บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๕

๙. ปมปาปณิกสุตฺตวณฺณนา [๑๙] นวเม ปาปณิโกติ อาปณิโก, อาปณํ อุคฺฆาเฏตฺวา ภณฺฑวิกฺกายกสฺส ^๒- วาณิชสฺเสตํ อธิวจนํ. อภพฺโพติ อภพฺพชนภูโต. ^๓- น สกฺกจฺจํ กมฺมนฺตํ อธิฏฺาตีติ ยถา อธิฏฺิตํ สุอธิฏฺิตํ โหติ, เอวํ สามํ อตฺตปจฺจกฺขํ กโรนฺโต นาธิฏฺาติ. ตตฺถ ปจฺจูสกาเล ปทสทฺเทน อุฏฺาย ทีปํ ชาเลตฺวา ภณฺฑํ ปสาเรตฺวา อนิสีทนฺโต ปุพฺพณฺหสมยํ น สกฺกจฺจํ กมฺมนฺตํ อธิฏฺาติ นาม. อยํ หิ ยํ โจรา รตฺตึ ภณฺฑํ หริตฺวา "อิทํ อมฺหากํ หตฺถโต วิสฺสชฺเชสฺสามา"ติ อาปณํ คนฺตฺวา อปฺปคฺเฆน เทนฺติ, ยํปิ พหู เวริโน มนุสฺสา รตฺตึ นคเร วสิตฺวา ปาโตว อาปณํ คนฺตฺวา ภณฺฑํ คณฺหนฺติ, ยํ ปน ^๔- ชนปทํ คนฺตุกามา มนุสฺสา ปาโตว อาปณํ คนฺตฺวา ภณฺฑํ กิณนฺติ, ตปฺปจฺจยสฺส ลาภสฺส อสฺสามิโก อาปณิโก โหติ. ^๕- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อฏฺฏียถาติ ^๒ ม. วิกฺกายกสฺส ^๓ ฉ.ม.,อิ. อภาชนภูโต @^๔ ฉ.ม.,อิ. ยํ วา ปน ^๕ ฉ.ม.,อิ. อสฺสามิโก โหติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๖.

อญฺเสํ โภชนเวลาย ปน ภุญฺชิตุํ อาคนฺตฺวา ปาโตว ภณฺฑํ ปฏิสาเมตฺวา ฆรํ คนฺตฺวา ภุญฺชิตฺวา นิทฺทายิตฺวา สายํ ปุน อาปณํ อาคจฺฉนฺโต มชฺฌนฺติกสมยํ น สกฺกจฺจํ กมฺมนฺตํ อธิฏฺาติ นาม. โส หิ ยํ โจรา ปาโตว วิสฺสชฺเชตุํ น สมฺปาปุณึสุ, ทิวากาเล ปน ปเรสํ อสญฺจารกฺขเณ อาปณํ คนฺตฺวา อปฺปคฺเฆน เทนฺติ, ยญฺจ โภชนเวลาย ปุญฺวนฺโต อิสฺสรา "อาปณโต อิทญฺจิทญฺจ ลทฺธุํ วฏฺฏตี"ติ ปหิณิตฺวา อาหราเปนฺติ, ตปฺปจฺจยสฺส ลาภสฺส อสฺสามิโก อาปณิโก ^๑- โหติ. ยาว ยามเภรินิกฺขมนา ^๒- ปน อนฺโตอาปเณ ทีปํ ชาลาเปตฺวา อนิสีทนฺโต สายณฺหสมยํ น สกฺกจฺจํ กมฺมนฺตํ อธิฏฺาติ นาม. โส หิ ยํ โจรา ปาโตปิ ทิวาปิ วิสฺสชฺเชตุํ น สมฺปาปุณึสุ, สายํ ปน อาปณํ คนฺตฺวา อปฺปคฺเฆน เทนฺติ, ตปฺปจฺจยสฺส ลาภสฺส อสฺสามิโก โหติ. น สกฺกจฺจํ สมาธินิมิตฺตํ อธิฏฺาตีติ สกฺกจฺจกิริยาย สมาธึ น สมาปชฺชติ. เอตฺถ จ ปาโตว เจติยงฺคณโพธิยงฺคเณสุ วตฺตํ กตฺวา เสนาสนํ ปวิสิตฺวา ยาว ภิกฺขาจารเวลา, ตาว สมาปตฺตึ อปฺเปตฺวา อนิสีทนฺโต ปุพฺพณฺหสมยํ น สกฺกจฺจํ สมาธินิมิตฺตํ อธิฏฺาติ นาม. ปจฺฉาภตฺตํ ปน ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต รตฺติฏฺานทิวาฏฺานํ ปวิสิตฺวา ยาว สายณฺหสมยา สมาปตฺตึ อปฺเปตฺวา อนิสีทนฺโต มชฺฌนฺติกสมยํ น สกฺกจฺจํ สมาธินิมิตฺตํ อธิฏฺาติ นาม. สายํ ปน เจติยํ วนฺทิตฺวา เถรุปฏฺานํ กตฺวา เสนาสนํ ปวิสิตฺวา ปมยามํ สมาปตฺตึ สมาปชฺชิตฺวา อนิสีทนฺโต สายณฺหสมยํ น สกฺกจฺจํ สมาธินิมิตฺตํ อธิฏฺาติ นาม. สุกฺกปกฺโข วุตฺตปฏิปกฺขนเยเนว เวทิตพฺโพ. อปิเจตฺถ "สมาปตฺตึ อปฺเปตฺวา"ติ วุตฺตฏฺาเน สมาปตฺติยา อสติ วิปสฺสนาปิ วฏฺฏติ, สมาธินิมิตฺตนฺติ จ สมาธิอารมฺมณํปิ วฏฺฏติเยว. วุตฺตํปิ เจตํ "สมาธิปิ สมาธินิมิตฺตํ, สมาธารมฺมณมฺปิ ^๓- สมาธินิมิตฺตนฺ"ติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ ^๒ ม. ยาว สามิโน นิกฺขมนา @^๓ ม. สมาธารมฺมโณปิ ธมฺโม

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๙๕-๙๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=2127&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=2127&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=458 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=3038 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=2978 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=2978 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_20