อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                        อุลูกชาตกํ
     สพฺเพหิ กิร าตีหีติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต กาโกลูกกลหํ
อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตสฺมึ หิ กาเล กากา ทิวา อุลูเก ขาทนฺติ ฯ อุลูกา
สูริยตฺถงฺคมนโต ปฏฺาย ตตฺถ ตตฺถ สยิตานํ กากานํ สีสานิ
ฉินฺทิตฺวา เต ชีวิตกฺขยํ ปาเปนฺติ ฯ อเถกสฺส ภิกฺขุโน เชตวน-
ปจฺจนฺเต เอกสฺมึ ปริเวเณ วสนฺตสฺส สมฺมชฺชนกาเล รุกฺขโต
ปติตานิ สตฺตฏฺนาฬิมตฺตานิปิ โลหิตมกฺขิตานิ พหุตรานิปิ กากสีสานิ
ฉฑฺเฑตพฺพานิ โหนฺติ ฯ โส ตมตฺถํ ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ ฯ
เต ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺาเปสุํ อาวุโส อสุกสฺส กิร
ภิกฺขุโน วสนฏฺาเน ทิวเส ทิวเส เอตฺตกานิ นาม กากสีสานิ
ฉฑฺเฑตพฺพานิ โหนฺตีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว
เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต
น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพปิ กลหํ กโรนฺติเยวาติ วตฺวา ๑- กทา
ปน ภนฺเต กากานญฺจ อุลูกานญฺจ อญฺมญฺ เวรํ อุปฺปนฺนนฺติ
ปุจฺฉึสุ ฯ สตฺถา ปมกปฺปกาลโต ปฏฺายาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต ปมกปฺปกาเล มนุสฺสา สนฺนิปติตฺวา เอกํ อภิรูปํ
โสภคฺคปฺปตฺตํ อาจารสมฺปนฺนํ สพฺพาการปริปุณฺณํ ปุริสํ คเหตฺวา
ราชานํ กรึสุ ฯ จตุปฺปทาปิ สนฺนิปติตฺวา เอกํ สีหํ ราชานํ กรึสุ ฯ
มหาสมุทฺเท มจฺฉา อานนฺทํ นาม มจฺฉํ ราชานํ อกรึสุ ฯ ตโต
@เชิงอรรถ: ๑ อาห ฯ
สกุณคณา หิมวนฺตปฺปเทเส เอกสฺมึ ปิฏฺิปาสาเณ สนฺนิปติตฺวา
มนุสฺเสสุ ราชา ปญฺายติ ตถา จตุปฺปเทสุ เจว มจฺเฉสุ จ
อมฺหากํ ปน อนฺตเร ราชา นาม นตฺถิ อปฺปติสฺสวาโส นาม
น วฏฺฏติ อมฺหากมฺปิ ราชานํ ลทฺธุํ วฏฺฏติ เอกํ ราชฏฺาเน
เปตพฺพยุตฺตกํ ชานาถาติ ฯ เต ตาทิสํ สกุณํ โอโลกยมานา
เอกํ อุลูกํ ทิสฺวา โรเจตฺวา อยํ โน รุจฺจตีติ อาหํสุ ฯ อเถโก
สกุโณ สพฺเพสํ อชฺฌาสยคฺคหณตฺถาย ติกฺขตฺตุํ สาเวติ ฯ ตสฺส
สาเวนฺตสฺส เทฺว สาวนา อธิวาเสตฺวา ตติยสาวนาย เอโก กาโก
อุฏฺาย อกฺกุทฺธสฺส ตาว ตสฺส อิมสฺมึ ราชาภิเสกกาเล เอวรูปํ
มุขํ กุทฺธสฺส กีทิสํ ภวิสฺสติ อิมินา หิ กุทฺเธน โอโลกิตา
มยํ ตตฺตกปาเล ปกฺขิตฺตโลณํ วิย ตตฺเถว ภิชฺชิสฺสาม อิมํ ราชานํ
กาตุํ มยฺหํ น รุจฺจตีติ อิมมตฺถํ ปกาเสตุํ ปมํ คาถมาห
        สพฺเพหิ กิร าตีหิ       โกสิโย อิสฺสโร กโต
        สเจ าตีหิ อนุญฺาโต    ภเณยฺยาหํ เอกวาจิกนฺติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ ยา เอสา สาวนา วตฺตติ ตํ สุตฺวา วทามิ
สพฺเพหิ กิร อิเมหิ สมาคเตหิ าตีหิ อยํ โกสิโย ราชา กโต
สเจ ปนาหํ าตีหิ อนุญฺาโต ภเวยฺยํ เอตฺถ วตฺตพฺพํ เอกวาจิกํ
กิญฺจิ ภเณยฺยนฺติ ฯ
     อถ นํ อนุชานนฺตา สกุณา ทุติยํ คาถมาหํสุ
        ภณ สมฺม อนุญฺาโต      อตฺถํ ธมฺมญฺจ เกวลํ
        สนฺติ หิ ทหรา ปกฺขี      ปญฺวนฺโต ชุตินฺธราติ ฯ
     ตตฺถ ภณ สมฺม อนุญฺาโตติ สมฺม วายส ตฺวํ สพฺเพเหว
อมฺเหหิ อนุญฺาโต ยนฺเต ภณิตพฺพํ ตํ ภณ ฯ อตฺถํ ธมฺมญฺจ
เกวลนฺติ ภณนฺโต จ การณญฺเจว ปเวณิอาคตญฺจ วจนํ
อมุญฺจิตฺวา ภณ ฯ ปญฺวนฺโต ชุตินฺธราติ ปญฺาสมฺปนฺนา เจว
าโณภาสธรา จ ทหราปิ หิ ปกฺขิโน อตฺถิเยว ฯ
     โส เอวํ อนุญฺาโต ตติยํ คาถมาห
        น เม รุจฺจติ ภทฺทํ โว    อุลูกสฺสาภิเสจนํ
        อกฺกุทฺธสฺส มุขํ ปสฺส      กถํ กุทฺโธ กริสฺสตีติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ ภทฺทํ ตุมฺหากํ โหตุ ยํ ปเนตํ ติกฺขตฺตุํ สาวนาย
อุลูกสฺสาภิเสจนํ กยิรติ เอตํ มยฺหํ น รุจฺจติ เอตสฺส หิ อิทานิ
ตุฏฺจิตฺตสฺส อกฺกุทฺธสฺส มุขํ ปสฺสถ กุทฺโธ ปนายํ กถํ มุขํ
กริสฺสตีติ น ชานามิ สพฺพถา เจตํ มยฺหํ น รุจฺจตีติ ฯ
     โส เอวํ วตฺวา มยฺหํ น รุจฺจติ มยฺหํ น รุจฺจตีติ วิรวนฺโต
อากาเส อุปฺปติ ฯ อุลูโกปิ นํ อุฏฺาย อนุพนฺธิ ฯ ตโต ปฏฺาย
เต อญฺมญฺ เวรํ พนฺธึสุ ฯ สกุณา สุวณฺณหํสํ ราชานํ กตฺวา
ปกฺกมึสุ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ
สโมธาเนสิ ตทา รชฺเช อภิสิญฺจิตหํสโปตโก ปน อหเมวาติ ฯ
                     อุลูกชาตกํ ทสมํ ฯ
                    ปทุมวคฺโค ทุติโย ฯ
                    ---------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๙๘-๑๐๐.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=2035&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=2035&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=409
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2216
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2193
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2193
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27