อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                      นานาฉนฺทชาตกํ
     นานาฉนฺทา มหาราชาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
อายสฺมโต อานนฺทสฺส อฏฺฐวรลาภํ อารพฺภ กเถสิ ฯ วตฺถุ
เอกาทสนิปาเต ชุณฺหชาตเก อาวิภวิสฺสติ ฯ
     อตีเต ปน โพธิสตฺโต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต
ตสฺส อคฺคมเหสิยา กุจฺฉิมฺหิ นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ตกฺกสิลายํ
สพฺพสิปฺปานิ อุคฺคณฺหิตฺวา ปิตุ อจฺจเยน รชฺชํ ปาปุณิ ฯ ตสฺส
ฐานโต อปนีโต ปิตุ ปุโรหิโต อตฺถิ ฯ โส ทุคฺคโต หุตฺวา
เอกสฺมึ ชรเคเห วสติ ฯ อเถกทิวสํ โพธิสตฺโต อญฺญาตกเวเสน
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๒.
รตฺติภาเค นครํ ปริคฺคณฺหนฺโต วิจรติ ฯ ตเมนํ กตกมฺมโจรา
เอกสฺมึ สุราปาเน สุรํ ปิวิตฺวา อปรมฺปิ ฆเฏนาทาย อตฺตโน เคหํ
คจฺฉนฺตา อนฺตรวีถิยํ ทิสฺวา อเร โกสิ ตฺวนฺติ วตฺวา ปหริตฺวา
อุตฺตรสาฏกํ คเหตฺวา ตํ ฆฏํ อุกฺขิปาเปตฺวา ตาเสนฺตา คจฺฉึสุ ฯ
โสปิโข พฺราหฺมโณ ตสฺมึ ขเณ นิกฺขมิตฺวา อนฺตรวีถิยํ ฐิโต นกฺขตฺตํ
โอโลเกตฺวา รญฺโญ อมิตฺตานํ หตฺถคตภาวํ ญตฺวา พฺราหฺมณึ
อามนฺเตสิ ฯ สา กึ อยฺยาติ วตฺวา เวเคน ตสฺส สนฺติกํ
อาคตา ฯ อถ นํ โส อาห โภติ อมฺหากํ ราชา อมิตฺตานํ
วสํ คโตติ ฯ อยฺย กินฺเต รญฺโญ สนฺติเก ปตฺตยสา พฺราหฺมณา
ชานิสฺสนฺตีติ ฯ ราชา พฺราหฺมณสฺส สทฺทํ สุตฺวา โถกํ คนฺตฺวา
ธุตฺเต อาห ทุคฺคโตมฺหิ สามิ อุตฺตราสงฺคํ คเหตฺวา วิสชฺเชถ
มนฺติ ฯ เต ปุนปฺปุนํ กเถนฺตํ การุญฺเญน วิสชฺเชสุํ ฯ โส เตสํ
วสนเคหํ สลฺลกฺเขตฺวา นิวตฺติ ฯ อถ ปุราณกปุโรหิโต พฺราหฺมโณปิ
โภติ อมฺหากํ ราชา อมิตฺตหตฺถโต มุตฺโตติ อาห ฯ ราชา
ตมฺปิ สุตฺวา ตสฺเสว เคหํ สลฺลกฺเขตฺวา ปาสาทํ อภิรูหิ ฯ
โส วิภาตาย รตฺติยา พฺราหฺมเณ ปกฺโกสาเปตฺวา กึ อาจริยา
รตฺตึ นกฺขตฺตํ โอโลกยิตฺถาติ ปุจฺฉิ ฯ อาม เทวาติ ฯ โสภนนฺติ ฯ
โสภนํ เทวาติ ฯ โกจิ คาโห นตฺถีติ ฯ นตฺถิ เทวาติ ฯ ราชา
อสุกเคหโต พฺราหฺมณํ ปกฺโกสถาติ ปุราณกปุโรหิตํ ปกฺโกสาเปตฺวา
กิมาจริย รตฺตึ เต นกฺขตฺตํ ทิฏฺฐนฺติ ปุจฺฉิ ฯ อาม เทวาติ ฯ
อตฺถิ โกจิ คาโหติ ฯ อาม มหาราช อชฺช รตฺตึ ตุมฺเห
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๓.
อมิตฺตวสํ คตา มุหุตฺเตเนว มุตฺตาติ ฯ ราชา นกฺขตฺตชานนเกน นาม
เอวรูเปน ภวิตพฺพนฺติ เสสพฺราหฺมเณ นิกฺกฑฺฒาเปตฺวา พฺราหฺมณ
ปสนฺโนสฺมิ เต วรํ คณฺหาหีติ อาห ฯ มหาราช ปุตฺตทาเรน
สทฺธึ มนฺเตตฺวา คณฺหิสฺสามีติ ฯ คจฺฉ มนฺเตตฺวา เอหีติ ฯ โส
คนฺตฺวา พฺราหฺมณิญฺจ ปุตฺตญฺจ สุณิสญฺจ ทาสิญฺจ ปกฺโกสิตฺวา
ราชา เม วรํ เทติ กึ คณฺหามีติ ปุจฺฉิ ฯ พฺราหฺมณี มยฺหํ
เธนุสตํ อาหราติ อาห ฯ ปุตฺโต ฉตฺตมาณโว นาม มยฺหํ
กุมุทวณฺเณหิ จตูหิ สินฺธเวหิ ยุตฺตอาชญฺญรถนฺติ ฯ สุณิสา มยฺหํ
มณิกุณฺฑลํ อาทึ กตฺวา สพฺพาลงฺการนฺติ ฯ ปุณฺณา นาม ทาสี
มยฺหํ อุทุกฺขลญฺจ มูสลญฺเจว สุปฺปญฺจาติ ฯ พฺราหฺมโณ ปน
คามวรํ คเหตุกาโม รญฺโญ สนฺติกํ คนฺตฺวา กึ พฺราหฺมณ ปุจฺฉิโต
เต ปุตฺตทาโรติ ปุฏฺโฐ อาม มหาราช ปุจฺฉิโต ๑- อเนกจฺฉนฺโทติ
วตฺวา ปฐมํ คาถาทฺวยมาห
       นานาฉนฺทา มหาราช       เอกาคาเร วสามเส
       อหํ คามวรํ อิจฺเฉ         พฺราหฺมณี จ ควํ สตํ
       ปุตฺโต อาชญฺญกํ รถํ        กญฺญา จ มณิกุณฺฑลํ
       ยา เจสา ปุณฺณกา ชมฺมี     อุทุกฺขลํ อภิกงฺขตีติ ฯ
     ตตฺถ อิจฺเฉติ อิจฺฉามิ ฯ ควํ สตนฺติ ขีรเธนูนํ คุนฺนํ สตํ ฯ
กญฺญาติ สุณิสา ฯ ยา เจสาติ ยา เอสา อมฺหากํ ฆเร
ปุณฺณกา นาม ทาสี สา ชมฺมี ลามิกา สุปฺปมูสเลหิ สทฺธึ อุทุกฺขลํ
@เชิงอรรถ: ๑ น ปเนกจฺฉนฺโทติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๙๔.
อภิกงฺขติ อิจฺฉตีติ ฯ
     ราชา สพฺเพสํ อิจฺฉิตอิจฺฉิตํ เทถาติ อาณาเปนฺโต คาถมาห
       พฺราหฺมณสฺส คามวรํ        พฺราหฺมณิยา ควํ สตํ
       ปุตฺตสฺส อาชญฺญกํ รถํ       กญฺญาย มณิกุณฺฑลํ
       ยญฺเจตํ ปุณฺณกํ ชมฺมึ        ปฏิปาเทถ อุทุกฺขลนฺติ ฯ
     ตตฺถ ยญฺเจตนฺติ ยํ เอตํ ปุณฺณกนฺติ วทติ ตํ ชมฺมึ
อุทุกฺขลํ ปฏิปาเทถ สมฺปฏิจฺฉาเทถาติ ฯ
     อิติ ราชา พฺราหฺมเณน ปฏฺฐิตญฺจ อญฺญญฺจ มหนฺตํ ยสํ
ทตฺวา อิโต ปฏฺฐาย อมฺหากํ กตฺตพฺพกิจฺเจสุ อุสฺสุกฺกมาปชฺชาติ
วตฺวา พฺราหฺมณํ อตฺตโน สนฺติเก อกาสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
พฺราหฺมโณ อานนฺโท อโหสิ ราชา ปน อหเมวาติ ฯ
                    นานาฉนฺทชาตกํ นวมํ
                       ---------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๑๙๑-๑๙๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=3991&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=3991&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=466
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2451
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2416
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2416
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27