ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ฉบับหลวง   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๕ สุตฺต. ม. มชฺฌิมปณฺณาสกํ
     [๔๒๓]   เอวมฺเม  สุตํ  เอกํ  สมยํ  ภควา  กุรูสุ จาริกญฺจรมาโน
มหตา    ภิกฺขุสงฺเฆน    สทฺธึ    เยน    ถุลฺลโกฏฺิตํ    นาม   กุรูนํ
นิคโม   ตทวสริ   ฯ   อสฺโสสุํ   โข  ถุลฺลโกฏฺิตกา  พฺราหฺมณคหปติกา
สมโณ   ขลุ   โภ   โคตโม   สกฺยปุตฺโต   สกฺยกุลา   ปพฺพชิโต  กุรูสุ
จาริกํ   จรมาโน   มหตา   ภิกฺขุสงฺเฆน  สทฺธึ  ถุลฺลโกฏฺิตํ  อนุปฺปตฺโต
ตํ   โข   ปน   ภวนฺตํ   โคตมํ   เอวํกลฺยาโณ  กิตฺติสทฺโท  อพฺภุคฺคโต
อิติปิ   โส   ภควา   อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ  วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน  สุคโต
โลกวิทู    อนุตฺตโร    ปุริสทมฺมสารถิ   สตฺถา   เทวมนุสฺสานํ   พุทฺโธ
ภควา  ๑-  โส  อิมํ  โลกํ  สเทวกํ  สมารกํ  สพฺรหฺมกํ สสฺสมณพฺราหฺมณึ
ปชํ   สเทวมนุสฺสํ   สยํ   อภิญฺา   สจฺฉิกตฺวา   ปเวเทติ   โส  ธมฺมํ
เทเสติ     อาทิกลฺยาณํ    มชฺเฌกลฺยาณํ    ปริโยสานกลฺยาณํ    สาตฺถํ
สพฺยญฺชนํ    เกวลปริปุณฺณํ    ปริสุทฺธํ    พฺรหฺมจริยํ    ปกาเสติ   สาธุ
โข ปน ตถารูปานํ อรหตํ ทสฺสนํ โหตีติ ฯ
     [๔๒๔]   อถ   โข   ถุลฺลโกฏฺิตกา   พฺราหฺมณคหปติกา   เยน
ภควา     เตนุปสงฺกมึสุ     อุปสงฺกมิตฺวา     อปฺเปกจฺเจ     ภควนฺตํ
อภิวเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ   อปฺเปกจฺเจ  ภควตา  สทฺธึ  สมฺโมทึสุ
สมฺโมทนียํ     กถํ    สาราณียํ    วีติสาเรตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทึสุ
อปฺเปกจฺเจ   เยน   ภควา   เตนญฺชลิมฺปณาเมตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ภควาติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๙.

อปฺเปกจฺเจ ภควโต สนฺติเก นามโคตฺตํ สาเวตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ อปฺเปกจฺเจ ตุณฺหีภูตา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺเน โข ถุลฺลโกฏฺิตเก พฺราหฺมณคหปติเก ภควา ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสสิ สมาทเปสิ สมุตฺเตเชสิ สมฺปหํเสสิ ฯ [๔๒๕] เตน โข ปน สมเยน รฏฺปาโล นาม กุลปุตฺโต ตสฺมึเยว ถุลฺลโกฏฺิเต อคฺคกุลิกสฺส ปุตฺโต ติสฺสํ ปริสายํ นิสินฺโน โหติ ฯ อถ โข รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส เอตทโหสิ ยถา ยถา ขฺวาหํ ภควตา ธมฺมํ เทสิตํ อาชานามิ นยิทํ สุกรํ อคารํ อชฺฌาวสตา เอกนฺตปริปุณฺณํ เอกนฺตปริสุทฺธํ สงฺขลิขิตํ พฺรหฺมจริยํ จริตุํ ยนฺนูนาหํ เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพเชยฺยนฺติ ฯ อถ โข ถุลฺลโกฏฺิตกา พฺราหฺมณคหปติกา ภควตา ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺสิตา สมาทปิตา สมุตฺเตชิตา สมฺปหํสิตา ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา อนุโมทิตฺวา อุฏฺายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามึสุ ฯ {๔๒๕.๑} อถ โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต อจิรปกฺกนฺเตสุ ถุลฺลโกฏฺิตเกสุ พฺราหฺมณคหปติเกสุ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ ยถา ยถาหํ ภนฺเต ภควตา ธมฺมํ เทสิตํ อาชานามิ นยิทํ สุกรํ อคารํ อชฺฌาวสตา เอกนฺตปริปุณฺณํ เอกนฺตปริสุทฺธํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๐.

สงฺขลิขิตํ พฺรหฺมจริยํ จริตุํ อิจฺฉามหํ ภนฺเต เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิตุํ ลเภยฺยาหํ ภนฺเต ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ ลเภยฺยํ อุปสมฺปทนฺติ ฯ อนุญฺาโตสิ ปน ตฺวํ รฏฺปาล มาตาปิตูหิ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ น โขหํ ภนฺเต อนุญฺาโต มาตาปิตูหิ อาคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ น โข รฏฺปาล ตถาคตา อนนุญฺาตํ มาตาปิตูหิ ปุตฺตํ ปพฺพาเชนฺตีติ ฯ สฺวาหํ ภนฺเต ตถา กริสฺสามิ ยถา มํ มาตาปิตโร อนุชานิสฺสนฺติ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ [๔๒๖] อถ โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต อุฏฺายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา เยน มาตาปิตโร เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา มาตาปิตโร เอตทโวจ อมฺมตาต ๑- ยถา ยถาหํ ภควตา ธมฺมํ เทสิตํ อาชานามิ นยิทํ สุกรํ อคารํ อชฺฌาวสตา เอกนฺตปริปุณฺณํ เอกนฺตปริสุทฺธํ สงฺขลิขิตํ พฺรหฺมจริยํ จริตุํ อิจฺฉามหํ เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิตุํ อนุชานาถ มํ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ [๔๒๗] เอวํ วุตฺเต รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส มาตาปิตโร รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ เอตทโวจุํ ตฺวํ โขสิ ตาต รฏฺปาล อมฺหากํ เอกปุตฺตโก ปิโย มนาโป สุเขธิโต ๒- สุขปริหโต ๓- น ตฺวํ ตาต @เชิงอรรถ: ยุ. อมฺมตาตา ฯ ยุ. สุเข ิโต ฯ ยุ. สพฺพตฺถ สุขปริภโตติ ทิสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๑.

รฏฺปาล กิญฺจิ ๑- ทุกฺขสฺส ชานาสิ เอหิ ตฺวํ ตาต รฏฺปาล ภุญฺช จ ปิว จ ปริจาเรหิ จ ภุญฺชนฺโต ปิวนฺโต ปริจาเรนฺโต กาเม ๒- ปริภุญฺชนฺโต ปุญฺานิ กโรนฺโต อภิรมสฺสุ น ตํ มยํ อนุชานาม อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย มรเณนปิ เต มยํ อกามกา วินา ภวิสฺสาม กึ ปน มยํ ตํ ชีวนฺตํ อนุชานิสฺสาม อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ {๔๒๗.๑} ทุติยมฺปิ โข ฯเปฯ ตติยมฺปิ โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต มาตาปิตโร เอตทโวจ อมฺมตาต ยถา ยถาหํ ภควตา ธมฺมํ เทสิตํ อาชานามิ นยิทํ สุกรํ อคารํ อชฺฌาวสตา เอกนฺตปริปุณฺณํ เอกนฺตปริสุทฺธํ สงฺขลิขิตํ พฺรหฺมจริยํ จริตุํ อิจฺฉามหํ เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิตุํ อนุชานาถ มํ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ {๔๒๗.๒} ตติยมฺปิ โข รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส มาตาปิตโร รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ เอตทโวจุํ ตฺวํ โขสิ ตาต รฏฺปาล อมฺหากํ เอกปุตฺตโก ปิโย มนาโป สุเขธิโต ๓- สุขปริหโต น ตฺวํ ตาต รฏฺปาล กิญฺจิ ๑- ทุกฺขสฺส ชานาสิ เอหิ ตฺวํ ตาต รฏฺปาล ภุญฺช จ ปิว จ ปริจาเรหิ จ ภุญฺชนฺโต ปิวนฺโต ปริจาเรนฺโต กาเม ปริภุญฺชนฺโต ปุญฺานิ กโรนฺโต อภิรมสฺสุ น ตํ มยํ อนุชานาม อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย มรเณนปิ เต มยํ อกามกา วินา ภวิสฺสาม กึ ปน มยํ ตํ ชีวนฺตํ @เชิงอรรถ: ยุ. สพฺพตฺถ กสฺสจีติ ทิสฺสติ ฯ สี. กามานิ ฯ ยุ. ฉสุ าเนสุ สุเข @ิโตติ ทิสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๒.

อนุชานิสฺสาม อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ [๔๒๘] อถ โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต ๑- น มํ มาตาปิตโร อนุชานนฺติ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ตตฺเถว อนนฺตรหิตาย ภูมิยา นิปชฺชิ อิธ ๒- วา เม มรณํ ภวิสฺสติ ปพฺพชฺชา วาติ ฯ อถ ๓- โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต เอกมฺปิ ภตฺตํ น ภุญฺชิ เทฺวปิ ภตฺตานิ น ภุญฺชิ ตีณิปิ ภตฺตานิ น ภุญฺชิ จตฺตาริปิ ภตฺตานิ น ภุญฺชิ ปญฺจปิ ภตฺตานิ น ภุญฺชิ ฉปิ ภตฺตานิ น ภุญฺชิ สตฺตปิ ภตฺตานิ น ภุญฺชิ ฯ [๔๒๙] อถ โข รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส มาตาปิตโร รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ เอตทโวจุํ ตฺวํ โขสิ ๔- ตาต รฏฺปาล อมฺหากํ เอกปุตฺตโก ปิโย มนาโป สุเขธิโต สุขปริหโต น ตฺวํ ตาต รฏฺปาล กิญฺจิ ทุกฺขสฺส ชานาสิ อุฏฺเหิ ตาต รฏฺปาล ภุญฺช จ ปิว จ ปริจาเรหิ จ ภุญฺชนฺโต ปิวนฺโต ปริจาเรนฺโต กาเม ปริภุญฺชนฺโต ปุญฺานิ กโรนฺโต อภิรมสฺสุ น ตํ มยํ อนุชานาม อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย มรเณนปิ เต มยํ อกามกา วินา ภวิสฺสาม กึ ปน มยํ ๕- ตํ ชีวนฺตํ อนุชานิสฺสาม อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ เอวํ วุตฺเต รฏฺปาโล กุลปุตฺโต ตุณฺหี อโหสิ ฯ ทุติยมฺปิ โข รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส มาตาปิตโร @เชิงอรรถ: สี. ยุ. อิโต ปรํ มาตาปิตูสุ ปพฺพชฺชํ อลภมาโน ตตฺเถว อนนฺตรหิตาย ภูมิยา @นิปชฺชีติ วจนํ ทิสฺสติ ฯ ยุ. อิเธว ฯ ยุ. อิโต ปรํ อถ โข ... ภุญฺชีติ @วจนํ น ทิสฺสติ ฯ ยุ. ตํ โข ฯ ยุ. อยํ ปาโ นตฺถิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๓.

รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ เอตทโวจุํ ฯเปฯ ทุติยมฺปิ โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต ตุณฺหี อโหสิ ฯ ตติยมฺปิ โข รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส มาตาปิตโร รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ เอตทโวจุํ ตฺวํ โขสิ ตาต รฏฺปาล อมฺหากํ เอกปุตฺตโก ปิโย มนาโป สุเขธิโต สุขปริหโต น ตฺวํ ตาต รฏฺปาล กิญฺจิ ทุกฺขสฺส ชานาสิ อุฏฺเหิ ตาต รฏฺปาล ภุญฺช จ ปิว จ ปริจาเรหิ จ ภุญฺชนฺโต ปิวนฺโต ปริจาเรนฺโต กาเม ปริภุญฺชนฺโต ปุญฺานิ กโรนฺโต อภิรมสฺสุ น ตํ มยํ อนุชานาม อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย มรเณนปิ เต มยํ อกามกา วินา ภวิสฺสาม กึ ปน มยํ ตํ ชีวนฺตํ อนุชานิสฺสาม อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ ตติยมฺปิ โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต ตุณฺหี อโหสิ ฯ [๔๓๐] อถ โข รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส สหายกา [๑]- เยน รฏฺปาโล กุลปุตฺโต เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ เอตทโวจุํ ตฺวํ โขสิ สมฺม รฏฺปาล มาตาปิตูนํ เอกปุตฺตโก ปิโย มนาโป สุเขธิโต สุขปริหโต ๒- น ตฺวํ สมฺม รฏฺปาล กิญฺจิ ๓- ทุกฺขสฺส ชานาสิ อุฏฺเหิ สมฺม รฏฺปาล ภุญฺช จ ปิว จ ปริจาเรหิ จ ภุญฺชนฺโต ปิวนฺโต ปริจาเรนฺโต กาเม ปริภุญฺชนฺโต ปุญฺานิ กโรนฺโต อภิรมสฺสุ น ตํ มาตาปิตโร อนุชานนฺติ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย มรเณนปิ เต มาตาปิตโร อกามกา วินา ภวิสฺสนฺติ กึ ปน เต ตํ ชีวนฺตํ อนุชานิสฺสนฺติ @เชิงอรรถ: ยุ. รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส มาตาปิตูนํ ปฏิสุตฺวา ฯ ยุ. สุขปริพฺภโต ฯ @ ยุ. กสฺสจิ ทุกฺขสฺส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๔.

อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ เอวํ วุตฺเต รฏฺปาโล กุลปุตฺโต ตุณฺหี อโหสิ ฯ ทุติยมฺปิ โข ฯเปฯ ตติยมฺปิ โข รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส สหายกา รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ เอตทโวจุํ ตฺวํ โขสิ สมฺม รฏฺปาล มาตาปิตูนํ เอกปุตฺตโก ปิโย มนาโป สุเขธิโต สุขปริหโต ฯเปฯ อุฏฺเหิ สมฺม รฏฺปาล ภุญฺช จ ปิว จ ปริจาเรหิ จ ภุญฺชนฺโต ปิวนฺโต ปริจาเรนฺโต กาเม ปริภุญฺชนฺโต ปุญฺานิ กโรนฺโต อภิรมสฺสุ น ตํ มาตาปิตโร อนุชานนฺติ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย มรเณนปิ เต มาตาปิตโร อกามกา วินา ภวิสฺสนฺติ กึ ปน เต ตํ ชีวนฺตํ อนุชานิสฺสนฺติ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ ตติยมฺปิ โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต ตุณฺหี อโหสิ ฯ {๔๓๐.๑} อถ โข รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส สหายกา เยน รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส มาตาปิตโร เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส มาตาปิตโร เอตทโวจุํ อมฺมตาต เอโส รฏฺปาโล กุลปุตฺโต ตตฺเถว อนนฺตรหิตาย ภูมิยา นิปนฺโน อิธ วา เม มรณํ ภวิสฺสติ ปพฺพชฺชา วาติ สเจ ตุเมฺห รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ นานุชานิสฺสถ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย ตตฺเถว มรณํ ภวิสฺสติ ๑- สเจ ปน ตุเมฺห รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ อนุชานิสฺสถ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย ปพฺพชิตํปิ นํ ทกฺขิสฺสถ สเจ รฏฺปาโล กุลปุตฺโต นาภิรมิสฺสติ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย กา ตสฺส อญฺา คติ ภวิสฺสติ @เชิงอรรถ: ยุ. อาคมิสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๕.

อิเธว ปจฺจาคมิสฺสติ อนุชานาถ รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชายาติ ฯ [๔๓๑] อนุชานาม ตาตา รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย ปพฺพชิเตน จ ปน เต มาตาปิตโร อุทฺทสฺเสตพฺพาติ ฯ อถ โข รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส สหายกา เยน รฏฺปาโล กุลปุตฺโต เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา รฏฺปาลํ กุลปุตฺตํ เอตทโวจุํ [๑]- อนุญฺาโตสิ มาตาปิตูหิ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย ปพฺพชิเตน จ ปน เต มาตาปิตโร อุทฺทสฺเสตพฺพาติ ฯ [๔๓๒] อถ โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต อุฏฺหิตฺวา พลํ คาเหตฺวา ๒- เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ อนุญฺาโตมฺหิ อหํ ภนฺเต มาตาปิตูหิ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชฺชาย ปพฺพาเชตุ มํ ภควาติ ฯ อลตฺถ โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ อลตฺถ อุปสมฺปทํ ฯ อถ โข ภควา อจิรูปสมฺปนฺเน อายสฺมนฺเต รฏฺปาเล อฑฺฒมาสูปสมฺปนฺเน ถุลฺลโกฏฺิเต ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน สาวตฺถี เตน จาริกํ ปกฺกามิ อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน เยน สาวตฺถี ตทวสริ ฯ [๔๓๓] ตตฺร สุทํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ อถ โข อายสฺมา รฏฺปาโล เอโก วูปกฏฺโ อปฺปมตฺโต อาตาปี ปหิตตฺโต วิหรนฺโต นจิรสฺเสว @เชิงอรรถ: ยุ. เอตฺถนฺตเร ตฺวํ โข สมฺม รฏฺปาล มาตาปิตุนฺนํ เอกปุตฺตโก ปิโย มนาโป @สุเข ิโต สุขปริภโต; น ตฺวํ สมฺม รฏฺปาล กสฺสจิ ทุกฺขสฺส ชานาสิ. อุฏฺเหิ @ภุญฺช จ ปิว จ ปริจาเรหิ จ, ภุญฺชนฺโต ปิวนฺโต ปริจาเรนฺโต กาเม ปริภุญฺชนฺโต @ปุญฺานิ กโรนฺโต อภิรมสฺสูติ ทิสฺสนฺติ ฯ ยุ. คเหตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๖.

ยสฺสตฺถาย กุลปุตฺตา สมฺมเทว อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชนฺติ ตทนุตฺตรํ พฺรหฺมจริยปริโยสานํ ทิฏฺเว ธมฺเม สยํ อภิญฺา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหาสิ ขีณา ชาติ วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ กตํ กรณียํ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ อพฺภญฺาสิ ฯ อญฺตโร โข ปนายสฺมา รฏฺปาโล อรหตํ อโหสิ ฯ [๔๓๔] อถ โข อายสฺมา รฏฺปาโล เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา รฏฺปาโล ภควนฺตํ เอตทโวจ อิจฺฉามหํ ภนฺเต มาตาปิตโร อุทฺทสฺเสตุํ สเจ มํ ภควา อนุชานาตีติ ฯ อถ โข [๑]- อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส เจตสา เจโต ปริจฺจ ๒- มนสากาสิ ยถา ๓- ภควา อญฺาสิ อภพฺโพ โข รฏฺปาโล กุลปุตฺโต สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติตุนฺติ ฯ อถ โข ภควา อายสฺมนฺตํ รฏฺปาลํ เอตทโวจ ยสฺสิทานิ ๔- รฏฺปาล กาลํ มญฺสีติ ฯ อถ โข อายสฺมา รฏฺปาโล อุฏฺายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา เสนาสนํ สํสาเมตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เยน ถุลฺลโกฏฺิตํ เตน จาริกํ ปกฺกามิ อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน เยน ถุลฺลโกฏฺิตํ ตทวสริ ฯ [๔๓๕] ตตฺร สุทํ อายสฺมา รฏฺปาโล ถุลฺลโกฏฺิเต วิหรติ รญฺโ โกรพฺยสฺส มิคาจีเร ฯ อถ โข อายสฺมา รฏฺปาโล ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย ถุลฺลโกฏฺิตํ ปิณฺฑาย ปาวิสิ ฯ ถุลฺลโกฏฺิเต สปทานํ ปิณฺฑาย จรมาโน เยน สกปิตุ @เชิงอรรถ: ยุ. เอตฺถนฺตเร ภควาติ ทิสฺสติ ฯ ยุ. ปริวิตกฺกํ ฯ ยุ. ยทา ฯ @ ยุ. ยสฺสทานิ ตฺวํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๗.

นิเวสนํ เตนุปสงฺกมิ ฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปิตา มชฺฌิมาย ทฺวารสาลาย อุลฺลิกฺขาเปติ ฯ อทฺทสา โข อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปิตา อายสฺมนฺตํ รฏฺปาลํ ทูรโตว อาคจฺฉนฺตํ ทิสฺวาน เอตทโวจ อิเมหิ มุณฺฑเกหิ สมณเกหิ อมฺหากํ เอกปุตฺตโก ปิโย มนาโป ปพฺพาชิโตติ ฯ อถ โข อายสฺมา รฏฺปาโล สกปิตุ นิเวสเน เนว ทานํ อลตฺถ น ปจฺจกฺขานํ อญฺทตฺถุํ ๑- อกฺโกสเมว อลตฺถ ฯ [๔๓๖] เตน โข ปน สมเยน อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส าติทาสี อาภิโทสิกํ กุมฺมาสํ ฉฑฺเฑตุกามา โหติ ฯ อถ โข อายสฺมา รฏฺปาโล ตํ าติทาสึ เอตทโวจ สเจ ตํ ภคินิ ฉฑฺฑนียธมฺมํ อิธ เม ปตฺเต อากีราติ ฯ อถ โข อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส าติทาสี ตํ อาภิโทสิกํ กุมฺมาสํ อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปตฺเต อากีรนฺตี หตฺถานญฺจ ปาทานญฺจ สรสฺส จ นิมิตฺตํ อคฺคเหสิ ฯ อถ โข อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส าติทาสี เยนายสฺมโต รฏฺปาลสฺส มาตา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส มาตรํ เอตทโวจ ยคฺฆยฺเย ชาเนยฺยาสิ อยฺยปุตฺโต รฏฺปาโล อนุปฺปตฺโตติ ฯ สเจ เช สจฺจํ ภณสิ อทาสึ ๒- ตํ กโรมีติ ๓- ฯ อถ โข อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส มาตา เยนายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปิตา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา @เชิงอรรถ: ยุ. อญฺทตฺถุ ฯ สี. ยุ. วทสิ อทาสี ภวสิ ฯ @ ยุ. ตํ กโรมีติ นตฺถิ ฯ ภวสีติ อิติ ทิสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๘.

อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปิตรํ เอตทโวจ ยคฺเฆ คหปติ ชาเนยฺยาสิ รฏฺปาโล กิร กุลปุตฺโต อนุปฺปตฺโตติ ฯ [๔๓๗] เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา รฏฺปาโล ตํ อาภิโทสิกํ กุมฺมาสํ ๑- อญฺตรํ กุฑฺฑํ นิสฺสาย ปริภุญฺชติ ฯ อถ โข อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปิตา เยนายสฺมา รฏฺปาโล เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ รฏฺปาลํ เอตทโวจ อตฺถิ นาม ตาต รฏฺปาล อาภิโทสิกํ กุมฺมาสํ ปริภุญฺชิสฺสสิ นนุ ตาต รฏฺปาล สกํ เคหํ คนฺตพฺพนฺติ ฯ กุโต โน คหปติ อมฺหากํ เคหํ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิตานํ อนคารา ๒- มยํ คหปติ อคมมฺหา โข เต คหปติ เคหํ ตตฺถ เนว ทานํ อลตฺถมฺหา น ปจฺจกฺขานํ อญฺทตฺถุํ อกฺโกสเมว อลตฺถมฺหาติ ฯ เอหิ ตาต รฏฺปาล ฆรํ คมิสฺสามาติ ฯ อลํ คหปติ กตํ เม อชฺช ภตฺตกิจฺจนฺติ ฯ เตนหิ ตาต รฏฺปาล อธิวาเสหิ สฺวาตนาย ภตฺตนฺติ ฯ อธิวาเสสิ โข อายสฺมา รฏฺปาโล ตุณฺหีภาเวน ฯ [๔๓๘] อถ โข อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปิตา อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส อธิวาสนํ วิทิตฺวา เยน สกํ นิเวสนํ เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา หริเตน โคมเยน ปวิยา อุปลิมฺเปตฺวา ๓- มหนฺตํ @เชิงอรรถ: สี. ปูติกุมฺมาสํ ฯ ยุ. อนาคารา ฯ อิโต ปรํ สี. ม. ยุ. มหนฺตํ @หิรญฺสุวณฺณสฺส ปุญฺชํ การาเปตฺวา เต ปุญฺเช กิลญฺเชหิ ปฏิจฺฉาเทตฺวา อายสฺมโต @รฏฺปาลสฺส ปุราณทุติยิเก อามนฺเตสีติ วจนํ ทิสฺสติ ฯ ยุ. หริเตน โคมเยน @ปวิยา อุปลิมฺเปตฺวาติ นตฺถิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๙.

หิรญฺสุวณฺณสฺส ปุญฺชํ การาเปตฺวา เทฺว ปุญฺเช การาเปตฺวา เอกํ หิรญฺสฺส เอกํ สุวณฺณสฺส มหนฺตา ปุญฺชา อเหสุํ ฯ โอรโต ิโต ปุริโส ปารโต ิตํ ปุริสํ น ปสฺสติ ตถา ปารโต ิโต โอรโต ิตํ เต ปุญฺเช กิลญฺเชหิ ปฏิจฺฉาทาเปตฺวา มชฺเฌ อาสนํ ปญฺาเปตฺวา ติโรกรณียํ ปริกฺขิปิตฺวา อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปุราณทุติยิเก อามนฺเตสิ เอถ ตุเมฺห วธุเก เยน อลงฺกาเรน อลงฺกตา ปุพฺเพ ปุตฺตสฺส ๑- รฏฺปาลสฺส ปิยา โหถ มนาปา เตน อลงฺกาเรน อลงฺกโรถาติ ฯ อถ โข อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปิตา ตสฺสา รตฺติยา อจฺจเยน สเก นิเวสเน ปณีตํ ขาทนียํ โภชนียํ ปฏิยาทาเปตฺวา อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส กาลํ อาโรเจสิ กาโล ตาต รฏฺปาล นิฏฺิตํ ภตฺตนฺติ ฯ {๔๓๘.๑} อถ โข อายสฺมา รฏฺปาโล ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เยน สกปิตุ นิเวสนํ เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺตฺเต อาสเน นิสีทิ ฯ อถ โข อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปิตา ตํ หิรญฺสุวณฺณสฺส ปุญฺชํ วิวราเปตฺวา อายสฺมนฺตํ รฏฺปาลํ เอตทโวจ อิทํ เต ตาต รฏฺปาล มตฺติกํ ธนํ อญฺ เปตฺติกํ อญฺ เปตามหํ สกฺกา ตาต รฏฺปาล โภเค จ ภุญฺชิตุํ ปุญฺานิ จ กาตุํ เอหิ ตฺวํ ตาต รฏฺปาล สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติตฺวา โภเค จ ภุญฺชสฺสุ ปุญฺานิ จ กโรหีติ ฯ สเจ ๒- เม ตฺวํ คหปติ วจนํ กเรยฺยาสิ อิมํ หิรญฺสุวณฺณสฺส ปุญฺชํ สกเฏสุ อาโรเปตฺวา @เชิงอรรถ: ยุ. รฏฺปาลสฺส กุลปุตฺตสฺส ฯ ยุ. สเจ โข ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๐.

นิพฺพาหาเปตฺวา มชฺเฌ คงฺคาย นทิยา โสเต โอสีทาเปยฺยาสิ ๑- ตํ กิสฺส เหตุ อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ หิ เต คหปติ ตโตนิทานํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสาติ ฯ อถ โข อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปุราณทุติยิกา ปจฺเจกํ ปาเทสุ คเหตฺวา อายสฺมนฺตํ รฏฺปาลํ เอตทโวจุํ กีทิสา นาม ตาต อยฺยปุตฺต อจฺฉราโย ยาสํ ตฺวํ เหตุ พฺรหฺมจริยํ จรสีติ ฯ น โข มยํ ภคินิ อจฺฉรานํ เหตุ พฺรหฺมจริยํ จรามาติ ฯ ภคินิวาเทน โน อยฺยปุตฺโต รฏฺปาโล สมุทาจรตีติ ตตฺเถว มุจฺฉิตา ปปตึสุ ฯ อถ โข อายสฺมา รฏฺปาโล ปิตรํ เอตทโวจ สเจ คหปติ โภชนํ ทาตพฺพํ เทถ มา โน วิเหเถาติ ฯ ภุญฺช ตาต รฏฺปาล นิฏฺิตํ ภตฺตนฺติ ฯ อถ โข อายสฺมโต รฏฺปาลสฺส ปิตา อายสฺมนฺตํ รฏฺปาลํ ปณีเตน ขาทนีเยน โภชนีเยน สหตฺถา สนฺตปฺเปสิ สมฺปวาเรสิ ฯ [๔๓๙] อถ โข อายสฺมา รฏฺปาโล ภุตฺตาวี โอนีตปตฺตปาณี ิตโกว อิมา คาถา อภาสิ ปสฺส จิตฺตกตํ พิมฺพํ อรุกายํ สมุสฺสิตํ อาตุรํ พหุสงฺกปฺปํ ยสฺส นตฺถิ ธุวํ ิติ ปสฺส จิตฺตกตํ รูปํ มณินา กุณฺฑเลน จ อฏฺิตเจน ๒- โอนทฺธํ สห วตฺเถภิ โสภติ อลตฺตกกตา ปาทา มุขํ จุณฺณกมกฺขิตํ @เชิงอรรถ: สี. ยุ. โอปิลาเปยฺยาสิ ฯ ยุ. อฏฺิตญฺเจน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๑.

อลํ พาลสฺส โมหาย โน จ ปารคเวสิโน อฏฺปาทกตา เกสา เนตฺตา อญฺชนมกฺขิตา อลํ พาลสฺส โมหาย โน จ ปารคเวสิโน อญฺชนีว นวา จิตฺตา ปูติกาโย อลงฺกโต อลํ พาลสฺส โมหาย โน จ ปารคเวสิโน โอทหิ มิคโว ปาสํ นาสทา วากรํ มิโค ภุตฺวา นิวาปํ คจฺฉามิ กนฺทนฺเต มิคพนฺธเกติ ฯ อถ โข อายสฺมา รฏฺปาโล ิตโกว อิมา คาถา ภาสิตฺวา เยน รญฺโ โกรพฺยสฺส มิคาจีรํ เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา อญฺตรสฺมึ รุกฺขมูเล ทิวาวิหารํ นิสีทิ ฯ [๔๔๐] อถ โข ราชา โกรโพฺย มิควํ อามนฺเตสิ โสเธหิ [๑]- มิคว มิคาจีรํ อุยฺยานภูมึ คจฺฉาม สุภูมึ ทสฺสนายาติ ฯ เอวํ เทวาติ โข มิคโว รญฺโ โกรพฺยสฺส ปฏิสฺสุตฺวา มิคาจีรํ โสเธนฺโต อทฺทส อายสฺมนฺตํ รฏฺปาลํ อญฺตรสฺมึ รุกฺขมูเล ทิวาวิหารํ นิสินฺนํ ทิสฺวาน เยน ราชา โกรโพฺย เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ราชานํ โกรพฺยํ เอตทโวจ สุทฺธํ โข เต เทว มิคาจีรํ อตฺถิ เจตฺถ รฏฺปาโล นาม กุลปุตฺโต อิมสฺมึเยว ถุลฺลโกฏฺิเต อคฺคกุลิกสฺส ปุตฺโต ยสฺส ตฺวํ อภิณฺหํ กิตฺตยมาโน อโหสิ โส อญฺตรสฺมึ รุกฺขมูเล ทิวาวิหารํ นิสินฺโนติ ฯ เตนหิ สมฺม มิคว อลนฺทานชฺช อุยฺยานภูมิยา ตเมวทานิ มยํ ภวนฺตํ รฏฺปาลํ ปยิรุปาสิสฺสามาติ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. เอตฺถนฺตเร สมฺมาติ ทิสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๒.

อถ โข ราชา โกรโพฺย ยํ ตตฺถ ขาทนียํ โภชนียํ ปติยตฺตํ ตํ สพฺพํ วิสชฺเชถาติ วตฺวา ภทฺรานิ ยานานิ โยชาเปตฺวา ภทฺรํ ยานํ อภิรูหิตฺวา ภเทฺรหิ ภเทฺรหิ ยาเนหิ ถุลฺลโกฏฺิตมฺหา นิยฺยาสิ มหจฺจราชานุภาเวน อายสฺมนฺตํ รฏฺปาลํ ทสฺสนาย ฯ ยาวติกา ยานสฺส ภูมิ ยาเนน คนฺตฺวา ยานา ปจฺโจโรหิตฺวา ปตฺติโกว อุสฺสฏาย อุสฺสฏาย ปริสาย เยนายสฺมา รฏฺปาโล เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมตา รฏฺปาเลน สทฺธึ สมฺโมทิ สมฺโมทนียํ กถํ สาราณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺาสิ ฯ เอกมนฺตํ ิโต โข ราชา โกรโพฺย อายสฺมนฺตํ รฏฺปาลํ เอตทโวจ อิธ ภวํ รฏฺปาโล กฏฺตฺถเร ๑- นิสีทตูติ ฯ อลํ มหาราช นิสีท ตฺวํ นิสินฺโน อหํ สเก อาสเนติ ฯ นิสีทิ โข ราชา โกรโพฺย ปญฺตฺเต อาสเน ฯ [๔๔๑] นิสชฺช โข ราชา โกรโพฺย อายสฺมนฺตํ รฏฺปาลํ เอตทโวจ จตฺตารีมานิ โภ รฏฺปาล ปาริชุญฺานิ เยหิ ปาริชุญฺเหิ สมนฺนาคตา อิเธกจฺเจ เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชนฺติ กตมานิ จตฺตาริ ชราปาริชุญฺ พฺยาธิปาริชุญฺ โภคปาริชุญฺ าติปาริชุญฺ ฯ [๔๔๒] กตมํ ๒- โภ รฏฺปาล ชราปาริชุญฺ ฯ อิธ โภ @เชิงอรรถ: สี. ยุ. หตฺถตฺถเร ฯ ยุ. กตมญฺจ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๓.

รฏฺปาล เอกจฺโจ ชิณฺโณ โหติ วุฑฺโฒ มหลฺลโก อทฺธคโต วโยอนุปฺปตฺโต ฯ โส อิติ ปฏิสญฺจิกฺขติ อหํ โขมฺหิ เอตรหิ ชิณฺโณ วุฑฺโฒ มหลฺลโก อทฺธคโต วโยอนุปฺปตฺโต น โข ปน มยา สุกรํ อนธิคตํ วา โภคํ ๑- อธิคนฺตุํ อธิคตํ วา โภคํ ๒- ผาตึ กาตุํ ยนฺนูนาหํ เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพเชยฺยนฺติ ฯ โส เตน ชราปาริชุญฺเน สมนฺนาคโต เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชติ อิทํ วุจฺจติ โภ รฏฺปาล ชราปาริชุญฺ ฯ ภวํ โข ปน รฏฺปาโล เอตรหิ ทหโร ยุวา สุสุกาฬเกโส ภเทฺรน โยพฺพเนน สมนฺนาคโต ปเมน วยสา ตํ โภโต รฏฺปาลสฺส ชราปาริชุญฺ นตฺถิ ฯ กึ ภวํ รฏฺปาโล ตฺวา วา ทิสฺวา วา สุตฺวา วา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต ฯ [๔๔๓] กตมญฺจ ปน ๓- โภ รฏฺปาล พฺยาธิปาริชุญฺ ฯ อิธ โภ รฏฺปาล เอกจฺโจ อาพาธิโก โหติ ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโน ฯ โส อิติ ปฏิสญฺจิกฺขติ อหํ โขมฺหิ เอตรหิ อาพาธิโก ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโน น โข ปน มยา สุกรํ อนธิคตํ วา โภคํ ๔- อธิคนฺตุํ อธิคตํ วา โภคํ ๕- ผาตึ กาตุํ ยนฺนูนาหํ เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพเชยฺยนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ๑-๔ สี. ยุ. อนธิคตา วา โภคา ฯ ๒-๕ สี. ยุ. อธิคตา วา โภคา ฯ @ ยุ. ปนสทฺโท นตฺถิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๔.

โส เตน พฺยาธิปาริชุญฺเน สมนฺนาคโต เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชติ อิทํ วุจฺจติ โภ รฏฺปาล พฺยาธิปาริชุญฺ ฯ ภวํ โข ปน รฏฺปาโล เอตรหิ อปฺปาพาโธ อปฺปาตงฺโก สมเวปากินิยา คหณิยา สมนฺนาคโต นาติสีตาย นาจฺจุณฺหาย ตํ โภโต รฏฺปาลสฺส พฺยาธิปาริชุญฺ นตฺถิ ฯ กึ ภวํ รฏฺปาโล ตฺวา วา ทิสฺวา วา สุตฺวา วา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต ฯ [๔๔๔] กตมญฺจ โภ รฏฺปาล โภคปาริชุญฺ ฯ อิธ [๑]- รฏฺปาล เอกจฺโจ อฑฺโฒ โหติ มหทฺธโน มหาโภโค ตสฺส เต โภคา อนุปุพฺเพน ปริกฺขยํ คจฺฉนฺติ ฯ โส อิติ ปฏิสญฺจิกฺขติ อหํ โข ปุพฺเพ อฑฺโฒ อโหสึ มหทฺธโน มหาโภโค ตสฺส เม เต โภคา อนุปุพฺเพน ปริกฺขยํ คตา น โข ปน มยา สุกรํ อนธิคเต วา โภเค ๒- อธิคนฺตุํ อธิคเต วา โภเค ๓- ผาตึ กาตุํ ยนฺนูนาหํ เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพเชยฺยนฺติ ฯ โส เตน โภคปาริชุญฺเน สมนฺนาคโต เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชติ อิทํ วุจฺจติ โภ รฏฺปาล โภคปาริชุญฺ ฯ ภวํ โข ปน รฏฺปาโล อิมสฺมึเยว ถุลฺลโกฏฺิเต อคฺคกุลิกสฺส ปุตฺโต ตํ โภโต รฏฺปาลสฺส โภคปาริชุญฺ นตฺถิ ฯ กึ ภวํ รฏฺปาโล ตฺวา วา ทิสฺวา วา สุตฺวา วา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต @เชิงอรรถ: ยุ. โภ ฯ ยุ. อิธ เจว อญฺตฺถ จ อนธิคตา วา โภคาติ ทิสฺสติ ฯ @ ยุ. อธิคตา วา โภคา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๕.

[๔๔๕] กตมญฺจ โภ รฏฺปาล าติปาริชุญฺ ฯ อิธ โภ รฏฺปาล เอกจฺจสฺส พหู โหนฺติ มิตฺตามจฺจา าติสาโลหิตา ตสฺส เต าตกา อนุปุพฺเพน ปริกฺขยํ คจฺฉนฺติ ฯ โส อิติ ปฏิสญฺจิกฺขติ มมํ โข ปุพฺเพ พหู อเหสุํ มิตฺตามจฺจา าติสาโลหิตา ตสฺส เม เต ๑- าตกา อนุปุพฺเพน ปริกฺขยํ คตา น โข ปน มยา สุกรํ อนธิคเต วา โภเค ๒- อธิคนฺตุํ อธิคเต วา โภเค ๓- ผาตึ กาตุํ ยนฺนูนาหํ เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพเชยฺยนฺติ ฯ โส เตน าติปาริชุญฺเน สมนฺนาคโต เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชติ อิทํ วุจฺจติ โภ รฏฺปาล าติปาริชุญฺ ฯ โภโต โข ปน รฏฺปาลสฺส อิมสฺมึเยว ถุลฺลโกฏฺิเต พหู มิตฺตามจฺจา าติสาโลหิตา โภโต [๔]- รฏฺปาลสฺส าติปาริชุญฺ นตฺถิ ฯ กึ ภวํ รฏฺปาโล ตฺวา วา ทิสฺวา วา สุตฺวา วา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต ฯ อิมานิ โข [๕]- รฏฺปาล จตฺตาริ ปาริชุญฺานิ เยหิ ปาริชุญฺเหิ สมนฺนาคตา อิเธกจฺเจ เกสมสฺสุํ โอหาเรตฺวา กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชนฺติ ฯ ตานิ โภโต รฏฺปาลสฺส นตฺถิ ฯ กึ ภวํ รฏฺปาโล ตฺวา วา ทิสฺวา วา สุตฺวา วา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโตติ ฯ [๔๔๖] อตฺถิ โข มหาราช เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา @เชิงอรรถ: ยุ. อยํ ปาโ นตฺถิ ฯ ยุ. อนธิคตา วา โภคา ฯ ยุ. อธิคตา วา โภคา ฯ @ ยุ. เอตฺถนฺตเร ตนฺติ อตฺถิ ฯ ยุ. เอตฺถนฺตเร โภติ อตฺถิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๖.

อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน จตฺตาโร ธมฺมุทฺเทสา อุทฺทิฏฺา ยมหํ ตฺวา จ ทิสฺวา จ สุตฺวา จ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต ฯ กตเม จตฺตาโร ฯ อุปนียติ โลโก อทฺธุโวติ โข มหาราช เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน ปโม ธมฺมุทฺเทโส อุทฺทิฏฺโ ยมหํ ตฺวา จ ทิสฺวา จ สุตฺวา จ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต อตาโณ โลโก อนภิสฺสโรติ โข มหาราช เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน ทุติโย ธมฺมุทฺเทโส อุทฺทิฏฺโ ยมหํ ตฺวา จ ทิสฺวา จ สุตฺวา จ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต อสฺสโก โลโก สพฺพํ ปหาย คมนียนฺติ โข มหาราช เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน ตติโย ธมฺมุทฺเทโส อุทฺทิฏฺโ ยมหํ ตฺวา จ ทิสฺวา จ สุตฺวา จ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต อูโน โลโก อติตฺโต ตณฺหาทาโสติ โข มหาราช เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน จตุตฺโถ ธมฺมุทฺเทโส อุทฺทิฏฺโ ยมหํ ตฺวา จ ทิสฺวา จ สุตฺวา จ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโต ฯ {๔๔๖.๑} อิเม โข มหาราช เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน จตฺตาโร ธมฺมุทฺเทสา อุทฺทิฏฺา ยมหํ ๑- ตฺวา จ ทิสฺวา จ สุตฺวา จ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโตติ ฯ [๔๔๗] อุปนียติ โลโก อทฺธุโวติ ภวํ รฏฺปาโล อาห @เชิงอรรถ: ยุ. เย อหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๗.

อิมสฺส ปน โภ รฏฺปาล ภาสิตสฺส กถํ อตฺโถ ทฏฺพฺโพติ ฯ ตํ กึ มญฺสิ มหาราช อโหสิ ตฺวํ วีสติวสฺสุทฺเทสิโกปิ ปณฺณวีสติวสฺสุทฺเทสิโกปิ ๑- หตฺถิสฺมึปิ กตาวี อสฺสสฺมึปิ กตาวี รถสฺมึปิ กตาวี ธนุสฺมึปิ กตาวี ถรุสฺมึปิ กตาวี อูรุพลี พาหุพลี อลมตฺโต สงฺคามาวจโรติ ฯ อโหสิมหํ โภ รฏฺปาล วีสติวสฺสุทฺเทสิโกปิ ปณฺณวีสติวสฺสุทฺเทสิโกปิ ๒- หตฺถิสฺมึปิ กตาวี อสฺสสฺมึปิ กตาวี รถสฺมึปิ กตาวี ธนุสฺมึปิ กตาวี ถรุสฺมึปิ กตาวี อูรุพลี พาหุพลี อลมตฺโต สงฺคามาวจโร อปฺเปกทาหํ โภ รฏฺปาล อิทฺธิมา ๓- มญฺเ น อตฺตโน พเลน สมสมํ สมนุปสฺสามีติ ฯ {๔๔๗.๑} ตํ กึ มญฺสิ มหาราช เอวเมว ตฺวํ เอตรหิปิ ๔- อูรุพลี พาหุพลี อลมตฺโต สงฺคามาวจโรติ ฯ โน หิทํ โภ รฏฺปาล เอตรหิ ชิณฺโณ วุฑฺโฒ มหลฺลโก อทฺธคโต วโยอนุปฺปตฺโต อสีติโก เม วโย ๕- วตฺตติ อปฺเปกทาหํ โภ รฏฺปาล อิธ ปาทํ กริสฺสามีติ อญฺเเนว ปาทํ กโรมีติ ฯ อิทํ โข ตํ มหาราช เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน สนฺธาย ภาสิตํ อุปนียติ โลโก อทฺธุโวติ ยมหํ ตฺวา จ ทิสฺวา จ สุตฺวา จ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโตติ ฯ อจฺฉริยํ โภ รฏฺปาล อพฺภูตํ โภ รฏฺปาล ยาว สุภาสิตญฺจิทํ เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน อุปนียติ โลโก อทฺธุโวติ อุปนียติ @เชิงอรรถ: ๑-๒ ยุ. ปณฺณุ... ฯ สี. ยุ. อิทฺธิมาว มญฺเติ ทิสฺสติ ฯ @ ยุ. ปิสทฺโท นตฺถิ ฯ ยุ. อาสีติโก วโย ฯ เมติ นตฺถิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๘.

หิ โภ รฏฺปาล โลโก อทฺธุโว สํวิชฺชนฺเต โข โภ รฏฺปาล อิมสฺมึ ราชกุเล หตฺถิกายาปิ อสฺสกายาปิ รถกายาปิ ปตฺติกายาปิ เย อมฺหากํ อาปทาสุ ปริโยทาย วตฺติสฺสนฺติ ฯ [๔๔๘] อตาโณ ๑- โลโก อนภิสฺสโรติ ภวํ รฏฺปาโล อาห อิมสฺส ปน โภ รฏฺปาล ภาสิตสฺส กถํ อตฺโถ ทฏฺพฺโพติ ฯ ตํ กึ มญฺสิ มหาราช อตฺถิ เต โกจิ อนุสายิโก อาพาโธติ ฯ อตฺถิ เม โภ รฏฺปาล อนุสายิโก อาพาโธ ๒- อปฺเปกทา มํ โภ รฏฺปาล มิตฺตามจฺจา าติสาโลหิตา ปริวาเรตฺวา ิตา โหนฺติ อิทานิ ราชา โกรโพฺย กาลํ กริสฺสติ อิทานิ ราชา โกรโพฺย กาลํ กริสฺสตีติ ฯ {๔๔๘.๑} ตํ กึ มญฺสิ มหาราช ลภสิ ตฺวํ เต มิตฺตามจฺเจ าติสาโลหิเต อายนฺตุ เม โภนฺโต มิตฺตามจฺจา าติสาโลหิตา สพฺเพว สนฺตา อิมํ เวทนํ สํวิภชถ ยถาหํ ลหุกตริกํ เวทนํ เวทิเยยฺยนฺติ อุทาหุ ตฺวํเยว [๓]- เวทนํ เวทิยสีติ ฯ นาหํ โภ รฏฺปาล ลภามิ เต มิตฺตามจฺเจ าติสาโลหิเต [๔]- สพฺเพว สนฺตา อิมํ เวทนํ สํวิภชถ ยถาหํ ลหุกตริกํ เวทนํ เวทิเยยฺยนฺติ อถ โข อหเมว ตํ เวทนํ เวทิยามีติ ฯ อิทํ โข ตํ มหาราช เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน สนฺธาย ภาสิตํ อตาโณ โลโก อนภิสฺสโรติ ยมหํ ตฺวา จ ทิสฺวา จ สุตฺวา จ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโตติ ฯ อจฺฉริยํ โภ รฏฺปาล อพฺภูตํ โภ รฏฺปาล ยาว สุภาสิตญฺจิทํ เตน ภควตา @เชิงอรรถ: ยุ. อตฺตาโณ ฯ วาตาพาโธ ฯ ยุ. เอตฺถนฺตเร ตนฺติ ทิสฺสติ ฯ @ ยุ. เอตฺถนฺตเร อายนฺตุ เม โภนฺโต มิตฺตามจฺจา าติสาโลหิตาติ ทิสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๙.

ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน อตาโณ โลโก อนภิสฺสโรติ อตาโณ หิ โภ รฏฺปาล โลโก อนภิสฺสโร สํวิชฺชติ โข โภ รฏฺปาล อิมสฺมึ ราชกุเล ปหุตํ หิรญฺ สุวณฺณํ ภูมิคตญฺจ เวหาสคตญฺจ ๑- ฯ [๔๔๙] อสฺสโก โลโก สพฺพํ ปหาย คมนียนฺติ ภวํ รฏฺปาโล อาห อิมสฺส ปน โภ รฏฺปาล ภาสิตสฺส กถํ อตฺโถ ทฏฺพฺโพติ ฯ ตํ กึ มญฺสิ มหาราช ยถา ตฺวํ เอตรหิ ปญฺจหิ กามคุเณหิ สมปฺปิโต สมงฺคีภูโต ปริจาเรสิ ลจฺฉสิ ตฺวํ ปรตฺถาปิ เอวเมวาหํ อิเมเหว ปญฺจหิ กามคุเณหิ สมปฺปิโต สมงฺคีภูโต ปริจาเรมีติ อุทาหุ อญฺเ อิมํ โภคํ ปฏิปชฺชิสฺสนฺติ ตฺวํ ปน ยถากมฺมํ คมิสฺสสีติ ฯ ยถาหํ โภ รฏฺปาล เอตรหิ ปญฺจหิ กามคุเณหิ สมปฺปิโต สมงฺคีภูโต ปริจาเรมิ นาหํ ลจฺฉามิ ปรตฺถาปิ เอวเมวาหํ อิเมเหว ปญฺจหิ กามคุเณหิ สมปฺปิโต สมงฺคีภูโต ปริจาเรมีติ อถ โข อญฺเ อิมํ โภคํ ปฏิปชฺชิสฺสนฺติ อหํ ปน ยถากมฺมํ คมิสฺสามีติ ฯ อิทํ โข ตํ มหาราช เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน สนฺธาย ภาสิตํ อสฺสโก โลโก สพฺพํ ปหาย คมนียนฺติ ยมหํ ตฺวา จ ทิสฺวา จ สุตฺวา จ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโตติ ฯ อจฺฉริยํ โภ รฏฺปาล อพฺภูตํ โภ รฏฺปาล ยาว สุภาสิตญฺจิทํ เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน อสฺสโก @เชิงอรรถ: ยุ. เวหาสฏฺญฺจ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๑๐.

โลโก สพฺพํ ปหาย คมนียนฺติ อสฺสโก หิ โภ รฏฺปาล โลโก สพฺพํ ปหาย คมนียํ ฯ [๔๕๐] อูโน โลโก อติตฺโต ตณฺหาทาโสติ ภวํ รฏฺปาโล อาห อิมสฺส ปน โภ รฏฺปาล ภาสิตสฺส กถํ อตฺโถ ทฏฺพฺโพติ ฯ ตํ กึ มญฺสิ มหาราช ผีตํ กุรุํ อชฺฌาวสสีติ ฯ เอวํ โภ รฏฺปาล ผีตํ กุรุํ อชฺฌาวสามีติ ฯ ตํ กึ มญฺสิ มหาราช อิธ เต ปุริโส อาคจฺเฉยฺย ปุรตฺถิมาย ทิสาย สทฺธายิโก ปจฺจยิโก ฯ โส ตํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วเทยฺย ยคฺเฆ มหาราช ชาเนยฺยาสิ อหํ อาคจฺฉามิ ปุรตฺถิมาย ทิสาย ตตฺถทฺทสํ มหนฺตํ ชนปทํ อิทฺธญฺเจว ผีตญฺจ พหุชนํ อากิณฺณมนุสฺสํ พหุ ๑- ตตฺถ หตฺถิกายา อสฺสกายา รถกายา ปตฺติกายา พหุ ตตฺถ ทนฺตาชินํ พหุ ตตฺถ หิรญฺสุวณฺณํ อกตญฺเจว กตญฺจ พหุ ตตฺถ อิตฺถีปริคฺคโห สกฺกาว ๒- ตาวตฺตเกน พลตฺเถน อภิวิชินิตุํ อภิวิชิน มหาราชาติ กินฺติ นํ กเรยฺยาสีติ ฯ ตมฺปิ มยํ โภ รฏฺปาล อภิวิชฺชิย อชฺฌาวเสยฺยามาติ ฯ ตํ กึ มญฺสิ มหาราช อิธ เต ปุริโส อาคจฺเฉยฺย ปจฺฉิมาย ทิสาย ... อุตฺตราย ทิสาย ... ทกฺขิณาย ทิสาย ... ปรสมุทฺทโต สทฺธายิโก ปจฺจยิโก ฯ โส ตํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วเทยฺย ยคฺเฆ มหาราช ชาเนยฺยาสิ อหํ อาคจฺฉามิ ปรสมุทฺทโต ตตฺถทฺทสํ มหนฺตํ ชนปทํ อิทฺธญฺเจว ผีตญฺจ พหุชนํ อากิณฺณมนุสฺสํ พหุ ตตฺถ หตฺถิกายา อสฺสกายา @เชิงอรรถ: ยุ. พหู ฯ ยุ. สกฺกา จ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๑๑.

รถกายา ปตฺติกายา พหุ ตตฺถ ทนฺตาชินํ พหุ ตตฺถ หิรญฺสุวณฺณํ อกตญฺเจว กตญฺจ พหุ ตตฺถ อิตฺถีปริคฺคโห สกฺกาว ตาวตฺตเกน พลตฺเถน อภิวิชินิตุํ อภิวิชิน มหาราชาติ กินฺติ นํ กเรยฺยาสีติ ฯ ตมฺปิ มยํ โภ รฏฺปาล อภิวิชฺชิย อชฺฌาวเสยฺยามาติ ฯ อิทํ โข ตํ มหาราช เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน สนฺธาย ภาสิตํ อูโน โลโก อติตฺโต ตณฺหาทาโสติ ยมหํ ตฺวา จ ทิสฺวา จ สุตฺวา จ อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิโตติ ฯ อจฺฉริยํ โภ รฏฺปาล อพฺภูตํ โภ รฏฺปาล ยาว สุภาสิตญฺจิทํ เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน อูโน โลโก อติตฺโต ตณฺหาทาโสติ อูโน หิ โภ รฏฺปาล โลโก อติตฺโต ตณฺหาทาโสติ ฯ [๔๕๑] อิทมโวจ อายสฺมา รฏฺปาโล อิทํ วตฺวา อถาปรํ เอตทโวจ ปสฺสามิ โลเก สธเน มนุสฺเส ลทฺธาน วิตฺตํ น ททนฺติ โมหา ลุทฺธา ธนํ สนฺนิจยํ กโรนฺติ ภิยฺโย จ กาเม อภิปตฺถยนฺติ ราชา ปสยฺห ๑-วึ วิชิตฺวา สสาครนฺตํ มหิมาวสนฺโต โอรํ สมุทฺทสฺส อติตฺตรูโป @เชิงอรรถ: ยุ. ปสยฺหา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๑๒.

ปารํ สมุทฺทสฺสปิ ปตฺถเยถ ราชา จ อญฺเ จ พหู มนุสฺสา อวีตตณฺหา มรณํ อุเปนฺติ อูนาว หุตฺวาน ชหนฺติ เทหํ หํ กาเมหิ โลกมฺหิ นหตฺถิ ติตฺติ กนฺทนฺติ นํ าติ ปกีริย เกเส อโห วตาโน อมราติ จาหุ วตฺเถน นํ ปารุตํ นีหริตฺวา จิตํ สมาทาย ตโต ฑหนฺติ โส ฑยฺหติ สูเลหิ ตุชฺชมาโน เอเกน วตฺเถน ปหาย โภเค น มิยฺยมานสฺส ภวนฺติ ตาณา าตี จ มิตฺตา อถ วา สหายา ทายาทกา ตสฺส ธนํ หรนฺติ สตฺโต ปน คจฺฉติ เยน กมฺมํ น มิยฺยมานํ ธนมนฺเวติ กิญฺจิ ปุตฺตา จ ทารา จ ธนญฺจ รฏฺ น ทีฆมายุํ ลภเต ธเนน น จาปิ วิตฺเตน ชรํ วิหนฺติ อปฺปกญฺจิทํ ชีวิตมาหุ ธีรา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๑๓.

อสฺสสฺสตํ วิปฺปริณามธมฺมํ อฑฺฒา ทลิทฺทา จ ผุสนฺติ ผสฺสํ พาโล จ ธีโร จ ตเถว ผุฏฺโ พาโล หิ พาลฺยา วธิโตว เสติ ธีโร จ น เวธติ ผสฺสผุฏฺโ ตสฺมา หิ ปญฺา จ ธเนน เสยฺโย ยาย โวสานํ อิธาธิคจฺฉติ อโพฺยสิตตฺตา ๑- หิ ภวาภเวสุ ปาปานิ กมฺมานิ กโรนฺติ โมหา อุเปติ คพฺภญฺจ ปรญฺจ โลกํ สํสารมาปชฺช ปรมฺปราย ตสฺสปฺปปญฺโ อภิสทฺทหนฺโต อุเปติ คพฺภญฺจ ปรญฺจ โลกํ โจโร ยถา สนฺธิมุเข คหิโต สกมฺมุนา หญฺติ ปาปธมฺโม เอวํ ปชา เปจฺจ ปรมฺหิ โลเก สกมฺมุนา หญฺติ ปาปธมฺมา ๒- กามา หิ จิตฺรา มธุรา มโนรมา วิรูปรูเปน มเถนฺติ จิตฺตํ อาทีนวํ กามคุเณสุ ทิสฺวา @เชิงอรรถ: ยุ. อโสสิตตฺตา ฯ ยุ. ปาปธมฺโม ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๑๔.

ตสฺมาหํ ปพฺพชิโตมฺหิ ราช ทุมปฺผลาเนว ๑- ปตนฺติ มาณวา ทหรา จ วุฑฺฒา จ สรีรเภทา เอตํ ๒- วิทิตฺวา ปพฺพชิโตมฺหิ ราช อปณฺณกํ สามญฺเมว เสยฺโยติ ฯ รฏฺปาลสุตฺตํ นิฏฺิตํ ทุติยํ ฯ ------- @เชิงอรรถ: ยุ. นีว ฯ ยุ. เอตํปิ ทิสฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๑๕.

มฆเทวสุตฺตํ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๓๘๘-๔๑๕. http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=13&item=423&items=29&pagebreak=1&mode=bracket              อ่านโดยใช้เนื้อความเป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=13&item=423&items=29&pagebreak=1              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=13&item=423&items=29&pagebreak=1&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=13&item=423&items=29&pagebreak=1&mode=bracket              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=423              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=9&A=5284              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=5284              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓ http://84000.org/tipitaka/read/?index_13

อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :