ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๑ ภาษาบาลีอักษรไทย พุทฺธ.อ. (มธุรตฺถ.)

                       ๒๓. เวสฺสภูพุทฺธวํสวณฺณนา
     สิขิสฺส ปน สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส อปรภาเค อนฺตรหิเต ตสฺส สาสเน
สตฺตติวสฺสสหสฺสายุกา มนุสฺสา อนุกฺกเมน ปริหายิตฺวา ทสวสฺสายุกา อเหสุํ.
ปุน วฑฺฒิตฺวา อปริมิตายุกา หุตฺวา อนุกฺกเมน ปริหายิตฺวา สฏฺฐิวสฺสสหสฺสายุกา
อเหสุํ. ตทา วิชิตมโนภู สพฺพโลกาภิภู สยมฺภู เวสฺสภู นาม สตฺถา โลเก
อุทปาทิ. โส ปารมิโย ปูเรตฺวา ตุสิตปุเร นิพฺพตฺติตฺวา ตโต จวิตฺวา
อโนมนคเร สุปฺปตีตสฺส นาม รญฺโญ อคฺคมเหสิยา สีลวติยา ยสวติยา นาม กุจฺฉิสฺมึ
ปฏิสนฺธึ อคฺคเหสิ. โส ทสนฺนํ มาสานํ อจฺจเยน อนุปมุยฺยาเน มาตุกุจฺฉิโต
นิกฺขมิ. ชายมาโนว ชนํ โตเสนฺโต วสภนาทํ นทิ. ตสฺมา วสภนาทเหตุตฺตา
ตสฺส นามคฺคหณทิวเส "เวสฺสภู"ติ นามมกํสุ. โส ฉพฺพสฺสสหสฺสานิ อคารํ
อชฺฌาวสิ. รุจิสุรุจิรติวฑฺฒนนามกา ตโย ปาสาทา ตสฺส อเหสุํ.
สุจิตฺตาเทวิปฺปมุขานิ ตึส อิตฺถิสหสฺสานิ ปจฺจุปฏฺฐิตานิ อเหสุํ.
@เชิงอรรถ:  ม. สิขีวรญฺเญ
     โส จตฺตาริ นิมิตฺตานิ ทิสฺวา สุจิตฺตาย นาม เทวิยา สุปฺปพุทฺเธ นาม
กุมาเร อุปฺปนฺเน สุวณฺณสิวิกาย อุยฺยานทสฺสนตฺถาย คนฺตฺวา เทวทตฺตานิ
กาสายานิ คเหตฺวา ปพฺพชิ. ตํ สตฺตตฺตึสสหสฺสานิ อนุปพฺพชึสุ. อถ โส เตหิ
ปริวุโต ฉ มาเส ปธานจริยํ จริตฺวา วิสาขปุณฺณมาย สุจิตฺตนิคเม
สนฺทิสฺสมานสรีราย สิริวฑฺฒนาย นาม ทินฺนํ มธุปายาสํ ปริภุญฺชิตฺวา สาลวเน
ทิวาวิหารํ วีตินาเมตฺวา สายนฺหสมเย นิรนฺทนาคราเชน ทินฺนา  อฏฺฐ
ติณมุฏฺฐิโย คเหตฺวา สาลโพธึ ปทกฺขิณโต อุปาคมิ. ตสฺสาปิ สาลสฺส ตเทว
ปาฏลิยา ปมาณเมว ปมาณํ อโหสิ. ตเถว ปุปฺผผลสิริวิภโว เวทิตพฺโพ. โส
สาลมูลมุปคนฺตฺวา จตฺตาลีสหตฺถวิตฺถตํ ติณสนฺถรํ สนฺถริตฺวา ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา
วิคตนีวรณํ สพฺพกามมทาวรณํ อนาวรณญาณํ ปฏิลภิตฺวา "อเนกชาติสํสารํ
ฯเปฯ ตณฺหานํ ขยมชฺฌคา"ติ อุทานํ อุทาเนตฺวา สตฺตสตฺตาหํ ตตฺเถว
วีตินาเมตฺวา อตฺตโน กนิฏฺฐภาติกสฺส โสณกุมารสฺส อุตฺตรกุมารสฺส จ
อุปนิสฺสยสมฺปตฺตึ ทิสฺวา เทวปเถน คนฺตฺวา อโนมนครสมีเป อรุณุยฺยาเน
โอตริตฺวา อุยฺยานปาเลน กุมาเร ปกฺโกสาเปตฺวา เตสํ สปริวารานํ มชฺเฌ
ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตสิ. ตทา อสีติยา โกฏิสหสฺสานํ ปฐโม อภิสมโย อโหสิ.
     ปุน ชนปทจาริกํ จรนฺโต ภควา ตตฺถ ตตฺถ ธมฺมํ เทเสนฺโต สตฺตติยา
โกฏิสหสฺสานํ ธมฺมาภิสมโย อโหสิ, โส ทุติโย อภิสมโย อโหสิ. อโนมนคเรเยว
ทิฏฺฐิชาลํ ภินฺทนฺโต ติตฺถิยมานทฺธชํ ปาเตนฺโต มานมทํ วิทฺธํเสนฺโต ธมฺมทฺธชํ
สมุสฺสยนฺโต นวุติโยชนวิตฺถตาย มนุสฺสปริสาย ปริมาณรหิตาย เทวปริสาย
ยมกปาฏิหาริยํ กตฺวา เทวมนุสฺเส ปสาเทตฺวา สฏฺฐิโกฏิโย ธมฺมามเตน
ตปฺเปสิ, โส ตติโย อภิสมโย อโหสิ. เตน วุตฺตํ:-
      [๑] "ตตฺเถว มณฺฑกปฺปมฺหิ      อสโม อปฺปฏิปุคฺคโล
          เวสฺสภู นาม นาเมน      โลเก อุปฺปชฺชิ โส ชิโน. ๑-
      [๒] อาทิตฺตํ วต ราคคฺคิ ๒-    ตณฺหานํ วิชิตํ ชานํ ๓-
          นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา     ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ.
      [๓] ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตสิ        เวสฺสภู โลกนายโก ๔-
          อสีติโกฏิสหสฺสานํ         ปฐมาภิสมโย อหุ.
      [๔] ปกฺกนฺเต จาริกํ รฏฺเฐ     โลกเชฏฺเฐ ๕- นราสเภ
          สตฺตติโกฏิสหสฺสานํ        ทุติยาภิสมโย อหุ.
      [๕] มหาทิฏฺฐึ วิโนเทนฺโต      ปาฏิเหรํ กโรติ โส
          สมาคตา นรมรู          ทสสหสฺสี สเทวเก.
      [๖] มหาอจฺฉริยํ ทิสฺวา        อพฺภุตํ โลมหํสนํ
          เทวา เจว มนุสฺสา จ     พุชฺฌเร สฏฺฐิโกฏิโย"ติ.
     ตตฺถ อาทิตฺตนฺติ สกลมิทํ โลกตฺตยํ สมฺปทิตฺตํ. ราคคฺคีติ ราเคน.
ตณฺหานํ วิชิตนฺติ ตณฺหานํ วิชิตํ รฏฺฐํ วสวตฺติฏฺฐานนฺติ เอวํ ญตฺวาติ อตฺโถ.
นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวาติ หตฺถี วิย ปูติลตาพนฺธนํ ฉินฺทิตฺวา สมฺโพธึ ปตฺโต
อธิคโต. ทสสหสฺสีติ ทสสหสฺสิยํ. สเทวเกติ สเทวเก โลเก. พุชฺฌเรติ พุชฺฌึสุ.
     โสณุตฺตรานํ ปน ทฺวินฺนํ อคฺคสาวกานํ สมาคเม ปพฺพชิตานํ อสีติยา
อรหนฺตสหสฺสานํ มชฺเฌ มาฆปุณฺณมายํ ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิ, โส ปฐโม
สนฺนิปาโต อโหสิ. ยทา ปน เวสฺสภุนา สพฺพโลกาภิภุนา สห ปพฺพชิตา
สตฺตตฺตึสสหสฺสสงฺขา ภิกฺขู คณโต โอหีนสมเย ปกฺกนฺตา, เต เวสฺสภุสฺส
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. นายโก         ปาฬยํ อิท ราคคฺคีติ ทิสฺสติ      ฉ.ม. ตทา
@ ฉ.ม. ปวตฺเตนฺเต เวสฺสภูโลกนายเก        สี. โลกเสฏฺเฐ
สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตึ สุตฺวา โสเรยฺยํ นาม นครํ อาคนฺตฺวา
ภควนฺตํ อทฺทสํสุ. เตสํ ภควา ธมฺมํ เทเสตฺวา สพฺเพว เต เอหิภิกฺขุปพฺพชฺชาย
ปพฺพาเชตฺวา จตุรงฺคสมนฺนาคตาย ปริสาย ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิ, โส ทุติโย
สนฺนิปาโต อโหสิ
     ยทา ปน นาริวาหนนคเร อุปสนฺโต นาม ราชปุตฺโต รชฺชํ กาเรสิ.
ตสฺสานุกมฺปาย ภควา ตตฺถ อคมาสิ โสปิ ภควโต อาคมนํ สุตฺวา สปริวาโร
ภควโต ปจฺจุคฺคมนํ กตฺวา นิมนฺเตตฺวา มหาทานํ ทตฺวา ตสฺส ธมฺมํ สุตฺวา
ปสนฺนหทโย ปพฺพชิ. ตํ สฏฺฐิสหสฺสสงฺขา ปุริสา อนุปพฺพชึสุ. เต เตน
สทฺธึ อรหตฺตํ ปาปุณึสุ. โส เตหิ ปริวุโต เวสฺสภู ภควา ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิ,
โส ตติโย สนฺนิปาโต อโหสิ. เตน วุตฺตํ:-
      [๗] "สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ       เวสฺสภุสฺส มเหสิโน
          ขีณาสวานํ วิมลานํ          สนฺตจิตฺตาน ตาทินํ.
      [๘] อสีติภิกฺขุสหสฺสานํ           ปฐโม อาสิ สมาคโม
          สตฺตติภิกฺขุสหสฺสานํ          ทุติโย อาสิ สมาคโม.
      [๙] สฏฺฐิภิกฺขุสหสฺสานํ           ตติโย อาสิ สมาคโม
          ชราทิภยตีตานํ             โอรสานํ มเหสิโน"ติ.
     ตทา อมฺหากํ โพธิสตฺโต สรภวตีนคเร ปรมปิยทสฺสโน สุทสฺสโน นาม
ราชา หุตฺวา เวสฺสภุมฺหิ โลกนายเก สรภนครมุปคเต ตสฺส ธมฺมํ สุตฺวา
ปสนฺนหทโย ทสนขสโมธานมุชฺชลํ ชลชามลาวิกลกมลมกุลสทิสมญฺชลึ สิรสิ
กตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส สํฆสฺส สจีวรํ มหาทานํ ทตฺวา ตตฺเถว ภควโต
นิวาสตฺถาย คนฺธกุฏึ กตฺวา ตํ ปริกฺขิปิตฺวา วิหารสหสฺสํ กาเรตฺวา สพฺพญฺจ
วิภวชาตํ ภควโต สาสเน ปริจฺจชิตฺวา ตสฺส สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา อาจารคุณ-
สมฺปนฺโน เตรสธุตคุเณสุ นิรโต โพธิสมฺภารปริเยสนาย รโต พุทฺธสาสนาภิรโต
วิหาสิ. โสปิ ตํ ภควา พฺยากาสิ "อนาคเต อิโต เอกตฺตึสกปฺเป อยํ โคตโม
นาม พุทฺโธ ภวิสฺสตี"ติ. เตน วุตฺตํ:-
      [๑๐] "อหนฺเตน สมเยน        สุทสฺสโน นาม ขตฺติโย
           นิมนฺเตตฺวา มหาวีรํ       ทานํ ทตฺวา มหารหํ
           อนฺนปาเนน วตฺเถน       สสํฆํ ชินปูชยึ.
      [๑๑] ตสฺส พุทฺธสฺส อสมสฺส      จกฺกํ วตฺติตมุตฺตมํ
           สุตฺวาน ปณิตํ ธมฺมํ        ปพฺพชฺชมภิโรจยึ.
      [๑๒] มหาทานํ ปวตฺเตตฺวา      รตฺตินฺทิวมตนฺทิโต
           ปพฺพชฺชํ คุณสมฺปนฺนํ        ปพฺพชึ ชินสนฺติเก.
      [๑๓] อาจารคุณสมฺปนฺโน        วตฺตสีลสมาหิโต
           สพฺพญฺญุตํ คเวสนฺโต       รมามิ ชินสาสเน.
      [๑๔] สทฺธาปีตึ อุปฺปาเทตฺวา ๑-  พุทฺธํ วนฺทามิ สตฺถรํ ๒-
           ปีติ อุปฺปชฺชติ มยฺหํ        โพธิยาเยว การณา.
      [๑๕] อนิวตฺตมานสํ ญตฺวา       สมฺพุทฺโธ เอตทพฺรวิ
           เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป     อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ.
      [๑๖] อหุ กปิลวฺหยา รมฺมา      นิกฺขมิตฺวา ตถาคโต
           ปธานํ ปทหิตฺวาน         กตฺวา ทุกฺกรการิกํ.
           อชปาลรุกฺขมูลสฺมึ         นิสีทิตฺวา ตถาคโต
           ตตฺถ ปายาสํ ปคฺคยฺห      เนรญฺชรมุเปหิติ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อุปคนฺตฺวา         สี.,อิ. ปาเท วนฺทามิ สตฺถริ
           ๑- เนรญฺชราย ตีรมฺหิ        ปายาสํ อทิ โส ชิโน
           ปฏิยตฺตวรมคฺเคน            โพธิมูลมฺหิ เอหิติ.
           ตโต ปทกฺขิณํ กตฺวา          โพธิมณฺฑํ อนุตฺตรํ
           อสฺสตฺถรุกฺขมูลสฺมึ            พุชฺฌิสฺสติ มหายโส.
           อิมสฺส ชนิกา มาตา          มายา นาม ภวิสฺสติ
           ปิตา สุทฺโธทโน นาม         อยํ เหสฺสติ โคตโม.
           โกลิโต อุปติสฺโส จ          อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวกา
           อนาสวา วีตราคา           สนฺตจิตฺตา สมาหิตา
           อานนฺโท นามุปฏฺฐาโก        อุปฏฺฐิสฺสติ มํ ชินํ.
           เขมา อุปฺปลวณฺณา จ         อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวกา.
           อนาสวา วีตราคา           สนฺตจิตฺตา สมาหิตา.
           โพธิ ตสฺส ภควโต           อสฺสตฺโถติ ปวุจฺจติ
           จิตฺโต จ หตฺถาฬวโก         อคฺคา เหสฺสนฺตุปฏฺฐกา.
           นนฺทมาตา จ อุตฺตรา         อคฺคา เหสฺสนฺตุปฏฺฐิกา
           อายุ วสฺสสตํ ตสฺส           โคตมสฺส ยสสฺสิโน.
           อิทํ สุตฺวาน วจนํ            อสมสฺส มเหสิโน
           อาโมทิตา นรมรู            พุทฺธวีชงฺกุโร อยํ.
           อุกฺกุฏฺฐิสทฺทา วตฺตนฺติ         อปฺโผเฏนฺติ หสนฺติ จ
           กตญฺชลี นมสฺสนฺติ            ทสสหสฺสี สเทวกา.
           ยทิมสฺส โลกนาถสฺส          วิรชฺฌิสฺสาม สาสนํ
           อาคตมฺหิ อทฺธาเน           เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ. ๑-
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ
           ๑- ยถา มนุสฺสา นทึ ตรนฺตา   ปฏิติตฺถํ วิรชฺฌิย
           เหฏฺฐาติตฺถํ คเหตฺวาน        อุตฺตรนฺติ มหานทึ,
           เอวเมว มยํ สพฺเพ          ยทิ มุญฺจามิมํ ชินํ
           อนาคตมฺหิ อทฺธาเน          เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ. ๑-
      [๑๗] ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา          ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยึ
           อุตฺตรึ วตมธิฏฺฐาสึ           ทสปารมิปูริยา"ติ.
     ตตฺถ จกฺกํ วตฺติตนฺติ ธมฺมจกฺกํ ปวตฺติตํ. ปณิตํ ธมฺมนฺติ อุตฺตริมนุสฺส-
ธมฺมํ. ปพฺพชฺชํ คุณสมฺปนฺนนฺติ ญตฺวา ปพฺพชินฺติ อตฺโถ. วตฺตสีลสมาหิโตติ
วตฺเตสุ จ สีเลสุ จ สมาหิโต, เตสํ เตสํ ปูรเณ สมาหิโตติ อตฺโถ. รมามีติ
อภิรมึ. สทฺธาปีตินฺติ สทฺธญฺจ ปีติญฺจ อุปคนฺตฺวา. วนฺทามีติ อภิวนฺทึ, อตีตตฺเถ
วตฺตมานวจนํ ทฏฺฐพฺพํ. สตฺถรนฺติ สตฺถารํ. อนิวตฺตมานสนฺติ อโนสกฺกิยมานมานสํ.
     ตสฺส ปน ภควโต อโนมํ ๒- นาม นครํ อโหสิ. สุปฺปตีโต นามสฺส
ปิตา ขตฺติโย, ยสวตี นาม มาตา, โสโณ จ อุตฺตโร จ เทฺว อคฺคสาวกา,
อุปสนฺโต นาม อุปฏฺฐาโก, รามา จ ๓- สมาลา จ เทฺว อคฺคสาวิกา,
สาลรุกฺโข โพธิ, สรีรํ สฏฺฐิหตฺถุพฺเพธํ อโหสิ. สฏฺฐิวสฺสสหสฺสานิ อายุ,
สุจิตฺตา นามสฺส ภริยา, สุปฺปพุทฺโธ นามสฺส ปุตฺโต, สุวณฺณสิวิกาย นิกฺขมิ.
เตน วุตฺตํ:-
      [๑๘] "อโนมํ ๒- นาม นครํ       สุปฺปตีโต นาม ขตฺติโย
           มาตา ยสวตี นาม          เวสฺสภุสฺส มเหสิโน.
      [๑๙] ฉ จ วสฺสสหสฺสานิ          อคารํ อชฺฌาวสิ โส
           รุจิ สุรติ วฑฺฒกา ๔-        ตโย ปาสาทมุตฺตมา.
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ        สี.,อิ. อนุปมํ
@ สี.,อิ. ทามา จ                   ฉ.ม. รุจิ สุรุจิ รติวฑฺฒโน
      [๒๐] อนูนตึสสหสฺสานิ           นาริโย สมลงฺกตา
           สุจิตฺตา นาม สา นารี      สุปฺปพุทฺโธ นาม อตฺรโช.
      [๒๑] นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา       สิวิกายาภินิกฺขมิ
           ฉมาสํ ปธานจารํ          อจรี ปุริสุตฺตโม.
      [๒๒] พฺรหฺมุนา ยาจิโต สนฺโต     เวสฺสภู โลกนายโก
           วตฺตจกฺโก มหาวีโร        อรุเณปิ นรุตฺตโม.
      [๒๓] โสโณ จ อุตฺตโร เจว      อเหสุํ อคฺคสาวกา
           อุปสนฺโต นามุปฏฺฐาโก      เวสฺสภุสฺส มเหสิโน.
      [๒๔] รามา เจว ๑- สมาลา จ   อเหสุํ อคฺคสาวิกา
           โพธิ ตสฺส ภควโต         มหาสาโลติ วุจฺจติ.
      [๒๕] โสตฺถิโก เจว รมฺโม จ     อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐกา
           โคตมี จ สิริมา จ         อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐิกา.
      [๒๖] สฏฺฐิรตนมุพฺเพโธ          เหมยูปสมูปโม
           กายา นิจฺฉรตี รสฺมิ        รตฺตึว ปพฺพเต สิขี.
      [๒๗] สฏฺฐิวสฺสสหสฺสานิ          อายุ ตสฺส มเหสิโน
           ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส      ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
      [๒๘] ธมฺมํ วิตฺถาริกํ กตฺวา       วิภชิตฺวา มหาชนํ
           ธมฺมนาวํ ฐเปตฺวาน        นิพฺพุโต โส สสาวโก.
      [๒๙] ทสฺสเนยฺยํ สพฺพชนํ         วิหารํ อิริยาปถํ
           สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ           นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขารา"ติ.
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. ทามา จ
     ตตฺถ เหมยูปสมูปโมติ สุวณฺณตฺถมฺภสทิโสติ อตฺโถ. นิจฺฉรตีติ อิโต
จิโต จ สนฺธาวติ. รสฺมีติ ปภารสฺมิ. รตฺตึว ปพฺพเต สิขีติ รตฺติยํ ปพฺพตมตฺถเก
อคฺคิ วิย รํสิวิชฺโชตา ตสฺส กาเยติ อตฺโถ. วิภชิตฺวาติ วิภาคํ กตฺวา,
อุคฺฆฏิตาทิวเสน โสตาปนฺนาทิวเสน จาติ อตฺโถ. ธมฺมนาวนฺติ อฏฺฐงฺคมคฺคสงฺขาตํ
ธมฺมนาวํ, จตุโรฆนิตฺถรณตฺถาย ฐเปตฺวาติ อตฺโถ. ทสฺสเนยฺยนฺติ ทสฺสนีโย.
สพฺพชนนฺติ สพฺโพ ชโน, สสาวกสํโฆ สมฺมาสมฺพุทฺโธติ อตฺโถ. วิหารนฺติ
วิหาโร, สพฺพตฺถ ปจฺจตฺเต อุปโยควจนํ ทฏฺฐพฺพํ.
     เวสฺสภู กิร ภควา อุสภวตีนคเร เขเม มิคทาเย ปรินิพฺพายิ. ธาตุโย
ปนสฺส วิปฺปกิรึสุ.
                    อุสภวติปุเร ปุรุตฺตเม
                    ชินวสโภ ภควา หิ เวสฺสภู
                    อุปวนวิหเร มโนรเม
                    นิรุปธิเสสมุปาคโต กิราติ.
     เสสํ สพฺพตฺถ คาถาสุ ปากฏเมวาติ.
                     เวสฺสภูพุทฺธวํสวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                     นิฏฺฐิโต เอกวีสติโม พุทฺธวํโส.
                         --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๑ หน้า ๓๕๖-๓๖๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=7896&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=7896&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=202              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=8294              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=10800              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=10800              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]