ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๕ ฉกฺก-ทสกนิปาต

                    พกพฺรหฺมชาตกํ
     ทฺวาสตฺตตีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต พกพฺรหฺมานํ
อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตสฺส หิ อิทํ นิจฺจํ ธุวํ สสฺสตํ อจวนธมฺมํ อิโต อญฺญํ
โลกสฺส นิสฺสรณํ นิพฺพานนฺนาม นตฺถีติ เอวํ ทิฏฺฐิ อุปฺปชฺชิ ฯ
เหฏฺฐุปฺปตฺติโก กิเรส พฺรหฺมา ปุพฺเพ ฌานํ ภาเวตฺวา เวหปฺผเลสุ
นิพฺพตฺโต ฯ ตตฺถ ปญฺจกปฺปสตปริมาณํ อายุํ เขเปตฺวา สุภกิณฺเหสุ
นิพฺพตฺเตตฺวา จตุสฏฺฐี กปฺเป เขเปตฺวา ตโต จุโต อฏฺฐกปฺปายุเก
อาภสฺสเร นิพฺพตฺติ ฯ ตตฺรสฺส เอวํ ทิฏฺฐิ อุปฺปชฺชิ ฯ โส หิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๓.

เนว อุปริพฺรหฺมโลกโต จุตึ น ตตฺถ อุปปตฺตึ อนุสฺสริ ฯ ตทุภยํปิ อปสฺสนฺโต เอวํ ทิฏฺฐึ คณฺหิ ฯ ภควา ตสฺส เจตสา เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย เสยฺยถาปิ นาม พลวา ปุริโส สมฺมิญฺชิตํ วา พาหํ ปสาเรยฺย ปสาริตํ วา พาหํ สมฺมิญฺเชยฺย เอวเมว เชตวเน อนฺตรหิโต ตสฺมึ พฺรหฺมโลเก ปาตุรโหสิ ฯ อถ พฺรหฺมา ภควนฺตํ ทิสฺวา เอหิ โข มาริส สฺวาคตํ มาริส จิรสฺสํ โข มาริส อิมํ ปริยายมกาสิ ยทิทํ อิธาคมนาย อิทํ หิ มาริส นิจฺจํ อิทํ ธุวํ อิทํ สสฺสตํ อิทํ อจวนธมฺมํ อิทํ หิ เกวลํ น ชายติ น ชิยฺยติ น มิยฺยติ น จวติ น อุปปชฺชติ อิโต จ ปนญฺญํ อุตฺตรินิสฺสรณนฺนาม นตฺถีติ อาห ฯ เอวํ วุตฺเต ภควา พกพฺรหฺมานํ เอตทโวจ อวิชฺชาคโต วต โภ พโก พฺรหฺมา อวิชฺชาคโต วต โภ พโก พฺรหฺมา ยตฺร หิ นาม อนิจฺจญฺเญว สมานํ นิจฺจนฺติ วกฺขติ สนฺตญฺจ ปนญฺญํ อุตฺตรินิสฺสรณํ นตฺถญฺญํ อุตฺตรินิสฺสรณนฺติ วกฺขตีติ ฯ ตํ สุตฺวา พฺรหฺมา ตฺวํ เอวํ กเถสีติ อิติ มํ เอส อนุวตฺตนฺโต อนุพนฺธตีติ จินฺเตตฺวา ยถา นาม ทุพฺพโล โจโร กติปเย ปหาเร ลภิตฺวา กึ อหเมว โจโร อสุโกปิ โจโร อสุโกปิ โจโรติ สพฺเพ สหายเก อาจิกฺขิ ตเถว ภควโต อนุโยคภยภีโต อญฺเญปิ อตฺตโน สหายเก อาจิกฺขนฺโต ปฐมํ คาถมาห ทฺวาสตฺตติ โคตม ปุญฺญกมฺมา วสวตฺติโน ชาติชรํ อตีตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๔.

อยมนฺติมา เวทคู พฺรหฺมุปตฺติ อสฺมาภิชปฺปนฺติ ชนา อเนกาติ ฯ ตตฺถ ทฺวาสตฺตตีติ น เกวลํ โคตม อหเมว อถ โข อิมสฺมึ พฺรหฺมโลเก มยํ ทฺวาสตฺตติ ชนา ปุญฺญกมฺมา อญฺเญสํ อุปริ อตฺตโน วสํ วตฺตเนน วสวตฺติโน ชาติชรญฺจ อตีตา อยํ โน เวเทหิ คตตฺตา เวทคู อยํ โคตม อนฺติมาพฺรหฺมุปฺปตฺติ ปจฺฉิมโกฏิปฺปตฺติ เสฏฺฐภาวุปฺปตฺติ ฯ อสฺมาภิชปฺปนฺติ ชนา อเนกาติ อมฺเห อญฺเญ พหู ชนา ปญฺชลิกา หุตฺวา อยํ โข ภวํ พฺรหฺมา มหาพฺรหฺมาติ อาทีนิ วทนฺตา นมสฺสนฺติ ปตฺเถนฺติ ปิเหนฺติ อโห วต มยํ เอวรูปา ภเวยฺยามาติ อิจฺฉนฺตีติ อตฺโถ ฯ ตสฺส กถํ สุตฺวา สตฺถา ทุติยํ คาถมาห อปฺปญฺจ เหตํ น หิ ทีฆมายุ ยํ ตฺวํ พก มญฺญสิ ทีฆมายุํ สตํ สหสฺสาน นิรพฺพุทานํ อายุํ ปชานามิ ตวาห พฺรหฺมติ ฯ ตตฺถ สตํ สหสฺสาน นิรพฺพุทานนฺติ นิรพฺพุทสงฺขาตานํ คณน- สตสหสฺสํ วสฺสานญฺหิ ทสทสกานํ สตํ สหสฺสํ นาม สหสฺสานํ สตํ สตสหสฺสํ นาม สตสหสฺสานํ สตํ โกฏิ นาม สตํ โกฏิสต- สหสฺสานํ ปโกฏิ นาม สตํ ปโกฏิสตสหสฺสานํ โกฏิปโกฏิ นาม สตํ โกฏิปโกฏิสตสหสฺสานํ เอกนหุตํ นาม สตํ นหุตสตสหสฺสานํ เอกนินฺนหุตํ นาม เฉโก คณโก เอตฺตกํ คเณตุํ สกฺโกติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๕.

ตโต ปรํ คณนา นาม พุทฺธานเมว วิสโย ตตฺถ สตํ นินฺนหุต- สตสหสฺสานํ เอกํ อพฺพุทํ วีสติ อุพฺพุทานิ เอกํ นิรพฺพุทํ ฯ เตสํ นิรพฺพุทานํ สตสตสหสฺสานํ นาม สตสหสฺสํ เอตฺตกํ พกสฺส พฺรหฺมุโน ฐตฺวา เอตสฺมึ ภเว อวสิฏฺฐกํ อายุ ตํ สนฺธาย ภควา เอวมาห ฯ ตํ สุตฺวา พโก ตติยํ คาถมาห อนนฺตทสฺสี ภควาหมสฺมิ ชาติชรํ โสกมุปาติวตฺโต กึ เม ปุราณํ วตสีลวตฺตํ อาจิกฺข เมตํ ยมหํ วิชญฺญนฺติ ฯ ตตฺถ ภควาติ ภควา ตุมฺเห อายุํ ปชานามิ ตวาหนฺติ วทนฺตา อหํ อนนฺตทสฺสี ชาติชรญฺเจว โสกญฺจ อุปาติวตฺโตสฺมีติ วทถ ฯ วตสีลวตฺตนฺติ วตสมาทานญฺจ สีลวตฺตญฺจ ฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ ยทิ ตุมฺเห สพฺพญฺญุพุทฺธา เอวํ สนฺเต กึ มยฺหํ ปุราณํ วตญฺจ สีลญฺจ จรณญฺจ อาจิกฺข เม เอตํ ยมหํ ตยา อาจิกฺขิตํ ยาถาวสรสโต วิชาเนยฺยนฺติ ฯ อถสฺส ภควา อตีตานิ วตฺถูนิ อาหริตฺวา อาจิกฺขนฺโต จตสฺโส คาถาโย อภาสิ ยํ ตฺวํ อปาเยสิ พหู มนุสฺเส ปิปาสิเต ฆมฺมนิ สปฺปเรเต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๖.

ตนฺเต ปุราณํ วตสีลวตฺตํ สุตฺตปฺปพุทฺโธว อนุสฺสรามิ ฯ ยํ เอณิกูลสฺมึ ชนตํ คหีตํ อโมจยี คยฺหก นียมานํ ตนฺเต ปุราณํ วตสีลวตฺตํ สุตฺตปฺปพุทฺโธว อนุสฺสรามิ ฯ คงฺคาย โสตสฺมึ คหีตนาวํ ลุทฺเธน นาเคน มนุสฺสกปฺปา อโมจยี ตฺวํ พลสา ปสยฺห ตนฺเต ปุราณํ วตสีลวตฺตํ สุตฺตปฺปพุทฺโธว อนุสฺสรามิ ฯ กปฺโป จ เต ปตฺถจโร อโหสึ สมฺพุทฺธิวนฺตํ วติ โส อมญฺญํ ตนฺเต ปุราณํ วตสีลวตฺตํ สุตฺตปฺปพุทฺโธว อนุสฺสรามีติ ฯ ตตฺถ อปาเยสีติ ปาเยสิ ฯ ฆมฺมนิ สปฺปเรเตติ ฆมฺเมน นิสปฺปเรเต อติวิย ผุฏฺเฐน ฆมฺเมน กิลมนฺเต ฯ สุตฺตปฺปพุทฺโธวาติ ปจฺจูสกาเล สุปนฺโต สุปินํ ปสฺสิตฺวา ตํ สุปินํ วิย อนุสฺสรามิ ฯ โส กิร พกพฺรหฺมา เอกสฺมึ กปฺเป ตาปโส หุตฺวา มรุกนฺตาเร วสนฺโต พหูนํ กนฺตารํ ปฏิปนฺนานํ ปานียํ อาหริตฺวา อทาสิ ฯ อเถกทิวสํ เอโก สตฺถวาโห ปญฺจหิ สกฏสเตหิ มรุกนฺตารํ ปฏิปชฺชิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๗.

มนุสฺสา ทิสา ววฏฺฐเปตุํ อสกฺโกนฺตา สตฺต ทิวสานิ อาหิณฺฑิตฺวา ขีณทารุทกา นิราหารา ตณฺหาภิภูตา อิทานิ โน ชีวิตํ นตฺถีติ สกฏปริวฏฺฏํ กตฺวา โคเณ โมเจตฺวา เหฏฺฐาสกเฏสุ นิปชฺชึสุ ฯ ตทา ตาปโส อาวชฺเชนฺโต เต ทิสฺวา มา มยิ ปสฺเสนฺเต นสฺสึสูติ จินฺเตตฺวา อตฺตโน อิทฺธานุภาเวน คงฺคาโสตํ อุพฺพตฺเตตฺวา สตฺถ- วาหาภิมุขํ อกาสิ ฯ อวิทูเร เจกํ วนสณฺฑํ มาเปสิ ฯ มนุสฺสา ปานียํ ปิวิตฺวา นหาตฺวา โคเณ สนฺตปฺเปตฺวา วนสณฺฑโต ติณํ ลายิตฺวา ทารูนิ คเหตฺวา ทิสํ สลฺลกฺเขตฺวา อโรคา กนฺตารํ อติกฺกมึสุ ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ ฯ เอณิกูลสฺมินฺติ เอณิยา นาม นทิยา กูเล ฯ คยฺหก นียมานนฺติ กรมรคาหํ คเหตฺวา นียมานํ ฯ โส กิร ตาปโส อปรสฺมึ กาเล เอกํ ปจฺจนฺตคามํ นิสฺสาย นทีตีเร วนสณฺเฑ วิหาสิ ฯ อเถกสฺมึ ทิวเส ปพฺพตา โจรา โอตริตฺวา ตํ คามํ ปหริตฺวา มหาชนํ คเหตฺวา ปพฺพตํ อาโรเปตฺวา อนฺตรามคฺเค จริยมนุสฺเส ฐเปตฺวา ปพฺพตชาลํ ปวิสิตฺวา อาหารํ ปจาเปนฺตา นิสีทึสุ ฯ ตาปโส โคมหิสาทีนญฺเจว ทารกทาริกาทีนญฺจ มหนฺตํ อฏฺฏสรํ สุตฺวา มยิ ปสฺสนฺเต มา นสฺสึสูติ อิทฺธานุภาเวน อตฺตภาวํ วิชหิตฺวา จตุรงฺคินิยา เสนาย ปริวุโต ราชา หุตฺวา ยุทฺธเภรึ อาโกฏาเปนฺโต ตํ ฐานํ อคมาสิ ฯ จริยมนุสฺสา ตํ ทิสฺวา โจรานํ อาโรเจสุํ ฯ โจรา รญฺญา สทฺธึ วิคฺคโห

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๘.

นาม น ยุตฺโตติ สพฺพํ คหิตกรมรํ ฉฑฺเฑตฺวา ภตฺตํ อภุญฺชิตฺวาว ปลายึสุ ฯ ตาปโส เต สพฺเพ อาเนตฺวา สกคาเมเยว ปติฏฺฐาเปสิ ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ ฯ คหีตนาวนฺติ นิคฺคหิตนาวํ ฯ ลุทฺเธนาติ กกฺขเลน ฯ มนุสฺส- กปฺปาติ มนุสฺเส วินาเสตุกามตาย ฯ พลสาติ พเลน ฯ ปสยฺหาติ อภิภวิตฺวา ฯ อปรสฺมึ กาเล ตาปโส คงฺคาตีเร วิหาสิ ฯ ตทา มนุสฺสา เทฺว ตโย นาวาสงฺฆาเฏ พนฺธิตฺวา สงฺฆาฏมตฺถเก ปุปฺผมณฺฑปํ กาเรตฺวา สงฺฆาเฏ นิสีทิตฺวา ขาทนฺตา ปิวนฺตา สมุทฺทกุลํ คจฺฉนฺติ เตหิ ปีตาวเสสํ สุรํ ภุตฺตาวเสนานิ ขาทิตาวเสสานิ ภตฺตมจฺฉมํส- ตมฺโพลาทีนิ คงฺคายเมว ปาเตนฺติ ฯ คงฺเคยฺโย นาม นาคราชา อิเม อุจฺฉิฏฺฐกํ มม อุปริ ขิปนฺตีติ กุชฺฌิตฺวา สพฺเพ เต ชเน คเหตฺวา คงฺคาย โอสีทาเปสฺสามีติ มหนฺตํ เอกโทณิกนาวปฺปมาณํ อตฺตภาวํ มาเปตฺวา อุทกํ ภินฺทิตฺวา ผณํ ธายรมาโน เตสํ อภิมุโข ปายาสิ ฯ เต นาคราชานํ ทิสฺวาว มรณภยตชฺชิตา เอกปฺปหาเรเนว มหาสทฺทํ กรึสุ ฯ ตาปโส เตสํ ปริเทวนสทฺทํ สุตฺวา นาคราชสฺส กุทฺธภาวํ ญตฺวา มยิ ปสฺสนฺเต มา นสฺสึสูติ ขิปฺปํ นิสนฺตติตาย อตฺตโน อานุภาเวน ขิปฺปํ สุปณฺณวณฺณํ อตฺตานํ มาเปตฺวา อคมาสิ ฯ นาคราชา ตํ ทิสฺวา มรณภยภีโต อุทเก นิมฺมุชฺชิ ฯ มนุสฺสา โสตฺถิภาวํ ปตฺวา อคมํสุ ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ ฯ ปตฺถจโรติ อนฺเตวาสิโก ฯ สมฺพุทฺธิวนฺตํ วติ โส อมญฺญนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๙.

พุทฺธิสมฺปนฺโน เจว วตสมฺปนฺโน จ ตาปโสติ ตํ มญฺญมาโน ฯ อิมินา กึ ทสฺเสติ ฯ มหาพฺรหฺเม อหํ อตีเต ตว เกสวตาปสกาเล กปฺโป นาม อนฺเตวาสี เวยฺยาวจฺจกโร หุตฺวา ตุยฺหํ นารเทน นาม อมจฺเจน พาราณสิโต หิมวนฺตํ อานีตสฺส โรคํ วูปสเมสึ ฯ อถ นํ นารโท ทุติยวาเร อาคนฺตฺวา นิโรคํ ทิสฺวา อิมํ คาถํ อภาสิ มนุสฺสินฺทํ ชหิตฺวาน สพฺพกามสมิทฺธินํ กถํ นุ ภควา เกสี กปฺปสฺส รมติ อสฺสเมติ ฯ ตเมนํ ตฺวํ เอตทโวจ สาธูนิ รมณียานิ สนฺติ รุกฺขา มโนรมา สุภาสิตานิ กปฺปสฺส นารท รมยนฺติ มนฺติ ฯ อิติสฺส ภควา อิมํ อตฺตนา อนฺเตวาสิเกน หุตฺวา โรคสฺส วูปสมิตภาวํ ทีเปนฺโต เอวมาห ฯ อิทญฺจ ปน เตน พฺรหฺมุนา มนุสฺสโลเก กตกมฺมํ สพฺพํ มหาพฺรหฺมานํ สลฺลกฺขาเปนฺโตว กเถสิ ฯ โส สตฺถุ วจเนน อตฺตนา กตกมฺมํ สริตฺวา ตถาคตสฺส ถุตึ กโรนฺโต โอสานคาถมาห อทฺธา ปชานาสิ มเมตมายุํ อญฺญํปิ ชานาสิ ตถา หิ พุทฺโธ ตถา หิ ตายํ ชลิตานุภาโว โอภาสยํ ติฏฺฐติ พฺรหฺมโลกนฺติ ฯ ตตฺถ ตถา หิ พุทฺโธติ ตถา หิ ตฺวํ พุทฺโธ พุทฺธานํ หิ อนญฺญาตนฺนาม นตฺถิ สพฺพธมฺมานํ พุทฺธตฺตาเยว หิ เต พุทฺธา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๐.

นาม ฯ ตถา หิ ตายนฺติ พุทฺธตฺตาเยว จ ปน ตว อยํ ชลิโต สรีรปฺปภาโว ฯ โอภาสยํ ติฏฺฐตีติ อิมํ สกลํปิ พฺรหฺมโลกํ โอภาสยนฺโต ติฏฺฐตีติ ฯ เอวํ สตฺถา อตฺตโน พุทฺธคุณํ ชานาเปนฺโต ธมฺมํ เทเสนฺโต สจฺจานิ ปกาเสสิ สจฺจปริโยสาเน ทสมตฺตานํ พฺรหฺมสหสฺสานํ อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตานิ วิมุจฺจึสุ ฯ อิติ ภควา พหูนํ พฺรหฺมานํ อวสฺสโย หุตฺวา พฺรหฺมโลกา เชตวนํ อาคนฺตฺวา ตตฺถ กถิตนิยาเม- เนว ธมฺมเทสนํ ภิกฺขูนํ กเถตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา เกสวตาปโส พกพฺรหฺมา อโหสิ กปฺปมาณโว ปน อหเมวาติ ฯ พกพฺรหฺมชาตกํ ทสมํ ฯ กุกฺกุวคฺโค ปฐโม ฯ ------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้า ๑๗๒-๑๘๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=3442&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=3442&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1035              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=4485              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=4510              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=4510              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]