ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                       ลฏุกิกชาตกํ
     วนฺทามิ ตํ กุญฺชรํ สฏฺฐิหายนฺติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน
วิหรนฺโต เทวทตฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอกสฺมึ หิ ทิวเส ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส
เทวทตฺโต กกฺขโล ผรุโส สาหสิโก สตฺเตสุ กรุณามตฺตมฺปิสฺส
นตฺถีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย
สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว
ปุพฺเพเปส นิกฺกรุโณเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
หตฺถิโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ปาสาทิโก มหากาโย
อสีติสหสฺสวารณปริวาโร ยูถปติ หุตฺวา หิมวนฺตปฺปเทเส วิหาสิ ฯ ตทา
เอกา ลฏุกิกา สกุณิกา หตฺถีนํ วิจรณฏฺฐาเน อณฺฑานิ นิกฺขิปิ ฯ
ตานิ ปริณตานิ ภินฺทิตฺวา สกุณโปตกา นิกฺขมึสุ ฯ เตสุ อวิรุฬฺหปกฺเขสุ
อุปฺปติตุํ อสกฺโกนฺเตสุเยว มหาสตฺโต อสีติสหสฺสวารณปริวุโต
โคจราย จรนฺโต ตํ ปเทสํ สมฺปตฺโต ฯ ตํ ทิสฺวา ลฏุกิกา
จินฺเตสิ อยํ หตฺถิราชา มม ปุตฺตเก มทฺทิตฺวา มาเรสฺสติ
หนฺท นํ ปุตฺตกานํ ปริตฺตาณตฺถาย ธมฺมิการกฺขํ ยาจามีติ ฯ
สา อุโภ ปกฺเข เอกโต กตฺวา ตสฺส ปุรโต ฐตฺวา ปฐมํ
คาถมาห
             วนฺทามิ ตํ กุญฺชรํ สฏฺฐิหายนํ
             อารญฺญิกํ ยูถปตึ ยสสฺสึ
             ปกฺเขหิ ตํ อญฺชลิกํ กโรมิ
             มา เม วธิ ปุตฺตเก ทุพฺพลายาติ ฯ
     ตตฺถ สฏฺฐิหายนนฺติ สฏฺฐิวสฺสกาเลน หายนพลํ ฯ ยสสฺสินฺติ
ปริวารสมฺปนฺนํ ฯ ปกฺเขหิ ตํ อญฺชลิกนฺติ ปกฺเขหิ ตว อญฺชลิกํ
กโรมีติ อตฺโถ ฯ
     มหาสตฺโต มา จินฺตยิ ลฏุกิเก อหํ เต ปุตฺตเก รกฺขิสฺสามีติ
สกุณโปตกานํ อุปริ ฐตฺวา อสีติยา หตฺถิสหสฺเสสุ
คเตสุ ลฏุกิกํ อามนฺเตตฺวา ลฏุกิเก อมฺหากํ ปจฺฉโต เอโก
เอกจาริกหตฺถี อาคจฺฉติ โส อมฺหากํ วจนํ น กริสฺสติ ตสฺมึ
อาคเต ตมฺปิ ยาจิตฺวา ปุตฺตกานํ โสตฺถิภาวํ กเรยฺยาสีติ วตฺวา
ปกฺกามิ ฯ สาปิ ตสฺส ปจฺจุคฺคมนํ กตฺวา อุโภหิ ปกฺเขหิ อญฺชลึ
กตฺวา ทุติยํ คาถมาห
             วนฺทามิ ตํ กุญฺชรํ เอกจารึ
             อารญฺญิกํ ปพฺพตสานุโคจรํ
             ปกฺเขหิ ตํ อญฺชลิกํ กโรมิ
             มา เม วธิ ปุตฺตเก ทุพฺพลายาติ ฯ
     ตตฺถ ปพฺพตสานุโคจรนฺติ ฆนเสลปพฺพเตสุ จ ปํสุปพฺพเตสุ
จ โคจรํ คณฺหนกํ ฯ
     โส ตสฺสา วจนํ สุตฺวา ตติยํ คาถมาห
             วธิสฺสามิ เต ลฏุกิเก ปุตฺเต
             กึ เม ตุวํ กาหสิ ทุพฺพลาสิ
             สตสหสฺสานิปิ ตาทิสีนํ
             วาเมน ปาเทน จ โปถเปยฺยนฺติ ฯ
     ตตฺถ วธิสฺสามิ เตติ ตฺวํ กสฺมา มม วิจรณมคฺเค ปุตฺตกานิ
ฐเปสิ ยสฺมา ตสฺมา วธิสฺสามิ เต ปุตฺตกานีติ อาห ฯ
กึ เม ตุวํ กาหสีติ มยฺหํ มหาถามสฺส ตฺวํ ทุพฺพลา กึ
กริสฺสสิ ฯ โปถเปยฺยนฺติ อหมฺปิ ตาทิสานํ ลฏุกิกานํ สตสหสฺสานิปิ
วาเมน ปาเทน สญฺจุณฺเณยฺยํ ทกฺขิเณน ปาเทน ปน กถา
นตฺถีติ ฯ
     เอวญฺจปน วตฺวา โส ตสฺสา ปุตฺตเก ปาเทน สญฺจุณฺเณตฺวา
มุตฺเตน ปวาเหตฺวา นทนฺโต ปกฺกามิ ฯ ลฏุกิกา รุกฺขสาขาย นิสีทิตฺวา
อิทานิ ตาว วารณ นทนฺโต คจฺฉสิ กติปาเหน เม กิริยํ ปสฺสิสฺสสิ
กายพลโต ญาณพลสฺส มหนฺตภาวํ น ชานาสิ โหตุ เม ชานาเปสฺสามิ
นนฺติ ตํ สนฺตชฺชยมานา จตุตฺถํ คาถมาห
             นเหว สพฺพตฺถ พเลน กิจฺจํ
             พลํ หิ พาลสฺส วธาย โหติ
             กริสฺสามิ เต นาคราช อนตฺถํ
             โย เม วธิ ปุตฺตเก ทุพฺพลายาติ ฯ
     ตตฺถ พเลนาติ กายพเลน ฯ อนตฺถนฺติ อวุฑฺฒึ ฯ โย เมติ
โย ตฺวํ มม ทุพฺพลาย ปุตฺตเก วธิ ฆาเตสีติ ฯ
     สา เอวํ วตฺวา กติปาหํ เอกํ กากํ อุปฏฺฐหิตฺวา เตน ตุฏฺเฐน
กึ เต กโรมีติ วุตฺตา สามิ อญฺญํ เม กาตพฺพํ นตฺถิ เอกสฺส
ปน เอกจาริวารณสฺส ตุณฺเฑน ปหริตฺวา ตุมฺเหหิ อกฺขีนิ ภินฺนานิ
ปจฺจาสึสามีติ อาห ฯ สา เตน สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตา เอกํ
นีลมกฺขิกํ อุปฏฺฐหิ ฯ ตายปิ กินฺเต กโรมีติ วุตฺตา อิมินา
การเณน เอกจาริวารณสฺส อกฺขีสุ ภินฺเนสุ ตุมฺเหหิ ตตฺถ อสาฏิกํ
ปาติตุํ อิจฺฉามีติ วตฺวา ตายปิ สาธูติ วุตฺเต เอกํ มณฺฑูกํ
อุปฏฺฐหิตฺวา เตน กึ กโรมีติ วุตฺตา ยทา เอกจาริวารโณ อนฺโธ
หุตฺวา ปานียํ ปริเยสติ ตทา ปพฺพตมตฺถเก ฐิโต สทฺทํ กตฺวา
ตสฺมึ ปพฺพตมตฺถกํ อภิรุฬฺเห โอตริตฺวา ปปาเต สทฺทํ กเรยฺยาถ
อหํ เอตฺตกํ ตุมฺหากํ สนฺติกา ปจฺจาสึสามีติ อาห ฯ โส ตสฺสา
วจนํ สุตฺวา สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิ ฯ อเถกทิวสํ กาโก วารณสฺส
เทฺวปิ อกฺขีนิ ตุณฺเฑน ภินฺทิ ฯ มกฺขิกา อสาฏิกํ ปาเตสิ ฯ โส
ปุฬุเวหิ ขชฺชนฺโต เวทนาปตฺโต ปิปาสาภิภูโต ปานียํ ปริเยสมาโน
วิจริ ฯ ตสฺมึ กาเล มณฺฑูโก ปพฺพตมตฺถเก ฐตฺวา สทฺทํ อกาสิ ฯ
วารโณ เอตฺถ ปานียํ ภวิสฺสตีติ ปพฺพตํ อภิรุยฺหิ ฯ อถ มณฺฑูโก
โอตริตฺวา ปปาเต ฐตฺวา สทฺทํ อกาสิ ฯ วารโณ ปานียํ
ภวิสฺสตีติ ปปาตาภิมุโข คจฺฉนฺโต ปริคลิตฺวา ๑- ปพฺพตปาเท ปติตฺวา
ชีวิตกฺขยํ ปาปุณิ ฯ ลฏุกิกา ตสฺส มตภาวํ ญตฺวา ทิฏฺฐา เม
ปจฺจามิตฺตสฺส ปิฏฺฐีติ หฏฺฐตุฏฺฐา ตสฺส สรีเร จงฺกมิตฺวา ยถากมฺมํ คตา ฯ
     สตฺถา น ภิกฺขเว เกนจิ สทฺธึ เวรํ นาม กาตพฺพํ เอวํ
@เชิงอรรถ: ๑. ปวฏฺเฏตฺวา ฯ
พลสมฺปนฺนมฺปิ วารณํ อิเม จตฺตาโร ชนา เอกโต หุตฺวา ชีวิตกฺขยํ
ปาเปสุนฺติ
       กากญฺจ ปสฺส ลฏุกิกํ        มณฺฑูกํ นีลมกฺขิกํ
       เอเต นาคํ อฆาเตสุํ       ปสฺส เวรสฺส เวรินํ
       ตสฺมา หิ เวรํ น กยิราถ    อปฺปิเยนปิ เกนจีติ
อิมํ อภิสมฺพุทฺธคาถํ วตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ
     ตตฺถ ปสฺสาติ อนิยามิตาลปนเมตํ ฯ ภิกฺขู ปน สนฺธาย
วุตฺตตฺตา ปสฺสถ ภิกฺขเวติ วุตฺตํ โหติ ฯ เอเตติ เอเต จตฺตาโร
เอกโต หุตฺวา ฯ อฆาเตสุนฺติ ตํ วธึสุ ฯ ปสฺส เวรสฺส เวรินนฺติ
ปสฺสถ เวริกานํ เวรสฺส คตินฺติ อตฺโถ ฯ
     ตทา เอกจาริหตฺถี เทวทตฺโต อโหสิ ฯ ยูถปติ ปน อหเมวาติ ฯ
                     ลฏุกิกชาตกํ สตฺตมํ
                      -----------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๔๔๖-๔๕๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=9255&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=9255&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=732              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3472              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3439              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3439              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]