อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                     ๘ กึสุโกปมชาตกํ
     สพฺเพหิ กึสุโก ทิฏฺโติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
กึสุโกปมสุตฺตนฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     จตฺตาโร กิร ภิกฺขู ตถาคตํ อุปสงฺกมิตฺวา กมฺมฏฺานํ
ยาจึสุ ฯ สตฺถา เตสํ กมฺมฏฺานํ กเถสิ ฯ เต กมฺมฏฺานานิ
คเหตฺวา อตฺตโน รตฺติฏฺานทิวาฏฺานานิ อคมํสุ ฯ เตสุ เอโก ฉ
ผสฺสายตนานิ ปริคฺคณฺหิตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ ฯ เอโก ปญฺจกฺขนฺเธ ฯ
เอโก จตฺตาโร มหาภูเต ฯ เอโก อฏฺารสธาตุโย ฯ เต อตฺตโน
อตฺตโน อธิคตวิเสสํ สตฺถุ อาโรเจสุํ ฯ ตตฺเถกสฺส ภิกฺขุโน ปริวิตกฺโก
อุทปาทิ อิเมสํ กมฺมฏฺานานํ นานา, นิพฺพานํ ปน เอกํ, กถํ
สพฺเพหิ อรหตฺตํ ปตฺตนฺติ ฯ โส สตฺถารํ ปุจฺฉิ ฯ สตฺถา กินฺเต
ภิกฺขุ กึสุกทิฏฺเหิ จตูหิ ภาติเกหิ นานตฺตนฺติ วตฺวา อิทํ โน
ภนฺเต การณํ กเถถาติ ภิกฺขูหิ ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺโต รชฺชํ กาเรสิ ฯ ตสฺส จตฺตาโร
ปุตฺตา อเหสุํ ฯ เต เอกทิวสํ สารถึ ปกฺโกสาเปตฺวา มยํ สมฺม
กึสุกํ ทฏฺุกามา, กึสุกรุกฺขํ โน ทสฺเสหีติ อาหํสุ ฯ สารถิ สาธุ
ทสฺเสสฺสามีติ วตฺวา จตุนฺนํ เอกโต อทสฺเสตฺวา เชฏฺปุตฺตํ ตาว
รเถ นิสีทาเปตฺวา อรญฺ เนตฺวา อยํ กึสุโกติ ขาณุกกาเล ๑- กึสุกํ
ทสฺเสสิ ฯ อปรสฺส พาลปลาสกาเล, อปรสฺส ปุปฺผิตกาเล, อปรสฺส
ผลิตกาเล ฯ อปรภาเค จตฺตาโรปิ ภาตโร เอกโต นิสินฺนา กึสุโก
@เชิงอรรถ: ๑ ขาณุโกรกาเลติปิ ฯ
นาม กีทิโสติ กถํ สมุฏฺาเปสุํ ฯ เอโก เสยฺยถาปิ ฌามขาณุโกติ
อาห ฯ ทุติโย เสยฺยถาปิ นิโคฺรธรุกฺโขติ ฯ ตติโย เสยฺยถาปิ
มํสเปสีติ ฯ จตุตฺโถ เสยฺยถาปิ สิริสรุกฺโขติ ฯ เต อญฺมญฺสฺส กถาย
อปริตุฏฺา ปิตุ สนฺติกํ คนฺตฺวา เทว กึสุโก นาม กีทิโสติ ปุจฺฉิตฺวา
ตุมฺเหหิ กึ กถิตนฺติ วุตฺเต อตฺตโน กถิตนีหารํ รญฺโ กเถสุํ ฯ ราชา
จตูหิปิ ตุมฺเหหิ กึสุโก ทิฏฺโ, เกวลํ โว กึสุกสฺส ทสฺเสนฺโต สารถิ
อิมสฺมึ กาเล กึสุโก กีทิโส, อิมสฺมึ กาเล กีทิโสติ วิภชิตฺวา น
ปุจฺฉิโต, เตน โว กงฺขา อุปฺปนฺนาติ วตฺวา ปมํ คาถมาห
        สพฺเพหิ กึสุโก ทิฏฺโ,     กินฺเนฺวตฺถ วิจิกิจฺฉถ,
        น หิ สพฺเพสุ าเนสุ      สารถี ปริปุจฺฉิโตติ ฯ
     ตตฺถ น หิ สพฺเพสุ าเนสุ สารถี ปริปุจฺฉิโตติ สพฺเพหิ
โว กึสุโก ทิฏฺโ, กินฺนุ ตุมฺเห เอตฺถ วิจิกิจฺฉถ, สพฺเพสุ าเนสุ
กึสุโก เจโส, ตุมฺเหหิ ปน น หิ สพฺเพสุ าเนสุ สารถี ปริปุจฺฉิโต,
เตน โว กงฺขา อุปฺปนฺนาติ ฯ
     สตฺถา อิมํ การณํ ทสฺเสตฺวา ยถา ภิกฺขุ เต จตฺตาโร
ภาติกา วิภาคํ กตฺวา อปุจฺฉิตตฺตา กึสุเก กงฺขํ อุปฺปาเทสุํ, เอวํ
ตฺวมฺปิ อิมสฺมึ ธมฺเม กงฺขํ อุปฺปาเทสีติ วตฺวา อภิสมฺพุทฺโธ หุตฺวา
ทุติยํ คาถมาห
        เอวํ สพฺเพหิ าเณหิ     เยสํ ธมฺมา อชานิตา,
        เต เว ธมฺเมสุ กงฺขนฺติ   กึสุกสฺมึว ภาตโรติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ ยถา เต ภาตโร สพฺเพสุ าเนสุ กึสุกสฺส อทิฏฺตฺตา
กงฺขึสุ, เอวํ สพฺเพหิ วิปสฺสนาาเณหิ เยสํ สพฺเพ ฉผสฺสายตนกฺ-
ขนฺธภูตธาตุเภทา ธมฺมา อชานิตา โสตาปตฺติมคฺคสฺส อนธิคตตฺตา
อปฺปฏิวิทฺธา, เตเนว เตสุ ฉผสฺสายตนาทิธมฺเมสุ กงฺขนฺติ, ยถา
เอกสฺมิญฺเว กึสุกสฺมึ จตฺตาโร ภาตโรติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ ตทา
พาราณสิราชา อหเมวาติ ฯ
                   กึสุโกปมชาตกํ อฏฺมํ ฯ
                      ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๓๕๓-๓๕๕.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=6981&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=6981&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=346
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1944
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1929
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1929
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27