อรรถกถาเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๕ ฉกฺก-ทสกนิปาต

                        ทีปีชาตกํ
     ขมนียํ ยาปนียนฺติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต เอกํ เอฬิกํ
อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอกสฺมึ หิ สมเย มหาโมคฺคลฺลานตฺเถโร คิริปริกฺขิตฺเต
เอกทฺวาเร คิริพฺพชเสนาสเน วิหาสิ ฯ ทฺวารสมีเปเยวสฺส จงฺกโม
อโหสิ ฯ ตทา เอฬกปาลกา เอฬกา เอตฺถ จรนฺตีติ คิริพฺพชํ
ปเวเสตฺวา กีฬนฺตา วิหรนฺติ ฯ เตสุ เอกทิวสํ สายํ อาคนฺตฺวา
เอฬเก คเหตฺวา คจฺฉนฺเตสุ เอกา เอฬิกา ทูเรว กีฬมานา เอฬเก
นิกฺขมนฺเต อทิสฺวา โอหิยิ ฯ ตํ ปจฺฉา นิกฺขมนฺตํ เอโก ทีปิโก
ทิสฺวา ขาทิสฺสามิ นนฺติ คิริพฺพชทฺวาเร อฏฺฐาสิ ฯ สาปิ อิโตจิโต
จ โอโลเกนฺตี ตํ ทิสฺวา เอส มํ มาเรตฺวา ขาทิตุกามตาย
ฐิโต สเจ นิวตฺติตฺวา ปลายิสฺสามิ ชีวิตํ เม นตฺถิ อชฺช มยา
ปุริสาการํ กาตุํ วฏฺฏตีติ จินฺเตตฺวา สิงฺคานิ อุกฺขิปิตฺวา ตสฺสาภิมุขี
เวเคน ปกฺขนฺทิตฺวา ทีปิกสฺส อิโต คณฺหิสฺสามีติ วิปฺผนฺทิโตว
คหณํ อนุปคนฺตฺวา เวเคน ปลายิตฺวา เอฬกานํ อนฺตรํ ปาวิสิ ฯ
เถโร เตสํ ตํ กิริยํ ทิสฺวา ปุนทิวเส คนฺตฺวา ตถาคตสฺส อาโรเจตฺวา
เอวํ ภนฺเต สา เอฬิกา อตฺตโน อุปายกุสลตาย ปรกฺกมํ กตฺวา
ทีปิกโต มุญฺจีติ อาห ฯ สตฺถา โมคฺคลฺลาน อิทานิ ตาว ทีปิโก
ตํ คเหตุํ นาสกฺขิ ปุพฺเพ ปน นํ วิรวนฺตึ มาเรตฺวา ขาทีติ วตฺวา
เตน ยาจิโต อตีตํ อาหริ
     อตีเต มคธรฏฺเฐ โพธิสตฺโต เอกสฺมึ คาเม มหาโภคกุเล
นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต กาเม ปหาย อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา
ฌานาภิญฺญํ นิพฺพตฺเตตฺวา จิรํ หิมวนฺเต วสิตฺวา โลณมฺพิลเสวนตฺถาย
ราชคหํ คนฺตฺวา เอกสฺมึเยว คิริพฺพเช ปณฺณสาลํ มาเปตฺวา วาสํ
กปฺเปสิ ฯ ตทา อิมินาว นิยาเมเนว เอฬกปาลเกสุ เอฬเก จรนฺเตสุ
เอกทิวสํ เอกํ เอฬกึ ปจฺฉา นิกฺขมนฺตึ ทิสฺวา เอโก ทีปิโก
ขาทิสฺสามิ นนฺติ ทฺวาเร อฏฺฐาสิ ฯ สาปิ ตํ ทิสฺวา อชฺช มยฺหํ
ชีวิตํ นตฺถิ เอเกนุปาเยน อิมินา สทฺธึ มธุรปฏิสนฺถารํ กตฺวา
หทยมทฺทวสฺส ชเนตฺวา ชีวิตํ รกฺขิสฺสามีติ จินฺเตตฺวา ทูรโตว
เตน สทฺธึ ปฏิสนฺถารํ กโรนฺตี อาคจฺฉมานา ปฐมํ คาถมาห
          ขมนียํ ยาปนียํ       กจฺจิ มาตุล เต สุขํ
          สุขํ เต อมฺมา อวจ   สุขกามา หิ เต มยนฺติ ฯ
     ตตฺถ สุขํ เต อมฺมาติ มยฺหํ มาตาปิ ตุมฺหากํ สุขํ อิจฺเฉยฺยาสีติ
อชฺช มํ อวจาติ อตฺโถ ฯ มยนฺติ มาตุล มยํปิ ตุมฺหากํ สุขเมว
อิจฺฉามาติ ฯ
     ตํ สุตฺวา ทีปิโก อยํ ธุตฺติกา มํ มาตุลวาเทน วญฺเจตุกามา
น เม กกฺขลภาวํ ชานาตีติ จินฺเตตฺวา ทุติยํ คาถมาห
        นงฺคุฏฺฐํ เม อปกฺกมฺม   เหฐยิตฺวาน เอฬิกิ
        สาชฺช มาตุลวาเทน    มุญฺจิตพฺพา นุ มญฺญสีติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ ตฺวํ มม นงฺคุฏฺฐมณฺฑลํ อกฺกมิตฺวา เหฐยิตฺวา
อาคจฺฉสิ สา ตฺวํ อชฺช มาตุลวาเทน มุญฺจิตพฺพาหมสฺมีติ
มญฺญสิ นุ เอวํ มญฺญสิ ฯ
     ตํ สุตฺวา อิตรา มาตุล มา เอวํ กรีติ วตฺวา ตติยํ คาถมาห
        ปุรตฺถาภิมุโข นิสินฺโนสิ  อหํ ตํ มุขมาคตา
        ปจฺฉโต ตุยฺหํ นงฺคุฏฺฐํ   กถํ โขหํ อปกฺกมีติ ฯ
     ตตฺถ มุขนฺติ อภิมุขํ ฯ กถํ โขหนฺติ ตว ปจฺฉโต ฐิตํ
อหํ กถํ อปกฺกมีติ อตฺโถ ฯ
     อถ นํ โส กึ กเถสิ เอฬิเก มม นงฺคุฏฺฐรหิตฏฺฐานํ นาม
นตฺถีติ วตฺวา จตุตฺถํ คาถมาห
        ยาวตา จตุโร ทีปา   สสมุทฺทา สปพฺพตา
        ตาวตา มยฺหํ นงฺคุฏฺฐํ  กถํ โข ตํ วิวชฺชยีติ ฯ
     ตตฺถ ตาวตาติ เอตฺตกํ ฐานํ มม นงฺคุฏฺฐํ ปริกฺขิปิตฺวา
คตนฺติ วทติ ฯ
     ตํ สุตฺวา เอฬิกา อยํ ปาโป มธุรกถาย น อลฺลียติ
ปฏิสตฺตุ หุตฺวา สลฺลํ กเถสฺสามีติ ปญฺจมํ คาถมาห
        ปุพฺเพว เมตํ อกฺขึสุ   มาตา ปิตา จ ภาตโร
        ทีฆํ ทุฏฺฐสฺส นงฺคุฏฺฐํ   สมฺหิ เวหายสาคตาติ ฯ
     ตตฺถ อกฺขึสูติ ปุพฺเพว เม เอตํ มาตา จ ปิตา จ ภาตโร
จ อาจิกฺขึสุ ฯ สมฺหีติ สา อหํ ญาตกานํ สนฺติกา ตว นงฺคุฏฺฐสฺส
ทีฆภาวํ สุตฺวา ตว นงฺคุฏฺฐํ ปริหรนฺตี เวหายสา อากาเสน
อาคตาติ ฯ
     อถ นํ โส ชานามิ เต อหํ อากาเสนาคตภาวํ อาคจฺฉนฺตี
ปน มยฺหํ ภกฺเข นาเสตฺวา อาคตาสีติ วตฺวา ฉฏฺฐํ คาถมาห
        ตญฺจ ทิสฺวาน อายนฺตึ   อนฺตลิกฺขสฺมึ หิ เอฬกิ
        มิคสงฺโฆ ปลายิตฺถ     ภกฺโข เม นาสิโต ตยาติ ฯ
     ตํ สุตฺวา อิตรา มรณภยภีตา อญฺญํ การณํ อาหริตุํ
อสกฺโกนฺตี มาตุล มา เอวรูปํ กกฺขลกมฺมํ กริ ชีวิตํ เม
เทหีติ วิลปี ฯ อิตโรปิ ตํ วิลปนฺตึเยว ขนฺเธ คเหตฺวา มาเรตฺวา
ขาทิ ฯ อิมา เทฺว อภิสมฺพุทฺธคาถา อภาสิ
        อิจฺเจวํ วิลปนฺติยา     เอฬกิยา รุหํฆโส
        คลกํ อนฺธาวมทฺทิ      นตฺถิ ทุฏฺเฐ สุภาสิตํ ฯ
        เนว ทุฏฺเฐ นโย อตฺถิ  น ธมฺโม น สุภาสิตํ
        นิกฺกมฺเม ทุฏฺเฐ ยุญฺเชถ โส จ สพฺภิ น รชฺชตีติ ฯ
     ตตฺถ รุหํฆโสติ รุหิรภกฺโข โลหิตปายิโต ทีปิโก ฯ คลกํ
อนฺธาวมทฺทีติ คีวํ มทฺทิ ฑํสิตฺวา ผาเลตีติ อตฺโถ ฯ นโยติ
การณํ ฯ ธมฺโมติ สภาโว ฯ สุภาสิตนฺติ สุกถิตวจนํ ฯ สพฺพเมตํ
ทุฏฺเฐ นตฺถีติ อตฺโถ ฯ นิกฺกมฺเม ทุฏฺเฐ ยุญฺเชถาติ ภิกฺขเว ทุฏฺเฐ
ปุคฺคเล ปรกฺกเมว ยุญฺเชยฺย ฯ โส จ สพฺภิ น รชฺชตีติ โส ปน
ปุคฺคโล สพฺภิ สุนฺทรํ สุภาสิตํ น รชฺชติ น สมฺปิยายตีติ อตฺโถ ฯ
        ตาปโส ตํ เตสํ กิริยํ สพฺพํ อทฺทส ฯ
        สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
เอฬกี เอตรหิ เอฬกี ทีปิโก จ เอตรหิ ทีปิโก ตาปโส ปน
อหเมวาติ ฯ
                     ทีปิชาตกํ ทสมํ ฯ
                      กจฺจานิวคฺโค ฯ
                 อฏฺฐกนิปาตวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ
                      ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้า ๓๓๔-๓๓๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=6743&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=6743&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1199
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=5069
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=5114
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=5114
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27