ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลีอักษรไทย วินย.อ. (สมนฺต.๓)

หน้าที่ ๒๘๑.

ปาริวาสิกกฺขนฺธกวณฺณนา -------- {๗๕} ปาริวาสิกกฺขนฺธเก ฯ ปาริวาสิกาติ ปริวาสํ ปริวสนฺตา ฯ ตตฺถ จตุพฺพิโธ ปริวาโส อปฺปฏิจฺฉนฺนปริวาโส ปฏิจฺฉนฺนปริวาโส สุทฺธนฺตปริวาโส สโมธานปริวาโส จาติ ฯ เตสุ โย ภิกฺขเว อญฺโญปิ อญฺญติตฺถิยปุพฺโพ อิมสฺมึ ธมฺมวินเย อากงฺขติ ปพฺพชฺชํ อากงฺขติ อุปสมฺปทํ ตสฺส จตฺตาโร มาเส ปริวาโส ทาตพฺโพติ เอวํ มหาขนฺธเก วุตฺโต ติตฺถิยปริวาโส อปฺปฏิจฺฉนฺนปริวาโส นาม ฯ ตตฺถ ยํ วตฺตพฺพํ ตํ สุวุตฺตเมว ฯ อยํ ปน อิธ อนธิปฺเปโต ฯ เสสา ตโย เยน สงฺฆาทิเสสาปตฺติโย อาปนฺนา เจว โหนฺติ ปฏิจฺฉาทิตา จ ตสฺส ทาตพฺพา ฯ เตสุ ยํ วตฺตพฺพํ ตํ สมุจฺจยกฺขนฺธเก วณฺณยิสฺสาม ฯ เอเต ปน อิธ อธิปฺเปตา ฯ ตสฺมา เอเตสุ ยงฺกิญฺจิ ปริวาสํ ปริวสนฺตา ปาริวาสิกาติ เวทิตพฺพา ฯ ปกตตฺตานํ ภิกฺขูนนฺติ ฐเปตฺวา นวกตรํ ปาริวาสิกํ อวเสสานํ อนฺตมโส มูลาย ปฏิกสฺสนารหาทีนํปิ ฯ อภิวาทนํ ปจฺจุปฏฺฐานนฺติ ยํ เต อภิวาทนาทิกํ กโรนฺติ ตํ สาทิยนฺติ สมฺปฏิจฺฉนฺติ น ปฏิกฺขิปนฺตีติ อตฺโถ ฯ ตตฺถ สามีจิกมฺมนฺติ ฐเปตฺวา อภิวาทนาทีนิ อญฺญสฺส อนุจฺฉวิกสฺส วีชนวาตทานาทิโน อภิสมาจาริกสฺเสตํ อธิวจนํ ฯ อาสนาภิหารนฺติ อาสนสฺส อภิหรณํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๒.

อาสนํ คเหตฺวา อภิคมนํ ปญฺญาปนเมว ฯ เสยฺยาภิหาเรปิ เอเสว นโย ฯ ปาโททกนฺติ ปาทโธวนอุทกํ ฯ ปาทปีฐนฺติ โธตปาทฐปนกํ ฯ ปาทกถลิกนฺติ อโธตปาทฐปนกํ ปาทฆํสนํ วา ฯ อาปตฺติทุกฺกฏสฺสาติ สทฺธิวิหาริกาทีนํปิ สาทิยนฺตสฺส ทุกฺกฏเมว ฯ ตสฺมา เต เตน วตฺตพฺพา อหํ วินยกมฺมํ กโรมิ มยฺหํ วตฺตํ มา กโรถ มา มํ คามปฺปเวสนํ อาปุจฺฉถาติ ฯ สเจ สทฺธา ปพฺพชิตา กุลปุตฺตา ตุมฺเห ภนฺเต ตุมฺหากํ วินยกมฺมํ กโรถาติ วตฺวา วตฺตํ กโรนฺติเยว คามปฺปเวสนํปิ อาปุจฺฉนฺติเยว วาริตกาลโต ปฏฺฐาย อนาปตฺติ ฯ มิถุ ยถาวุฑฺฒนฺติ ปาริวาสิเกสุ อญฺญมญฺญํ โย โย วุฑฺโฒ เตน เตน นวกตรสฺส สาทิตุํ ฯ ปญฺจ ยถาวุฑฺฒนฺติ ปกตตฺเตหิปิ สทฺธึ วุฑฺฒปฏิปาฏิยา เอว ปญฺจ ตสฺมา ปาฏิโมกฺเข อุทฺทิสฺสมาเน หตฺถปาเส นิสีทิตุํ วฏฺฏติ ฯ มหาปจฺจริยํ ปน ปาลิยา อนิสีทิตฺวา ปาลึ ปหาย หตฺถปาสํ อมุญฺจนฺเตน นิสีทิตพฺพนฺติ วุตฺตํ ฯ ปาริสุทฺธิอุโปสเถ กยิรมาเน สงฺฆนวกฏฺฐาเน นิสีทิตฺวา ตตฺเถว นิสินฺเนน อตฺตโน ปาลิยา ปาริสุทฺธิอุโปสโถ กาตพฺโพ ฯ มหาปจฺจริยํ ปน ปาลิยา ปาริสุทฺธิ- อุโปสโถ กาตพฺโพติ วุตฺตํ ฯ ปวารณายปิ สงฺฆนวกฏฺฐาเน นิสีทิตฺวา ตตฺเถว นิสินฺเนน อตฺตโน ปาลิยา ปวาเรตพฺพํ สงฺเฆน คณฺฑึ ปหริตฺวา ภาชิยมานํ วสฺสิกสาฏิกํปิ อตฺตโน ปตฺตฏฺฐาเน คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ โอโณชนนฺติ วิสฺสชฺชนํ วุจฺจติ ฯ สเจ หิ ปาริวาสิกสฺส เทฺว ตีณิ อุทฺเทสภตฺตาทีนิ ปาปุณนฺติ อญฺญา ตสฺส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๓.

ปุคฺคลิกภตฺตปจฺจาสา โหติ ฯ ตานิ ปฏิปาฏิยา คเหตฺวา ภนฺเต เหฏฺฐา คาเหถ อชฺช มยฺหํ ภตฺตปจฺจาสา อตฺถิ เสฺว คณฺหิสฺสามีติ วตฺวา วิสฺสชฺเชตพฺพานิ ฯ เอวํ ตานิ ปุนทิวเสสุ คณฺหิตุํ ลพฺภติ ฯ ปุนทิวเส สพฺพปฐมํ เอตสฺส ทาตพฺพนฺติ กุรุนฺทิยํ วุตฺตํ ฯ ยทิ ปน น คณฺหติ น วิสฺสชฺเชติ ปุนทิวเส น ลพฺภติ ฯ อิทํ โอโณชนํ นาม ปาริวาสิกสฺเสว อุทฺทิสฺส อนุญฺญาตํ ฯ กสฺมา ฯ ตสฺส หิ สงฺฆนวกฏฺฐาเน นิสินฺนสฺส ภตฺตคฺเค ยาคุขชฺชกาทีนิ ปาปุณนฺติ วา น วา ตสฺมา โส ภิกฺขาจาเรน มา กิลมิตฺถาติ อิทมสฺส สงฺคหกรณตฺถํ อุทฺทิสฺส อนุญฺญาตํ ฯ ภตฺตนฺติ อาคตาคเตหิ วุฑฺฒปฏิปาฏิยา คเหตฺวา คนฺตพฺพํ วิหาเร สงฺฆสฺส จตุสาลภตฺตํ เอตํ ยถาวุฑฺฒํ ลภติ ฯ ปาลิยา ปน คนฺตุํ วา ฐาตุํ วา น ลภติ ตสฺมา ปาลิโต โอสกฺกิตฺวา หตฺถปาเส ฐิเตน หตฺถํ ปสาเรตฺวา ยถา เสโน นิปติตฺวา คณฺหติ เอวํ คณฺหิตพฺพํ ฯ อารามิกสมณุทฺเทเสหิ อาหราเปตุํ น ลภติ ฯ สเจ สยเมว อาหรนฺติ ตํ วฏฺฏติ ฯ รญฺโญ มหาเปฬภตฺเตปิ เอเสว นโย ฯ จตุสาลภตฺเต ปน สเจ โอโณชนํ กตฺตุกาโม โหติ อตฺตโน อตฺถาย อุกฺขิตฺเต ปิณฺเฑ อชฺช เม ภตฺตํ อตฺถิ เสฺว คณฺหิสฺสามีติ วตฺตพฺพํ ปุนทิวเส เทฺว ปิณฺเฑ ลภตีติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ ฯ อุทฺเทสภตฺตาทีนิปิ ปาลิโต โอสกฺกิตฺวาว คเหตพฺพานิ ฯ ยตฺถ ปน นิสีทาเปตฺวา ปริวิสนฺติ ตตฺถ สามเณรานํ เชฏฺฐเกน ภิกฺขูนํ สงฺฆนวเกน หุตฺวา นิสีทิตพฺพํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๔.

{๗๖} อิทานิ ยา อยํ สมฺมา วตฺตนา วุตฺตา ฯ ตตฺถ น อุปสมฺปาเทตพฺพนฺติ อุปชฺฌาเยน หุตฺวา น อุปสมฺปาเทตพฺพํ วตฺตํ นิกฺขิปิตฺวา ปน อุปสมฺปาเทตุํ วฏฺฏติ ฯ อาจริเยน หุตฺวา กมฺมวาจาปิ น สาเวตพฺพา อญฺญสฺมึ อสติ วตฺตํ นิกฺขิปิตฺวา สาเวตุํ วฏฺฏติ ฯ น นิสฺสโย ทาตพฺโพติ อาคนฺตุกานํ นิสฺสโย น ทาตพฺโพ เยหิปิ ปกติยาว นิสฺสโย คหิโต เต วตฺตพฺพา อหํ วินยกมฺมํ กโรมิ อสุกตฺเถรสฺส นาม สนฺติเก นิสฺสยํ คณฺหถ มยฺหํ วตฺตํ มา กโรถ มา มํ คามปฺปเวสนํ อาปุจฺฉถาติ ฯ สเจ เอวํ วุตฺเตปิ กโรนฺติเยว ฯ วาริตกาลโต ปฏฺฐาย กโรนฺเตสุปิสฺส อนาปตฺติ ฯ น สามเณโรติ อญฺโญ สามเณโร น คเหตพฺโพ อุปชฺฌํ ทตฺวา คหิตสามเณราปิ วตฺตพฺพา อหํ วินยกมฺมํ กโรมิ มยฺหํ วตฺตํ มา กโรถ มา มํ คามปฺปเวสนํ อาปุจฺฉถาติ ฯ สเจ เอวํ วุตฺเตปิ กโรนฺติเยว ฯ วาริตกาลโต ปฏฺฐาย กโรนฺเตสุปิสฺส อนาปตฺติ ฯ ภิกฺขุโนวาทก- สมฺมติ นาม อธิปจฺจฏฺฐานภูตา ปฏิกฺขิตฺตา ตสฺมา ภิกฺขุ- สงฺฆสฺส วตฺตพฺพํ ภนฺเต อหํ วินยกมฺมํ กโรมิ ภิกฺขุโนวาทกํ ชานาถาติ ฯ ปฏิพลสฺส วา ภิกฺขุโน ภาโร กาตพฺโพ ฯ อาคตา จ ภิกฺขุนิโย สงฺฆสฺส สนฺติกํ คจฺฉถ สงฺโฆ โว โอวาท- ทายกํ ชานิสฺสตีติ วา อหํ วินยกมฺมํ กโรมิ อสุกภิกฺขุสฺส นาม สนฺติกํ คจฺฉถ โส โว โอวาทํ ทสฺสตีติ วา วตฺตพฺพา ฯ สา อาปตฺตีติ สุกฺกวิสฏฺฐิยา ปริวาเส ทินฺเน ปุน สุกฺกวิสฏฺฐิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๕.

นาปชฺชิตพฺพา ฯ อญฺญา วา ตาทิสิกาติ กายสํสคฺคาทิครุกาปตฺติ ฯ ตโต วา ปาปิฏฺฐตราติ ปาราชิกาปตฺติ สตฺตสุ อาปตฺตีสุ ทุพฺภาสิตาปตฺติ ปาปิฏฺฐา ทุกฺกฏาปตฺติ ปาปิฏฺฐตรา ทุกฺกฏาปตฺติ ปาปิฏฺฐา ปาฏิเทสนียาปตฺติ ปาปิฏฺฐตรา ฯ เอวํ ปาจิตฺติย- ถุลฺลจฺจยสงฺฆาทิเสสปาราชิกาปตฺตีสุ นโย เวทิตพฺโพ ฯ ตาสํ วตฺถูสุปิ ทุพฺภาสิตวตฺถุ ปาปิฏฺฐํ ทุกฺกฏวตฺถุ ปาปิฏฺฐตรนฺติ ปุริมนเยเนว เภโท เวทิตพฺโพ ฯ ปณฺณตฺติวชฺเช สิกฺขาปเท ปน วตฺถุปิ อาปตฺติปิ ปาปิฏฺฐา ฯ โลกวชฺเช ปน อุภยํปิ ปาปิฏฺฐตรํ ฯ กมฺมนฺติ ปริวาสกมฺมวาจา วุจฺจติ ตํ กมฺมํ อกตํ ทุกฺกฏนฺติ- อาทีหิ วา กึ อิทํ กมฺมํ นาม กสิกมฺมํ โครกฺขกมฺมนฺติอาทีหิ วา วจเนหิ น ครหิตพฺพํ ฯ กมฺมิกาติ เยหิ ภิกฺขูหิ กมฺมํ กตํ เต กมฺมิกาติ วุจฺจนฺติ ฯ เต พาลาอพฺยตฺตาติอาทีหิ วจเนหิ น ครหิตพฺพา ฯ น สวจนียํ กาตพฺพนฺติ ปลิโพธนตฺถาย วา ปกฺโกสนตฺถาย วา สวจนียํ น กาตพฺพํ ปลิโพธนตฺถาย หิ กโรนฺโต อหํ อายสฺมนฺตํ อิมสฺมึ วตฺถุสฺมึ สวจนียํ กโรมิ อิมมฺหา อาวาสา เอกปทํปิ มา ปกฺกมิ ยาว น ตํ อธิกรณํ วูปสนฺตํ โหตีติ เอวํ กโรติ ปกฺโกสนตฺถาย กโรนฺโต อหํ เต สวจนียํ กโรมิ เอหิ มยา สทฺธึ วินยธรานํ สมฺมุขีภาวํ คจฺฉาหีติ เอวํ กโรติ ตทุภยํปิ น กาตพฺพํ ฯ น อนุวาโทติ วิหารเชฏฺฐกฏฺฐานํ น กาตพฺพํ ปาฏิโมกฺขุทฺเทสเกน วา ธมฺมชฺเฌสเกน วา น ภวิตพฺพํ เตรสสุ สมฺมตีสุ เอกสมฺมติวเสนปิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๖.

อิสฺสริยกมฺมํ น กาตพฺพํ ฯ น โอกาโสติ กโรตุ เม อายสฺมา โอกาสํ อหํ ตํ วตฺตุกาโมติ เอวํ ปกตตฺตสฺส โอกาโส น กาตพฺโพ วตฺถุนา วา อาปตฺติยา วา น โจเทตพฺโพ อยนฺเต โทโสติ น สาเรตพฺโพ ฯ น ภิกฺขู ภิกฺขูหิ สมฺปโยเชตพฺพนฺติ อญฺญมญฺญํ ปโยเชตฺวา กลโห น กาเรตพฺโพ ฯ ปุรโต สงฺฆตฺเถเรน หุตฺวา ปุรโต น คนฺตพฺพํ ทฺวาทสหตฺถํ อุปจารํ มุญฺจิตฺวา เอกเกน คนฺตพฺพํ ฯ นิสีทเนปิ เอเสว นโย ฯ อาสนปริยนฺโตติ ภตฺตคฺคาทีสุ สงฺฆนวกาสนปริยนฺโต นาม สฺวาสฺส ทาตพฺโพ ฯ ตตฺถ นิสีทิตพฺพํ ฯ เสยฺยปริยนฺโตติ เสยฺยานํ ปริยนฺโต สพฺพลามกํ มญฺจปีฐํ ฯ อยํ หิ วสฺสคฺเคน อตฺตโน ปตฺตฏฺฐาเน เสยฺยํ คเหตุํ น ลภติ ฯ สพฺพภิกฺขูหิ วิจินิตฺวา คหิตาวเสสา ปน มงฺกุณคูถภริตา เวตฺตวากาทิวินทฺธา ลามกเสยฺยา อสฺส ทาตพฺพา ฯ วิหารปริยนฺโตติ ยถา จ เสยฺยา เอวํ วสนํ อาวาโสปิ วา วสฺสคฺเคน อตฺตโน ปตฺตฏฺฐาเน ตสฺส น วฏฺฏติ ฯ สพฺพภิกฺขูหิ วิจินิตฺวา คหิตาวเสสา ปน รโชหตภูมิชตุกมูสิกภริตา ปณฺณสาลา อสฺส ทาตพฺพา ฯ สเจ ปกตตฺตา สพฺเพ รุกฺขมูลิกา อพฺโภกาสิกา วา โหนฺติ ฉนฺนํ น อุเปนฺติ ฯ สพฺเพปิ เอเตหิ วิสฺสฏฺฐาวาสา นาม โหนฺติ ฯ เตสุ ยํ อิจฺฉติ ตํ ลภติ ฯ วสฺสูปนายิกทิวเส ปน ปจฺจยํ เอกปสฺเส ฐตฺวา วสฺสคฺเคน คณฺหิตุํ ลภติ เสนาสนํ ปน น ลภติ ฯ นิวทฺธวสฺสาวาสิกํ เสนาสนํ คณฺหิตุกาเมน วตฺตํ นิกฺขิปิตฺวา คเหตพฺพํ ฯ เตน จ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๗.

โส สาทิตพฺโพติ ยํ อสฺส อาสนาทิปริยนฺตํ ภิกฺขู เทนฺติ โส เอว สาทิตพฺโพ ฯ ปุเรสมเณน วา ปจฺฉาสมเณน วาติ ญาติปวาริตฏฺ- ฐาเน เอตฺตเก ภิกฺขู คเหตฺวา อาคจฺฉถาติ นิมนฺติเตน ภนฺเต อสุกํ นาม กุลํ ภิกฺขู นิมนฺเตติ เอถ ตตฺถ คจฺฉามาติ เอวํ สํวิธาย ภิกฺขู ปุเรสมเณน วา ปจฺฉาสมเณน วา กตฺวา น คนฺตพฺพํ ฯ ภนฺเต อสุกสฺมึ นาม คาเม มนุสฺสา ภิกฺขูนํ อาคมนํ อิจฺฉนฺติ สาธุ วต สเจ เตสํ สงฺคหํ กเรยฺยาถาติ เอวญฺจ ปน ปริยาเยน กเถตุํ วฏฺฏติ ฯ น อารญฺญิกงฺคนฺติ อาคตาคตานํ อาโรเจตุํ หรายมาเนน อารญฺญิกธุตงฺคํ น สมาทาตพฺพํ ฯ เยนปิ ปกติยา สมาทินฺนํ เตน ทุติยํ ภิกฺขุํ คเหตฺวา อรญฺเญ อรุณํ อุฏฺฐาเปตพฺพํ น จ เอกเกน คนฺตพฺพํ ตถา ภตฺตคฺคาทีสุ อาสน- ปริยนฺเต นิสชฺชาย หรายมาเนน ปิณฺฑปาติกธุตงฺคํปิ น สมาทาตพฺพํ ฯ โย ปน ปกติยา ปิณฺฑปาติโก ตสฺส ปฏิเสโธ นตฺถิ ฯ น จ ตปฺปจฺจยาติ นิหตภตฺโต หุตฺวา วิหาเรเยว นิสีทิตฺวา ภุญฺชนฺโต รตฺติโย คณิสฺสามีติ คจฺฉโต คาเม ภิกฺขู ทิสฺวา อนาโรเจนฺตสฺส รตฺติจฺเฉโท สิยาติ อิมินา การเณน ปิณฺฑปาโต น นีหราเปตพฺโพ ฯ มา มํ ชานึสูติ มา มํ เอกภิกฺขุปิ ชานาตูติ อิมินา อชฺฌาสเยน วิหาเร สามเณเรหิ ปจาเปตฺวา ภุญฺชิตุํปิ น ลภติ ฯ คามํ ปิณฺฑาย ปวิสิตพฺพเมว ฯ คิลานสฺส ปน นวกมฺมอาจริยุปชฺฌายกิจฺจาทีสุ ปสุตสฺส วา วิหาเรเยว อจฺฉิตุํ วฏฺฏติ สเจ คาเม อเนกสตา ภิกฺขู วิจรนฺติ น สกฺกา โหติ อาโรเจตุํ คามกาวาสํ คนฺตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๘.

สภาคฏฺฐาเน วสิตุํ วฏฺฏติ ฯ อาคนฺตุเกนาปิ กิญฺจิ วิหารํ อาคเตน ตตฺถ ภิกฺขูนํ อาโรเจตพฺพํ ฯ สเจ สพฺเพ เอกฏฺฐาเน ฐิเต ปสฺสติ เอกฏฺฐาเน ฐิเตเนว อาโรเจตพฺพํ ฯ อถ รุกฺขมูลาทีสุ วิสุํ วิสุํ ฐิตา โหนฺติ ฯ ตตฺถ ตตฺถ คนฺตฺวา อาโรเจตพฺพํ ฯ สญฺจิจฺจ อนาโรเจนฺตสฺส รตฺติจฺเฉโท จ โหติ วตฺตเภเท จ ทุกฺกฏํ ฯ อถ วิจินนฺโต เอกจฺเจ น ปสฺสติ รตฺติจฺเฉโทว โหติ น วตฺตเกเท ทุกฺกฏํ ฯ อาคนฺตุกสฺสาติ อตฺตโน วสนวิหารํ อาคตสฺสาปิ เอกสฺส วา พหุนฺนํ วา วุตฺตนเยเนว อาโรเจตพฺพํ ฯ รตฺติจฺเฉทวตฺตเภทาปิ เจตฺถ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพา ฯ สเจ อาคนฺตุกา มุหุตฺตํ วิสฺสมิตฺวา วา อวิสฺสมิตฺวา วา เอวํ วิหารมชฺเฌ น คจฺฉนฺติ เตสํปิ อาโรเจตพฺพํ ฯ สเจ ตสฺส อชานนฺตสฺเสว คจฺฉนฺติ อยํ จ ปน คตกาเล ชานาติ ฯ คนฺตฺวา อาโรเจตพฺพํ ฯ สมฺปาปุณิตุํ อสกฺโกนฺตสฺส รตฺติจฺเฉโทว โหติ น วตฺตเภเท ทุกฺกฏํ ฯ เยปิ อนฺโตวิหารํ อปวิสิตฺวา อุปจารสีมํ โอกฺกมิตฺวา คจฺฉนฺติ อยญฺจ เนสํ ฉตฺตสทฺทํ วา อุกาสิตสทฺทํ วา ขิปิตสทฺทํ วา สุตฺวา อาคนฺตุกภาวํ ชานาติ ฯ คนฺตฺวา อาโรเจตพฺพํ คตกาเล ชานนฺเตนปิ อนุพนฺธิตฺวา อาโรเจตพฺพเมว ฯ สมฺปาปุณิตุํ อสกฺโกนฺตสฺส รตฺติจฺ- เฉโทว โหติ น วตฺตเภเท ทุกฺกฏํ ฯ โยปิ รตฺตึ อาคนฺตฺวา รตฺตึเยว คจฺฉติ โสปิสฺส รตฺติจฺเฉทํ กโรติ ฯ อญฺญาตตฺตา ปน วตฺตเภเท ทุกฺกฏํ นตฺถิ ฯ สเจ อชานิตฺวาว อพฺภานํ กโรติ อกตเมว โหตีติ กุรุนฺทิยํ วุตฺตํ ฯ ตสฺมา อธิกา รตฺติโย คเณตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๙.

กาตพฺพํ ฯ อยํ อปณฺณกปฏิปทา ฯ นทีอาทีสุ นาวาย คจฺฉนฺตํปิ ปรตีเร ฐิตํปิ อากาเส คจฺฉนฺตํปิ ปพฺพตถลอรญฺญาทีสุ ทูเร ฐิตํปิ ภิกฺขุํ ทิสฺวา สเจ ภิกฺขูติ ววตฺถานํ อตฺถิ นาวาทีหิ คนฺตฺวา มหาสทฺทํ กตฺวา วา เวเคน อนุพนฺธิตฺวา วา อาโรเจตพฺพํ ฯ อนาโรเจนฺตสฺส รตฺติจฺเฉโท เจว วตฺตเภเท จ ทุกฺกฏํ โหติ ฯ สเจ วายมนฺโตปิ สมฺปาปุณิตุํ วา สาเวตุํ วา น สกฺโกติ รตฺติจฺเฉโทว โหติ น วตฺตเภเท ทุกฺกฏํ ฯ สงฺฆเสนาภยตฺเถโร ปน วิสยาวิสยวเสน กเถติ วิสเย กิร อนาโรเจนฺตสฺส รตฺติจฺเฉโท เจว วตฺตเภเท ทุกฺกฏญฺจ โหติ อวิสเย ปน อุภยํปิ นตฺถีติ ฯ กรวิกติสฺสตฺเถโร ปน สมโณ อยนฺติ ววตฺถานํเยว ปมาณํ สเจปิ อวิสโย โหติ วตฺตเภเท ทุกฺกฏเมว นตฺถิ รตฺติจฺเฉโท ปน โหติเยวาติ อาห ฯ อุโปสเถติ อุโปสถํ สมฺปาปุณิสฺสามาติ อาคนฺตุกา หิ ภิกฺขู อาคจฺฉนฺติ อิทฺธิยา คนฺตฺวาปิ อุโปสถภาวํ ญตฺวา โอตริตฺวา อุโปสถกมฺมํ กโรนฺติ ฯ ตสฺมา อาคนฺตุก- โสธนตฺถํ อุโปสถทิวเส อาโรเจตพฺพํ ฯ ปวารณายปิ เอเสว นโย ฯ คิลาโนติ คนฺตุํ อสมตฺโถ ฯ ทูเตนาติ เอตฺถาปิ อนุปสมฺปนฺนํ เปเสตุํ น วฏฺฏติ ภิกฺขุํ เปเสตฺวา อาโรจาเปตพฺพํ ฯ อภิกฺขุโก อาวาโสติ สุญฺโญ วิหาโร ยตฺถ เอโกปิ ภิกฺขุ นตฺถิ ตตฺถ วาสตฺถาย น คนฺตพฺพํ ฯ น หิ ตตฺถ วุตฺถรตฺติโย คณนูปคา โหนฺติ ฯ ปกตตฺเตน ปน สทฺธึ วฏฺฏติ ฯ ทสวิธนฺตราเย ปน สเจปิ รตฺติโย คณนูปคา น โหนฺติ อนฺตรายโต ปริมุจฺจนตฺถาย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๐.

คนฺตพฺพเมว ฯ เตน วุตฺตํ อญฺญตฺร อนฺตรายาติ ฯ นานาสํวาสเกหิ สทฺธึ วินยกมฺมํ กาตุํ น วฏฺฏติ ฯ เตสํ อนาโรจเนปิ รตฺติจฺเฉโท นตฺถิ อภิกฺขุกาวาสสทิสเมว โหติ ฯ เตน วุตฺตํ ยตฺถสฺสุ ภิกฺขู นานาสํวาสกาติ ฯ เสสํ อุโปสถกฺขนฺธเก วุตฺตนยเมว ฯ {๘๑} เอกจฺฉนฺเน อาวาเสติอาทีสุ อาวาโส นาม วสนตฺถาย กตํ เสนาสนํ ฯ อนาวาโส นาม เจติยฆรํ โพธิฆรํ สมฺมชฺชนีอฏฺฏโก ทารุอฏฺฏโก ปานียมาโฬ วจฺจกุฏี ทฺวารโกฏฺฐโกติเอวมาทิ ฯ ตติยปเทน ตทุภยํ คหิตํ ฯ เอเตสุ ยตฺถ กตฺถจิ เอกจฺฉนฺเน ฉทนโต อุทกปตนฏฺฐานปริจฺฉินฺเน โอกาเส อุกฺขิตฺตโก วสิตุํ น ลภติ ปาริวาสิโก ปน อนฺโตอาวาเสเยว น ลภตีติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ ฯ มหาอฏฺฐกถายํ ปน อวิเสเสน อุทกปาเตน วาริตนฺติ วุตฺตํ ฯ กุรุนฺทิยํ เอเตสุ ปญฺจวณฺณฉทนพทฺธฏฺฐาเนสุ ปาริวาสิกสฺส จ อุกฺขิตฺตกสฺส จ ปกตตฺเตน สทฺธึ วสนํ อุทกปาเตน วาริตนฺติ วุตฺตํ ฯ ตสฺมา นานูปจาเรปิ เอกจฺฉนฺเน น วฏฺฏติ ฯ สเจ ปเนตฺถ ตทหุปสมฺปนฺเนปิ ปกตตฺเต ปฐมํ ปวิสิตฺวา นิปนฺเน สฏฺฐีวสฺโสปิ ปาริวาสิโก ปจฺฉา ปวิสิตฺวา ชานนฺโต นิปชฺชติ รตฺติจฺเฉโท เจว วตฺตเภเท ทุกฺกฏญฺจ ฯ อชานนฺตสฺส รตฺติจฺเฉโทว น วตฺตเภเท ทุกฺกฏํ ฯ สเจ ปน ตสฺมึ ปฐมํ นิปนฺเน ปจฺฉา ปกตตฺโต ปวิสิตฺวา นิปชฺชติ ปาริวาสิโก จ ชานาติ รตฺติจฺเฉโท เจว วตฺตเภเท จ ทุกฺกฏํ ฯ โน เจ ชานาติ รตฺติจฺเฉโทว น วตฺตเภเท ทุกฺกฏํ ฯ วุฏฺฐาตพฺพํ นิมนฺเตตพฺโพติ ตทหุปสมฺปนฺนํปิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๑.

ทิสฺวา วุฏฺฐาตพฺพเมว วุฏฺฐาย จ อหํ อิมินา สุขนิสินฺโน วุฏฺฐาปิโตติ ปรมฺมุเขน น คนฺตพฺพํ อิทํ อาจริย อาสนํ เอตฺถ นิสีทถาติ เอวํ นิมนฺเตตพฺโพเยว ฯ นวเกน ปน มหาเถรํ โอพทฺธํ กโรมีติ ปาริวาสิกตฺเถรสฺส สนฺติกํ น คนฺตพฺพํ ฯ เอกาสเนติ สมานวสฺสิกาสเน มญฺเจ วา ปีเฐ วา ฯ น ฉมายํ นิสินฺเนติ ปกตตฺเต ภูมิยํ นิสินฺเน อิตเรน อนฺตมโส ติณสนฺถเรปิ อุจฺจตเร วาลิกถเลปิ วา น นิสีทิตพฺพํ ฯ ทฺวาทสหตฺถํ ปน อุปจารํ มุญฺจิตฺวา นิสีทิตุํ วฏฺฏติ ฯ น เอกจงฺกเมติ สหาเยน วิย สทฺธึ เอกสฺมึ จงฺกเม น จงฺกมิตพฺพํ ฯ ฉมายํ จงฺกมตีติ ฉมายํ จงฺกมนฺเต ฯ อยเมว วา ปาโฐ ฯ อยํ ปเนตฺถ อตฺโถ ฯ อกตปริจฺเฉทาย ภูมิยา จงฺกมนฺเต ปริจฺเฉทํ กตฺวา วาลิกํ อากิริตฺวา อาลมฺพนํ โยเชตฺวา กตจงฺกเม นีเจปิ น จงฺกมิตพฺพํ ฯ โก ปน วาโท อิฏฺฐกจเยน สมฺปนฺเน เวทิกปริกฺขิตฺเตปิ ฯ สเจ ปน ปาการปริกฺขิตฺโต โหติ ทฺวารโกฏฺฐกยุตฺโต ปพฺพตนฺตรวนนฺตร- คุมฺพนฺตเรสุ วา สุปฏิจฺฉนฺโน ตาทิเส จงฺกเม จงฺกมิตุํ วฏฺฏติ ฯ อปฺปฏิจฺฉนฺเนปิ อุปจารํ มุญฺจิตฺวา วฏฺฏติ ฯ วุฑฺฒตเรนาติ เอตฺถ สเจ วุฑฺฒตเร ปาริวาสิเก ปฐมํ นิปนฺเน อิตโร ชานนฺโต ปจฺฉา นิปชฺชติ รตฺติจฺเฉโท จสฺส โหติ วตฺตเภเท จ ทุกฺกฏํ ฯ วุฑฺฒตรสฺส ปน รตฺติจฺเฉโทว น วตฺตเภเท ทุกฺกฏํ ฯ อชานิตฺวา นิปชฺชติ ทฺวินฺนํปิ วตฺตเภโท นตฺถิ รตฺติจฺเฉโท ปน โหติ ฯ อถ นวเก ปาริวาสิเก ปฐมํ นิปนฺเน วุฑฺฒตโร นิปชฺชติ นวโก จ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๒.

ชานาติ รตฺติ จสฺส ฉิชฺชติ วตฺตเภเท จ ทุกฺกฏํ โหติ วุฑฺฒตรสฺส รตฺติจฺเฉโทว น วตฺตเภโท ฯ โน เจ ชานาติ ทฺวินฺนํปิ วตฺตเภโท นตฺถิ รตฺติจฺเฉโท ปน โหติ ฯ สเจ เทฺวปิ อปจฺฉา อปุริมํ นิปชฺชนฺติ วุฑฺฒตรสฺส รตฺติจฺเฉโทว อิตรสฺส วตฺตเภโทปีติ กุรุนฺทิยํ วุตฺตํ ฯ เทฺว ปาริวาสิกา สมวสฺสา เอโก ปฐมํ นิปนฺโน เอโก ชานนฺโตว ปจฺฉา นิปชฺชติ รตฺติ จ ฉิชฺชติ วตฺตเภเท จ ทุกฺกฏํ ฯ ปฐมํ นิปนฺนสฺส รตฺติจฺเฉโทว น วตฺตเภโท ฯ สเจ ปจฺฉา นิปชฺชนฺโตปิ น ชานาติ ทฺวินฺนํปิ วตฺตเภโท นตฺถิ รตฺติจฺเฉโท ปน โหติ ฯ สเจ เทฺวปิ อปจฺฉา อปุริมํ นิปชฺชนฺติ ทฺวินฺนํ รตฺติจฺเฉโทเยว น วตฺตเภโท ฯ สเจ หิ เทฺว ปาริวาสิกา เอกโต วเสยฺยุํ เต อญฺญมญฺญสฺส อชฺฌาจารํ ญตฺวา อคารวา วิปฺปฏิสาริโน วา หุตฺวา ปาปิฏฺฐตรํ วา อาปตฺตึ อาปชฺเชยฺยุํ วิพฺภเมยฺยุํ วา ตสฺมา เนสํ สหเสยฺยา สพฺพปฺปกาเรน ปฏิกฺขิตฺตาติ ฯ เสสํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ ฯ มูลายปฏิกสฺสนารหาทโย เจตฺถ ปาริวาสิกาทีนํ ปกตตฺตฏฺฐาเน ฐิตาติ เวทิตพฺพา ฯ ปาริวาสิกจตุตฺโถ เจ ภิกฺขเว ปริวาสนฺติ เอตฺถ ปาริวาสิกํ จตุตฺถํ กตฺวา อญฺญมญฺญสฺส ปริวาสทานาทีนิ กาตุํ น วฏฺฏติเยว ฯ เอเตเสฺววายํ คณปูรโก น โหติ เสสสงฺฆกมฺเมสุ โหติ ฯ คเณ ปน อปฺปโหนฺเต วตฺตํ นิกฺขิปาเปตฺวา คณปูรโก กาตพฺโพติ ฯ ปาริวาสิกวตฺตกถา นิฏฺฐิตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๓.

{๘๓} อิมมฺปน วตฺตกถํ สุตฺวา วินยธรอุปาลิตฺเถรสฺส รโหคตสฺส เอวมฺปริวิตกฺโก อุทปาทิ ภควตา พหุํ ปาริวาสิกวตฺตํ ปญฺญตฺตํ กตีหิ นุโข เอตฺถ การเณหิ รตฺติจฺเฉโท โหตีติ ฯ โส ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ เอตมตฺถํ ปุจฺฉิ ฯ ภควาปิสฺส พฺยากาสิ ฯ เตน วุตฺตํ อถโข อายสฺมา อุปาลิ ฯเปฯ รตฺติจฺเฉทาติ ฯ ตตฺถ สหวาโสติ ยฺวายํ ปกตตฺเตน ภิกฺขุนา สทฺธึ เอกจฺฉนฺเนติ- อาทินา นเยน วุตฺโต เอกโต วาโส ฯ วิปฺปวาโสติ เอกกสฺเสว วาโส ฯ อนาโรจนาติ อาคนฺตุกาทีนํ อนาโรจนา ฯ เอเตสุ ตีสุ เอเกเกน การเณน รตฺติจฺเฉโท โหติ ฯ {๘๔} น สกฺโกนฺตีติ สงฺฆสฺส มหนฺตตาย ตตฺร ตตฺร คนฺตฺวา สพฺเพสํ อาโรเจตุํ อสกฺโกนฺตา โสเธตุํ น สกฺโกนฺติ ฯ ปริวาสํ นิกฺขิปามิ วตฺตํ นิกฺขิปามีติ อิเมสุ ทฺวีสุ ปเทสุ เอเกเกนาปิ นิกฺขิตฺโต โหติ ปริวาโส ทฺวีหิปิ สุนิกฺขิตฺโตเยว ฯ สมาทาเนปิ เอเสว นโย ฯ เอวํ วตฺตํ สมาทิยิตฺวา ปริวุฏฺฐปริวาสสฺส มานตฺตํ คณฺหโต ปุน สมาทาน- วตฺตกิจฺจํ นตฺถิ ฯ สมาทินฺนวตฺโตเยว หิ เอส ตสฺมาสฺส ฉารตฺตํ มานตฺตํ ทาตพฺพํ ฯ จิณฺณมานตฺโตว อพฺเภตพฺโพ ฯ เอวํ อนาปตฺติโก หุตฺวา สุทฺธนฺเต ปติฏฺฐิโต ติสฺโส สิกฺขา ปูเรตฺวา ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสตีติ ฯ ปริวาสกถา นิฏฺฐิตา ฯ {๘๖} มูลายปฏิกสฺสนารหา ภิกฺขู สาทิยนฺติ ปกตตฺตานนฺติ ฐเปตฺวา นวกตรํ มูลายปฏิกสฺสนารหํ อวเสสานํ อนฺตมโส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๔.

ปาริวาสิกาทีนํปิ ฯ อิเมสญฺหิ ปาริวาสิกมูลายปฏิกสฺสนารหมานตฺตารห- มานตฺตจาริกอพฺภานารหานํ ปญฺจนฺนํ ฐเปตฺวา อตฺตโน อตฺตโน นวกตรํ เสสา สพฺเพ ปกตตฺตา เอว ฯ กสฺมา ฯ มิถุ ยถาวุฑฺฒํ อภิวาทนาทีนํ อนุญฺญาตตฺตา ฯ เตน วุตฺตํ อวเสสานํ อนฺตมโส ปาริวาสิกาทีนํปีติ ฯ มูลายปฏิกสฺสนารหาทีนํ ลกฺขณมฺปน เตสํ ปรโต อาวิภวิสฺสติ ฯ เสสเมตฺถ อิโต ปเรสุปิ มานตฺตารหาทิวตฺเตสุ จ ปาริวาสิกวตฺเตสุ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ ฯ {๘๗} มูลายปฏิกสฺสนารห- จตุตฺโถ เจติอาทีสุปิ ฯ ยเถว ปาริวาสิโก เอวํ เอเตปิ เอเตสุ วินยกมฺเมสุ น คณปูรกา โหนฺติ ฯ เสสสงฺฆกมฺเมสุ โหนฺติ ฯ {๙๐} มานตฺตจาริกสฺส วตฺเตสุ เทวสิกํ อาโรเจตพฺพนฺติ วิเสโส ฯ {๙๒} รตฺติจฺเฉเทสุ อูเน คเณติ เอตฺถ คโณติ จตฺตาโร วา อติเรกา วา ฯ ตสฺมา สเจปิ ตีหิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ วสติ รตฺติจฺเฉโท โหติเยว ฯ มานตฺตนิกฺเขปสมาทาเนสุ วุตฺตสทิโสว วินิจฺฉโย ฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ ฯ ปาริวาสิกกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ -------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๒๘๑-๒๙๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=3&A=5760&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=5760&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=6&i=320              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=6&A=3597              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=6&A=2601              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=6&A=2601              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_6

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]