ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                      มจฺฉทานชาตกํ
     อคฺฆนฺติ มจฺฉาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ
กูฏวาณิชํ อารพฺภ กเถสิ ฯ วตฺถุ เหฏฺฐา กถิตเมว ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
กุฏุมฺพิกกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต กุฏุมฺพํ สณฺฐเปสิ ฯ
กนิฏฺฐภาตาปิสฺส อตฺถิ ฯ เตสํ อปรภาเค ปิตริ กาลกเต
เอกทิวสํ ปิตุ สนฺตกํ โวหารํ โสเธสฺสามาติ เอกํ คามํ คนฺตฺวา
กหาปณสหสฺสํ ลภิตฺวา อาคจฺฉนฺตา นทีติตฺเถ นาวํ ปฏิมาเนนฺตา
ปูฏภตฺตํ ภุญฺชึสุ ฯ โพธิสตฺโต อติเรกภตฺตํ คงฺคาย มจฺฉานํ ทตฺวา
นทีเทวตาย ปตฺตึ อทาสิ ฯ เทวตา ปตฺตึ อนุโมทิตฺวาเยว ทิพฺเพน
ยเสน วฑฺฒิตฺวา อตฺตโน ยสวุฑฺฒึ อาวชฺชมานา ตํ การณํ
อญฺญาสิ ฯ โพธิสตฺโตปิ วาลุกาย อุตฺตราสงฺคํ ปตฺถริตฺวา นิปนฺโน
นิทฺทํ โอกฺกมิ ฯ กนิฏฺฐภาตา ปนสฺส โถกํ โจรปกติโก ฯ โส
เต กหาปเณ โพธิสตฺตสฺส อทตฺวา สยเมว คณฺหิตุกามตาย
กหาปณภณฺฑิกสทิสํ เอกํ สกฺขรภณฺฑิกํ กตฺวา เทฺวปิ ภณฺฑิกา เอกโตว
ฐเปสิ ฯ เตสํ นาวํ อภิรูหิตฺวา คงฺคาย มชฺฌคตานํ กนิฏฺโฐ
นาวํ โขเภตฺวา สกฺขรภณฺฑิกํ อุทเก ขิปิสฺสามีติ สหสฺสภณฺฑิกํ
ขิปิตฺวา สกฺขรภณฺฑิกํ คุยฺหิตฺวา ภาติก สหสฺสภณฺฑิกา อุทเก
ปติตา กึ กโรมาติ อาห ฯ อุทเก ปติตาย กึ กริสฺสาม มา
จินฺตยีติ ฯ นทีเทวตา จินเตสิ อหํ อิมินา ทินฺนปตฺตึ อนุโมทิตฺวา
ทิพฺเพน ยเสน วฑฺฒิตฺวา เอตสฺส สนฺตกํ รกฺขิสฺสามีติ อตฺตโน
อานุภาเวน ตํ ภณฺฑิกํ เอกํ มหามุขมจฺฉํ คิลาเปตฺวา สยํ อารกฺขํ
คณฺหิ ฯ โสปิ โข โจโร เคหํ คนฺตฺวา ภาตา เม วญฺจิโตติ
ภณฺฑิกํ โมเจนฺโต สกฺขรํ ปสฺสิตฺวา หทเยน สุสฺสนฺเตน มญฺจสฺส
อฏนึ อุปคุยฺหิตฺวา นิปชฺชิ ฯ ตทา เกวฏฺฏา มจฺฉคฺคหณตฺถาย ชาลํ
ขิปึสุ ฯ โส มจฺโฉ เทวตานุภาเวน ชาลํ ปาวิสิ ฯ เกวฏฺฏา ตํ
คเหตฺวา วิกฺกีณิตุํ นครํ ปวิฏฺฐา ฯ มนุสฺสา มหามจฺฉํ ทิสฺวา
มูลํ ปุจฺฉนฺติ ฯ เกวฏฺฏา กหาปณสหสฺสญฺจ สตฺต จ มาสเก
ทตฺวา คณฺหถ นนฺติ วทนฺติ ฯ มนุสฺสา สหสฺสคฺฆนิโก มจฺโฉปิ
โน ทิฏฺโฐติ ปริหาสํ กโรนฺติ ฯ เกวฏฺฏา มจฺฉํ คเหตฺวา
โพธิสตฺตสฺส ฆรทฺวารํ คนฺตฺวา อิมํ มจฺฉํ คณฺหถาติ อาหํสุ ฯ กิมสฺส
มูลนฺติ ฯ สตฺต มาสเก ทตฺวา คณฺหถาติ ฯ อญฺเญสํ ททมานา
กถํ เทถาติ ฯ อญฺเญสํ สหสฺเสน จ สตฺตหิ จ มาสเกหิ เทม
ตุมฺเห ปน สตฺต มาสเก ทตฺวา คณฺหถาติ ฯ โส เตสํ สตฺต
มาสเก ทตฺวา มจฺฉํ ภริยาย เปเสสิ ฯ สา มจฺฉสฺส กุจฺฉึ
ผาลยมานา สหสฺสภณฺฑิกํ ทิสฺวา โพธิสตฺตสฺส อาโรเจสิ ฯ โพธิสตฺโต
ตํ โอโลเกนฺโต อตฺตโน ลญฺจนํ ทิสฺวา สกภาวํ ญตฺวา อิทานิ
อิเม เกวฏฺฏา อิมํ มจฺฉํ อญฺเญสํ ททมานา สหสฺเสน เจว สตฺตหิ
จ มาสเกหิ เทนฺติ อมฺเห ปน ปตฺวา สหสฺสํ อวตฺวา อมฺหากํ
สนฺตกตฺตา สตฺเตว มาสเก คเหตฺวา อทํสุ อิทํ อนฺตรํ อชานนฺตํ
น สกฺกา กญฺจิ สทฺทหาเปตุนฺติ จินฺเตตฺวา ปฐมํ คาถมาห
           อคฺฆนฺติ มจฺฉา อธิกํ สหสฺสํ
           น โส อตฺถิ โย อิมํ สทฺทเหยฺย
           มยฺหญฺจ อสฺสู อิธ สตฺต มาสา
           อหมฺปิ ตํ มจฺฉทานํ กิเณยฺยนฺติ ฯ
     ตตฺถ อธิกนฺติ อญฺเญหิ ปุจฺฉิตา เกวฏฺฏา สตฺตมาสกาธิกํ
สหสฺสํ อคฺฆนฺตีติ วทนฺติ ฯ น โส อตฺถิ โย อิมํ สทฺทเหยฺยาติ
โส ปุริโส น อตฺถิ โย อิมํ การณํ ปจฺจกฺขโต อชานนฺโต มม
วจเนน สทฺทเหยฺย เอตฺตกํ วา มจฺฉา อคฺฆนฺตีติ โย อิมํ สทฺทเหยฺย
โส นตฺถิ ตสฺมาเยว เต อญฺเญหิ น คหิตาติ อตฺโถ ฯ
มยฺหญฺจ อสฺสูติ มยฺหํ ปนสฺสุ สตฺต มาสกา อเหสุํ ฯ มจฺฉทานนฺติ
มจฺฉวคฺคํ ฯ เตน หิ มจฺเฉน สทฺธึ อญฺเญปิ มจฺฉา เอกโต
วิพทฺธา ตํ สกลมฺปิ มจฺฉทานํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ ฯ กิเณยฺยนฺติ
กิณึ สตฺเตว มาสเก ทตฺวา เอตฺตกํ มจฺฉวคฺคํ คณฺหินฺติ อตฺโถ ฯ
     เอวญฺจปน วตฺวา อิทํ จินฺเตสิ กินฺนุโข นิสฺสาย มยา เอเต
กหาปณา ลทฺธาติ ฯ ตสฺมึ ขเณ นทีเทวตา อากาเส ทิสฺสมานรูปา ๑-
ฐตฺวา อหํ คงฺคาเทวตา ตยา มจฺฉานํ อติเรกภตฺตํ ทตฺวา
มยฺหํ ปตฺติ ทินฺนา เตนาหํ ตว สนฺตกํ รกฺขนฺตี อาคตาติ
ทีปยมานา คาถมาห
       มจฺฉานํ โภชนํ ทตฺวา     มม ทกฺขิณมาทิสิ
       ตํ ทกฺขิณํ สรนฺติยา       กตํ อปจิตึ ตยาติ ฯ
     ตตฺถ ทกฺขิณนฺติ อิมสฺมึ ฐาเน ปตฺติทานํ ทกฺขิณํ นาม
ชาตํ ฯ กตํ อปจิตึ ตยาติ ตํ ตยา มยฺหํ กตํ อปจิตึ สรนฺติยา
มยา อิทํ ตว ธนํ รกฺขิตนฺติ อตฺโถ ฯ
     อิทํ วตฺวา จปน สา นทีเทวตา ตสฺส กนิฏฺเฐน กตํ
กูฏกมฺมํ สพฺพํ กเถตฺวา เอโส อิทานิ หทเยน สุสฺสนฺเตน นิปนฺโน
ทุฏฺฐจิตฺตสฺส วุฑฺฒิ นาม นตฺถิ อหํ ปน ตว สนฺตกํ มา
นสฺสีติ ธนํ เต อาหริตฺวา อทาสึ อิทํ ตว กนิฏฺฐโจรสฺส
อทตฺวา สพฺพํ ตฺวญฺเญว คณฺหาหีติ วตฺวา ตติยํ คาถมาห
            ปทุฏฺฐจิตฺตสฺส น ผาติ โหติ
            น จาปิ นํ เทวตา ปูชยนฺติ
            โย ภาตรํ เปตฺติกํ สาปเตยฺยํ
            อวญฺจยี ทุกฺกฏกมฺมการีติ ฯ
@เชิงอรรถ:  อทิสฺสมานรูปา ฯ
     ตตฺถ น ผาติ โหตีติ เอวรูปสฺส ปุคฺคลสฺส อิธโลเก วา
ปรโลเก วา วุฑฺฒิ นาม น โหติ ฯ น จาปิ นนฺติ นํ ปุคฺคลํ
ตสฺส สนฺตกํ รกฺขมานา เทวตา น ปูชยนฺติ ฯ
     อิติ เทวตา มิตฺตทุพฺภิโจรสฺส กหาปเณ น ทาเปตุกามา
เอวมาห ฯ โพธิสตฺโต ปน น สกฺกา เอวํ กาตุนฺติ ตสฺสาปิ
ปญฺจสตานิ เปเสสิเยว ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา
ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน วาณิโช โสตาปตฺติผเล
ปติฏฺฐหิ ฯ ตทา กนิฏฺฐภาตา อิทานิ กูฏวาณิโช ฯ เชฏฺฐภาตา
ปน อหเมวาติ ฯ
                    มจฺฉทานชาตกํ อฏฺฐมํ
                       ---------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๑๘๗-๑๙๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=3905&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=3905&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=463              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2439              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2401              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2401              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]