กามาทีนพ โทษแห่งกาม, ข้อเสียของกาม
ชาวปาจีน คำเรียกภิกษุชาววัชชีบุตร อีกชื่อหนึ่ง หมายถึงอยู่ด้านทิศตะวันออก, ชาวเมืองตะวันออก
ถีนะ ความหดหู่, ความท้อแท้ใจ
ถีนมิทธะ ความหดหู่และเซื่องซึม, ความที่จิตหดหู่และเคลิมเคลิ้ม, ความง่วงเหงาซึมเซา
(ข้อ ๓ ในนิวรณ์ ๕)
เนวสัญญีนาสัญญี มีสัญญาก็ไม่ใช่ ไม่มีสัญญาก็ไม่ใช่
ปาจีน ทางทิศตะวันออก, ชาวตะวันออก; ดู ชาวปาจีน
ปาจีนทิศ ทิศตะวันออก
หีนยาน ยานเลว, ยานที่ด้อย,
เป็นคำที่พวกอุตรนิกาย (พุทธศาสนาฝ่ายเหนือ) เรียกทักษิณนิกาย (พุทธศาสนาฝ่ายใต้ อย่างที่นับถือกันในไทย พม่า ลังกา เป็นต้น)
ปัจจุบันนิยมเรียกว่า เถรวาท
อาทีนพ, อาทีนวะ โทษ, ข้อเสีย, ข้อบกพร่อง, ผลร้าย
อาทีนวญาณ ดู อาทีนวานุปัสสนาญาณ
อาทีนวสัญญา การกำหนดหมายโทษแห่งร่างกาย ซึ่งมีอาพาธ คือโรคต่างๆ เป็นอันมาก
(ข้อ ๔ ในสัญญา ๑๐)
อาทีนวานุปัสสนาญาณ ญาณอันคำนึงเห็นโทษ,
ปรีชาคำนึงเห็นโทษของสังขารว่า มีข้อบกพร่อง ระคนด้วยทุกข์ เช่น เห็นสังขารปรากฏเหมือนเรือนถูกไฟไหม้
(ข้อ ๔ ในวิปัสสนาญาณ ๙)
|
