อรรถกถาเล่มที่ ๕๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 พุทฺธ.อ. (มธุรตฺถ.)

                        ๗. เรวตพุทฺธวํสวณฺณนา
     สุมนสฺส ปน ภควโต อปรภาเค สาสเน จสฺส อนฺตรหิเต
นวุติวสฺสสหสฺสายุกา มนุสฺสา อนุกฺกเมน ปริหายิตฺวา ทสวสฺสายุกา หุตฺวา ปุน
อนุกฺกเมน วฑฺฒิตฺวา อสงฺเขฺยยฺยายุกา หุตฺวา ปุน ปริหายมานา สฏฺิวสฺส-
สหสฺสายุกา อเหสุํ. ตทา เรวโต นาม สตฺถา อุทปาทิ. โสปิ ปารมิโย ปูเรตฺวา
อเนกรตนสมุชฺชลิตภวเน ๑- ตุสิตภวเน นิพฺพตฺติตฺวา ตโต จวิตฺวา
สพฺพธนธญฺวติสุธญฺวตีนคเร สพฺพาลงฺการสมลงฺกตอมิตรุจิรปริวารปริวุตสฺส ๒-
สิริวิภวสมุทเยนากุลสฺส สพฺพสมิทฺธิวิปุลสฺส วิปุลสฺส นาม รญฺโ กุเล
สพฺพชนนยนาลิปาลิสมากุลาย สมฺผุลฺลนยนกุวลยสสฺสิริกสินิทฺธวทนกมลากร-
โสภาสมุชฺชลาย สุรุจิรมโนหรคุณคณวิปุลาย วิปุลาย นาม อคฺคมเหสิยา กุจฺฉิสฺมึ
ปฏิสนฺธึ คเหตฺวา ทสนฺนํ มาสานํ อจฺจเยน จิตฺตกูฏปพฺพตโต สุวณฺณหํสราชา
วิย มาตุกุจฺฉิโต นิกฺขมิ.
     ตสฺส ปฏิสนฺธิยํ ชาติยญฺจ ปาฏิหาริยานิ ปุพฺเพ วุตฺตนยาเนว อเหสุํ.
สุทสฺสนรตนคฺฆิอาเวฬนามกา ตโย จสฺส ปาสาทา อเหสุํ. สุทสฺสนาเทวิปฺปมุขานิ
เตตฺตึส อิตฺถิสหสฺสานิ ปจฺจุปฏฺิตานิ อเหสุํ. ตาหิ ปริวุโต โส สุรยุวตีหิ
ปริวุโต เทวกุมาโร วิย ฉพฺพสฺสสหสฺสานิ วิสยสุขมนุภวมาโน อคารํ อชฺฌาวสิ.
โส สุทสฺสนาย นาม เทวิยา วรุเณ นาม ตนเย ชาเต จตฺตาริ นิมิตฺตานิ
ทิสฺวา นานาวิราคตนุวรวสนนิวสโน อามุกฺกมุตฺตาหารมณิกุณฺฑโล วรเกยูร-
มกุฏกฏกธโร ปรมสุรภิคนฺธกุสุมสมลงฺกโต ปรมรุจิรกรนิกโร สรทสมยรชนิกโร
วิย ตาราคณปริวุโต วิย จนฺโท ติทสคณปริวุโต วิย ทสสตนยโน
พฺรหฺมคณปริวุโต วิย จ หาริตมหาพฺรหฺมา จตุรงฺคินิยา มหติยา เสนาย ปริวุโต
อาชญฺรเถน มหาภินิกฺขมนํ นิกฺขมิตฺวา สพฺพาภรณานิ โอมุญฺจิตฺวา
ภณฺฑาคาริกสฺส หตฺเถ ทตฺวา ชลชามลาวิกลนีลกุวลยทลสทิเสนาตินิสิเตนาติ
ติขิเณนาสินา สเกสมกุฏํ ฉินฺทิตฺวา อากาเส ขิปิ. ตํ สกฺโก เทวราชา
สุวณฺณจงฺโกฏเกน ปฏิคฺคเหตฺวา ตาวตึสภวนํ เนตฺวา สิเนรุมุทฺธนิ สตฺตรตนมยํ
เจติยํ อกาสิ.
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ....สมุชฺโชติต...      ๒ สี..อิ...สุจิปริวาร...
     มหาปุริโส ปน เทวทตฺตานิ กาสายานิ ปริทหิตฺวา ปพฺพชิ, เอกา จ
นํ ปุริสโกฏิ อนุปพฺพชิ. โส เตหิ ปริวุโต สตฺตมาเส ปธานจริยํ จริตฺวา
วิสาขปุณฺณมาย อญฺตราย สาธุเทวิยา นาม เสฏฺิธีตาย ทินฺนํ มธุปายาสํ
ปริภุญฺชิตฺวา สาลวเน ทิวาวิหารํ วีตินาเมตฺวา สายนฺหสมเย
อญฺตเรนาชีวเกน ๑- ทินฺนา อฏฺ ติณมุฏฺิโย คเหตฺวา มตฺตวรนาคคามี นาคโพธึ
ปทกฺขิณํ กตฺวา เตปณฺณาสหตฺถวิตฺถตํ ติณสนฺถรํ สนฺถริตฺวา จตุรงฺควีริยํ อธิฏฺาย
นิสีทิตฺวา มารพลํ วิธมิตฺวา สพฺพญฺุตญฺาณํ ปฏิวิชฺฌิตฺวา "อเนกชาติสํสารํ
ฯเปฯ ตณฺหานํ ขยมชฺฌคา"ติ ๒- อุทานํ อุทาเนสิ. เตน วุตฺตํ:-
       [๑] "สุมนสฺส อปเรน        เรวโต นาม นายโก
           อนูปโม อสทิโส         อตุโล อุตฺตโม ชิโน"ติ.
     เรวโต กิร สตฺถา โพธิสมีเปเยว สตฺตสตฺตาหานิ วีตินาเมตฺวา
ธมฺมเทสนตฺถํ พฺรหฺมายาจนํ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา "กสฺส นุ โข อหํ ปมํ ธมฺมํ
เทเสยฺยนฺ"ติ ๓- อุปธาเรนฺโต อตฺตนา สห ปพฺพชิตภิกฺขุโกฏิโย อญฺเ จ พหู
เทวมนุสฺเส อุปนิสฺสยสมฺปนฺเน ทิสฺวา อากาเสน คนฺตฺวา วรุณาราเม โอตริตฺวา
เตหิ ปริวุโต ๔- คมฺภีรํ นิปุณํ ติปริวฏฺฏํ อปฺปฏิวตฺติยํ อญฺเน อนุตฺตรํ
ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตตฺวา ภิกฺขูนํ โกฏิ อรหตฺเต ปติฏฺาเปสิ. ตีสุ มคฺคผเลสุ
ปติฏฺิตานํ คณนปริจฺเฉโท นตฺถิ. เตน วุตฺตํ:-
       [๒] "โสปิ ธมฺมํ ปกาเสสิ     พฺรหฺมุนา อภิยาจิโต
           ขนฺธธาตุววตฺถานํ        อปฺปวตฺตํ ภวาภเว"ติ.
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. วรุณินฺทธเรนาชีวเกน      ๒ ขุ.ธ. ๒๕/๑๕๓ อาทิ/๔๔
@๓ วิ.มหา. ๔/๑๐/๑๐, ที.มหา. ๑๐/๗๒/๓๕, ม.มู. ๑๒/๒๘๔/๒๔๕, ม.ม. ๑๓/๓๔๐/๓๒๒
@๔ สี.,อิ. พหูนิ ปาฏิหาริยานิ ทสฺเสนฺโต
     ตตฺถ ขนฺธธาตุววตฺถานนฺติ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ อฏฺารสนฺนํ ธาตูนํ
นามรูปววตฺถานาทิวเสน วิภาคกรณํ. สภาวลกฺขณสามญฺลกฺขณาทิวเสน
รูปารูปธมฺมปริคฺคโห ขนฺธธาตุววตฺถานํ นาม. อถ วา "เผณปิณฺฑูปมํ รูปํ
ปริมทฺทนาสหนโต ฉิทฺทาวฉิทฺทาทิภาวโต จ อุทกปุพฺพุฬกํ ๑- วิย เวทนา
มุหุตฺตรมณียภาวโต, มรีจิกา วิย สญฺา วิปฺปลมฺพนโต, กทลิกฺขนฺโธ วิย สงฺขารา
อสารกโต, มายา วิย วิญฺาณํ วญฺจนกโต"ติ เอวมาทินาปิ นเยน อนิจฺจา-
นุปสฺสนาทิวเสนปิ ขนฺธธาตุววตฺถานํ เวทิตพฺพํ. ๒- อปฺปวตฺตํ ภวาภเวติ เอตฺถ
ภโวติ วฑฺฒิ, อภโวติ หานิ. ภโวติ สสฺสตทิฏฺิ, อภโวติ อุจฺเฉททิฏฺิ. ภโวติ
ขุทฺทกภโว, อภโวติ มหาภโว. ภโวติ กามภโว, อภโวติ รูปารูปภโวติ
เอวมาทินา นเยน ภวาภวานํ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. เตสํ ภวาภวานํ อปฺปวตฺติเหตุภูตํ
ธมฺมํ ปกาเสสีติ อตฺโถ. อถ วา ภวติ อเนนาติ ภโว, ตีสุ ภเวสุ
อุปฺปตฺตินิมิตฺตํ กมฺมาทิกํ. อุปปตฺติภโว อภโว นาม. อุภยตฺถ นิกนฺติยา
ปหานกรํ อปฺปวตฺตํ ธมฺมํ เทเสสีติ อตฺโถ. ตสฺส ปน เรวตพุทฺธสฺส ตโยว
อภิสมยา อเหสุํ. ปโม ปนสฺส คณนปถํ วีติวตฺโต. เตน วุตฺตํ:-
       [๓] "ตสฺสาภิสมยา ตีณิ        อเหสุํ ธมฺมเทสเน
           คณนาย น วตฺตพฺโพ       ปมาภิสมโย อหู"ติ.
     ตตฺถ ตีณีติ ตโย, ลิงฺควิปลฺลาโส กโต. อยํ ปโม อภิสมโย
อโหสิ.
     อถาปเรน สมเยน นครุตฺตเร อุตฺตเร นคเร สพฺพารินฺทโม อรินฺทโม นาม
ราชา อโหสิ. โส กิร ภควนฺตํ อตฺตโน นครมนุปฺปตฺตํ สุตฺวา ตีหิ ชนโกฏีหิ
ปริวุโต ภควโต ปจฺจุคฺคมนํ กตฺวา สฺวาตนาย นิมนฺเตตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. ปุพฺพุลกํ             ๒ อภิ.อ. ๒/๓๕, สา.ป. ๓/๙๕/๓๔๙-๕๐
ภิกฺขุสํฆสฺส สตฺตาหํ มหาทานํ ปวตฺเตตฺวา ติคาวุตวิตฺถตํ ทีปปูชํ กตฺวา
ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา นิสีทิ. อถ ภควา ตสฺส มโนนุกูลํ วิจิตฺตนยํ ธมฺมํ
เทเสสิ. ตตฺถ เทวมนุสฺสานํ โกฏิสหสฺสสฺส ทุติยาภิสมโย อโหสิ. เตน
วุตฺตํ:-
       [๔] "ยทา อรินฺทมํ ราชํ        วิเนสิ เรวโต มุนิ
            ตทา โกฏิสหสฺสานํ        ทุติยาภิสมโย อหู"ติ.
     อยํ ทุติโย อภิสมโย.
     อถาปเรน สมเยน เรวโต สตฺถา อุตฺตรนิคมํ นาม อุปนิสฺสาย วิหรนฺโต
สตฺตาหํ นิโรธสมาปตฺตึ สมาปชฺชิตฺวา นิสีทิ. ตทา กิร อุตฺตรนิคมวาสิโน
มนุสฺสา ยาคุภตฺตขชฺชกเภสชฺชปานกาทีนิ อาหริตฺวา ภิกฺขุสํฆสฺส มหาทานํ ทตฺวา
ภิกฺขู ปริปุจฺฉึสุ "กุหึ ภนฺเต ภควา"ติ. ตโต เตลํ ภิกฺขู อาหํสุ "ภควา
อาวุโส นิโรธสมาปตฺตึ สมาปนฺโน"ติ. อถาตีเต ตสฺมึ สตฺตาเห ภควนฺตํ
นิโรธสมาปตฺติโต วุฏฺิตํ สรทสมเย สูริโย วิย อตฺตโน อนูปมาย อพุทฺธสิริยา
วิโรจมานํ ทิสฺวา นิโรธสมาปตฺติยา คุณานิสํสํ ปุจฺฉึสุ. ภควา จ เตสํ
นิโรธสมาปตฺติยา คุณานิสํสํ กเถสิ. ตทา เทวมนุสฺสานํ โกฏิสตํ อรหตฺเต
ปติฏฺาสิ. อยํ ตติโย อภิสมโย อโหสิ. เตน วุตฺตํ:-
       [๕] "สตฺตาหํ ปฏิสลฺลานา        วุฏฺหิตฺวา นราสโภ
            โกฏิสตํ นรมรูนํ           วิเนสิ อุตฺตเม ผเล"ติ.
     สุธญฺวตีนคเร ปมมหาปาติโมกฺขุทฺเทเส เอหิภิกฺขุปพฺพชฺชาย ปพฺพชิตานํ
อรหนฺตานํ คณนปถํ วีติวตฺตานํ ปโม สนฺนิปาโต อโหสิ. เมขลนคเร
โกฏิสตสหสฺสสงฺขาตานํ เอหิภิกฺขุปพฺพชฺชาย ปพฺพชิตานํ อรหนฺตานํ ทุติโย
สนฺนิปาโต อโหสิ. เรวตสฺส ปน ภควโต ธมฺมจกฺกานุวตฺตโก วรุโณ นาม
อคฺคสาวโก ปญฺวนฺตานํ อคฺโค อาพาธิโก อโหสิ. ตตฺถ คิลานปุจฺฉนตฺถาย
สมฺปตฺตมหาชนสฺส ลกฺขณตฺตยปริทีปกํ ธมฺมํ เทเสตฺวา โกฏิสตสหสฺสํ ปุริสานํ
เอหิภิกฺขุปพฺพชฺชาย ปพฺพาเชตฺวา อรหตฺเต ปติฏฺาเปตฺวา จตุรงฺคินิเก สนฺนิปาเต
ปาติโมกฺขํ อุทฺทิสิ. อยํ ตติโย สนฺนิปาโต อโหสิ. เตน วุตฺตํ:-
       [๖] "สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ      เรวตสฺส มเหสิโน
           ขีณาสวานํ วิมลานํ         สุวิมุตฺตาน ตาทินํ.
       [๗] อติกฺกนฺตา คณนปถํ         ปมํ เย สมาคตา
           โกฏิสตสหสฺสานํ           ทุติโย อาสิ สมาคโม.
       [๘] โยปิ ปญฺาย อสโม        ตสฺส จกฺกานุวตฺตโก
           โส ตทา พฺยาธิโต อาสิ     ปตฺโต ชีวิตสํสยํ.
       [๙] ตสฺส คิลานปุจฺฉาย         เย ตทา อุปคตา มุนี
           โกฏิสตสหสฺสา อรหนฺโต     ตติโย อาสิ สมาคโม"ติ.
     ตตฺถ จกฺกานุวตฺตโกติ ธมฺมจกฺกานุวตฺตโก. ปตฺโต ชีวิตสํสยนฺติ เอตฺถ
ชีวิเต สํสยํ ชีวิตสํสยํ, ชีวิตกฺขยํ ปาปุณาติ วา, น วา ปาปุณาตีติ เอวํ
ชีวิตสํสยํ ปตฺโต, พฺยาธิตสฺส พลวภาเวน มรติ, น มรตีติ ชีวิเต สํสยํ
ปตฺโตติ อตฺโถ. เย ตทา อุปคตา มุนีติ อิติ ทีฆภาเว สติ ภิกฺขูนํ อุปริ
โหติ. รสฺเส อนุสฺสเรน สทฺธึ วรุณสฺส อุปริ โหติ.
     ตทา อมฺหากํ โพธิสตฺโต รมฺมวตีนคเร เอติเทโว นาม พฺราหฺมโณ
หุตฺวา พฺราหฺมณธมฺเม ปารํ คโต เรวตํ สมฺมาสมฺพุทฺธํ ทิสฺวา ตสฺส ธมฺมกถํ
สุตฺวา สรเณสุ ปติฏฺาย สิโลกสหสฺเสน ทสพลํ กิตฺเตตฺวา สหสฺสคฺฆนิเกน
อุตฺตราสงฺเคน ภควนฺตํ ปูเชสิ. โสปิ นํ พุทฺโธ พฺยากาสิ "อิโต
กปฺปสตสหสฺสาธิกานํ ทฺวินฺนํ อสงฺเขฺยยฺยานํ มตฺถเก โคตโม นาม พุทฺโธ
ภวิสฺสตี"ติ. เตน วุตฺตํ:-
       [๑๐] "อหนฺเตน สมเยน        อติเทโว นาม พฺราหฺมโณ
            อุปคนฺตฺวา เรวตํ พุทฺธํ     สรณํ ตสฺส คญฺฉหํ.
       [๑๑] ตสฺส สีลํ สมาธิญฺจ        ปญฺาคุณมนุตฺตมํ
            โถมยิตฺวา ยถาถามํ       อุตฺตรียมทาสหํ.
       [๑๒] โสปิ มํ พุทฺโธ พฺยากาสิ    เรวโต โลกนายโก
            อปริเมยฺยิโต กปฺเป       อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ
            ๑- อหุ กปิลวฺหยา รมฺมา   นิกฺขมิตฺวา ตถาคโต. ๑-
       [๑๓]' ปธานํ ปทหิตฺวาน ฯเปฯ เหสฺสามิ สมฺมุขา อิมนฺ'ติ
สตฺตรส คาถา ๒- วิตฺถาเรตพฺพา.
       [๑๔] ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา       ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยึ
            อุตฺตรึ วตมธิฏฺาสึ        ทสปารมิปูริยา.
       [๑๕] ตทาปิ ตํ พุทฺธธมฺมํ        สริตฺวา อนุพฺรูหยึ
            อาหริสฺสามิ ตํ ธมฺมํ       ยํ มยฺหํ อภิปตฺถิตนฺ"ติ.
     ตตฺถ สรณํ ตสฺส คญฺฉหนฺติ ตํ สรณํ อคญฺฉึ อหํ, อุปโยคตฺเถ สามิวจนํ.
ปญฺาคุณนฺติ ปญฺาสมฺปตฺตึ. อนุตฺตมนฺติ เสฏฺ. "ปญฺาวิมุตฺติคุณมุตฺตมนฺ"ติปิ
ปาโ, โส อุตฺตาโนว. โถมยิตฺวาติ โถเมตฺวา วณฺณยิตฺวา. ยถาถามนฺติ ยถาพลํ.
อุตฺตรียนฺติ อุตฺตราสงฺคํ. อทาสหนฺติ อทาสึ อหํ. พุทฺธธมฺมนฺติ พุทฺธภาวกรํ
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อิเม ปาา น ทิสฺสนฺติ          ๒ ฉ.ม. อฏฺ คาถา
ธมฺมํ, ปารมีธมฺมนฺติ อตฺโถ. สริตฺวาติ อนุสฺสริตฺวา. อนุพฺรูหยินฺติ อภิวฑฺเฒสึ.
อาหริสฺสามีติ อานยิสฺสามิ. ตํ ธมฺมนฺติ ตํ พุทฺธตฺตํ. ยํ มยฺหํ อภิปตฺถิตนฺติ
ยํ มยา อภิปตฺถิตํ พุทฺธตฺตํ, ตํ อาหริสฺสามีติ อตฺโถ.
     ตสฺส ปน เรวตสฺส ภควโต นครํ สุธญฺวตี นาม อโหสิ, ปิตา
วิปุโล นาม ขตฺติโย, มาตา วิปุลา นาม, วรุโณ จ พฺรหฺมเทโว จ เทฺว
อคฺคสาวกา, สมฺภโว นาม อุปฏฺาโก, ภทฺทา จ สุภทฺทา จ เทฺว อคฺคสาวิกา,
นาครุกฺโข โพธิ, สรีรํ อสีติหตฺถุพฺเพธํ อโหสิ, อายุ สฏฺิวสฺสสหสฺสานิ,
สุทสฺสนา นาม อคฺคมเหสี, วรุโณ นาม ปุตฺโต, อาชญฺรเถน นิกฺขมิ.
            ตสฺส เทหาภินิกฺขนฺตํ       ปภาชาลมนุตฺตรํ
            ทิวา เจว ตทา รตฺตึ      นิจฺจํ ผรติ โยชนํ.
            ธาตุโย มม สพฺพาปิ       วิกิรนฺตูติ โส ชิโน
            อธิฏฺาสิ มหาวีโร        สพฺพสตฺตานุกมฺปโก.
            มหานาควนุยฺยาเน ๑-     มหโต นครสฺส โส ๒-
            ปูชิโต นรมรูหิ ๓-        ปรินิพฺพายิ เรวโตติ.
เตน วุตฺตํ:-
      [๑๖] "นครํ สุธญฺวตี นาม       วิปุโล นาม ขตฺติโย
           วิปุลา นาม ชนิกา         เรวตสฺส มเหสิโน.
      [๒๑] วรุโณ พฺรหฺมเทโว จ       อเหสุํ อคฺคสาวกา
           สมฺภโว นามุปฏฺาโก       เรวตสฺส มเหสิโน.
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. มหาสาเร ปนุยฺยาเน
@๒ สี.,อิ. มหโต นครสฺส โยชเน      ๓ สี.,อิ.,ม. นรสาเรหิ
      [๒๒] ภทฺทา เจว สุภทฺทา จ      อเหสุํ อคฺคสาวิกา
           โสปิ พุทฺโธ อสมสโม       นาคมูเล อพุชฺฌถ.
      [๒๓] ๑- ปทุโม กุญฺชโร เจว     อเหสุํ อคฺคุปฏฺกา
           สิริมา เจว ยสวตี         อเหสุํ อคฺคุปฏฺิกา. ๑-
      [๒๔] อุจฺจตฺตเนน โส พุทฺโธ      อสีติหตฺถมุคฺคโต
           โอภาเสติ ทิสา สพฺพา      อินฺทเกตุว อุคฺคโต.
      [๒๕] ตสฺส สรีเร นิพฺพตฺตา       ปภามาลา อนุตฺตรา
           ทิวา วา ยทิ วา รตฺตึ      สมนฺตา ผรติ โยชนํ.
      [๒๖] สฏฺิวสฺสสหสฺสานิ          อายุ วิชฺชติ ตาวเท
           ตาวตา ติฏฺมาโน โส      ตาเรสิ ชนตํ พหุํ.
      [๒๗] ทสฺสยิตฺวา พุทฺธพลํ         อมตํ โลเก ปกาสยํ
           นิพฺพายิ อนุปาทาโน        ยถคฺคุปาทานสงฺขยา.
      [๒๘] โส จ กาโย รตนนิโภ      โส จ ธมฺโม อสาทิโส
           สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ           นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขารา"ติ.
     ตตฺถ โอภาเสตีติ ปกาสยติ. อุคฺคโตติ อุสฺสิโต. ปภามาลาติ ปภาเวลา.
ยถคฺคีติ อคฺคิ วิย. อุปาทานสงฺขยาติ อินฺธนกฺขยา. โส จ กาโย รตนนิโภติ
โส จ ตสฺส ภควโต กาโย สุวณฺณวณฺโณ. "ตญฺจ กายํ รตนนิภนฺ"ติปิ ปาโ,
ลิงฺควิปลฺลาเสน วุตฺตํ. โสเยว ปนสฺสตฺโถ. เสสคาถาสุ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
                      เรวตพุทฺธวํสวณฺณา นิฏฺิตา.
                       นิฏฺิโต ปญฺจโม พุทฺธวํโส.
                         --------------
@เชิงอรรถ: ๑-๑ สี.,อิ.,ม. อิเม ปาา น ทิสฺสนฺติ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๑ หน้า ๒๓๕-๒๔๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=5256&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=5256&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=186
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=7441
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=9317
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=9317
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓
http://84000.org/tipitaka/read/?index_33