อรรถกถาเล่มที่ ๓๙ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๕ ฉกฺก-ทสกนิปาต

                      มหามงฺคลชาตกํ
     กึสุ นโรติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต มหามงฺคลสุตฺตํ
อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ราชคหนครสฺมึ หิ เกนจิเทว กรณีเยน สณฺาคาเร สนฺนิปติตสฺส
มหาชนสฺส มชฺเฌ เอโก ปุริโส อชฺช เม มงฺคลกิริยา อตฺถีติ
อุฏฺาย อคมาสิ ฯ อปโร ตสฺส สุตฺวา อยํ มงฺคลนฺติ วตฺวาว
คโต กึ เอตํ มงฺคลนฺนามาติ อาห ฯ ตมญฺโ อภิมงฺคลรูปทสฺสนํ
มงฺคลนฺนาม เอกจฺโจ หิ กาลสฺเสว อุฏฺาย สพฺพเสตํ อุสภํ วา
สยนฺตํ คพฺภินิตฺถึ วา โรหิตมจฺฉํ วา ปุณฺณฆฏํ วา นวณีตํ วา
โคสปฺปึ วา อาหตวตฺถํ วา ปายาสํ วา ปสฺสติ อิโต อุตฺตรึ
มงฺคลํ นาม นตฺถีติ อาห ฯ เตน กถิตํปิ เอกจฺเจ สุกถิตนฺติ อภินนฺทึสุ ฯ
อปโร น เอตํ มงฺคลํ สุตมงฺคลํ นาม มงฺคลํ เอกจฺโจ ปุณฺณาติ
วทนฺตานํ สุณาติ ตถา วฑฺฒมานาติ สุขนฺติ ภุญฺชาติ ขาทาติ
วทนฺตานํ สุณาติ ตโต อุตฺตรึ มงฺคลํ นาม นตฺถีติ อาห ฯ เตนปิ
กถิตํ เอกจฺเจ สุกถิตนฺติ อภินนฺทึสุ ฯ อปโร น เอตํ มงฺคล
มุตมงฺคลํ นาม มงฺคลํ เอกจฺโจ หิ กาลสฺเสว อุฏฺาย ปวึ
อามสติ หริตติณํ อลฺลโคมยํ ปริสุทฺธสาฏกํ โรหิตมจฺฉํ สุวณฺณรชตํ
โภชนํ อามสติ อิโต อุตฺตรึ มงฺคลํ นาม นตฺถีติ อาห ฯ เตนปิ กถิตํ
เอกจฺเจ สุกถิตนฺติ อภินนฺทึสุ ฯ เอวํ ทิฏฺมงฺคลิกา สุตมงฺคลิกา
มุตมงฺคลิกาติ ตโย วิสทิสา หุตฺวา อญฺมญฺ สญฺาเปตุํ
นาสกฺขึสุ ฯ ภุมฺมเทวตา อาทึ กตฺวา ยาว พฺรหฺมโลกา อิทํ
มงฺคลนฺติ ตถโต น ชานึสุ ฯ สกฺโก จินฺเตสิ อิมํ มงฺคลปญฺหํ
สเทวเก โลเก อญฺตฺร ภควตา อญฺโ กเถตุํ สมตฺโถ นาม
นตฺถิ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา อิมํ ปญฺหํ ปุจฺฉิสฺสามีติ โส
รตฺติภาเค สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา อญฺชลึ ปคฺคยฺห พหู
เทวา มนุสฺสา จาติ ปญฺหํ ปุจฺฉิ ฯ อถสฺส สตฺถา ทฺวาทสหิ
คาถาหิ อฏฺตึส มหามงฺคลานิ กเถสิ ฯ มงฺคลสุตฺเต วินิวตฺตนฺเต
โกฏิสตสหสฺสมตฺตา เทวตา อรหตฺตํ ปาปุณึสุ โสตาปนฺนาทีนํ
คณนปโถ นตฺถิ ฯ สกฺโก มงฺคลํ สุตฺวา สกฏฺานเมว คโต ฯ
สตฺถารา มงฺคเล กถิเต สเทวโก โลโก สุกถิตนฺติ อภินนฺทิ ฯ
ตทา ธมฺมสภายํ ตถาคตสฺส คุณกถํ สมุฏฺาเปสุํ อาวุโส สตฺถา
อญฺเสํ อวิสยํ มงฺคลปญฺหํ สเทวกสฺส โลกสฺส จิตฺตํ คเหตฺวา
กุกฺกุจฺจํ ภินฺทิตฺวา คคนตเล จนฺทํ อุฏฺาเปนฺโต วิย กเถสิ
เอวํ มหาปญฺโ อาวุโส ตถาคโตติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย
นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย
นามาติ วุตฺเต อนจฺฉริยํ ภิกฺขเว อิทานิ สมฺโพธิปตฺตสฺส มม
มงฺคลปญฺหกถนํ สฺวาหํ โพธิสตฺตกาเล จริยํ จรนฺโตปิ เทวมนุสฺสานํ
กงฺขํ ฉินฺทิตฺวา มงฺคลปญฺหํ กเถสินฺติ วตฺวา อตีตํ อาหริ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
เอกสฺมึ นิคเม วิภวสมฺปนฺนสฺส พฺราหฺมณสฺส กุเล นิพฺพตฺติ ฯ
รกฺขิตกุมาโรติสฺส นามํ อกํสุ ฯ โส วยปฺปตฺโต ตกฺกสิลายํ
อุคฺคหิตสิปฺโป กตทารปริคฺคโห มาตาปิตูนํ อจฺจเยน ธนวิโลกนํ
กตฺวา สํวิคฺคมานโส มหาทานํ ปวตฺเตตฺวา กาเม ปหาย หิมวนฺตปฺ-
ปเทเส ปพฺพชิตฺวา ฌานาภิญฺ นิพฺพตฺเตตฺวา วนมูลผลาหาโร เอกสฺมึ
ปเทเส วาสํ กปฺเปสิ ฯ อนุปุพฺเพนสฺส ปริวาโร มหา อโหสิ
ปญฺจ อนฺเตวาสิกสตานิ ฯ อเถกทิวสํ เต ตาปสา โพธิสตฺตํ
อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา อาจริย วสฺสารตฺตสมเย หิมวนฺตโต
โอตริตฺวา โลณมฺพิลเสวนตฺถาย ชนปทจาริกํ คจฺฉาม เอวํ โน
สรีรญฺจ ถิรํ ภวิสฺสติ ชงฺฆวิหาโร จ กโต ภวิสฺสตีติ อาหํสุ ฯ
เต เตนหิ ตุมฺเห คจฺฉถ อหํ อิเธว วสิสฺสามีติ วุตฺเต ตํ
วนฺทิตฺวา หิมวนฺตา โอตริตฺวา จาริกญฺจรมานา พาราณสึ ปตฺวา
ราชุยฺยาเน วสึสุ ฯ เตสํ มหาสกฺการสมฺมาโน อโหสิ ฯ อเถกทิวสํ
พาราณสิยํ สณฺาคาเร สนฺนิปติเต มหาชนกาเย มงฺคลปญฺโห
สมุฏฺาติ ฯ สพฺพํ ปจฺจุปฺปนฺนนเยเนว เวทิตพฺพํ ฯ ตทา ปน
มนุสฺสานํ กงฺขํ ฉินฺทิตฺวา มงฺคลปญฺหํ กเถตุํ สมตฺถํ อปสฺสนฺโต
มหาชโน อุยฺยานํ คนฺตฺวา อิสิคณํ มงฺคลปญฺหํ ปุจฺฉิ ฯ อิสโย
ราชานํ อามนฺเตตฺวา มหาราช มยํ เอตํ กเถตุํ น สกฺขิสฺสาม
อปิจ โข อมฺหากํ ปน อาจริโย รกฺขิตตาปโส นาม มหาปญฺโ
หิมวนฺเต วสติ โส สเทวกสฺส โลกสฺส จิตฺตํ คเหตฺวา เอตํ
มงฺคลปญฺหํ กเถสฺสตีติ วทึสุ ฯ ราชา ภนฺเต หิมวนฺโต นาม
ทูเร ทุคฺคโม น สกฺขิสฺสาม มยํ ตตฺถ คนฺตุํ สาธุ วต ตุมฺเหเยว
อาจริยสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉิตฺวา อุคฺคณฺหิตฺวา ปุนาคนฺตฺวา
อมฺหากํ กเถถาติ อาห ฯ เต สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อาจริยสฺส
สนฺติกํ คนฺตฺวา วนฺทิตฺวา กตปฏิสนฺถารา อาจริเยน รญฺโ
ธมฺมิกภาเว ชนปทจาริเก จ ปุจฺฉิเต ตํ ทิฏฺมงฺคลิกาทีนํ อุปฺปตฺตึ
อาทิโต ปฏฺาย กเถตฺวา รญฺโ ยาจนาย จ อตฺตโน ปญฺหาย
าปนตฺถํ ตสฺส อาคตภาวํ ปกาเสตฺวา สาธุ โน ภนฺเต มงฺคลปญฺหํ
ปากฏํ กตฺวา กเถถาติ ยาจึสุ ฯ ตโต เชฏฺนฺเตวาสิโก อาจริยํ
ปุจฺฉนฺโต ปมํ คาถมาห
                กึสุ นโร ชปฺปมธิจฺจ กาเล
                กํ วา วิชฺชํ กตมํ วา สุตานํ
                โส มจฺโจ อสฺมึ จ ปรมฺหิ โลเก
                กถํ กโรติ โสตฺถาเนน คุตฺโตติ ฯ
     ตตฺถ กาเลติ มงฺคลปตฺถนกาเล ฯ วิชฺชนฺติ เวทํ ฯ สุตานนฺติ
สิกฺขิตพฺพยุตฺตกปริยตฺตีนํ ฯ อสฺมึ จาติ เอตฺถ จาติ นิปาตมตฺตํ ฯ
โสตฺถาเนนาติ โสตฺถิภาวาวเหน มงฺคเลน ฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ
อาจริย ปุริโส มงฺคลํ อิจฺฉนฺโต มงฺคลกาเล กึสุ นาม ชปฺปนฺโต
ตีสุ เวเทสุ กตรํ เวทํ กตรํ วา สุตานํ อนฺตเร สุตฺตปริยตฺตึ
อธิคจฺฉยิตฺวา โส มจฺโจ อิมสฺมิญฺจ โลเก ปรมฺหิ จ กถํ กโรติ
เอเตสุ ชปฺปาทีสุ กึ เกน นิยาเมน กโรนฺโต โสตฺถาเนน นิรปราธ-
มงฺคเลน คุตฺโต รกฺขิโต โหติ ตํ อุภยโลกหิตํ คเหตฺวา อธิมงฺคลํ
อมฺหากํ กเถหีติ ฯ
     เอวํ เชฏฺนฺเตวาสินา มงฺคลปญฺหํ ปุฏฺโ มหาสตฺโต
เทวมนุสฺสานํ กงฺขํ ฉินฺทนฺโต อิทญฺจิทญฺจ มงฺคลนฺติ พุทฺธลีลาย มงฺคลํ
กเถนฺโต อาห
                ยสฺส เทวา ปิตโร จ สพฺเพ
                สิรึสปา สพฺพภูตานิ จาปิ
                เมตฺตาย นิจฺจํ อปจิตานิ โหนฺติ
                ภูเตสุ เว โสตฺถานํ ตทาหูติ ฯ
     ตตฺถ ยสฺสาติ ยสฺส ปุคฺคลสฺส ฯ เทวาติ ภุมฺมเทเว อาทึ
กตฺวา สพฺเพปิ กามาวจรเทวา ฯ ปิตโร จาติ ตทุตฺตริรูปาวจร-
พฺรหฺมาโน ฯ สิรึสปาติ ทีฆชาติกา ฯ สพฺพภูตานิ จาปีติ วุตฺตาวเสสานิ
จ สพฺพานิปิ ภูตานิ ฯ เมตฺตาย นิจฺจํ อปจิตานิ โหนฺตีติ เอเต
สพฺเพ สตฺตา ทสทิสาผรณวเสน ปวตฺตาย อปฺปนาปฺปตฺตาย เมตฺตา-
ภาวนาย อปจิตานิ โหนฺติ มานิตานิ ฯ ภูเตสุ เวติ ตํ ตสฺส
ปุคฺคลสฺส สพฺพสตฺเตสุ โสตฺถานํ นิรนฺตรํ ปวตฺตํ นิรปราธมงฺคลํ
อาหุ ฯ เมตฺตาวิหารี หิ ปุคฺคโล สพฺเพสํ ปิโย โหติ ปรกฺกเมน
อวิโกปิโย ฯ อิติ โส อิมินา มงฺคเลน รกฺขิโต โคปิโย โหตีติ ฯ
อิติ มหาสตฺโต ปมํ มงฺคลํ กเถตฺวา ทุติยาทีนิ กเถนฺโต
                โย สพฺพโลกสฺส นิวาตวุตฺติ
                อิตฺถีปุมานํ สหทารกานํ
                ขนฺตา ทุรุตฺตานํ อปฺปฏิกูลวาที
                อธิวาสนํ โสตฺถานํ ตทาหุ ฯ
                โย นาวชานาติ สหายมิตฺเต
                สิปฺเปน กุลฺยาหิ ธเนน ชจฺจา
                รุจิปญฺโ อตฺถกาเล มตีมา
                สหาเยสุ เว โสตฺถานํ ตทาหุ ฯ
                มิตฺตานิ เว ยสฺส ภวนฺติ สนฺโต
                สํวิสฺสฏฺา อวิสํวาทกสฺส
                น มิตฺตทุพฺภี สํวิภาคี ธเนน
                มิตฺเตสุ เว โสตฺถานํ ตทาหุ ฯ
                ยสฺส ภริยา ตุลฺยวยา สมคฺคา
                อนุพฺพตา ธมฺมกามา ปชาตา
                โกลินิยา สีลวตี ปติพฺพตา
                ทาเรสุ เว โสตฺถานํ ตทาหุ ฯ
                ยสฺส ราชา ภูตปตี ยสสฺสี
                ชานาติ โสเจยฺยํ ปรกฺกมญฺจ
                อทฺเวชฺฌตา สุหทยํ มมนฺติ
                ราชูสุ เว โสตฺถานํ ตทาห ฯ
                อนฺนญฺจ ปานญฺจ ททาติ สทฺโธ
                มาลญฺจ คนฺธญฺจ วิเลปนญฺจ
                ปสนฺนจิตฺโต อนุโมทมาโน
                สคฺเคสุ เว โสตฺถานํ ตทาหุ ฯ
                ยมริยธมฺเมน ปุนนฺติ วทฺธา
                อาราธิตา สมจริยาย สนฺโต
                พหุสฺสุตา อิสโย สีลวนฺโต
                อรหนฺตมชฺเฌ โสตฺถานํ ตทาหูติ
อิมา คาถา อาห ฯ
     ตตฺถ นิวาตวุตฺตีติ มุทุจิตฺตตาย สพฺพโลกสฺส นีจวุตฺติ โหติ ฯ
ขนฺตา ทุรุตฺตานนฺติ ปเรหิ วุตฺตานํ ทุฏฺวจนานํ อธิวาสโก โหติ ฯ
อปฺปฏิกูลวาทีติ อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มนฺติ ยุคคฺคาหํ อกโรนฺโต
อนุกูลเมว วทติ ฯ อธิวาสนนฺติ อิทํ อธิวาสนนฺตสฺส โสตฺถานํ
นิรปราธมงฺคลํ ปณฺฑิตา วทนฺตีติ ฯ สหายมิตฺเตติ สหาเย จ
สหายมิตฺเต จ ฯ ตตฺถ สหปํสุกีฬิตา สหายา นาม ทสทฺวาทส
วสฺสานิ เอกโต วุฏฺา สหายมิตฺตา นาม เต สพฺเพปิ อหํ สิปฺปวา
อิเม นิสิปฺปาติ เอวํ สิปฺเปน วา อหํ กุลีโน อิเม อกุลีนาติ เอวํ
กุลสมฺปตฺติสงฺขาตาหิ กุลฺยาหิ วา อหํ อทฺโธ อิเม ทุคฺคตาติ เอวํ
ธเนน วา อหํ ชาติสมฺปนฺโน อิเม ทุชฺชาตาติ เอวํ ชจฺจา วา
นาวชานาติ ฯ รุจิปญฺโติ สาธุปญฺโ สุนฺทรปญฺโ ฯ อตฺถกาเลติ
กสฺสจิเทว อตฺถสฺส การณสฺส อุปฺปนฺนกาเล ฯ มตีมาติ หิตํ อตฺถํ
ปริจฺฉินฺทิตฺวา วิจารณสมตฺถตาย มติมา หุตฺวา เต สหาเย
นาวชานาติ ฯ สหาเยสูติ ตสฺส อนวชานนํ สหาเยสุ โสตฺถานํ นามาติ
โปราณกปณฺฑิตา อาหุ ฯ เตนหิ โส นิรปราธมงฺคเลน อิธ โลเก
จ ปรโลเก จ คุตฺโต โหติ ฯ ตตฺถ ปณฺฑิเต สหาเย นิสฺสาย
โสตฺถิภาโว กุสนาลิกชาตเกน กเถตพฺโพ ฯ สนฺโตติ ปณฺฑิตา
สปฺปุริสา ยสฺส มิตฺตานิ ภวนฺติ ฯ สํวิสฺสฏฺาติ ฆรํ ปวิสิตฺวา อิจฺฉิต-
อิจฺฉิตสฺส คหณวเสน วิสฺสาสมาปนฺนา ฯ อวิสํวาทกสฺสาติ
อวิสํวาทนสีลิสฺส ฯ น มิตฺตทุพฺภีติ โย จ มิตฺตทุพฺภี น โหติ ฯ สํวิภาคี
ธเนนาติ อตฺตโน ธเนน มิตฺตานํ สํวิภาคํ กโรติ ฯ มิตฺเตสูติ มิตฺเต
นิสฺสาย ลทฺธตฺถํ ตสฺส ตํ มิตฺเตสุ โสตฺถานํ นาม โหติ ฯ โส หิ
เอวรูเปหิ มิตฺเตหิ รกฺขิโต โสตฺถานํ ปาปุณาติ ฯ ตตฺถ มิตฺเต
นิสฺสาย โสตฺถิภาโว มหาอุกฺกุสชาตกาทีหิ กเถตพฺโพ ฯ ตุลฺยวยาติ
สมานวยา ฯ สมคฺคาติ สมคฺควาสา ฯ อนุพฺพตาติ อนุวตฺติกา ฯ
ธมฺมกามาติ ติวิธสุจริตธมฺมํ โรเจติ ฯ ปชาตาติ วิชายินี น วญฺฌา ฯ
ทาเรสูติ เอเตหิ คุเณหิ สมนฺนาคโต มาตุคาโม เคเห วสนฺโต
สามิกสฺส โสตฺถิ โหตีติ ปณฺฑิตา กเถนฺติ ฯ ตตฺถ สีลวนฺตํ
มาตุคามํ นิสฺสาย โสตฺถิภาโว มณิโจรชาตกสมฺพุลชาตกขณฺฑหาล-
ชาตเกหิ กเถตพฺโพ ฯ โสเจยฺยนฺติ สุจิภาวํ ฯ อทฺเวชฺฌตาติ
อทฺเวชฺฌตาย น เอส มยา สทฺธึ ภินฺทิตฺวา ทฺวิธา ภวิสฺสตีติ เอวํ
อทฺเวชฺฌภาเวน ยํ ชานาติ ฯ สุหทยํ มมนฺติ สุหโท อยํ มมนฺติ จ
ยํ ชานาติ ฯ ราชูสุ เวติ เอวํ ราชูสุ เสวกานํ โสตฺถานํ
นามาติ ปณฺฑิตา กเถนฺติ ฯ ททาติ สทฺโธติ กมฺมญฺจ ผลญฺจ
สทฺทหิตฺวา ททาติ ฯ สคฺเคสุ เวติ เอวํ สคฺเค เทวโลเก โสตฺถานํ
นิรปราธมงฺคลนฺติ ปณฺฑิตา กเถนฺติ ฯ ตํ เปตวตฺถุวิมานวตฺถูหิ
วิตฺถาเรตฺวา กเถตพฺพํ ฯ ปุนนฺติ วทฺธาติ ยํ ปุคฺคลํ าณวทฺธา
อริยธมฺเมน ปุนนฺติ ปริโสเธนฺติ ฯ สมจริยายาติ สมฺมาปฏิปตฺติยา ฯ
พหุสฺสุตาติ ปฏิเวธพหุสฺสุตา ฯ อิสโยติ เอสิตคุณา ฯ สีลวนฺโตติ
อริยสีเลน สมนฺนาคตา ฯ อรหนฺตมชฺเฌติ อรหนฺตานํ มชฺเฌ
ปฏิลภิตพฺพํ โสตฺถานํ ปณฺฑิตา กเถนฺติ ฯ อรหนฺโต หิ อตฺตโน
ปฏิลทฺธมคฺคํ อาจิกฺขิตฺวา ปฏิปาเทนฺตา อาราธกํ ปุคฺคลํ อริยธมฺเมน
ปุนนฺติ โสปิ อรหาว โหตีติ ฯ
     เอวํ มหาสตฺโต อรหตฺเตน เทสนาย กูฏํ คณฺหนฺโต อฏฺหิ
คาถาหิ อฏฺ มงฺคลานิ กเถตฺวา เตสญฺเว มงฺคลานํ ถุตึ
กโรนฺโต โอสานคาถมาห
                เอตานิ โข โสตฺถานานิ โลเก
                วิญฺูปสฏฺานิ สุขุทฺรยานิ
                ตานีธ เสเวถ นโร สปญฺโ
                น หิ มงฺคเล กิญฺจิ นมตฺถิ สจฺจนฺติ ฯ
     ตตฺถ น หิ มงฺคเลติ ตสฺมึ ปน ทิฏฺสุตมุตปฺปเภเท มงฺคเล
กญฺจิ เอตํ มงฺคลํปิ สจฺจํ นาม นตฺถิ นิพฺพานเมว ปเนกํ
ปรมตฺถสจฺจนฺติ ฯ
     อิสโย ตานิ มงคลานิ สุตฺวา สตฺตฏฺทิวสจฺจเยน อาจริยํ
อาปุจฺฉิตฺวา ตตฺเถว อคมํสุ ฯ ราชา เตสํ สนฺติกํ คนฺตฺวา
ปุจฺฉิ ฯ เต ตสฺส อาจริเยน กถิตนิยาเมเนว มงฺคลปญฺหํ กเถตฺวา
หิมวนฺตเมว อาคมึสุ ฯ ตโต ปฏฺาย โลเก มงฺคลํ ปากฏํ
อโหสิ ฯ มงฺคเลสุ วตฺติตฺวา มตา สคฺคปุรํ ปูเรสุํ ฯ โพธิสตฺโต
จตฺตาโร พฺรหฺมวิหาเร ภาเวตฺวา อิสิคณํ อาทาย พฺรหฺมโลเก
นิพฺพตฺติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา น ภิกฺขเว อิทาเนว
ปุพฺเพปาหํ มงฺคลปญฺหํ กเถสินฺติ วตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
อิสิคณา พุทฺธปริสา อเหสุํ มงฺคลปญฺหํ ปุจฺฉนฺโต เชฏฺนฺเตวาสิโก
สารีปุตฺโต อาจริโย ปน อหเมวาติ ฯ
                 มหามงฺคลชาตกํ ปนฺนรสมํ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๙ หน้า ๕๑๘-๕๒๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=10478&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=10478&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1473
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=5939
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=6089
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=6089
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27