ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                        ๙. โกกาลิกสุตฺตวณฺณนา
     [๘๙] นวเม โกกาลิโก ภิกฺขุ เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ โก อยํ โกกาลิโก,
กสฺมา จ อุปสงฺกมิ? อยํ กิร โกกาลิกรฏฺเฐ โกกาลิกนคเร โกกาลิกเสฏฺฐิสฺส
ปุตฺโต ปพฺพชิตฺวา ปิตรา การิเต วิหาเร ปฏิวสติ. ๒- จูฬโกกาลิโกติ นาเมน, น
ปน เทวทตฺตสฺส สิสฺโส. โส หิ พฺราหฺมณปุตฺโต มหาโกกาลิโก นาม. ภควติ
ปน สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต เทฺว อคฺคสาวกา ปญฺจมตฺเตหิ ภิกฺขุสเตหิ สทฺธึ ปชปทจาริกํ
จรมานา อุปกฏฺฐาย วสฺสูปนายิกาย วิเวกาวาสํ วสิตุกามา เต ภิกฺขู
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม..... ชาติโกติ   ฉ.ม. วสติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๓.

อุยฺโยเชตฺวา อตฺตโน ปตฺตจีวรมาทาย ตสฺมึ ชนปเท ตํ นครํ ปตฺวา วิหารํ อคมํสุ. ตตฺถ เนสํ โกกาลิโก วตฺตํ ทสฺเสสิ. ๑- เตปิ เตน สทฺธึ สมฺโมทิตฺวา "อาวุโส มยํ อิธ เตมาสํ วสิสฺสาม, มา โน กสฺสจิ อาโรเจสี"ติ ปฏิญฺญํ คเหตฺวา วสึสุ. วสิตฺวา ปวารณาทิวเส ปวาเรตฺวา "คจฺฉาม มยํ อาวุโส"ติ โกกาลิกํ อาปุจฺฉึสุ. โกกาลิโก "อชฺชาวุโส เอกทิวสํ วสิตฺวา เสฺว คมิสฺสถา"ติ วตฺวา ทุติยทิวเส นครํ ปวิสิตฺวา มนุสฺเส อามนฺเตสิ "อาวุโส ตุเมฺห เทฺว อคฺค- สาวเก อิเธวาคนฺตฺวา วสมาเนปิ น ชานาถ, น เต โกจิ ปจฺจเยนปิ นิมนฺเตตี"ติ. นครวาสิโน "กหํ ภนฺเต เถรา, กสฺมา โน นาโรจยิตฺถา"ติ. กึ อาวุโส อาโรจิเตน, กึ น ปสฺสถ เทฺว ภิกฺขู เถราสเน นิสีทนฺเต, เอเต อคฺคสาวกาติ. เต ขิปฺปํ สนฺนิปติตฺวา สปฺปิผาณิตาทีนิ เจว จีวรทุสฺสานิ จ สํหรึสุ. โกกาลิโก จินฺเตสิ "ปรมปฺปิจฺฉา อคฺคสาวกา ปยุตฺตวาจาย อุปฺปนฺนํ ลาภํ น สาทิยิสฺสนฺติ, อสาทิยนฺตา `อาวาสิกสฺส เทถา'ติ วกฺขนฺตี"ติ ตํ ลาภํ ๒- คาหาเปตฺ- วา เถรานํ สนฺติกํ อคมาสิ. เถรา ทิสฺวาว "อิเม ปจฺจยา เนวมฺหากํ, น โกกาลิกสฺส กปฺปนฺตี"ติ ปฏิกฺขิปิตฺวา ปกฺกมึสุ. โกกาลิโก "กถํ หิ นาม อตฺตนา ๓- อคฺคณฺหนฺตา มยฺหมฺปิ อทาเปตฺวา ปกฺกมิสฺสนฺตี"ติ อาฆาตํ อุปฺปาเทสิ. เตปิ ภควโต สนฺติกํ คนฺตฺวา ภควนฺตํ วนฺทิตฺวา ปุน อตฺตโน ปริสํ อาทาย ปชปทจาริกํ จรนฺตา อนุปุพฺเพน ตสฺมึ รฏฺเฐ ตเทว นครํ ปจฺจาคมึสุ. นาครา เถเร สญฺชานิตฺวา สห ปริกฺขาเรหิ ทานํ สชฺเชตฺวา นครมชฺเฌ มณฺฑปํ กตฺวา ทานํ อทํสุ. เถรานญฺจ ปริกฺขาเร อุปนาเมสุํ. เถรา ภิกฺขุสํฆสฺส นิยฺยาทยึสุ. ตํ ทิสฺวา โกกาลิโก จินฺเตสิ "อิเม ปุพฺเพ อปฺปิจฺฉา อเหสุํ, อิทานิ ปาปิจฺฉา ชาตา, ปุพฺเพปิ อปฺปิจฺฉสนฺตุฏฺฐปวิวิตฺตสทิสาว มญฺเญ"ติ เถเร อุปสงฺกมิตฺวา "อาวุโส ตุเมฺห ปุพฺเพ อปฺปิจฺฉา วิย, อิทานิ ปน ปาปภิกฺขู ชาตตฺถา"ติ วตฺวา "มูลฏฺฐาเนเยว เนสํ ปติฏฺฐํ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อกาสิ ม. ตํ ภณฺฑํ ฉ.ม. สยํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๔.

ภินฺทิสฺสามี"ติ ตรมานรูโป นิกฺขมิตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ. อยเมส โกกาลิโก, อิมินา จ การเณน อุปสงฺกมีติ เวทิตพฺโพ. ภควา ตํ ตุริตํ ตุริตํ อาคจฺฉนฺตํ ทิสฺวาว อาวชฺเชนฺโต อญฺญาสิ "อยํ อคฺคสาวเก อกฺโกสิตุกาโม อาคโต, สกฺกา นุ โข ปฏิเสเธตุนฺ"ติ. ตโต "น สกฺกา ปฏิเสเธตุํ, เถเรสุ อปรชฺฌิตฺวา อาคโต, เอกํเสน ปน ปทุมนิรเย นิพฺพตฺติสฺสตี"ติ ทิสฺวา "สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนปิ นาม ครหนฺตํ สุตฺวา น นิเสเธตี"ติ วาทโมจนตฺถํ อริยุปวาทสฺส จ มหาสาวชฺชภาวทสฺสนตฺถํ มาเหวนฺติ ติกฺขตฺตุํ ปฏิเสเธสิ. ตตฺถ มาเหวนฺติ มา เอวํ อภณิ. สทฺธายิโกติ สทฺธาย อากโร ๑- ปสาทาวโห, สทฺธาตพฺพวจโน วา. ปจฺจยิโกติ ปฏิยายิตพฺพวจโน. ๒- ปกฺกามีติ กมฺมานุภาเวน โจทิยมาโน ปกฺกามิ. โอกาสกตญฺหิ กมฺมํ น สกฺกา ปฏิพาหิตุํ. อจิรปกฺกนฺตสฺสาติ ปกฺกนฺตสฺส สโต น จิเรเนว. สพฺโพ กาโย ผุฏฺโฐ อโหสีติ เกสคฺคมตฺตมฺปิ โอกาสํ อวชฺเชตฺวา สกลสรีรํ อฏฺฐีนิ ภินฺทิตฺวา อุคฺคตาหิ ปีฬกาหิ อชฺโฌตฺถฏํ อโหสิ. ยสฺมา ปน พุทฺธานุภาเวน ตถารูปํ กมฺมํ พุทฺธานํ สมฺมุขีภาเว วิปากํ เทตุํ น สกฺโกติ, ครุทสฺสนูปจาเร ๓- วิชหิตมตฺเต เทติ, ตสฺมา ตสฺส อจิรปกฺกนฺตสฺส ปีฬกา อุฏฺฐหึสุ. กฬายกมตฺติโยติ ๔- จณกมตฺติโย. เพลุวสลาฏุกมตฺติโยติ ตรุณเพลุวมตฺติโย. ปภิชฺชึสูติ ภิชฺชึสุ. ๕- ตาสุ ภินฺนาสุ สกลสรีรํ ปนสปกฺกํ วิย อโหสิ. โส ปกฺเกน คตฺเตน เชตวนทฺวารโกฏฺฐเก วิสคิลิโต มจฺโฉ วิย กทลิปตฺเตสุ นิปชฺชิ. อถ ธมฺมสฺสวนตฺถํ อาคตา ๖- มนุสฺสา "ธิ โกกาลิก, ธิ โกกาลิก, อยุตฺตมกาสิ, อตฺตโนเยว มุขํ นิสฺสาย อนยพฺยสนํ ปตฺโตสี"ติ อาหํสุ. เตสํ สทฺธํ สุตฺวา อารกฺขเทวตา ธิกฺการํ อกํสุ, อารกฺขเทวตานํ อากาสเทวตาติ ๗- อิมินา อุปาเยน ยาว อกนิฏฺฐภวนา เอกธิกฺกาโร อุทปาทิ. @เชิงอรรถ: ก. สทฺธาย อาคมกโร, สา.ป. ๑/๑๘๑/๒๐๗ โกกาสิกสุตฺตวณฺณนา @ ฉ.ม. ปตฺติยายิตพฺพวจโน ฉ.ม. ทสฺสนูปจาเร ฉ.ม. กลายมตฺติโยติ @ สี.,ม. ภินฺทึสุ ฉ.ม. อาคตาคตา สี. อุปริเทวตาติ, ม. ภูมฏฺฐเทวตาติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๕.

ตุทีติ ๑- โกกาลิกสฺส อุปชฺฌาโย ตุทิตฺเถโร ๒- นาม อนาคามิผลํ ปตฺวา พฺรหฺม- โลเก นิพฺพตฺโต. โส ภุมฺมฏฺฐา เทวตา อาทึ กตฺวา "อยุตฺตํ โกกาลิเกน กตํ อคฺคสาวเก อนฺติมวตฺถุนา อพฺภาจิกฺขนฺเตนา"ติ ปรมฺปราย พฺรหฺมโลกํ สมฺปตฺตํ สทฺทํ สุตฺวา "มา มยฺหํ ปสฺสนฺตสฺเสว วราโก นสฺสิ, โอวทิสฺสามิ นํ เถเรสุ จิตฺตปฺปสาทตฺ- ถายา"ติ อาคนฺตฺวา ตสฺส ปุรโต อฏฺฐาสิ. ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ "ตุทิปจฺเจก- พฺรหฺมา"ติ. ๓- เปสลาติ ปิยสีลา. โกสิ ตฺวํ อาวุโสติ นิปนฺนโกว กพรกฺขีนิ อุมฺมิเลตฺวา เอวมาห. ปสฺส ยาวญฺจ เตติ ปสฺส ๔- ยตฺตกํ ตยา อปรทฺธํ, อตฺตโน นลาเต มหาคณฺฑํ อปสฺสนฺโต สาสปมตฺตาย ปีฬกาย มํ โจทิตพฺพํ มญฺญสีติ อาห. อถ นํ "อนิฏฺฐปฺปตฺโต ๕- อยํ โกกาลิโก, คิลิตวิโส วิย น กสฺสจิ วจนํ กริสฺสตี"ติ ญตฺวา ปุริสสฺส หีติอาทิมาห. ตตฺถ กุฐารีติ กุฐารีสทิสา ผรุสวาจา. ฉินฺทตีติ กุสลมูลสงฺขาเต มูเลเยว นิกนฺตติ. นินฺทิยนฺติ นินฺทิตพฺพํ ทุสฺสีล- ปุคฺคลํ. ปสํสตีติ อุตฺตมตฺเถ สมฺภาเวตฺวา ขีณาสโวติ วทติ. ตํ วา นินฺทติ โย ปสํสิโยติ โย วา ปสฺสิตพฺโพ ขีณาสโว, ตํ อนฺติมวตฺถุนา โจเทนฺโต "ทุสฺสีโล อยนฺ"ติ วทติ. วิจินาติ มุเขน โส กลินฺติ โส นํ อปราธํ มุเขน วิจินาติ นาม. กลินา เตนาติ เตน อปราเธน สุขํ น วินฺทติ. นินฺทิยปสํสาย หิ ปสํสิยนินฺทาย จ สมโกว วิปาโก. สพฺพสฺสาปิ สหาปิ อตฺตนาติ สพฺเพน สเกน ธเนนปิ อตฺตนาปิ สทฺธึ โย อกฺเขสุ ธนปราชโย นาม, อยํ อปฺปมตฺตโก อปราโธ. โย สุคเตสูติ โย ปน สมฺมคฺคเตสุ ปุคฺคเลสุ จิตฺตํ ปทูเสยฺย, ๖- อยํ จิตฺตปฺปสาโทว ตโต กลิโต มหนฺตตโร กลิ. อิทานิ ตสฺส มหนฺตตรภาวํ ทสฺเสนฺโต สตํ สหสฺสานนฺติอาทิมาห. ตตฺถ สตํ สหสฺสานนฺติ นิรพฺพุทคณนาย สตสหสฺสํ. ฉตฺตึสตีติ อปรานิ ฉตฺตึสติ @เชิงอรรถ: สี. ตุทูติ, ฉ.ม. ตุรูติ ฉ.ม. ตุรุตฺเถโร @ ฉ.ม. ตุรู ปจฺเจกพฺรหฺมาติ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ @ ม. นิฏฺฐิปฺปตฺโต, ฉ. อทิฏฺฐิปฺปตฺโต ฉ.ม. ทูเสยฺย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๖.

นิรพฺพุทานิ. ปญฺจ จาติ อพฺพุทคณนาย ปญฺจ อพฺพุทานิ. ยมริยครหีติ ยํ อริเย ครหนฺโต นิรยํ อุปปชฺชติ, ตตฺถ เอตฺตกํ อายุปฺปมาณนฺติ อตฺโถ. กาลมกาสีติ อุปชฺฌาเย ปกฺกนฺเต กาลํ อกาสิ. ปทุมนิรยนฺติ ปาฏิเยกฺโก ปทุมนิรโย นาม นตฺถิ. อวีจิมหานิรยมฺหิเยว ปน ปทุมคณนาย ปจิตพฺเพ เอกสฺมึ ฐาเน นิพฺพตฺติ. วีสติขาริโกติ มาคธเกน ปตฺเถน จตฺตาโร ปตฺถา โกสลรฏฺเฐ เอโก ปตฺโถ โหติ, เตน ปตฺเถน จตฺตาโร ปตฺถา อาฬฺหกํ, จตฺตาริ อาฬฺหกานิ โทณํ, จตุโทณา มานิกา, จตุมานิกา ขารี, ตาย ขาริยา วีสติขาริโก. ติลวาโหติ มาคธกานํ สุขุมติลานํ ติลสกฏํ. อพฺพุโท นิรโยติ อพฺพุโท นาม ปาฏิเยกฺโก นิรโย นตฺถิ. อวีจิมฺหิเยว ปน อพฺพุทคณนาย ปจิตพฺพฏฺฐานสฺเสตํ นามํ. นิรพฺพุทาทีสุปิ เอเสว นโย. วสฺสคณนาปิ ปเนตฺถ เอวํ เวทิตพฺพา:- ยเถว หิ สตํ สตสหสฺสานิ โกฏิ โหติ, เอวํ สตํ สตสหสฺสโกฏิโย ปโกฏิ นาม โหติ, สตํ สตสหสฺสปฺปฏิโกฏิโย โกฏิปฺปโกฏิ นาม, สตํ สตสหสฺสโกฏิปฺปโกฏิโย นหุตํ, สตํ สตสหสฺสนหุตานิ นินฺนหุตํ, สตํ สตสหสฺสนินฺนหุตานิ เอกํ อพฺพุทํ, ตโต วีสติคุณํ นิรพฺพุทํ, เอส นโย สพฺพตฺถาติ. ทสมํ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. เสสํ สพฺพตฺถ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๓๖๒-๓๖๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=8157&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=8157&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=24&i=89              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=24&A=3916              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=24&A=3811              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=24&A=3811              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_24

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]