บาลี ข้อ 118-123 พระไตรปิฎกเล่มที่ 18

     [๑๑๘]   อถ  โข  อายสฺมา พาหิโย เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ ฯเปฯ
เอกมนฺตํ    นิสินฺโน   โข   อายสฺมา   พาหิโย   ภควนฺตํ   เอตทโวจ
สาธุ   เม   ภนฺเต   ภควา  สงฺขิตฺเตน  ธมฺมํ  เทเสตุ  ยมหํ  ภควโต
ธมฺมํ    สุตฺวา    เอโก   วูปกฏฺโฐ   อปฺปมตฺโต   อาตาปี   ปหิตตฺโต
วิหเรยฺยนฺติ ฯ
     {๑๑๘.๑}   ตํ  กึ  มญฺญสิ  พาหิย  จกฺขุํ  นิจฺจํ  วา อนิจฺจํ วาติ ฯ
อนิจฺจํ  ภนฺเต  ฯ  ยํ  ปนานิจฺจํ  ทุกฺขํ  วา ตํ สุขํ วาติ ฯ ทุกฺขํ ภนฺเต ฯ
ยํ   ปนานิจฺจํ  ทุกฺขํ  วิปริณามธมฺมํ  กลฺลํ  นุ  ตํ  สมนุปสฺสิตุํ  เอตํ  มม
เอโสหมสฺมิ  เอโส  เม  อตฺตาติ  ฯ  โน เหตํ ภนฺเต ฯ รูปา นิจฺจา วา
อนิจฺจา  วาติ  ฯ  อนิจฺจา  ภนฺเต  ฯ  จกฺขุวิญฺญาณํ  จกฺขุสมฺผสฺโส ฯเปฯ
ยมฺปิทํ   จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา   อุปฺปชฺชติ   เวทยิตํ   สุขํ  วา  ทุกฺขํ  วา
อทุกฺขมสุขํ  วา  ตมฺปิ  นิจฺจํ  วา  อนิจฺจํ  วาติ  ฯ  อนิจฺจํ  ภนฺเต ฯ ยํ
ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วาติ ฯ
     {๑๑๘.๒}   ทุกฺขํ  ภนฺเต  ฯ  ยํ  ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ กลฺลํ
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. อโหสิ ปจฺจปาทิ ธมฺมสฺส จานฺธมฺมํ น จ มํ ธมฺมาธิกรณํ วิเหเสสิ ฯ
@^๒ ม. ปจฺจปาทิ ธมฺมสฺสานุธมฺมํ น จ มํ ธมฺมาธิกรณํ วิเหเฐสิ ฯ
นุ   ตํ   สมนุปสฺสิตุํ   เอตํ  มม  เอโสหมสฺมิ  เอโส  เม  อตฺตาติ  ฯ
โน  เหตํ  ภนฺเต  ฯ  เอวํ  ปสฺสํ  พาหิย  สุตวา  อริยสาวโก จกฺขุสฺมึปิ
นิพฺพินฺทติ    จกฺขุวิญฺญาเณปิ    นิพฺพินฺทติ    จกฺขุสมฺผสฺเสปิ    นิพฺพินฺทติ
ฯเปฯ   ยมฺปิทํ   มโนสมฺผสฺสปจฺจยา  อุปฺปชฺชติ  เวทยิตํ  สุขํ  วา  ทุกฺขํ
วา   อทุกฺขมสุขํ   วา   ตสฺมึปิ   นิพฺพินฺทติ   นิพฺพินฺทํ  วิรชฺชติ  วิราคา
วิมุจฺจติ   ฯ   วิมุตฺตสฺมึ   วิมุตฺตมิติ  ญาณํ  โหติ  ฯ  ขีณา  ชาติ  วุสิตํ
พฺรหฺมจริยํ กตํ กรณียํ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตีติ ฯ
     [๑๑๙]   อถ  โข  อายสฺมา  พาหิโย  ภควโต  ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา
อนุโมทิตฺวา   อุฏฺฐายาสนา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา
ปกฺกามิ   ฯ  อถ  โข  อายสฺมา  พาหิโย  เอโก  วูปกฏฺโฐ  อปฺปมตฺโต
อาตาปี   ปหิตตฺโต   วิหรนฺโต   น   จิรสฺเสว   ยสฺสตฺถาย   กุลปุตฺตา
สมฺมเทว      อคารสฺมา      อนคาริยํ      ปพฺพชนฺติ      ตทนุตฺตรํ
พฺรหฺมจริยปริโยสานํ   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   ^๑-   ขีณา   ชาติ  วุสิตํ  พฺรหฺมจริยํ  กตํ  กรณียํ
นาปรํ    อิตฺถตฺตายาติ    อพฺภญฺญาสิ   ฯ   อญฺญตโร   จ   ปนายสฺมา
พาหิโย อรหตํ อโหสีติ ฯ ฉฏฺฐํ ฯ
     [๑๒๐]   เอชา  ภิกฺขเว  โรโค  เอชา  คณฺโฑ  เอชา  สลฺลํ  ฯ
ตสฺมา   ติห   ภิกฺขเว  ตถาคโต  อเนโช  วิหรติ  วีตสลฺโล  ฯ  ตสฺมา
ติห  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  เจปิ  อากงฺเขยฺย อเนโช วิหเรยฺยํ ^๒- วีตสลฺโลติ ฯ
จกฺขุํ   น   มญฺเญยฺย   จกฺขุสฺมึ   น   มญฺเญยฺย  จกฺขุโต  น  มญฺเญยฺย
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. สพฺพตฺถ วิหาสิ ฯ  ^๒ ยุ. วิหเรยฺย ฯ เอวมุปริปิ ฯ
จกฺขุํ   เมติ   น   มญฺเญยฺย  รูเป  น  มญฺเญยฺย  รูเปสุ  น  มญฺเญยฺย
รูปโต    น    มญฺเญยฺย   รูปา   เมติ   น   มญฺเญยฺย   จกฺขุวิญฺญาณํ
น     มญฺเญยฺย    จกฺขุวิญฺญาณสฺมึ    น    มญฺเญยฺย    จกฺขุวิญฺญาณโต
น    มญฺเญยฺย    จกฺขุวิญฺญาณํ    เมติ    น   มญฺเญยฺย   จกฺขุสมฺผสฺสํ
น     มญฺเญยฺย    จกฺขุสมฺผสฺสสฺมึ    น    มญฺเญยฺย    จกฺขุสมฺผสฺสโต
น  มญฺเญยฺย  จกฺขุสมฺผสฺโส  เมติ  น  มญฺเญยฺย ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา
อุปฺปชฺชติ    เวทยิตํ    สุขํ    วา    ทุกฺขํ    วา   อทุกฺขมสุขํ   วา
ตมฺปิ   น   มญฺเญยฺย   ตสฺมึปิ   น   มญฺเญยฺย   ตโตปิ   น  มญฺเญยฺย
ตมฺเมติ น มญฺเญยฺย ฯ
     {๑๒๐.๑}   โสตํ  น  มญฺเญยฺย  ฯ  ฆานํ  น  มญฺเญยฺย  ฯ  ชิวฺหํ
น    มญฺเญยฺย    ชิวฺหาย   น   มญฺเญยฺย   ชิวฺหาโต   น   มญฺเญยฺย
ชิวฺหา    เมติ   น   มญฺเญยฺย   รเส   น   มญฺเญยฺย   ชิวฺหาวิญฺญาณํ
น   มญฺเญยฺย   ชิวฺหาสมฺผสฺสํ  น  มญฺเญยฺย  ยมฺปิทํ  ชิวฺหาสมฺผสฺสปจฺจยา
อุปฺปชฺชติ   เวทยิตํ   สุขํ   วา   ทุกฺขํ   วา   อทุกฺขมสุขํ   วา  ตมฺปิ
น   มญฺเญยฺย   ตสฺมึปิ   น   มญฺเญยฺย   ตโตปิ  น  มญฺเญยฺย  ตมฺเมติ
น มญฺเญยฺย ฯ
     {๑๒๐.๒}   กายํ    น   มญฺเญยฺย   ฯ   มนํ   น   มญฺเญยฺย
มนสฺมึ    น    มญฺเญยฺย    มนโต    น    มญฺเญยฺย    มโน   เมติ
น    มญฺเญยฺย    ธมฺเม    น   มญฺเญยฺย   มโนวิญฺญาณํ   มโนสมฺผสฺสํ
ยมฺปิทํ   มโนสมฺผสฺสปจฺจยา   อุปฺปชฺชติ   เวทยิตํ   สุขํ  วา  ทุกฺขํ  วา
อทุกฺขมสุขํ   วา   ตมฺปิ   น   มญฺเญยฺย   ตสฺมึปิ  น  มญฺเญยฺย  ตโตปิ
น    มญฺเญยฺย   ตมฺเมติ   น   มญฺเญยฺย   ฯ   สพฺพํ   น   มญฺเญยฺย
สพฺพสฺมึ    น    มญฺเญยฺย    สพฺพโต    น   มญฺเญยฺย   สพฺพํ   เมติ
น  มญฺเญยฺย  ฯ  โส  เอวํ  อมญฺญมาโน  น  กิญฺจิ  ^๑- โลเก อุปาทิยติ
อนุปาทิยํ    น    ปริตสฺสติ    อปริตสฺสํ    ปจฺจตฺตญฺเญว   ปรินิพฺพายติ
ขีณา   ชาติ   วุสิตํ   พฺรหฺมจริยํ   กตํ   กรณียํ   นาปรํ  อิตฺถตฺตายาติ
ปชานาตีติ ฯ
     [๑๒๑]   เอชา  ภิกฺขเว  โรโค เอชา คณฺโฑ เอชา สลฺลํ ฯ ตสฺมา
ติห  ภิกฺขเว  ตถาคโต  อเนโช  วิหรติ  วีตสลฺโล  ฯ ตสฺมา ติห ภิกฺขเว
ภิกฺขุ เจปิ อากงฺเขยฺย อเนโช วิหเรยฺยํ วีตสลฺโลติ ฯ สตฺตมํ ฯ
     [๑๒๒]   จกฺขุํ   น   มญฺเญยฺย   จกฺขุสฺมึ  น  มญฺเญยฺย  จกฺขุโต
น  มญฺเญยฺย  จกฺขุํ  เมติ  น  มญฺเญยฺย  รูเป  น  มญฺเญยฺย จกฺขุวิญฺญาณํ
จกฺขุสมฺผสฺสํ        ยมฺปิทํ        จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา        อุปฺปชฺชติ
เวทยิตํ   สุขํ   วา   ทุกฺขํ   วา  อทุกฺขมสุขํ  วา  ตมฺปิ  น  มญฺเญยฺย
ตสฺมึปิ   น   มญฺเญยฺย  ตโตปิ  น  มญฺเญยฺย  ตมฺเมติ  น  มญฺเญยฺย  ฯ
ยํ   หิ   ภิกฺขเว   มญฺญติ   ยสฺมึ   มญฺญติ   ยโต   มญฺญติ   ยํ  เมติ
มญฺญติ     ตโต    ตํ    โหติ    อญฺญถา    อญฺญถาภาวี    ภวสตฺโต
โลโก ภวเมว อภินนฺทติ ฯเปฯ
     {๑๒๒.๑}   ชิวฺหํ  น  มญฺเญยฺย  ชิวฺหาย  น  มญฺเญยฺย  ชิวฺหาโต
น  มญฺเญยฺย  ชิวฺหา  เมติ  น  มญฺเญยฺย  รเส น มญฺเญยฺย ชิวฺหาวิญฺญาณํ
ชิวฺหาสมฺผสฺสํ   ยมฺปิทํ   ชิวฺหาสมฺผสฺสปจฺจยา   อุปฺปชฺชติ    เวทยิตํ  สุขํ
วา  ทุกฺขํ  วา  อทุกฺขมสุขํ  วา  ตมฺปิ  น  มญฺเญยฺย  ตสฺมึปิ น มญฺเญยฺย
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. กิญฺจิปิ ฯ
ตโตปิ   น   มญฺเญยฺย   ตมฺเมติ   น   มญฺเญยฺย   ฯ  ยํ  หิ  ภิกฺขเว
มญฺญติ     ยสฺมึ    มญฺญติ    ยโต    มญฺญติ    ยํ    เมติ    มญฺญติ
ตโต     ตํ    โหติ    อญฺญถา    อญฺญถาภาวี    ภวสตฺโต    โลโก
ภวเมว อภินนฺทติ ฯเปฯ
     {๑๒๒.๒}   มนํ   น   มญฺเญยฺย   มนสฺมึ   น  มญฺเญยฺย  มนโต
น   มญฺเญยฺย   มโน   เมติ   น   มญฺเญยฺย   ธมฺเม   น   มญฺเญยฺย
มโนวิญฺญาณํ        มโนสมฺผสฺสํ       ยมฺปิทํ       มโนสมฺผสฺสปจฺจยา
อุปฺปชฺชติ   เวทยิตํ   สุขํ   วา   ทุกฺขํ   วา   อทุกฺขมสุขํ   วา  ตมฺปิ
น   มญฺเญยฺย   ตสฺมึปิ   น   มญฺเญยฺย   ตโตปิ  น  มญฺเญยฺย  ตมฺเมติ
น   มญฺเญยฺย   ฯ   ยํ   หิ   ภิกฺขเว   มญฺญติ   ยสฺมึ   มญฺญติ  ยโต
มญฺญติ    ยมฺเมติ   มญฺญติ   ตโต   ตํ   โหติ   อญฺญถา   อญฺญถาภาวี
ภวสตฺโต โลโก ภวเมว อภินนฺทติ ฯ
     {๑๒๒.๓}   ยาวตา  ภิกฺขเว  ขนฺธธาตุอายตนา  ตมฺปิ  น มญฺเญยฺย
ตสฺมึปิ   น  มญฺเญยฺย  ตโตปิ  น  มญฺเญยฺย  ตํ  เมติ  น  มญฺเญยฺย  ฯ
โส  เอวํ  อมญฺญมาโน  น  กิญฺจิ  โลเก  อุปาทิยติ อนุปาทิยํ น ปริตสฺสติ
อปริตสฺสํ   ปจฺจตฺตญฺเญว   ปรินิพฺพายติ   ขีณา   ชาติ  วุสิตํ  พฺรหฺมจริยํ
กตํ กรณียํ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตีติ ฯ อฏฺฐมํ ฯ
     [๑๒๓]   ทฺวยํ  โว  ภิกฺขเว  เทสิสฺสามิ  ฯ  ตํ สุณาถ ฯ กิญฺจ ^๑-
ภิกฺขเว   ทฺวยํ   จกฺขุญฺเจว   รูปา   จ   โสตญฺจ   ^๒-   สทฺทา   จ
ฆานญฺจ   คนฺธา   จ   ชิวฺหา   จ   รสา   จ  กาโย  จ  โผฏฺฐพฺพา
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. กิญฺจิ ฯ ^๒ ม. ยุ. โสตญฺเจว ... ฆานญฺเจว ... ชิวฺหาเจว ... มโนเจว ฯ
จ   มโน   จ   ธมฺมา   จ   อิทํ   วุจฺจติ   ภิกฺขเว   ทฺวยํ  ฯ  โย
ภิกฺขเว   เอวํ   วเทยฺย   อหเมตํ   ทฺวยํ   ปจฺจกฺขาย   อญฺญํ   ทฺวยํ
ปญฺญเปสฺสามีติ   ฯ   ตสฺส   วาจา   วตฺถุ   เทวสฺส   ปุฏฺโฐ   จ  น
สมฺปาเยยฺย   อุตฺตรึ   จ   วิฆาตํ  อาปชฺเชยฺย  ฯ  ตํ  กิสฺส  เหตุ  ฯ
ยถา ตํ ภิกฺขเว อวิสยสฺมินฺติ ฯ นวมํ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๘ หน้าที่ ๘๐-๘๕. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=18&item=118&items=6 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=18&item=118&items=6&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=18&item=118&items=6 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=18&item=118&items=6 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=118 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘ https://84000.org/tipitaka/read/?index_18 https://84000.org/tipitaka/english/?index_18