อรรถกถาเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๕ ฉกฺก-ทสกนิปาต

                      ธมฺมทฺธชชาตกํ
     ธมฺมํ จรถ าตโยติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ
กุหกภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตทา หิ สตฺถา น ภิกฺขเว อยํ อิทาเนว กุหโก ปุพฺเพปิ
กุหโกเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
สกุณโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต สกุณสงฺฆปริวุโต สมุทฺทมชฺเฌ
ทีปเก วสิ ฯ อเถกจฺเจ กาสิกรฏฺวาสิโน วาณิชา ทิสากากํ
คเหตฺวา นาวาย สมุทฺทํ ปกฺขนฺทึสุ ฯ สมุทฺทมชฺเฌ นาวา ปภิชฺชเต ฯ
โส ทิสากาโก ตํ ทีปกํ คนฺตฺวา จินฺเตสิ อยํ มหาสกุณสงฺโฆ
มยา กุหกกมฺมํ กตฺวา เอเตสํ อณฺฑกานิ เจว ฉาปเก จ วรํ
วรํ ขาทิตุํ วฏฺฏตีติ ฯ โส โอตริตฺวา สกุณสงฺฆสฺส มชฺเฌ มุขํ
วิวริตฺวา เอเกน ปาเทน ปวิยํ อฏฺาสิ ฯ โก นาม ตฺวํ สามีติ
สกุเณหิ ปุฏฺโ อหํ ธมฺมิโก นามาติ อาห ฯ กสฺมา ปน
เอเกน ปาเทน ิโตสีติ ฯ มยา ทุติเย ปาเท นิกฺขิตฺเต ปวี
ธาเรตุํ น สกฺโกตีติ ฯ อถ กสฺมา มุขํ วิวริตฺวา ติฏฺสีติ ฯ
อหํ อญฺ อาหารํ น ขาทามิ วาตเมว ขาทามีติ เอวญฺจ ปน
วตฺวา เต สกุเณ อามนฺเตตฺวา โอวาทํ โว ทสฺสามิ ตํ สุณาถาติ
เตสํ โอวาทวเสน ปมํ คาถมาห
        ธมฺมํ จรถ าตโย     ธมฺมํ จรถ ภทฺทํ โว
        ธมฺมจารี สุขํ เสติ     อสฺมึ โลเก ปรมฺหิ จาติ ฯ
     ตตฺถ ธมฺมํ จรถาติ กายสุจริตาทิเภทํ ธมฺมํ กโรถ ฯ
าตโยติ เต อาลปติ ฯ ธมฺมํ จรถ ภทฺทํ โวติ เอกวารํ
จริตฺวา มา โอสกฺกถ ปุนปฺปุนํ จรเถว ภทฺทํ โว ภวิสฺสติ ฯ
สุขํ เสตีติ เทสนาสีสเมตํ ฯ ธมฺมจารี ปรมํ สุขํ ติฏฺติ นิสีทติ
คจฺฉติ สยติ สพฺพิริยาปเถสุ สุขิโต โหตีติ ทีเปติ ฯ
     สกุณา อยํ กาโก กุหญฺเน อณฺฑกานิ ขาทิตุํ เอวํ
วทตีติ อชานิตฺวา ตํ ทุสฺสีลํ วณฺเณนฺตา ทุติยํ คาถมาหํสุ
        ภทฺทโก วตายํ ปกฺขี    ทิโช ปรมธมฺมิโก
        เอกปาเทน ติฏฺนฺโต   ธมฺมเมวานุสาสตีติ ฯ
     ตตฺถ ธมฺมเมวาติ สภาวเมว ฯ อนุสาสตีติ กเถสิ ฯ
     สกุณา ตสฺส ทุสฺสีลสฺส สทฺทหิตฺวา ตฺวํ กิร สามิ อญฺ
โคจรํ น คณฺหสิ วาตเมว ภกฺขสิ เตนหิ อมฺหากํ
อณฺฑกานิ จ ฉาปเก จ โอโลเกยฺยาสีติ วตฺวา โคจราย คจฺฉนฺติ ฯ
โส ปาโป เตสํ คตกาเล อณฺฑกานิ จ ฉาปเก จ กุจฺฉิปูรํ
ขาทิตฺวา เตสํ อาคตกาเล อุปสนฺตุปสนฺโต หุตฺวา มุขํ วิวริตฺวา
เอเกน ปาเทน ติฏฺติ ฯ สกุณา อาคนฺตฺวา ปุตฺตเก อปสฺสนฺตา
โก นุ โข ขาทตีติ มหาสทฺเทน วิรวนฺติ อยํ กาโก ธมฺมิโกติ
ตสฺมึ อาสงฺกมตฺตมฺปิ น กโรนฺติ ฯ อเถกทิวสํ มหาสตฺโต จินฺเตสิ
อิธ ปุพฺเพ โกจิ ปริปนฺโถ นตฺถิ อิมสฺส อาคตกาลโต ปฏฺาย
ชาโต อิมํ ปริคฺคณฺหิตุํ วฏฺฏตีติ ฯ โส สกุเณหิ สทฺธึ โคจรํ
คจฺฉนฺโต วิย หุตฺวา นิวตฺติตฺวา ปฏินนฏฺาเน อฏฺาสิ ฯ กาโกปิ
คตา สกุณาติ นิราสงฺโก หุตฺวา อุฏฺาย คนฺตฺวา อณฺฑกานิ จ
ฉาปเก จ ขาทิตฺวา ปุนาคนฺตฺวา มุขํ วิวริตฺวา เอกปาเทน
อฏฺาสิ ฯ สกุณราชา สกุเณสุ อาคเตสุ สพฺเพ สนฺนิปาตาเปตฺวา
อหํ โว อชฺช ปุตฺตกานํ ปริปนฺถํ ปริคฺคณฺหนฺโต อิมํ ปาปกากํ
ขาทนฺตํ อทฺทสํ เอถ นํ คณฺหามาติ สกุณสงฺเฆ อามนฺเตตฺวา
สมฺปริวาราเปตฺวา สเจ ปน ปลายติ คณฺเหยฺยาถ นนฺติ วตฺวา
อวเสสคาถา อภาสิ
        นาสฺส สีลํ วิชานาถ     อนญฺาย ปสํสถ
        ภุตฺวา อณฺฑญฺจ ฉาเป จ  ธมฺโม ธมฺโมติ ภาสติ ฯ
        อญฺ ภณติ วาจาย      อญฺ กาเยน กุพฺพติ
        วาจาย โน จ กาเยน   น ตํ ธมฺมํ อธิฏฺิโต ฯ
        วาจาย สขิโล โหติ     มโนปวิทุคฺโค สิยา
        ปฏิจฺฉนฺโน กูปสฺสโย     กณฺหสปฺโปว ธมฺมทฺธโช
        คามนิคมาสุ สาธุ       สมฺมโต ทุชฺชาโน อยํ
        ปุริเสน พาลิเสน ฯ
        อิมํ ตุณฺเฑหิ ปกฺเขหิ     ปาทา หิมํ วิเหถ
        ฉวํ หิมํ วินาเสถ       นายํ สํวาสนารโหติ ฯ
     ตตฺถ นาสฺส สีลนฺติ น อสฺส สีลํ ฯ อนญฺายาติ อชานิตฺวา ฯ
ภุตฺวาติ ขาทิตฺวา ฯ วาจาย โน จ กาเยนาติ อยํ หิ
วจเนเนว ธมฺมํ จรติ กาเยน จ ปน น กโรติ ฯ น ตํ ธมฺมํ
อธิฏฺิโตติ ตสฺมา ชานิตพฺโพ ยถายํ ธมฺมํ ภณติ น ตํ อธิฏฺิโต
น ตสฺมึ ธมฺเม ปติฏฺิโต ฯ วาจาย สขิโลติ วจเนน มุทุ ฯ
มโนปวิทุคฺโคติ มนสา ปวิทุคฺโค ทุปฺปเวทิโต ฯ ปฏิจฺฉนฺโนติ
ยสฺมึ วิเล สยติ เตน ฉนฺโน ฯ กูปสฺสโยติ วิลาสโย ฯ
ธมฺมทฺธโชติ สุจริตธมฺมทฺธชํ กตฺวา วิจรเณน ธมฺมทฺธโช ฯ
คามนิคมาสุ สาธูติ คาเมสุ เจว นิคเมสุ จ สาธุ ฯ สมฺมโตติ
ภทฺทโกติ สมฺภาวิโต ฯ ทุชฺชาโนติ อยํ เอวรูโป ทุสฺสีโล
ปฏิจฺฉนฺนกมฺมนฺโต พาลิเสน อาเณน ปุริเสน น สกฺกา ชานิตุํ ฯ
ปาทา หิมนฺติ อตฺตโน อตฺตโน ปาเทน จ อิมํ ฯ วิเหถาติ ปหรถ ฯ
ฉวนฺติ ลามกํ ฯ นายนฺติ อยํ อมฺเหหิ สทฺธึ เอกสฺมึ าเน สํวาสํ
น อรหตีติ ฯ
     เอวญฺจ ปน วตฺวา สกุณเชฏฺโก สยเมว ลงฺฆิตฺวา ตสฺส
สีสํ ตุณฺเฑน ปหริ ฯ อวเสสา สกุณา ตุณฺฑนขปาทปกฺเขหิ
ปหรึสุ ฯ โส ตตฺเถว ชีวิตกฺขยํ ปาปุณิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
กุหกกาโก อิทานิ กุหกภิกฺขุ อโหสิ สกุณราชา ปน อหเมวาติ ฯ
                   ธมฺมทฺธชชาตกํ นวมํ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้า ๕๓-๕๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=1059&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=1059&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=893
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=4025
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3997
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3997
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27