อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                       ๔ คิชฺฌชาตกํ
     ยนฺนุ คิชฺโฌ โยชนสตนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
เอกํ มาตุโปสกภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     วตฺถุ สามชาตเก อาวิภวิสฺสติ ฯ
     สตฺถา ปน ตํ ภิกฺขุํ สจฺจํ กิร ตฺวํ ภิกฺขุ คิหี โปเสสีติ ปุจฺฉิตฺวา
สจฺจนฺติ วุตฺเต กึ ปน เต โหนฺตีติ ปุจฺฉิตฺวา มาตาปิตโร เม ภนฺเตติ
วุตฺเต สาธุ สาธูติ สาธุการํ ทตฺวา มา ภิกฺขเว อิมํ ภิกฺขุํ อุชฺฌายิตฺถ,
โปราณกปณฺฑิตาปิ คุณวเสน อญฺาตกานมฺปิ อุปการํ อกํสุ, อิมสฺส
ปน มาตาปิตูนํ ภาโร เยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
คิชฺฌปพฺพเต คิชฺฌโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา มาตาปิตโร โปเสติ ฯ
อเถกสฺมึ กาเล มหตี วาตวุฏฺิ อโหสิ ฯ คิชฺฌา วาตวุฏฺึ สหิตุํ
อสกฺโกนฺตา สีตภเยน พาราณสึ คนฺตฺวา ปาการสมีเป ปริขาสมีเป
จ สีเตน กมฺปมานา นิสีทึสุ ฯ ตทา พาราณสีเสฏฺี นครา
นิกฺขมิตฺวา นฺหายิตุํ คจฺฉนฺโต เต คิชฺเฌ กิลมมนฺเต ทิสฺวา เอกสฺมึ
อโนวสฺสกฏฺาเน สนฺนิปาเตตฺวา อคฺคึ การาเปตฺวา โคสุสานํ เปเสตฺวา
โคมํสํ อาหราเปตฺวา เตสํ ทาเปตฺวา อารกฺขํ เปสิ ฯ คิชฺฌา
วูปสนฺตาย วาตวุฏฺิยา กลฺลสรีรา หุตฺวา ปพฺพตเมว อคมํสุ ฯ
ตตฺเถว สนฺนิปติตฺวา เอวํ มนฺตยึสุ พาราณสีเสฏฺินา อมฺหากํ
อุปกาโร กโต, กตุปการสฺส นาม ปจฺจุปการํ กาตุํ วฏฺฏตีติ,
ตสฺมา อิโต ปฏฺาย ตุมฺเหสุ โย ยํ วตฺถํ วา อาภรณํ วา
ลภติ เตน ตํ พาราณสีเสฏฺิสฺส เคเห อากาสงฺคเณ ปาเตตพฺพนฺติ ฯ
ตโต ปฏฺาย คิชฺฌา มนุสฺสานํ วตฺถาภรณานิ อาตเป สุกฺขาเปนฺตานํ
ปมาทํ โอโลเกตฺวา เสนา วิย มํสเปสึ สหสา คเหตฺวา
พาราณสีเสฏฺิสฺส เคเห อากาสงฺคเณ ปาเตนฺติ ฯ โส คิชฺฌานํ
อาภรณภาวํ ตฺวา สพฺพานิ ตานิ วิสุํ เยว ปาเปสิ ฯ คิชฺฌา
นครํ วิลุมฺปนฺตีติ รญฺโ อาโรเจสุํ ฯ ราชา เอกํ คิชฺฌมฺปิ ตาว
คณฺหถ, สพฺพํ อาหราเปสฺสามีติ ตตฺถ ตตฺถ ปาเส เจว ชาลานิ
จ โอฑฺฑาเปสิ ฯ มาตุโปสกคิชฺโฌ ปาเส พชฺฌิ ฯ ตํ คเหตฺวา
รญฺโ ทสฺเสสฺสามาติ เนนฺติ ฯ พาราณสีเสฏฺี ราชุปฏฺานํ คจฺฉนฺโต
เต มนุสฺเส คิชฺฌํ คเหตฺวา คจฺฉนฺเต ทิสฺวา มา อิมํ คิชฺฌํ
พาธยึสูติ สทฺธิญฺเว อคมาสิ ฯ คิชฺฌํ รญฺโ ทสฺเสสุํ ฯ อถ
นํ ราชา ปุจฺฉิ ตุมฺเห นครํ วิลุมฺปิตฺวา วตฺถาทีนิ คณฺหถาติ ฯ
อาม มหาราชาติ ฯ กสฺส ทินฺนานีติ ฯ พาราณสีเสฏฺิสฺสาติ ฯ
กึการณาติ ฯ อมฺหากํ เตน ชีวิตํ ทินฺนํ, อุปการสฺส นาม ปจฺจุปการํ
กาตุํ วฏฺฏติ, ตสฺมา อทมฺหาติ ฯ อถ นํ ราชา คิชฺฌา กิร
โยชนสตมตฺถเก ตฺวา กุณปํ ปสฺสนฺติ กสฺมา ตฺวํ อตฺตโน
โอฑฺฑิตํ ปาสํ น ปสฺสสีติ วตฺวา ปมํ คาถมาห
            ยนฺนุ คิชฺโฌ โยชนสตํ    กุณปานิ อเวกฺขติ,
            กสฺมา ชาลญฺจ ปาสญฺจ   อาสชฺชาปิ น พุชฺฌสีติ ฯ
     ตตฺถ ยนฺติ นิปาตมตฺตํ ฯ นูติ นามตฺเถ นิปาโต ฯ คิชฺโฌ
นาม โยชนสตํ อติกฺกมิตฺวา ิตานิ กุณปานิ อเวกฺขติ ปสฺสตีติ
อตฺโถ ฯ อาสชฺชาปีติ อาสาเทตฺวาปิ สมฺปาปุณิตฺวาปีติ อตฺโถ ฯ
ตฺวํ อตฺตโน อตฺถาย โอฑฺฑิตํ ชาลญฺจ ปาสญฺจ ปตฺวาปิ กสฺมา
น พุชฺฌสีติ ปุจฺฉิ ฯ
     คิชฺโฌ ตสฺส วจนํ สุตฺวา ทุติยํ คาถมาห
            ยทา ปราภโว โหติ      โปโส ชีวิตสงฺขเย
            อถ ชาลญฺจ ปาสญฺจ      อาสชฺชาปิ น พุชฺฌตีติ ฯ
     ตตฺถ ปราภโวติ วินาโส ฯ โปโสติ สตฺโต ฯ
     คิชฺฌสฺส วจนํ สุตฺวา ราชา เสฏฺึ ปุจฺฉิ สจฺจํ มหาเสฏฺิ
คิชฺเฌหิ ตุมฺหากํ เคเห วตฺถาทีนิ อาภตานีติ ฯ สจฺจํ เทวาติ ฯ
กหํ ตานีติ ฯ เทว มยา สพฺพานิ วิสุํ วิสุํ ปิตานิ, ยํ เยสํ
สนฺตกํ, ตํ เตสํ ทสฺสามิ, อิมํ คิชฺฌํ วิสฺสชฺเชถาติ ฯ คิชฺฌํ
วิสฺสชฺชาเปตฺวา มหาเสฏฺี สพฺเพสํ สนฺตกานิ ทาเปสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา
ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน มาตุโปสกภิกฺขุ โสตาปตฺติผเล
ปติฏฺหิ ฯ ตทา ราชา อานนฺโท อโหสิ, พาราณสีเสฏฺี สาริปุตฺโต,
มาตุโปสกคิชฺโฌ ปน อหเมวาติ ฯ
                    คิชฺฌชาตกํ จตุตฺถํ ฯ
                      -----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๖๕-๖๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=1289&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=1289&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=177
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1156
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1143
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1143
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27