ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ฉบับหลวง   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๕ สุตฺต. ม. มชฺฌิมปณฺณาสกํ
     [๖๒]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  นาฬนฺทายํ  วิหรติ
ปาวาริกมฺพวเน   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน  นิคนฺโถ  นาฏปุตฺโต
นาฬนฺทายํ   ปฏิวสติ   มหติยา   นิคนฺถปริสาย   สทฺธึ   ฯ   อถ   โข
ทีฆตปสฺสี    นิคนฺโถ    นาฬนฺทายํ    ปิณฺฑาย    จริตฺวา    ปจฺฉาภตฺตํ
ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต   เยน   ปาวาริกมฺพวนํ   เยน   ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควตา   สทฺธึ   สมฺโมทิ   สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ
วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ   อฏฺฐาสิ   ฯ   เอกมนฺตํ  ฐิตํ  โข  ทีฆตปสฺสึ
นิคนฺถํ    ภควา    เอตทโวจ   สํวิชฺชนฺติ   โข   ทีฆตปสฺสิ   อาสนานิ
สเจ   อากงฺขสิ  นิสีทาติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  ทีฆตปสฺสี  นิคนฺโถ  อญฺญตรํ
นีจํ อาสนํ คเหตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ
     [๖๓]   เอกมนฺตํ  นิสินฺนํ  โข  ทีฆตปสฺสึ  นิคนฺถํ  ภควา เอตทโวจ
กติ   ปน   ตปสฺสิ   นิคนฺโถ   นาฏปุตฺโต  กมฺมานิ  ปญฺญาเปติ  ปาปสฺส
กมฺมสฺส   กิริยาย   ปาปสฺส   กมฺมสฺส  ปวตฺติยาติ  ฯ  น  โข  อาวุโส
โคตม     อาจิณฺณํ     นิคนฺถสฺส     นาฏปุตฺตสฺส     กมฺมํ    กมฺมนฺติ
ปญฺญาเปตุํ    ทณฺฑํ    ทณฺฑนฺติ    โข    อาวุโส    โคตม    อาจิณฺณํ
นิคนฺถสฺส นาฏปุตฺตสฺส ปญฺญาเปตุนฺติ ฯ
     {๖๓.๑}   กติ   ปน   ตปสฺสิ   นิคนฺโถ   นาฏปุตฺโต   ทณฺฑานิ
ปญฺญาเปติ       ปาปสฺส       กมฺมสฺส       กิริยาย       ปาปสฺส
กมฺมสฺส     ปวตฺติยาติ     ฯ     ตีณิ     ๒-     อาวุโส    โคตม
@เชิงอรรถ:  ม. อุปาลิสุตฺตํ ฯ   ม. ยุ. ตีณิ โข อาวุโส ฯ
นิคนฺโถ     นาฏปุตฺโต    ทณฺฑานิ    ปญฺญาเปติ    ปาปสฺส    กมฺมสฺส
กิริยาย    ปาปสฺส    กมฺมสฺส   ปวตฺติยา   ๑-   เสยฺยถีทํ   กายทณฺฑํ
วจีทณฺฑํ มโนทณฺฑนฺติ ฯ
     {๖๓.๒}   กึ   ปน   ตปสฺสิ  อญฺญเทว  กายทณฺฑํ  อญฺญํ  วจีทณฺฑํ
อญฺญํ   มโนทณฺฑนฺติ   ฯ   อญฺญเทว   อาวุโส   โคตม  กายทณฺฑํ  อญฺญํ
วจีทณฺฑํ   อญฺญํ   มโนทณฺฑนฺติ   ฯ   อิเมสํ  ปน  ตปสฺสิ  ติณฺณํ  ทณฺฑานํ
เอวํ   ปฏิวิภตฺตานํ  เอวํ  ปฏิวิสิฏฺฐานํ  กตมํ  ทณฺฑํ  นิคนฺโถ  นาฏปุตฺโต
มหาสาวชฺชตรํ   ปญฺญาเปติ   ๒-   ปาปสฺส   กมฺมสฺส  กิริยาย  ปาปสฺส
กมฺมสฺส   ปวตฺติยา   ยทิ   วา  กายทณฺฑํ  ยทิ  วา  วจีทณฺฑํ  ยทิ  วา
มโนทณฺฑนฺติ ฯ
     {๖๓.๓}   อิเมสํ  โข อาวุโส โคตม ติณฺณํ ทณฺฑานํ เอวํ ปฏิวิภตฺตานํ
เอวํ    ปฏิวิสิฏฺฐานํ   กายทณฺฑํ   นิคนฺโถ   นาฏปุตฺโต   มหาสาวชฺชตรํ
ปญฺญาเปติ   ปาปสฺส   กมฺมสฺส   กิริยาย   ปาปสฺส   กมฺมสฺส  ปวตฺติยา
โน    ตถา    วจีทณฺฑํ   โน   ตถา   มโนทณฺฑนฺติ   ฯ   กายทณฺฑนฺติ
ตปสฺสิ  วเทสิ  ฯ  กายทณฺฑนฺติ  อาวุโส  โคตม  วทามิ  ฯ  กายทณฺฑนฺติ
ตปสฺสิ  วเทสิ  ฯ  กายทณฺฑนฺติ  อาวุโส  โคตม  วทามิ  ฯ  กายทณฺฑนฺติ
ตปสฺสิ  วเทสิ  ฯ  กายทณฺฑนฺติ  อาวุโส  โคตม  วทามีติ  ฯ อิติห ภควา
ทีฆตปสฺสึ นิคนฺถํ อิมสฺมึ กถาวตฺถุสฺมึ ยาวตติยกํ ๓- ปติฏฺฐาเปสิ ฯ
     [๖๔]   เอวํ   วุตฺเต   ทีฆตปสฺสี   นิคนฺโถ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ
ตฺวํ   ปนาวุโส   โคตม   กติ   ทณฺฑานิ   ปญฺญาเปสิ  ปาปสฺส  กมฺมสฺส
@เชิงอรรถ:  ม. ปวตฺติยาติ ฯ   ม. ปญฺญเปติ ฯ   ม. ยาวตติยกมฺปิ ฯ
กิริยาย ปาปสฺส กมฺมสฺส ปวตฺติยาติ ฯ
     {๖๔.๑}   น   โข   ตปสฺสิ  อาจิณฺณํ  ตถาคตสฺส  ทณฺฑํ  ทณฺฑนฺติ
ปญฺญาเปตุํ    กมฺมํ    กมฺมนฺติ    โข    ตปสฺสิ   อาจิณฺณํ   ตถาคตสฺส
ปญฺญาเปตุนฺติ   ฯ   ตฺวํ   ปนาวุโส   โคตม   กติ  กมฺมานิ  ปญฺญาเปสิ
ปาปสฺส กมฺมสฺส กิริยาย ปาปสฺส กมฺมสฺส ปวตฺติยาติ ฯ
     {๖๔.๒}   ตีณิ   โข   อหํ  ตปสฺสิ  กมฺมานิ  ปญฺญาเปมิ  ปาปสฺส
กมฺมสฺส   กิริยาย   ปาปสฺส   กมฺมสฺส   ปวตฺติยา   เสยฺยถีทํ  กายกมฺมํ
วจีกมฺมํ   มโนกมฺมนฺติ   ฯ   กึ   ปนาวุโส  โคตม  อญฺญเทว  กายกมฺมํ
อญฺญํ   วจีกมฺมํ   อญฺญํ   มโนกมฺมนฺติ   ฯ   อญฺญเทว  ตปสฺสิ  กายกมฺมํ
อญฺญํ   วจีกมฺมํ   อญฺญํ  มโนกมฺมนฺติ  ฯ  อิเมสํ  ปนาวุโส  โคตม  ติณฺณํ
กมฺมานํ  เอวํ  ปฏิวิภตฺตานํ  เอวํ  ปฏิวิสิฏฺฐานํ  กตมํ กมฺมํ มหาสาวชฺชตรํ
ปญฺญาเปสิ   ปาปสฺส   กมฺมสฺส   กิริยาย   ปาปสฺส   กมฺมสฺส  ปวตฺติยา
ยทิ วา กายกมฺมํ ยทิ วา วจีกมฺมํ ยทิ วา มโนกมฺมนฺติ ฯ
     {๖๔.๓}   อิเมสํ  โข  อหํ  ตปสฺสิ  ติณฺณํ กมฺมานํ เอวํ ปฏิวิภตฺตานํ
เอวํ    ปฏิวิสิฏฺฐานํ   มโนกมฺมํ   มหาสาวชฺชตรํ   ปญฺญาเปมิ   ปาปสฺส
กมฺมสฺส  กิริยาย  ปาปสฺส  กมฺมสฺส  ปวตฺติยา  โน  ตถา  กายกมฺมํ  โน
ตถา วจีกมฺมนฺติ ฯ
     {๖๔.๔}   มโนกมฺมนฺติ  อาวุโส  โคตม  วเทสิ  ฯ  มโน  กมฺมนฺติ
ตปสฺสิ   วทามิ   ฯเปฯ   มโนกมฺมนฺติ   อาวุโส   โคตม   วเทสิ   ฯ
มโนกมฺมนฺติ    ตปสฺสิ    วทามีติ    ฯ    อิติห    ทีฆตปสฺสี   นิคนฺโถ
ภควนฺตํ      อิมสฺมึ     กถาวตฺถุสฺมึ     ยาวตติยกํ     ปติฏฺฐาเปตฺวา
อุฏฺฐายาสนา เยน นิคนฺโถ นาฏปุตฺโต เตนุปสงฺกมิ ฯ
     [๖๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  นิคนฺโถ  นาฏปุตฺโต  มหติยา ๑-
คิหิปริสาย   สทฺธึ   นิสินฺโน   โหติ  พาลกินิยา  ๒-  อุปาลิปฺปมุขาย  ฯ
อทฺทสา    โข    นิคนฺโถ    นาฏปุตฺโต   ทีฆตปสฺสึ   นิคนฺถํ   ทูรโตว
อาคจฺฉนฺตํ    ทิสฺวาน    ทีฆตปสฺสึ   นิคนฺถํ   เอตทโวจ   หนฺท   กุโต
นุ  ตฺวํ  ตปสฺสิ  อาคจฺฉสิ  ทิวาทิวสฺสาติ  ฯ  อิโต  หิ  โข  อหํ  ภนฺเต
อาคจฺฉามิ   สมณสฺส   โคตมสฺส   สนฺติกาติ   ฯ  อหุ  ปน  เต  ตปสฺสิ
สมเณน   โคตเมน   สทฺธึ  โกจิเทว  กถาสลฺลาโปติ  ฯ  อหุ  โข  เม
ภนฺเต   สมเณน  โคตเมน  สทฺธึ  โกจิเทว  กถาสลฺลาโปติ  ฯ  ยถากถํ
ปน  เต  ตปสฺสิ  อหุ  สมเณน  โคตเมน สทฺธึ โกจิเทว กถาสลฺลาโปติ ฯ
อถ  โข  ทีฆตปสฺสี  นิคนฺโถ  ยาวตโก  อโหสิ ภควตา สทฺธึ กถาสลฺลาโป
ตํ   สพฺพํ  นิคนฺถสฺส  นาฏปุตฺตสฺส  อาโรเจสิ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  นิคนฺโถ
นาฏปุตฺโต   ทีฆตปสฺสึ  นิคนฺถํ  เอตทโวจ  สาธุ  สาธุ  ตปสฺสิ  ยถา  ตํ
สุตวตา  สาวเกน  สมฺมเทว  สตฺถุ  สาสนํ  อาชานนฺเตน  เอวเมว  ๓-
ทีฆตปสฺสินา   นิคนฺเถน   สมณสฺส   โคตมสฺส   พฺยากตํ   กิญฺหิ   โสภติ
ฉโว   มโนทณฺโฑ   อิมสฺส   เอวํ   โอฬาริกสฺส  กายทณฺฑสฺส  อุปนิธาย
อถ   โข   กายทณฺโฑว    มหาสาวชฺชตโร   ปาปสฺส  กมฺมสฺส  กิริยาย
ปาปสฺส กมฺมสฺส ปวตฺติยา โน ตถา วจีทณฺโฑ โน ตถา มโนทณฺโฑติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. มหติยา มหติยา ฯ   ม. ปริสาย ฯ   ยุ. เอวเมวํ ฯ
     [๖๖]   เอวํ  วุตฺเต  อุปาลิ  คหปติ  นิคนฺถํ  นาฏปุตฺตํ  เอตทโวจ
สาธุ   สาธุ   ภนฺเต  ทีฆตปสฺสี  ยถา  ตํ  สุตวตา  สาวเกน  สมฺมเทว
สตฺถุ   สาสนํ   อาชานนฺเตน   เอวเมว   ๑-   ภทนฺเตน  ทีฆตปสฺสินา
สมณสฺส    โคตมสฺส    พฺยากตํ    กิญฺหิ    โสภติ   ฉโว   มโนทณฺโฑ
อิมสฺส    เอวํ    โอฬาริกสฺส    กายทณฺฑสฺส    อุปนิธาย   อถ   โข
กายทณฺโฑว    มหาสาวชฺชตโร   ปาปสฺส   กมฺมสฺส   กิริยาย   ปาปสฺส
กมฺมสฺส   ปวตฺติยา   โน   ตถา   วจีทณฺโฑ   โน   ตถา   มโนทณฺโฑ
หนฺท   จาหํ   ภนฺเต   คจฺฉามิ  สมณสฺส  โคตมสฺส  อิมสฺมึ  กถาวตฺถุสฺมึ
วาทํ   อาโรเปสฺสามิ   สเจ   เม  สมโณ  โคตโม  ตถา  ปติฏฺฐหิสฺสติ
ยถา ภทนฺเตน ตปสฺสินา ปติฏฺฐาปิตํ
     {๖๖.๑}   เสยฺยถาปิ  นาม  พลวา  ปุริโส ทีฆโลมิกํ เอฬกํ โลเมสุ
คเหตฺวา    อากฑฺเฒยฺย    ปริกฑฺเฒยฺย    สมฺปริกฑฺเฒยฺย   เอวเมวาหํ
สมณํ     โคตมํ     วาเทน    วาทํ    อากฑฺฒิสฺสามิ    ปริกฑฺฒิสฺสามิ
สมฺปริกฑฺฒิสฺสามิ  เสยฺยถาปิ  นาม  พลวา  ปุริโส  โสณฺฑิกากมฺมกาโร ๒-
มหนฺตํ   โสณฺฑิกากิลญฺชํ   ๓-   คมฺภีเร   อุทกรหเท  ปกฺขิปิตฺวา  กณฺเณ
คเหตฺวา    อากฑฺเฒยฺย    ปริกฑฺเฒยฺย    สมฺปริกฑฺเฒยฺย   เอวเมวาหํ
สมณํ     โคตมํ     วาเทน    วาทํ    อากฑฺฒิสฺสามิ    ปริกฑฺฒิสฺสามิ
สมฺปริกฑฺฒิสฺสามิ
     {๖๖.๒}   เสยฺยถาปิ   นาม   พลวา   ปุริโส   โสณฺฑิกาธุตฺโต
ถาลํ   ๔-   กณฺเณ  คเหตฺวา  โอธุเนยฺย  นิทฺธุเนยฺย  นิปฺโปเฐยฺย  ๕-
เอวเมวาหํ   สมณํ   โคตมํ   วาเทน   วาทํ  โอธุนิสฺสามิ  นิทฺธุนิสฺสามิ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. เอวเมวํ ฯ   โป. โสณฺฑิกกมฺมํ กโรนฺโต ฯ ม. ยุ. พลวา โสณฺฑิกากมฺมกโร ฯ
@ โป. โสณฺฑิกํ กิลญฺชํ ฯ   โป. ยุ. วาลํ ฯ   ยุ. นิจฺฉาเทยฺย ฯ
นิปฺโปเฐสฺสามิ ๑-
     {๖๖.๓}   เสยฺยถาปิ  นาม  กุญฺชโร  สฏฺฐิหายโน  คมฺภีรํ โปกฺขรณึ
โอคาเหตฺวา   สาณโธวิกํ   นาม   กีฬิตชาตํ   กีฬติ  เอวเมวาหํ  สมณํ
โคตมํ  สาณโธวิกํ  ๒-  มญฺเญ  กีฬิตชาตํ  กีฬิสฺสามิ  หนฺท  จาหํ  ภนฺเต
คจฺฉามิ  สมณสฺส  โคตมสฺส  อิมสฺมึ  กถาวตฺถุสฺมึ  วาทํ อาโรเปสฺสามีติ ฯ
คจฺฉ   ตฺวํ   คหปติ   สมณสฺส   โคตมสฺส   อิมสฺมึ   กถาวตฺถุสฺมึ  วาทํ
อาโรเปหิ   อหํ   วา   คหปติ   สมณสฺส  โคตมสฺส  วาทํ  อาโรเปยฺยํ
ทีฆตปสฺสี วา นิคนฺโถ ตฺวํ วาติ ฯ
     [๖๗]   เอวํ   วุตฺเต   ทีฆตปสฺสี   นิคนฺโถ   นิคนฺถํ   นาฏปุตฺตํ
เอตทโวจ  น  โข  เม  ตํ  ภนฺเต  รุจฺจติ  ยํ  อุปาลิ  คหปติ  สมณสฺส
โคตมสฺส   วาทํ   อาโรเปยฺย   สมโณ   หิ   ภนฺเต  โคตโม  มายาวี
อาวฏฺฏนึ     มายํ     ชานาติ     ยาย     อญฺญติตฺถิยานํ    สาวเก
อาวฏฺเฏตีติ   ฯ   อฏฺฐานํ   โข   เอตํ  ตปสฺสิ  อนวกาโส  ยํ  อุปาลิ
คหปติ     สมณสฺส    โคตมสฺส    สาวกตฺตํ    อุปคจฺเฉยฺย    ฐานญฺจ
โข    เอตํ    วิชฺชติ    ยํ   สมโณ   โคตโม   อุปาลิสฺส   คหปติสฺส
สาวกตฺตํ    อุปคจฺเฉยฺย    คจฺฉ    ตฺวํ   คหปติ   สมณสฺส   โคตมสฺส
อิมสฺมึ   กถาวตฺถุสฺมึ   วาทํ  อาโรเปหิ  อหํ  วา  ๓-  คหปติ  สมณสฺส
โคตมสฺส วาทํ อาโรเปยฺยํ ทีฆตปสฺสี วา นิคนฺโถ ตฺวํ วาติ ฯ
     {๖๗.๑}   ทุติยมฺปิ   โข   ทีฆตปสฺสี   นิคนฺโถ  นิคนฺถํ  นาฏปุตฺตํ
เอตทโวจ  น  โข เม ตํ ภนฺเต รุจฺจติ ยํ อุปาลิ คหปติ สมณสฺส โคตมสฺส
@เชิงอรรถ:  ยุ. นิจฉาเทสฺสามิ ฯ   โป. สาณโธวิกญฺเญว ฯ มญฺเญติ ปทํ นตฺถิ ฯ
@ ม. ยุ. อหํ วา หิ ฯ
วาทํ   อาโรเปยฺย   สมโณ   หิ   ภนฺเต   โคตโม  มายาวี  อาวฏฺฏนึ
มายํ    ชานาติ    ยาย    อญฺญติตฺถิยานํ   สาวเก   อาวฏฺเฏตีติ   ฯ
อฏฺฐานํ   โข   เอตํ   ตปสฺสิ   อนวกาโส  ยํ  อุปาลิ  คหปติ  สมณสฺส
โคตมสฺส    สาวกตฺตํ    อุปคจฺเฉยฺย    ฐานญฺจ   โข   เอตํ   วิชฺชติ
ยํ    สมโณ   โคตโม   อุปาลิสฺส   คหปติสฺส   สาวกตฺตํ   อุปคจฺเฉยฺย
คจฺฉ   ตฺวํ   คหปติ   สมณสฺส   โคตมสฺส   อิมสฺมึ   กถาวตฺถุสฺมึ  วาทํ
อาโรเปหิ   อหํ   วา   คหปติ   สมณสฺส  โคตมสฺส  วาทํ  อาโรเปยฺยํ
ทีฆตปสฺสี วา นิคนฺโถ ตฺวํ วาติ ฯ
     {๖๗.๒}   ตติยมฺปิ   โข   ทีฆตปสฺสี   นิคนฺโถ  นิคนฺถํ  นาฏปุตฺตํ
เอตทโวจ  น  โข  เม  ตํ  ภนฺเต  รุจฺจติ  ยํ  อุปาลิ  คหปติ  สมณสฺส
โคตมสฺส   วาทํ   อาโรเปยฺย   สมโณ   หิ   ภนฺเต  โคตโม  มายาวี
อาวฏฺฏนึ   มายํ  ชานาติ  ยาย  อญฺญติตฺถิยานํ  สาวเก  อาวฏฺเฏตีติ  ฯ
อฏฺฐานํ   โข   เอตํ   ตปสฺสิ   อนวกาโส  ยํ  อุปาลิ  คหปติ  สมณสฺส
โคตมสฺส  สาวกตฺตํ  อุปคจฺเฉยฺย  ฐานญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  สมโณ
โคตโม   อุปาลิสฺส  คหปติสฺส  สาวกตฺตํ  อุปคจฺเฉยฺย  คจฺฉ  ตฺวํ  คหปติ
สมณสฺส    โคตมสฺส    อิมสฺมึ   กถาวตฺถุสฺมึ   วาทํ   อาโรเปหิ   อหํ
วา   ๑-   คหปติ   สมณสฺส   โคตมสฺส   วาทํ  อาโรเปยฺยํ  ทีฆตปสฺสี
วา นิคนฺโถ ตฺวํ วาติ ฯ
     [๖๘]   เอวํ  ภนฺเตติ  โข  อุปาลิ  คหปติ  นิคนฺถสฺส  นาฏปุตฺตสฺส
ปฏิสฺสุตฺวา   อุฏฺฐายาสนา   นิคนฺถํ   นาฏปุตฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อหํ วา หิ ฯ
กตฺวา   เยน   ปาวาริกมฺพวนํ  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข
อุปาลิ    คหปติ   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อาคมา   นุ   ขฺวิธ   ภนฺเต
ทีฆตปสฺสี   นิคนฺโถติ  ฯ  อาคมา  ขฺวิธ  คหปติ  ทีฆตปสฺสี  นิคนฺโถติ  ฯ
อหุ   ๑-   ปน   เต   ภนฺเต  ทีฆตปสฺสินา  นิคนฺเถน  สทฺธึ  โกจิเทว
กถาสลฺลาโปติ   ฯ   อหุ   โข   เม   คหปติ   ทีฆตปสฺสินา  นิคนฺเถน
สทฺธึ   โกจิเทว   กถาสลฺลาโปติ   ฯ   ยถากถํ  ปน  เต  ภนฺเต  อหุ
ทีฆตปสฺสินา นิคนฺเถน สทฺธึ โกจิเทว กถาสลฺลาโปติ ฯ
     {๖๘.๑}   อถ  โข  ภควา  ยาวตโก  อโหสิ ทีฆตปสฺสินา นิคนฺเถน
สทฺธึ  กถาสลฺลาโป  ตํ  สพฺพํ  อุปาลิสฺส  คหปติสฺส  อาโรเจสีติ  ๒-  ฯ
เอวํ   วุตฺเต   อุปาลิ  คหปติ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  สาธุ  สาธุ  ภนฺเต
ทีฆตปสฺสี   ๓-   ยถา   ตํ  สุตวตา  สาวเกน  สมฺมเทว  สตฺถุ  สาสนํ
อาชานนฺเตน   เอวเมว   ๔-  ทีฆตปสฺสินา  นิคนฺเถน  ภควโต  พฺยากตํ
กิญฺหิ   โสภติ  ฉโว  มโนทณฺโฑ  อิมสฺส  เอวํ  โอฬาริกสฺส  กายทณฺฑสฺส
อุปนิธาย   อถ   โข   กายทณฺโฑว   มหาสาวชฺชตโร  ปาปสฺส  กมฺมสฺส
กิริยาย   ปาปสฺส   กมฺมสฺส  ปวตฺติยา  โน  ตถา  วจีทณฺโฑ  โน  ตถา
มโนทณฺโฑติ   ฯ  สเจ  โข  ตฺวํ  คหปติ  สจฺเจ  ปติฏฺฐาย  มนฺเตยฺยาสิ
สิยา   โน   เอตฺถ   กถาสลฺลาโปติ  ฯ  สจฺเจ  อหํ  ภนฺเต  ปติฏฺฐาย
มนฺเตสฺสามิ โหตุ โน เอตฺถ กถาสลฺลาโปติ ฯ
     [๖๙]   ตํ   กึ  มญฺญสิ  คหปติ  อิธสฺส  ๕-  นิคนฺโถ  อาพาธิโก
@เชิงอรรถ:  ม. อหุ โข ปน ฯ   ยุ. อิติ สทฺโท นตฺถิ ฯ   ยุ. ตปสฺสี ฯ
@ ม. ยุ. เอวํเมวํ ฯ   ม. อิธาสฺส ฯ
ทุกฺขิโต      พาฬฺหคิลาโน      สีโตทกปฏิกฺขิตฺโต      อุณฺโหทกปฏิเสวี
โส   สีโตทกํ   อลภมาโน   กาลํ   กเรยฺย   อิมสฺส  ๑-  ปน  คหปติ
นิคนฺโถ    นาฏปุตฺโต    กตฺถุปปตฺตึ   ปญฺญาเปตีติ   ฯ   อตฺถิ   ภนฺเต
มโนสตฺตา นาม เทวา ตตฺถ โส อุปฺปชฺชติ ๒-
     {๖๙.๑}   ตํ  กิสฺส  เหตุ  อสุ  ๓-  หิ  ภนฺเต มโนปฏิพทฺโธ กาลํ
กโรตีติ  ฯ  คหปติ  คหปติ  ๔-  มนสิกโรหิ  ๕-  มนสิกริตฺวา  โข  ตฺวํ
คหปติ  พฺยากโรหิ  น  โข  เต  สนฺธิยติ  ปุริเมน  วา  ปจฺฉิมํ ปจฺฉิเมน
วา  ปุริมํ  ภาสิตา  โข  ปน  เต  คหปติ เอสา วาจา สจฺเจ อหํ ภนฺเต
ปติฏฺฐาย  มนฺเตสฺสามิ  ๖-  โหตุ  โน  เอตฺถ  กถาสลฺลาโปติ ฯ กิญฺจาปิ
ภนฺเต  ภควา  เอวมาห  อถ  โข  กายทณฺโฑว  มหาสาวชฺชตโร ปาปสฺส
กมฺมสฺส   กิริยาย   ปาปสฺส   กมฺมสฺส   ปวตฺติยา  โน  ตถา  วจีทณฺโฑ
โน ตถา มโนทณฺโฑติ ฯ
     [๗๐]   ตํ  กึ  มญฺญสิ  คหปติ อิธสฺส นิคนฺโถ ๗- จาตุยามสํวรสํวุโต
สพฺพวาริวาริโต     สพฺพวาริยุตฺโต     สพฺพวาริธุโต     สพฺพวาริผุฏฺโฐ
โส    อภิกฺกมนฺโต    ปฏิกฺกมนฺโต    พหู   ขุทฺทเก   ปาเณ   สงฺฆาฏํ
อาปาเทติ    อิมสฺส    ปน   คหปติ   นิคนฺโถ   นาฏปุตฺโต   กึ   ๘-
วิปากํ   ปญฺญาเปตีติ   ฯ   อสญฺเจตนิกํ   ภนฺเต   นิคนฺโถ   นาฏปุตฺโต
โน   มหาสาวชฺชํ   ปญฺญาเปตีติ   ฯ   สเจ  ปน  คหปติ  เจเตตีติ  ฯ
มหาสาวชฺชํ    ภนฺเต    โหตีติ   ฯ   เจตนํ   ปน   คหปติ   นิคนฺโถ
นาฏปุตฺโต กิสฺมึ ปญฺญาเปตีติ ฯ มโนทณฺฑสฺมึ ปน ภนฺเตติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อิธาสฺส ฯ   โป. อุปปชฺชติ ฯ   ม. อมุ หิ ฯ   ม. ทุติยาลปนํ นตฺถิ ฯ
@ ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ม. มนฺเตยฺยามิ ฯ
@ ม. เอตฺถนฺตเร นาฏปุตฺโตติ ทิสฺสติ ฯ   ม. ยุ. กํ วิปากํ ฯ
     {๗๐.๑}   คหปติ   คหปติ   มนสิกโรหิ  มนสิกริตฺวา  โข  คหปติ
พฺยากโรหิ   น  โข  เต  สนฺธิยติ  ปุริเมน  วา  ปจฺฉิมํ  ปจฺฉิเมน  วา
ปุริมํ  ภาสิตา  โข  ปน  เต  คหปติ  เอสา  วาจา  สจฺเจ  อหํ ภนฺเต
ปติฏฺฐาย   มนฺเตสฺสามิ   โหตุ  โน  เอตฺถ  กถาสลฺลาโปติ  ฯ  กิญฺจาปิ
ภนฺเต   ภควา   เอวมาห   อถ   โข   กายทณฺโฑว   มหาสาวชฺชตโร
ปาปสฺส   กมฺมสฺส   กิริยาย   ปาปสฺส   กมฺมสฺส   ปวตฺติยา  โน  ตถา
วจีทณฺโฑ โน ตถา มโนทณฺโฑติ ฯ
     {๗๐.๒}   ตํ  กึ  มญฺญสิ  คหปติ  อยํ นาฬนฺทา อิทฺธา เจว ผีตา จ
พหุชนา   อากิณฺณมนุสฺสาติ   ฯ   เอวํ   ๑-   ภนฺเต   อยํ   นาฬนฺทา
อิทฺธา   เจว   ผีตา  จ  พหุชนา  อากิณฺณมนุสฺสาติ  ฯ  ตํ  กึ  มญฺเญสิ
คหปติ   อิธ   ปุริโส   อาคจฺเฉยฺย   อุกฺขิตฺตาสิโก  โส  เอวํ  วเทยฺย
อหํ   ยาวติกา   อิมิสฺสา   นาฬนฺทาย   ปาณา   เต   เอเกน  ขเณน
เอเกน   มุหุตฺเตน   เอกมฺมํสขลํ   ๒-   เอกมฺมํสปุญฺชํ   กริสฺสามีติ  ฯ
ตํ   กึ  มญฺญสิ  คหปติ  ปโหติ  นุ  โข  โส  ปุริโส  ยาวติกา  อิมิสฺสา
นาฬนฺทาย  ปาณา  เต  เอเกน  ขเณน  เอเกน  มุหุตฺเตน  เอกมฺมํสขลํ
เอกมฺมํสปุญฺชํ   กาตุนฺติ   ฯ   ทสปิ  ๓-  ภนฺเต  ปุริสา  วีสมฺปิ  ภนฺเต
ปุริสา   ตึสมฺปิ   ภนฺเต  ปุริสา  จตฺตาฬีสมฺปิ  ภนฺเต  ปุริสา  ปญฺญาสมฺปิ
ภนฺเต   ปุริสา   นปฺปโหนฺติ   ยาวติกา   อิมิสฺสา   นาฬนฺทาย   ปาณา
เต   เอเกน   ขเณน   เอเกน   มุหุตฺเตน  เอกมฺมํสขลํ  เอกมฺมํสปุญฺชํ
กาตุํ   กิญฺหิ   โสภติ   เอโก   ฉโว   ปุริโสติ   ฯ   ตํ   กึ  มญฺญสิ
@เชิงอรรถ:  ม. เอวํ ...มนุสฺสาติ อิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ   ยุ. เอกมํสขลํ ฯ   ม. ทสมฺปิ ฯ
คหปติ    อิธาคจฺเฉยฺย    สมโณ    วา    พฺราหฺมโณ   วา   อิทฺธิมา
เจโตวสิปฺปตฺโต   โส   เอวํ   วเทยฺย   อหํ   อิมํ   นาฬนฺทํ  เอเกน
มโนปโทเสน ภสฺมํ กริสฺสามีติ ฯ
     {๗๐.๓}   ตํ กึ มญฺญสิ คหปติ ปโหติ นุ โข โส สมโณ วา พฺราหฺมโณ
วา  อิทฺธิมา  เจโตวสิปฺปตฺโต  อิมํ  นาฬนฺทํ  เอเกน  มโนปโทเสน ภสฺมํ
กาตุนฺติ  ฯ  ทสปิ  ภนฺเต  ๑-  นาฬนฺทา  วีสมฺปิ  ภนฺเต นาฬนฺทา ตึสมฺปิ
ภนฺเต   นาฬนฺทา   จตฺตาฬีสมฺปิ   ภนฺเต   นาฬนฺทา  ปญฺญาสมฺปิ  ภนฺเต
นาฬนฺทา  ปโหติ  โส  สมโณ  วา พฺราหฺมโณ วา อิทฺธิมา เจโตวสิปฺปตฺโต
อิมํ  นาฬนฺทํ  ๒-  เอเกน  มโนปโทเสน  ภสฺมํ  กาตุํ กิญฺหิ โสภติ เอกา
ฉวา นาฬนฺทาติ ฯ
     {๗๐.๔}   คหปติ  ๓-  คหปติ  มนสิกโรหิ  นมสิกริตฺวา  โข  ตฺวํ
คหปติ  พฺยากโรหิ  น  โข  เต  สนฺธิยติ  ปุริเมน  วา  ปจฺฉิมํ ปจฺฉิเมน
วา  ปุริมํ  ภาสิตา  โข  ปน  เต  คหปติ เอสา วาจา สจฺเจ อหํ ภนฺเต
ปติฏฺฐาย   มนฺเตสฺสามิ   ๔-   โหตุ   โน   เอตฺถ  กถาสลฺลาโปติ  ฯ
กิญฺจาปิ  ภนฺเต  ภควา  เอวมาห  อถ  โข  กายทณฺโฑว มหาสาวชฺชตโร
ปาปสฺส   กมฺมสฺส   กิริยาย   ปาปสฺส   กมฺมสฺส   ปวตฺติยา  โน  ตถา
วจีทณฺโฑ โน ตถา มโนทณฺโฑติ ฯ
     {๗๐.๕}   ตํ   กึ   มญฺญสิ   คหปติ   สุตนฺเต   ทณฺฑกีรญฺญํ  ๕-
กาลิงฺคารญฺญํ     ๖-    เมชฺฌารญฺญํ    ๗-    มาตงฺคารญฺญํ    อรญฺญํ
อรญฺญภูตนฺติ   ฯ   เอวํ   ภนฺเต   สุตํ   เม  ทณฺฑกีรญฺญํ  กาลิงฺคารญฺญํ
เมชฺฌารญฺญํ       มาตงฺคารญฺญํ      อรญฺญํ      อรญฺญภูตนฺติ      ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อิเธว เอกาลปนเมว อตฺถิ ฯ   ม. ยุ. อิมํ นาฬนฺทนฺติ เทฺว ปาฐา นตฺถิ ฯ
@ ม. เตนหิ คหปติ ฯ ทุติยาลปนํ นตฺถิ ฯ   ม. มนฺเตยฺยามิ ฯ   ยุ. ทณฺฑการญฺญํ ฯ
@ ม. กลิงฺครญฺญํ ฯ   ม. มชฺฌรญฺญํ ฯ
ตํ   กึ   มญฺญสิ   คหปติ   กินฺติ   เต  สุตํ  เกน  ๑-  ตํ  ทณฺฑกีรญฺญํ
กาลิงฺคารญฺญํ    เมชฺฌารญฺญํ   มาตงฺคารญฺญํ   อรญฺญํ   อรญฺญภูตนฺติ   ฯ
สุตํ   เมตํ   ภนฺเต   อิสีนํ  มโนปโทเสน  ตํ  ทณฺฑกีรญฺญํ  กาลิงฺคารญฺญํ
เมชฺฌารญฺญํ มาตงฺคารญฺญํ อรญฺญํ อรญฺญภูตนฺติ ฯ
     {๗๐.๖}  คหปติ  ๒-   คหปติ  ๓-  มนสิกโรหิ มนสิกริตฺวา โข ตฺวํ
คหปติ  พฺยากโรหิ  น  โข  เต  สนฺธิยติ  ปุริเมน  วา  ปจฺฉิมํ ปจฺฉิเมน
วา  ปุริมํ  ภาสิตา  โข  ปน  เต  คหปติ เอสา วาจา สจฺเจ อหํ ภนฺเต
ปติฏฺฐาย มนฺเตสฺสามิ ๔- โหตุ โน เอตฺถ กถาสลฺลาโปติ ฯ
     [๗๑]   ปุริเมนาหํ  ๕- ภนฺเต โอปมฺเมน ภควโต อตฺตมโน อภิรทฺโธ
อปิจาหํ    อิมานิ    ภควโต   วิจิตฺตานิ   ปญฺหาปฏิภาณานิ   โสตุกาโม
เอวาหํ    ภควนฺตํ    ปจฺจนีกาตพฺพํ    อวมญฺญิสฺสํ    อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต
อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   เสยฺยถาปิ   ภนฺเต   นิกฺกุชฺชิตํ   วา   อุกฺกุชฺเชยฺย
ปฏิจฺฉนฺนํ   วา   วิวเรยฺย  มูฬฺหสฺส  วา  มคฺคํ  อาจิกฺเขยฺย  อนฺธกาเร
วา  เตลปชฺโชตํ  ธาเรยฺย  จกฺขุมนฺโต  รูปานิ ทกฺขนฺตีติ ๖- เอวเมว ๗-
ภควตา   อเนกปริยาเยน   ธมฺโม   ปกาสิโต  เอสาหํ  ภนฺเต  ภควนฺตํ
สรณํ   คจฺฉามิ   ธมฺมญฺจ   ภิกฺขุสงฺฆญฺจ   อุปาสกํ   มํ  ภควา  ธาเรตุ
อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณงฺคตนฺติ ๘- ฯ
     [๗๒]   อนุวิจฺจการํ  โข  คหปติ  กโรหิ  อนุวิจฺจกาโร ตุมฺหาทิสานํ
@เชิงอรรถ:  ม. สุตํ ฯ   ม. เตนหิ คหปติ ฯ   ม. ทุติยาลปนํ นตฺถิ ฯ
@ ม. มนฺเตยฺยามิ ฯ   ยุ. ปุริเมเนวาหนฺติ ทิสฺสติ ฯ ม. ปุริเมนวาหํ ฯ
@ ยุ. ทกฺขินฺตีติ ฯ   ยุ. เอวเมวํ ฯ   สี. สรณคตํ ฯ
ทิสานํ  ญาตมนุสฺสานํ  สาธุ  โหตีติ  ฯ  อิมินาปาหํ  ๑-  ภนฺเต  ภควโต
ภิยฺโยโส   มตฺตาย   อตฺตมโน   อภิรทฺโธ   ยํ   มํ   ภควา  เอวมาห
อนุวิจฺจการํ  โข  คหปติ  กโรหิ  อนุวิจฺจกาโร  ตุมฺหาทิสานํ ญาตมนุสฺสานํ
สาธุ   โหตีติ   มํ  หิ  ภนฺเต  อญฺญติตฺถิยา  สาวกํ  ลภิตฺวา  เกวลกปฺปํ
นาฬนฺทํ    ปฏากํ    ปริหเรยฺยุํ   อุปาลิ   อมฺหากํ   คหปติ   สาวกตฺตํ
อุปคโตติ   อถ  จ  ปน  มํ  ภควา  เอวมาห  อนุวิจฺจการํ  โข  คหปติ
กโรหิ   อนุวิจฺจกาโร  หิ  ๒-  ตุมฺหาทิสานํ  ญาตมนุสฺสานํ  สาธุ  โหตีติ
เอสาหํ   ภนฺเต  ทุติยมฺปิ  ภควนฺตํ  สรณํ  คจฺฉามิ  ธมฺมญฺจ  ภิกฺขุสงฺฆญฺจ
อุปาสกํ มํ ภควา ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณงฺคตนฺติ ฯ
     [๗๓]   ทีฆรตฺตํ  โข  เต  คหปติ  นิคนฺถานํ  โอปาณภูตํ  กุลํ  ๓-
เยน   เตสํ   ๔-  อุปคตานํ  ปิณฺฑปาตํ  ๕-  ทาตพฺพํ  มญฺเญยฺยาสีติ  ฯ
อิมินาปาหํ   ภนฺเต   ภควโต   ภิยฺโยโส   มตฺตาย  อตฺตมโน  อภิรทฺโธ
ยํ   มํ   ภควา   เอวมาห   ทีฆรตฺตํ   โข   เต   คหปติ   นิคนฺถานํ
โอปาณภูตํ   กุลํ   ๖-   เยน  เตสํ  ๗-  อุปคตานํ  ปิณฺฑปาตํ  ทาตพฺพํ
มญฺเญยฺยาสีติ    สุตํ    เมตํ    ภนฺเต    สมโณ   โคตโม   เอวมาห
มยฺหเมว    ทานํ    ทาตพฺพํ    นาญฺเญสํ   ทานํ   ทาตพฺพํ   มยฺหเมว
สาวกานํ    ทานํ    ทาตพฺพํ    นาญฺเญสํ   สาวกานํ   ทานํ   ทาตพฺพํ
มยฺหเมว    ทินฺนํ    มหปฺผลํ    นาญฺเญสํ   ทินฺนํ   มหปฺผลํ   มยฺหเมว
@เชิงอรรถ:  สี. อิมินาปหํ ฯ   ยุ. หิสทฺโท นตฺถิ ฯ  ๓-๖ โป. กุลํเยว ฯ เยนาติ
@ปาฐปทํ นตฺถิ ฯ  ๔-๗ ม. ยุ. เนสํ ฯ   สี. ยุ ปิณฺฑกํ ฯ
สาวกานํ    ทินฺนํ   มหปฺผลํ   นาญฺเญสํ   สาวกานํ   ทินฺนํ   มหปฺผลนฺติ
อถ   จ   ปน  มํ  ภควา  นิคนฺเถสุปิ  ทาเน  สมาทเปติ  อปิจ  ภนฺเต
มยเมตฺถ    กาลํ    ชานิสฺสาม   เอสาหํ   ภนฺเต   ตติยมฺปิ   ภควนฺตํ
สรณํ   คจฺฉามิ   ธมฺมญฺจ   ภิกฺขุสงฺฆญฺจ   อุปาสกํ   มํ  ภควา  ธาเรตุ
อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณงฺคตนฺติ ฯ
     [๗๔]   อถ  โข  ภควา  อุปาลิสฺส  คหปติสฺส  อนุปุพฺพิกถํ  กเถสิ
เสยฺยถีทํ    ทานกถํ    สีลกถํ   สคฺคกถํ   กามานํ   อาทีนวํ   โอการํ
สงฺกิเลสํ   เนกฺขมฺเม   อานิสํสํ   ปกาเสสิ   ฯ  ยทา  ภควา  อญฺญาสิ
อุปาลึ     คหปตึ    กลฺลจิตฺตํ    มุทุจิตฺตํ    วินีวรณจิตฺตํ    อุทคฺคจิตฺตํ
ปสนฺนจิตฺตํ    อถ    ยา    พุทฺธานํ    สามุกฺกํสิกา   ธมฺมเทสนา   ตํ
ปกาเสสิ   ทุกฺขํ   สมุทยํ   นิโรธํ   มคฺคํ   ฯ  เสยฺยถาปิ  นาม  สุทฺธํ
วตฺถํ   อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว   รชนํ   ปฏิคฺคเณฺหยฺย   เอวเมว   ๑-
อุปาลิสฺส    คหปติสฺส   ตสฺมึเยว   อาสเน   วิรชํ   วีตมลํ   ธมฺมจกฺขุํ
อุทปาทิ    ยงฺกิญฺจิ    สมุทยธมฺมํ    สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ   ฯ   อถ
โข  อุปาลิ  คหปติ  ทิฏฺฐธมฺโม  ปตฺตธมฺโม  วิทิตธมฺโม  ปริโยคาฬฺหธมฺโม
ติณฺณวิจิกิจฺโฉ      วิคตกถํกโถ      เวสารชฺชปฺปตฺโต      อปรปจฺจโย
สตฺถุ   สาสเน  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  หนฺท  จทานิ  มยํ  ภนฺเต  คจฺฉาม
พหุกิจฺจา    มยํ    พหุกรณียาติ   ฯ   ยสฺสทานิ   ตฺวํ   คหปติ   กาลํ
มญฺญสีติ ฯ
     [๗๕]   อถ   โข   อุปาลิ  คหปติ  ภควโต  ภาสิตํ  อภินนฺทิตฺวา
@เชิงอรรถ:  ยุ. เอวเมวํ ฯ
อนุโมทิตฺวา   อุฏฺฐายาสนา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา
เยน   สกํ   นิเวสนํ   เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  โทวาริกํ  อามนฺเตสิ
อชฺชตคฺเค   สมฺม   โทวาริก   อาวรามิ   ทฺวารํ   นิคนฺถานํ   นิคนฺถีนํ
อนาวฏํ   ทฺวารํ   ภควโต   สาวกานํ  ๑-  ภิกฺขูนํ  ภิกฺขุนีนํ  อุปาสกานํ
อุปาสิกานํ    สเจ   โกจิ   นิคนฺโถ   อาคจฺฉติ   ตเมนํ   ตฺวํ   เอวํ
วเทยฺยาสิ   ติฏฺฐ   ภนฺเต   มา   ปาวิสิ   อชฺชตคฺเค   อุปาลิ  คหปติ
สมณสฺส    โคตมสฺส   สาวกตฺตํ   อุปคโต   อาวฏํ   ทฺวารํ   นิคนฺถานํ
นิคนฺถีนํ    อนาวฏํ    ทฺวารํ    ภควโต   สาวกานํ   ภิกฺขูนํ   ภิกฺขุนีนํ
อุปาสกานํ  อุปาสิกานํ  สเจ  เต  ๒-  ภนฺเต  ปิณฺฑเกน อตฺโถ เอตฺเถว
ติฏฺฐ  เอตฺเถว  เต  ๓-  อาหริสฺสนฺตีติ  ฯ  เอวํ ภนฺเตติ โข โทวาริโก
อุปาลิสฺส คหปติสฺส ปจฺจสฺโสสิ ฯ
     [๗๖]   อสฺโสสิ   โข   ทีฆตปสฺสี   นิคนฺโถ  อุปาลิ  กิร  คหปติ
สมณสฺส   โคตมสฺส   สาวกตฺตํ   อุปคโตติ   ฯ   อถ   โข   ทีฆตปสฺสี
นิคนฺโถ    เยน    นิคนฺโถ    นาฏปุตฺโต   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
นิคนฺถํ   นาฏปุตฺตํ   เอตทโวจ   สุตํ   ๔-   เมตํ  ภนฺเต  อุปาลิ  กิร
คหปติ   สมณสฺส   โคตมสฺส   สาวกตฺตํ   อุปคโตติ   ฯ   อฏฺฐานํ  โข
เอตํ   ตปสฺสิ   อนวกาโส   ยํ   อุปาลิ   คหปติ   สมณสฺส   โคตมสฺส
สาวกตฺตํ    อุปคจฺเฉยฺย   ฐานญฺจ   โข   เอตํ   วิชฺชติ   ยํ   สมโณ
โคตโม   อุปาลิสฺส   คหปติสฺส   สาวกตฺตํ   อุปคจฺเฉยฺยาติ  ฯ  ทุติยมฺปิ
โข   ทีฆตปสฺสี   นิคนฺโถ   นิคนฺถํ   นาฏปุตฺตํ   เอตทโวจ   สุตํ  เมตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สาวกานนฺติ นตฺถิ ฯ  ๒-๓ ม. โว ฯ   ม. สุตเมตํ ฯ
ภนฺเต    อุปาลิ    กิร    คหปติ    สมณสฺส    โคตมสฺส    สาวกตฺตํ
อุปคโตติ   ฯ   อฏฺฐานํ   โข   เอตํ   ตปสฺสิ   อนวกาโส  ยํ  อุปาลิ
คหปติ    สมณสฺส   โคตมสฺส   สาวกตฺตํ   อุปคจฺเฉยฺย   ฐานญฺจ   โข
เอตํ   วิชฺชติ   ยํ   สมโณ   โคตโม   อุปาลิสฺส   คหปติสฺส  สาวกตฺตํ
อุปคจฺเฉยฺยาติ ฯ
     {๗๖.๑}   ตติยมฺปิ โข ทีฆตปสฺสี นิคนฺโถ นิคนฺถํ นาฏปุตฺตํ เอตทโวจ
สุตํ   เมตํ   ภนฺเต   อุปาลิ  กิร  คหปติ  สมณสฺส  โคตมสฺส  สาวกตฺตํ
อุปคโตติ  ฯ  อฏฺฐานํ  โข  เอตํ  ตปสฺสิ  อนวกาโส  ยํ  อุปาลิ  คหปติ
สมณสฺส   โคตมสฺส   สาวกตฺตํ  อุปคจฺเฉยฺย  ฐานญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ
ยํ   สมโณ   โคตโม   อุปาลิสฺส   คหปติสฺส   สาวกตฺตํ  อุปคจฺเฉยฺยาติ
หนฺทาหํ  ภนฺเต  คจฺฉามิ  ยาว  ชานามิ  ยทิ  วา  อุปาลิ คหปติ สมณสฺส
โคตมสฺส  สาวกตฺตํ  อุปคโต  ยทิ  วา  โนติ  ฯ  คจฺฉ  ๑-  ตฺวํ ตปสฺสิ
ชานาหิ  ยทิ  วา  อุปาลิ  คหปติ  สมณสฺส  โคตมสฺส  สาวกตฺตํ  อุปคโต
ยทิ วา โนติ ฯ
     [๗๗]   อถ   โข  ทีฆตปสฺสี  นิคนฺโถ  เยน  อุปาลิสฺส  คหปติสฺส
นิเวสนํ    เตนุปสงฺกมิ    ฯ    อทฺทสา   โข   โทวาริโก   ทีฆตปสฺสึ
นิคนฺถํ   ทูรโตว   อาคจฺฉนฺตํ   ทิสฺวาน   ทีฆตปสฺสึ   นิคนฺถํ  เอตทโวจ
ติฏฺฐ    ภนฺเต   มา   ปาวิสิ   อชฺชตคฺเค   อุปาลิ   คหปติ   สมณสฺส
โคตมสฺส    สาวกตฺตํ   อุปคโต   อาวฏํ   ทฺวารํ   นิคนฺถานํ   นิคนฺถีนํ
อนาวฏํ    ทฺวารํ   ภควโต   สาวกานํ   ภิกฺขูนํ   ภิกฺขุนีนํ   อุปาสกานํ
@เชิงอรรถ:  โป. สจฺจํ ฯ
อุปาสิกานํ   สเจ   เต   ภนฺเต   ปิณฺฑเกน   อตฺโถ   เอตฺเถว  ติฏฺฐ
เอตฺเถว   เต   อาหริสฺสนฺตีติ  ฯ  น  เม  อาวุโส  ปิณฺฑเกน  อตฺโถติ
วตฺวา   ตโต   ปฏินิวตฺติตฺวา   เยน   นิคนฺโถ  นาฏปุตฺโต  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   นิคนฺถํ   นาฏปุตฺตํ   เอตทโวจ   สจฺจํเยว   โข  ภนฺเต
ยํ   อุปาลิ   คหปติ   สมณสฺส   โคตมสฺส   สาวกตฺตํ   อุปคโต   เอตํ
โข  เต  อหํ  ภนฺเต  นาลตฺถํ  น  โข  เม  ตํ  ๑-  ภนฺเต  รุจฺจติ ยํ
อุปาลิ   คหปติ   สมณสฺส   โคตมสฺส   วาทํ   อาโรเปยฺย   สมโณ  หิ
ภนฺเต   โคตโม  มายาวี  อาวฏฺฏนึ  มายํ  ชานาติ  ยาย  อญฺญติตฺถิยานํ
สาวเก  อาวฏฺเฏตีติ  อาวฏฺโฏ  โข  เต  ภนฺเต  อุปาลิ  คหปติ สมเณน
โคตเมน  อาวฏฺฏนิยา  มายายาติ  ฯ  อฏฺฐานํ  โข  เอตํ  ๒- ทีฆตปสฺสิ
อนวกาโส  ยํ  อุปาลิ  คหปติ  สมณสฺส  โคตมสฺส  สาวกตฺตํ  อุปคจฺเฉยฺย
ฐานญฺจ   โข   เอตํ   วิชฺชติ  ยํ  สมโณ  โคตโม  อุปาลิสฺส  คหปติสฺส
สาวกตฺตํ อุปคจฺเฉยฺยาติ ฯ
     {๗๗.๑}   ทุติยมฺปิ  โข  ๓-  ทีฆตปสฺสี  นิคนฺโถ  นิคนฺถํ  นาฏปุตฺตํ
เอตทโวจ  สจฺจํเยว  โข  ภนฺเต  ยํ  อุปาลิ  คหปติ  สมณสฺส  โคตมสฺส
สาวกตฺตํ  อุปคโต  เอตํ  โข  เต  อหํ  ภนฺเต นาลตฺถํ น โข เม ภนฺเต
รุจฺจติ   ยํ   อุปาลิ   คหปติ   สมณสฺส   โคตมสฺส   วาทํ  อาโรเปยฺย
สมโณ   หิ   ภนฺเต   โคตโม  มายาวี  อาวฏฺฏนึ  มายํ  ชานาติ  ยาย
อญฺญติตฺถิยานํ    สาวเก   อาวฏฺเฏตีติ   อาวฏฺโฏ   โข   เต   ภนฺเต
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ยุ. ม. ทีฆอิติ น ทิสฺสติ ฯ
@ โป. ยุ. ทุติยมฺปิ โข...ตติยมฺปิ โข ทีฆตปสฺสีติ ทิสฺสติ ฯ
อุปาลิ    คหปติ    สมเณน   โคตเมน   อาวฏฺฏนิยา   มายายาติ   ฯ
อฏฺฐานํ   โข   เอตํ   ตปสฺสิ   อนวกาโส  ยํ  อุปาลิ  คหปติ  สมณสฺส
โคตมสฺส  สาวกตฺตํ  อุปคจฺเฉยฺย  ฐานญฺจ  โข  เอตํ  วิชฺชติ  ยํ  สมโณ
โคตโม   อุปาลิสฺส  คหปติสฺส  สาวกตฺตํ  อุปคจฺเฉยฺย  ๑-  [๒]-  หนฺท
จาหํ   ตปสฺสิ  คจฺฉามิ  ยาว  ๓-  สามํเยว  ชานามิ  ยทิ  วา  อุปาลิ
คหปติ สมณสฺส โคตมสฺส สาวกตฺตํ อุปคโต ยทิ วา โนติ ฯ
     [๗๘]   อถ   โข   นิคนฺโถ   นาฏปุตฺโต  มหติยา  นิคนฺถปริสาย
สทฺธึ   เยน   อุปาลิสฺส   คหปติสฺส   นิเวสนํ  เตนุปสงฺกมิ  ฯ  อทฺทสา
โข    โทวาริโก   นิคนฺถํ   นาฏปุตฺตํ   ทูรโตว   อาคจฺฉนฺตํ   ทิสฺวาน
นิคนฺถํ   นาฏปุตฺตํ   เอตทโวจ   ติฏฺฐ   ภนฺเต  มา  ปาวิสิ  อชฺชตคฺเค
อุปาลิ    คหปติ    สมณสฺส    โคตมสฺส   สาวกตฺตํ   อุปคโต   อาวฏํ
ทฺวารํ    นิคนฺถานํ    นิคนฺถีนํ   อนาวฏํ   ทฺวารํ   ภควโต   สาวกานํ
ภิกฺขูนํ   ภิกฺขุนีนํ   อุปาสกานํ   อุปาสิกานํ  สเจ  เต  ภนฺเต  ปิณฺฑเกน
อตฺโถ เอตฺเถว ติฏฺฐ เอตฺเถว เต อาหริสฺสนฺตีติ ฯ
     {๗๘.๑}   เตนหิ  สมฺม  โทวาริก  เยน  อุปาลิ คหปติ เตนุปสงฺกม
อุปสงฺกมิตฺวา   อุปาลึ   คหปตึ   เอวํ  วเทหิ  นิคนฺโถ  ๔-  นาฏปุตฺโต
มหติยา    นิคนฺถปริสาย   สทฺธึ   พหิทฺวารโกฏฺฐเก   ฐิโต   โส   เต
ทสฺสนกาโมติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  โทวาริโก  นิคนฺถสฺส  นาฏปุตฺตสฺส
ปฏิสฺสุตฺวา   เยน   อุปาลิ   คหปติ   เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  อุปาลึ
คหปตึ   เอตทโวจ   นิคนฺโถ  ภนฺเต  นาฏปุตฺโต  มหติยา  นิคนฺถปริสาย
@เชิงอรรถ:  ม. อุปคจฺเฉยฺยาติ ฯ   ม. ยุ. ตติยมฺปิ โข ทีฆตปสฺสิ ฯเปฯ อุปคจฺเฉยฺย ฯ
@ ม. ยาว จาหํ ฯ   ม. นิคนฺโถ ภนฺเต ฯ
สทฺธึ พหิทฺวารโกฏฺฐเก ฐิโต โส เต ทสฺสนกาโมติ ฯ
     {๗๘.๒}   เตนหิ  สมฺม  โทวาริก  มชฺฌิมาย ทฺวารสาลาย อาสนานิ
ปญฺญาเปสีติ  ๑-  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  โทวาริโก  อุปาลิสฺส คหปติสฺส
ปฏิสฺสุตฺวา   มชฺฌิมาย   ทฺวารสาลาย   อาสนานิ   ปญฺญาเปตฺวา   เยน
อุปาลิ   คหปติ   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา  อุปาลึ  คหปตึ  เอตทโวจ
ปญฺญตฺตานิ   โข   ภนฺเต   มชฺฌิมาย  ทฺวารสาลาย  อาสนานิ  ยสฺสทานิ
กาลํ  มญฺญสีติ  ฯ  อถ  โข  อุปาลิ  คหปติ  เยน  มชฺฌิมา  ทฺวารสาลา
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา   ยํ   ตตฺถ   อาสนํ   อคฺคญฺจ   เสฏฺฐญฺจ
อุตฺตมญฺจ   ปณีตญฺจ   ตตฺถ   สามํ  ๒-  นิสีทิตฺวา  โทวาริกํ  อามนฺเตสิ
เตนหิ    สมฺม   โทวาริก   เยน   นิคนฺโถ   นาฏปุตฺโต   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   นิคนฺถํ   นาฏปุตฺตํ   เอวํ  วเทหิ  อุปาลิ  ภนฺเต  คหปติ
เอวมาห  ปวิส  กิร ภนฺเต สเจ อากงฺขสีติ ฯ เอวํ ภนฺเตติ โข โทวาริโก
อุปาลิสฺส   คหปติสฺส  ปฏิสฺสุตฺวา  เยน  นิคนฺโถ  นาฏปุตฺโต  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   นิคนฺถํ   นาฏปุตฺตํ   เอตทโวจ   อุปาลิ   ภนฺเต  คหปติ
เอวมาห  ปวิส  กิร  ภนฺเต สเจ อากงฺขสีติ ฯ อถ โข นิคนฺโถ นาฏปุตฺโต
มหติยา นิคนฺถปริสาย สทฺธึ เยน มชฺฌิมา ทฺวารสาลา เตนุปสงฺกมิ ฯ
     [๗๙]   อถ  โข  อุปาลิ  คหปติ  ยํ  สุทํ  ปุพฺเพ  ๓- ยโต ปสฺสติ
นาฏปุตฺตํ   ๔-   ทูรโตว   อาคจฺฉนฺตํ   ทิสฺวาน   ตโต   ปจฺจุคฺคนฺตฺวา
ยํ    ตตฺถ    อาสนํ    อคฺคญฺจ   เสฏฺฐญฺจ   อุตฺตมญฺจ   ปณีตญฺจ   ตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ปญฺญเปหีติ ฯ   ยุ. สามนฺติ นตฺถิ ฯ   ม. ปุพฺเพว ฯ   ม. นิคนฺถํ
@นาฏปุตฺตํ ฯ
อุตฺตราสงฺเคน   สํมชฺชิตฺวา   ๑-  ปริคฺคเหตฺวา  นิสีทาเปติ  โสทานิ  ยํ
ตตฺถ    อาสนํ    อคฺคญฺจ    เสฏฺฐญฺจ    อุตฺตมญฺจ    ปณีตญฺจ   ตตฺถ
สามํ   นิสีทิตฺวา   นิคนฺถํ   นาฏปุตฺตํ  เอตทโวจ  สํวิชฺชนฺติ  โข  ภนฺเต
คหปติ  ๒-  อาสนานิ  สเจ  อากงฺขสิ  นิสีทาติ  ฯ  เอวํ วุตฺเต นิคนฺโถ
นาฏปุตฺโต    อุปาลึ    คหปตึ   เอตทโวจ   อุมฺมตฺโตสิ   ตฺวํ   คหปติ
ทตฺโตสิ    ตฺวํ    คหปติ    คจฺฉามหํ    ภนฺเต    สมณสฺส   โคตมสฺส
วาทํ  อาโรเปสฺสามีติ  คนฺตฺวาน  มหตาสิ  ๓-  วาทสงฺฆาเฏน  ปฏิมุกฺโก
อาคโต   เสยฺยถาปิ   คหปติ   ปุริโส   อณฺฑหารโก  คนฺตฺวา  อุพฺภเตหิ
อณฺเฑหิ   อาคจฺเฉยฺย  เสยฺยถา  วา  ปน  คหปติ  ปุริโส  อกฺขิกหารโก
คนฺตฺวา   อุพฺภเตหิ   อกฺขีหิ   ๔-   อาคจฺเฉยฺย   เอวเมว   โข  ตฺวํ
คหปติ   คจฺฉามหํ   ภนฺเต   สมณสฺส   โคตมสฺส  วาทํ  อาโรเปสฺสามีติ
คนฺตฺวา   มหตาสิ   วาทสงฺฆาเฏน   ปฏิมุกฺโก   อาคโต  อาวฏฺโฏ  ๕-
โขสิ ตฺวํ คหปติ สมเณน โคตเมน อาวฏฺฏนิยา มายายาติ ฯ
     [๘๐]   ภทฺทิกา   ภนฺเต   อาวฏฺฏนี   มายา   กลฺยาณี   ภนฺเต
อาวฏฺฏนี    มายา    ปิยา    เม    ภนฺเต   ญาติสาโลหิตา   อิมาย
อาวฏฺฏนิยา    อาวฏฺเฏยฺยุํ    ปิยานมฺปิ   เม   อสฺส   ญาติสาโลหิตานํ
ทีฆรตฺตํ    หิตาย   สุขาย   สพฺเพ   เจปิ   ภนฺเต   ขตฺติยา   อิมาย
อาวฏฺฏนิยา     อาวฏฺเฏยฺยุํ    สพฺเพสานมฺปิสฺส    ขตฺติยานํ    ทีฆรตฺตํ
หิตาย   สุขาย   สพฺเพ   เจปิ   ภนฺเต   พฺราหฺมณา   ฯเปฯ  เวสฺสา
ฯเปฯ    สุทฺทา   อิมาย   อาวฏฺฏนิยา   อาวฏฺเฏยฺยุํ   สพฺเพสานมฺปิสฺส
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปมชฺชิตฺวา ฯ ม. สมฺมชฺชิตฺวา ฯ   ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ม. มหตาปิ ฯ
@ ม. อกฺเขหิ ฯ   ม. อาวฏฺโฏสิ โข ฯ
สุทฺทานํ   ทีฆรตฺตํ   หิตาย  สุขาย  สเทวโก  ๑-  เจปิ  ภนฺเต  โลโก
สมารโก   สพฺรหฺมโก   สสฺสมณพฺราหฺมณี   ปชา   สเทวมนุสฺสา   อิมาย
อาวฏฺฏนิยา   อาวฏฺเฏยฺย  ๒-  สเทวกสฺสปิสฺส  ๓-  โลกสฺส  สมารกสฺส
สพฺรหฺมกสฺส    สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย    สเทวมนุสฺสาย   ทีฆรตฺตํ
หิตาย  สุขายาติ  ๔-  เตนหิ  ภนฺเต อุปมํ เต กริสฺสามิ อุปมายปิเธกจฺเจ
วิญฺญู ปุริสา ภาสิตสฺส อตฺถํ ชานนฺติ ๕- ฯ
     [๘๑]   ภูตปุพฺพํ    ภนฺเต   อญฺญตรสฺส   พฺราหฺมณสฺส   ชิณฺณสฺส
วุฑฺฒสฺส   มหลฺลกสฺส   ทหรา   ๖-   มาณวิกา  ปชาปตี  อโหสิ  คพฺภินี
อุปวิชญฺญา   ฯ   อถ   โข   ภนฺเต   สา   มาณวิกา   ตํ   พฺราหฺมณํ
เอตทโวจ   คจฺฉ   ตฺวํ   พฺราหฺมณ   อาปณา   มกฺกฏจฺฉาปกํ   กีณิตฺวา
อาเนหิ   โย   เม  กุมารกสฺส  กีฬาปนโก  ภวิสฺสตีติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต
ภนฺเต   ๗-   โส  พฺราหฺมโณ  ตํ  มาณวิกํ  เอตทโวจ  อาคเมหิ  ตาว
โภติ   ยาว   วิชายสิ   สเจ   ตฺวํ  โภติ  กุมารกํ  วิชายิสฺสสิ  ตสฺสา
เต   อหํ   อาปณา   มกฺกฏจฺฉาปกํ   กีณิตฺวา   อานิสฺสามิ   โย   เต
กุมารกสฺส   กีฬาปนโก   ภวิสฺสติ   สเจ   ปน   ตฺวํ   โภติ   กุมาริกํ
วิชายิสฺสสิ    ตสฺสา    เต    อหํ   อาปณา   มกฺกฏจฺฉาปิกํ   กีณิตฺวา
อานิสฺสามิ   ยา   เต   กุมาริกาย   กีฬาปนิกา  ภวิสฺสตีติ  ฯ  ทุติยมฺปิ
โข   ภนฺเต   สา   มาณวิกา   ตํ   พฺราหฺมณํ   เอตทโวจ  คจฺฉ  ตฺวํ
พฺราหฺมณ    อาปณา    มกฺกฏจฺฉาปกํ    กีณิตฺวา   อาเนหิ   โย   เม
กุมารกสฺส   กีฬาปนโก   ภวิสฺสตีติ   ฯ   ทุติยมฺปิ   โข   ภนฺเต   โส
@เชิงอรรถ:  ม. สเทวโกปิ เจ ฯ   ม. อาวฏฺเฏยฺยุํ ฯ   ม. ปิสฺสาติ นตฺถิ ฯ
@ ยุ. อิติสทฺโท นตฺถิ ฯ   ยุ. อาชานนฺติ ฯ   ม. ทหริมาณวิกา ฯ
@ ม. ภนฺเตติ อาลปนปทํ นตฺถิ ฯ
พฺราหฺมโณ   ตํ   มาณวิกํ   เอตทโวจ   อาคเมหิ   ตาว   โภติ  ยาว
วิชายสิ   สเจ   ตฺวํ   โภติ   กุมารกํ   วิชายิสฺสสิ   ตสฺสา  เต  อหํ
อาปณา   มกฺกฏจฺฉาปกํ   กีณิตฺวา   อานิสฺสามิ   โย   เต   กุมารกสฺส
กีฬาปนโก   ภวิสฺสติ   สเจ   ปน   ตฺวํ   โภติ   กุมาริกํ   วิชายิสฺสสิ
ตสฺสา   เต   อหํ   อาปณา   มกฺกฏจฺฉาปิกํ   กีณิตฺวา  อานิสฺสามิ  ยา
เต กุมาริกาย กีฬาปนิกา ภวิสฺสตีติ ฯ
     {๘๑.๑}   ตติยมฺปิ  โข  ภนฺเต สา มาณวิกา ตํ พฺราหฺมณํ เอตทโวจ
คจฺฉ   ตฺวํ   พฺราหฺมณ   อาปณา   มกฺกฏจฺฉาปทํ  กีณิตฺวา  อาเนหิ  โย
เม  กุมารกสฺส  กีฬาปนโก  ภวิสฺสตีติ  ฯ  อถ  โข ภนฺเต โส พฺราหฺมโณ
ตสฺสา   มาณวิกาย   สารตฺโต   ปฏิพทฺธจิตฺโต   อาปณา   มกฺกฏจฺฉาปกํ
กีณิตฺวา  อาเนตฺวา  ตํ  มาณวิกํ เอตทโวจ อยํ เต โภติ มยา ๑- อาปณา
มกฺกฏจฺฉาปโก   กีณิตฺวา   อานีโต   โย   เต   กุมารกสฺส  กีฬาปนโก
ภวิสฺสตีติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  ภนฺเต  สา  มาณวิกา ตํ พฺราหฺมณํ เอตทโวจ
คจฺฉ   ตฺวํ   พฺราหฺมณ   อิมํ   มกฺกฏจฺฉาปกํ   อาทาย  เยน  รตฺตปาณี
รชกปุตฺโต   เตนุปสงฺกมิ   ๒-  อุปสงฺกมิตฺวา  รตฺตปาณึ  รชกปุตฺตํ  เอวํ
วเทหิ   อิจฺฉามหํ   สมฺม   รตฺตปาณิ   อิมํ   มกฺกฏจฺฉาปกํ  ปีตาวเลปนํ
นาม รงฺคชาตํ รชิตํ ๓- อาโกฏฺฏิตปจฺจาโกฏฺฏิตํ อุภโตภาควิมฏฺฐนฺติ ฯ
     {๘๑.๒}   อถ   โข  ภนฺเต  โส  พฺราหฺมโณ  ตสฺสา  มาณวิกาย
สารตฺโต     ปฏิพทฺธจิตฺโต    ๔-    มกฺกฏจฺฉาปกํ    อาทาย    เยน
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ   ยุ. เตนุปสงฺกม ฯ   สี. ยุ. รญฺชิตํ ฯ
@ ยุ. ตนฺติ ทิสฺสติ ฯ
รตฺตปาณี   รชกปุตฺโต   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา  รตฺตปาณึ  รชกปุตฺตํ
เอตทโวจ     อิจฺฉามหํ     สมฺม    รตฺตปาณิ    อิมํ    มกฺกฏจฺฉาปกํ
ปีตาวเลปนํ     นาม     รงฺคชาตํ     รชิตํ    อาโกฏฺฏิตปจฺจาโกฏฺฏิตํ
อุภโตภาควิมฏฺฐนฺติ ฯ
     {๘๑.๓}   เอวํ  วุตฺเต  ภนฺเต  รตฺตปาณี  รชกปุตฺโต  ตํ พฺราหฺมณํ
เอตทโวจ  อยํ  โข  เต  ภนฺเต  มกฺกฏจฺฉาปโก  รงฺคกฺขโม  หิ โข โน
อาโกฏฺฏนกฺขโม  โน  วิมชฺชนกฺขโมติ  ฯ  เอวเมว  โข  ภนฺเต  พาลานํ
นิคนฺถานํ   วาโท   รงฺคกฺขโม   หิ   โข  พาลานํ  โน  ปณฺฑิตานํ  โน
อนุโยคกฺขโม   โน  วิมชฺชนกฺขโม  ฯ  อถ  โข  ภนฺเต  โส  พฺราหฺมโณ
อปเรน   สมเยน   นวํ   ทุสฺสยุคํ  อาทาย  เยน  รตฺตปาณี  รชกปุตฺโต
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     รตฺตปาณึ     รชกปุตฺตํ    เอตทโวจ
อิจฺฉามหํ   สมฺม   รตฺตปาณิ   อิมํ   นวํ   ทุสฺสยุคํ   ปีตาวเลปนํ  นาม
รงฺคชาตํ รชิตํ อาโกฏฺฏิตปจฺจาโกฏฺฏิตํ อุภโตภาควิมฏฺฐนฺติ ฯ
     {๘๑.๔}   เอวํ  วุตฺเต  ภนฺเต  รตฺตปาณี  รชกปุตฺโต ๑- พฺราหฺมณํ
เอตทโวจ   อิทํ   โข   เต   ภนฺเต   นวํ   ทุสฺสยุคํ   รงฺคกฺขมญฺเจว
อาโกฏฺฏนกฺขมญฺจ    วิมชฺชนกฺขมญฺจาติ    ฯ    เอวเมว   โข   ภนฺเต
ตสฺส   ภควโต   วาโท   อรหโต   สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส   รงฺคกฺขโม  เจว
ปณฺฑิตานํ   โน   พาลานํ   อนุโยคกฺขโม   จ   วิมชฺชนกฺขโม  จาติ  ฯ
สราชิกา   โข   ตํ   คหปติ   ปริสา   เอวํ   ชานาติ  อุปาลิ  คหปติ
นิคนฺถสฺส นาฏปุตฺตสฺส สาวโกติ กสฺส ตํ คหปติ สาวกํ ธาเรมาติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ตํ ฯ
     [๘๒]   เอวํ   วุตฺเต   อุปาลิ   คหปติ   อุฏฺฐายาสนา   เอกํสํ
อุตฺตราสงฺคํ    กริตฺวา   เยน   ภควา   เตนญฺชลิมฺปณาเมตฺวา   นิคนฺถํ
นาฏปุตฺตํ เอตทโวจ เตนหิ ภนฺเต สุโณหิ ยสฺสาหํ สาวโก ๑-
     {๘๒.๑}   ธีรสฺส  วิคตโมหสฺส  ๒-  ปภินฺนขีลสฺส  ๓-  วิชิตวิชยสฺส
อนิฆสฺส    สุสมจิตฺตสฺส   พุทฺธสีลสฺส   สาธุปญฺญสฺส   เวสมนฺตรสฺส   ๔-
วิมลสฺส     ภควโต    ตสฺส    สาวโกหมสฺมิ    อกถํกถิสฺส    ตุสิตสฺส
วนฺตโลกามิสสฺส    มุทิตสฺส   กตสมณสฺส   มนุชสฺส   อนฺติมสรีรสฺส   ๕-
นรสฺส     อโนปมสฺส     วิรชสฺส    ภควโต    ตสฺส    สาวโกหมสฺมิ
อสํสยสฺส    กุสลสฺส    ๖-    เวนยิกสฺส    สารถิวรสฺส    อนุตฺตรสฺส
รุจิรธมฺมสฺส    นิกฺกงฺขสฺส    ปภาสกรสฺส    ๗-   มานจฺฉิทสฺส   วีรสฺส
ภควโต    ตสฺส    สาวโกหมสฺมิ    นิสภสฺส   อปฺปเมยฺยสฺส   คมฺภีรสฺส
โมนปฺปตฺตสฺส   เขมงฺกรสฺส   เวทสฺส  ๘-  ธมฺมฏฺฐสฺส  สุสํวุตตฺตสฺส  ๙-
สงฺคาติคสฺส    มุตฺตสฺส    ภควโต    ตสฺส    สาวโกหมสฺมิ    นาคสฺส
ปนฺตเสนสฺส    ขีณสญฺโญชนสฺส   มุตฺตสฺส   ปฏิมนฺตกสฺส   โมนสฺส   ๑๐-
ปนฺนธชสฺส    วีตราคสฺส    ทนฺตสฺส    นิปฺปปญฺจสฺส    ภควโต    ตสฺส
สาวโกหมสฺมิ   อิสิสตฺตมสฺส   อกุหสฺส   เตวิชฺชสฺส   พฺรหฺมสตฺตสฺส  ๑๑-
นฺหาตกสฺส    ปทกสฺส    ๑๒-    ปสฺสทฺธสฺส   วิทิตเวทสฺส   ปุรินฺททสฺส
สกฺกสฺส    ภควโต    ตสฺส    สาวโกหมสฺมิ    อริยสฺส    ภาวิตตฺตสฺส
ปตฺติปตฺตสฺส     เวยฺยากรณสฺส     สติมโต     วิปสฺสิสฺส    อนภิณตสฺส
โน     อปณตสฺส     อาเนชสฺส     วสิปฺปตฺตสฺส     ภควโต    ตสฺส
@เชิงอรรถ:  ม. สาวโกติ ฯ   โป. วีตโมหสฺส ฯ   ม. ภินฺนขีลสฺส ฯ
@ สี. ยุ. เวสฺสนฺตรสฺส ฯ  ม. ยุ. อนฺติมสารีรสฺส ฯ   สี. กลสฺส ฯ
@ ม. ปภาสกสฺส ฯ  สี. ม. เทวสฺส ฯ  ม. ยุ. สํวุตตฺตสฺส ฯ
@๑๐ ยุ. โธนสฺส ฯ  ๑๑ ม. ยุ. พฺรหฺมปตฺตสฺส ฯ ๑๒ โป. ปทกรณสฺส ฯ
สาวโกหมสฺมิ     สมฺมคฺคตสฺส     ฌายิสฺส    อนนุคตนฺตรสฺส    สุทฺธสฺส
อสิตสฺส    อปฺปภีตสฺส    ๑-    ปวิวิตฺตสฺส    อคฺคปฺปตฺตสฺส    ติณฺณสฺส
ตารยนฺตสฺส    ภควโต    ตสฺส    สาวโกหมสฺมิ   สนฺตสฺส   ภูริปญฺญสฺส
มหาปญฺญสฺส     วีตโลภสฺส     ตถาคตสฺส    สุคตสฺส    อปฺปฏิปุคฺคลสฺส
อสมสฺส     วิสารทสฺส    นิปุณสฺส    ภควโต    ตสฺส    สาวโกหมสฺมิ
ตณฺหจฺฉิทสฺส    ๒-    พุทฺธสฺส   วีตธูมสฺส   อนุปลิตฺตสฺส   อาหุเนยฺยสฺส
ยกฺขสฺส    อุตฺตมปุคฺคลสฺส   อตุลสฺส   มหโต   ยสคฺคปฺปตฺตสฺส   ภควโต
ตสฺส สาวโกหมสฺมีติ ฯ
     [๘๓]   กทา   สญฺญูฬฺหา   ปน   เต   คหปติ   อิเม   สมณสฺส
โคตมสฺส   วณฺณาติ   ฯ  เสยฺยถาปิ  ภนฺเต  นานาปุปฺผานํ  มหาปุปฺผราสิ
ตเมนํ  ทกฺโข  มาลากาโร  วา  มาลาการนฺเตวาสี  วา  วิจิตฺรมาลํ ๓-
คนฺเถยฺย  เอวเมว  โข  ภนฺเต  โส  ภควา  อเนกวณฺโณ อเนกสตวณฺโณ
โก หิ ภนฺเต วณฺณารหสฺส วณฺณํ น กริสฺสตีติ ฯ
     อถ   โข   นิคนฺถสฺส  นาฏปุตฺตสฺส  ภควโต  สกฺการํ  อสหมานสฺส
ตตฺเถว อุณฺหํ โลหิตํ มุขโต อุคฺคญฺฉีติ ฯ
                 อุปาลิวาทสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ฉฏฺฐํ ฯ
                      ----------
@เชิงอรรถ:  ยุ. อปฺปหีนสฺส ฯ   ม. ตณฺหจฺฉินฺทิสฺส ฯ
@ ม. วิจิตฺตํ มาลํ ฯ ยุ. วิจิตฺรํ ฯ
                      กุกฺกุโรวาทสุตฺตํ



             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๕๔-๗๙. http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=13&item=62&items=22&modeTY=2&mode=bracket              อ่านโดยใช้เนื้อความเป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=13&item=62&items=22&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=13&item=62&items=22&modeTY=2&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=13&item=62&items=22&modeTY=2&mode=bracket              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=62              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=9&A=975              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=975              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓ http://84000.org/tipitaka/read/?index_13

อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :