[๒๕๘] สเจ หิ โภ โคตม อิมํ ธมฺมํ ภวญฺเจว โคตโม อาราธโก
อภวิสฺส ภิกฺขู จ อาราธกา อภวิสฺสํสุ ภิกฺขุนิโย จ อาราธิกา
อภวิสฺสํสุ โน จ โข อุปาสกา คิหี โอทาตวสนา สพฺรหฺมจาริโน
อาราธกา อภวึสุ เอวมิทํ พฺรหฺมจริยํ อปฺปริปูรํ อภวิสฺส
เตนงฺเคน ยสฺมา จ โข โภ โคตม อิมํ ธมฺมํ ภวญฺเจว โคตโม
อาราธโก ภิกฺขู [๒]- อาราธกา ภิกฺขุนิโย จ อาราธิกา อุปาสกา จ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. อภวิสฺสุํ ฯ ม. อภวิสฺสํสุ ฯ ๒ ยุ. จ ฯ
คิหี โอทาตวสนา สพฺรหฺมจาริโน อาราธกา ๑- เอวมิทํ พฺรหฺมจริยํ
ปริปูรํ เตนงฺเคน ฯ
{๒๕๘.๑} สเจ หิ โภ โคตม อิมํ ธมฺมํ ภวญฺเจว โคตโม อาราธโก
อภวิสฺส ภิกฺขู จ อาราธกา อภวิสฺสํสุ ภิกฺขุนิโย จ อาราธิกา อภวิสฺสํสุ
อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา สพฺรหฺมจาริโน อาราธกา อภวิสฺสํสุ โน
จ โข ๒- อุปาสกา คิหี โอทาตวสนา กามโภคิโน อาราธกา อภวึสุ [๓]-
เอวมิทํ พฺรหฺมจริยํ อปฺปริปูรํ อภวิสฺส เตนงฺเคน ยสฺมา จ โข โภ โคตม
อิมํ ธมฺมํ ภวญฺเจว โคตโม อาราธโก ภิกฺขู จ อาราธกา ภิกฺขุนิโย จ
อาราธิกา อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา สพฺรหฺมจาริโน อาราธกา
อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา กามโภคิโน อาราธกา [๔]- เอวมิทํ
พฺรหฺมจริยํ ปริปูรํ เตนงฺเคน ฯ
{๒๕๘.๒} สเจ หิ โภ โคตม อิมํ ธมฺมํ ภวญฺเจว โคตโม อาราธโก
อภวิสฺส ภิกฺขู จ อาราธกา อภวิสฺสํสุ ภิกฺขุนิโย จ อาราธิกา อภวิสฺสํสุ
อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา สพฺรหฺมจาริโน อาราธกา อภวิสฺสํสุ
อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา กามโภคิโน อาราธกา อภวิสฺสํสุ โน
จ โข ๕- อุปาสิกา คิหี โอทาตวสนา สพฺรหฺมจารินิโย อาราธิกา
อภวึสุ ๖- เอวมิทํ พฺรหฺมจริยํ อปริปูรํ อภวิสฺส เตนงฺเคน ยสฺมา
จ โข โภ โคตม อิมํ ธมฺมํ ภวญฺเจว โคตโม อาราธโก ภิกฺขู จ
อาราธกา ภิกฺขุนิโย จ อาราธิกา อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา
สพฺรหฺมจาริโน อาราธกา อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา กามโภคิโน
@เชิงอรรถ: ๑ โปตฺถเก อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา กามโภคิโน อาราธกาติ ทิสฺสติ ฯ
@๒-๕ โป. โน จ โขติ น ทิสฺสติ ฯ ๓ โป. โน จ โข อุปาสิกา คิหี โอทาตวสนา
@พฺรหฺมจารินิโย อาราธกา อภวิสฺสุนฺติ ทิสฺสติ ฯ ๔ โป. อุปาสิกา จ คิหี
@โอทาตวสนา พฺรหฺมจารินิโย อาราธกา ฯ ๖ โป. โน จ โข อุปาสิกา คิหี
@โอทาตวสนา กามโภคินิโย อาราธกา อภวิสฺสุํ ฯ
อาราธกา อุปาสิกา จ คิหี โอทาตวสนา สพฺรหฺมจารินิโย อาราธิกา ๑-
เอวมิทํ พฺรหฺมจริยํ ปริปูรํ เตนงฺเคน ฯ
{๒๕๘.๓} สเจ ๒- หิ โภ โคตม อิมํ ธมฺมํ ภวญฺเจว โคตโม
อาราธโก อภวิสฺส ภิกฺขู จ อาราธกา อภวิสฺสํสุ ภิกฺขุนิโย จ
อาราธิกา อภวิสฺสํสุ อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา สพฺรหฺมจาริโน
อาราธกา อภวิสฺสํสุ อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา กามโภคิโน
อาราธกา อภวิสฺสํสุ อุปาสิกา จ คิหี โอทาตวสนา สพฺรหฺมจารินิโย
อาราธิกา อภวิสฺสํสุ โน จ โข อุปาสิกา คิหี โอทาตวสนา กามโภคินิโย
อาราธิกา อภวึสุ เอวมิทํ พฺรหฺมจริยํ อปฺปริปูรํ อภวิสฺส เตนงฺเคน
ยสฺมา จ โข โภ โคตม อิมํ ธมฺมํ ภวญฺเจว โคตโม อาราธโก ภิกฺขู จ
อาราธกา ภิกฺขุนิโย จ อาราธิกา อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา
สพฺรหฺมจาริโน อาราธกา อุปาสกา จ คิหี โอทาตวสนา กามโภคิโน
อาราธกา อุปาสิกา จ คิหี โอทาตวสนา สพฺรหฺมจารินิโย
อาราธิกา อุปาสิกา จ คิหี โอทาตวสนา กามโภคินิโย อาราธิกา
เอวมิทํ พฺรหฺมจริยํ ปริปูรํ เตนงฺเคน ฯ
[๒๕๙] เสยฺยถาปิ โภ โคตม คงฺคา นที สมุทฺทนินฺนา
สมุทฺทโปณา สมุทฺทปพฺภารา สมุทฺทํ อาหจฺจ ติฏฺฐติ เอวเมวายํ
โภโต โคตมสฺส ปริสา สคหฏฺฐปพฺพชิตา นิพฺพานนินฺนา นิพฺพานโปณา
นิพฺพานปพฺภารา นิพฺพานํ อาหจฺจ ติฏฺฐติ ฯ อภิกฺกนฺตํ
โภ โคตม อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม เสยฺยถาปิ [๓]- นิกฺกุชฺชิตํ วา
@เชิงอรรถ: ๑ โป. อุปาสิกา จ คิหี โอทาตวสนา กามโภคินิโย อาราธกา ฯ ๒ โป. สเจ
@หิ โภ ฯเปฯ ปริปูรํ เตนงฺเคนาติ นตฺถิ ฯ ๓ ยุ. โภ โคตม ฯ
อุกฺกุชฺเชยฺย ปฏิจฺฉนฺนํ วา วิวเรยฺย มูฬฺหสฺส วา มคฺคํ อาจิกฺเขยฺย
อนฺธกาเร วา เตลปชฺโชตํ ธาเรยฺย จกฺขุมนฺโต รูปานิ ทกฺขนฺตีติ
เอวเมว โภตา โคตเมน อเนกปริยาเยน ธมฺโม ปกาสิโต เอสาหํ
ภวนฺตํ โคตมํ สรณํ คจฺฉามิ ธมฺมญฺจ ภิกฺขุสงฺฆญฺจ ลเภยฺยาหํ
โภโต โคตมสฺส สนฺติเก ปพฺพชฺชํ ลเภยฺยํ อุปสมฺปทนฺติ ฯ โย
โข วจฺฉ อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อิมสฺมึ ธมฺมวินเย อากงฺขติ ปพฺพชฺชํ
อากงฺขติ อุปสมฺปทํ โส จตฺตาโร มาเส ปริวสติ จตุนฺนํ
มาสานํ อจฺจเยน อารทฺธจิตฺตา ภิกฺขู ปพฺพาเชนฺติ อุปสมฺปาเทนฺติ
ภิกฺขุภาวาย อปิจ เขฺวตฺถ ๑- ปุคฺคลเวมตฺตตา วิทิตาติ ฯ สเจ
ภนฺเต อญฺญติตฺถิยปุพฺพา อิมสฺมึ ธมฺมวินเย อากงฺขนฺตา ปพฺพชฺชํ
อากงฺขนฺตา อุปสมฺปทํ จตฺตาโร มาเส ปริวสนฺติ จตุนฺนํ มาสานํ
อจฺจเยน อารทฺธจิตฺตา ภิกฺขู ปพฺพาเชนฺติ อุปสมฺปาเทนฺติ ภิกฺขุภาวาย
อหํ จตฺตาริ วสฺสานิ ปริวสิสฺสามิ [๒]- จตุนฺนํ วสฺสานํ อจฺจเยน
อารทฺธจิตฺตา ภิกฺขู ปพฺพาเชนฺตุ อุปสมฺปาเทนฺตุ ภิกฺขุภาวายาติ ฯ
อลตฺถ โข วจฺฉโคตฺโต ปริพฺพาชโก ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ อลตฺถ
อุปสมฺปทํ ฯ
[๒๖๐] อจิรูปสมฺปนฺโน โข ปนายสฺมา วจฺฉโคตฺโต อทฺธมาสูป-
สมฺปนฺโน เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา
วจฺฉโคตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ ยาวตกํ ภนฺเต เสเขน ญาเณน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. เมตฺถ ฯ ๒. ยุ. มํ ฯ
เสขาย วิชฺชาย ปตฺตพฺพํ อนุปฺปตฺตํ [๑]- มยา อุตฺตรึ ๒- เม
ภควา ธมฺมํ เทเสตูติ ฯ เตนหิ ตฺวํ วจฺฉ เทฺว ธมฺเม อุตฺตรึ ภาเวหิ
สมถญฺจ ๓- วิปสฺสนญฺจ อิเม โข เต วจฺฉ เทฺว ธมฺมา อุตฺตรึ
ภาวิตา สมโถ จ วิปสฺสนา จ อเนกธาตุปฏิเวธาย สํวตฺติสฺสนฺติ ฯ
[๒๖๑] โส ตฺวํ วจฺฉ ยาวเทว อากงฺขิสฺสสิ อเนกวิหิตํ
อิทฺธิวิธํ ปจฺจนุภเวยฺยํ เอโกปิ หุตฺวา พหุธาปิ อสฺสํ พหุธาปิ
หุตฺวา เอโก อสฺสํ อาวิภาวํ ติโรภาวํ ติโรกุฑฺฑํ ติโรปาการํ
ติโรปพฺพตํ อสชฺชมาโน คจฺเฉยฺยํ เสยฺยถาปิ อากาเส ปฐวิยํปิ
อุมฺมุชฺชนิมฺมุชฺชํ กเรยฺยํ เสยฺยถาปิ อุทเก อุทเกปิ อภิชฺชมาเน
คจฺเฉยฺยํ เสยฺยถาปิ ปฐวิยํ อากาเสปิ ปลฺลงฺเกน สงฺกเมยฺยํ ๔-
เสยฺยถาปิ ปกฺขี สกุโณ อิเมปิ จนฺทิมสุริเย เอวํมหิทฺธิเก
เอวํมหานุภาเว ปาณินา ปริมเสยฺยํ ๕- ปริมชฺเชยฺยํ ยาว
พฺรหฺมโลกาปิ กาเยน สํวตฺเตยฺยนฺติ ฯ ตตฺร ตเตฺรว สกฺขิภพฺพตํ
ปาปุณิสฺสสิ สติ สติ อายตเน ฯ
[๒๖๒] โส ตฺวํ วจฺฉ ยาวเทว อากงฺขิสฺสสิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา
วิสุทฺธาย อติกฺกนฺตมานุสกาย ๖- อุโภ สทฺเท สุเณยฺยํ เสยฺยถีทํ ๗-
ทิพเพ จ มานุสเก ๘- จ เย ทูเร สนฺติเก จาติ ฯ ตตฺร ตเตฺรว
สกฺขิภพฺพตํ ปาปุณิสฺสสิ สติ สติ อายตเน ฯ
[๒๖๓] โส ตฺวํ วจฺฉ ยาวเทว อากงฺขิสฺสสิ ปรสตฺตานํ
ปรปุคฺคลานํ เจตสา เจโต ปริจฺจ ปชาเนยฺยํ สราคํ วา จิตฺตํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ตํ ๒ โป. ม. อุตฺตรึ จ ฯ ๓ ม. สมาธิญฺจ ฯ ๔ ม. กเมยฺยํ ฯ
@โป. จงฺกเมยฺยํ ฯ ๕ ม. ปรามเสยฺยํ ฯ ๖ โป. ...มานุสิกาย ฯ
@๗ ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ ๘ ม. มานุเส ฯ
สราคํ จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ วีตราคํ วา จิตฺตํ วีตราคํ จิตฺตนฺติ
ปชาเนยฺยํ สโทสํ วา จิตฺตํ สโทสํ จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ วีตโทสํ
วา จิตฺตํ วีตโทสํ จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ สโมหํ วา จิตฺตํ สโมหํ
จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ วีตโมหํ วา จิตฺตํ วีตโมหํ จิตฺตนฺติ
ปชาเนยฺยํ สงฺขิตฺตํ วา จิตฺตํ สงฺขิตฺตํ จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ
วิกฺขิตฺตํ วา จิตฺตํ วิกฺขิตฺตํ จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ มหคฺคตํ วา
จิตฺตํ มหคฺคตํ จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ อมหคฺคตํ วา จิตฺตํ
อมหคฺคตํ จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ สอุตฺตรํ วา จิตฺตํ สอุตฺตรํ
จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ อนุตฺตรํ วา จิตฺตํ อนุตฺตรํ จิตฺตนฺติ
ปชาเนยฺยํ สมาหิตํ วา จิตฺตํ สมาหิตํ จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ
อสมาหิตํ วา จิตฺตํ อสมาหิตํ จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ วิมุตฺตํ
วา จิตฺตํ วิมุตฺตํ จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยํ อวิมุตฺตํ วา จิตฺตํ อวิมุตฺตํ
จิตฺตนฺติ ปชาเนยฺยนฺติ ฯ ตตฺร ตเตฺรว สกฺขิภพฺพตํ ปาปุณิสฺสสิ
สติ สติ อายตเน ฯ
[๒๖๔] โส ตฺวํ วจฺฉ ยาวเทว อากงฺขิสฺสสิ อเนกวิหิตํ
ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสเรยฺยํ เสยฺยถีทํ เอกมฺปิ ชาตึ เทฺวปิ ชาติโย
ติสฺโสปิ ชาติโย จตสฺโสปิ ชาติโย ปญฺจปิ ชาติโย ทสปิ ชาติโย
วีสมฺปิ ชาติโย ตึสมฺปิ ชาติโย จตฺตาฬีสมฺปิ ชาติโย ปญฺญาสมฺปิ
ชาติโย ชาติสตมฺปิ ๑- ชาติสหสฺสมฺปิ ชาติสตสหสฺสมฺปิ อเนเกปิ
สํวฏฺฏกปฺเป อเนเกปิ วิวฏฺฏกปฺเป อเนเกปิ สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเป
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สตมฺปิ ชาติโย สหสฺสมฺปิ ชาติโย สตสหสฺสมฺปิ ชาติโย ฯ
อมุตฺราสึ เอวํนาโม เอวํโคตฺโต เอวํวณฺโณ เอวมาหาโร เอวํ
สุขทุกฺขปฏิสํเวที เอวมายุปริยนฺโต โส ตโต จุโต อมุตฺร อุทปาทึ
ตตฺราปาสึ เอวํนาโม เอวํโคตฺโต เอวํวณฺโณ เอวมาหาโร เอวํ
สุขทุกฺขปฏิสํเวที เอวมายุปริยนฺโต โส ตโต จุโต อิธูปปนฺโนติ
อิติ สาการํ สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสเรยฺยนฺติ ฯ
ตตฺร ตเตฺรว สกฺขิภพฺพตํ ปาปุณิสฺสสิ สติ สติ อายตเน ฯ
[๒๖๕] โส ตฺวํ วจฺฉ ยาวเทว อากงฺขิสฺสสิ ทิพฺเพน จกฺขุนา
วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน สตฺเต ปสฺเสยฺยํ จวมาเน อุปปชฺชมาเน
หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ สุคเต ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค
สตฺเต ปชาเนยฺยํ อิเม วต โภนฺโต สตฺตา กายทุจฺจริเตน
สมนฺนาคตา วจีทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา มโนทุจฺจริเตน
สมนฺนาคตา อริยานํ อุปวาทกา มิจฺฉาทิฏฺฐิกา มิจฺฉาทิฏฺฐิกมฺม-
สมาทานา เต กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ
นิรยํ อุปปนฺนา อิเม วา ปน โภนฺโต สตฺตา กายสุจริเตน
สมนฺนาคตา วจีสุจริเตน สมนฺนาคตา มโนสุจริเตน สมนฺนาคตา
อริยานํ อนุปวาทกา สมฺมาทิฏฺฐิกา สมฺมาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา เต
กายสฺส เภทา ปรมฺมรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปนฺนาติ ฯ อิติ
ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน สตฺเต ปสฺเสยฺยํ
จวมาเน อุปปชฺชมาเน หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ สุคเต
ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชาเนยฺยนฺติ ฯ ตตฺร ตเตฺรว
สกฺขิภพฺพตํ ปาปุณิสฺสสิ สติ สติ อายตเน ฯ
[๒๖๖] โส ตฺวํ วจฺฉ ยาวเทว อากงฺขิสฺสสิ อาสวานํ ขยา
อนาสวํ เจโตวิมุตฺตึ ปญฺญาวิมุตฺตึ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหเรยฺยนฺติ ฯ ตตฺร ตเตฺรว สกฺขิภพฺพตํ
ปาปุณิสฺสสิ สติ สติ อายตเนติ ฯ
[๒๖๗] อถ โข อายสฺมา วจฺฉโคตฺโต ภควโต ภาสิตํ
อภินนฺทิตฺวา อนุโมทิตฺวา อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา
ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ ฯ อถ โข อายสฺมา วจฺฉโคตฺโต เอโก
วูปกฏฺโฐ อปฺปมตฺโต อาตาปี ปหิตตฺโต วิหรนฺโต นจิรสฺเสว
ยสฺสตฺถาย กุลปุตฺตา สมฺมเทว อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชนฺติ
ตทนุตฺตรํ พฺรหฺมจริยปริโยสานํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหาสิ ขีณา ชาติ วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ
กตํ กรณียํ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ อพฺภญฺญาสิ ฯ อญฺญตโร โข
ปนายสฺมา วจฺฉโคตฺโต อรหตํ อโหสิ ฯ
[๒๖๘] เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา ภิกฺขู ภควนฺตํ
ทสฺสนาย คจฺฉนฺติ ฯ อทฺทสา โข อายสฺมา วจฺฉโคตฺโต เต
ภิกฺขู ทูรโตว คจฺฉนฺเต ๑- ทิสฺวาน เยน เต ภิกฺขู เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา เต ภิกฺขู เอตทโวจ หนฺท กหํ ปน ตุเมฺห
อายสฺมนฺโต คจฺฉถาติ ฯ ภควนฺตํ โข มยํ อาวุโส ทสฺสนาย
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อาคจฺฉนฺเต ฯ
คจฺฉามาติ ฯ เตนหายสฺมนฺโต มม วจเนน ภควโต ปาเท สิรสา
วนฺทถ วจฺฉโคตฺโต ๑- ภนฺเต ภิกฺขุ ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทติ
เอวญฺจ วเทติ ๒- ปริจิณฺโณ เม ภควา ปริจิณฺโณ เม สุคโตติ ฯ
เอวมาวุโสติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต วจฺฉโคตฺตสฺส ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
อถ โข เต ภิกฺขู เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ๓- เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนา
โข เต ภิกฺขู ภควนฺตํ เอตทโวจุํ อายสฺมา ภนฺเต วจฺฉโคตฺโต
ภควโต ปาเท สิรสา วนฺทติ เอวญฺจ วเทติ ปริจิณฺโณ เม
ภควา ปริจิณฺโณ เม สุคโตติ ฯ ปุพฺเพว เม ๔- ภิกฺขเว วจฺฉโคตฺโต ๕-
ภิกฺขุ เจตสา เจโต ปริจฺจ วิทิโต เตวิชฺโช วจฺฉโคตฺโต ภิกฺขุ
มหิทฺธิโก มหานุภาโวติ ฯ เทวตาปิ เม เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ
เตวิชฺโช ภนฺเต วจฺฉโคตฺโต ภิกฺขุ มหิทฺธิโก มหานุภาโวติ ฯ
อิทมโวจ ภควา อตฺตมนา เต ภิกฺขู ภควโต ภาสิตํ
อภินนฺทุนฺติ ฯ
มหาวจฺฉโคตฺตสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ตติยํ ฯ
------------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. วจฺฉโคตฺโต ... วนฺทตีติ อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ ๒ ม. วเทถ ฯ
@๓ ม. อภิวาเทตฺวา ... เต ภิกฺขูติ อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ ๔ ม. มยา ฯ
@๕ ม. วจฺฉโคตฺตสฺส ภิกฺขุโน ฯ
ทีฆนขสุตฺตํ
[๒๖๙] เอวมฺเม สุตํ เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ
คิชฺฌกูเฏ [๑]- สูกรขตายํ ๒- ฯ อถ โข ทีฆนโข ปริพฺพาชโก เยน
ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธึ สมฺโมทิ
สมฺโมทนียํ กถํ สาราณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิ ฯ
เอกมนฺตํ ฐิโต โข ทีฆนโข ปริพฺพาชโก ภควนฺตํ เอตทโวจ
อหญฺหิ โภ โคตม เอวํวาที เอวํทิฏฺฐี สพฺพํ เม น ขมตีติ ฯ ยาปิ
โข เต เอสา อคฺคิเวสฺสน ทิฏฺฐิ สพฺพํ เม น ขมตีติ เอสาปิ
เต ทิฏฺฐิ น ขมตีติ ฯ เอสา ๓- เจ เม โภ โคตม ทิฏฺฐิ ขเมยฺย
ตํปิสฺส ๔- ตาทิสเมว ตํปิสฺส ตาทิสเมวาติ ฯ อโต โข เต อคฺคิเวสฺสน
พหู หิ พหุตรา โลกสฺมึ เย เอวมาหํสุ ตํปิสฺส ตาทิสเมว ตํปิสฺส
ตาทิสเมวาติ เต ตญฺเจว ทิฏฺฐึ นปฺปชหนฺติ อญฺญญฺจ ทิฏฺฐึ
อุปาทิยนฺติ ฯ อโต โข เต อคฺคิเวสฺสน ตนู หิ ตนุตรา โลกสฺมึ
เย เอวมาหํสุ ตํปิสฺส ตาทิสเมว ตํปิสฺส ตาทิสเมวาติ เต ตญฺเจว
ทิฏฺฐึ ปชหนฺติ อญฺญญฺจ ทิฏฺฐึ น อุปาทิยนฺติ ฯ
[๒๗๐] สนฺติ อคฺคิเวสฺสน ๕- เอเก สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน
เอวํทิฏฺฐิโน สพฺพํ เม ขมตีติ ฯ สนฺติ อคฺคิเวสฺสน เอเก
สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน เอวํทิฏฺฐิโน สพฺพํ เม น ขมตีติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ปพฺพเต ฯ ๒ ม. สูกรขตาย ฯ ๓ ม. เอสาปิ เม ฯ ๔ ม. ยุ. ตํปสฺส ฯ
@๕ ยุ. สนฺตคฺคิเวสฺสนาติ ทิสฺสติ ฯ
สนฺติ อคฺคิเวสฺสน เอเก สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน เอวํทิฏฺฐิโน
เอกจฺจํ เม ขมติ เอกจฺจํ เม น ขมตีติ ฯ ตตฺร อคฺคิเวสฺสน
เย เต สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน เอวํทิฏฺฐิโน สพฺพํ เม
ขมตีติ เตสมยํ ทิฏฺฐิ สราคาย สนฺติเก สํโยคาย สนฺติเก
อภินนฺทนาย สนฺติเก อชฺโฌสานาย สนฺติเก อุปาทานาย
สนฺติเกติ ฯ ตตฺร อคฺคิเวสฺสน เย เต สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน
เอวํทิฏฺฐิโน สพฺพํ เม น ขมตีติ เตสมยํ ทิฏฺฐิ อสาราคาย
สนฺติเก อสํโยคาย สนฺติเก อนภินนฺทนาย สนฺติเก อนชฺโฌสานาย
สนฺติเก อนุปาทานาย สนฺติเกติ ฯ
{๒๗๐.๑} เอวํ วุตฺเต ทีฆนโข ปริพฺพาชโก ภควนฺตํ เอตทโวจ
อุกฺกํเสติ เม ภวํ โคตโม ทิฏฺฐิคตํ สมุกฺกํเสติ เม ภวํ โคตโม
ทิฏฺฐิคตนฺติ ฯ ตตฺร อคฺคิเวสฺสน เย เต สมณพฺราหฺมณา
เอวํวาทิโน เอวํทิฏฺฐิโน เอกจฺจํ เม ขมติ เอกจฺจํ เม น ขมตีติ
ยา หิ เตสํ ขมติ สายํ ทิฏฺฐิ สราคาย สนฺติเก สํโยคาย สนฺติเก
อภินนฺทนาย สนฺติเก อชฺโฌสานาย สนฺติเก อุปาทานาย
สนฺติเก ยา หิ เตสํ น ขมติ สายํ ทิฏฺฐิ อสาราคาย สนฺติเก
อสํโยคาย สนฺติเก อนภินนฺทนาย สนฺติเก อนชฺโฌสานาย
สนฺติเก อนุปาทานาย สนฺติเกติ ฯ
[๒๗๑] ตตฺร อคฺคิเวสฺสน ๑- เย เต สมณพฺราหฺมณา เอวํ
วาทิโน เอวํทิฏฺฐิโน สพฺพํ เม ขมตีติ ตตฺถ วิญฺญู ปุริโส อิติ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ตตฺรคฺคิเวสฺสนาติ ทิสฺสติ ฯ
ปฏิสญฺจิกฺขติ ยา ๑- โข เม อยํ ทิฏฺฐิ สพฺพํ เม ขมตีติ อิมญฺเจ ๒-
อหํ ทิฏฺฐึ ถามสา ปรามสฺส ๓- อภินิวิสฺส โวหเรยฺยํ อิทเมว สจฺจํ
โมฆมญฺญนฺติ ทฺวีหิ เม อสฺส วิคฺคโห โย จายํ สมโณ วา
พฺราหฺมโณ วา เอวํวาที เอวํทิฏฺฐี สพฺพํ เม น ขมตีติ โย
จายํ สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา เอวํวาที เอวํทิฏฺฐี เอกจฺจํ
เม ขมติ เอกจฺจํ เม น ขมตีติ อิเมหิ เม ๔- อสฺส ทฺวีหิ
วิคฺคโห ฯ อิติ วิคฺคเห สติ วิวาโท วิวาเท สติ วิฆาโต วิฆาเต
สติ วิเหสา ฯ อิติ โส วิคฺคหญฺจ วิวาทญฺจ วิฆาตญฺจ วิเหสญฺจ
อตฺตนิ สมฺปสฺสมาโน ตญฺเจว ทิฏฺฐึ ปชหติ อญฺญญฺจ ทิฏฺฐึ
น อุปาทิยติ ฯ เอวเมตาสํ ทิฏฺฐีนํ ปหานํ โหติ เอวเมตาสํ
ทิฏฺฐีนํ ปฏินิสฺสคฺโค โหติ ฯ
{๒๗๑.๑} ตตฺร อคฺคิเวสฺสน เย เต สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน
เอวํทิฏฺฐิโน สพฺพํ เม น ขมตีติ ตตฺร ๕- วิญฺญู ปุริโส อิติ
ปฏิสญฺจิกฺขติ ยา ๖- โข เม อยํ ทิฏฺฐิ สพฺพํ เม น ขมตีติ
อิมญฺเจ อหํ ทิฏฺฐึ ถามสา ปรามสฺส อภินิวิสฺส โวหเรยฺยํ อิทเมว
สจฺจํ โมฆมญฺญนฺติ ทฺวีหิ เม อสฺส วิคฺคโห โย จายํ สมโณ
วา พฺราหฺมโณ วา เอวํวาที เอวํทิฏฺฐี สพฺพํ เม ขมตีติ โย จายํ
สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา เอวํวาที เอวํทิฏฺฐี เอกจฺจํ เม ขมติ
เอกจฺจํ เม น ขมตีติ อิเมหิ เม ทฺวีหิ อสฺส วิคฺคโห ฯ อิติ วิคฺคเห สติ
วิวาโท วิวาเท สติ วิฆาโต วิฆาเต สติ วิเหสา ฯ อิติ โส วิคฺคหญฺจ
@เชิงอรรถ: ๑-๖ ม. ยา จ โข ฯ ๒ ม. อิมญฺจาหํ ฯ ๓ ม. ปรามสา ฯ ๔ ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
@๕ ม. ตตฺถ ฯ
วิวาทญฺจ วิฆาตญฺจ วิเหสญฺจ อตฺตนิ สมฺปสฺสมาโน ตญฺเจว
ทิฏฺฐึ ปชหติ อญฺญญฺจ ทิฏฺฐึ น อุปาทิยติ ฯ เอวเมตาสํ ทิฏฺฐีนํ
ปหานํ โหติ เอวเมตาสํ ทิฏฺฐีนํ ปฏินิสฺสคฺโค โหติ ฯ
{๒๗๑.๒} ตตฺร อคฺคิเวสฺสน เย เต สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน
เอวํทิฏฺฐิโน เอกจฺจํ เม ขมติ เอกจฺจํ เม น ขมตีติ ตตฺร วิญฺญู
ปุริโส อิติ ปฏิสญฺจิกฺขติ ยา โข เม อยํ ทิฏฺฐิ เอกจฺจํ เม ขมติ
เอกจฺจํ เม น ขมตีติ อิมญฺเจ อหํ ทิฏฺฐึ ถามสา ปรามสฺส
อภินิวิสฺส โวหเรยฺยํ อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺญนฺติ ทฺวีหิ เม
อสฺส วิคฺคโห โย จายํ สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา เอวํวาที
เอวํทิฏฺฐี สพฺพํ เม ขมตีติ โย จายํ สมโณ วา พฺราหฺมโณ
วา เอวํวาที เอวํทิฏฺฐี สพฺพํ เม น ขมตีติ อิเมหิ เม อสฺส
ทฺวีหิ วิคฺคโห ฯ อิติ วิคฺคเห สติ วิวาโท วิวาเท สติ วิฆาโต
วิฆาเต สติ วิเหสา ฯ อิติ โส วิคฺคหญฺจ วิวาทญฺจ วิฆาตญฺจ
วิเหสญฺจ อตฺตนิ สมฺปสฺสมาโน ตญฺเจว ทิฏฺฐึ ปชหติ อญฺญญฺจ
ทิฏฺฐึ น อุปาทิยติ ฯ เอวเมตาสํ ทิฏฺฐีนํ ปหานํ โหติ เอวเมตาสํ
ทิฏฺฐีนํ ปฏินิสฺสคฺโค โหติ ฯ
[๒๗๒] อยํ โข ปน อคฺคิเวสฺสน กาโย รูปี จาตุมฺมหาภูติโก
มาตาเปตฺติกสมฺภโว โอทนกุมฺมาสูปจโย อนิจฺจุจฺฉาทนปริมทฺธน-
เภทนวิทฺธํสนธมฺโม อนิจฺจโต ทุกฺขโต โรคโต คณฺฑโต
สลฺลโต อฆโต อาพาธโต ปรโต ปโลกโต สุญฺญโต อนตฺตโต
สมนุปสฺสิตพฺโพ ฯ ตสฺสิมํ กายํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต โรคโต
คณฺฑโต สลฺลโต อฆโต อาพาธโต ปรโต ปโลกโต สุญฺญโต
อนตฺตโต สมนุปสฺสโต โย กายสฺมึ กายจฺฉนฺโท กายสิเนโห
กายนฺวยตา สา ปหียติ ฯ
[๒๗๓] ติสฺโส โข อิมา อคฺคิเวสฺสน เวทนา สุขา เวทนา
ทุกฺขา เวทนา อทุกฺขมสุขา เวทนา ฯ ยสฺมึ อคฺคิเวสฺสน สมเย
สุขํ เวทนํ เวเทติ เนว ตสฺมึ สมเย ทุกฺขํ เวทนํ เวเทติ น
อทุกฺขมสุขํ เวทนํ เวเทติ สุขํเยว ตสฺมึ สมเย เวทนํ เวเทติ ฯ
ยสฺมึ อคฺคิเวสฺสน สมเย ทุกฺขํ เวทนํ เวเทติ เนว ตสฺมึ สมเย
สุขํ เวทนํ เวเทติ น อทุกฺขมสุขํ เวทนํ เวเทติ ทุกฺขํเยว ตสฺมึ
สมเย เวทนํ เวเทติ ฯ ยสฺมึ อคฺคิเวสฺสน สมเย อทุกฺขมสุขํ เวทนํ
เวเทติ เนว ตสฺมึ สมเย สุขํ เวทนํ เวเทติ น ทุกฺขํ เวทนํ
เวเทติ อทุกฺขมสุขํเยว ตสฺมึ สมเย เวทนํ เวเทติ ฯ สุขา ๑-
อคฺคิเวสฺสน [๒]- อนิจฺจา สงฺขตา ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา ขยธมฺมา
วยธมฺมา วิราคธมฺมา นิโรธธมฺมา ฯ ทุกฺขาปิ โข อคฺคิเวสฺสน [๓]-
อนิจฺจา สงฺขตา ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา ขยธมฺมา วยธมฺมา วิราคธมฺมา
นิโรธธมฺมา ฯ อทุกฺขมสุขาปิ โข อคฺคิเวสฺสน เวทนา อนิจฺจา สงฺขตา
ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา ขยธมฺมา วยธมฺมา วิราคธมฺมา นิโรธธมฺมา ฯ
เอวํ ปสฺสํ อคฺคิเวสฺสน สุตวา อริยสาวโก สุขายปิ เวทนาย
นิพฺพินฺทติ ทุกฺขายปิ เวทนาย นิพฺพินฺทติ อทุกฺขมสุขายปิ เวทนาย
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สุขาปิ โข ฯ ๒-๓ ม. เอตฺถนฺตเร เวทนาติ อยํ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ
นิพฺพินฺทติ นิพฺพินฺทํ วิรชฺชติ วิราคา วิมุจฺจติ วิมุตฺตสฺมึ วิมุตฺตมิติ
ญาณํ โหติ ขีณา ชาติ วุสิตํ พฺรหฺมจริยํ กตํ กรณียํ นาปรํ
อิตฺถตฺตายาติ ปชานาติ ฯ เอวํ วิมุตฺตจิตฺโต โข อคฺคิเวสฺสน
ภิกฺขุ น เกนจิ สํวทติ น เกนจิ วิวทติ ยญฺจ โข โลเก วุตฺตํ
เตน โวหรติ อปรามสนฺติ ฯ
[๒๗๔] เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา สารีปุตฺโต ภควโต
ปิฏฺฐิโต นิสินฺโน ๑- ภควนฺตํ วีชิยมาโน ฯ อถ โข อายสฺมโต
สารีปุตฺตสฺส เอตทโหสิ เตสํ เตสํ กิร โน ภควา ธมฺมานํ
อภิญฺญา ปหานมาห เตสํ เตสํ กิร โน สุคโต ธมฺมานํ อภิญฺญา
ปฏินิสฺสคฺคมาหาติ ฯ อิติ หิทํ อายสฺมโต สารีปุตฺตสฺส ปฏิสญฺจิกฺขโต
อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุจฺจิ ฯ ทีฆนขสฺส ปริพฺพาชกสฺส
วิรชํ วีตมลํ ธมฺมจกฺขุํ อุทปาทิ ยงฺกิญฺจิ สมุทยธมฺมํ สพฺพนฺตํ
นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
[๒๗๕] อถ โข ทีฆนโข ปริพฺพาชโก ทิฏฺฐธมฺโม ปตฺตธมฺโม
วิทิตธมฺโม ปริโยคาฬฺหธมฺโม ติณฺณวิจิกิจฺโฉ วิคตกถํกโถ
เวสารชฺชปฺปตฺโต อปรปฺปจฺจโย สตฺถุ สาสเน ภควนฺตํ เอตทโวจ
อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม เสยฺยถาปิ โภ โคตม
นิกฺกุชฺชิตํ วา อุกฺกุชฺเชยฺย ปฏิจฺฉนฺนํ วา วิวเรยฺย มูฬฺหสฺส วา
มคฺคํ อาจิกฺเขยฺย อนฺธกาเร วา เตลปชฺโชตํ ธาเรยฺย จกฺขุมนฺโต
รูปานิ ทกฺขนฺตีติ เอวเมว โภตา โคตเมน อเนกปริยาเยน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ฐิโต โหติ ฯ
ธมฺโม ปกาสิโต เอสาหํ ภควนฺตํ [๑]- สรณํ คจฺฉามิ ธมฺมญฺจ
ภิกฺขุสงฺฆญฺจ อุปาสกํ มํ ภวํ โคตโม ธาเรตุ อชฺชตคฺเค
ปาณุเปตํ สรณงฺคตนฺติ ฯ
ทีฆนขสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ จตุตฺถํ ฯ
-------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. เอตฺถนฺตเร โคตมนฺติ อยํ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๒๕๔-๒๖๙.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=13&item=258&items=18
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=13&item=258&items=18&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=13&item=258&items=18
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=13&item=258&items=18
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=258
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓
https://84000.org/tipitaka/read/?index_13
https://84000.org/tipitaka/english/?index_13
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
