนปเทสุ  อญฺญตรสฺมึ
อาวาเส    ตทหุปวารณาย   สญฺจรภยํ   อโหสิ   ฯ   ภิกฺขู   นาสกฺขึสุ
เตวาจิกํ   ปวาเรตุํ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   เทฺววาจิกํ   ปวาเรตุนฺติ   ฯ  พาฬฺหตรํ  สญฺจรภยํ  อโหสิ  ฯ
ภิกฺขู  นาสกฺขึสุ  เทฺววาจิกํ  ปวาเรตุํ  ฯ  ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เอกวาจิกํ   ปวาเรตุนฺติ  ฯ  พาฬฺหตรํ  สญฺจรภยํ
อโหสิ  ฯ  ภิกฺขู  นาสกฺขึสุ  เอกวาจิกํ  ปวาเรตุํ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว สมานวสฺสิกํ ปวาเรตุนฺติ ฯ
     {๒๔๔.๑}   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส
ตทหุปวารณาย   มนุสฺเสหิ   ทานํ   เทนฺเตหิ  เยภุยฺเยน  รตฺติ  เขปิตา
โหติ   ฯ   อถโข   เตสํ   ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  อิเมหิ  มนุสฺเสหิ  ทานํ
เทนฺเตหิ  เยภุยฺเยน  รตฺติ  เขปิตา  สเจ  สงฺโฆ  เตวาจิกํ ปวาเรสฺสติ
อปฺปวาริโต   ว   สงฺโฆ   ภวิสฺสติ   อถายํ   รตฺติ   วิภายิสฺสติ   กถํ
นุ   โข  อเมฺหหิ  ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อิธ   ปน   ภิกฺขเว   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส   ตทหุปวารณาย  มนุสฺเสหิ
ทานํ  เทนฺเตหิ  เยภุยฺเยน  รตฺติ  เขปิตา โหติ ฯ ตตฺร เจ [๑]- ภิกฺขูนํ
เอวํ   โหติ   มนุสฺเสหิ   ทานํ   เทนฺเตหิ   เยภุยฺเยน  รตฺติ  เขปิตา
สเจ   สงฺโฆ   เตวาจิกํ  ปวาเรสฺสติ  อปฺปวาริโต  ว  สงฺโฆ  ภวิสฺสติ
อถายํ   รตฺติ   วิภายิสฺสตีติ   ฯ   พฺยตฺเตน  ภิกฺขุนา  ปฏิพเลน  สงฺโฆ
ญาเปตพฺโพ
     {๒๔๔.๒}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  มนุสฺเสหิ  ทานํ  เทนฺเตหิ
เยภุยฺเยน   รตฺติ   เขปิตา   ฯ   สเจ  สงฺโฆ  เตวาจิกํ  ปวาเรสฺสติ
อปฺปวาริโต   ว   สงฺโฆ   ภวิสฺสติ   อถายํ  รตฺติ  วิภายิสฺสติ  ฯ  ยทิ
สงฺฆสฺส    ปตฺตกลฺลํ    สงฺโฆ    เทฺววาจิกํ   เอกวาจิกํ   สมานวสฺสิกํ
ปวาเรยฺยาติ ฯ
     {๒๔๔.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
ภิกฺขูหิ    ธมฺมํ    ภณนฺเตหิ    สุตฺตนฺติเกหิ    สุตฺตนฺตํ    สงฺคายนฺเตหิ
วินยธเรหิ    วินยํ   วินิจฺฉินนฺเตหิ   ธมฺมกถิเกหิ   ธมฺมํ   สากจฺฉนฺเตหิ
ภิกฺขูหิ    กลหํ   กโรนฺเตหิ   เยภุยฺเยน   รตฺติ   เขปิตา   โหติ   ฯ
ตตฺร  เจ  [๒]-  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  ภิกฺขูหิ กลหํ กโรนฺเตหิ เยภุยฺเยน
รตฺติ   เขปิตา   สเจ   สงฺโฆ  เตวาจิกํ  ปวาเรสฺสติ  อปฺปวาริโต  ว
สงฺโฆ    ภวิสฺสติ    อถายํ    รตฺติ    วิภายิสฺสตีติ    ฯ    พฺยตฺเตน
ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๒๔๔.๔}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ  [๓]-  ภิกฺขูหิ  กลหํ
กโรนฺเตหิ   เยภุยฺเยน   รตฺติ   เขปิตา   ฯ   สเจ  สงฺโฆ  เตวาจิกํ
ปวาเรสฺสติ    อปฺปวาริโต    ว    สงฺโฆ    ภวิสฺสติ   อถายํ   รตฺติ
วิภายิสฺสติ    ฯ    ยทิ    สงฺฆสฺส    ปตฺตกลฺลํ    สงฺโฆ   เทฺววาจิกํ
เอกวาจิกํ สมานวสฺสิกํ ปวาเรยฺยาติ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ภิกฺขเว ฯ  โป. ภิกฺขเว ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ  โป. อิเมหิ ฯ
     {๒๔๔.๕}   เตน  โข  ปน  สมเยน  โกสเลสุ ชนปเทสุ อญฺญตรสฺมึ
อาวาเส  ตทหุปวารณาย  มหาภิกฺขุสงฺโฆ  สนฺนิปติโต  โหติ  ฯ  ปริตฺตญฺจ
อโนวสฺสิกํ  โหติ  มหา  จ  เมโฆ  อุคฺคโต  โหติ  ฯ อถโข เตสํ ภิกฺขูนํ
เอตทโหสิ   อยํ   โข  มหาภิกฺขุสงฺโฆ  สนฺนิปติโต  ปริตฺตญฺจ  อโนวสฺสิกํ
มหา   จ   เมโฆ   อุคฺคโต   สเจ   สงฺโฆ   เตวาจิกํ   ปวาเรสฺสติ
อปฺปวาริโต   ว   สงฺโฆ  ภวิสฺสติ  อถายํ  เมโฆ  ปวสฺสิสฺสติ  กถํ   นุ
โข  อเมฺหหิ  ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ   ฯ อิธ
ปน   ภิกฺขเว   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส   ตทหุปวารณาย   มหาภิกฺขุสงฺโฆ
สนฺนิปติโต   โหติ   ฯ   ปริตฺตญฺจ   อโนวสฺสิกํ  โหติ  มหา  จ  เมโฆ
อุคฺคโต  โหติ  ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ อยํ โข มหาภิกฺขุสงฺโฆ
สนฺนิปติโต   ปริตฺตญฺจ   อโนวสฺสิกํ   มหา   จ   เมโฆ  อุคฺคโต  สเจ
สงฺโฆ   เตวาจิกํ  ปวาเรสฺสติ  อปฺปวาริโต  ว  สงฺโฆ  ภวิสฺสติ  อถายํ
เมโฆ ปวสฺสิสฺสตีติ ฯ พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๒๔๔.๖}   สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ อยํ มหาภิกฺขุสงฺโฆ สนฺนิปติโต ฯ
ปริตฺตญฺจ  อโนวสฺสิกํ  มหา  จ  เมโฆ  อุคฺคโต  ฯ สเจ สงฺโฆ เตวาจิกํ
ปวาเรสฺสติ  อปฺปวาริโต  ว  สงฺโฆ  ภวิสฺสติ  อถายํ เมโฆ ปวสฺสิสฺสติ ฯ
ยทิ   สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ   สงฺโฆ   เทฺววาจิกํ  เอกวาจิกํ  สมานวสฺสิกํ
ปวาเรยฺยาติ ฯ
     {๒๔๔.๗}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส ตทหุปวารณาย
ราชนฺตราโย  โหติ  ฯเปฯ  โจรนฺตราโย  โหติ  ฯ อคฺยนฺตราโย โหติ ฯ
อุทกนฺตราโย   โหติ   ฯ   มนุสฺสนฺตราโย   โหติ   ฯ  อมนุสฺสนฺตราโย
โหติ    ฯ    วาฬนฺตราโย    โหติ   ฯ   สิรึสปนฺตราโย   โหติ   ฯ
ชีวิตนฺตราโย  โหติ  ฯ  พฺรหฺมจริยนฺตราโย  โหติ  ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ
เอวํ   โหติ   อยํ   โข   พฺรหฺมจริยนฺตราโย   สเจ  สงฺโฆ  เตวาจิกํ
ปวาเรสฺสติ  อปฺปวาริโต  ว  สงฺโฆ  ภวิสฺสติ  อถายํ  พฺรหฺมจริยนฺตราโย
ภวิสฺสตีติ ฯ พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๒๔๔.๘}   สุณาตุ   เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  อยํ  พฺรหฺมจริยนฺตราโย
สเจ   สงฺโฆ   เตวาจิกํ  ปวาเรสฺสติ  อปฺปวาริโต  ว  สงฺโฆ  ภวิสฺสติ
อถายํ    พฺรหฺมจริยนฺตราโย   ภวิสฺสติ   ฯ   ยทิ   สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ เทฺววาจิกํ เอกวาจิกํ สมานวสฺสิกํ ปวาเรยฺยาติ ฯ
     [๒๔๕]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สาปตฺติกา
ปวาเรนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น ภิกฺขเว สาปตฺติเกน
ปวาเรตพฺพํ    โย   ปวาเรยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   อนุชานามิ
ภิกฺขเว   โย   สาปตฺติโก   ปวาเรติ   ตสฺส   โอกาสํ   การาเปตฺวา
อาปตฺติยา   โจเทตุนฺติ   ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู
โอกาสํ   การาปิยมานา   น   อิจฺฉนฺติ   โอกาสํ   กาตุํ   ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว  โอกาสํ  อกโรนฺตสฺส
ปวารณํ   ฐเปตุํ  ๑-  เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว  ฐเปตพฺพา  ตทหุปวารณาย
จาตุทฺทเส   วา   ปณฺณรเส  วา  ตสฺมึ  ปุคฺคเล  สมฺมุขีภูเต  สงฺฆมชฺเฌ
อุทาหริตพฺพํ    สุณาตุ    เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อิตฺถนฺนาโม   ปุคฺคโล
@เชิงอรรถ:  โป. ฐเปตุนฺติ ฯ
สาปตฺติโก   ปวาเรติ   ตสฺส   ปวารณํ   ฐเปมิ   น  ตสฺมึ  สมฺมุขีภูเต
ปวาเรตพฺพนฺติ  ฯ  ฐปิตา  โหติ  ปวารณาติ  ฯ  เตน  โข  ปน สมเยน
ฉพฺพคฺคิยา    ภิกฺขู    ปุรมฺหากํ   เปสลา   ภิกฺขู   ปวารณํ   ฐเปนฺตีติ
ปฏิกจฺเจว    สุทฺธานํ    ภิกฺขูนํ    อนาปตฺติกานํ   อวตฺถุสฺมึ   อการเณ
ปวารณํ    ฐเปนฺติ    ปวาริตานมฺปิ   ปวารณํ   ฐเปนฺติ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น  ภิกฺขเว  สุทฺธานํ  ภิกฺขูนํ  อนาปตฺติกานํ
อวตฺถุสฺมึ   อการเณ   ปวารณา   ฐเปตพฺพา   โย   ฐเปยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส   ฯ  น  จ  ๑-  ภิกฺขเว  ปวาริตานมฺปิ  ปวารณา  ฐเปตพฺพา
โย ฐเปยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     [๒๔๖]   เอวํ   โข   ภิกฺขเว   ฐปิตา   โหติ  ปวารณา  เอวํ
อฏฺฐปิตา  ฯ  กถญฺจ  ภิกฺขเว  อฏฺฐปิตา  โหติ  ปวารณา  ฯ เตวาจิกาย
เจ   ภิกฺขเว   ปวารณาย   ภาสิตาย   ลปิตาย   ปริโยสิตาย  ปวารณํ
ฐเปติ    อฏฺฐปิตา    โหติ   ปวารณา   เทฺววาจิกาย   เจ   ภิกฺขเว
เอกวาจิกาย   เจ   ภิกฺขเว   สมานวสฺสิกาย  เจ  ภิกฺขเว  ปวารณาย
ภาสิตาย   ลปิตาย   ปริโยสิตาย   ปวารณํ   ฐเปติ   อฏฺฐปิตา   โหติ
ปวารณา ฯ เอวํ โข ภิกฺขเว อฏฺฐปิตา โหติ ปวารณา ฯ
     {๒๔๖.๑}   กถญฺจ  ภิกฺขเว  ฐปิตา  โหติ  ปวารณา ฯ เตวาจิกาย
เจ   ภิกฺขเว   ปวารณาย   ภาสิตาย   ลปิตาย  อปริโยสิตาย  ปวารณํ
ฐเปติ  ฐปิตา  โหติ  ปวารณา  ฯ เทฺววาจิกาย เจ ภิกฺขเว เอกวาจิกาย
เจ  ภิกฺขเว  สมานวสฺสิกาย  เจ  ภิกฺขเว  ปวารณาย  ภาสิตาย ลปิตาย
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. จสทฺโท นตฺถิ ฯ
อปริโยสิตาย   ปวารณํ   ฐเปติ   ฐปิตา   โหติ   ปวารณา   ฯ  เอวํ
โข ภิกฺขเว ฐปิตา โหติ ปวารณา ฯ
     [๒๔๗]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ตทหุปวารณาย  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส ปวารณํ
ฐเปติ   ฯ   ตญฺเจ   ภิกฺขุํ  อญฺเญ  ภิกฺขู  ชานนฺติ  อยํ  โข  อายสฺมา
อปริสุทฺธกายสมาจาโร       อปริสุทฺธวจีสมาจาโร      อปริสุทฺธอาชีโว
พาโล   อพฺยตฺโต   น   ปฏิพโล   อนุยุญฺชิยมาโน  อนุโยคํ  ทาตุนฺติ  ฯ
อลํ   ภิกฺขุ   มา   ภณฺฑนํ   มา   กลหํ   มา   วิคฺคหํ  มา  วิวาทนฺติ
โอมทฺทิตฺวา สงฺเฆน ปวาเรตพฺพํ ฯ
     {๒๔๗.๑}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ตทหุปวารณาย  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส
ปวารณํ   ฐเปติ   ฯ   ตญฺเจ   ภิกฺขุํ  อญฺเญ  ภิกฺขู  ชานนฺติ  อยํ  โข
อายสฺมา          ปริสุทฺธกายสมาจาโร         อปริสุทฺธวจีสมาจาโร
อปริสุทฺธอาชีโว    พาโล    อพฺยตฺโต    น   ปฏิพโล   อนุยุญฺชิยมาโน
อนุโยคํ   ทาตุนฺติ   ฯ  อลํ  ภิกฺขุ  มา  ภณฺฑนํ  มา  กลหํ  มา  วิคฺคหํ
มา วิวาทนฺติ โอมทฺทิตฺวา สงฺเฆน ปวาเรตพฺพํ ฯ
     {๒๔๗.๒}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ตทหุปวารณาย  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส
ปวารณํ   ฐเปติ   ฯ   ตญฺเจ   ภิกฺขุํ  อญฺเญ  ภิกฺขู  ชานนฺติ  อยํ  โข
อายสฺมา   ปริสุทฺธกายสมาจาโร   ปริสุทฺธวจีสมาจาโร   อปริสุทฺธอาชีโว
พาโล   อพฺยตฺโต   น   ปฏิพโล   อนุยุญฺชิยมาโน  อนุโยคํ  ทาตุนฺติ  ฯ
อลํ  ภิกฺขุ  มา  ภณฺฑนํ  มา  กลหํ  มา  วิคฺคหํ มา วิวาทนฺติ โอมทฺทิตฺวา
สงฺเฆน ปวาเรตพฺพํ ฯ
     {๒๔๗.๓}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ตทหุปวารณาย  ภิกฺขุสฺส  ปวารณํ
ฐเปติ   ฯ   ตญฺเจ   ภิกฺขุํ  อญฺเญ  ภิกฺขู  ชานนฺติ  อยํ  โข  อายสฺมา
ปริสุทฺธกายสมาจาโร    ปริสุทฺธวจีสมาจาโร    ปริสุทฺธอาชีโว    พาโล
อพฺยตฺโต   น  ปฏิพโล  อนุยุญฺชิยมาโน  อนุโยคํ  ทาตุนฺติ  ฯ  อลํ  ภิกฺขุ
มา  ภณฺฑนํ  มา  กลหํ  มา  วิคฺคหํ  มา  วิวาทนฺติ  โอมทฺทิตฺวา สงฺเฆน
ปวาเรตพฺพํ ฯ
     {๒๔๗.๔}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ตทหุปวารณาย  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส
ปวารณํ   ฐเปติ   ฯ   ตญฺเจ   ภิกฺขุํ  อญฺเญ  ภิกฺขู  ชานนฺติ  อยํ  โข
อายสฺมา    ปริสุทฺธกายสมาจาโร   ปริสุทฺธวจีสมาจาโร   ปริสุทฺธอาชีโว
ปณฺฑิโต    พฺยตฺโต    เมธาวี    ปฏิพโล    อนุยุญฺชิยมาโน    อนุโยคํ
ทาตุนฺติ  ฯ  โส  เอวมสฺส  วจนีโย  ยํ  โข  ตฺวํ อาวุโส อิมสฺส ภิกฺขุโน
ปวารณํ ฐเปสิ กิมฺหิ นํ ฐเปสิ สีลวิปตฺติยา [๑]- ฐเปสิ อาจารวิปตฺติยา [๒]-
ฐเปสิ ทิฏฺฐิวิปตฺติยา [๓]- ฐเปสีติ ฯ โส เจ เอวํ วเทยฺย สีลวิปตฺติยา [๔]-
ฐเปมิ อาจารวิปตฺติยา ฐเปมิ ทิฏฺฐิวิปตฺติยา ฐเปมีติ ฯ
     {๒๔๗.๕}   โส  เอวมสฺส  วจนีโย  ชานาติ  ปนายสฺมา  สีลวิปตฺตึ
ชานาติ   อาจารวิปตฺตึ   ชานาติ   ทิฏฺฐิวิปตฺตินฺติ   ฯ   โส  เจ  เอวํ
วเทยฺย   ชานามิ   โข  อหํ  อาวุโส  สีลวิปตฺตึ  ชานามิ  อาจารวิปตฺตึ
ชานามิ   ทิฏฺฐิวิปตฺตินฺติ   ฯ   โส  เอวมสฺส  วจนีโย  กตมา  ปนาวุโส
สีลวิปตฺติ   กตมา   อาจารวิปตฺติ   กตมา   ทิฏฺฐิวิปตฺตีติ   ฯ  โส  เจ
เอวํ    วเทยฺย   จตฺตาริ   ปาราชิกานิ   เตรส   สงฺฆาทิเสสา   อยํ
สีลวิปตฺติ       ถุลฺลจฺจยํ      ปาจิตฺติยํ      ปาฏิเทสนียํ      ทุกฺกฏํ
ทุพฺภาสิตํ      อยํ      อาจารวิปตฺติ     มิจฺฉาทิฏฺฐิ     อนฺตคฺคาหิกา
ทิฏฺฐิ    อยํ   ทิฏฺฐิวิปตฺตีติ   ฯ   โส   เอวมสฺส   วจนีโย   ยํ   โข
@เชิงอรรถ: ๑-๒-๓ ม. วา ฯ   ม. เอวมุปริ ฯ
ตฺวํ   อาวุโส   อิมสฺส   ภิกฺขุโน   ปวารณํ   ฐเปสิ   ทิฏฺเฐน   ฐเปสิ
สุเตน   ฐเปสิ   ปริสงฺกาย   ฐเปสีติ   ฯ   โส   เจ  เอวํ  วเทยฺย
ทิฏฺเฐน   วา  ฐเปมิ  สุเตน  วา  ฐเปมิ  ปริสงฺกาย  วา  ฐเปมีติ  ฯ
โส   เอวมสฺส   วจนีโย   ยํ   โข   ตฺวํ   อาวุโส   อิมสฺส  ภิกฺขุโน
ทิฏฺเฐน   ปวารณํ   ฐเปสิ   กินฺเต   ทิฏฺฐํ   กินฺติ   เต   ทิฏฺฐํ  กทา
เต    ทิฏฺฐํ   กตฺถ   เต   ทิฏฺฐํ   ปาราชิกํ   อชฺฌาปชฺชนฺโต   ทิฏฺโฐ
สงฺฆาทิเสสํ   อชฺฌาปชฺชนฺโต   ทิฏฺโฐ   ถุลฺลจฺจยํ  ปาจิตฺติยํ  ปาฏิเทสนียํ
ทุกฺกฏํ     ทุพฺภาสิตํ    อชฺฌาปชฺชนฺโต    ทิฏฺโฐ    กตฺถ    จ    ตฺวํ
อโหสิ   กตฺถ   จายํ   ภิกฺขุ   อโหสิ  กิญฺจิ  ๑-  ตฺวํ  กโรสิ  กิญฺจายํ
ภิกฺขุ กโรตีติ ฯ
     {๒๔๗.๖}   โส  เจ  เอวํ  วเทยฺย  น  โข  อหํ  อาวุโส อิมสฺส
ภิกฺขุโน   ทิฏฺเฐน   ปวารณํ  ฐเปมิ  อปิจ  สุเตน  ปวารณํ  ฐเปมีติ  ฯ
โส   เอวมสฺส  วจนีโย  ยํ  โข  ตฺวํ  อาวุโส  อิมสฺส  ภิกฺขุโน  สุเตน
ปวารณํ   ฐเปสิ   กินฺเต   สุตํ  กินฺติ  เต  สุตํ  กทา  เต  สุตํ  กตฺถ
เต   สุตํ   ปาราชิกํ   อชฺฌาปนฺโนติ   สุตํ   สงฺฆาทิเสสํ  อชฺฌาปนฺโนติ
สุตํ     ถุลฺลจฺจยํ     ปาจิตฺติยํ     ปาฏิเทสนียํ    ทุกฺกฏํ    ทุพฺภาสิตํ
อชฺฌาปนฺโนติ    สุตํ    ภิกฺขุสฺส    สุตํ   ภิกฺขุนิยา   สุตํ   สิกฺขมานาย
สุตํ    สามเณรสฺส    สุตํ    สามเณริยา    สุตํ    อุปาสกสฺส    สุตํ
อุปาสิกาย    สุตํ    ราชูนํ    สุตํ   ราชมหามตฺตานํ   สุตํ   ติตฺถิยานํ
สุตํ   ติตฺถิยสาวกานํ  สุตนฺติ  ฯ  โส  เจ  เอวํ  วเทยฺย  น  โข  อหํ
อาวุโส        อิมสฺส        ภิกฺขุโน        สุเตน        ปวารณํ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. กิญฺจ ฯ
ฐเปมิ   อปิจ  ปริสงฺกาย  ปวารณํ  ฐเปมีติ  ฯ  โส  เอวมสฺส  วจนีโย
ยํ   โข  ตฺวํ  อาวุโส  อิมสฺส  ภิกฺขุโน  ปริสงฺกาย  ปวารณํ  ฐเปสิ  กึ
ปริสงฺกสิ   กินฺติ   ปริสงฺกสิ  กทา  ปริสงฺกสิ  กตฺถ  ปริสงฺกสิ  ปาราชิกํ
อชฺฌาปนฺโนติ     ปริสงฺกสิ    สงฺฆาทิเสสํ    อชฺฌาปนฺโนติ    ปริสงฺกสิ
ถุลฺลจฺจยํ    ปาจิตฺติยํ   ปาฏิเทสนียํ   ทุกฺกฏํ   ทุพฺภาสิตํ   อชฺฌาปนฺโนติ
ปริสงฺกสิ   ภิกฺขุสฺส   สุตฺวา   ปริสงฺกสิ   ภิกฺขุนิยา   สุตฺวา   ปริสงฺกสิ
สิกฺขมานาย    สุตฺวา    ปริสงฺกสิ    สามเณรสฺส    สุตฺวา   ปริสงฺกสิ
สามเณริยา    สุตฺวา    ปริสงฺกสิ    อุปาสกสฺส    สุตฺวา    ปริสงฺกสิ
อุปาสิกาย     สุตฺวา     ปริสงฺกสิ     ราชูนํ     สุตฺวา    ปริสงฺกสิ
ราชมหามตฺตานํ    สุตฺวา    ปริสงฺกสิ    ติตฺถิยานํ   สุตฺวา   ปริสงฺกสิ
ติตฺถิยสาวกานํ สุตฺวา ปริสงฺกสีติ ฯ
     {๒๔๗.๗}   โส  เจ เอวํ วเทยฺย น โข อหํ อาวุโส อิมสฺส ภิกฺขุโน
ปริสงฺกาย  ปวารณํ  ฐเปมิ  อปิจ  อหมฺปิ  ๑-  น  ชานามิ เกนปาหํ ๒-
อิมสฺส  ภิกฺขุโน  ปวารณํ  ฐเปมีติ  ฯ  โส  เจ  ภิกฺขเว  โจทโก  ภิกฺขุ
อนุโยเคน   วิญฺญูนํ   สพฺรหฺมจารีนํ   จิตฺตํ   น   อาราเธติ  อนนุวาโท
จุทิโต  ภิกฺขูติ  อลํ  วจนาย  ฯ  โส เจ ภิกฺขเว โจทโก ภิกฺขุ อนุโยเคน
วิญฺญูนํ   สพฺรหฺมจารีนํ   จิตฺตํ   อาราเธติ   สานุวาโท   จุทิโต  ภิกฺขูติ
อลํ  วจนาย  ฯ  โส  เจ  ภิกฺขเว  โจทโก  ภิกฺขุ อมูลเกน ปาราชิเกน
อนุทฺธํสิตํ  ปฏิชานาติ  สงฺฆาทิเสสํ  อาโรเปตฺวา  สงฺเฆน  ปวาเรตพฺพํ ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ม. ยุ. อหํ ฯ   สี. ม. ยุ. เกน อหํ ฯ สี. ม. ยุ. เกนปหํ ฯ
@สี. ม. ยุ. เกน ปนาหํ ฯ
โส   เจ   ภิกฺขเว  โจทโก  ภิกฺขุ  อมูลเกน  สงฺฆาทิเสเสน  อนุทฺธํสิตํ
ปฏิชานาติ   ยถาธมฺมํ   การาเปตฺวา   สงฺเฆน   ปวาเรตพฺพํ   ฯ  โส
เจ   ภิกฺขเว   โจทโก   ภิกฺขุ   อมูลเกน   ถุลฺลจฺจเยน   ปาจิตฺติเยน
ปาฏิเทสนีเยน     ทุกฺกเฏน     ทุพฺภาสิเตน    อนุทฺธํสิตํ    ปฏิชานาติ
ยถาธมฺมํ  การาเปตฺวา  สงฺเฆน  ปวาเรตพฺพํ  ฯ  โส เจ ภิกฺขเว จุทิโต
ภิกฺขุ    ปาราชิกํ    อชฺฌาปนฺโนติ    ปฏิชานาติ   นาเสตฺวา   สงฺเฆน
ปวาเรตพฺพํ    ฯ   โส   เจ   ภิกฺขเว   จุทิโต   ภิกฺขุ   สงฺฆาทิเสสํ
อชฺฌาปนฺโนติ     ปฏิชานาติ    สงฺฆาทิเสสํ    อาโรเปตฺวา    สงฺเฆน
ปวาเรตพฺพํ   ฯ   โส  เจ  ภิกฺขเว  จุทิโต  ภิกฺขุ  ถุลฺลจฺจยํ  ปาจิตฺติยํ
ปาฏิเทสนียํ      ทุกฺกฏํ     ทุพฺภาสิตํ     อชฺฌาปนฺโนติ     ปฏิชานาติ
ยถาธมฺมํ การาเปตฺวา สงฺเฆน ปวาเรตพฺพํ ฯ
     [๒๔๘]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   ตทหุปวารณาย  ถุลฺลจฺจยํ
อชฺฌาปนฺโน    โหติ   ฯ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิโน   โหนฺติ
เอกจฺเจ  ภิกฺขู  สงฺฆาทิเสสทิฏฺฐิโน  โหนฺติ  ฯ  เย  เต  ภิกฺขเว  ภิกฺขู
ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิโน   เตหิ   โส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   เอกมนฺตํ   อปเนตฺวา
ยถาธมฺมํ   การาเปตฺวา   สงฺฆํ   อุปสงฺกมิตฺวา   เอวมสฺส  วจนีโย  ยํ
โข    โส   อาวุโส   ภิกฺขุ   อาปตฺตึ   อาปนฺโน   สาสฺส   ยถาธมฺมํ
ปฏิกตา ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ สงฺโฆ ปวาเรยฺยาติ ฯ
     {๒๔๘.๑}   อิธ ปน ภิกฺขเว ภิกฺขุ ตทหุปวารณาย ถุลฺลจฺจยํ อชฺฌาปนฺโน
โหติ   ฯ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิโน  โหนฺติ  เอกจฺเจ  ภิกฺขู
ปาจิตฺติยทิฏฺฐิโน    โหนฺติ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิโน   โหนฺติ
เอกจฺเจ    ภิกฺขู    ปาฏิเทสนียทิฏฺฐิโน    โหนฺติ    เอกจฺเจ    ภิกฺขู
ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิโน    โหนฺติ    เอกจฺเจ    ภิกฺขู   ทุกฺกฏทิฏฺฐิโน   โหนฺติ
เอกจฺเจ     ภิกฺขู     ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิโน    โหนฺติ    เอกจฺเจ    ภิกฺขู
ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิโน   โหนฺติ   ฯ  เย  เต  ภิกฺขเว  ภิกฺขู  ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิโน
เตหิ  โส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  เอกมนฺตํ  อปเนตฺวา  ยถาธมฺมํ  การาเปตฺวา
สงฺฆํ   อุปสงฺกมิตฺวา   เอวมสฺส   วจนีโย  ยํ  โข  โส  อาวุโส  ภิกฺขุ
อาปตฺตึ   อาปนฺโน   สาสฺส  ยถาธมฺมํ  ปฏิกตา  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ ปวาเรยฺยาติ ฯ
     {๒๔๘.๒}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ตทหุปวารณาย  ปาจิตฺติยํ
อชฺฌาปนฺโน     โหติ    ปาฏิเทสนียํ    อชฺฌาปนฺโน    โหติ    ทุกฺกฏํ
อชฺฌาปนฺโน    โหติ    ทุพฺภาสิตํ   อชฺฌาปนฺโน   โหติ   ฯ   เอกจฺเจ
ภิกฺขู   ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิโน   โหนฺติ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   สงฺฆาทิเสสทิฏฺฐิโน
โหนฺติ  ฯ  เย  เต  ภิกฺขเว  ภิกฺขู  ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิโน  เตหิ  โส ภิกฺขเว
ภิกฺขุ     เอกมนฺตํ    อปเนตฺวา    ยถาธมฺมํ    การาเปตฺวา    สงฺฆํ
อุปสงฺกมิตฺวา   เอวมสฺส  วจนีโย  ยํ  โข  โส  อาวุโส  ภิกฺขุ  อาปตฺตึ
อาปนฺโน    สาสฺส    ยถาธมฺมํ    ปฏิกตา   ยทิ   สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ ปวาเรยฺยาติ ฯ
     {๒๔๘.๓}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ตทหุปวารณาย  ทุพฺภาสิตํ
อชฺฌาปนฺโน    โหติ   ฯ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิโน   โหนฺติ
เอกจฺเจ     ภิกฺขู     ถุลฺลจฺจยทิฏฺฐิโน    โหนฺติ    เอกจฺเจ    ภิกฺขู
ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิโน     โหนฺติ     เอกจฺเจ     ภิกฺขู     ปาจิตฺติยทิฏฺฐิโน
โหนฺติ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิโน   โหนฺติ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู
ปาฏิเทสนียทิฏฺฐิโน     โหนฺติ     เอกจฺเจ    ภิกฺขู    ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิโน
โหนฺติ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   ทุกฺกฏทิฏฺฐิโน  โหนฺติ  ฯ  เย  เต  ภิกฺขเว
ภิกฺขู   ทุพฺภาสิตทิฏฺฐิโน  เตหิ  โส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  เอกมนฺตํ  อปเนตฺวา
ยถาธมฺมํ   การาเปตฺวา   สงฺฆํ   อุปสงฺกมิตฺวา   เอวมสฺส  วจนีโย  ยํ
โข    โส   อาวุโส   ภิกฺขุ   อาปตฺตึ   อาปนฺโน   สาสฺส   ยถาธมฺมํ
ปฏิกตา ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ สงฺโฆ ปวาเรยฺยาติ ฯ
     [๒๔๙]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ  ตทหุปวารณาย  สงฺฆมชฺเฌ
อุทาหเรยฺย    สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อิทํ   วตฺถุํ   ปญฺญายติ
น    ปุคฺคโล    ยทิ   สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ   วตฺถุํ   ฐเปตฺวา   สงฺโฆ
ปวาเรยฺยาติ   ฯ   โส   เอวมสฺส   วจนีโย   ภควตา   โข  อาวุโส
วิสุทฺธานํ   ปวารณา   ปญฺญตฺตา   สเจ   วตฺถุํ   ปญฺญายติ  น  ปุคฺคโล
อิทาเนว นํ วเทหีติ ฯ
     {๒๔๙.๑}   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ตทหุปวารณาย  สงฺฆมชฺเฌ
อุทาหเรยฺย   สุณาตุ   เม   ภนฺเต  สงฺโฆ  อยํ  ปุคฺคโล  ปญฺญายติ  น
วตฺถุํ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ  ปุคฺคลํ  ฐเปตฺวา  สงฺโฆ  ปวาเรยฺยาติ ฯ
โส   เอวมสฺส   วจนีโย   ภควตา   โข  อาวุโส  สมคฺคานํ  ปวารณา
ปญฺญตฺตา สเจ ปุคฺคโล ปญฺญายติ น วตฺถุํ อิทาเนว นํ วเทหีติ ฯ
     {๒๔๙.๒}   อิธ    ปน    ภิกฺขเว    ภิกฺขุ    ตทหุปวารณาย
สงฺฆมชฺเฌ    อุทาหเรยฺย    สุณาตุ    เม    ภนฺเต    สงฺโฆ    อิทํ
วตฺถุญฺจ     ปุคฺคโล    จ    ปญฺญายติ    ยทิ    สงฺฆสฺส    ปตฺตกลฺลํ
วตฺถุญฺจ   ปุคฺคลญฺจ   ฐเปตฺวา  สงฺโฆ  ปวาเรยฺยาติ  ฯ  โส  เอวมสฺส
วจนีโย   ภควตา   โข   อาวุโส   วิสุทฺธานญฺจ  สมคฺคานญฺจ  ปวารณา
ปญฺญตฺตา    สเจ   วตฺถุญฺจ   ปุคฺคโล   จ   ปญฺญายติ   อิทาเนว   นํ
วเทหีติ   ฯ   ปุพฺเพ  เจ  ภิกฺขเว  ปวารณาย  วตฺถุํ  ปญฺญายติ  ปจฺฉา
ปุคฺคโล   กลฺลํ   วจนาย  ฯ  ปุพฺเพ  เจ  ภิกฺขเว  ปวารณาย  ปุคฺคโล
ปญฺญายติ   ปจฺฉา   วตฺถุํ   กลฺลํ   วจนาย   ฯ   ปุพฺเพ  เจ  ภิกฺขเว
ปวารณาย    วตฺถุญฺจ    ปุคฺคโล    จ    ปญฺญายติ    ตญฺเจ   กตาย
ปวารณาย อุกฺโกเฏติ อุกฺโกฏนกํ ปาจิตฺติยนฺติ ฯ
     [๒๕๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  สนฺทิฏฺฐา  สมฺภตฺตา
ภิกฺขู   โกสเลสุ   ชนปเทสุ   อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  วสฺสํ  อุปคจฺฉึสุ  ฯ
เตสํ   สมนฺตา   อญฺเญ  ภิกฺขู  ภณฺฑนการกา  กลหการกา  วิวาทการกา
ภสฺสการกา    สงฺเฆ   อธิกรณการกา   วสฺสํ   อุปคจฺฉึสุ   มยํ   เตสํ
ภิกฺขูนํ วสฺสํ วุตฺถานํ ปวารณาย ปวารณํ ฐเปสฺสามาติ ฯ
     {๒๕๐.๑}   อสฺโสสุํ  โข  เต  ภิกฺขู  อมฺหากํ  กิร  สมนฺตา อญฺเญ
ภิกฺขู   ภณฺฑนการกา   กลหการกา   วิวาทการกา   ภสฺสการกา  สงฺเฆ
อธิกรณการกา   วสฺสํ   อุปคตา   มยํ   เตสํ   ภิกฺขูนํ   วสฺสํ  วุตฺถานํ
ปวารณาย  ปวารณํ  ฐเปสฺสามาติ  กถํ  นุ  โข อเมฺหหิ ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ฯ
ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๒๕๐.๒}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   สมฺพหุลา  สนฺทิฏฺฐา  สมฺภตฺตา
ภิกฺขู   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส   วสฺสํ   อุปคจฺฉนฺติ   ฯ  เตสํ  สามนฺตา
อญฺเญ      ภิกฺขู      ภณฺฑนการกา     กลหการกา     วิวาทการกา
ภสฺสการกา   สงฺเฆ   อธิกรณการกา   วสฺสํ   อุปคจฺฉนฺติ   มยํ   เตสํ
ภิกฺขูนํ  วสฺสํ  วุตฺถานํ  ปวารณาย  ปวารณํ  ฐเปสฺสามาติ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   เตหิ   ภิกฺขูหิ  เทฺว  ตโย  อุโปสเถ  จาตุทฺทสิเก  กาตุํ  กถํ
มยํ  เตหิ  ภิกฺขูหิ  ปฐมตรํ  ปวาเรยฺยามาติ  ฯ  เต  เจ  ภิกฺขเว ภิกฺขู
ภณฺฑนการกา     กลหการกา    วิวาทการกา    ภสฺสการกา    สงฺเฆ
อธิกรณการกา   [๑]-  อาวาสํ  อาคจฺฉนฺติ  เตหิ  ภิกฺขเว  อาวาสิเกหิ
ภิกฺขูหิ   ลหุํ   ลหุํ   สนฺนิปติตฺวา   ปวาเรตพฺพํ   ปวาเรตฺวา  วตฺตพฺพา
ปวาริตา   โข   มยํ   อาวุโส  ยถา  อายสฺมนฺโต  ๒-  มญฺญนฺติ  ตถา
กโรนฺตูติ ฯ
     {๒๕๐.๓}   เต   เจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขู  ภณฺฑนการกา  กลหการกา
วิวาทการกา    ภสฺสการกา    สงฺเฆ   อธิกรณการกา   อสํวิหิตา   ตํ
อาวาสํ    อาคจฺฉนฺติ   เตหิ   ภิกฺขเว   อาวาสิเกหิ   ภิกฺขูหิ   อาสนํ
ปญฺญาเปตพฺพํ     ปาโททกํ     ปาทปีฐํ     ปาทกถลิกํ    อุปนิกฺขิปิตพฺพํ
ปจฺจุคฺคนฺตฺวา   ปตฺตจีวรํ   ปฏิคฺคเหตพฺพํ   ปานีเยน  ปุจฺฉิตพฺพา  ๓-  ฯ
เตสํ  วิกฺขิตฺวา  นิสฺสีมํ  คนฺตฺวา  ปวาเรตพฺพํ  ฯ  ปวาเรตฺวา  วตฺตพฺพา
ปวาริตา   โข   มยํ   อาวุโส   ยถา   อายสฺมนฺโต   มญฺญนฺติ   ตถา
กโรนฺตูติ   ฯ   เอวญฺเจตํ   ลเภถ   อิจฺเจตํ   กุสลํ  โน  เจ  ลเภถ
อาวาสิเกน ภิกฺขุนา พฺยตฺเตน ปฏิพเลน อาวาสิกา ภิกฺขู ญาเปตพฺพา
     {๒๕๐.๔}   สุณนฺตุ   เม  อายสฺมนฺโต  อาวาสิกา  ยทายสฺมนฺตานํ
ปตฺตกลฺลํ    อิทานิ    อุโปสถํ   กเรยฺยาม   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิเสยฺยาม
อาคเม  กาเฬ  ปวาเรยฺยามาติ  ฯ  เต  เจ ภิกฺขเว ภิกฺขู ภณฺฑนการกา
@เชิงอรรถ:  ม. ตํ ฯ   ม. ยุ. อายสฺมนฺตา ฯ เอวมุปริ ฯ   ม. ปริปุจฺฉิตพฺพา ฯ
กลหการกา    วิวาทการกา    ภสฺสการกา    สงฺเฆ    อธิกรณการกา
เต  ภิกฺขู  เอวํ  วเทยฺยุํ  สาธุ  อาวุโส  อิทาเนว  โน  ปวาเรถาติ ฯ
เต   เอวมสฺสุ   วจนียา   อนิสฺสรา   โข   ตุเมฺห   อาวุโส  อมฺหากํ
ปวารณาย   น  ตาว  มยํ  ปวาเรสฺสามาติ  ๑-  ฯ  เต  เจ  ภิกฺขเว
ภิกฺขู   ภณฺฑนการกา   กลหการกา   วิวาทการกา   ภสฺสการกา  สงฺเฆ
อธิกรณการกา  ตํ  กาฬํ  อนุวเสยฺยุํ  อาวาสิเกน [๒]- ภิกฺขุนา พฺยตฺเตน
ปฏิพเลน อาวาสิกา ภิกฺขู ญาเปตพฺพา
     {๒๕๐.๕}   สุณนฺตุ   เม  อายสฺมนฺโต  อาวาสิกา  ยทายสฺมนฺตานํ
ปตฺตกลฺลํ    อิทานิ    อุโปสถํ   กเรยฺยาม   ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิเสยฺยาม
อาคเม  ชุเณฺห  ปวาเรยฺยามาติ  ฯ  เต  เจ ภิกฺขเว ภิกฺขู ภณฺฑนการกา
กลหการกา   วิวาทการกา   ภสฺสการกา   สงฺเฆ   อธิกรณการกา  เต
ภิกฺขู  เอวํ  วเทยฺยุํ  สาธุ  อาวุโส  อิทาเนว โน ปวาเรถาติ ๓- ฯ เต
เอวมสฺสุ   วจนียา  อนิสฺสรา  โข  ตุเมฺห  อาวุโส  อมฺหากํ  ปวารณาย
น  ตาว  มยํ  ปวาเรสฺสามาติ  ๔- ฯ เต เจ ภิกฺขเว ภิกฺขู ภณฺฑนการกา
กลหการกา   วิวาทการกา   ภสฺสการกา   สงฺเฆ  อธิกรณการกา  ตมฺปิ
ชุณฺหํ   อนุวเสยฺยุํ   เตหิ   ภิกฺขเว  ภิกฺขูหิ  สพฺเพเหว  อาคเม  ชุเณฺห
โกมุทิยา   จาตุมาสินิยา   อกามา  ปวาเรตพฺพํ  ฯ  เตหิ  เจ  ภิกฺขเว
ภิกฺขูหิ    ปวาริยมาเน   คิลาโน   อคิลานสฺส   ปวารณํ   ฐเปติ   โส
เอวมสฺส   วจนีโย  อายสฺมา  โข  คิลาโน  คิลาโน  จ  อนนุโยคกฺขโม
วุตฺโต   ภควตา   อาคเมหิ   อาวุโส   ยาว   อโรโค  โหสิ  อโรโค
@เชิงอรรถ:  ม. ปวาเรยฺยามาติ ฯ  ม. ยุ. ภิกฺขเว ฯ  ม. ปวาเรยฺยาถาติ ฯ
@ ม. ปวาเรยฺยามาติ ฯ
อากงฺขมาโน    โจเทสฺสสีติ    ฯ    เอวญฺจ    วุจฺจมาโน    โจเทติ
อนาทริเย   ปาจิตฺติยํ   ฯ   เตหิ   เจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขูหิ  ปวาริยมาเน
อคิลาโน   คิลานสฺส  ปวารณํ  ฐเปติ  โส  เอวมสฺส  วจนีโย  อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   คิลาโน   คิลาโน  จ  อนนุโยคกฺขโม  วุตฺโต  ภควตา
อาคเมหิ   อาวุโส  ยาวายํ  ภิกฺขุ  อโรโค  โหติ  อโรคํ  อากงฺขมาโน
โจเทสฺสสีติ  ฯ  เอวญฺเจ  วุจฺจมาโน  โจเทติ  อนาทริเย  ปาจิตฺติยํ  ฯ
เตหิ   เจ   ภิกฺขเว  ภิกฺขูหิ  ปวาริยมาเน  คิลาโน  คิลานสฺส  ปวารณํ
ฐเปติ   โส   เอวมสฺส   วจนีโย   อายสฺมนฺตา  โข  คิลานา  คิลาโน
จ    อนนุโยคกฺขโม    วุตฺโต    ภควตา   อาคเมหิ   อาวุโส   ยาว
อโรคา  โหถ  อโรโค  อโรคํ  อากงฺขมาโน  โจเทสฺสสีติ  ฯ  เอวญฺเจ
วุจฺจมาโน   โจเทติ   อนาทริเย   ปาจิตฺติยํ   ฯ   เตหิ  เจ  ภิกฺขเว
ภิกฺขูหิ   ปวาริยมาเน   อคิลาโน  อคิลานสฺส  ปวารณํ  ฐเปติ  ฯ  อุโภ
สงฺเฆน   สมนุยุญฺชิตฺวา  สมนุคฺคาหิตฺวา  ยถาธมฺมํ  การาเปตฺวา  สงฺเฆน
ปวาเรตพฺพนฺติ ฯ
     [๒๕๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  สนฺทิฏฺฐา  สมฺภตฺตา
ภิกฺขู   โกสเลสุ   ชนปเทสุ   อญฺญตรสฺมึ  อาวาเส  วสฺสํ  อุปคจฺฉึสุ  ฯ
เตสํ    สมคฺคานํ    สมฺโมทมานานํ   อวิวทมานานํ   วิหรตํ   อญฺญตโร
ผาสุวิหาโร   อธิคโต   โหติ   ฯ   อถโข   เตสํ   ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ
อมฺหากํ    โข    สมคฺคานํ    สมฺโมทมานานํ    อวิวทมานานํ   วิหรตํ
อญฺญตโร   ผาสุวิหาโร   อธิคโต   สเจ   มยํ   อิทานิ   ปวาเรสฺสาม
สิยาปิ   ภิกฺขู   ปวาเรตฺวา   จาริกํ   ปกฺกเมยฺยุํ   เอวํ  มยํ  อิมมฺหา
ผาสุวิหารา    ปริพาหิรา    ภวิสฺสาม    กถํ    นุ    โข    อเมฺหหิ
ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๒๕๑.๑}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   สมฺพหุลา  สนฺทิฏฺฐา  สมฺภตฺตา
ภิกฺขู   อญฺญตรสฺมึ   อาวาเส   วสฺสํ   อุปคจฺฉนฺติ   ฯ  เตสํ  สมคฺคานํ
สมฺโมทมานานํ     อวิวทมานานํ     วิหรตํ    อญฺญตโร    ผาสุวิหาโร
อธิคโต  โหติ  ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อมฺหากํ โข สมคฺคานํ
สมฺโมทมานานํ     อวิวทมานานํ     วิหรตํ    อญฺญตโร    ผาสุวิหาโร
อธิคโต   สเจ   มยํ   อิทานิ  ปวาเรสฺสาม  สิยาปิ  ภิกฺขู  ปวาเรตฺวา
จาริกํ    ปกฺกเมยฺยุํ   เอวํ   มยํ   อิมมฺหา   ผาสุวิหารา   ปริพาหิรา
ภวิสฺสามาติ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เตหิ   ภิกฺขูหิ  ปวารณาสงฺคหํ
กาตุํ   ฯ   เอวญฺจ   ปน   ภิกฺขเว  กาตพฺโพ  ฯ  สพฺเพเหว  เอกชฺฌํ
สนฺนิปติตพฺพํ     ฯ    สนฺนิปติตฺวา    พฺยตฺเตน    ภิกฺขุนา    ปฏิพเลน
สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๒๕๑.๒}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อมฺหากํ   สมคฺคานํ
สมฺโมทมานานํ     อวิวทมานานํ     วิหรตํ    อญฺญตโร    ผาสุวิหาโร
อธิคโต  ฯ  สเจ  มยํ  อิทานิ  ปวาเรสฺสาม  สิยาปิ  ภิกฺขู  ปวาเรตฺวา
จาริกํ    ปกฺกเมยฺยุํ   เอวํ   มยํ   อิมมฺหา   ผาสุวิหารา   ปริพาหิรา
ภวิสฺสาม    ฯ    ยทิ    สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ   สงฺโฆ   ปวารณาสงฺคหํ
กเรยฺย  อิทานิ  อุโปสถํ  กเรยฺย  ปาติโมกฺขํ  อุทฺทิเสยฺย  อาคเม [๑]-
โกมุทิยา จาตุมาสินิยา ปวาเรยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๒๕๑.๓}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต   สงฺโฆ   อมฺหากํ   สมคฺคานํ
สมฺโมทมานานํ อวิวทมานานํ
@เชิงอรรถ:  ม. ชุเณฺห ฯ เอวมุปริ ฯ
วิหรตํ    อญฺญตโร   ผาสุวิหาโร   อธิคโต   ฯ   สเจ   มยํ   อิทานิ
ปวาเรสฺสาม   สิยาปิ   ภิกฺขู   ปวาเรตฺวา   จาริกํ   ปกฺกเมยฺยุํ  เอวํ
มยํ    อิมมฺหา    ผาสุวิหารา    ปริพาหิรา    ภวิสฺสาม   ฯ   สงฺโฆ
ปวารณาสงฺคหํ    กโรติ    อิทานิ    อุโปสถํ    กริสฺสติ    ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสิสฺสติ    อาคเม    โกมุทิยา    จาตุมาสินิยา    ปวาเรสฺสติ   ฯ
ยสฺสายสฺมโต    ขมติ    ปวารณาสงฺคหสฺส    กรณํ    อิทานิ   อุโปสถํ
กริสฺสติ    ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิสฺสติ   อาคเม   โกมุทิยา   จาตุมาสินิยา
ปวาเรสฺสติ โส ตุณฺหสฺส ยสฺส นกฺขมติ โส ภาเสยฺย ฯ
     {๒๕๑.๔}   กโต   สงฺเฆน   ปวารณาสงฺคโห   อิทานิ   อุโปสถํ
กริสฺสติ    ปาติโมกฺขํ   อุทฺทิสิสฺสติ   อาคเม   โกมุทิยา   จาตุมาสินิยา
ปวาเรสฺสติ ฯ ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     {๒๕๑.๕}   เตหิ  เจ ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ กเต ปวารณาสงฺคเห อญฺญตโร
ภิกฺขุ  เอวํ  วเทยฺย  อิจฺฉามหํ  อาวุโส  ชนปทจาริกํ  ปกฺกมิตุํ  อตฺถิ เม
ชนปเท  กรณียนฺติ  ฯ  โส  เอวมสฺส  วจนีโย  สาธุ อาวุโส ปวาเรตฺวา
คจฺฉาหีติ  ฯ  โส  เจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ปวารยมาโน  อญฺญตรสฺส ภิกฺขุโน
ปวารณํ  ฐเปติ  โส  เอวมสฺส  วจนีโย  อนิสฺสโร  โข  เม ตฺวํ อาวุโส
ปวารณาย   น   ตาวาหํ   ปวาเรสฺสามีติ   ฯ   ตสฺส   เจ   ภิกฺขเว
ภิกฺขุโน   ปวารยมานสฺส   อญฺญตโร   ภิกฺขุ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   ปวารณํ
ฐเปติ    อุโภ    สงฺเฆน    สมนุยุญฺชิตฺวา   สมนุคฺคาหิตฺวา   ยถาธมฺมํ
การาเปตพฺพา   ฯ   โส   เจ   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   ชนปเท  ตํ  กรณียํ
ตีเรตฺวา    ปุนเทว    อนฺโตโกมุทิยา    จาตุมาสินิยา    ตํ   อาวาสํ
อาคจฺฉติ    เตหิ    เจ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปวาริยมาเน   อญฺญตโร
ภิกฺขุ    ตสฺส   ภิกฺขุโน   ปวารณํ   ฐเปติ   โส   เอวมสฺส   วจนีโย
อนิสฺสโร   โข   เม   ตฺวํ   อาวุโส  ปวารณาย  ปวาริโต  อหนฺติ  ฯ
เตหิ   เจ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ปวาริยมาเน   โส   ภิกฺขุ  อญฺญตรสฺส
ภิกฺขุโน    ปวารณํ    ฐเปติ    ฯ    อุโภ    สงฺเฆน   สมนุยุญฺชิตฺวา
สมนุคฺคาหิตฺวา ยถาธมฺมํ การาเปตฺวา สงฺเฆน ปวาเรตพฺพนฺติ ฯ
                        ปวารณากฺขนฺธกํ นิฏฺฐิตํ จตุตฺถํ ฯ
                        อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถุ ฉจตฺตาฬีส ฯ
                                      -------
                                   ตสฺสุทฺทานํ
     [๒๕๒]   วสฺสํ วุตฺถา โกสเลสุ            อาคมฺม ๑- สตฺถุ ทสฺสนํ
                  อผาสุปสุสํวาสํ                   อญฺญมญฺญานุโลมตา ๒-
                  ปวาเรนฺตาสเน ๓- เทฺว จ    กมฺมคิลานญาตกา ๔-
                  ราชา โจรา จ ธุตฺตา จ         ภิกฺขุปจฺจตฺถิกา ๕- ตถา
                  ปญฺจ จตุตโย เทฺวโก           อาปนฺโน เวมตี สรี
                  สพฺโพ สงฺโฆ เวมติโก          พหุสมา ๖- จ โถกิกา
                  อาวาสิกา จตุทฺทสฺสา ๗-    ลิงฺคสํวาสกา อุโภ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อคมุํ ฯ  สี. อญฺญมญฺญานุโลมิตา ฯ  ม. ปวาเรนฺตา ปณามญฺจ ฯ
@ยุ. ปวาเรนฺตา ปณา เทฺว จ ฯ   ม. ยุ. กมฺมํ คิลานญาตกา ฯ  ยุ. ภิกฺขู
@ปจฺจตฺถิกา ตถา ฯ  ม. ยุ. พหู สมา ... ฯ  ม. จตุทฺทส ฯ ยุ. จตุทฺทสา ฯ
                  คนฺตพฺพํ น นิสินฺนาย           ฉนฺททาเน ปวารณา ๑-
                  สญฺจเรหิ ๒- เขปิตา เมโฆ     อนฺตรา จ ปวารณา
                  น กโรนฺติ ๓- ปุรมฺหากํ         อฏฺฐปิตา จ ภิกฺขุโน
                  กิมฺหิ จาติ ๔- กตมญฺจ         ทิฏฺเฐน สุตสงฺกาย
                  โจทโก จุทิตโก จ                 ถุลฺลวตฺถุ ๕- จ ภณฺฑนํ
                  ปวารณสฺส สงฺคโห ๖-         อนิสฺสโร ปวารเยติ ฯ
                                 ---------------
@เชิงอรรถ:  ยุ. ฉนฺททานปวารณา ฯ   สี. ม. ยุ. สวเรหิ ฯ   ม. น อิจฺฉนฺติ ฯ
@ ม. ยุ. กิมฺหิ วาติ ฯ  ม. ยุ. ถุลฺลจฺจยวตฺถุ ... ฯ
@ ม. ยุ. ปวารณาสงฺคโห จ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๑-๓๖๒. http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=4&item=1&items=252&modeTY=2              อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=4&item=1&items=252&modeTY=2&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=4&item=1&items=252&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=4&item=1&items=252&modeTY=2              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=1              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_4

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :