บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑

ปมปฺปญฺตฺติกถา นิฏฺิตา ฯ {๔๐} อิทานิ ยนฺตํ อญฺ วตฺถุ อุปฺปนฺนํ ตํ ทสฺเสตุํ เตน โข ปน สมเยนาติอาทิมาห ฯ ตตฺรายํ อนุตฺตานปทวณฺณนา ฯ มกฺกฏึ อามิเสนาติ มหาวเน ภิกฺขูนํ ขนฺติเมตฺตาทิคุณานุภาเวน นิราสงฺกจิตฺตา พหู มิคโมรกุกฺกุฏมกฺกฏาทโย ติรจฺฉานา ปธานาคารฏฺาเนสุ วิจรนฺติ ฯ ตตฺถ เอกํ มกฺกฏึ อามิเสน ยาคุภตฺตขชฺชกาทินา อุปลาเปตฺวา สงฺคณฺหิตฺวาติ วุตฺตํ โหติ ฯ ตสฺสาติ ภุมฺมวจนํ ฯ ปฏิเสวตีติ ปจุรปฏิเสวโน โหติ ฯ ปจุรตฺเถ วตฺตมานวจนํ ฯ โส ภิกฺขูติ โส เมถุนธมฺมปฏิเสวนโก ภิกฺขุ ฯ เสนาสนจาริกํ อาหิณฺฑนฺตาติ เต ภิกฺขู อาคนฺตุกา พุทฺธทสฺสนาย อาคตา ปาโตว อาคนฺตุกภตฺตานิ ลภิตฺวา กตภตฺตกิจฺจา ภิกฺขูนํ นิวาสนฏฺานานิ ปสฺสิสฺสามาติ วิจรึสุ ฯ เตน วุตฺตํ เสนาสนจาริกํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๗.

อาหิณฺฑนฺตาติ ฯ เยน เต ภิกฺขู เตนูปสงฺกมีติ ติรจฺฉานคตา นาม เอกภิกฺขุนา สทฺธึ วิสฺสาสํ กตฺวา อญฺเสุปิ ตาทิสญฺเว จิตฺตํ อุปฺปาเทนฺติ ฯ ตสฺมา สา มกฺกฏี เยน เต ภิกฺขู เตนูปสงฺกมิ อุปาสงฺกมิตฺวา อตฺตโน วิสฺสาสิกภิกฺขุสฺเสว เตสมฺปิ ตํ วิการํ ทสฺเสสิ ฯ เฉปฺปนฺติ นงฺคุฏฺ ฯ โอทฺทิสีติ ^๑- อภิมุขํ เปสิ ฯ นิมิตฺตมฺปิ อกาสีติ เยน นิยาเมน ยาย กิริยาย เมถุนาธิปฺปายํ เต ชานนฺติ ตํ อกาสีติ อตฺโถ ฯ โส ภิกฺขูติ ยสฺสายํ วิหาโร ฯ เอกมนฺตํ นิลียึสูติ เอกสฺมึ โอกาเส ปฏิจฺฉนฺนา อจฺฉึสุ ฯ {๔๑} สจฺจํ อาวุโสติ สโหฒคหิโต โจโร วิย ปจฺจกฺขํ ทิสฺวา โจทิตตฺตา กึ วา มยา กตนฺติอาทีนิ วตฺตุํ อสกฺโกนฺโต สจฺจํ อาวุโสติ อาห ฯ นนุ อาวุโส ตเถว ตํ โหตีติ อาวุโส ยถา มนุสฺสิตฺถิยา นนุ ติรจฺฉานคติตฺถิยาปิ ตํ สิกฺขาปทํ ตเถว โหติ ฯ มนุสฺสิตฺถิยาปิ หิ ทสฺสนมฺปิ คหณมฺปิ อามสนมฺปิ ผุสนมฺปิ ฆฏฺฏนมฺปิ ทุฏฺุลฺลเมว ติรจฺฉานคติตฺถิยาปิ ตํ สพฺพํ ทุฏฺุลฺลเมว โก เอตฺถ วิเสโส อเลสฏฺาเน ตฺวํ เลสํ โอฑฺเฑสีติ ฯ {๔๒} อนฺตมโส ติรจฺฉานคตายปิ ปาราชิโก โหติ อสํวาโสติ ติรจฺฉานคตายปิ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสวิตฺวา ปาราชิโกเอว โหตีติ ทฬฺหตรํ สิกฺขาปทมกาสิ ฯ ทุวิธํ หิ สิกฺขาปทํ โลกวชฺชํ ปณฺณตฺติวชฺชญฺจ ฯ ตตฺถ ยสฺส สจิตฺตกปกฺเข จิตฺตํ อกุสลเมว โหติ ตํ โลกวชฺชนฺนาม ฯ เสสํ ปณฺณตฺติวชฺชํ ฯ ตตฺถ โลกวชฺเช อนุปฺปญฺตฺติ อุปฺปชฺชมานา รุนฺธนฺตี ทฺวารํ ปิทหนฺตี โสตํ ปจฺฉินฺทมานา คาฬฺหตรํ กโรนฺตี @เชิงอรรถ: ^๑. ปาลิยมฺปน โอฑฺฑีติ ทิสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๘.

อุปฺปชฺชติ ฯ อญฺตฺร อธิมานา อญฺตฺร สุปินนฺตาติ อยํ ปน วีติกฺกมาภาวา อพฺโพหาริกตฺตา จ วุตฺตา ฯ ปณฺณตฺติวชฺเช อกเต วีติกฺกมา อุปฺปชฺชมานา สิถิลํ กโรนฺตี โมเจนฺตี ทฺวารํ ททมานา อปราปรํ อนาปตฺตึ กุรุมานา อุปฺปชฺชติ คณโภชนปรมฺปรโภชนาทีสุ อนุปฺปญฺตฺติโย วิย ฯ อนฺตมโส ตํขณิกายปีติ เอวรูปา ปน กเต วีติกฺกเม อุปฺปนฺนตฺตา ปญฺตฺติคติกาว โหติ ฯ อิทํ ปน ปมสิกฺขาปทํ ยสฺมา โลกวชฺชํ น ปณฺณตฺติวชฺชํ ตสฺมา อยมนุปฺปญฺตฺติ รุนฺธนฺตี ทฺวารํ ปิทหนฺตี โสตํ ปจฺฉินฺทมานา คาฬฺหตรํ กโรนฺตี อุปฺปชฺชติ ฯ เอวํ เทฺวปิ วตฺถูนิ สมฺปิณฺเฑตฺวา มูลจฺเฉชฺชวเสน ทฬฺหตรํ กตฺวา ปมปาราชิเก ปญฺตฺเต อปรมฺปิ อนุปญฺตฺตตฺถาย วชฺชิปุตฺตกวตฺถุ อุทปาทิ ฯ ตสฺสุปฺปตฺติทสฺสนตฺถเมตํ วุตฺตํ เอวญฺจิทํ ภควตา ภิกฺขูนํ สิกฺขาปทํ ปญฺตฺตํ โหตีติ ฯ ตสฺสตฺโถ ภควตา ภิกฺขูนํ อิทํ สิกฺขาปทํ เอวํ ปญฺตฺตํ โหติ จ อิทญฺจ อญฺมฺปิ วตฺถุ อุทปาทีติ ฯ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้า ๒๖๖-๒๖๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=1&A=5600&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=5600&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=21 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=671 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=709 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=709 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_1