อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                     ๖ อสิลกฺขณชาตกํ
     ตเถเวกสฺส กลฺยาณนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
โกสลรญฺโ อสิลกฺขณปากํ พฺราหฺมณํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     โส กิร กมฺมาเรหิ รญฺโ อสีนํ อาหฏกาเล อสึ อุปสิงฺฆิตฺวา
อสิลกฺขณํ อุทาหรติ ฯ โส เยสํ หตฺถโต ลาภํ ลภติ เตสํ
อสึ ลกฺขณสมฺปนฺโน มงฺคลสํยุตฺโตติ วทติ เยสํ หตฺถโต น
ลภติ เตสํ อสึ อวลกฺขโณติ ครหติ ฯ อเถโก กมฺมาโร อสึ
กตฺวา โกสิยํ สุขุมํ มริจจุณฺณํ ปกฺขิปิตฺวา รญฺโ อสึ อาหริ ฯ
ราชา พฺราหฺมณํ ปกฺโกสิตฺวา อสึ วีมํสาหีติ อาห ฯ พฺราหฺมณสฺส
อสึ อากฑฺฒิตฺวา อุปสิงฺฆนฺตสฺส มริจจุณฺณานิ นาสํ ปวิสิตฺวา
ขิปิตุกามตํ  อุปฺปาเทสุํ ฯ ตสฺส ขิปนฺตสฺส นาสิกา อสิธาราย
ปหฏา ทฺวิธา ฉิชฺชิ ฯ ตสฺเสว นาสิกาย ฉินฺนภาโว ภิกฺขุสงฺเฆ
ปากโฏ ขาโต ฯ อเถกทิวสํ ธมฺมสภายํ ภิกฺขู กถํ สมุฏฺาเปสุํ
อาวุโส รญฺโ กิร อสิลกฺขณปาโก พฺราหฺมโณ อสิลกฺขณํ
อุปสิงฺฆนฺโต นาสิกํ ฉินฺทาเปสีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย
นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย
นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว โส พฺราหฺมโณ อสึ อุปสิงฺฆนฺโต
นาสิกจฺเฉทํ ปตฺโต ปุพฺเพปิ ปตฺโตเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต ตสฺส
อสิลกฺขณปาโก พฺราหฺมโณ อโหสิ ฯ สพฺพํ ปจฺจุปฺปนฺนวตฺถุสทิสเมว ฯ
ราชา ปน ตสฺส เวชฺเช ทตฺวา นาสิกโกฏึ ผาสุกํ
การาเปตฺวา ลาขาย ปฏินาสิกํ กาเรตฺวา ปุน ตํ อุปฏฺากเมว
อกาสิ ฯ พาราณสีรญฺโ ปน ปุตฺโต นตฺถิ เอกา ธีตา เจว
ภาคิเนยฺโย จ อเหสุํ ฯ โสปิ อุโภปิ เต อตฺตโน สนฺติเกเยว
วฑฺฒาเปสิ ฯ เต เอกโต วฑฺฒนฺตา อญฺมญฺ ปฏิพทฺธจิตฺตา
อเหสุํ ฯ ราชาปิ อมจฺเจ ปกฺโกสาเปตฺวา มยฺหํ ภาคิเนยฺโยปิ
อิมสฺส รชฺชสฺส สามิโกว ธีตรํ เอตสฺเสว ทตฺวา อภิเสกมสฺส
กโรมีติ วตฺวา ปุน จินฺเตสิ มยฺหํ ภาคิเนยฺโย สพฺพถาปิ
เม าตโกเยว เอตสฺส อญฺ  ราชธีตรํ อาเนตฺวา อภิเสกํ
กตฺวา ธีตรํ อญฺสฺส รญฺโ ทสฺสามิ เอวํ โน าตกา พหู
ภวิสฺสนฺติ ทฺวินฺนํ รชฺชานํ มยเมว สามิกา ภวิสฺสามาติ ฯ
โส อมจฺเจหิ สทฺธึ สมฺมนฺเตตฺวา อุโภเปเต วิสุํ กาตุํ วฏฺฏตีติ
ภาคิเนยฺยํ อญฺสฺมึ นิเวสเน ธีตรํ อญฺสฺมึ นิวาเสสิ ฯ เต
โสฬสวสฺสุทฺเทสิกภาวํ ปตฺวา อติวิย ปฏิพทฺธจิตฺตา อเหสุํ ฯ
ราชกุมาโร เกน นุ โข อุปาเยน มาตุลธีตรํ ราชเคหา นีหราเปตุํ
สกฺกา ภเวยฺยาติ จินฺเตนฺโต อตฺเถโก อุปาโยติ มหาอิกฺขณิกํ
ปกฺโกสาเปตฺวา ตสฺสา สหสฺสภณฺฑิกํ ทตฺวา กึ มยา กตฺตพฺพนฺติ
วุตฺเต อมฺม อชฺช ตว กโรนฺติยา อนิปฺผตฺติ นาม นตฺถิ
กิญฺจิเทว การณํ วตฺวา ยถา มม มาตุโล ราชธีตรํ อนฺโตเคหา
นีหราเปติ ตถา กโรหีติ อาห ฯ สาธุ สามิ อหํ ราชานํ
อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วกฺขามิ เทว ราชธีตาย อุปริ กาฬกณฺณิ
อตฺถิ เอตฺตกํ กาลํ นิวตฺติตฺวา โอโลเกนฺโตปิ นตฺถิ อหํ
ราชธีตรํ อสุกทิวเส นาม รถํ อาโรเปตฺวา พหู อาวุธหตฺเถ ปุริเส
อาทาย มหนฺเตน ปริวาเรน สุสานํ คนฺตฺวา มณฺฑลปิฏฺิกาย
เหฏฺาสุสานมญฺจเก มตกมนุสฺสํ นิปชฺชาเปตฺวา อุปริมญฺเจ ราชธีตรํ
เปตฺวา คนฺโธทกฆฏานํ อฑฺฒุตฺตรสเตน นฺหาเปตฺวา กาฬกณฺณึ
ปวาเหสฺสามีติ เอวํ วตฺวา ราชธีตรํ สุสานํ เนสฺสามิ ตฺวํ
อมฺหากํ ตตฺถ คมนทิวเส อมฺเหหิ ปุเรตรเมว โถกํ มริจจุณฺณมาทาย
อาวุธหตฺเถหิ อตฺตโน มนุสฺเสหิ ปริวุโต รถํ อารุยฺห สุสานํ คนฺตฺวา
รถํ สุสานทฺวาเร เอกเทเส เปตฺวา อาวุธหตฺเถ มนุสฺเส สุสานวนํ
ปเวเสตฺวา สยํ สุสาเน มณฺฑลปิฏฺิกํ คนฺตฺวา มตโก วิย ปฏิกุชฺโช
หุตฺวา นิปชฺช อหํ ตตฺถ อาคนฺตฺวา ตว อุปริ มญฺจกํ อฏฺริตฺวา
ราชธีตรํ อุกฺขิปิตฺวา มญฺเจ เปสฺสามิ ตฺวํ ตสฺมึ ขเณ มริจจุณฺณํ
นาสิกาย ปกฺขิปิตฺวา เทฺว ตโย วาเร ขิเปยฺยาสิ ตยา ขิปิตกาเล
มยํ ราชธีตรํ ปหาย ปลายิสฺสาม อถ ตฺวํ ราชธีตรํ สีสํ
นฺหาเปตฺวา สยมฺปิ สีสํ นฺหายิตฺวา ตํ อาทาย อตฺตโน นิเวสนํ
คจฺเฉยฺยาสีติ ฯ โส สาธุ ภทฺทโก สุนฺทโร อุปาโยติ สมฺปฏิจฺฉิ ฯ
สาปิ คนฺตฺวา รญฺโ ตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ ราชา สมฺปฏิจฺฉิ ฯ
ราชธีตายปิ ตํ อนฺตรํ อาจิกฺขิ ฯ สาปิ สมฺปฏิจฺฉิ ฯ สา
นิกฺขมนทิวเส กุมารสฺส สญฺ ทตฺวา มหนฺเตน ปริวาเรน สุสานํ
คจฺฉนฺตี อารกฺขมนุสฺสานํ ภยชนนตฺถํ อาห มยา ราชธีตาย มญฺเจ
ปิตกาเล เหฏฺามญฺเจ มกตปุริโส ขิปิสฺสติ ขิปิตฺวา จ
เหฏฺามญฺจา นิกฺขมิตฺวา ยํ ปมํ ปสฺสิสฺสติ ตเมว คเหสฺสติ
อปฺปมตฺตา ภเวยฺยาถาติ ฯ ราชกุมาโร ปุเรตรํ คนฺตฺวา วุตฺตนเยเนว
ตตฺถ นิปชฺชิ ฯ มหาอิกฺขณิกา ราชธีตรํ อุกฺขิปิตฺวา มณฺฑลปิฏฺิกฏฺานํ
คจฺฉนฺตี มา ภายีติ สญฺาเปตฺวา มญฺเจ เปสิ ฯ
ตสฺมึ ขเณ กุมาโร มริจจุณฺณํ นาสาย ปกฺขิปิตฺวา ขิปิ ฯ เตน
ขิปิตมตฺเตเยว มหาอิกฺขณิกา ราชธีตรํ ปหาย มหารวํ รวมานา
สพฺพปฺปมํ ปลายิ ฯ ตสฺสา ปลายิตกาลโต ปฏฺาย เอโกปิ าตุํ
สมตฺโถ นาม นาโหสิ ฯ คหิตคหิตานิ อาวุธานิ ฉฑฺเฑตฺวา สพฺเพ
ปลายึสุ ฯ กุมาโร ยถาสมฺมนฺติตํ สพฺพํ กตฺวา ราชธีตรํ อาทาย
อตฺตโน นิเวสนํ อคมาสิ ฯ อิกฺขณิกา คนฺตฺวา ตํ การณํ รญฺโ
อาโรเจสิ ฯ ราชา ปกติยาปิ สา มยา ตสฺเสวตฺถาย โปสิตา
ปายาเส ฉฑฺฑิตสปฺปิ วิย ชาตนฺติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อปรภาเค
ภาคิเนยฺยสฺส รชฺชํ ทตฺวา ธีตรํ มหาเทวึ กาเรสิ ฯ โส ตาย สทฺธึ
สมคฺคสํวาสํ วสมาโน ธมฺเมน รชฺชํ กาเรสิ ฯ อสิลกฺขณปาโก
ตสฺเสว อุปฏฺาโก อโหสิ ฯ ตสฺเสกทิวสํ ราชุปฏฺานํ อาคนฺตฺวา
ปฏิสุริยํ ตฺวา อุปฏฺหนฺตสฺส ลาขา วิลียิ ปฏินาสิกา ภูมิยํ
ปติ ฯ โส ลชฺชาย อโธมุโข อฏฺาสิ ฯ อถ นํ ราชา ปริหสนฺโต
อาจริย มา จินฺตยิตฺถ ขิปิตํ นาม เอกสฺส กลฺยาณํ อโหสิ
เอกสฺส ปาปกํ ตุมฺเหหิ ขิปิเตน นาสา ฉิชฺชิยิตฺถ มยํ ปน
มาตุลธีตรํ ลภิตฺวา รชฺชํ ลภิมฺหาติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
         ตเถเวกสฺส กลฺยาณํ    ตเถเวกสฺส ปาปกํ
         ตสฺมา สพฺพํ น กลฺยาณํ  สพฺพํ วาปิ น ปาปกนฺติ ฯ
     ตตฺถ ตเถเวกสฺสาติ ตเทเวกสฺส ฯ อยเมว วา ปาโ ฯ
ทุติยปเทปิ เอเสว นโย ฯ
     อิติ โส อิมาย คาถาย ตํ การณํ อาหริตฺวา ทานาทีนิ
ปุญฺานิ กตฺวา ยถากมฺมํ คโต ฯ
     สตฺถา อิมาย เทสนาย โลกสมฺมตานํ กลฺยาณปาปกานํ
อเนกํสิกภาวํ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา อสิลกฺขณปาโก
เอตรหิ อสิลกฺขณปาโกว ภาคิเนยฺโย ราชา ปน อหเมวาติ ฯ
                   อสิลกฺขณชาตกํ ฉฏฺ ฯ
                      ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๓๑-๓๓๕.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=6600&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=6600&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=126
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=832
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=826
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=826
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27