บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ | |
|
พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต) พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)
[347] อุปกิเลส หรือ จิตตอุปกิเลส 16 (ธรรมเครื่องเศร้าหมอง, สิ่งที่ทำให้จิตขุ่นมัว รับคุณธรรมได้ยาก ดุจผ้าเปรอะเปื้อนสกปรก ย้อมไม่ได้ดี mental defilements) 1. อภิชฌาวิสมโลภะ (คิดเพ่งเล็งอยากได้ โลภไม่สมควร, โลภกล้า จ้องจะเอาไม่เลือกควรไม่ควร greed and covetousness; covetousness and unrighteous greed) 2. พยาบาท (คิดร้ายเขา malevolence; illwill) 3. โกธะ (ความโกรธ anger) 4. อุปนาหะ (ความผูกโกรธ grudge; spite) 5. มักขะ (ความลบหลู่คุณท่าน, ความหลู่ความดีของผู้อื่น, การลบล้างปิดซ่อนคุณค่าความดีของผู้อื่น detraction; depreciation; denigration) 6. ปลาสะ (ความตีเสมอ, ยกตัวเทียมท่าน, เอาตัวขึ้นตั้งขวางไว้ ไม่ยอมยกให้ใครดีกว่าตน domineering; rivalry; envious rivalry) 7. อิสสา (ความริษยา envy; jealousy) 8. มัจฉริยะ (ความตระหนี่ stinginess; meanness) 9. มายา (มารยา deceit) 10. สาเถยยะ (ความโอ้อวดหลอกเขา, หลอกด้วยคำโอ้อวด hypocrisy) 11. ถัมภะ (ความหัวดื้อ, กระด้าง obstinacy; rigidity) 12. สารัมภะ (ความแข่งดี, ไม่ยอมลดละ มุ่งแต่จะเอาชนะกัน presumption; competing contention; contentiousness; contentious rivalry; vying; strife) 13. มานะ (ความถือตัว, ทะนงตน conceit) 14. อติมานะ (ความถือตัวว่ายิ่งกว่าเขา, ดูหมิ่นเขา excessive conceit; contempt) 15. มทะ (ความมัวเมา vanity) 16. ปมาทะ (ความประมาท, ละเลย, เลินเล่อ heedlessness; negligence; indolence) ข้อ 2 มีต่างออกไป คือ ในธัมมทายาทสูตร เป็น โทสะ (ความคิดประทุษ
|
พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พิมพ์ครั้งที่ ๑๒ พ.ศ. ๒๕๔๖
http://84000.org/tipitaka/dic/d_seek.php?text=อุปกิเลส
http://84000.org/tipitaka/dic/d_seek.php?text=%CD%D8%BB%A1%D4%E0%C5%CA
บันทึก ๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๗, ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๘ การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจาก พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พิมพ์ครั้งที่ ๗ พ.ศ. ๒๕๓๕, พิมพ์ครั้งที่ ๑๒ พ.ศ. ๒๕๔๖ หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]