ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย
อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลีอักษรไทย อุ.อ. (ปรมตฺถที.)

หน้าที่ ๒๐๐.

๕. มหาโมคฺคลฺลานสุตฺตวณฺณนา [๒๕] ปญฺจเม กายคตาย สติยาติ กายานุปสฺสนาวเสน กาเย คตาย กายารมฺมณาย สติยา, อิตฺถมฺภูตลกฺขเณ อิทํ กรณวจนํ. อชฺฌตฺตนฺติ อิธ อชฺฌตฺตํ นาม นิยกชฺฌตฺตํ, ตสฺมา อตฺตนิ อตฺตสนฺตาเนติ อตฺโถ, อถ วา ยสฺมา กมฺมฏฺานภูโต เกสาทิโก ทฺวตฺตึสโกฏฺาสสมุทาโย อิธ กาโยติ อธิปฺเปโต, ตสฺมา อชฺฌตฺตนฺติ ปทสฺส โคจรชฺฌตฺตนฺติ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. สูปฏฺิตายาติ นิยกชฺฌตฺตภูเต โคจรชฺฌตฺตภูเต วา กาเย สุฏฺุ อุปฏฺิตาย. กา ปนายํ สติ, ยา "อชฺฌตฺตํ สูปฏฺิตา"ติ วุตฺตา? ยฺวายํ ภควตา "อตฺถิ อิมสฺมึ กาเย เกสา โลมา"ติอาทินา ๑- อชฺฌตฺตเกสาทิโก ทฺวตฺตึสากาโร กาโย วุตฺโต, ตตฺถ ยา ปฏิกูลมนสิการํ ปวตฺเตนฺตสฺส อุปจารปฺปนาวเสน กาเย อุปฏฺิตา สติ, สา "กายคตาสตี"ติ วุจฺจติ. ยถา จายํ, เอวํ อานาปานจตุอิริยาปถสติสมฺปชญฺานํ วเสน อุทฺธุมาตกวินีลกาทิวเสน จ มนสิการํ ปวตฺเตนฺตสฺส ยถารหํ อุปจารปฺปนาวเสน กาเย อุปฏฺิตา สติ "กายคตาสตี"ติ วุจฺจติ. อิธ ปน อชฺฌตฺตํ กายคตา สติ ปวีอาทิกา จตสฺโส ธาตุโย สสมฺภารสงฺเขปาทีสุ จตูสุ เยน เกนจิ เอเกนากาเรน ววตฺถเปตฺวา เตสํ อนิจฺจาทิลกฺขณสลฺลกฺขณวเสน อุปฏฺิตา วิปสฺสนาสมฺปยุตฺตา สติ "กายคตา สตี"ติ อธิปฺเปตา. เถโร ปน ตถา วิปสฺสิตฺวา อตฺตโน ผลสมาปตฺติเมว สมาปชฺชิตฺวา นิสีทิ. อิธาปิ คาถาย เอวํ อิมสฺส อตฺถสฺส วิญฺาตพฺพตา "น จายํ นิสชฺชา"ติอาทินา วุตฺตนยานุสาเรน โยเชตพฺพา. เอตมตฺถนฺติ เอตํ เถรสฺส จตุธาตุววตฺถานมุเขน กายานุปสฺสนาสติปฏฺาเนน วิปสฺสนํ โอคาเหตฺวา ผลสมาปตฺติสมาปชฺชนสงฺขาตํ อตฺถํ วิทิตฺวา. อิมํ อุทานนฺติ อิมํ สติปฏฺานภาวนาย นิพฺพานาธิคมทีปกํ อุทานํ อุทาเนสิ. @เชิงอรรถ: ที.มหา. ๑๐/๓๗๗/๒๕๐-๑, ม.มู. ๑๒/๑๑๐/๗๙, ขุ.ขุ. ๒๕/๓/๒

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๑.

ตตฺถ สติ กายคตา อุปฏฺิตาติ ปุพฺเพ วุตฺตลกฺขณา สติ สทฺธาปุพฺพงฺคมานํ สมาธิวีริยปญฺานํ ยถาสกํ กิจฺจนิปฺผาทเนน สหายภาวํ อาปนฺนตฺตา ปหีนปฏิปกฺขา ตโต เอว ติกฺขวิสทภูตา จ ยถาวุตฺตกายสํวรณวเสน จ อวิปรีตสภาวํ สลฺลกฺเขนฺตี อุปคนฺตฺวา ิตา โหติ, เอเตน กายสงฺขาตานํ จตุนฺนํ ธาตูนํ ตนฺนิสฺสิตานญฺจ อุปาทารูปานํ สลฺลกฺขณวเสน ปจฺจเย ววตฺถเปตฺวา ตโต ปรํ เตสํ อนิจฺจาทิลกฺขณสลฺลกฺขณวเสน จ ปวตฺตํ าณปรมฺปราคตํ สตึ ทสฺเสติ, สติสีเสน วา ตํสมฺปยุตฺตํ ปริญฺาตฺตยปริยาปนฺนาณปรมฺปรเมว ทสฺเสติ. ฉสุ ผสฺสายตเนสุ สํวุโตติ ยถาวุตฺตาย กาเย อุปฏฺิตสฺสติตาย สมนฺนาคโต จกฺขฺวาทีสุ ผสฺสสฺส การณภูเตสุ ฉสุ ทฺวาเรสุ กายานุปสฺสนาย อภาวิตาย อุปฺปชฺชนารหานํ อภิชฺฌาทีนํ ๑- ตสฺสา ภาวิตตฺตา าณปฺปวตฺตึ ปฏิเวเธนฺโต ๒- เต ปิทหนฺโต "ตตฺถ สํวุโต"ติ วุจฺจติ, เอเตน าณสํวรํ ทสฺเสติ. สตฺตํ ภิกฺขุ สมาหิโตติ โส ภิกฺขุ เอวํ อุปฏฺิตสฺสติ สพฺพตฺถ จ สํวุโต ปุถุตฺตารมฺมเณ จิตฺตํ อวิสฺสชฺเชตฺวา อนิจฺจาทิวเสน สมฺมสนฺโต วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา าเณ ติกฺเข สูเร วหนฺเต วิปสฺสนาสมาธินา ตาว สตตํ นิรนฺตรํ สมาหิโต อนุโลมาณานนฺตรํ โคตฺรภุาโณทยโต ปฏฺาย. ชญฺา นิพฺพานมตฺตโนติ อญฺเสํ ปุถุชฺชนานํ สุปินนฺเตปิ อโคจรภาวโต อริยานํ ปน ตสฺส ตสฺเสว อาเวณิกตฺตา อตฺตสทิสตฺตา จ "อตฺตา"ติ ลทฺธโวหารสฺส มคฺคผลาณสฺส สาติสยวิสยภาวโต ๓- เอกนฺตสุขาวหํ นิพฺพานํ อสงฺขตธาตุ "อตฺตโน"ติ วุตฺตํ, ตํ นิพฺพานํ ชญฺา ชาเนยฺย, มคฺคผลาเณหิ ปฏิวิชฺเฌยฺย, สจฺฉิกเรยฺยาติ อตฺโถ. เอเตน อริยานํ นิพฺพาเน อธิมุตฺตตํ ๔- @เชิงอรรถ: ม. อวิชฺชาทีนํ สี. ปฏิเสเธนฺโต @ สี. สาติยภาวโต สี. วิมุตฺตตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๒.

ทสฺเสติ. อริยา หิ อธิจิตฺตปฺปวตฺติกาเลปิ เอกนฺเตเนว นิพฺพาเน นินฺนโปณปพฺภารภาเวน วิหรนฺติ. เอตฺถ จ ยสฺส สติ กายคตา อุปฏฺิตา, โส ภิกฺขุ ฉสุ ผสฺสายตเนสุ สํวุโต ตโต เอว สตตํ สมาหิโต อตฺตปจฺจกฺขกรเณน นิพฺพานํ อตฺตโน ชาเนยฺยาติ เอวํ คาถาปทานํ สมฺพนฺโธ เวทิตพฺโพ. เอวํ กายานุปสฺสนาสติปฏฺานมุเขน ยาว อรหตฺตา เอกสฺส ๑- ภิกฺขุโน นิยฺยานมคฺคํ ทสฺเสติ ธมฺมราชา. อปโร นโย:- สติ กายคตา อุปฏฺิตาติ เอเตน กายานุปสฺสนาสติปฏฺานํ ทสฺเสติ. ฉสุ ผสฺสายตเนสุ สํวุโตติ ผสฺโส อายตนํ การณํ เอเตสนฺติ ผสฺสายตนานิ, เตสุ ผสฺสายตเนสุ. ผสฺสเหตุเกสุ ผสฺสปจฺจยา นิพฺพตฺเตสุ ฉสุ จกฺขุสมฺผสฺสชาทิเวทยิเตสุ ตณฺหาทีนํ อปฺปวตฺติยา สํวุโต, เอเตน เวทนานุปสฺสนาสติปฏฺานํ ทสฺเสติ. สตตํ ภิกฺขุ สมาหิโตติ สตตํ นิจฺจกาลํ นิรนฺตรํ วิกฺเขปาภาวโต สมาหิโต ภิกฺขุ. โส จายํ อวิกฺเขโป สพฺพโส สติปฏฺานภาวนาย มตฺถกปฺปตฺตาย โหติ. สมฺมสนฺโต หิ อตีตาทิเภทภินฺเนสุ ปญฺจุปาทานกฺขนฺเธสุ อนวเสสโตว ปริคฺคเหตฺวา สมฺมสตีติ. เอเตน เสสสติปฏฺาเน ทสฺเสติ. ชญฺา นิพฺพานมตฺตโนติ เอวํ จตุสติปฏฺานภาวนํ มตฺถกํ ปาปตฺวา ิโต ภินฺนกิเลโส ภิกฺขุ อตฺตโน กิเลสนิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขณฺาเณน สยเมว ชาเนยฺยาติ อตฺโถ. อถ วา สติ กายคตา อุปฏฺิตาติ อตฺตโน ปเรสญฺจ กายสฺส ยถาสภาวปริญฺาทีปเนน เถรสฺส สติเวปุลฺลปฺปตฺติ ทีปิตา. ฉสุ ผสฺสายตเนสุ สํวุโตติ จกฺขฺวาทีสุ ฉสุ ทฺวาเรสุ อจฺจนฺตสํวรทีปเนน ฉสตฺตวิหาริวเสน ๒- เถรสฺส สมฺปชญฺปฺปกาสินี ปญฺาเวปุลฺลปฺปตฺติ ทีปิตา. สตตํ ภิกฺขุ สมาหิโตติ สมาปตฺติพหุลตาทสฺสเนน นวานุปุพฺพวิหารสมาปตฺติโย ทสฺสิตา. เอวมฺภูโต ปน @เชิงอรรถ: สี. เอตสฺส สี. สนฺตวิหาราทิวเสน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๓.

ภิกฺขู ชญฺา นิพฺพานมตฺตโนติ กตกิจฺจตฺตา อุตฺตริ กรณียาภาวโต เกวลํ อตฺตโน อนุปาทิเสสนิพฺพานเมว ชาเนยฺย จินฺเตยฺย, อญฺมฺปิ ตสฺส จินฺเตตพฺพํ นตฺถีติ อธิปฺปาโย. ปญฺจมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. ---------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้า ๒๐๐-๒๐๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=4481&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=4481&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=77              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=2266              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=2286              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=2286              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]