อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                      เอกราชชาตกํ
     อนุตฺตเร กามคุเณ สมิทฺเธติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
อญฺญตรํ โกสลราชเสวกํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ปจฺจุปฺปนฺนวตฺถุ เหฏฺฐา เสยฺยชาตเก กถิตเมว ฯ อิธ ปน
สตฺถา น ตฺวญฺเญว อนตฺเถน อตฺถํ อาหริ โปราณกปณฺฑิตาปิ
อตฺตโน อนตฺเถน อตฺถํ อาหรึสูติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสีรญฺโญ อุปฏฺฐาโก อมจฺโจ ราชนฺเตปุเร
ทุพฺภิ ฯ ราชา ปจฺจกฺขโต ตสฺส โทสํ ทิสฺวา ตํ รฏฺฐา ปพฺพาเชสิ ฯ
โส ทุพฺภิเสนํ ๑- นาม โกสลราชานํ อุปฏฺฐหติ ฯ ตํ
สพฺพํ มหาสีลวชาตเก กถิตเมว ฯ อิธ ปน ทุพฺภิเสโน มหาตเล
อมจฺจมชฺเฌ นิสินฺนํ พาราณสีราชานํ คาหาเปตฺวา สิกฺกาย
ปกฺขิปาเปตฺวา อุตฺตรุมฺมาเร เหฏฺฐาสีสกํ โอลมฺพาเปสิ ฯ ราชา
โจรราชานํ อารพฺภ เมตฺตํ ภาเวตฺวา กสิณปริกมฺมํ กตฺวา ฌานานิ
นิพฺพตฺเตสิ ฯ พนฺธนํ ฉิชฺชิ ฯ ตโต ราชา อากาเส ปลฺลงฺเกน
นิสีทิ ฯ โจรราชสฺส สรีเร ทาโห อุปฺปชฺชิ ฯ ทยฺหามิ ทยฺหามีติ
ภูมิยํ อปราปรํ ปริวตฺตติ ฯ กิเมตนฺติ เอวํ วุตฺเต มหาราช
ตุมฺเห เอวรูปํ ธมฺมิกราชานํ นิรปราธํ ทฺวารสฺส อุตฺตรุมฺมาเร
@เชิงอรรถ: ๑ ทพฺพเสนํ ฯ
เหฏฺฐาสีสกํ โอลมฺพาเปถาติ วทึสุ ฯ เตนหิ เวเคน คนฺตฺวา
โมเจถ นนฺติ ฯ ปุริสา คนฺตฺวา ราชานํ อากาเส ปลฺลงฺเกน นิสินฺนํ
ทิสฺวา อาคนฺตฺวา ทุพฺภิเสนสฺส กเถสุํ ฯ โส เวเคน คนฺตฺวา ตํ
วนฺทิตฺวา ขมาเปตฺวา ปฐมํ คาถมาห
             อนุตฺตเร กามคุเณ สมิทฺเธ
             ภุตฺวาน ปุพฺเพ วสิ เอกราช
             โสทานิ ทุคฺเค นรกมฺหิ ขิตฺโต
             นปฺปชเห วณฺณพลํ ปุราณนฺติ ฯ
     ตตฺถ วสีติ วุฏฺโฐ ฯ เอกราชาติ โพธิสตฺตํ นาเมนาลปติ ฯ
โสทานีติ โส ตฺวํ อิทานิ ฯ ทุคฺเคติ วิสเม ฯ นรกมฺหีติ
อาวาเฏ ฯ โอลมฺพิตฏฺฐานํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ ฯ นปฺปชเห
วณฺณพลนฺติ เอวรูเป วิสมฏฺฐาเน ขิตฺโตปิ โปราณกวณฺณญฺจ พลญฺจ
นปฺปชหสีติ ปุจฺฉติ ฯ
     ตํ สุตฺวา โพธิสตฺโต เสสคาถาโย อภาสิ
             ปุพฺเพว ขนฺตี จ ตโป จ มยฺหํ
             สมฺปฏฺฐิตา ทุพฺภิเสน อโหสิ
             ตนฺทานิ ลทฺธาน กถนฺนุ ราช
             ชเห อหํ วณฺณพลํ ปุราณํ
             สพฺพํ กิเรว ปรินิฏฺฐิตานิ
             ยสสฺสินํ ปญฺญวนฺตํ วิสยฺห
             ยโส จ ลทฺธา ปุริมํ อุฬารํ
             นปฺปชเห วณฺณพลํ ปุราณํ
             ปนุชฺช ทุกฺเขน สุขํ ชนินฺท
             สุเขน วา ตํ ทุกฺขมสยฺหสาหินํ ๑-
             อุภยตฺถ สนฺโต อภินิพฺพุตตฺตา
             สุเข จ ทุกฺเข จ ภวนฺติ ตุลฺยาติ ฯ
     ตตฺถ ขนฺตีติ อธิวาสนขนฺติ ฯ ตโปติ ตปจรณํ ฯ
สมฺปฏฺฐิตาติ อิจฺฉิตา อภิปฏฺฐิตา ฯ ทุพฺภิเสนาติ ตํ นาเมนาลปติ ฯ
ตนฺทานิ ลทฺธานาติ ตํ ปฏฺฐนํ อิทานิ อหํ ลภิตฺวา ฯ ชเหติ
เกน การเณนาหํ ชเหยฺยํ ฯ ยสฺส หิ ทุกฺขํ วา โทมนสฺสํ วา
โหติ โส ตํ ชเหยฺยาติ ทีเปติ ฯ สพฺพํ กิเรว ปรินิฏฺฐิตานีติ
อนุสฺสววเสน อตฺตโน สมฺปตฺตึ ทสฺเสนฺโต อาห ฯ อิทํ วุตฺตํ
โหติ สพฺพาเนว มม กตฺตพฺพกิจฺจานิ ทานสีลอุโปสถกมฺมานิ
ปุพฺเพเยว ปรินิฏฺฐิตานิ ฯ ยสสฺสินํ ปญฺญวนฺตํ วิสยฺหาติ ปริวารสมฺปตฺติยา
ยสสฺสินํ ปญฺญาสมฺปทาย ปญฺญวนฺตํ อสยฺหสาหิตาย วิสยฺห ฯ
เอวํ ตีณิเปตานิ อาลปนาเนว ฯ นนฺติ ปเนตฺถ นิปาโต ฯ
พฺยญฺชนสิลิฏฺฐตาวเสน จ ตการสฺส อนุนาสิกา ปจฺเจตพฺพา ฯ
ยโส จาติ ยสเมว ฯ ลทฺธา ปุริมนฺติ ลภิตฺวา ปุริมํ ปุพฺเพ
อลทฺธปุพฺพํ ฯ อุฬารนฺติ มหนฺตํ ฯ กิเลสวิกฺขมฺภนเมตฺตาภาวนาย
ฌานุปฺปตฺติโย สนฺธาเยวมาห ฯ นปฺปชเหติ เอวรูปํ ยสํ
ลทฺธา กึการณา ปุราณํ วณฺณพลํ ชหิสฺสามีติ อตฺโถ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ทุกฺขมสยฺหสาหิ ฯ
ทุกฺเขนาติ ตยา อุปฺปาทิเตน นิรยมฺหิ ขิปนทุกฺเขน มม รชฺชสุขํ
ปนุทิตฺวา ฯ สุเขน วา ตํ ทุกฺขนฺติ ฌานสุเขน วา ตํ ทุกฺขํ ปนุทิตฺวา ฯ
อุภยตฺถ สนฺโตติ เย สนฺโต โหนฺติ มาทิสา เต ทฺวีสุปิ เอเตสุ
โกฏฺฐาเสสุ อภินิพฺพุตสภาวา มชฺฌตฺตา สุเข จ ทุกฺเข จ
ภวนฺติ ตุลฺยา (ติ) เอกสทิสา นิพฺพิการาว โหนฺตีติ ฯ
     อิทํ สุตฺวา ทุพฺภิเสโน โพธิสตฺตํ ขมาเปตฺวา ตุมฺหากํ รชฺชํ
ตุมฺเหว กโรถ อหํ โว โจเร ปฏิพาหิสฺสามีติ วตฺวา ตสฺส
ทุฏฺฐามจฺจสฺส ราชาณํ กาเรตฺวา ปกฺกามิ ฯ โพธิสตฺโตปิ รชฺชํ
อมจฺจานํ นิยฺยาเทตฺวา อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา พฺรหฺมโลกปรายโน
อโหสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
ทุพฺภิเสโน อานนฺโท อโหสิ พาราณสีราชา ปน อหเมวาติ ฯ
                    เอกราชชาตกํ ตติยํ
                     ------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๒๔๐-๒๔๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=4985&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=4985&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=510
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2643
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2604
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2604
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27