ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                       เสยฺยชาตกํ
     เสยฺยํโส เสยฺยํโส โหตีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
เอกํ โกสลรญฺโญ อมจฺจํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     โส กิร รญฺโญ พหูปกาโร สพฺพกิจฺจนิปฺผาทโก อโหสิ ฯ
ราชา พหูปกาโร เม อยนฺติ ตสฺส มหนฺตํ ยสํ อทาสิ ฯ ตํ อสหมานา
อญฺเญ อมจฺจา รญฺโญ เปสุญฺญํ อุปสํหริตฺวา ตํ ปริภินฺทึสุ ฯ ราชา
เตสํ วจนํ สทฺทหิตฺวา โทสํ อนุปปริกฺขิตฺวาว ตํ สีลวนฺตํ นิทฺโทสํ
สงฺขลิกพนฺธเนน พนฺธาเปตฺวา พนฺธนาคาเร ปกฺขิปาเปสิ ฯ โส ตตฺถ
เอกโกว วสนฺโต สีลสมฺปตฺตึ นิสฺสาย จิตฺเตกคฺคตํ ลภิตฺวา
เอกคฺคจิตฺโต สงฺขาเร สมฺมสิตฺวา โสตาปตฺติผลํ ปาปุณิ ฯ อถสฺส
ราชา อปรภาเค นิทฺโทสภาวํ ญตฺวา สงฺขลิกพนฺธนํ ภินฺทาเปตฺวา
ปุริมยสโต มหนฺตตรํ ยสํ อทาสิ ฯ โส สตฺถารํ วนฺทิสฺสามีติ
พหูนิ คนฺธมาลาทีนิ อาทาย วิหารํ คนฺตฺวา ตถาคตํ ปูเชตฺวา วนฺทิตฺวา
เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ สตฺถา เตน สทฺธึ ปฏิสนฺถารํ กโรนฺโต อนตฺโถ
กิร เต อุปฺปนฺโนติ อสฺสุมฺหาติ อาห ฯ อาม ภนฺเต อุปฺปนฺโน
อหํ ปน เตน อนตฺเถน อตฺถํ อกาสึ สฺวาหํ พนฺธนาคาเร นิสีทิตฺวา
โสตาปตฺติผลํ นิพฺพตฺเตสินฺติ ฯ สตฺถา น โข อุปาสก
ตฺวญฺเญว อนตฺเถน อตฺถํ อาหริ โปราณกปณฺฑิตาปิ อตฺตโน
อนตฺเถน อตฺถํ อาหรึสุเยวาติ วตฺวา เตน ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
ตสฺส อคฺคมเหสิยา กุจฺฉิสฺมึ นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ตกฺกสิลายํ
สพฺพสิปฺปานิ อุคฺคเหตฺวา ปิตุ อจฺจเยน รชฺเช ปติฏฺฐาย ทส
ราชธมฺเม อโกเปตฺวา ธมฺเมน สเมน รชฺชํ กาเรสิ ทานํ เทติ
ปญฺจ สีลานิ รกฺขติ อุโปสถกมฺมํ กโรติ ฯ อถสฺเสโก อมจฺโจ
อนฺเตปุเร ปทูสิ ฯ ปาทมูลิกาทโย ญตฺวา อสุกอมจฺโจ อนฺเตปุเร
ปทุฏฺโฐติ รญฺโญ อาโรเจสุํ ฯ ราชา ปริคฺคณฺหาเปนฺโต ยถาสภาวโต
ญตฺวา ตํ ปกฺโกสาเปตฺวา มา มํ อิโต ปฏฺฐาย อุปฏฺฐหีติ
นิสฺสริยํ อกาสิ ฯ โส คนฺตฺวา อญฺญตรํ สามนฺตราชานํ อุปฏฺฐหิ ฯ
สพฺพวตฺถุํ เหฏฺฐา มหาสีลวชาตเก กถิตเมว ฯ อิธาปิ โส ราชา
ติกฺขตฺตุํ วีมํสิตฺวา ตสฺส อมจฺจสฺส วจนํ สทฺทหิตฺวา พาราณสีรชฺชํ
คณฺหิสฺสามีติ มหนฺเตน ปริวาเรน รชฺชสีมํ ปาปุณิ ฯ พาราณสีรญฺโญ
สตฺตสตมตฺตา ๑- มหาโยธา ตํ ปวุตฺตึ ญตฺวา เทว อสุกราชา
กิร พาราณสีรชฺชํ คณฺหิสฺสามีติ ชนปทํ ภินฺทนฺโต อาคจฺฉติ เอตฺเถว
นํ คนฺตฺวา คณฺหิสฺสามาติ อาหํสุ ฯ มยฺหํ ปรวิหึสาย ลทฺเธน
รชฺเชน กมฺมํ นตฺถิ มา กิญฺจิ กริตฺถาติ ฯ โจรราชา อาคนฺตฺวา
นครํ ปริกฺขิปิ ฯ ปุน อมจฺจา ราชานํ อุปสงฺกมิตฺวา เทว มา
เอวํ กริตฺถ คณฺหาม นนฺติ อาหํสุ ฯ ราชา น ลพฺภา กิญฺจิ
@เชิงอรรถ:  ปญฺจสตมตฺตา ฯ
กาตุํ นครทฺวารานิ วิวรถาติ วตฺวา สยํ อมจฺจคณปริวุโต มหาตเล
ปลฺลงฺเก นิสีทิ ฯ โจรราชา จตูสุ ทฺวาเรสุ มนุสฺเส โปเถนฺโต
นครํ ปวิสิตฺวา ปาสาทํ อารุยฺห อมจฺจสตปริวุตํ ราชานํ คาหาเปตฺวา
สงฺขลิกาหิ พนฺธาเปตฺวา พนฺธนาคาเร ปกฺขิปาเปสิ ฯ ราชา
พนฺธนาคาเร นิสินฺโนว โจรราชานํ เมตฺตายนฺโต เมตฺตชฺฌานํ อุปฺปาเทสิ ฯ
ตสฺส เมตฺตาย อานุภาเวน โจรรญฺโญ กาเย ทาโห อุปฺปชฺชิ ฯ
สกลสรีรมสฺส ยมอุกฺกาหิ ฌาปิยมานํ วิย ชาตํ ฯ โส
มหาทุกฺขาภิตุนฺโน กินฺนุโข การณนฺติ ปุจฺฉิ ฯ ตุมฺเห สีลวนฺตํ ราชานํ
พนฺธนาคาเร ปกฺขิปาเปถ เตน โว อิทํ ทุกฺขํ อุปฺปนฺนํ ภวิสฺสตีติ ฯ
โส คนฺตฺวา โพธิสตฺตํ ขมาเปตฺวา ตุมฺหากํ รชฺชํ ตุมฺหากเมว
โหตูติ รชฺชํ ตสฺเสว นิยฺยาเทตฺวา อิโต ปฏฺฐาย ตุมฺหากํ ปจฺจตฺถิโก
มยฺหํ ภาโร โหตูติ วตฺวา ปทุฏฺฐามจฺจสฺส ราชาณํ กาเรตฺวา
อตฺตโน นครเมว คโต ฯ โพธิสตฺโต อลงฺกตมหาตเล
สมุสฺสิตเสตจฺฉตฺเตปิ ปลฺลงฺเก นิสินฺโน ปริวาเรตฺวา นิสินฺเนหิ อมจฺเจหิ
สทฺธึ สลฺลปนฺโต ปุริมา เทฺว คาถา อโวจ
       เสยฺยํโส เสยฺยํโส โหติ     โย เสยฺยมุปเสวติ
       เอเกน สนฺธึ กตฺวาน       สตํ วชฺเฌ อโมจยึ
       ตสฺมา สพฺเพน โลเกน      สนฺธึ กตฺวาน เอกโก
       เปจฺจ สคฺคํ นิคจฺเฉยฺย      อิทํ สุณาถ กาสิโยติ ฯ
     ตตฺถ เสยฺยํโส เสยฺยํโส โหติ โย เสยฺยมุปเสวตีติ
อนวชฺชอุตฺตมธมฺมสงฺขาโต เสยฺโย อํโส โกฏฺฐาโส อสฺสาติ เสยฺยํโส
กุสลธมฺมนิสฺสิโต ปุคฺคโล โย ปุนปฺปุนํ ตํ เสยฺยํ กุสลธมฺมภาวนํ
กุสลาภิรตํ วา อุตฺตมปุคฺคลมุปเสวติ โส เสยฺยํโส โหติ ปสํสตโร เจว
อุตฺตริตโร จ โหติ ฯ เอเกน สนฺธึ กตฺวาน สตํ วชฺเฌ อโมจยินฺติ
ตทิมินาปิ เจตํ เวทิตพฺพํ อหํ หิ เสยฺยํ เมตฺตาภาวนํ อุปเสวนฺโต
ตาย เมตฺตาภาวนาย เอเกน โจรรญฺญา สนฺธึ กตฺวา เมตฺตาภาวนํ
ฆเฏตฺวา ตุมฺเห สตชเน วชฺฌปฺปตฺเต อโมจยึ ฯ ทุติยคาถาย อตฺโถ ฯ
ยสฺมา อหํ เอเกน สทฺธึ เอกโต เมตฺตาภาวนาย สนฺธึ กตฺวา
ตุมฺเห วชฺฌปฺปตฺเต สตชเน โมเจสึ ตสฺมา เวทิตพฺพเมว ตํ
ตสฺมา สพฺเพน โลเกน สทฺธึ เมตฺตาภาวนาย สนฺธึ กตฺวา เอกโก
ปุคฺคโล เปจฺจ ปรโลเก สคฺคํ นิคจฺเฉยฺย ฯ เมตฺตาย หิ อุปจารํ
กามาวจเร ปฏิสนฺธึ เทติ อปฺปนา พฺรหฺมโลเก อิทํ มม วจนํ
สพฺเพปิ ตุมฺเห กาสิกรฏฺฐวาสิโน สุณาถาติ ฯ
     เอวํ มหาสตฺโต มหาชนสฺส เมตฺตายุตฺตาย ภาวนาย คุณํ
วณฺเณตฺวา ทฺวาทสโยชนิเก พาราณสีนคเร เสตจฺฉตฺตํ ปหาย หิมวนฺตํ
ปวิสิตฺวา อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิ ฯ
     สตฺถา อภิสมฺพุทฺโธ หุตฺวา ตติยํ คาถมาห
       อิทํ วตฺวา มหาราชา      กํโส พาราณสิคฺคโห
       ธนุํ ตุณฺฑิญฺจ นิกฺขิปฺป      สญฺญมํ อชฺฌุปาคมีติ
     ตตฺถ มหาราชาติ มหนฺโต ราชา ฯ กํโสติ ตสฺส นามํ ฯ
พาราณสิคฺคโหติ พาราณสึ คเหตฺวา อชฺฌาวสนโต พาราณสิคฺคโห ฯ
โส ราชา อิทํ วจนํ วตฺวา ธนุญฺจ สรสงฺขาตํ ตุณฺฑิญฺจ นิกฺขิปฺป
โอหาย ฉฑฺเฑตฺวา สีลสํยมํ อุปคโต ปพฺพชิโต ปพฺพชิตฺวา จปน
ฌานํ อุปฺปาเทตฺวา อปริหีนชฺฌาโน พฺรหฺมโลเก อุปฺปนฺโนติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
โจรราชา อานนฺโท อโหสิ พาราณสีราชา ปน อหเมวาติ ฯ
                     เสยฺยชาตกํ ทุติยํ
                      ----------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๑๕๖-๑๖๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=3249&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=3249&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=445              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2372              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2338              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2338              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]