ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                    ๑๐ สิคาลวคฺควณฺณนา
                       --------
                    ๑ สพฺพทาฐชาตกํ ฯ
     สิคาโล มานถทฺโธติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต เทวทตฺตํ
อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เทวทตฺโต อชาตสตฺตุํ ปสาเทตฺวา อุปฺปาทิตลาภสกฺการํ จิรฏฺฐิติกํ
กาตุํ นาสกฺขิ ฯ นาฬาคิริปโยชเน ปาฏิหาริยสฺส ทิฏฺฐกาลโต ปฏฺฐาย
ตสฺส โส ลาภสกฺกาโร อนฺตรธายิ ฯ อเถกทิวสํ ภิกฺขู ธมฺมสภายํ
กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส เทวทตฺโต ลาภสกฺการํ อุปฺปาเทตฺวา
จิรฏฺฐิติกํ กาตุํ นาสกฺขีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ
ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ
วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว เทวทตฺโต อตฺตโน อุปฺปนฺนํ ลาภสกฺการํ
อนฺตรธาเปติ, ปุพฺเพปิ อนฺตรธาเปสิ เยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
ตสฺส ปุโรหิโต อโหสิ ติณฺณํ เวทานํ อฏฺฐารสนฺนํ สิปฺปานํ ปารํ
คโต ฯ โส ปฐวีวิชยมนฺตํ นาม ชานาติ ฯ ปฐวีวิชยมนฺโตติ
อาวชฺชนมนฺโต วุจฺจติ ฯ อเถกทิวสํ โพธิสตฺโต ตํ มนฺตํ
สชฺฌายิสฺสามีติ เอกสฺมึ องฺคณฏฺฐาเน ปิฏฺฐิปาสาเณ นิสีทิตฺวา
สชฺฌายมกาสิ ฯ ตํ กิร มนฺตํ อญฺญวิหิเตน ธีติวิรหิตํ สาเธตุํ น สกฺกา ฯ
ตสฺมา โส ตถารูเป ฐาเน สชฺฌายติ ฯ อถสฺส สชฺฌายกรณกาเล
เอโก สิคาโล เอกสฺมึ พิเล นิปนฺโน ตํ มนฺตํ สุตฺวาว ปคุณมกาสิ ฯ
โส กิร อนนฺตราตีเต อตฺตภาเว ปคุณปฐวีวิชยมนฺโต เอโก
พฺราหฺมโณ อโหสิ ฯ โพธิสตฺโต สชฺฌายํ กตฺวา อุฏฺฐาย ปคุโณ
วต เม อยํ มนฺโตติ อาห ฯ สิคาโล พิลา นิกฺขมิตฺวา อมฺโภ
พฺราหฺมณ อยํ มนฺโต ตยาปิ มเมว ปคุณตโรติ วตฺวา ปลายิ ฯ
โพธิสตฺโต อยํ สิคาโล มหนฺตํ อกุสลํ กริสฺสตีติ คณฺห คณฺหาติ
โถกํ อนุพนฺธิ ฯ สิคาโล ปลายิตฺวา อรญฺญํ ปาวิสิ ฯ โส
คนฺตฺวา เอกํ สิคาลึ โถกํ สรีเร ฑํสิตฺวา กึ สามีติ วุตฺเต มยฺหํ
ชานาสิ น ชานาสีติ อาห ฯ สา อาม ชานามิ สามีติ สมฺปฏิจฺฉิ ฯ
โส ปฐวีวิชยมนฺตํ ปริวตฺเตตฺวา อเนกานิ สิคาลสตานิ อาณาเปตฺวา
สพฺเพปิ หตฺถิอสฺสสีหพฺยคฺฆสสสูกรมิคาทโย จตุปฺปาเท อตฺตโน
สนฺติเก อกาสิ, กตฺวา จ ปน สพฺพทาโฐ นาม ราชา หุตฺวา
เอกํ สิคาลึ อคฺคมเหสึ อกาสิ ฯ ทฺวินฺนํ หตฺถีนํ ปิฏฺเฐ สีโห
ติฏฺฐติ, สีหปิฏฺเฐ สพฺพทาโฐ สิคาลราชา สิคาลิยา อคฺคมเหสิยา
สทฺธึ นิสีทติ, มหนฺโต ยโส อโหสิ ฯ โส ยสมหนฺเตน ปมชฺชิตฺวา
มานํ อุปฺปาเทตฺวา พาราณสิรชฺชํ คณฺหิสฺสามีติ สพฺพจตุปฺปเทหิ
ปริวุโต พาราณสิยา อวิทูรฏฺฐานํ สมฺปาปุณิ ฯ ปริสา ทฺวาทสโยชนา
อโหสิ ฯ โส อวิทูเร ฐิโต เยว รชฺชํ วา เทตุ ยุทฺธํ
วาติ รญฺโญ สาสนํ เปเสสิ ฯ พาราณสิวาสิโน ภีตตสิตา
นครทฺวารานิ ปิทหิตฺวา อฏฺฐํสุ ฯ โพธิสตฺโต ราชานํ อุปสงฺกมิตฺวา
มา ภายิ มหาราช, สพฺพทาฐสิคาเลน สทฺธึ ยุทฺธํ มม ภาโร,
ฐเปตฺวา มํ อญฺโญ เตน สทฺธึ ยุชฺฌิตุํ สมตฺโถ นาม นตฺถีติ
ราชานญฺจ นาคเร จ สมสฺสาเสตฺวา กินฺติ กตฺวา นุ โข สพฺพทาโฐ
รชฺชํ คเหสฺสติ, ปุจฺฉิสฺสามิ ตาว นนฺติ ทฺวารฏฺฏาลกํ อภิรูหิตฺวา
สมฺม สพฺพทาฐ กินฺติ กตฺวา อิมํ รชฺชํ คณฺหิสฺสสีติ ปุจฺฉิ ฯ
สีหํ สีหนาทํ นทาเปตฺวา มหาชนํ สทฺเทน สนฺตาเสตฺวา
คณฺหิสฺสามีติ ฯ โพธิสตฺโต อตฺเถโส อุปาโยติ ญตฺวา อฏฺฏาลกา โอรุยฺห
สกลทฺวาทสโยชนิกพาราณสินครวาสิโน กณฺณฉิทฺทานิ มาสปิฏฺเฐน
ลญฺจนฺตูติ เภรึ จาราเปสิ ฯ มหาชโน เภริจารณํ สุตฺวา อนฺตมโส
พิลาเร อุปาทาย สพฺพจตุปฺปาทานญฺเจว อตฺตโน จ กณฺณฉิทฺทานิ
ยถา ปรสฺส สทฺทํ โสตุํ น สกฺกา เอวํ มาสปิฏฺเฐน ลญฺจิ ฯ
อถ โข โพธิสตฺโต ปุน อฏฺฏาลกํ อภิรูหิตฺวา สพฺพทาฐาติ อาห ฯ
กึ พฺราหฺมณาติ ฯ อิมํ รชฺชํ กินฺติ กตฺวา คณฺหิสฺสสีติ ฯ สีหํ
สีหนาทํ นทาเปตฺวา มนุสฺเส ตาเสตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา
คณฺหิสฺสามีติ ฯ สีหนาทํ นทาเปตุํ น สกฺขิสฺสสิ, ชาติสมฺปนฺนา
หิ สุรตฺตหตฺถปาทา เกสรสีหราชาโน ตาทิสสฺส ชรสิคาลสฺส อาณํ
น กริสฺสนฺตีติ ฯ สิคาโล มานถทฺโธ หุตฺวา อญฺเญ จ ตาว
สีหา ติฏฺฐนฺตุ, ยสฺสาหํ ปิฏฺเฐ นิสินฺโน ตญฺเญว นทาเปสฺสามีติ
อาห ฯ เตน หิ นทาเปหิ, สเจ สกฺโกสีติ ฯ โส ยสฺมึ สีเห
นิสินฺโน ตสฺส นทาหีติ ปาเทน สญฺญํ อทาสิ ฯ โส หตฺถิกุมฺเภ
มุขํ อุปฺปีเฬตฺวา ติกฺขตฺตุํ อปฺปฏิวตฺติยํ สีหนาทํ นทิ ฯ หตฺถี
สนฺตาสปฺปตฺตา หุตฺวา สิคาลํ ปาทมูเล ปาเตตฺวา ปาเทนสฺส สีสํ
อกฺกมิตฺวา จุณฺณวิจุณฺณํ อกํสุ ฯ สพฺพทาโฐ ตตฺเถว ชีวิตกฺขยํ
ปตฺโต ฯ เต หตฺถี สีหนาทํ สุตฺวา มรณภยตชฺชิตา อญฺญมญฺญํ
โอวิชฺฌิตฺวา ตตฺเถว ชีวิตกฺขยํ ปาปุณึสุ ฯ ฐเปตฺวา สีเห เสสาปิ
มิคสูกราทโย สสพิลารปริโยสานา สพฺเพ จตุปฺปาทา ตตฺเถว
ชีวิตกฺขยํ ปาปุณึสุ ฯ สีหา ปลายิตฺวา อรญฺญํ ปาวิสึสุ ฯ
ทฺวาทสโยชนิโก มํสราสิ อโหสิ ฯ โพธิสตฺโต อฏฺฏาลกา โอตริตฺวา
นครทฺวารานิ วิวราเปตฺวา สพฺเพ อตฺตโน กณฺเณสุ มาสปิฏฺฐํ
อปเนตฺวา มํสตฺถิกา มํสํ อาหรนฺตูติ นคเร เภรึ จาราเปสิ ฯ
มนุสฺสา อลฺลมํสํ ขาทิตฺวา เสสํ สุกฺขาเปตฺวา วลฺลูรมกํสุ ฯ ตสฺมึ
กิร กาเล วลฺลูรกรณํ อุทปาทีติ วทนฺติ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อิมา อภิสมฺพุทฺธคาถา ๑-
วตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ
        สิคาโล มานถทฺโธ จ      ปริวาเรน อตฺถิโก
        ปาปุณิ มหตึ ภูมึ          ราชาสิ สพฺพทาฐินํ,
        เอวเมว มนุสฺเสสุ        โย โหติ ปริวารวา
        โส หิ ตตฺถ มหา โหติ     สิคาโล วิย ทาฐินนฺติ ฯ
     ตตฺถ มานถทฺโธติ ปริวารํ นิสฺสาย อุปฺปนฺเนน มาเนน ถทฺโธ ฯ
ปริวาเรน อตฺถิโกติ อุตฺตริมฺปิ ปริวาเรน อตฺถิโก หุตฺวา ฯ
มหตึ ภูมินฺติ มหนฺตํ สมฺปตฺตึ ฯ ราชาสิ สพฺพทาฐินนฺติ สพฺเพสํ
@เชิงอรรถ:  อภิสมฺพุทฺโธ หุตฺวา อิมา คาถาติปิ ฯ
ทาฐีนํ ราชา อาสิ ฯ โส หิ ตตฺถ มหา โหตีติ โส ปริวารสมฺปนฺโน
ปุริโส เตสุ ปริวาเรสุ มหา นาม โหตีติ ฯ สิคาโล วิย
ทาฐินนฺติ ยถา สิคาโล ทาฐีนํ มหา อโหสิ, เอวํ มหา โหติ ฯ อถ
โส สิคาโล วิย ปมาทํ อาปชฺชิตฺวา ตํ ปริวารํ นิสฺสาย วินาสํ
ปาปุณาตีติ ฯ
     ตทา สิคาโล เทวทตฺโต อโหสิ, ราชา สาริปุตฺโต, ปุโรหิโต
ปน อหเมวาติ ฯ
                   สพฺพทาฐชาตกํ ปฐมํ ฯ
                     ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๓๒๕-๓๒๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=6411&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=6411&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=332              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1887              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1877              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1877              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]