ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๑)

                         ๕. สานุสุตฺตวณฺณนา
      [๒๓๙] ปญฺจเม ยกฺเขน คหิโต โหตีติ โส กิร ตสฺสา อุปาสิกาย
เอกปุตฺตโก. อถ นํ สา ทหรกาเลเยว ปพฺพาเชสิ. โส ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย
สีลวา อโหสิ วตฺตสมฺปนฺโน, อาจริยูปชฺฌายาคนฺตุกาทีนํ วตฺตํ กตเมว โหติ,
มาสสฺส อฏฺฐมีทิวเส ปาโต วุฏฺฐาย อุทกมาฬเก อุทกํ อุปฏฺฐาเปตฺวา
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สุปินนฺเตปิ     ฉ.ม. สจฺจานิ       อิ. โสตกณฺฑุปิฬกสูจิโย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๐.

ธมฺมสฺสวนคฺคํ สมฺมชฺชิตฺวา ทีปํ ชาเลตฺวา มธุรสฺสเรน ธมฺมสฺสวนํ โฆเสติ. ภิกฺขู ตสฺส ถามํ ญตฺวา "สรภาณํ ๑- ภณ สามเณรา"ติ อชฺเฌสนฺติ. โส "มยฺหํ ทหยํ วาโต รุชติ, กาโส วา พาธตี"ติ กิญฺจิ ปจฺจาหารํ อกตฺวา ธมฺมาสนํ อภิรุหิตฺวา อากาสคงฺคํ โอตาเรนฺโต วิย สรภาณํ ๑- วตฺวา โอตรนฺโต "มยฺหํ มาตาปิตูนํปิ อิมสฺมึ สรภญฺเญ ปตฺตี"ติ วทติ. ตสฺส มนุสฺสา มาตาปิตโร ปตฺติยา ทินฺนภาวํ น ชานนฺติ. อนนฺตรตฺตภาเว ปนสฺส มาตา ยกฺขินี ชาตา, สา เทวตาหิ สทฺธึ อาคตา ธมฺมํ สุตฺวา "สามเณเรน ทินฺนปตฺตึ อนุโมทามิ ตาตา"ติ วทติ. สีลสมฺปนฺนา จ นาม ภิกฺขู สเทวกสฺส โลกสฺส ปิยา โหนฺตีติ ตสฺมึ สามเณเร เทวตา สลชฺชา สคารวา มหาพฺรหฺมํ วิย อคฺคิกฺขนฺธํ วิย จ นํ มญฺญนฺติ. สามเณเร คารเวน ตํ ยกฺขินึ ครุํ กตฺวา ปสฺสนฺติ. ธมฺมสฺสวนยกฺขสมาคมาทีสุ "สานุมาตา"ติ ๒- ยกฺขินิยา อคฺคาสนํ อคฺโคทกํ อคฺคปิณฺฑํ เทนฺติ. มเหสกฺขาปิ ยกฺขา ตํ ทิสฺวา มคฺคา โอกฺกมนฺติ, อาสนา วุฏฺฐหนฺติ. อถโข สามเณโร วุฑฺฒิมนฺวาย ปริปกฺกินฺทฺริโย อนภิรติปีฬิโต อนภิรตึ วิโนเทตุํ อสกฺโกนฺโต ปรุฬฺหเกสนโข อติกิลิฏฺฐนิวาสนปารุปโน กสฺสจิ อนาโรเจตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เอกโกว มาตุ ฆรทฺวารํ ๓- คโต. อุปาสิกา ปุตฺตํ ทิสฺวา วนฺทิตฺวา อาห "ตาต ตฺวํ ปุพฺเพ อาจริยูปชฺฌาเยหิ วา ทหรสามเณเรหิ วา สทฺธึ อิธาคจฺฉสิ, กสฺมา เอกโกว อชฺช อาคโต"ติ. โส อุกฺกณฺฐิตภาวํ อาโรเจสิ. สทฺธา อุปาสิกา นานปฺปกาเรน ฆราวาเส อาทีนวํ ทสฺเสตฺวา ปุตฺตํ โอวทมานาปิ ตํ สญฺญาเปตุํ อสกฺโกนฺตี "อปฺเปวนาม อตฺตโน ธมฺมตายปิ สลฺลกฺเขสฺสตี"ติ อนุโยเชตฺวาว "ติฏฺฐ ตาต, ยาว เต ยาคุภตฺตํ สมฺปาเทมิ, ยาคุํ ปิวิตฺวา กตภตฺตกิจฺจสฺส เต มนาปานิ วตฺถานิ นีหริตฺวา ทสฺสามี"ติ วตฺวา อาสนํ ปญฺญาเปตฺวา อทาสิ. นิสีทิ สามเณโร. อุปาสิกา มุหุตฺเตเนว ยาคุขชฺชกํ สมฺปาเทตฺวา อทาสิ. ตโต "ภตฺตํ สมฺปาเทสฺสามี"ติ อวิทูเร นิสินฺนา ตณฺฑุเล โธวติ. ตสฺมึ สมเย สา ยกฺขินี "กหํ นุ โข สามเณโร กญฺจิ อาหารํ ๔- ลภติ, @เชิงอรรถ: ก. ปทภาณํ ฉ.ม. สานุมาตา สานุมาตาติ ฉ.ม. มาตุ ฆรํ @ ฉ.ม., อิ. ภิกฺขาหารํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๑.

อุทาหุ โน"ติ อาวชฺชมานา ตสฺส วิพฺภมิตุกามตาย นิสินฺนภาวํ ญตฺวา "มา เหว โข เม เทวตานํ อนฺตเร ลชฺชํ อุปฺปาเทยฺย, คจฺฉามิสฺส วิพฺภมเน อนฺตรายํ กโรมี"ติ อาคนฺตฺวา สรีเร อธิมุจฺจิตฺวา คีวํ ปริวตฺเตตฺวา ภูมิยํ ปาเตสิ. โส อกฺขีหิ ปริวตฺเตหิ ๑- เขเฬน ปคฺฆรนฺเตน ภูมิยํ วิปฺผนฺทติ. เตน วุตฺตํ "ยกฺเขน คหิโต โหตี"ติ. อภาสีติ อุปาสิกา ปุตฺตสฺส ตํ วิปฺปการํ ทิสฺวา เวเคนาคนฺตฺวา ๒- ปุตฺตํ อาลิงฺคิตฺวา ๓- อูรูสุ นิปชฺชาเปสิ. สกลคามวาสิโน อาคนฺตฺวา พลิกมฺมาทีนิ กโรนฺติ. อุปาสิกา ปริเทวมานา อิมา คาถาโย อภาสิ. ปาฏิหาริยปกฺขญฺจาติ มนุสฺสา "อฏฺฐมีอุโปสถสฺส ปจฺจุคฺคมนญฺจ อนุคฺคมนญฺจ กริสฺสามา"ติ สตฺตมีนวมิยาปิ ๔- อุโปสถงฺคานิ สมาทิยนฺติ, จาตุทฺทสีปณฺณรสีนํ ๕- ปจฺจุคฺคมนานุคฺคมนํ กโรนฺตา เตรสิยาปิ ปาฏิปเทปิ สมาทิยนฺติ, "วสฺสาวาสสฺส อนุคฺคมนํ กริสฺสามา"ติ ทฺวินฺนํ ปวารณานํ อนฺตเร อฑฺฒมาสํ นิพทฺธุโปสถิกา ภวนฺติ. อิทํ สนฺธาย วุตฺตํ "ปาฏิหาริยปกฺขญฺจา"ติ. อฏฺฐงฺคสุสมาคตนฺติ อฏฺฐหงฺเคหิ สุฏฺฐุ สมาคตํ, สมฺปยุตฺตนฺติ อตฺโถ. พฺรหฺมจริยนฺติ เสฏฺฐจริยํ. น เตหิ ยกฺขา กีฬนฺตีติ น เต คเหตฺวา ยกฺขา กีฬนฺติ. ๖- ปุน จาตุทฺทสินฺติ อิมาย คาถาย สามเณรสฺส กาเย อธิมุตฺตา ยกฺขินี อาห. อาวิ วา ยทิ วา รโหติ กสฺสจิ สมฺมุเข วา ปรมฺมุเข วา. ปมุตฺยตฺถีติ ปมุตฺติ อตฺถิ. อุปฺปจฺจาปีติ อุปฺปติตฺวาปิ. สเจปิ สกุโณ วิย อุปฺปติตฺวา ปลายสิ, ตถาปิ เต โมกฺโข นตฺถีติ วทติ. เอวญฺจ ปน วตฺวา สามเณรํ มุญฺจิ. สามเณโร อกฺขีนิ อุมฺมิเลสิ, มาตา เกเส ปกิริย อสฺสสนฺตี ปสฺสสนฺตี โรทติ. โส "อมนุสฺเสน คหิโตมฺหี"ติ น ชานาติ. โอโลเกนฺโต ปน "อหํ ปุพฺเพ ปีเฐ นิสินฺโน, มาตา เม อวิทูเร นิสีทิตฺวา ตณฺฑุเล โธวติ, อิทานิ ปนมฺหิ ภูมิยํ นิสินฺโน, มาตาปิ เม อสฺสสนฺตี ปสฺสสนฺตี โรทติ, สกลนครวาสิโนปิ สนฺนิปติตา, กึ นุ โข เอตนฺ"ติ นิปนฺนโกว มตํ วา อมฺมาติ คาถมาห. @เชิงอรรถ: ฉ.ม., อิ.วิปริวตฺเตหิ ฉ.ม., อิ. เวเคน คนฺตฺวา ฉ.ม. อาลิงฺเคตฺวา @ ฉ.ม., อิ. สตฺตมิยาปิ นวมิยาปิ อิ. จาตุทฺทสปณฺณรสีนํ @ ฉ.ม. กิลเมนฺติ,อิ.กีฬเมนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๒.

กาเม จชิตฺวานาติ ทุวิเธปิ กาเม ปหาย. ปุนราคจฺฉเตติ วิพฺภมนวเสน อาคจฺฉติ. ปุน ชีวํ มโต หิ โสติ อุปฺปพฺพชิตฺวา ปุน ชีวนฺโตปิ โส มตโกว, ตสฺมา ตํปิ โรทนฺตีติ วทติ. อิทานิสฺส ฆราวาเส อาทีนวํ ทสฺเสนฺตี กุกฺกุฬาติอาทิมาห. ตตฺถ กุกฺกุฬาติ ฆราวาโส กิร อุณฺหฏฺเฐน กุกฺกุฬา นาม โหติ. กสฺส อุชฺฌาปยามเสติ "อภิธาวถ, ภทฺทนฺเต โหตู"ติ เอวํ วตฺวา "ยํ ตฺวํ วิพฺภมิตุกาโม ยกฺเขน ปาปิโต, อิมํ วิปฺปการํ กสฺส มยํ อุชฺฌาปยาม นิชฺฌาปยาม อาโรจยามา"ติ วทติ. ปุน ฑยฺหิตุมิจฺฉสีติ อาทิตฺตฆรโต นิพฺภตํ ภณฺฑํ ๑- วิย ฆรา นีหริตฺวา พุทฺธสาสเน ปพฺพชิตฺวา ๒- ปุน มหาฑาหสทิเส ฆราวาเส ฑยฺหิตุํ อิจฺฉสีติ อตฺโถ. โส มาตริ กเถนฺติยา สลฺลกฺเขตฺวา หิโรตฺตปฺปํ ปฏิลภิตฺวา "นตฺถิ มยฺหํ คิหิภาเวน อตฺโถ"ติ อาห. อถสฺส มาตา "สาธุ ตาตา"ติ ตุฏฺฐา ปณีตโภชนํ โภเชตฺวา "กติวสฺโสสิ ตาตา"ติ ปุจฺฉิ. ปริปุณฺณวสฺโสมฺหิ อุปาสิเกติ. "เตนหิ ตาต อุปสมฺปทํ กโรหี"ติ จีวรสาฏเก อทาสิ. โส ติจีวรํ กาเรตฺวา อุปสมฺปนฺโน พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหนฺโต ติปิฏโก ๓- หุตฺวา สีลาทีนิ อาคตฏฺฐาเน ตํ ตํ ปูเรนฺโต นจิรสฺเสว อรหตฺตํ ปตฺวา มหาธมฺมกถิโก หุตฺวา วีสวสฺสสตํ ฐตฺวา สกลชมฺพูทีปํ โขเภตฺวา ปรินิพฺพายิ. ปญฺจมํ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้า ๒๘๙-๒๙๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=11&A=7472&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=7472&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=15&i=814              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=15&A=6707              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=15&A=5990              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=15&A=5990              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_15

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]