บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๒ ผนฺทนชาตกํ ฯ กุฐาริหตฺโถ ปุริโสติ อิทํ สตฺถา โรหิณีนทีตีเร วิหรนฺโต ญาตกานํ กลหํ อารพฺภ กเถสิ ฯ วตฺถุ ปน กุณาลชาตเก อาวีภวิสฺสติ ฯ ตทา ปน สตฺถา ญาตเก อามนฺเตตฺวา มหาราชา อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต พหินคเร วฑฺฒกีคาโม อโหสิ ฯ ตตฺร เอโก พฺราหฺมณวฑฺฒกี อรญฺญา ทารูนิ อาหริตฺวา รถํ กตฺวา ชีวิตํ กปฺเปสิ ฯ ตทา หิมวนฺตปฺปเทเส มหาผนฺทนรุกฺโข อโหสิ ฯ เอโก กาฬสีโห โคจรํ ปริเยสิตฺวา อาคนฺตฺวา ตสฺส มูเล นิปชฺชิ ฯ อถสฺส เอกทิวสํ วาเต ปหรนฺเต เอโก สุกฺขทณฺฑโก ปติตฺวา ขนฺเธ อวตฺถาสิ ฯ โส โถกํ ขนฺเธน รุชฺชนฺเตน ภีตตสิโต อุฏฺฐาย ปกฺขนฺทิตฺวา ปุน นิวตฺโต อาคตมคฺคํ โอโลเกนฺโต กิญฺจิ อทิสฺวา อญฺโญ มํ สีโห วา พฺยคฺโฆ วา อนุพนฺโธ นตฺถิ อิมสฺมึ ปน รุกฺเข นิพฺพตฺตเทวตา มํ เอตฺถ นิปชฺชนฺตํ น สหติ มญฺเญ โหตุ ชานิสฺสามีติ อฏฺฐาเน โกปํ พนฺธิตฺวา รุกฺขํ ปหริตฺวา เนว ตว รุกฺขปตฺตํ ขาทามิ น สาขํ ภุญฺชามิ อญฺเญ มิเค อิธ สยนฺเต สหสิ มญฺเจว น สหสิ โก มยฺหํ โทโส อญฺญํ กติปาหํ อาคเมหิ สมูลกํ เต รุกฺขํ อุปฺปาตาเปตฺวา ขณฺฑาขณฺฑํ เฉทาเปสฺสามีติ รุกฺขเทวตํ ตชฺชิตฺวา เอกํ ปุริสํ อุปธาเรนฺโต วิจริ ฯ ตทา โส พฺราหฺมณวฑฺฒกี เทฺว ตโย มนุสฺเส อาทาย รถทารูนํ อตฺถาย ยานเกน ตํ ปเทสํ คนฺตฺวา เอกสฺมึ ฐาเน ยานกํ ฐเปตฺวา วาสิผรสุหตฺโถ รุกฺเข อุปธาเรนฺโต ผนฺทนสมีปํ อคมาสิ ฯ กาฬสีโห ตํ ทิสฺวา อชฺช มยา ปจฺจามิตฺตสฺส ปิฏฺฐึ ทฏฺฐุํ วฏฺฏตีติ อาคนฺตฺวา รุกฺขมูเล อฏฺฐาสิ ฯ วฑฺฒกีปิ อิโตจิโต จ โอโลเกนฺโต ผนฺทนสมีเปน ปายาสิ ฯ โส ยาว เอโส นาติกฺกมติ ตาวเทวสฺส กเถสฺสามีติ จินฺเตตฺวา ปฐมํ คาถมาห กุฐาริหตฺโถ ปุริโส วนโมคฺคยฺห ติฏฺฐสิ ปุฏฺโฐ เม สมฺม อกฺขาหิ กึ ทารุํ เฉตุมิจฺฉสีติ ฯ ตตฺถ ปุริโสติ ตฺวํ กุฐาริหตฺโถ เอโก ปุริโส อิมํ วนํ โอคฺคยฺห ติฏฺฐสีติ ฯ โส ตสฺส วจนํ สุตฺวา อจฺฉริยํ วต โภ น วต เม อิโต ปุพฺเพ มิโค มานุสฺสวาจํ ภาสนฺโต ทิฏฺฐปุพฺโพ เอส รถา- นุจฺฉวิกํ ทารุํ ชานิสฺสติ ปุจฺฉามิ ตาว นนฺติ จินฺเตตฺวา ทุติยํ คาถมาห อีโส วนานิ จรสิ สมานิ วิสมานิ จ ปุฏฺโฐ เม สมฺม อกฺขาหิ กึ ทารุํ เนมิยา ทฬฺหนฺติ ฯ ตตฺถ อีโสติ ตฺวํปิ เอโก กาฬสีโห วนานิ จรสิ ตฺวํ รถานุจฺฉวิกํ ทารุํ ชานิสฺสสีติ ฯ ตํ สุตฺวา กาฬสีโห อิทานิ เม มโนรโถ มตฺถกํ ปาปุณิสฺสตีติ จินฺเตตฺวา ตติยํ คาถมาห เนว สาโล น ขทิโร นาสฺสกณฺโณ กุโต ธโว รุกฺโข จ ผนฺทโนนาม ตํ ทารุํ เนมิยา ทฬฺหนฺติ ฯ โส ตํ สุตฺวา โสมนสฺสชาโต สุทิวโส วต อชฺช อรญฺญํ ปวิฏฺโฐมฺหิ ติรจฺฉานคโต เม รถานุจฺฉวิกํ ทารุํ อาจิกฺขติ อโห สาธูติ ปุจฺฉนฺโต จตุตฺถํ คาถมาห กีทีสานิสฺส ปณฺณานิ ขนฺโธ วา ปน กีทิโส ปุฏฺโฐ เม สมฺม อกฺขาหิ ยถา ชาเนมุ ผนฺทนนฺติ ฯ อถสฺส โส อาจิกฺขนฺโต เทฺว คาถา อภาสิ ยสฺส สาขา ปลมฺพนฺติ นมนฺติ น จ ภญฺชเร โส รุกฺโข ผนฺทโนนาม ยสฺส มูเล อหํ ฐิโต ฯ อารานํ จกฺกนาภีนํ อีสาเนมิรถสฺส จ สพฺพสฺส เต กมฺมนิโย อยํ เหสฺสติ ผนฺทโนติ ฯ ตตฺถ อารานนฺติ อิทํ โส กทาเจส อิมํ รุกฺขํ น คณฺเหยฺย คุณมฺปิสฺส กเถสฺสามีติ จินฺเตตฺวา เอวมาห ฯ ตตฺถ อีสาเนมิรถสฺส จาติ รถอีสาย จ เนมิยา จ เสสสฺส จ สพฺพสฺส เต เอส กมฺมนิโย กมฺมกฺขโม ภวิสฺสตีติ ฯ โส เอวํ อาจิกฺขิตฺวา ตุฏฺฐมานโส เอกมนฺเต จริ ฯ วฑฺฒกีปิ รุกฺขํ ฉินฺทิตุํ อารภิ ฯ รุกฺขเทวตา จินฺเตสิ มยา เอตสฺส อุปริ น กิญฺจิ ปาติตํ อยํ อฏฺฐาเน อาฆาตํ พนฺธิตฺวา มม วิมานํ นาเสติ อหญฺจ วินสฺสิสฺสามิ เอเกนุปาเยน จ อิมํเยว อีสํ นาเสสฺสามีติ วนกมฺมิกปุริโส วิย หุตฺวา ตสฺส สนฺติกํ อาคนฺตฺวา ปุจฺฉิ โภ ปุริส มนาโป เต รุกฺโข ลทฺโธ อิมํ ฉินฺทิตฺวา กึ กริสฺสสีติ ฯ รถเนมึ กริสฺสามิ อิมินา รุกฺเขน รโถ ภวิสฺสตีติ ฯ เกน เต อกฺขาตนฺติ ฯ เอเกน กาฬสีเหนาติ ฯ สาธุ สุฏฺฐุ เตน อกฺขาตํ อิมินา รุกฺเขน รโถ สุนฺทโร ภวิสฺสติ กาฬสีหสฺส ปน คลจมฺมํ อุปฺปาเตตฺวา จตุรงฺคุลิมตฺเต ฐาเน อยปเฏน วิย เนมิมณฺฑเล ปริกฺขิตฺเต เนมิ จ ถิรา ภวิสฺสติ พหุญฺจ ธนํ ลภิสฺสสีติ ฯ กาฬสีหจมฺมํ กุโต ลจฺฉามีติ ฯ ตฺวํ พาลโกสิ อยนฺตาว รุกฺโข วเน ฐิโต น ปลายติ ตฺวํ เยน โส รุกฺโข อกฺขาโต ตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา สามิ ตยา ทสฺสิตํ รุกฺขํ กตรฏฺฐาเน ฉินฺทามีติ วญฺเจตฺวา อาเนหิ อถ นํ นิราสํกํ อิธ จ เอตฺถ จ ฉินฺทาติ มุขตุณฺฑํ ปสาเรตฺวา อาจิกฺขนฺตํ ติขิเณน มหาผรสุนา โกฏฺเฏตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา จมฺมํ อาทาย วรมํสํ ขาทิตฺวา รุกฺขํ ฉินฺทาติ เวรํ กปฺเปติ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อิมา คาถา อาห อิติ ผนฺทนรุกฺโขปิ เทวตา อชฺฌภาสถ มยฺหํปิ วจนํ อตฺถิ ภารทฺวาช สุณาหิ เม ฯ อิมสฺส อุปกฺขนฺธมฺหา อุกฺกจฺจ จตุรงฺคุลึ เตน เนมึ ปริหเรสิ เอวํ ทฬฺหตรํ สิยา ฯ อิติ ผนฺทนรุกฺโขปิ เวรํ กปฺเปสิ เทวตา ชาตานญฺจ อชาตานํ อีสานํ ทุกฺขมาวหีติ ฯ ตตฺถ ภารทฺวาชาติ ตํ โคตฺเตนาลปติ ฯ อุปกฺขนฺธมฺหาติ ขนฺธโต ฯ อุกฺกจฺจาติ อุกฺกนฺติตฺวา ฯ วฑฺฒกี รุกฺขเทวตาย วจนํ สุตฺวา อโห อชฺช มยฺหํ มงฺคลทิวโสติ กาฬสีหํ ฆาเตตฺวา รุกฺขํ ฉินฺทิตฺวา ปกฺกามิ ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห อิจฺเจว ผนฺทโน อีสํ อีโส จ ปน ผนฺทนํ อญฺญมญฺญํ วิวาเทน อญฺญมญฺญมฆาตยุํ ฯ เอวเมว มนุสฺเสสุ วิวาโท ยตฺถ ชายติ มยุรนจฺจํ นจฺจนฺติ ยถา เต อีสผนฺทนา ฯ ตํ โว วทามิ ภทฺทํ โว ยาวนฺเตตฺถ สมาคตา สมฺโมทถ มา วิวทิตฺถ มา โหถ อีสผนฺทนา ฯ สามคฺยเมว สิกฺเขถ พุทฺเธเหตํ ปสํสิตํ สามคฺคิรโต ธมฺมฏฺโฐ โยคกฺเขมา น ธํสตีติ ฯ ตตฺถ อฆาตยุนฺติ ฆาตาเปสุํ ฯ มยุรนจฺจํ นจฺจนฺตีติ มหาราช ยตฺถ หิ มนุสฺสานํ วิวาโท โหติ ตตฺถ ยถา นาม มยุรา นจฺจนฺตา ปฏิจฺฉาเทตพฺพํ รหสฺสนฺตํ ปากฏํ กโรนฺติ เอวํ เต มนุสฺสา อญฺญมญฺญสฺส รนฺธํ ปกาเสนฺตา มยุรนจฺจํ นจฺจนฺติ นาม ฯ ยถา เต อีสผนฺทนาติ อญฺญมญฺญสฺส รนฺธํ ปกาเสนฺตา นจฺจึสุ นาม ฯ ตํ โวติ เตน การเณน ตุมฺเห วทามิ ภทฺทํ ตุมฺหากํ โหตุ ฯ ยาวนฺเตตฺถาติ ยาวนฺโต เอตฺถ ฯ อีสผนฺทนสทิสา มา อหุตฺถ ฯ สามคฺยเมวาติ สมคฺคภาวเมว ตุมฺเห สิกฺขถ อิทํ ปญฺญาพุทฺเธหิ ปณฺฑิเตหิ ปสํสิตํ ฯ ธมฺมฏฺโฐติ สุจริตธมฺเม ฐิโต ฯ โยคกฺเขมาติ โยเคหิ เขมา นิพฺพานา ฯ น ธํสตีติ น ปริหายติ ฯ อิติ นิพฺพาเนน เทสนาย กูฏํ คณฺหิ ฯ ราชาโน ตสฺส ธมฺมกถํ สุตฺวา สมคฺคา ชาตา ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา ตํ การณํ สุตฺวา ตสฺมึ วนสณฺเฑ วุฏฺฐา เทวตา ปน อหเมวาติ ฯ ผนฺทนชาตกํ ทุติยํ ฯ ---------------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๐ หน้า ๑๕๗-๑๖๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=3188&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=3188&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1738 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=6809 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7055 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7055 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]