อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

หน้าที่ ๔๖๗.
                    วณฺณาโรหวคฺควณฺณนา
                      -----------
                      วณฺณาโรหชาตกํ
     วณฺณาโรเหนาติ อิทํ สตฺถา สาวตฺถิยํ อุปนิสฺสาย เชตวเน
วิหรนฺโต เทฺว อคฺคสาวกตฺเถเร อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอกสฺมึ หิ สมเย อุโภปิ มหาเถรา อิมํ อนฺโตวสฺสํ
อรญฺญวาสํ อนุพฺรูเหสฺสามาติ สตฺถารํ อาปุจฺฉิตฺวา คณํ โอหาย
สยเมว ปตฺตจีวรมาทาย เชตวนา นิกฺขมิตฺวา เอกํ ปจฺจนฺตคามํ
นิสฺสาย อรญฺเญ วิหรึสุ ฯ อญฺญตโรปิ วิฆาสาทปุริโส เถรานํ
อุปฏฺฐานํ กโรนฺโต ตตฺเถว เอกมนฺเต วสิ ฯ โส เถรานํ
สมคฺควาสํ ทิสฺวา อิเม อติวิย สมคฺคา วสนฺติ สกฺกา นุโข เอเต
อญฺญมญฺญํ ภินฺทิตุนฺติ จินฺเตตฺวา สารีปุตฺตตฺเถรํ อุปสงฺกมิตฺวา
กินฺนุโข ภนฺเต อยฺเยน มหาโมคฺคลฺลานตฺเถเรน สทฺธึ ตุมฺหากํ
กิญฺจิ เวรํ อตฺถีติ ปุจฺฉิ ฯ กึ ปนาวุโสติ ฯ เอส ภนฺเต
มมาคตกาเล สารีปุตฺโต นาม ชาติโคตฺตกุลปฺปเทเสหิ วา
สุตฺตคนฺเถหิ ๑- วา ปฏิเวธอิทฺธีหิ วา มยา สทฺธึ กึ ปโหตีติ ตุมฺหากํ
อคุณเมว กเถสีติ ฯ เถโร สิตํ กตฺวา คจฺฉ ตฺวํ อาวุโสติ
อาห ฯ โส อปรสฺมิมฺปิ ทิวเส มหาโมคฺคลฺลานตฺเถรมฺปิ อุปสงฺกมิตฺวา
ตเถว กเถสิ ฯ โสปิ นํ สิตํ กตฺวา คจฺฉ ตฺวํ
@เชิงอรรถ: ๑ สุตคนฺเธหิ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๖๘.
อาวุโสติ วตฺวา สารีปุตฺตตฺเถรํ อุปสงฺกมิตฺวา อาวุโส เอส
วิฆาสาโท ตุมฺหากํ สนฺติเก กิญฺจิ กเถสีติ ปุจฺฉิ ฯ อาวุโส
มยาปิ สทฺธึ กเถสิ อิมํ นีหริตุํ วฏฺฏตีติ ฯ สาธุ อาวุโส
นีหราติ วุตฺเต เถโร มา อิธ วสีติ อจฺฉรํ ปหริตฺวา ตํ
นีหริ ฯ เต อุโภปิ สมคฺคสํวาสํ วสิตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา
วนฺทิตฺวา นิสีทึสุ ฯ สตฺถา ปฏิสนฺถารํ กตฺวา สุเขน วสฺสํ
วสิตฺถาติ ปุจฺฉิ ฯ ภนฺเต เอโก วิฆาสาโท อมฺเห ภินฺทิตุกาโม
หุตฺวา ภินฺทิตุํ อสกฺโกนฺโต ปลายีติ วุตฺเต นโข โส สารีปุตฺต
อิทาเนว ปุพฺเพเปส ตุมฺเห ภินฺทิสฺสามีติ ภินฺทิตุํ อสกฺโกนฺโต
ปลายีติ วตฺวา เตหิ ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
อรญฺเญ รุกฺขเทวตา อโหสิ ฯ ตทา สีโห จ พฺยคฺโฆ จ อรญฺเญ
ปพฺพตคุหายํ วสนฺติ ฯ เอโก สิคาโล เต อุปฏฺฐหนฺโต เตสํ วิฆาสํ
ขาทิตฺวา มหากาโย หุตฺวา เอกทิวสํ จินฺเตสิ มยา สีหพฺยคฺฆานํ
มํสํ น ขาทิตปุพฺพํ มยา อิเม เทฺว ชเน ภินฺทิตุํ วฏฺฏติ ตโต
เตสํ กลหํ กตฺวา มตานํ มํสํ ขาทิสฺสามีติ ฯ โส สีหํ
อุปสงฺกมิตฺวา กึ สามิ ตุมฺหากํ พฺยคฺเฆน สทฺธึ กิญฺจิ เวรํ อตฺถีติ
ปุจฺฉิ ฯ กึ ปน สมฺมาติ ฯ เอส ภนฺเต มม อาคตกาเล สีโห
นาม สรีรวณฺเณน วา อาโรหปริณาเหน วา ชาติพลวิริเยหิ วา
มม กลภาคมฺปิ น ปาปุณาตีติ ตุมฺหากํ อคุณเมว กเถสีติ ฯ
อถ นํ สีโห คจฺฉ ตฺวํ น โส เอวํ กเถสฺสตีติ อาห ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๖๙.
พฺยคฺฆมฺปิ อุปสงฺกมิตฺวา เอเตเนว อุปาเยน กเถสิ ฯ ตํ สุตฺวา
พฺยคฺโฆ สีหํ อุปสงฺกมิตฺวา สมฺม ตฺวํ กิร อิทญฺจิทญฺจ วเทสีติ
ปุจฺฉนฺโต ปฐมํ คาถมาห
        วณฺณาโรเหน ชาติยา     พลนิกฺกมเนน จ
        สุพาหุ น มยา เสยฺโย    สุทาโฒ อิติ ภาสสีติ ฯ
     ตตฺถ พลนิกฺกมเนน จาติ กายพเลน เจว วิริยพเลน จ ฯ
สุพาหุ น มยา เสยฺโยติ อยํ สุพาหุ นาม พฺยคฺโฆ เอเตหิ
การเณหิ มยา เนว สทิโส น อุตฺตริตโรติ สจฺจํ กิร ตฺวํ
โสภนาหิ ทาฒาหิ สมนฺนาคโต สุทาโฒ มิคราชา เอวํ วเทสีติ ฯ
     ตํ สุตฺวา สุทาโฒ เสสา จตสฺโส คาถา อภาสิ
        วณฺณาโรเหน ชาติยา     พลนิกฺกมเนน จ
        สุทาโฒ น มยา เสยฺโย   สุพาหุ อิติ ภาสสิ
        เอวญฺเจ มํ วิหรนฺตํ      สุพาหุ สมฺม ทุพฺภสิ
        นทานาหํ ตยา สทฺธึ      สํวาสมภิโรจเย
        โย ปเรสํ วจนานิ       สทฺทเหถ ยถาตถํ
        ขิปฺปํ ภิชฺเชถ มิตฺตสฺมึ     เวรญฺจ ปสเว พหุํ
             น โส มิตฺโต โย สทา อปฺปมตฺโต
             เภทาสงฺกี รนฺธเมวานุปสฺสี
             ยสฺมิญฺจ เสติ อุรสีว ปุตฺโต
             สเว มิตฺโต โย อเภชฺโช ปเรภีติ ฯ
     ตตฺถ สมฺมาติ วยสฺส ฯ ทุพฺภสีติ ยทิ เอวํ ตยา สทฺธึ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๗๐.
สมคฺควาสํ วสนฺตํ มํ สิคาลสฺส กถํ คเหตฺวา ตฺวํ ทุพฺภสิ หนิตุํ
อิจฺฉสิ อิโตทานิ ปฏฺฐาย อหํ ตยา สทฺธึ วาสํ น อภิโรจเย ฯ
ยถาตถนฺติ ตตฺตโต ยถาตถํ ยถาตจฺฉํ อวิสํวาทเกน อริเยน
วุตฺตํ วจนํ สทฺธายิตพฺพํ ฯ เอวํ โย เยสญฺจ เตสญฺจ ปเรสํ
วจนานิ สทฺทเหถาติ อตฺโถ ฯ โย สทา อปฺปมตฺโตติ โย นิจฺจํ
อปฺปมตฺโต หุตฺวา มิตฺตสฺส วิสฺสาสํ น เทติ โส มิตฺโต นาม
น โหตีติ อตฺโถ ฯ เภทาสงฺกีติ อชฺช ภิชฺชิสฺสติ เสฺว ภิชฺชิสฺสตีติ
เอวํ มิตฺตสฺส เภทเมว อาสงฺกติ ฯ รนฺธเมวานุปสฺสีติ ฉิทฺทํ
วิวรเมว ปสฺสนฺโต ฯ อุรสีว ปุตฺโตติ ยสฺมึ มิตฺเต มาตุ หทเย
ปุตฺโต วิย นิราสงฺโก นิพฺภโย เสติ ฯ
     อิติ อิมาหิ จตูหิ คาถาหิ สีเหน มิตฺตคุเณ กถิเต พฺยคฺโฆ
มยฺหํ โทโสติ สีหํ ขมาเปสิ ฯ เต ตเถว สมคฺควาสํ วสึสุ ฯ
สิคาโล ปน ปลายิตฺวา อญฺญตฺถ คโตติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
สิคาโล วิฆาสาโท อโหสิ สีโห สารีปุตฺโต พฺยคฺโฆ โมคฺคลฺลาโน
ตํ การณํ ปจฺจกฺขโต ทิสฺวา ตสฺมึ วเน นิวุฏฺฐรุกฺขเทวตา
ปน อหเมวาติ ฯ
                    วณฺณาโรหชาตกํ ปฐมํ
                       --------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๔๖๗-๔๗๐.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=9694&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=9694&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=753
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3553
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3517
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3517
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27