ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๓ ภาษาบาลีอักษรไทย สงฺคณี.อ. (อฏฺฐสาลินี)

     [๖๔๖] โนอุปาทานิทฺเทเส ยถา อุปาทารูปํ อุปาทิยเตว, น อญฺเญน
อุปาทิยติ, เอวเมตํ น อุปาทิยเตวาติ โนอุปาทา.
     [๖๔๗-๖๕๐] ผุสิตพฺพนฺติ โผฏฺฐพฺพํ, ผุสิตฺวา ชานิตพฺพนฺติ อตฺโถ.
โผฏฺฐพฺพญฺจ ตํ อายตนญฺจาติ โผฏฺฐพฺพายตนํ. อาโป จ ตํ นิสฺสตฺตสุญฺญตสภาวฏฺเฐน
ธาตุ จาติ อาโปธาตุ. อิทานิ ยสฺมา ตีณิ รูปานิ ผุสิตฺวา ชานิตพฺพานิ,
@เชิงอรรถ:  ฉ. กุมฺภีลานญฺหิ        ม. ปจฺจนฺตคามวาสีนํ       ฉ.ม. จาตุมหาราชิกานํ
ตสฺมา ตานิ ภาเชตฺวา ทสฺเสตุํ "กตมนฺตํ รูปํ โผฏฺฐพฺพายตนํ? ปฐวีธาตู"ติ-
อาทิมาห. ตตฺถ กกฺขฬตฺตลกฺขณา ปฐวีธาตุ, ปติฏฺฐานรสา, สมฺปฏิจฺฉนฺนปจฺจุปฏฺฐานา.
เตโชธาตุ อุณฺหตฺตลกฺขณา, ปริปาจนรสา, มทฺทวานุปฺปทานปจฺจุปฏฺฐานา.
วาโยธาตุ วิตฺถมฺภนลกฺขณา, สมุทีรณรสา, อภินีหารปจฺจุปฏฺฐานา. ปุริมา ปน
อาโปธาตุ ปคฺฆรณลกฺขณา, อุปพฺรูหณรสา, สงฺคหปจฺจุปฏฺฐานา. ๑- เอเกกา เจตฺถ
เสสตฺตยปทฏฺฐานาติ เวทิตพฺพา.
     กกฺขฬนฺติ ถทฺธํ. มุทุกนฺติ อถทฺธํ. สณฺหนฺติ มฏฺฐํ. ผรุสนฺติ ขรํ.
สุขสมฺผสฺสนฺติ สุขเวทนาปจฺจยํ อิฏฺฐโผฏฺฐพฺพํ. ทุกฺขสมฺผสฺสนฺติ
ทุกฺขเวทนาปจฺจยํ อนิฏฺฐโผฏฺฐพฺพํ. ครุกนฺติ ภาริยํ. ลหุกนฺติ อภาริยํ,
สลฺลหุกนฺติ อตฺโถ. เอตฺถ จ "กกฺขฬํ มุทุกํ สณฺหํ ผรุสํ ครุกํ ลหุกนฺ"ติ
ปเทหิ ปฐวีธาตุเอว ภาชิตา. "ยทายํ กาโย อายุสหคโต จ โหติ
อุสฺมาสหคโต จ วิญฺญาณสหคโต จ, ตทา ลหุตโร จ โหติ มุทุตโร
จ กมฺมญฺญตโร จา"ติ ๒- สุตฺเตปิ ลหุมุทุภูตํ ปฐวีธาตุเมว สนฺธาย วุตฺตํ.
     "สุขสมฺผสฺสํ ทุกฺขสมฺผสฺสนฺ"ติ ปททฺวเยน ปน ตีณิ มหาภูตานิ ภาชิตานิ.
ปฐวีธาตุ หิ สุขสมฺผสฺสาปิ อตฺถิ ทุกฺขสมฺผสฺสาปิ อตฺถิ. ตถา เตโชธาตุ,
วาโยธาตุ. ๓- ตตฺถ สุขสมฺผสฺสา ปฐวีธาตุ มุทุตลหตฺเถ ๔- ทหเร ปาทํ ๕- สมฺพาหนฺเต
อสฺสาเทตฺวา อสฺสาเทตฺวา "สมฺพาห ตาตา, สมฺพาห ตาตา"ติ วทาปนาการํ
กโรติ. สุขสมฺผสฺสา เตโชธาตุ สีตสมเย องฺคารกปลฺลํ อาหริตฺวา คตฺตํ เสเทนฺเต
อสฺสาเทตฺวา อสฺสาเทตฺวา "เสเทหิ ตาตา, เสเทหิ ตาตา"ติ วทาปนาการํ
กโรติ. สุขสมฺผสฺสา วาโยธาตุ อุณฺหสมเย วตฺตสมฺปนฺเน ทหเร วีชเนน วีชนฺเต
อสฺสาเทตฺวา อสฺสาเทตฺวา "วีช ตาตา, วีช ตาตา"ติ วทาปนาการํ กโรติ.
ถทฺธหตฺเถ ปน ทหเร ปาเท สมฺพาหนฺเต อฏฺฐีนํ ภิชฺชนกาโล วิย โหติ, โสปิ
"อเปหี"ติ วตฺตพฺพตํ อาปชฺชติ. อุณฺหสมเย องฺคารกปลฺเล อาภเฏ "อปเนหิ นนฺ"ติ
@เชิงอรรถ:  วิสุทฺธิ. ๒/๑๘๙ สมาธินิทฺเทส     ที.ม. ๑๐/๔๒๔/๒๖๗
@ ฉ.ม. เตโชธาตุวาโยธาตุโย     ฉ.ม. มุทุตลุณหตฺเถ      ฉ.ม. ปาเท
วตฺตพฺพํ โหติ. สีตสมเย วีชเนน วีชนฺเต "อเปหิ, มํ มา วีชา"ติ วตฺตพฺพํ
โหติ, เอวเมตาสํ สุขสมฺผสฺสตา ทุกฺขสมฺผสฺสตา จ เวทิตพฺพา.
     "ยํ โผฏฺฐพฺพํ อนิทสฺสนํ สปฺปฏิฆนฺ"ติอาทินา นเยน วุตฺตา ปน จตูหิ
จตูหิ นเยหิ ปฏิมณฺฑิตา เตรส วารา เหฏฺฐา รูปายตนาทีสุ วุตฺตนเยเนว
เวทิตพฺพา.
     กึ ปเนตานิ ตีณิ มหาภูตานิ เอกปฺปหาเรเนว อาปาถมาคจฺฉนฺติ, อุทาหุ
โนติ? อาคจฺฉนฺติ. เอวํ อาคตานิ กายปฺปสาทํ ฆฏฺเฏนฺติ น ฆฏฺเฏนฺตีติ?
ฆฏฺเฏนฺติ. เอกปฺปหาเรเนตานิ อารมฺมณํ กตฺวา กายวิญฺญาณํ อุปฺปชฺชติ
นุปฺปชฺชตีติ? นุปฺปชฺชติ, กสฺมา? ๑- อาภุชิตวเสน วา หิ อุสฺสทวเสน วา
อารมฺมณกรณํ โหติ.
     ตตฺถ อาภุชิตวเสน ตาว ปตฺตสฺมึ หิ โอทเนน ปูเรตฺวา อาภเฏ เอกํ
สิตฺถํ คเหตฺวา "ถทฺธํ วา มุทุกํ วา"ติ วีมํสนฺโต กิญฺจาปิ ตตฺถ เตโชปิ อตฺถิ
วาโยปิ อตฺถิ, ปฐวีธาตุเมว ปน อาภุชติ. ๒- อุโณฺหทเก หตฺถํ โอตาเรตฺวา
วีมํสนฺโต กิญฺจาปิ ตตฺถ ปฐวีปิ อตฺถิ วาโยปิ อตฺถิ, เตโชธาตุเมว ปน อาภุชติ.
อุณฺหสมเย วาตปานํ วิวริตฺวา วาเตน สรีรํ ปหราเปนฺโต ฐิโต มนฺทมนฺเท
วาเต ปหรนฺเต กิญฺจาปิ ตตฺถ ปฐวีปิ อตฺถิ เตโชปิ อตฺถิ, วาโยธาตุเมว ปน
อาภุชติ. เอวํ อาภุชนวเสน ๓- อารมฺมณํ กโรติ นาม.
     โย ปน อุปกฺขลติ ๔- วา สีเสน วา รุกฺขํ ปหรติ, ภุญฺชนฺโต วา
สกฺขรํ ฑํสติ, โส กิญฺจาปิ ตตฺถ เตโชปิ อตฺถิ วาโยปิ อตฺถิ, อุสฺสทวเสน
ปน ปฐวีธาตุเมว อารมฺมณํ กโรติ. อคฺคึ อกฺกมนฺโตปิ กิญฺจาปิ ตตฺถ ปฐวีปิ
อตฺถิ วาโยปิ อตฺถิ, อุสฺสทวเสน ปน เตโชธาตุเมว อารมฺมณํ กโรติ. พหลวาเต ๕-
กณฺณสกฺขลึ ปหริตฺวา พธิรภาวํ กโรนฺเต วิย ๖- กิญฺจาปิ ตตฺถ ปฐวีปิ อตฺถิ
เตโชปิ อตฺถิ, อุสฺสทวเสน ปน วาโยธาตุเมว อารมฺมณํ กโรติ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ      สี อาภุญฺชติ. เอวมุปริปิ    ฉ.ม. อาภุชิตวเสน
@ สี. ปกฺขลติ   ม. พลววาโต, ฉ. พลววาเต   ม. กโรนฺโต วิย โหติ, ฉ. กโรนฺเต
     ยงฺกิญฺจิ ธาตุํ อารมฺมณํ กโรนฺตสฺส ๑- กายวิญฺญาณมฺปิ เอกปฺปหาเรน
นุปฺปชฺชติ, สูจิกลาเปน วิทฺธสฺส เอกปฺปหาเรน กาโย ฆฏฺฏิยติ, ยสฺมึ ยสฺมึ
ปน ฐาเน กายปฺปสาโท อุสฺสนฺโน โหติ, ตตฺถ ตตฺถ กายวิญฺญาณํ อุปฺปชฺชติ.
ยตฺถ ยตฺถาปิ ๒- ปฏิฆฏฺฏนนิฆํโส พลวา โหติ, ตตฺถ ตตฺถ ปฐมํ อุปฺปชฺชติ.
กุกฺกุฏปตฺเตนปิ วเณ พาธิยมาเน ๓- อํสุอํสุ กายปฺปสาทํ ฆฏฺเฏติ. ยตฺถ ยตฺถ
ปน กายปฺปสาโท ๔- อุสฺสนฺโน โหติ, ตตฺถ ตตฺเถว กายวิญฺญาณํ อุปฺปชฺชติ. เอวํ
อุสฺสทวเสน อารมฺมณํ กโรติ, อุสฺสทวเสเนว จ กายวิญฺญาณํ อุปฺปชฺชติ นาม.
     กถํ ปน จิตฺตสฺส อารมฺมณโต สงฺกนฺติ โหตีติ? ทฺวีหากาเรหิ โหติ
อชฺฌาสยโต วา วิสยาธิมตฺตโต วา. วิหารปูชาทีสุ หิ "ตานิ เจติยานิ เจว
ปฏิมาโย จ วนฺทิสฺสามิ, โปตฺถกมฺมจิตฺตกมฺมานิ จ โอโลเกสฺสามี"ติ อชฺฌาสเยน
คโต เอกํ วนฺทิตฺวา วา ปสฺสิตฺวา วา อิตรสฺส วนฺทนตฺถาย วา ทสฺสนตฺถาย
วา มนํ กตฺวา วนฺทิตุมฺปิ ปสฺสิตุมฺปิ คจฺฉติเยว. เอวํ อชฺฌาสยโต สงฺกมติ
นาม.
     เกลาสกูฏปฏิภาคํ ปน มหาเจติยํ โอโลเกนฺโต ฐิโตปิ อปรภาเค
สพฺพตุริเยสุ ปคฺคหิเตสุ รูปารมฺมณํ วิสฺสชฺเชตฺวา สทฺทารมฺมณํ สงฺกมติ,
มนุญฺญคนฺเธสุ ปุปฺเผสุ วา คนฺเธสุ วา อาคเตสุ ๕- สทฺทารมฺมณํ วิสฺสชฺเชตฺวา
คนฺธารมฺมณํ สงฺกมติ. เอวํ วิสยาธิมตฺตโต สงฺกมติ นาม.
     [๖๕๑] อาโปธาตุนิทฺเทเส อาโปติ สภาวนิทฺเทโส. อาโปว อาโปคตํ.
สิเนหวเสน สิเนโห. สิเนโหว สิเนหคตํ. พนฺธนตฺตํ รูปสฺสาติ ปฐวีธาตุอาทิกสฺส
ภูตรูปสฺส พนฺธนภาโว. อโยปิณฺฑิอาทีนิ หิ อาโปธาตุ อาพนฺธิตฺวา
พทฺธานิ ๖- กโรติ, ตาย อาพนฺธตฺตา ตานิ พทฺธานิ นาม โหนฺติ.
ปาสาณปพฺพตตาลฏฺฐิหตฺถิทนฺตโคสิงฺคาทีสุปิ เอเสว นโย. สพฺพานิ เหตานิ อาโปธาตุเอว
อาพนฺธิตฺวา พทฺธานิ กโรติ, อาโปธาตุยา อาพนฺธตฺตา ๗- พทฺธานิ โหนฺติ.
@เชิงอรรถ:  ก. กโรติ            ม. ยตฺถ ยตฺถ หิ      ฉ.ม. โธวิยมาเน    ฉ.ม. ปสาโท
@ ฉ.ม. อาภเตสุ        สี. ถทฺธานิ          ฉ.ม. อาพทฺธตฺตาว
     กึ ปน ปฐวีธาตุ เสสธาตูนํ ปติฏฺฐา โหติ, น โหตีติ? โหติ. ผุสิตฺวา
โหติ อุทาหุ อผุสิตฺวา, อาโปธาตุ วา เสสา พนฺธมานา ผุสิตฺวา พนฺธติ, ๑- อุทาหุ
อผุสิตฺวาติ? ปฐวีธาตุ ตาว อาโปธาตุยา อผุสิตฺวาว ปติฏฺฐา โหติ, เตโชธาตุยา
จ วาโยธาตุยา จ ผุสิตฺวา. อาโปธาตุ ปน ปฐวีธาตุมฺปิ เตโชธาตุวาโยธาตุโยปิ
อผุสิตฺวาว อาพนฺธติ. ยทิ ผุสิตฺวา อาพนฺเธยฺย, โผฏฺฐพฺพายตนํ นาม ภเวยฺย.
     เตโชธาตุวาโยธาตูนมฺปิ เสสธาตูสุ สกสกกิจฺจกรเณ เอเสว นโย.
เตโชธาตุ หิ ปฐวีธาตุํ ผุสิตฺวา ฌาเปติ, สา ปน  น อุณฺหา หุตฺวา ฌายติ.
ยทิ อุณฺหา หุตฺวา ฌาเยยฺย, อุณฺหตฺตลกฺขณา นาม ภเวยฺย. อาโปธาตุํ ปน
อผุสิตฺวาว ตาเปติ, สาปิ ตปฺปมานา ๒- น อุณฺหา หุตฺวา ตปฺปติ. ยทิ อุณฺหา
หุตฺวา ตปฺเปยฺย, อุณฺหตฺตลกฺขณา นาม ภเวยฺย. วาโยธาตุํ ปน ผุสิตฺวาว
ตาเปติ, สาปิ ตปฺปมานา น อุณฺหา หุตฺวา ตปฺปติ. ยทิ อุณฺหา หุตฺวา
ตปฺเปยฺย, อุณฺหตฺตลกฺขณา นาม ภเวยฺย. วาโยธาตุ ปฐวีธาตุํ ผุสิตฺวา วิตฺถมฺเภติ.
ตถา เตโชธาตุํ, อาโปธาตุํ ปน อผุสิตฺวาว วิตฺถมฺเภติ.
     อุจฺฉุรสํ ปจิตฺวา ผาณิตปิณฺเฑ กริยมาเน อาโปธาตุ ถทฺธา โหติ น
โหตีติ? น โหติ. สา หิ ปคฺฆรณลกฺขณา, ปฐวีธาตุ กกฺขฬลกฺขณา, โอมตฺตํ
ปน อาโป อธิมตฺตปฐวีคติกํ ชาตํ. สา หิ รสากาเรน ฐิตภาวํ วิชหติ,
ลกฺขณํ น วิชหติ. ผาณิตปิณฺเฑ วิลียมาเนปิ ปฐวีธาตุ น วิลียติ. กกฺขฬลกฺขณา
หิ ปฐวีธาตุ, ปคฺฆรณลกฺขณา อาโปธาตุ, โอมตฺตา ปน ปฐวี อธิมตฺตอาปคติกา
โหติ, สา ปิณฺฑิกากาเรน ๓- ฐิตภาวํ วิชหติ, ลกฺขณํ น วิชหติ. จตุนฺนํ หิ
มหาภูตานํ ภาวญฺญถตฺตเมว โหติ, ลกฺขณญฺญถตฺตํ นาม นตฺถิ. ตสฺส อภาโว
อฏฺฐานปริกปฺปสุตฺเตน ทีปิโต. วุตฺตเญฺหตํ:-
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อาพนฺธติ         ฉ.ม. ตปมานา      ฉ.ม. ปิณฺฑากาเรน
            "สิยา โข ปนานนฺท ๑- จตุนฺนํ มหาภูตานํ อญฺญถตฺตํ
        ปฐวีธาตุยา อาโปธาตุยา เตโชธาตุยา วาโยธาตุยา, น เตฺวว พุทฺเธ
        อเวจฺจปฺปสาเทน สมนฺนาคตสฺส อริยสาวกสฺส สิยา อญฺญถตฺตนฺ"ติ. ๒-
     อยเญฺหตฺถ อตฺโถ:- อานนฺท กกฺขฬตฺตลกฺขณา ปฐวีธาตุ ปริวตฺเตตฺวา
ปคฺฆรณลกฺขณา อาโปธาตุ นาม ภเวยฺย, อริยสาวกสฺส ปน อญฺญถตฺตํ นาม
นตฺถีติ. เอวเมตฺถ อฏฺฐานปริกปฺโป อาคโต.
     [๖๕๒] อิโต ปเรสุ อุปาทินฺนาทินิทฺเทเสสุ อุปาทินฺนาทีนํ ๓- อตฺโถ
มาติกาย วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพ. จกฺขายตนาทีนิ เหฏฺฐา วิตฺถาริตาเนว, ตตฺถ
ตตฺถ ปน วิเสสมตฺตเมว วกฺขาม.
     อุปาทินฺนนิทฺเทเส ตาว จกฺขายตนาทีนิ เอกนฺตํ อุปาทินฺนตฺตา วุตฺตานิ.
ยสฺมา ปน รูปายตนาทีนิ อุปาทินฺนานิปิ อตฺถิ อนุปาทินฺนานิปิ, ตสฺมา ตานิ
"ยํ ยํ วา ปนา"ติ สงฺเขปโต ทสฺเสตฺวา ปุน "กมฺมสฺส กตตฺตา รูปายตนนฺ"ติ-
อาทินา นเยน วิตฺถาริตานิ. อิมินา อุปาเยน สพฺพเยวาปนเกสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพ.
     กสฺมา ปน "กมฺมสฺส กตตฺตา"ติ จ "น กมฺมสฺส กตตฺตา"ติ จ
อุภินฺนมฺปิ นิทฺเทเส ชรตา จ อนิจฺจตา จ น คหิตา, อนุปาทินฺนาทีนํเยว
นิทฺเทเสสุ คหิตาติ? "น กมฺมสฺส กตตฺตา"ติ เอตฺถ ตาว กมฺมโต
อญฺญปจฺจยสมุฏฺฐานํ สงฺคหิตํ, "กมฺมสฺส กตตฺตา"ติ เอตฺถ กมฺมสมุฏฺฐานเมว, อิมานิ
จ เทฺว รูปานิ เนว กมฺมโต, น อญฺญสฺมา รูปชนกปจฺจยา อุปฺปชฺชนฺติ,
ตสฺมา น คหิตานิ. สา จ เนสํ อนุปฺปตฺติ ปรโต อาวีภวิสฺสติ. อนุปาทินฺนนฺติ-
อาทีสุ ปน เกวลํ  อนุปาทินฺนาทิคฺคหเณน กมฺมาทิสมุฏฺฐานตา ปฏิกฺขิตฺตา, น
อญฺญปจฺจยสมุฏฺฐานตา อนุญฺญาตา. ตสฺมา ตตฺถ คหิตานีติ เวทิตพฺพานีติ. ๔-
     [๖๖๖] จิตฺตสมุฏฺฐานนิทฺเทเส "กายวิญฺญตฺติ วจีวิญฺญตฺตี"ติ อิทํ
ทฺวยํ ยสฺมา เอกนฺตจิตฺตสมุฏฺฐานานิ ภูตานิ อุปาทาย ปญฺญายติ, ตสฺมา วุตฺตํ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สิยา อานนฺท        องฺ. ติก. ๒๐/๗๖/๒๑๖
@ ฉ.ม. อุปาทินฺนรูปาทินิทฺเทเสสุ อุปาทินฺนปทาทีนํ
@ ฉ.ม. อิติ-สทฺโท น ทิสฺสติ
ปรมตฺถโต ปน ตสฺส นิสฺสยภูตานิ ภูตาเนว จิตฺตสมุฏฺฐานานิ, ตนฺนิสฺสิตตฺตา
ยถา อนิจฺจสฺส รูปสฺส ชรามรณํ อนิจฺจํ นาม โหติ, เอวมิทมฺปิ จิตฺตสมุฏฺฐานํ
นาม ชาตํ.
     [๖๖๘] จิตฺตสหภุนิทฺเทเสปิ เอเสว นโย. ยาว จิตฺตํ, ตาว ปญฺญายนโต
อิทเมว ทฺวยํ วุตฺตํ, น ปเนตํ จิตฺเตน สห ภูตานิ วิย เจตนาทโย ๑- วิย
จ อุปฺปชฺชติ.
     [๖๗๐] จิตฺตานุปริวตฺติตายปิ เอเสว นโย. ยาว จิตฺตํ, ตาว
ปญฺญายนโตเอว เหตํ ทฺวยํ "จิตฺตานุปริวตฺตี"ติ วุตฺตํ.
     [๖๗๔] โอฬาริกนฺติ วตฺถุอารมฺมณภูตตฺตา สงฺฆฏฺฏนวเสน ๒- คเหตพฺพโต
ถูลํ. วุตฺตวิปลฺลาสโต สุขุมํ เวทิตพฺพํ.
     [๖๗๖] ทูเรติ ฆฏฺฏนวเสน อคฺคเหตพฺพตฺตา ทุวิญฺเญยฺยภาเวน สมีเป
ฐิตมฺปิ ทูเร. อิตรํ ปน ฆฏฺฏนวเสน คเหตพฺพตฺตา สุวิญฺเญยฺยภาเวน ทูเร
ฐิตมฺปิ สนฺติเก จกฺขายตนาทินิทฺเทสา เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว วิตฺถารโต เวทิตพฺพา.
อิทํ ตาว ทุวิเธน รูปสงฺคเห วิเสสมตฺตํ. ติวิธสงฺคโห อุตฺตานตฺโถเยว.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๓ หน้า ๓๙๐-๓๙๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=9733&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=9733&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=539              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=4763              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=4328              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=4328              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_34

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]