พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๓ สุตฺต. ที. ปาฏิกวคฺโค

     [๔๔๖]  กตเม   อฏฺฐ  ธมฺมา  ปริญฺเญยฺยา  ฯ  อฏฺฐ  โลกธมฺมา
ลาโภ  จ  อลาโภ  จ  ยโส  จ  อยโส  จ  นินฺทา  จ ปสํสา จ สุขญฺจ
ทุกฺขญฺจ ฯ อิเม อฏฺฐ ธมฺมา ปริญฺเญยฺยา ฯ
     [๔๔๗]  กตเม   อฏฺฐ   ธมฺมา   ปหาตพฺพา  ฯ  อฏฺฐ  มิจฺฉตฺตา
มิจฺฉาทิฏฺฐิ       มิจฺฉาสงฺกปฺโป       มิจฺฉาวาจา      มิจฺฉากมฺมนฺโต
มิจฺฉาอาชีโว    มิจฺฉาวายาโม    มิจฺฉาสติ    มิจฺฉาสมาธิ   ฯ   อิเม
อฏฺฐ ธมฺมา ปหาตพฺพา ฯ
     [๔๔๘]  กตเม   อฏฺฐ  ธมฺมา  หานภาคิยา  ฯ  อฏฺฐ  กุสีตวตฺถูนิ
อิธาวุโส   ภิกฺขุนา   กมฺมํ   กาตพฺพํ   โหติ   ตสฺส  เอวํ  โหติ  กมฺมํ
โข   เม   กาตพฺพํ   ภวิสฺสติ  กมฺมํ  โข  ปน  เม  กโรนฺตสฺส  กาโย
กิลมิสฺสติ   หนฺทาหํ   นิปชฺชามีติ   ฯ   โส  นิปชฺชติ  น  วิริยํ  อารภติ
อปฺปตฺตสฺส   ปตฺติยา   อนธิคตสฺส   อธิคมาย   อสจฺฉิกตสฺส  สจฺฉิกิริยาย
อิทํ ปฐมํ กุสีตวตฺถุ ฯ
     {๔๔๘.๑}  ปุน    จปรํ    อาวุโส    ภิกฺขุนา    กมฺมํ   กตํ
โหติ   ตสฺส  เอวํ  โหติ  อหํ  โข  กมฺมํ  อกาสึ  กมฺมํ  โข  ปน  เม
กโรนฺตสฺส   กาโย   กิลนฺโต   หนฺทาหํ   นิปชฺชามีติ   ฯ  โส  นิปชฺชติ
น   วิริยํ   อารภติ   ฯเปฯ   อสจฺฉิกตสฺส   สจฺฉิกิริยาย   อิทํ   ทุติยํ
กุสีตวตฺถุ ฯ
     {๔๔๘.๒}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุนา  มคฺโค  คนฺตพฺโพ  โหติ
ตสฺส  เอวํ  โหติ  มคฺโค  โข  เม  คนฺตพฺโพ  ภวิสฺสติ มคฺคํ โข ปน เม
คจฺฉนฺตสฺส   กาโย   กิลมิสฺสติ   หนฺทาหํ   นิปชฺชามีติ  ฯ  โส  นิปชฺชติ
น   วิริยํ   อารภติ   ฯเปฯ   อสจฺฉิกตสฺส   สจฺฉิกิริยาย   อิทํ   ตติยํ
กุสีตวตฺถุ ฯ
     {๔๔๘.๓}  ปุน  จปรํ  อาวุโส ภิกฺขุนา มคฺโค คโต โหติ ตสฺส เอวํ
โหติ  อหํ  โข  มคฺคํ  อคมาสึ มคฺคํ โข ปน เม คจฺฉนฺตสฺส กาโย กิลนฺโต
หนฺทาหํ  นิปชฺชามีติ  ฯ  โส  นิปชฺชติ  น วิริยํ อารภติ ฯเปฯ อสจฺฉิกตสฺส
สจฺฉิกิริยาย อิทํ จตุตฺถํ กุสีตวตฺถุ ฯ
     {๔๔๘.๔}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุ  คามํ  วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย
จรนฺโต  น  ลภติ  ลูขสฺส  วา  ปณีตสฺส  วา  โภชนสฺส ยาวทตฺถํ ปาริปูรึ
ตสฺส  เอวํ  โหติ  อหํ  โข  คามํ  วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย จรนฺโต นาลตฺถํ
ลูขสฺส  วา  ปณีตสฺส  วา  โภชนสฺส  ยาวทตฺถํ  ปาริปูรึ  ตสฺส เม กาโย
กิลนฺโต   อกมฺมญฺโญ   หนฺทาหํ   นิปชฺชามีติ  ฯ  โส  นิปชฺชติ  น  วิริยํ
อารภติ ฯเปฯ อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยาย อิทํ ปญฺจมํ กุสีตวตฺถุ ฯ
     {๔๔๘.๕}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุ  คามํ  วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย
จรนฺโต    ลภติ   ลูขสฺส   วา   ปณีตสฺส   วา   โภชนสฺส   ยาวทตฺถํ
ปาริปูรึ   ตสฺส   เอวํ  โหติ  อหํ  โข  คามํ  วา  นิคมํ  วา  ปิณฺฑาย
จรนฺโต   อลตฺถํ   ลูขสฺส   วา   ปณีตสฺส   วา   โภชนสฺส   ยาวทตฺถํ
ปาริปูรึ   ตสฺส   เม   กาโย   ครุโก   อกมฺมญฺโญ   มาสาจิตํ  มญฺเญ
หนฺทาหํ   นิปชฺชามีติ   ฯ   โส   นิปชฺชติ   น   วิริยํ  อารภติ  ฯเปฯ
อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยาย อิทํ ฉฏฺฐํ กุสีตวตฺถุ ฯ
     {๔๔๘.๖}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุโน อุปฺปนฺโน โหติ อปฺปมตฺตโก
อาพาโธ  ตสฺส  เอวํ  โหติ อุปฺปนฺโน โข ปน ๑- เม อยํ ๒- อปฺปมตฺตโก
อาพาโธ    อตฺถิ   กปฺโป   นิปชฺชิตุํ   หนฺทาหํ   นิปชฺชามีติ   ฯ   โส
นิปชฺชติ ฯเปฯ อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยาย อิทํ สตฺตมํ กุสีตวตฺถุ ฯ
     {๔๔๘.๗}  ปุน   จปรํ   อาวุโส  ภิกฺขุ  คิลานา  วุฏฺฐิโต  โหติ
อจิรวุฏฺฐิโต   เคลญฺญา   ตสฺส   เอวํ   โหติ   อหํ   คิลานา  วุฏฺฐิโต
อจิรวุฏฺฐิโต   เคลญฺญา   ตสฺส  เม  กาโย  ทุพฺพโล  อกมฺมญฺโญ  [๓]-
หนฺทาหํ   นิปชฺชามีติ   ฯ   โส  นิปชฺชติ  น  วิริยํ  อารภติ  อปฺปตฺตสฺส
ปตฺติยา    อนธิคตสฺส    อธิคมาย    อสจฺฉิกตสฺส    สจฺฉิกิริยาย   อิทํ
อฏฺฐมํ กุสีตวตฺถุ ฯ อิเม อฏฺฐ ธมฺมา หานภาคิยา ฯ
     [๔๔๙]  กตเม อฏฺฐ ธมฺมา วิเสสภาคิยา ฯ อฏฺฐ อารพฺภวตฺถูนิ อิธาวุโส
ภิกฺขุนา  กมฺมํ  กาตพฺพํ โหติ ตสฺส เอวํ โหติ กมฺมํ โข เม กาตพฺพํ ภวิสฺสติ
กมฺมํ  โข  ปน เม กโรนฺตสฺส ๔- น สุกรํ พุทฺธานํ สาสนํ มนสิกาตุํ หนฺทาหํ
วิรยํ   อารภามิ  อปฺปตฺตสฺส  ปตฺติยา  อนธิคตสฺส  อธิคมาย  อสจฺฉิกตสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ปนสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ ๒ ม. ยุ. อยนฺติ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ ๓ ม. อตฺถิ
@กปฺโป นิปชฺชิตุํ ฯ ๔ ม. ยุ. กโรนฺเตน ฯ
สจฺฉิกิริยายาติ    ฯ    โส    วิริยํ    อารภติ   อปฺปตฺตสฺส   ปตฺติยา
อนธิคตสฺส     อธิคมาย    อสจฺฉิกตสฺส    สจฺฉิกิริยาย    อิทํ    ปฐมํ
อารพฺภวตฺถุ ฯ
     {๔๔๙.๑}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุนา  กมฺมํ  กตํ  โหติ  ตสฺส
เอวํ   โหติ   อหํ   โข   กมฺมํ   อกาสึ  กมฺมํ  โข  ปนาหํ  กโรนฺโต
นาสกฺขึ    พุทฺธานํ    สาสนํ    มนสิกาตุํ   หนฺทาหํ   วิริยํ   อารภามิ
อปฺปตฺตสฺส      ปตฺติยา      อนธิคตสฺส     อธิคมาย     อสจฺฉิกตสฺส
สจฺฉิกิริยายาติ ฯเปฯ อิทํ ทุติยํ อารพฺภวตฺถุ ฯ
     {๔๔๙.๒}  ปุน   จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุโน  ๑-  มคฺโค  คนฺตพฺโพ
โหติ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  มคฺโค  โข  เม  คนฺตพฺโพ  ภวิสฺสติ  มคฺคํ โข
ปน   เม   คจฺฉนฺเตน   น   สุกรํ  พุทฺธานํ  สาสนํ  มนสิกาตุํ  หนฺทาหํ
วิริยํ   อารภามิ  อปฺปตฺตสฺส  ปตฺติยา  อนธิคตสฺส  อธิคมาย  อสจฺฉิกตสฺส
สจฺฉิกิริยายาติ   ฯ  โส  วิริยํ  อารภติ  อปฺปตฺตสฺส  ปตฺติยา  อนธิคตสฺส
อธิคมาย อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยาย อิทํ ตติยํ อารพฺภวตฺถุ ฯ
     {๔๔๙.๓}  ปุน  จปรํ  อาวุโส ภิกฺขุนา มคฺโค คโต โหติ ตสฺส เอวํ
โหติ   อหํ   โข  มคฺคํ  อคมาสึ  มคฺคํ  โข  ปนาหํ  คจฺฉนฺโต  นาสกฺขึ
พุทฺธานํ    สาสนํ   มนสิกาตุํ   หนฺทาหํ   วิริยํ   อารภามิ   อปฺปตฺตสฺส
ปตฺติยา    อนธิคตสฺส    อธิคมาย    อสจฺฉิกตสฺส   สจฺฉิกิริยายาติ   ฯ
โส    วิริยํ    อารภติ   อปฺปตฺตสฺส   ปตฺติยา   อนธิคตสฺส   อธิคมาย
อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยาย อิทํ จตุตฺถํ อารพฺภวตฺถุ ฯ
     {๔๔๙.๔}  ปุน จปรํ อาวุโส ภิกฺขุ คามํ วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย จรนฺโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ภิกฺขุนา ฯ
น   ลภติ   ลูขสฺส   วา   ปณีตสฺส   วา  โภชนสฺส  ยาวทตฺถํ  ปาริปูรึ
ตสฺส   เอวํ   โหติ   อหํ   โข   ปน  คามํ  วา  นิคมํ  วา  ปิณฺฑาย
จรนฺโต   นาลตฺถํ   ลูขสฺส   วา   ปณีตสฺส   วา   โภชนสฺส  ยาวทตฺถํ
ปาริปูรึ    ตสฺส    เม   กาโย   ลหุโก   กมฺมญฺโญ   หนฺทาหํ   วิริยํ
อารภามิ   ฯเปฯ   อสจฺฉิกตสฺส  สจฺฉิกิริยายาติ  ฯ  โส  วิริยํ  อารภติ
อปฺปตฺตสฺส   ปตฺติยา   อนธิคตสฺส   อธิคมาย   อสจฺฉิกตสฺส  สจฺฉิกิริยาย
อิทํ ปญฺจมํ อารพฺภวตฺถุ ฯ
     {๔๔๙.๕}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุ  คามํ  วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย
จรนฺโต   ลภติ  ลูขสฺส  วา  ปณีตสฺส  วา  โภชนสฺส  ยาวทตฺถํ  ปาริปูรึ
ตสฺส  เอวํ  โหติ  อหํ  โข  คามํ  วา  นิคมํ วา ปิณฺฑาย จรนฺโต อลตฺถํ
ลูขสฺส  วา  ปณีตสฺส  วา  โภชนสฺส  ยาวทตฺถํ  ปาริปูรึ  ตสฺส เม กาโย
พลวา    กมฺมญฺโญ   หนฺทาหํ   วิริยํ   อารภามิ   อปฺปตฺตสฺส   ปตฺติยา
อนธิคตสฺส   อธิคมาย   อสจฺฉิกตสฺส   สจฺฉิกิริยายาติ   ฯ   โส   วิริยํ
อารภติ    อปฺปตฺตสฺส    ปตฺติยา   อนธิคตสฺส   อธิคมาย   อสจฺฉิกตสฺส
สจฺฉิกิริยาย อิทํ ฉฏฺฐํ อารพฺภวตฺถุ ฯ
     {๔๔๙.๖}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุโน อุปฺปนฺโน โหติ อปฺปมตฺตโก
อาพาโธ  ตสฺส  เอวํ  โหติ อุปฺปนฺโน โข เม [๑]- อปฺปมตฺตโก อาพาโธ
ฐานํ  โข  ปเนตํ วิชฺชติ ยํ เม อาพาโธ ปวฑฺเฒยฺย หนฺทาหํ วิริยํ อารภามิ
อปฺปตฺตสฺส  ปตฺติยา  อนธิคตสฺส  อธิคมาย  อสจฺฉิกตสฺส  สจฺฉิกิริยายาติ ฯ
โส  วิริยํ  อารภติ  อปฺปตฺตสฺส  ปตฺติยา  ฯเปฯ  อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกิริยาย
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อยํ ฯ
อิทํ สตฺตมํ อารพฺภวตฺถุ ฯ
     {๔๔๙.๗}  ปุน จปรํ อาวุโส ภิกฺขุ คิลานา วุฏฺฐิโต โหติ อจิรวุฏฺฐิโต
เคลญฺญา  ตสฺส  เอวํ  โหติ อหํ โข คิลานา วุฏฺฐิโต อจิรวุฏฺฐิโต เคลญฺญา
ฐานํ  โข  ปเนตํ  วิชฺชติ  ยํ  เม อาพาโธ ปจฺจุทาวตฺเตยฺย หนฺทาหํ วิริยํ
อารภามิ    อปฺปตฺตสฺส   ปตฺติยา   อนธิคตสฺส   อธิคมาย   อสจฺฉิกตสฺส
สจฺฉิกิริยายาติ   ฯ  โส  วิริยํ  อารภติ  อปฺปตฺตสฺส  ปตฺติยา  อนธิคตสฺส
อธิคมาย   อสจฺฉิกตสฺส   สจฺฉิกิริยาย   อิทํ   อฏฺฐมํ   อารพฺภวตฺถุ   ฯ
อิเม อฏฺฐ ธมฺมา วิเสสภาคิยา ฯ
     [๔๕๐]  กตเม   อฏฺฐ   ธมฺมา   ทุปฺปฏิวิชฺฌา  ฯ  อฏฺฐ  อกฺขณา
อสมยา   พฺรหฺมจริยวาสาย   อิธาวุโส   ตถาคโต  จ  โลเก  อุปฺปนฺโน
โหติ    อรหํ    สมฺมาสมฺพุทฺโธ    ธมฺโม    จ    เทสิยติ   อุปสมิโก
ปรินิพฺพานิโก    สมฺโพธคามี   สุคตปฺปเวทิโต   อยญฺจ   ปุคฺคโล   นิรยํ
อุปปนฺโน โหติ อยํ ปฐโม อกฺขโณ อสมโย พฺรหฺมจริยวาสาย ฯ
     {๔๕๐.๑}  ปุน   จปรํ  อาวุโส  ตถาคโต  จ  โลเก  อุปฺปนฺโน
โหติ    อรหํ    สมฺมาสมฺพุทฺโธ    ธมฺโม    จ    เทสิยติ   อุปสมิโก
ปรินิพฺพานิโก     สมฺโพธคามี     สุคตปฺปเวทิโต     อยญฺจ    ปุคฺคโล
ติรจฺฉานโยนึ    อุปปนฺโน    โหติ    อยํ   ทุติโย   อกฺขโณ   อสมโย
พฺรหฺมจริยวาสาย ฯ
     {๔๕๐.๒}  ปุน   จปรํ  อาวุโส  ตถาคโต  จ  โลเก  อุปฺปนฺโน
โหติ    อรหํ    สมฺมาสมฺพุทฺโธ    ธมฺโม    จ    เทสิยติ   อุปสมิโก
ปรินิพฺพานิโก     สมฺโพธคามี     สุคตปฺปเวทิโต     อยญฺจ    ปุคฺคโล
ปิตฺติวิสยํ    อุปปนฺโน    โหติ    อยํ    ตติโย    อกฺขโณ    อสมโย
พฺรหฺมจริยวาสาย ฯ
     {๔๕๐.๓}  ปุน   จปรํ  อาวุโส  ตถาคโต  จ  โลเก  อุปฺปนฺโน
โหติ   อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ   ธมฺโม   จ   เทสิยติ  อุปสมิโก  ฯเปฯ
อยญฺจ    ปุคฺคโล    อญฺญตรํ   ทีฆายุกํ   เทวนิกายํ   อุปปนฺโน   โหติ
อยํ จตุตฺโถ อกฺขโณ อสมโย พฺรหฺมจริยวาสาย ฯ
     {๔๕๐.๔}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ตถาคโต  จ โลเก อุปฺปนฺโน โหติ
อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ   ธมฺโม   จ   เทสิยติ   ฯเปฯ  อยญฺจ  ปุคฺคโล
ปจฺจนฺติเมสุ  ชนปเทสุ  ปจฺจาชาโต  โหติ  มิลกฺขเกสุ  ๑- อวิญฺญาตาเรสุ
ยตฺถ   นตฺถิ  คติ  ภิกฺขูนํ  ภิกฺขุนีนํ  อุปาสกานํ  อุปาสิกานํ  อยํ  ปญฺจโม
อกฺขโณ อสมโย พฺรหฺมจริยวาสาย ฯ
     {๔๕๐.๕}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ตถาคโต  จ โลเก อุปฺปนฺโน โหติ
อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ   ฯเปฯ   อยญฺจ   ปุคฺคโล   มชฺฌิเมสุ  ชนปเทสุ
ปจฺจาชาโต  โหติ  โส  จ  โหติ  มิจฺฉาทิฏฺฐิ ๒- วิปรีตทสฺสโน นตฺถิ ทินฺนํ
นตฺถิ   ยิฏฺฐํ  นตฺถิ  หุตํ  นตฺถิ  สุกตทุกฺกฏานํ  กมฺมานํ  ผลวิปาโก  นตฺถิ
อยํ  โลโก  นตฺถิ  ปโร  โลโก  นตฺถิ  มาตา  นตฺถิ  ปิตา  นตฺถิ สตฺตา
โอปปาติกา   นตฺถิ   โลเก   สมณพฺราหฺมณา  สมฺมคฺคตา  สมฺมาปฏิปนฺนา
เย   อิมญฺจ   โลกํ  ปรญฺจ  โลกํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  ปเวเทนฺติ
อยํ ฉฏฺโฐ อกฺขโณ อสมโย พฺรหฺมจริยวาสาย ฯ
     {๔๕๐.๖}  ปุน จปรํ อาวุโส ตถาคโต จ โลเก อุปฺปนฺโน โหติ อรหํ
สมฺมาสมฺพุทฺโธ  ฯเปฯ  อยญฺจ  ปุคฺคโล  มชฺฌิเมสุ  ชนปเทสุ  ปจฺจาชาโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. มิลกฺเขสุ ฯ  ๒ ม. มิจฺฉาทิฏฺฐิโก ฯ
โหติ    โส    จ    โหติ   ทุปฺปญฺโญ   ชโฬ   เอลมูโค   นปฺปฏิพโล
สุภาสิตทุพฺภาสิตานํ      อตฺถมญฺญาตุํ      อยํ     สตฺตโม     อกฺขโณ
อสมโย พฺรหฺมจริยวาสาย ฯ
     {๔๕๐.๗}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ตถาคโต  จ  โลเก  น อุปฺปนฺโน
โหติ    อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ   ธมฺโม   จ   น   เทสิยติ   อุปสมิโก
ปรินิพฺพานิโก     สมฺโพธคามี     สุคตปฺปเวทิโต     อยญฺจ    ปุคฺคโล
มชฺฌิเมสุ   ชนปเทสุ   ปจฺจาชาโต   โหติ   โส   จ   ปญฺญวา  อชโฬ
อเนลมูโค     ปฏิพโล     สุภาสิตทุพฺภาสิตานํ     อตฺถมญฺญาตุํ     อยํ
อฏฺฐโม   อกฺขโณ   อสมโย   พฺรหฺมจริยวาสาย  ฯ  อิเม  อฏฺฐ  ธมฺมา
ทุปฺปฏิวิชฺฌา ฯ
     [๔๕๑]  กตเม    อฏฺฐ    ธมฺมา   อุปฺปาเทตพฺพา   ฯ   อฏฺฐ
มหาปุริสวิตกฺกา    อปฺปิจฺฉสฺสายํ    ธมฺโม    นายํ   ธมฺโม   มหิจฺฉสฺส
สนฺตุฏฺฐสฺสายํ    ธมฺโม    นายํ    ธมฺโม   อสนฺตุฏฺฐสฺส   ปวิวิตฺตสฺสายํ
ธมฺโม    นายํ    ธมฺโม   สงฺคณิการามสฺส   อารทฺธวิริยสฺสายํ   ธมฺโม
นายํ    ธมฺโม    กุสีตสฺส   อุปฏฺฐิตสฺสติสฺสายํ   ธมฺโม   นายํ   ธมฺโม
มุฏฺฐสฺสติสฺส    สมาหิตสฺสายํ    ธมฺโม    นายํ    ธมฺโม   อสมาหิตสฺส
ปญฺญวโต   อยํ   ธมฺโม   นายํ  ธมฺโม  ทุปฺปญฺญสฺส  นิปฺปปญฺจารามสฺสายํ
ธมฺโม   นิปฺปปญฺจรติโน   นายํ  ธมฺโม  ปปญฺจารามสฺส  ปปญฺจรติโนติ  ฯ
อิเม อฏฺฐ ธมฺมา อุปฺปาเทตพฺพา ฯ
     [๔๕๒]  กตเม  อฏฺฐ  ธมฺมา  อภิญฺเญยฺยา  ฯ  อฏฺฐ  อภิภายตนานิ
อชฺฌตฺตํรูปสญฺญี   เอโก  พหิทฺธารูปานิ  ปสฺสติ  ปริตฺตานิ  สุวณฺณทุพฺพณฺณานิ
ตานิ    อภิภุยฺย   ชานามิ   ปสฺสามีติ   เอวํสญฺญี   โหติ   อิทํ   ปฐมํ
อภิภายตนํ      ฯ      อชฺฌตฺตํรูปสญฺญี      เอโก      พหิทฺธารูปานิ
ปสฺสติ      อปฺปมาณานิ      สุวณฺณทุพฺพณฺณานิ      ตานิ      อภิภุยฺย
ชานามิ ปสฺสามีติ เอวํสญฺญี โหติ อิทํ ทุติยํ อภิภายตนํ ฯ
     {๔๕๒.๑}   อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี    เอโก    พหิทฺธารูปานิ   ปสฺสติ
ปริตฺตานิ    สุวณฺณทุพฺพณฺณานิ    ตานิ    อภิภุยฺย    ชานามิ   ปสฺสามีติ
เอวํสญฺญี โหติ อิทํ ตติยํ อภิภายตนํ ฯ
     {๔๕๒.๒}   อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี    เอโก    พหิทฺธารูปานิ   ปสฺสติ
อปฺปมาณานิ      สุวณฺณทุพฺพณฺณานิ      ตานิ      อภิภุยฺย     ชานามิ
ปสฺสามีติ เอวํสญฺญี โหติ อิทํ จตุตฺถํ อภิภายตนํ ฯ
     {๔๕๒.๓}  อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี  เอโก  พหิทฺธารูปานิ  ปสฺสติ  นีลานิ
นีลวณฺณานิ   นีลนิทสฺสนานิ   นีลนิภาสานิ   เสยฺยถาปิ  นาม  อุมฺมารปุปฺผํ
นีลํ   นีลวณฺณํ   นีลนิทสฺสนํ   นีลนิภาสํ   เสยฺยถาปิ  วา  ปน  ตํ  วตฺถํ
พาราณเสยฺยกํ   อุภโตภาควิมฏฺฐํ   นีลํ   นีลวณฺณํ   นีลนิทสฺสนํ  นีลนิภาสํ
เอวเมว    อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี    เอโก   พหิทฺธารูปานิ   ปสฺสติ   นีลานิ
นีลวณฺณานิ    นีลนิทสฺสนานิ    นีลนิภาสานิ    ตานิ   อภิภุยฺย   ชานามิ
ปสฺสามีติ เอวํสญฺญี โหติ อิทํ ปญฺจมํ อภิภายตนํ ฯ
     {๔๕๒.๔}  อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี    เอโก    พหิทฺธารูปานิ   ปสฺสติ
ปีตานิ    ปีตวณฺณานิ    ปีตนิทสฺสนานิ   ปีตนิภาสานิ   เสยฺยถาปิ   นาม
กณฺณิการปุปฺผํ   ปีตํ   ปีตวณฺณํ   ปีตนิทสฺสนํ   ปีตนิภาสํ   เสยฺยถาปิ  วา
ปน  ตํ  วตฺถํ  พาราณเสยฺยกํ  อุภโตภาควิมฏฺฐํ  ปีตํ  ปีตวณฺณํ  ปีตนิทสฺสนํ
ปีตนิภาสํ   เอวเมว   อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี   เอโก   พหิทฺธารูปานิ   ปสฺสติ
ปีตานิ    ปีตวณฺณานิ    ปีตนิทสฺสนานิ    ปีตนิภาสานิ    ตานิ   อภิภุยฺย
ชานามิ ปสฺสามีติ เอวํสญฺญี โหติ อิทํ ฉฏฺฐํ อภิภายตนํ ฯ
     {๔๕๒.๕}  อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี    เอโก    พหิทฺธารูปานิ   ปสฺสติ
โลหิตกานิ     โลหิตกวณฺณานิ     โลหิตกนิทสฺสนานิ     โลหิตกนิภาสานิ
เสยฺยถาปิ   นาม   พนฺธุชีวกปุปฺผํ   โลหิตกํ  โลหิตกวณฺณํ  โลหิตกนิทสฺสนํ
โลหิตกนิภาสํ  เสยฺยถาปิ  วา  ปน ตํ วตฺถํ พาราณเสยฺยกํ อุภโตภาควิมฏฺฐํ
โลหิตกํ     โลหิตกวณฺณํ    โลหิตกนิทสฺสนํ    โลหิตกนิภาสํ    เอวเมว
อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี     เอโก     พหิทฺธารูปานิ     ปสฺสติ     โลหิตกานิ
โลหิตกวณฺณานิ    โลหิตกนิทสฺสนานิ    โลหิตกนิภาสานิ   ตานิ   อภิภุยฺย
ชานามิ ปสฺสามีติ เอวํสญฺญี โหติ  อิทํ สตฺตมํ อภิภายตนํ ฯ
     {๔๕๒.๖}  อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี    เอโก    พหิทฺธารูปานิ   ปสฺสติ
โอทาตานิ     โอทาตวณฺณานิ     โอทาตนิทสฺสนานิ     โอทาตนิภาสานิ
เสยฺยถาปิ  นาม  โอสธิตารกา  โอทาตา  โอทาตวณฺณา  โอทาตนิทสฺสนา
โอทาตนิภาสา  เสยฺยถาปิ  วา  ปน  ตํ  วตฺถํ พาราณเสยฺยกํ อุภโตภาค-
วิมฏฺฐํ     โอทาตํ     โอทาตวณฺณํ    โอทาตนิทสฺสนํ    โอทาตนิภาสํ
เอวเมว   อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี   เอโก   พหิทฺธารูปานิ   ปสฺสติ  โอทาตานิ
โอทาตวณฺณานิ    โอทาตนิทสฺสนานิ    โอทาตนิภาสานิ   ตานิ   อภิภุยฺย
ชานามิ   ปสฺสามีติ   เอวํสญฺญี  โหติ  อิทํ  อฏฺฐมํ  อภิภายตนํ  ฯ  อิเม
อฏฺฐ ธมฺมา อภิญฺเญยฺยา ฯ
     [๔๕๓]  กตเม   อฏฺฐ  ธมฺมา  สจฺฉิกาตพฺพา  ฯ  อฏฺฐ  วิโมกฺขา
รูปี   รูปานิ   ปสฺสติ   อยํ   ปฐโม   วิโมกฺโข   ฯ   อชฺฌตฺตํอรูปสญฺญี
เอโก   พหิทฺธารูปานิ   ปสฺสติ   อยํ   ทุติโย   วิโมกฺโข  ฯ  สุภนฺเตว
อธิมุตฺโต   โหติ   อยํ   ตติโย   วิโมกฺโข   ฯ   สพฺพโส   รูปสญฺญานํ
สมติกฺกมา    ปฏิฆสญฺญานํ    อตฺถงฺคมา    นานตฺตสญฺญานํ   อมนสิการา
อนนฺโต    อากาโสติ    อากาสานญฺจายตนํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   อยํ
จตุตฺโถ    วิโมกฺโข    ฯ    สพฺพโส   อากาสานญฺจายตนํ   สมติกฺกมฺม
อนนฺตํ    วิญฺญาณนฺติ    วิญฺญาณญฺจายตนํ    อุปสมฺปชฺช    วิหรติ    อยํ
ปญฺจโม    วิโมกฺโข    ฯ    สพฺพโส    วิญฺญาณญฺจายตนํ    สมติกฺกมฺม
นตฺถิ    กิญฺจีติ    อากิญฺจญฺญายตนํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   อยํ   ฉฏฺโฐ
วิโมกฺโข    ฯ    สพฺพโส   อากิญฺจญฺญายตนํ   สมติกฺกมฺม   เนวสญฺญา-
นาสญฺญายตนํ    อุปสมฺปชฺช    วิหรติ   อยํ   สตฺตโม   วิโมกฺโข   ฯ
สพฺพโส     เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ     สมติกฺกมฺม    สญฺญาเวทยิตนิโรธํ
อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   อยํ   อฏฺฐโม   วิโมกฺโข  ฯ  อิเม  อฏฺฐ  ธมฺมา
สจฺฉิกาตพฺพา   ฯ   อิติ   อิเม   อสีติ   ธมฺมา   ภูตา   คจฺฉา  ตถา
อวิตถา อนญฺญถา สมฺมา ตถาคเตน อภิสมฺพุทฺธา ฯ
     [๔๕๔]  นว  ธมฺมา  พหุการา  นว  ธมฺมา  ภาเวตพฺพา นว ธมฺมา
ปริญฺเญยฺยา   นว   ธมฺมา   ปหาตพฺพา   นว  ธมฺมา  หานภาคิยา  นว
ธมฺมา  วิเสสภาคิยา  นว  ธมฺมา  ทุปฺปฏิวิชฺฌา  นว ธมฺมา อุปฺปาเทตพฺพา
นว ธมฺมา อภิญฺเญยฺยา นว ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา ฯ
     [๔๕๕]  กตเม  นว ธมฺมา พหุการา ฯ นว โยนิโสมนสิการมูลิกา ๑-
ธมฺมา    โยนิโส    มนสิกโรโต   ปาโมชฺชํ   ชายติ   ปมุทิตสฺส   ปีติ
ชายติ    ปีติมนสฺส   กาโย   ปสฺสมฺภติ   ปสฺสทฺธกาโย   สุขํ   เวเทติ
สุขิโน  จิตฺตํ  สมาธิยติ  สมาหิตจิตฺโต  ๒-  ยถาภูตํ  ชานาติ  ๓- ปสฺสติ
ยถาภูตํ   ชานํ   ปสฺสํ   สยํ  ๔-  นิพฺพินฺทติ  นิพฺพินฺทํ  วิรชฺชติ  วิราคา
วิมุจฺจติ ฯ อิเม นว ธมฺมา พหุการา ฯ
     [๔๕๖]  กตเม  นว  ธมฺมา ภาเวตพฺพา ฯ นว ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคานิ
สีลวิสุทฺธิ     ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ     จิตฺตวิสุทฺธิ     ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ
ทิฏฺฐิวิสุทฺธิ  ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ   กงฺขาวิตรณวิสุทฺธิ  ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ
มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธิ      ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ     ปฏิปทาญาณทสฺสน-
วิสุทฺธิ     ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ    ญาณทสฺสนวิสุทฺธิ    ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ
ปญฺญาวิสุทฺธิ   ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ  วิมุตฺติวิสุทฺธิ  ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ  ฯ
อิเม นว ธมฺมา ภาเวตพฺพา ฯ
     [๔๕๗]  กตเม   นว   ธมฺมา  ปริญฺเญยฺยา  ฯ  นว  สตฺตาวาสา
สนฺตาวุโส   สตฺตา   นานตฺตกายา   นานตฺตสญฺญิโน  เสยฺยถาปิ  มนุสฺสา
เอกจฺเจ  จ  เทวา  เอกจฺเจ  จ  วินิปาติกา  อยํ ปฐโม สตฺตาวาโส ฯ
สนฺตาวุโส   สตฺตา   นานตฺตกายา   เอกตฺตสญฺญิโน   เสยฺยถาปิ  เทวา
พฺรหฺมกายิกา    ปฐมาภินิพฺพตฺตา    อยํ    ทุติโย    สตฺตาวาโส    ฯ
สนฺตาวุโส   สตฺตา   เอกตฺตกายา   นานตฺตสญฺญิโน   เสยฺยถาปิ  เทวา
อาภสฺสรา  อยํ  ตติโย  สตฺตาวาโส  ฯ  สนฺตาวุโส  สตฺตา เอกตฺตกายา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ...มูลกา ฯ ๒ ม. สมาหิเต จิตฺเต ฯ ยุ. สมาหิเตน จิตฺเตน ฯ
@๓ ยุ. ปชานาติ ฯ ๔ ม. ยุ. อยํ น ทิสฺสติ ฯ
เอกตฺตสญฺญิโน     เสยฺยถาปิ    เทวา    สุภกิณฺหา    อยํ    จตุตฺโถ
สตฺตาวาโส    ฯ    สนฺตาวุโส    สตฺตา    อสญฺญิโน   อปฺปฏิสํเวทิโน
เสยฺยถาปิ    เทวา    อสญฺญิสตฺตา   อยํ   ปญฺจโม   สตฺตาวาโส   ฯ
สนฺตาวุโส    สตฺตา    สพฺพโส   รูปสญฺญานํ   สมติกฺกมา   ปฏิฆสญฺญานํ
อตฺถงฺคมา     นานตฺตสญฺญานํ     อมนสิการา    อนนฺโต    อากาโสติ
อากาสานญฺจายตนูปคา    อยํ    ฉฏฺโฐ   สตฺตาวาโส   ฯ   สนฺตาวุโส
สตฺตา      สพฺพโส      อากาสานญฺจายตนํ     สมติกฺกมฺม     อนนฺตํ
วิญฺญาณนฺติ    วิญฺญาณญฺจายตนูปคา    อยํ    สตฺตโม   สตฺตาวาโส   ฯ
สนฺตาวุโส    สตฺตา    สพฺพโส    วิญฺญาณญฺจายตนํ   สมติกฺกมฺม   นตฺถิ
กิญฺจีติ     อากิญฺจญฺญายตนูปคา    อยํ    อฏฺฐโม    สตฺตาวาโส    ฯ
สนฺตาวุโส      สตฺตา     สพฺพโส     อากิญฺจญฺญายตนํ     สมติกฺกมฺม
สนฺตเมตํ       ปณีตเมตนฺติ       ๑-      เนวสญฺญานาสญฺญายตนูปคา
อยํ นวโม สตฺตาวาโส ฯ อิเม นว ธมฺมา ปริญฺเญยฺยา ฯ
     [๔๕๘]  กตเม  นว  ธมฺมา  ปหาตพฺพา  ฯ  นว ตณฺหามูลิกา ธมฺมา
ตณฺหํ   ปฏิจฺจ   ปริเยสนา   ปริเยสนํ   ปฏิจฺจ   ลาโภ   ลาภํ  ปฏิจฺจ
วินิจฺฉโย   วินิจฺฉยํ   ปฏิจฺจ   ฉนฺทราโค   ฉนฺทราคํ  ปฏิจฺจ  อชฺโฌสานํ
อชฺโฌสานํ    ปฏิจฺจ   ปริคฺคโห   ปริคฺคหํ   ปฏิจฺจ   มจฺฉริยํ   มจฺฉริยํ
ปฏิจฺจ    อารกฺโข    อารกฺขาธิกรณํ    ปฏิจฺจ    ทณฺฑาทานสตฺถาทาน-
กลหวิคฺคหวิวาทตุวํตุวํเปสุญฺญมุสาวาทา         อเนเก        ปาปกา
อกุสลา ธมฺมา สํวตฺตนฺติ ๒- ฯ อิเม นว ธมฺมา ปหาตพฺพา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. สนฺตเมตํ ปณีตเมตนฺตีติ น ทิสฺสติ ฯ ๒ ยุ. สมฺภวนฺติ ฯ
     [๔๕๙]  กตเม   นว  ธมฺมา  หานภาคิยา  ฯ  นว  อาฆาตวตฺถูนิ
อนตฺถํ   เม   อจรีติ  อาฆาตํ  พนฺธติ  ฯ  อนตฺถํ  เม  จรตีติ  อาฆาตํ
พนฺธติ   ฯ   อนตฺถํ   เม   จริสฺสตีติ  อาฆาตํ  พนฺธติ  ฯ  ปิยสฺส  เม
มนาปสฺส   อนตฺถํ   อจรีติ   อาฆาตํ  พนฺธติ  ฯ  ปิยสฺส  เม  มนาปสฺส
อนตฺถํ   จรตีติ   อาฆาตํ   พนฺธติ   ฯ   ปิยสฺส  เม  มนาปสฺส  อนตฺถํ
จริสฺสตีติ   อาฆาตํ   พนฺธติ   ฯ   อปฺปิยสฺส   เม   อมนาปสฺส   อตฺถํ
อจรีติ   อาฆาตํ   พนฺธติ   ฯ  อปฺปิยสฺส  เม  อมนาปสฺส  อตฺถํ  จรตีติ
อาฆาตํ  พนฺธติ  ฯ  อปฺปิยสฺส  เม  อมนาปสฺส  อตฺถํ  จริสฺสตีติ  อาฆาตํ
พนฺธติ ฯ อิเม นว ธมฺมา หานภาคิยา ฯ
     [๔๖๐]  กตเม  นว  ธมฺมา  วิเสสภาคิยา  ฯ  นว อาฆาตปฏิวินยา
อนตฺถํ  เม  อจรีติ  ๑-  ตํ  กุเตตฺถ  ลพฺภาติ อาฆาตํ ปฏิวิเนติ ฯ อนตฺถํ
เม  จรตีติ  ๑-  ตํ  กุเตตฺถ  ลพฺภาติ  อาฆาตํ  ปฏิวิเนติ  ฯ อนตฺถํ เม
จริสฺสตีติ  ๒-  ตํ  กุเตตฺถ  ลพฺภาติ  อาฆาตํ  ปฏิวิเนติ  ฯ  ปิยสฺส  เม
มนาปสฺส  อนตฺถํ  อจรีติ  ๑-  ตํ  กุเตตฺถ  ลพฺภาติ  อาฆาตํ ปฏิวิเนติ ฯ
ปิยสฺส  เม  มนาปสฺส  อนตฺถํ  จรตีติ  ๑-  ตํ  กุเตตฺถ  ลพฺภาติ อาฆาตํ
ปฏิวิเนติ  ฯ  ปิยสฺส  เม  มนาปสฺส  อนตฺถํ  จริสฺสตีติ  ๒-  ตํ  กุเตตฺถ
ลพฺภาติ   อาฆาตํ   ปฏิวิเนติ   ฯ   อปฺปิยสฺส   เม   อมนาปสฺส  อตฺถํ
อจรีติ  ๑-  ตํ  กุเตตฺถ  ลพฺภาติ  อาฆาตํ  ปฏิวิเนติ  ฯ  อปฺปิยสฺส  เม
อมนาปสฺส  อตฺถํ  จรตีติ  ๑-  ตํ  กุเตตฺถ  ลพฺภาติ  อาฆาตํ ปฏิวิเนติ ฯ
อปฺปิยสฺส   เม   อมนาปสฺส  อตฺถํ  จริสฺสตีติ  ๒-  ตํ  กุเตตฺถ  ลพฺภาติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อิติสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ ๒ ม. อิติสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ
อาฆาตํ ปฏิวิเนติ ฯ อิเม นว ธมฺมา วิเสสภาคิยา ฯ
     [๔๖๑]  กตเม   นว   ธมฺมา   ทุปฺปฏิวิชฺฌา   ฯ  นว  นานตฺตา
ธาตุนานตฺตํ    ปฏิจฺจ    อุปฺปชฺชติ   ผสฺสนานตฺตํ   ผสฺสนานตฺตํ   ปฏิจฺจ
อุปฺปชฺชติ     เวทนานานตฺตํ     เวทนานานตฺตํ     ปฏิจฺจ    อุปฺปชฺชติ
สญฺญานานตฺตํ     สญฺญานานตฺตํ    ปฏิจฺจ    อุปฺปชฺชติ    สงฺกปฺปนานตฺตํ
สงฺกปฺปนานตฺตํ     ปฏิจฺจ     อุปฺปชฺชติ     ฉนฺทนานตฺตํ    ฉนฺทนานตฺตํ
ปฏิจฺจ      อุปฺปชฺชติ     ปริฬาหนานตฺตํ     ปริฬาหนานตฺตํ     ปฏิจฺจ
อุปฺปชฺชติ    ปริเยสนานานตฺตํ    ปริเยสนานานตฺตํ    ปฏิจฺจ   อุปฺปชฺชติ
ลาภนานตฺตํ ฯ อิเม นว ธมฺมา ทุปฺปฏิวิชฺฌา ฯ
     [๔๖๒]  กตเม   นว   ธมฺมา   อุปฺปาเทตพฺพา   ฯ  นว  สญฺญา
อสุภสญฺญา     มรณสญฺญา     อาหาเร     ปฏิกูลสญฺญา     สพฺพโลเก
อนภิรตสญฺญา    ๑-    อนิจฺจสญฺญา    อนิจฺเจ    ทุกฺขสญฺญา    ทุกฺเข
อนตฺตสญฺญา    ปหานสญฺญา    วิราคสญฺญา    ฯ   อิเม   นว   ธมฺมา
อุปฺปาเทตพฺพา ฯ
     [๔๖๓]  กตเม  นว  ธมฺมา  อภิญฺเญยฺยา  ฯ  นว  อนุปุพฺพวิหารา
อิธาวุโส  ภิกฺขุ  วิวิจฺจเจว  กาเมหิ  วิวิจฺจ  อกุสเลหิ  ธมฺเมหิ  สวิตกฺกํ
สวิจารํ   วิเวกชํ  ปีติสุขํ  ปฐมชฺฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  วิตกฺกวิจารานํ
วูปสมา    อชฺฌตฺตํ    สมฺปสาทนํ    เจตโส    เอโกทิภาวํ    อวิตกฺกํ
อวิจารํ   สมาธิชํ   ปีติสุขํ   ทุติยชฺฌานํ   อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  ปีติยา  จ
วิราคา   อุเปกฺขโก   จ  วิหรติ  สโต  จ  สมฺปชาโน  สุขญฺจ  กาเยน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อนภิรติสญฺญา ฯ
ปฏิสํเวเทติ   ยนฺตํ   อริยา   อาจิกฺขนฺติ  อุเปกฺขโก  สติมา  สุขวิหารีติ
ตติยชฺฌานํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   สุขสฺส   จ   ปหานา   ทุกฺขสฺส   จ
ปหานา    ปุพฺเพ    ว   โสมนสฺสโทมนสฺสานํ   อตฺถงฺคมา   อทุกฺขมสุขํ
อุเปกฺขาสติปาริสุทฺธึ     จตุตฺถชฺฌานํ    อุปสมฺปชฺช    วิหรติ    สพฺพโส
รูปสญฺญานํ    สมติกฺกมา    ปฏิฆสญฺญานํ    อตฺถงฺคมา    นานตฺตสญฺญานํ
อมนสิการา    อนนฺโต    อากาโสติ    อากาสานญฺจายตนํ   อุปสมฺปชฺช
วิหรติ      สพฺพโส      อากาสานญฺจายตนํ     สมติกฺกมฺม     อนนฺตํ
วิญฺญาณนฺติ      วิญฺญาณญฺจายตนํ     อุปสมฺปชฺช     วิหรติ     สพฺพโส
วิญฺญาณญฺจายตนํ     สมติกฺกมฺม     นตฺถิ     กิญฺจีติ    อากิญฺจญฺญายตนํ
อุปสมฺปชฺช      วิหรติ     สพฺพโส     อากิญฺจญฺญายตนํ     สมติกฺกมฺม
เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ        อุปสมฺปชฺช        วิหรติ       สพฺพโส
เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ          สมติกฺกมฺม         สญฺญาเวทยิตนิโรธํ
อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯ อิเม นว ธมฺมา อภิญฺเญยฺยา ฯ
     [๔๖๔]  กตเม  นว  ธมฺมา  สจฺฉิกาตพฺพา  ฯ  นว  อนุปุพฺพนิโรธา
ปฐมํ   ฌานํ   สมาปนฺนสฺส   กามสญฺญา   นิรุทฺธา   โหติ   ทุติยํ  ฌานํ
สมาปนฺนสฺส   วิตกฺกวิจารา   นิรุทฺธา   โหนฺติ  ตติยํ  ฌานํ  สมาปนฺนสฺส
ปีติ    นิรุทฺธา   โหติ   จตุตฺถํ   ฌานํ   สมาปนฺนสฺส   อสฺสาสปสฺสาสา
นิรุทฺธา     โหนฺติ     อากาสานญฺจายตนํ     สมาปนฺนสฺส    รูปสญฺญา
นิรุทฺธา    โหติ    วิญฺญาณญฺจายตนํ   สมาปนฺนสฺส   อากาสานญฺจายตน-
สญฺญา      นิรุทฺธา      โหติ      อากิญฺจญฺญายตนํ     สมาปนฺนสฺส
วิญฺญาณญฺจายตนสญฺญา      นิรุทฺธา     โหติ     เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ
สมาปนฺนสฺส    อากิญฺจญฺญายตนสญฺญา    นิรุทฺธา   โหติ   สญฺญาเวทยิต-
นิโรธํ  สมาปนฺนสฺส  สญฺญา  จ  เวทนา  จ  นิรุทฺธา โหนฺติ ฯ อิเม นว
ธมฺมา   สจฺฉิกาตพฺพา  ฯ  อิติ  อิเม  นวุติ  ธมฺมา  ภูตา  ตจฺฉา  ตถา
อวิตถา อนญฺญถา สมฺมา ตถาคเตน อภิสมฺพุทฺธา ฯ
     [๔๖๕]  ทส   ธมฺมา   พหุการา   ทส  ธมฺมา  ภาเวตพฺพา  ทส
ธมฺมา    ปริญฺเญยฺยา    ทส    ธมฺมา    ปหาตพฺพา    ทส    ธมฺมา
หานภาคิยา   ทส   ธมฺมา   วิเสสภาคิยา   ทส   ธมฺมา   ทุปฺปฏิวิชฺฌา
ทส   ธมฺมา   อุปฺปาเทตพฺพา   ทส   ธมฺมา   อภิญฺเญยฺยา  ทส  ธมฺมา
สจฺฉิกาตพฺพา ฯ
     [๔๖๖]  กตเม  ทส  ธมฺมา  พหุการา  ฯ  ทส  นาถกรณา  ธมฺมา
อิธาวุโส  ภิกฺขุ  สีลวา  โหติ  ปาติโมกฺขสํวรสํวุโต  วิหรติ อาจารโคจร-
สมฺปนฺโน    อนุมตฺเตสุ    วชฺเชสุ    ภยทสฺสาวี    สมาทาย   สิกฺขติ
สิกฺขาปเทสุ   ฯ   ยํปาวุโส   ภิกฺขุ   สีลวา  โหติ  ปาติโมกฺขสํวรสํวุโต
วิหรติ     อาจารโคจรสมฺปนฺโน    อนุมตฺเตสุ    วชฺเชสุ    ภยทสฺสาวี
สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสุ อยํ ธมฺโม นาถกรโณ ฯ
     {๔๖๖.๑}  ปุน จปรํ อาวุโส ภิกฺขุ พหุสฺสุโต โหติ สุตธโร สุตสนฺนิจโย
เย   เต   ธมฺมา   อาทิกลฺยาณา   มชฺเฌกลฺยาณา   ปริโยสานกลฺยาณา
สาตฺถํ    สพฺยญฺชนํ    เกวลปริปุณฺณํ    ปริสุทฺธํ   พฺรหฺมจริยํ   อภิวทนฺติ
ตถารูปาสฺส    ธมฺมา    พหุสฺสุตา    โหนฺติ   ธตา   วจสา   ปริจิตา
มนสานุเปกฺขิตา   ทิฏฺฐิยา   สุปฺปฏิวิทฺธา   ฯ  ยํปาวุโส  ภิกฺขุ  พหุสฺสุโต
โหติ ฯเปฯ ทิฏฺฐิยา สุปฺปฏิวิทฺธา อยํปิ ธมฺโม นาถกรโณ ฯ
     {๔๖๖.๒}  ปุน จปรํ อาวุโส ภิกฺขุ กลฺยาณมิตฺโต โหติ กลฺยาณสหาโย
กลฺยาณสมฺปวงฺโก     ฯ    ยํปาวุโส    ภิกฺขุ    กลฺยาณมิตฺโต    โหติ
กลฺยาณสหาโย กลฺยาณสมฺปวงฺโก อยํปิ ธมฺโม นาถกรโณ ฯ
     {๔๖๖.๓}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุ  สุวโจ โหติ โสวจสฺสกรเณหิ
ธมฺเมหิ  สมนฺนาคโต  ขโม  โหติ  ปทกฺขิณคฺคาหี  อนุสาสนึ  ฯ  ยํปาวุโส
ภิกฺขุ   สุวโจ   โหติ   โสวจสฺสกรเณหิ   ธมฺเมหิ   สมนฺนาคโต   ขโม
โหติ ปทกฺขิณคฺคาหี อนุสาสนึ อยํปิ ธมฺโม นาถกรโณ ฯ
     {๔๖๖.๔}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุ  ยานิ  ตานิ  สพฺรหฺมจารีนํ
อุจฺจาวจานิ  กึกรณียานิ  ตตฺถ  ทกฺโข  โหติ  อนลโส ตตฺรุปายาย วีมํสาย
สมนฺนาคโต   อลํ  กาตุํ  อลํ  สํวิธาตุํ  ฯ  ยํปาวุโส  ภิกฺขุ  ยานิ  ตานิ
สพฺรหฺมจารีนํ   อุจฺจาวจานิ   กึกรณียานิ   ตตฺถ   ทกฺโข  โหติ  อนลโส
ตตฺรุปายาย   วีมํสาย   สมนฺนาคโต   อลํ   กาตุํ   อลํ  สํวิธาตุํ  อยํปิ
ธมฺโม นาถกรโณ ฯ
     {๔๖๖.๕}  ปุน  จปรํ  อาวุโส ภิกฺขุ ธมฺมกาโม โหติ ปิยสมุทาหาโร
อภิธมฺเม   อภิวินเย   โอฬารปาโมชฺโช  ฯ  ยํปาวุโส  ภิกฺขุ  ธมฺมกาโม
โหติ   ปิยสมุทาหาโร   อภิธมฺเม   อภิวินเย   โอฬารปาโมชฺโช   อยํปิ
ธมฺโม นาถกรโณ ฯ
     {๔๖๖.๖}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุ  สนฺตุฏฺโฐ โหติ อิตรีตรจีวร-
ปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรหิ       ฯ       ยํปาวุโส
ภิกฺขุ     สนฺตุฏฺโฐ     โหติ    อิตรีตรจีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจย-
เภสชฺชปริกฺขาเรหิ     อยํปิ     ธมฺโม     นาถกรโณ     ฯ    ปุน
จปรํ    อาวุโส    ภิกฺขุ   อารทฺธวิริโย   วิหรติ   อกุสลานํ   ธมฺมานํ
ปหานาย    กุสลานํ    ธมฺมานํ   อุปสมฺปทาย   ถามวา   ทฬฺหปรกฺกโม
อนิกฺขิตฺตธุโร   กุสเลสุ   ธมฺเมสุ   ฯ   ยํปาวุโส   ภิกฺขุ  อารทฺธวิริโย
วิหรติ ฯเปฯ อยํปิ ธมฺโม นาถกรโณ ฯ
     {๔๖๖.๗}  ปุน จปรํ อาวุโส ภิกฺขุ สติมา โหติ ปรเมน สติเนปกฺเกน
สมนฺนาคโต  จิรกตํปิ  จิรภาสิตํปิ  สริตา  อนุสฺสริตา  ฯ  ยํปาวุโส  ภิกฺขุ
สติมา   โหติ   ปรเมน  สติเนปกฺเกน  สมนฺนาคโต  จิรกตํปิ  จิรภาสิตํปิ
สริตา อนุสฺสริตา อยํปิ ธมฺโม นาถกรโณ ฯ
     {๔๖๖.๘}  ปุน  จปรํ  อาวุโส  ภิกฺขุ ปญฺญวา โหติ อุทยตฺถคามินิยา
ปญฺญาย   สมนฺนาคโต   อริยาย  นิพฺเพธิกาย  สมฺมาทุกฺขกฺขยคามินิยา  ฯ
ยํปาวุโส    ภิกฺขุ    ปญฺญวา    โหติ   ฯเปฯ   สมฺมาทุกฺขกฺขยคามินิยา
อยํปิ ธมฺโม นาถกรโณ ฯ อิเม ทส ธมฺมา พหุการา ฯ
     [๔๖๗]  กตเม   ทส  ธมฺมา  ภาเวตพฺพา  ฯ  ทส  กสิณายตนานิ
ปฐวีกสิณเมโก  สญฺชานาติ  อุทฺธํ  อโธ จ ๑- ติริยํ อนฺวยํ ๒- อปฺปมาณํ ฯ
อาโปกสิณเมโก    สญฺชานาติ    ฯ   เตโชกสิณเมโก   สญฺชานาติ   ฯ
วาโยกสิณเมโก    สญฺชานาติ    ฯ    นีลกสิณเมโก    สญฺชานาติ   ฯ
ปีตกสิณเมโก    สญฺชานาติ    ฯ    โลหิตกสิณเมโก    สญฺชานาติ   ฯ
โอทาตกสิณเมโก   สญฺชานาติ   ฯ   อากาสกสิณเมโก   สญฺชานาติ   ฯ
วิญฺญาณกสิณเมโก    สญฺชานาติ    อุทฺธํ    อโธ    จ   ติริยํ   อนฺวยํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. จสทฺโท นตฺถิ ฯ ๒ ม. ยุ. อทฺวยํ ฯ
อปฺปมาณํ ฯ อิเม ทส ธมฺมา ภาเวตพฺพา ฯ
     [๔๖๘]  กตเม  ทส  ธมฺมา  ปริญฺเญยฺยา ฯ ทสายตนานิ จกฺขฺวายตนํ
รูปายตนํ   โสตายตนํ   สทฺทายตนํ   ฆานายตนํ   คนฺธายตนํ  ชิวฺหายตนํ
รสายตนํ กายายตนํ โผฏฺฐพฺพายตนํ ฯ อิเม ทส ธมฺมา ปริญฺเญยฺยา ฯ
     [๔๖๙]  กตเม  ทส  ธมฺมา  ปหาตพฺพา  ฯ ทส มิจฺฉตฺตา มิจฺฉาทิฏฺฐิ
มิจฺฉาสงฺกปฺโป      มิจฺฉาวาจา      มิจฺฉากมฺมนฺโต      มิจฺฉาอาชีโว
มิจฺฉาวายาโม   มิจฺฉาสติ   มิจฺฉาสมาธิ   มิจฺฉาญาณํ   มิจฺฉาวิมุตฺติ   ฯ
อิเม ทส ธมฺมา ปหาตพฺพา ฯ
     [๔๗๐]  กตเม  ทส  ธมฺมา  หานภาคิยา  ฯ  ทส  อกุสลกมฺมปถา
ปาณาติปาโต     อทินฺนาทานํ     กาเมสุ    มิจฺฉาจาโร    มุสาวาโท
ปิสุณา   วาจา   ผรุสา   วาจา   สมฺผปฺปลาโป   อภิชฺฌา   พฺยาปาโท
มิจฺฉาทิฏฺฐิ ฯ อิเม ทส ธมฺมา หานภาคิยา ฯ
     [๔๗๑]  กตเม  ทส  ธมฺมา  วิเสสภาคิยา  ฯ  ทส  กุสลกมฺมปถา
ปาณาติปาตา      เวรมณี      อทินฺนาทานา     เวรมณี     กาเมสุ
มิจฺฉาจารา    เวรมณี    มุสาวาทา    เวรมณี    ปิสุณาย    วาจาย
เวรมณี     ผรุสาย    วาจาย    เวรมณี    สมฺผปฺปลาปา    เวรมณี
อนภิชฺฌา อพฺยาปาโท สมฺมาทิฏฺฐิ ฯ อิเม ทส ธมฺมา วิเสสภาคิยา ฯ
     [๔๗๒]  กตเม   ทส   ธมฺมา   ทุปฺปฏิวิชฺฌา  ฯ  ทส  อริยวาสา
อิธาวุโส   ภิกฺขุ   ปญฺจงฺควิปฺปหีโน  โหติ  ฉฬงฺคสมนฺนาคโต  เอการกฺโข
จตุราปสฺเสโน    ปนุณฺณปจฺเจกสจฺโจ   สมวยสฏฺเฐสโน   อนาวิลสงฺกปฺโป
ปสฺสทฺธกายสงฺขาโร สุวิมุตฺตจิตฺโต สุวิมุตฺตปญฺโญ ฯ
     {๔๗๒.๑}  กถญฺจาวุโส  ภิกฺขุ  ปญฺจงฺควิปฺปหีโน  โหติ  ฯ อิธาวุโส
ภิกฺขุโน   กามจฺฉนฺโท   ปหีโน  โหติ  พฺยาปาโท  ปหีโน  โหติ  ถีนมิทฺธํ
ปหีนํ  โหติ  อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจํ  ปหีนํ  โหติ  วิจิกิจฺฉา  ปหีนา  โหติ ฯ เอวํ
โข อาวุโส ภิกฺขุ ปญฺจงฺควิปฺปหีโน โหติ ฯ
     {๔๗๒.๒}  กถญฺจาวุโส  ภิกฺขุ  ฉฬงฺคสมนฺนาคโต  โหติ ฯ อิธาวุโส
ภิกฺขุ  จกฺขุนา  รูปํ  ทิสฺวา  เนว  สุมโน  โหติ  น ทุมฺมโน อุเปกฺขโก จ
วิหรติ   สโต  สมฺปชาโน  ฯ  โสเตน  สทฺทํ  สุตฺวา  ฯ  ฆาเนน  คนฺธํ
ฆายิตฺวา  ฯ  ชิวฺหาย  รสํ  สายิตฺวา  ฯ  กาเยน  โผฏฺฐพฺพํ  ผุสิตฺวา ฯ
มนสา   ธมฺมํ  วิญฺญาย  เนว  สุมโน  โหติ  น  ทุมฺมโน  อุเปกฺขโก  จ
วิหรติ สโต สมฺปชาโน ฯ เอวํ โข อาวุโส ภิกฺขุ ฉฬงฺคสมนฺนาคโต โหติ ฯ
     {๔๗๒.๓}  กถญฺจาวุโส  ภิกฺขุ  เอการกฺโข  โหติ ฯ อิธาวุโส ภิกฺขุ
สตารกฺเขน เจตสา สมนฺนาคโต โหติ ฯ เอวํ โข อาวุโส ภิกฺขุ เอการกฺโข
โหติ  ฯ กถญฺจาวุโส ภิกฺขุ จตุราปสฺเสโน โหติ ฯ อิธาวุโส ภิกฺขุ สงฺขาเยกํ
ปฏิเสวติ สงฺขาเยกํ อธิวาเสติ สงฺขาเยกํ ปริวชฺเชติ สงฺขาเยกํ วิโนเทติ ฯ
เอวํ โข อาวุโส ภิกฺขุ จตุราปสฺเสโน โหติ ฯ
     {๔๗๒.๔}  กถญฺจาวุโส ภิกฺขุ ปนุณฺณปจฺเจกสจฺโจ โหติ ฯ อิธาวุโส ภิกฺขุนา ๑-
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ภิกฺขุโน ฯ เอวมุปริ ฯ
ยานิ   ตานิ   ปุถุสมณพฺราหฺมณานํ  ปุถุปจฺเจกสจฺจานิ  สพฺพานิ  ตานิ  ๑-
นุณฺณานิ    โหนฺติ    ปนุณฺณานิ   จตฺตานิ   วนฺตานิ   มุตฺตานิ   ปหีนานิ
ปฏินิสฺสฏฺฐานิ ฯ เอวํ โข อาวุโส ภิกฺขุ ปนุณฺณปจฺเจกสจฺโจ โหติ ฯ
     {๔๗๒.๕}  กถญฺจาวุโส  ภิกฺขุ  สมวยสฏฺเฐสโน  โหติ  ฯ อิธาวุโส
ภิกฺขุนา  กาเมสนา  ปหีนา  โหติ  ภเวสนา  ปหีนา โหติ พฺรหฺมจริเยสนา
ปฏินิสฺสฏฺฐา ๒- โหติ ๓- ฯ เอวํ โข อาวุโส ภิกฺขุ สมวยสฏฺเฐสโน โหติ ฯ
     {๔๗๒.๖}  กถญฺจาวุโส  ภิกฺขุ  อนาวิลสงฺกปฺโป  โหติ  ฯ อิธาวุโส
ภิกฺขุนา   กามสงฺกปฺโป   ปหีโน   โหติ  พฺยาปาทสงฺกปฺโป  ปหีโน  โหติ
วิหึสาสงฺกปฺโป  ปหีโน  โหติ  ฯ  เอวํ  โข อาวุโส ภิกฺขุ อนาวิลสงฺกปฺโป
โหติ ฯ
     {๔๗๒.๗}  กถญฺจาวุโส  ภิกฺขุ ปสฺสทฺธกายสงฺขาโร โหติ ฯ อิธาวุโส
ภิกฺขุ  สุขสฺส  จ  ปหานา ทุกฺขสฺส จ ปหานา ปุพฺเพ ว โสมนสฺสโทมนสฺสานํ
อตฺถงฺคมา   อทุกฺขมสุขํ   อุเปกฺขาสติปาริสุทฺธึ   จตุตฺถชฺฌานํ   อุปสมฺปชฺช
วิหรติ ฯ เอวํ โข อาวุโส ภิกฺขุ  ปสฺสทฺธกายสงฺขาโร โหติ ฯ
     {๔๗๒.๘}  กถญฺจาวุโส  ภิกฺขุ  สุวิมุตฺตจิตฺโต  โหติ  ฯ  อิธาวุโส
ภิกฺขุโน  ราคา  จิตฺตํ  วิมุตฺตํ  โหติ  โทสา  จิตฺตํ  วิมุตฺตํ  โหติ  โมหา
จิตฺตํ วิมุตฺตํ โหติ ฯ เอวํ โข อาวุโส ภิกฺขุ สุวิมุตฺตจิตฺโต โหติ ฯ
     {๔๗๒.๙}  กถญฺจาวุโส ภิกฺขุ สุวิมุตฺตปญฺโญ โหติ ฯ อิธาวุโส ภิกฺขุ ราโค
เม  ปหีโน  อุจฺฉินฺนมูโล  ตาลาวตฺถุกโต  อนภาวงฺคโต  อายตึ อนุปฺปาท-
ธมฺโมติ ปชานาติ ฯ โทโส เม ปหีโน ฯเปฯ โมโห เม ปหีโน อุจฺฉินฺนมูโล
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. สพฺพานิสฺสตานิ ฯ ๒ ม. ยุ. ปฏิปฺปสฺสทฺธา ฯ ๓ ม. ยุ. อยํ น ทิสฺสติ ฯ
ตาลาวตฺถุกโต   อนภาวงฺคโต   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺโมติ   ปชานาติ  ฯ
เอวํ   โข   อาวุโส  ภิกฺขุ  สุวิมุตฺตปญฺโญ  โหติ  ฯ  อิเม  ทส  ธมฺมา
ทุปฺปฏิวิชฺฌา ฯ
     [๔๗๓]  กตเม   ทส   ธมฺมา   อุปฺปาเทตพฺพา   ฯ  ทส  สญฺญา
อสุภสญฺญา    มรณสญฺญา    อาหาเร  ปฏิกูลสญฺญา    สพฺพโลเก
อนภิรตสญฺญา    อนิจฺจสญฺญา    อนิจฺเจ  ทุกฺขสญฺญา   ทุกฺเข
อนตฺตสญฺญา      ปหานสญฺญา   วิราคสญฺญา    นิโรธสญฺญา   ฯ
อิเม ทส ธมฺมา อุปฺปาเทตพฺพา ฯ
     [๔๗๔]  กตเม  ทส  ธมฺมา  อภิญฺเญยฺยา  ฯ  ทส นิชฺชิณฺณวตฺถูนิ ๑-
สมฺมาทิฏฺฐิสฺส   มิจฺฉาทิฏฺฐิ   นิชฺชิณฺณา   โหติ  เย  จ  มิจฺฉาทิฏฺฐิปจฺจยา
อเนเก   ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา  สมฺภวนฺติ  เตปสฺส  ๒-  นิชฺชิณฺณา
โหนฺติ   สมฺมาทิฏฺฐิปจฺจยา   จ   อเนเก  กุสลา  ธมฺมา  ภาวนาปาริปูรึ
คจฺฉนฺติ ฯ
     {๔๗๔.๑}  สมฺมาสงฺกปฺปสฺส  มิจฺฉาสงฺกปฺโป  นิชฺชิณฺโณ  โหติ  เย
จ   มิจฺฉาสงฺกปฺปปจฺจยา   อเนเก   ปาปกา  อกุสลา  ธมฺมา  สมฺภวนฺติ
เตปสฺส   นิชฺชิณฺณา   โหนฺติ   สมฺมาสงฺกปฺปปจฺจยา   จ  อเนเก  กุสลา
ธมฺมา ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉนฺติ ฯ
     {๔๗๔.๒}  สมฺมาวาจสฺส   มิจฺฉาวาจา  นิชฺชิณฺณา  โหติ  เย  จ
มิจฺฉาวาจาปจฺจยา    อเนเก    ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   สมฺภวนฺติ
เตปสฺส   นิชฺชิณฺณา   โหนฺติ   สมฺมาวาจาปจฺจยา   จ   อเนเก  กุสลา
ธมฺมา   ภาวนาปาริปูรึ   คจฺฉนฺติ   ฯ   สมฺมากมฺมนฺตสฺส  มิจฺฉากมฺมนฺโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. นิชฺชรวตฺถูนิ ฯ ๒ ม. ยุ. เต จสฺส ฯ เอวมุปริ ฯ
นิชฺชิณฺโณ  โหติ  เย  จ  มิจฺฉากมฺมนฺตปจฺจยา  อเนเก  ปาปกา  อกุสลา
ธมฺมา    สมฺภวนฺติ   เตปสฺส   นิชฺชิณฺณา   โหนฺติ   สมฺมากมฺมนฺตปจฺจยา
จ อเนเก กุสลา ธมฺมา ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉนฺติ ฯ
     {๔๗๔.๓}  สมฺมาอาชีวสฺส  มิจฺฉาอาชีโว  นิชฺชิณฺโณ  โหติ  เย  จ
มิจฺฉาอาชีวปจฺจยา    อเนเก    ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   สมฺภวนฺติ
เตปสฺส   นิชฺชิณฺณา   โหนฺติ   สมฺมาอาชีวปจฺจยา   จ   อเนเก  กุสลา
ธมฺมา ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉนฺติ ฯ
     {๔๗๔.๔}  สมฺมาวายามสฺส  มิจฺฉาวายาโม  นิชฺชิณฺโณ  โหติ  เย
จ   มิจฺฉาวายามปจฺจยา   อเนเก   ปาปกา  อกุสลา  ธมฺมา  สมฺภวนฺติ
เตปสฺส   นิชฺชิณฺณา   โหนฺติ   สมฺมาวายามปจฺจยา   จ  อเนเก  กุสลา
ธมฺมา ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉนฺติ ฯ
     {๔๗๔.๕}  สมฺมาสติสฺส   มิจฺฉาสติ   นิชฺชิณฺณา   โหติ   เย  จ
มิจฺฉาสติปจฺจยา   อเนเก   ปาปกา  อกุสลา  ธมฺมา  สมฺภวนฺติ  เตปสฺส
นิชฺชิณฺณา    โหนฺติ    สมฺมาสติปจฺจยา   จ   อเนเก   กุสลา   ธมฺมา
ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉนฺติ ฯ
     {๔๗๔.๖}  สมฺมาสมาธิสฺส   มิจฺฉาสมาธิ   นิชฺชิณฺโณ   โหติ  เย
จ   มิจฺฉาสมาธิปจฺจยา   อเนเก   ปาปกา   อกุสลา  ธมฺมา  สมฺภวนฺติ
เตปสฺส   นิชฺชิณฺณา   โหนฺติ   สมฺมาสมาธิปจฺจยา   จ   อเนเก  กุสลา
ธมฺมา ภาวนาปาริปูรึ คจฺฉนฺติ ฯ
     {๔๗๔.๗}  สมฺมาญาณสฺส มิจฺฉาญาณํ นิชฺชิณฺณํ โหติ เย จ มิจฺฉาญาณ-
ปจฺจยา อเนเก ปาปกา อกุสลา ธมฺมา สมฺภวนฺติ เตปสฺส  นิชฺชิณฺณา โหนฺติ
สมฺมาญาณปจฺจยา  จ  อเนเก  กุสลา  ธมฺมา  ภาวนาปาริปูรึ  คจฺฉนฺติ ฯ
สมฺมาวิมุตฺตสฺส  มิจฺฉาวิมุตฺติ  นิชฺชิณฺณา  โหติ  เย  จ  มิจฺฉาวิมุตฺติปจฺจยา
อเนเก    ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   สมฺภวนฺติ   เตปสฺส   นิชฺชิณฺณา
โหนฺติ   สมฺมาวิมุตฺติปจฺจยา   จ  อเนเก  กุสลา  ธมฺมา  ภาวนาปาริปูรึ
คจฺฉนฺติ ฯ อิเม ทส ธมฺมา อภิญฺเญยฺยา ฯ
     [๔๗๕]  กตเม   ทส   ธมฺมา   สจฺฉิกาตพฺพา  ฯ  ทส  อเสกฺขา
ธมฺมา    อเสกฺขา   สมฺมาทิฏฺฐิ   อเสกฺโข   สมฺมาสงฺกปฺโป   อเสกฺขา
สมฺมาวาจา    อเสกฺโข    สมฺมากมฺมนฺโต    อเสกฺโข    สมฺมาอาชีโว
อเสกฺโข   สมฺมาวายาโม   อเสกฺขา   สมฺมาสติ  อเสกฺโข  สมฺมาสมาธิ
อเสกฺขํ   สมฺมาญาณํ   อเสกฺขา   สมฺมาวิมุตฺติ   ฯ   อิเม  ทส  ธมฺมา
สจฺฉิกาตพฺพา  ฯ  อิติ  อิเม  สตธมฺมา  ๑-  ภูตา  ตจฺฉา  ตถา อวิตถา
อนญฺญถา   สมฺมา   ตถาคเตน   อภิสมฺพุทฺธาติ   ฯ  อิทมโวจ  อายสฺมา
สารีปุตฺโต   ฯ   อตฺตมนา   เต  ภิกฺขู  อายสฺมโต  สารีปุตฺตสฺส  ภาสิตํ
อภินนฺทุนฺติ ฯ
                ทสุตฺตรสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ เอกาทสมํ ฯ
                     ปาฏิกวคฺโค นิฏฺฐิโต ฯ
                             ----------
                                     ตสฺสุทฺทานํ
            ปาฏิกญฺจ อุทุมฺพรํ               จกฺกวตฺติ จ อคฺคญฺญํ
            สมฺปสาทญฺจ ปาสาทํ            ลกฺขเณน สิงฺคาลกํ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อิติเม สตํ ธมฺมา ฯ
            อาฏานาฏิยํ สงฺคีติ              ทสุตฺตเรน เอกาทสาติ ๑- ฯ
            จตุตฺตึสสุตฺตปติมณฺฑิโต      ทีฆนิกาโย นิฏฺฐิโต ๒- ฯ
                                      -----------
            จตุตฺตึเส จ สุตฺตนฺตา           ติวคฺโค ยสฺส สงฺคโห
            เอส ทีฆนิกาโยติ                ปฐโม อนุโลมิโก ฯ
            กสฺมา ปเนส                      ทีฆนิกาโยติ วุจฺจติ ฯ
            ทีฆปฺปมาณานํ สุตฺตานํ        สมูหโต นิวาสโต
            สมูหนิวาสาหิ                    ทีฆนิกาโยติ วุจฺจติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ สีหลโปตฺถเก ปาฏิกวคฺคสฺส
@           ปาฏิโกทุมฺพรี เจว             จกฺกวตฺติ อคญฺญกํ
@           สมฺปสาทญฺจ ปาสาทํ          มหาปุริสลกฺขณํ
@           สิงฺคาลกญฺจ อาฏานาฏิยกํ   สงฺคีติญฺจ ทสุตฺตรํ
@           เอกาทสหิ สุตฺเตหิ              ปาฏิกวคฺโคติ วุจฺจตีติ
@อีทิสุทฺทานํ ทิสฺสติ ฯ
@  ม.       ปาถิโก จ อุทุมฺพรํ          จกฺกวตฺติ อคญฺญกํ
@           สมฺปสาทนปาสาทํ           มหาปุริสลกฺขณํ
@           สิงฺคาลาฏานฏิยกํ            สงฺคีติ จ ทสุตฺตรํ
@           เอกาทสหิ สุตฺเตหิ            ปาถิกวคฺโคติ วุจฺจติ ฯ
@๒ ม. ปาถิกวคฺคปาลิ นิฏฺฐิตา ฯ ยุ. ทีฆนิกายํ นิฏฺฐิตํ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๓๑๘-๓๔๓.
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=11&item=446&items=30&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=11&item=446&items=30&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=11&item=446&items=30&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=11&item=446&items=30&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=11&i=446
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=6&A=6419
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=6&A=6419
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_11