อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                       ๔ คิชฺฌชาตกํ
     ยนฺนุ คิชฺโฌ โยชนสตนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
เอกํ มาตุโปสกภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     วตฺถุ สามชาตเก อาวิภวิสฺสติ ฯ
     สตฺถา ปน ตํ ภิกฺขุํ สจฺจํ กิร ตฺวํ ภิกฺขุ คิหี โปเสสีติ ปุจฺฉิตฺวา
สจฺจนฺติ วุตฺเต กึ ปน เต โหนฺตีติ ปุจฺฉิตฺวา มาตาปิตโร เม ภนฺเตติ
วุตฺเต สาธุ สาธูติ สาธุการํ ทตฺวา มา ภิกฺขเว อิมํ ภิกฺขุํ อุชฺฌายิตฺถ,
โปราณกปณฺฑิตาปิ คุณวเสน อญฺญาตกานมฺปิ อุปการํ อกํสุ, อิมสฺส
ปน มาตาปิตูนํ ภาโร เยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
คิชฺฌปพฺพเต คิชฺฌโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา มาตาปิตโร โปเสติ ฯ
อเถกสฺมึ กาเล มหตี วาตวุฏฺฐิ อโหสิ ฯ คิชฺฌา วาตวุฏฺฐึ สหิตุํ
อสกฺโกนฺตา สีตภเยน พาราณสึ คนฺตฺวา ปาการสมีเป ปริขาสมีเป
จ สีเตน กมฺปมานา นิสีทึสุ ฯ ตทา พาราณสีเสฏฺฐี นครา
นิกฺขมิตฺวา นฺหายิตุํ คจฺฉนฺโต เต คิชฺเฌ กิลมมนฺเต ทิสฺวา เอกสฺมึ
อโนวสฺสกฏฺฐาเน สนฺนิปาเตตฺวา อคฺคึ การาเปตฺวา โคสุสานํ เปเสตฺวา
โคมํสํ อาหราเปตฺวา เตสํ ทาเปตฺวา อารกฺขํ ฐเปสิ ฯ คิชฺฌา
วูปสนฺตาย วาตวุฏฺฐิยา กลฺลสรีรา หุตฺวา ปพฺพตเมว อคมํสุ ฯ
ตตฺเถว สนฺนิปติตฺวา เอวํ มนฺตยึสุ พาราณสีเสฏฺฐินา อมฺหากํ
อุปกาโร กโต, กตุปการสฺส นาม ปจฺจุปการํ กาตุํ วฏฺฏตีติ,
ตสฺมา อิโต ปฏฺฐาย ตุมฺเหสุ โย ยํ วตฺถํ วา อาภรณํ วา
ลภติ เตน ตํ พาราณสีเสฏฺฐิสฺส เคเห อากาสงฺคเณ ปาเตตพฺพนฺติ ฯ
ตโต ปฏฺฐาย คิชฺฌา มนุสฺสานํ วตฺถาภรณานิ อาตเป สุกฺขาเปนฺตานํ
ปมาทํ โอโลเกตฺวา เสนา วิย มํสเปสึ สหสา คเหตฺวา
พาราณสีเสฏฺฐิสฺส เคเห อากาสงฺคเณ ปาเตนฺติ ฯ โส คิชฺฌานํ
อาภรณภาวํ ญตฺวา สพฺพานิ ตานิ วิสุํ เยว ฐปาเปสิ ฯ คิชฺฌา
นครํ วิลุมฺปนฺตีติ รญฺโญ อาโรเจสุํ ฯ ราชา เอกํ คิชฺฌมฺปิ ตาว
คณฺหถ, สพฺพํ อาหราเปสฺสามีติ ตตฺถ ตตฺถ ปาเส เจว ชาลานิ
จ โอฑฺฑาเปสิ ฯ มาตุโปสกคิชฺโฌ ปาเส พชฺฌิ ฯ ตํ คเหตฺวา
รญฺโญ ทสฺเสสฺสามาติ เนนฺติ ฯ พาราณสีเสฏฺฐี ราชุปฏฺฐานํ คจฺฉนฺโต
เต มนุสฺเส คิชฺฌํ คเหตฺวา คจฺฉนฺเต ทิสฺวา มา อิมํ คิชฺฌํ
พาธยึสูติ สทฺธิญฺเญว อคมาสิ ฯ คิชฺฌํ รญฺโญ ทสฺเสสุํ ฯ อถ
นํ ราชา ปุจฺฉิ ตุมฺเห นครํ วิลุมฺปิตฺวา วตฺถาทีนิ คณฺหถาติ ฯ
อาม มหาราชาติ ฯ กสฺส ทินฺนานีติ ฯ พาราณสีเสฏฺฐิสฺสาติ ฯ
กึการณาติ ฯ อมฺหากํ เตน ชีวิตํ ทินฺนํ, อุปการสฺส นาม ปจฺจุปการํ
กาตุํ วฏฺฏติ, ตสฺมา อทมฺหาติ ฯ อถ นํ ราชา คิชฺฌา กิร
โยชนสตมตฺถเก ฐตฺวา กุณปํ ปสฺสนฺติ กสฺมา ตฺวํ อตฺตโน
โอฑฺฑิตํ ปาสํ น ปสฺสสีติ วตฺวา ปฐมํ คาถมาห
            ยนฺนุ คิชฺโฌ โยชนสตํ    กุณปานิ อเวกฺขติ,
            กสฺมา ชาลญฺจ ปาสญฺจ   อาสชฺชาปิ น พุชฺฌสีติ ฯ
     ตตฺถ ยนฺติ นิปาตมตฺตํ ฯ นูติ นามตฺเถ นิปาโต ฯ คิชฺโฌ
นาม โยชนสตํ อติกฺกมิตฺวา ฐิตานิ กุณปานิ อเวกฺขติ ปสฺสตีติ
อตฺโถ ฯ อาสชฺชาปีติ อาสาเทตฺวาปิ สมฺปาปุณิตฺวาปีติ อตฺโถ ฯ
ตฺวํ อตฺตโน อตฺถาย โอฑฺฑิตํ ชาลญฺจ ปาสญฺจ ปตฺวาปิ กสฺมา
น พุชฺฌสีติ ปุจฺฉิ ฯ
     คิชฺโฌ ตสฺส วจนํ สุตฺวา ทุติยํ คาถมาห
            ยทา ปราภโว โหติ      โปโส ชีวิตสงฺขเย
            อถ ชาลญฺจ ปาสญฺจ      อาสชฺชาปิ น พุชฺฌตีติ ฯ
     ตตฺถ ปราภโวติ วินาโส ฯ โปโสติ สตฺโต ฯ
     คิชฺฌสฺส วจนํ สุตฺวา ราชา เสฏฺฐึ ปุจฺฉิ สจฺจํ มหาเสฏฺฐิ
คิชฺเฌหิ ตุมฺหากํ เคเห วตฺถาทีนิ อาภตานีติ ฯ สจฺจํ เทวาติ ฯ
กหํ ตานีติ ฯ เทว มยา สพฺพานิ วิสุํ วิสุํ ฐปิตานิ, ยํ เยสํ
สนฺตกํ, ตํ เตสํ ทสฺสามิ, อิมํ คิชฺฌํ วิสฺสชฺเชถาติ ฯ คิชฺฌํ
วิสฺสชฺชาเปตฺวา มหาเสฏฺฐี สพฺเพสํ สนฺตกานิ ทาเปสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา
ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน มาตุโปสกภิกฺขุ โสตาปตฺติผเล
ปติฏฺฐหิ ฯ ตทา ราชา อานนฺโท อโหสิ, พาราณสีเสฏฺฐี สาริปุตฺโต,
มาตุโปสกคิชฺโฌ ปน อหเมวาติ ฯ
                    คิชฺฌชาตกํ จตุตฺถํ ฯ
                      -----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๖๕-๖๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=1289&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=1289&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=177
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1156
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1143
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1143
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27