บาลี ข้อ 11-26 พระไตรปิฎกเล่มที่ 10

     [๑๑]   อถโข   ภควา  สายณฺหสมยํ  ปฏิสลฺลานา  วุฏฺฐิโต  เยน
กเรริมณฺฑลมาโฬ    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ปญฺญตฺเต   อาสเน
นิสีทิ   ฯ   นิสชฺช  โข  ภควา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  กาย  นุตฺถ  ภิกฺขเว
เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนา กา จ ปน โว อนฺตรากถา วิปฺปกตาติ ฯ
     {๑๑.๑}  เอวํ  วุตฺเต  เต  ภิกฺขู  ภควนฺตํ  เอตทโวจุํ อิธ ภนฺเต
อมฺหากํ   อจิรปกฺกนฺตสฺส   ภควโต   อยมนฺตรากถา   อุทปาทิ   อจฺฉริยํ
อาวุโส    อพฺภูตํ    อาวุโส    ตถาคตสฺส   มหิทฺธิกตา   มหานุภาวตา
ยตฺร   หิ   นาม   ตถาคโต   อตีเต   พุทฺเธ  ปรินิพฺพุเต  ฉินฺนปปญฺเจ
ฉินฺนวฏุเม   ปริยาทินฺนวฏฺเฏ   สพฺพทุกฺขวีติวตฺเต   ชาติโตปิ  อนุสฺสริสฺสติ
นามโตปิ    อนุสฺสริสฺสติ    โคตฺตโตปิ    อนุสฺสริสฺสติ   อายุปฺปมาณโตปิ
อนุสฺสริสฺสติ      สาวกยุคโตปิ      อนุสฺสริสฺสติ     สาวกสนฺนิปาตโตปิ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. หิทํ ฯ
อนุสฺสริสฺสติ  เอวํชจฺจา  เต  ภควนฺโต  อเหสุํ  อิติปิ  ฯเปฯ เอวํวิมุตฺตา
เต     ภควนฺโต     อเหสุํ     อิติปีติ     ฯ     กึ     นุ    โข
อาวุโส   ตถาคตสฺเสว   นุ  โข  เอสา  ธมฺมธาตุ  สุปฺปฏิวิทฺธา  ยสฺสา
ธมฺมธาตุยา    สุปฺปฏิวิทฺธตฺตา   ตถาคโต   อตีเต   พุทฺเธ   ปรินิพฺพุเต
ฉินฺนปปญฺเจ   ฉินฺนวฏุเม   ปริยาทินฺนวฏฺเฏ   สพฺพทุกฺขวีติวตฺเต  ชาติโตปิ
อนุสฺสรติ   นามโตปิ   อนุสฺสรติ   โคตฺตโตปิ  อนุสฺสรติ  อายุปฺปมาณโตปิ
อนุสฺสรติ       สาวกยุคโตปิ       อนุสฺสรติ       สาวกสนฺนิปาตโตปิ
อนุสฺสรติ   เอวํชจฺจา   เต   ภควนฺโต   อเหสุํ   อิติปิ  เอวํนามา  ฯ
เอวํโคตฺตา  ฯ  เอวํสีลา  ฯ  เอวํธมฺมา  ฯ  เอวํปญฺญา ฯ เอวํวิหารี ฯ
เอวํวิมุตฺตา    เต    ภควนฺโต    อเหสุํ    อิติปีติ   อุทาหุ   เทวตา
ตถาคตสฺส   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   เยน   ตถาคโต   อตีเต   พุทฺเธ
ปรินิพฺพุเต   ฉินฺนปปญฺเจ   ฉินฺนวฏุเม  ปริยาทินฺนวฏฺเฏ  สพฺพทุกฺขวีติวตฺเต
ชาติโตปิ     อนุสฺสรติ     นามโตปิ     ฯเปฯ     สาวกสนฺนิปาตโตปิ
อนุสฺสรติ   เอวํชจฺจา   เต  ภควนฺโต  อเหสุํ  อิติปิ  เอวํนามา  ฯเปฯ
เอวํวิมุตฺตา   เต   ภควนฺโต   อเหสุํ   อิติปีติ   อยํ  โข  โน  ภนฺเต
อนฺตรากถา วิปฺปกตา ^[๑]- อถ ภควา อนุปฺปตฺโตติ ฯ
     {๑๑.๒}  ตถาคตสฺเสเวสา  ภิกฺขเว  ธมฺมธาตุ  สุปฺปฏิวิทฺธา ยสฺสา
ธมฺมธาตุยา  สุปฺปฏิวิทฺธตฺตา  ตถาคโต อตีเต พุทฺเธ ปรินิพฺพุเต ฉินฺนปปญฺเจ
ฉินฺนวฏุเม    ปริยาทินฺนวฏฺเฏ   สพฺพทุกฺขวีติวตฺเต   ชาติโตปิ   อนุสฺสรติ
นามโตปิ   อนุสฺสรติ   โคตฺตโตปิ   อนุสฺสรติ  อายุปฺปมาณโตปิ  อนุสฺสรติ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. โหติ ฯ
สาวกยุคโตปิ    อนุสฺสรติ    สาวกสนฺนิปาตโตปิ   อนุสฺสรติ   เอวํชจฺจา
เต   ภควนฺโต   อเหสุํ   อิติปิ   เอวํนามา   ฯเปฯ  เอวํวิมุตฺตา  เต
ภควนฺโต   อเหสุํ   อิติปีติ   เทวตาปิ  ตถาคตสฺส  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ
เยน   ตถาคโต   อตีเต   พุทฺเธ   ปรินิพฺพุเต  ฉินฺนปปญฺเจ  ฉินฺนวฏุเม
ปริยาทินฺนวฏฺเฏ    สพฺพทุกฺขวีติวตฺเต    ชาติโตปิ   อนุสฺสรติ   นามโตปิ
ฯเปฯ    สาวกสนฺนิปาตโตปิ    อนุสฺสรติ   เอวํชจฺจา   เต   ภควนฺโต
อเหสุํ   อิติปิ   เอวํนามา   ฯเปฯ  เอวํวิมุตฺตา  เต  ภควนฺโต  อเหสุํ
อิติปีติ ฯ
     {๑๑.๓}   อิจฺเฉยฺยาถ   โน  ตุเมฺห  ภิกฺขเว  ภิยฺโยโส  มตฺตาย
ปุพฺเพนิวาสปฏิสํยุตฺตํ   ธมฺมึ   กถํ   โสตุนฺติ  ฯ  เอตสฺส  ภควา  กาโล
เอตสฺส  สุคต  กาโล  ยํ  ภควา  ภิยฺโยโส  มตฺตาย ปุพฺเพนิวาสปฏิสํยุตฺตํ
ธมฺมึ  กถํ  กเรยฺย  ภควโต  สุตฺวา  ภิกฺขู ธาเรสฺสนฺตีติ ฯ เตนหิ ภิกฺขเว
สุณาถ  สาธุกํ  มนสิกโรถ  ภาสิสฺสามีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข เต ภิกฺขู
ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ ภควา เอตทโวจ
     {๑๑.๔}  อิโต  โส  ภิกฺขเว เอกนวุโต ^๑- กปฺโป ยํ วิปสฺสี ภควา
อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ  โลเก  อุทปาทิ  ฯ  วิปสฺสี  ภิกฺขเว  ภควา  อรหํ
สมฺมาสมฺพุทฺโธ   ขตฺติโย   ชาติยา   อโหสิ   ขตฺติยกุเล   อุทปาทิ   ฯ
วิปสฺสี   ภิกฺขเว   ภควา   อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ  โกณฺฑญฺโญ  โคตฺเตน
อโหสิ   ฯ   วิปสฺสิสฺส   ภิกฺขเว   ภควโต   อรหโต   สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
อสีติวสฺสสหสฺสานิ   อายุปฺปมาณํ   อโหสิ   ฯ   วิปสฺสี   ภิกฺขเว  ภควา
อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ   ปาฏลิยา   มูเล   อภิสมฺพุทฺโธ   ฯ   วิปสฺสิสฺส
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. เอกนวุติกปฺเป ฯ
ภิกฺขเว    ภควโต    อรหโต    สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส    ขณฺฑติสฺสํ    นาม
สาวกยุคํ   อโหสิ   อคฺคํ   ภทฺทยุคํ   ฯ   วิปสฺสิสฺส   ภิกฺขเว  ภควโต
อรหโต    สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส    ตโย    สาวกานํ    สนฺนิปาตา   อเหสุํ
เอโก   สาวกานํ   สนฺนิปาโต   อโหสิ   อฏฺฐสฏฺฐิภิกฺขุสตสหสฺสํ   เอโก
สาวกานํ    สนฺนิปาโต    อโหสิ    ภิกฺขุสตสหสฺสํ    เอโก   สาวกานํ
สนฺนิปาโต   อโหสิ   อสีติภิกฺขุสหสฺสานิ   ฯ  วิปสฺสิสฺส  ภิกฺขเว  ภควโต
อรหโต   สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส   อิเม   ตโย   สาวกานํ  สนฺนิปาตา  อเหสุํ
สพฺเพสํเยว   ขีณาสวานํ   ฯ   วิปสฺสิสฺส   ภิกฺขเว   ภควโต   อรหโต
สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส  อโสโก  นาม  ภิกฺขุ  อุปฏฺฐาโก  อโหสิ อคฺคุปฏฺฐาโก ฯ
วิปสฺสิสฺส      ภิกฺขเว      ภควโต      อรหโต     สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
พนฺธุมา   นาม   ราชา   ปิตา   อโหสิ   พนฺธุมตี  นาม  เทวี  มาตา
อโหสิ   ชเนตฺตี   พนฺธุมสฺส   รญฺโญ   พนฺธุมตี   นาม  นครํ  ราชธานี
อโหสิ ฯ
     [๑๒]  อถโข  ภิกฺขเว  วิปสฺสี  โพธิสตฺโต  ตุสิตา  กายา จวิตฺวา
สโต สมฺปชาโน มาตุ กุจฺฉึ โอกฺกมิ ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๑๓]  ธมฺมตา  เอกา  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต  ตุสิตา  กายา
จวิตฺวา   มาตุ   กุจฺฉึ   โอกฺกมติ  ฯ  อถ  สเทวเก  โลเก  สมารเก
สพฺรหฺมเก    สสฺสมณพฺราหฺมณิยา    ปชาย   สเทวมนุสฺสาย   อปฺปมาโณ
โอฬาโร   ^๑-   โอภาโส  โลเก  ปาตุภวติ  อติกฺกมฺเมว  ^๒-  เทวานํ
เทวานุภาวํ  ฯ  ยาปิ  ตา โลกนฺตริกา อฆา อสํวุตา ^[๓]- อนฺธการติมิสา
@เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. อุฬาโร ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ^๒ ยุ. อติกฺกมฺม ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ^๓ ม.
@^๓ ม. ยุ. อนฺธการา ฯ
ยตฺถปิเม    จนฺทิมสุริยา    เอวํมหิทฺธิกา    เอวํมหานุภาวา    อาภาย
นานุโภนฺติ    ตตฺถปิ    อปฺปมาโณ    โอฬาโร    โอภาโส   ปาตุภวติ
อติกฺกมฺเมว   เทวานํ   เทวานุภาวํ   ฯ  เยปิ  ตตฺถ  สตฺตา  อุปปนฺนา
เตปิ    เตโนภาเสน    อญฺญมญฺญํ    สญฺชานนฺติ   อญฺเญปิ   กิร   โภ
สนฺติ   สตฺตา   อิธูปปนฺนาติ   ฯ  อยญฺจ  ทสสหสฺสี  โลกธาตุ  สงฺกมฺปติ
สมฺปกมฺปติ   สมฺปเวเธติ   อปฺปมาโณ   จ   โอฬาโร  โอภาโส  โลเก
ปาตุภวติ อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาวํ ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๑๔]   ธมฺมตา   เอสา  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต  มาตุ  กุจฺฉึ
โอกฺกนฺโต โหติ จตฺตาโร ^[๑]- เทวปุตฺตา จาตุทฺทิสํ ^๒- รกฺขาย อุปคจฺฉนฺติ
มา    นํ    โพธิสตฺตํ    วา    โพธิสตฺตมาตรํ   วา   มนุสฺโส   วา
อมนุสฺโส วา โกจิ ^[๓]- วิเหเฐสีติ ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๑๕]   ธมฺมตา   เอสา  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต  มาตุ  กุจฺฉึ
โอกฺกนฺโต    โหติ   ปกติยา   สีลวตี   โพธิสตฺตมาตา   โหติ   วิรตา
ปาณาติปาตา   วิรตา   อทินฺนาทานา  วิรตา  กาเมสุมิจฺฉาจารา  วิรตา
มุสาวาทา วิรตา สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺฐานา ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๑๖]   ธมฺมตา   เอสา  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต  มาตุ  กุจฺฉึ
โอกฺกนฺโต    โหติ    น   โพธิสตฺตมาตุ   ปุริเสสุ   มานสํ   อุปฺปชฺชติ
กามคุณูปสํหิตํ   อนติกฺกมนิยา   ว   ^๔-   โพธิสตฺตมาตา   โหติ  เกนจิ
ปุริเสน รตฺตจิตฺเตน ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๑๗]   ธมฺมตา   เอสา  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต  มาตุ  กุจฺฉึ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. นํ ฯ ^๒ ม. จตุทฺทิสํ ฯ ^๓ ม. ยุ. วา ฯ ^๔ ม. ยุ. จ ฯ
โอกฺกนฺโต   โหติ  ลาภินี  โพธิสตฺตมาตา  โหติ  ปญฺจนฺนํ  กามคุณานํ  ฯ
สา    ปญฺจหิ    กามคุเณหิ    สมปฺปิตา   สมงฺคิภูตา   ปริจาเรติ   ฯ
อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๑๘]   ธมฺมตา   เอสา  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต  มาตุ  กุจฺฉึ
โอกฺกนฺโต   โหติ   น   โพธิสตฺตมาตุ   โกจิเทว   อาพาโธ  อุปฺปชฺชติ
สุขินี   โพธิสตฺตมาตา   โหติ  อกิลนฺตกายา  โพธิสตฺตญฺจ  โพธิสตฺตมาตา
ติโรกุจฺฉิคตํ   ปสฺสติ   สพฺพงฺคปจฺจงฺคํ   ^๑-   อหีนินฺทฺริยํ  ฯ  เสยฺยถาปิ
ภิกฺขเว   มณิเวฬุริโย   สุโภ   ชาติมา   อฏฺฐํโส  สุปริกมฺมกโต  อจฺโฉ
วิปฺปสนฺโน     สพฺพาการสมฺปนฺโน    ตตฺรสฺส    สุตฺตํ    อาวุตํ    นีลํ
วา   ปีตํ  วา  โลหิตกํ  ^๒-  วา  โอทาตํ  วา  ปณฺฑุสุตฺตํ  วา  ตเมนํ
จกฺขุมา  ปุริโส  หตฺเถสุ  กริตฺวา  ปจฺจเวกฺเขยฺย  อยํ  โข  มณิเวฬุริโย
สุโภ     ชาติมา     อฏฺฐํโส    สุปริกมฺมกโต    อจฺโฉ    วิปฺปสนฺโน
สพฺพาการสมฺปนฺโน   ตตฺรสฺส   ^๓-   สุตฺตํ   อาวุตํ  นีลํ  วา  ปีตํ  วา
โลหิตกํ   วา   โอทาตํ   วา   ปณฺฑุสุตฺตํ  วา  เอวเมว  โข  ภิกฺขเว
ยทา   โพธิสตฺโต   มาตุ   กุจฺฉึ   โอกฺกนฺโต   โหติ  น  โพธิสตฺตมาตุ
โกจิเทว     อาพาโธ    อุปฺปชฺชติ    สุขินี    โพธิสตฺตมาตา    โหติ
อกิลนฺตกายา    โพธิสตฺตญฺจ    โพธิสตฺตมาตา    ติโรกุจฺฉิคตํ    ปสฺสติ
สพฺพงฺคปจฺจงฺคํ ^๑- อหีนินฺทฺริยํ ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๑๙] ธมฺมตา เอสา ภิกฺขเว สตฺตาหชาเต โพธิสตฺเต โพธิสตฺตมาตา
กาลํ กโรติ ตุสิตํ กายํ อุปปชฺชติ ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ยุ. สพฺพงฺคปจฺจงฺคึ ฯ ^๒ ม. ยุ. โลหิตํ ฯ ^๓ ม. ยุ. ตตฺริทํ ฯ
     [๒๐]   ธมฺมตา   เอสา   ภิกฺขเว   ยถา  อญฺญา  อิตฺถิกา  นว
วา  ทส  วา  มาเส  คพฺภํ  กุจฺฉินา  ปริหริตฺวา วิชายนฺติ น เหวํ ^[๑]-
โพธิสตฺตมาตา   วิชายติ   ฯ  ทเสว  มาสานิ  โพธิสตฺตํ  โพธิสตฺตมาตา
กุจฺฉินา ปริหริตฺวา วิชายติ ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๒๑]   ธมฺมตา  เอสา  ภิกฺขเว  ยถา  อญฺญา  อิตฺถิกา  นิสินฺนา
วา   นิปนฺนา   วา   วิชายนฺติ   น   เหวํ   โพธิสตฺตํ  โพธิสตฺตมาตา
วิชายติ   ฐิตา   จ   โพธิสตฺตํ   โพธิสตฺตมาตา  วิชายติ  ฯ  อยเมตฺถ
ธมฺมตา ฯ
     [๒๒]  ธมฺมตา  เอสา  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต  มาตุ กุจฺฉิสฺมา
นิกฺขมติ   เทวา   ปฐมํ   ปฏิคฺคณฺหนฺติ   ปจฺฉา   มนุสฺสา  ฯ  อยเมตฺถ
ธมฺมตา ฯ
     [๒๓]  ธมฺมตา  เอสา  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต  มาตุ กุจฺฉิสฺมา
นิกฺขมติ   อปฺปตฺโต   จ   ^๒-   โพธิสตฺโต   ปฐวึ  โหติ  จตฺตาโร  นํ
เทวปุตฺตา   ปฏิคฺคเหตฺวา   มาตุ   ปุรโต   ฐเปนฺติ   อตฺตมนา   เทวิ
โหหิ มเหสกฺโข เต ปุตฺโต อุปฺปนฺโนติ ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๒๔]  ธมฺมตา  เอสา  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต  มาตุ กุจฺฉิสฺมา
นิกฺขมติ  วิสโท  ^๒-  ว  นิกฺขมติ อมกฺขิโต อุทฺเทน ^๓- อมกฺขิโต เสเมฺหน
อมกฺขิโต   รุหิเรน   อมกฺขิโต   เกนจิ   อสุจินา   สุทฺโธ  วิสุทฺโธ  ฯ
เสยฺยถาปิ   ภิกฺขเว   มณิรตนํ  กาสิเก  วตฺเถ  นิกฺขิตฺตํ  เนว  มณิรตนํ
กาสิกํ   วตฺถํ   มกฺเขติ   นปิ   กาสิกํ   วตฺถํ   มณิรตนํ   มกฺเขติ  ตํ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. ว. ฯ ^๒ โป. วิสุทฺโธ ฯ ^๓ ม. ยุ. อุเทน ฯ ^๔ ม. ยุ. วิสโท ฯ
กิสฺส  เหตุ  อุภินฺนํ  สุทฺธตฺตา  เอวเมว  โข  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต
มาตุ  กุจฺฉิสฺมา  นิกฺขมติ  วิสโท  ^๑-  ว  นิกฺขมติ  อมกฺขิโต อุทฺเทน ^๒-
อมกฺขิโต   เสเมฺหน   อมกฺขิโต   รุหิเรน   อมกฺขิโต   เกนจิ  อสุจินา
สุทฺโธ วิสุทฺโธ ^๓- ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๒๕]  ธมฺมตา  เอสา  ภิกฺขเว  ยทา  โพธิสตฺโต  มาตุ กุจฺฉิสฺมา
นิกฺขมติ    เทฺว    อุทกสฺส   ธารา   อนฺตลิกฺขา   ปาตุภวนฺติ   เอกา
สีตสฺส    เอกา    อุณฺหสฺส   เยน   โพธิสตฺตสฺส   อุทกกิจฺจํ   กโรนฺติ
มาตุ จ ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
     [๒๖]   ธมฺมตา  เอสา  ภิกฺขเว  สมฺปติชาโต  โพธิสตฺโต  สเมหิ
ปาเทหิ   ปติฏฺฐหิตฺวา   อุตฺตเรนาภิมุโข   ^๔-  สตฺตปทวีติหาเรน  คจฺฉติ
เสตมฺหิ   ฉตฺเต   อนุธาริยมาเน   ^๕-   สพฺพา  จ  ทิสา  อนุวิโลเกติ
อาสภิญฺจ    วาจํ    ภาสติ    อคฺโคหมสฺมิ    โลกสฺส    เชฏฺโฐหมสฺมิ
โลกสฺส    เสฏฺโฐหมสฺมิ    โลกสฺส    อยมนฺติมา    เม   ^๖-   ชาติ
นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ อยเมตฺถ ธมฺมตา ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๑๐-๑๗. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=10&item=11&items=16 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=10&item=11&items=16&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=10&item=11&items=16 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=10&item=11&items=16 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=11 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๐ https://84000.org/tipitaka/read/?index_10 https://84000.org/tipitaka/english/?index_10