อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                     ๖ อสิลกฺขณชาตกํ
     ตเถเวกสฺส กลฺยาณนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
โกสลรญฺโญ อสิลกฺขณปาฐกํ พฺราหฺมณํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     โส กิร กมฺมาเรหิ รญฺโญ อสีนํ อาหฏกาเล อสึ อุปสิงฺฆิตฺวา
อสิลกฺขณํ อุทาหรติ ฯ โส เยสํ หตฺถโต ลาภํ ลภติ เตสํ
อสึ ลกฺขณสมฺปนฺโน มงฺคลสํยุตฺโตติ วทติ เยสํ หตฺถโต น
ลภติ เตสํ อสึ อวลกฺขโณติ ครหติ ฯ อเถโก กมฺมาโร อสึ
กตฺวา โกสิยํ สุขุมํ มริจจุณฺณํ ปกฺขิปิตฺวา รญฺโญ อสึ อาหริ ฯ
ราชา พฺราหฺมณํ ปกฺโกสิตฺวา อสึ วีมํสาหีติ อาห ฯ พฺราหฺมณสฺส
อสึ อากฑฺฒิตฺวา อุปสิงฺฆนฺตสฺส มริจจุณฺณานิ นาสํ ปวิสิตฺวา
ขิปิตุกามตํ  อุปฺปาเทสุํ ฯ ตสฺส ขิปนฺตสฺส นาสิกา อสิธาราย
ปหฏา ทฺวิธา ฉิชฺชิ ฯ ตสฺเสว นาสิกาย ฉินฺนภาโว ภิกฺขุสงฺเฆ
ปากโฏ ขาโต ฯ อเถกทิวสํ ธมฺมสภายํ ภิกฺขู กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ
อาวุโส รญฺโญ กิร อสิลกฺขณปาฐโก พฺราหฺมโณ อสิลกฺขณํ
อุปสิงฺฆนฺโต นาสิกํ ฉินฺทาเปสีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย
นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย
นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว โส พฺราหฺมโณ อสึ อุปสิงฺฆนฺโต
นาสิกจฺเฉทํ ปตฺโต ปุพฺเพปิ ปตฺโตเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต ตสฺส
อสิลกฺขณปาฐโก พฺราหฺมโณ อโหสิ ฯ สพฺพํ ปจฺจุปฺปนฺนวตฺถุสทิสเมว ฯ
ราชา ปน ตสฺส เวชฺเช ทตฺวา นาสิกโกฏึ ผาสุกํ
การาเปตฺวา ลาขาย ปฏินาสิกํ กาเรตฺวา ปุน ตํ อุปฏฺฐากเมว
อกาสิ ฯ พาราณสีรญฺโญ ปน ปุตฺโต นตฺถิ เอกา ธีตา เจว
ภาคิเนยฺโย จ อเหสุํ ฯ โสปิ อุโภปิ เต อตฺตโน สนฺติเกเยว
วฑฺฒาเปสิ ฯ เต เอกโต วฑฺฒนฺตา อญฺญมญฺญํ ปฏิพทฺธจิตฺตา
อเหสุํ ฯ ราชาปิ อมจฺเจ ปกฺโกสาเปตฺวา มยฺหํ ภาคิเนยฺโยปิ
อิมสฺส รชฺชสฺส สามิโกว ธีตรํ เอตสฺเสว ทตฺวา อภิเสกมสฺส
กโรมีติ วตฺวา ปุน จินฺเตสิ มยฺหํ ภาคิเนยฺโย สพฺพถาปิ
เม ญาตโกเยว เอตสฺส อญฺญํ  ราชธีตรํ อาเนตฺวา อภิเสกํ
กตฺวา ธีตรํ อญฺญสฺส รญฺโญ ทสฺสามิ เอวํ โน ญาตกา พหู
ภวิสฺสนฺติ ทฺวินฺนํ รชฺชานํ มยเมว สามิกา ภวิสฺสามาติ ฯ
โส อมจฺเจหิ สทฺธึ สมฺมนฺเตตฺวา อุโภเปเต วิสุํ กาตุํ วฏฺฏตีติ
ภาคิเนยฺยํ อญฺญสฺมึ นิเวสเน ธีตรํ อญฺญสฺมึ นิวาเสสิ ฯ เต
โสฬสวสฺสุทฺเทสิกภาวํ ปตฺวา อติวิย ปฏิพทฺธจิตฺตา อเหสุํ ฯ
ราชกุมาโร เกน นุ โข อุปาเยน มาตุลธีตรํ ราชเคหา นีหราเปตุํ
สกฺกา ภเวยฺยาติ จินฺเตนฺโต อตฺเถโก อุปาโยติ มหาอิกฺขณิกํ
ปกฺโกสาเปตฺวา ตสฺสา สหสฺสภณฺฑิกํ ทตฺวา กึ มยา กตฺตพฺพนฺติ
วุตฺเต อมฺม อชฺช ตว กโรนฺติยา อนิปฺผตฺติ นาม นตฺถิ
กิญฺจิเทว การณํ วตฺวา ยถา มม มาตุโล ราชธีตรํ อนฺโตเคหา
นีหราเปติ ตถา กโรหีติ อาห ฯ สาธุ สามิ อหํ ราชานํ
อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วกฺขามิ เทว ราชธีตาย อุปริ กาฬกณฺณิ
อตฺถิ เอตฺตกํ กาลํ นิวตฺติตฺวา โอโลเกนฺโตปิ นตฺถิ อหํ
ราชธีตรํ อสุกทิวเส นาม รถํ อาโรเปตฺวา พหู อาวุธหตฺเถ ปุริเส
อาทาย มหนฺเตน ปริวาเรน สุสานํ คนฺตฺวา มณฺฑลปิฏฺฐิกาย
เหฏฺฐาสุสานมญฺจเก มตกมนุสฺสํ นิปชฺชาเปตฺวา อุปริมญฺเจ ราชธีตรํ
ฐเปตฺวา คนฺโธทกฆฏานํ อฑฺฒุตฺตรสเตน นฺหาเปตฺวา กาฬกณฺณึ
ปวาเหสฺสามีติ เอวํ วตฺวา ราชธีตรํ สุสานํ เนสฺสามิ ตฺวํ
อมฺหากํ ตตฺถ คมนทิวเส อมฺเหหิ ปุเรตรเมว โถกํ มริจจุณฺณมาทาย
อาวุธหตฺเถหิ อตฺตโน มนุสฺเสหิ ปริวุโต รถํ อารุยฺห สุสานํ คนฺตฺวา
รถํ สุสานทฺวาเร เอกเทเส ฐเปตฺวา อาวุธหตฺเถ มนุสฺเส สุสานวนํ
ปเวเสตฺวา สยํ สุสาเน มณฺฑลปิฏฺฐิกํ คนฺตฺวา มตโก วิย ปฏิกุชฺโช
หุตฺวา นิปชฺช อหํ ตตฺถ อาคนฺตฺวา ตว อุปริ มญฺจกํ อฏฺฐริตฺวา
ราชธีตรํ อุกฺขิปิตฺวา มญฺเจ ฐเปสฺสามิ ตฺวํ ตสฺมึ ขเณ มริจจุณฺณํ
นาสิกาย ปกฺขิปิตฺวา เทฺว ตโย วาเร ขิเปยฺยาสิ ตยา ขิปิตกาเล
มยํ ราชธีตรํ ปหาย ปลายิสฺสาม อถ ตฺวํ ราชธีตรํ สีสํ
นฺหาเปตฺวา สยมฺปิ สีสํ นฺหายิตฺวา ตํ อาทาย อตฺตโน นิเวสนํ
คจฺเฉยฺยาสีติ ฯ โส สาธุ ภทฺทโก สุนฺทโร อุปาโยติ สมฺปฏิจฺฉิ ฯ
สาปิ คนฺตฺวา รญฺโญ ตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ ราชา สมฺปฏิจฺฉิ ฯ
ราชธีตายปิ ตํ อนฺตรํ อาจิกฺขิ ฯ สาปิ สมฺปฏิจฺฉิ ฯ สา
นิกฺขมนทิวเส กุมารสฺส สญฺญํ ทตฺวา มหนฺเตน ปริวาเรน สุสานํ
คจฺฉนฺตี อารกฺขมนุสฺสานํ ภยชนนตฺถํ อาห มยา ราชธีตาย มญฺเจ
ฐปิตกาเล เหฏฺฐามญฺเจ มกตปุริโส ขิปิสฺสติ ขิปิตฺวา จ
เหฏฺฐามญฺจา นิกฺขมิตฺวา ยํ ปฐมํ ปสฺสิสฺสติ ตเมว คเหสฺสติ
อปฺปมตฺตา ภเวยฺยาถาติ ฯ ราชกุมาโร ปุเรตรํ คนฺตฺวา วุตฺตนเยเนว
ตตฺถ นิปชฺชิ ฯ มหาอิกฺขณิกา ราชธีตรํ อุกฺขิปิตฺวา มณฺฑลปิฏฺฐิกฏฺฐานํ
คจฺฉนฺตี มา ภายีติ สญฺญาเปตฺวา มญฺเจ ฐเปสิ ฯ
ตสฺมึ ขเณ กุมาโร มริจจุณฺณํ นาสาย ปกฺขิปิตฺวา ขิปิ ฯ เตน
ขิปิตมตฺเตเยว มหาอิกฺขณิกา ราชธีตรํ ปหาย มหารวํ รวมานา
สพฺพปฺปฐมํ ปลายิ ฯ ตสฺสา ปลายิตกาลโต ปฏฺฐาย เอโกปิ ฐาตุํ
สมตฺโถ นาม นาโหสิ ฯ คหิตคหิตานิ อาวุธานิ ฉฑฺเฑตฺวา สพฺเพ
ปลายึสุ ฯ กุมาโร ยถาสมฺมนฺติตํ สพฺพํ กตฺวา ราชธีตรํ อาทาย
อตฺตโน นิเวสนํ อคมาสิ ฯ อิกฺขณิกา คนฺตฺวา ตํ การณํ รญฺโญ
อาโรเจสิ ฯ ราชา ปกติยาปิ สา มยา ตสฺเสวตฺถาย โปสิตา
ปายาเส ฉฑฺฑิตสปฺปิ วิย ชาตนฺติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อปรภาเค
ภาคิเนยฺยสฺส รชฺชํ ทตฺวา ธีตรํ มหาเทวึ กาเรสิ ฯ โส ตาย สทฺธึ
สมคฺคสํวาสํ วสมาโน ธมฺเมน รชฺชํ กาเรสิ ฯ อสิลกฺขณปาฐโก
ตสฺเสว อุปฏฺฐาโก อโหสิ ฯ ตสฺเสกทิวสํ ราชุปฏฺฐานํ อาคนฺตฺวา
ปฏิสุริยํ ฐตฺวา อุปฏฺฐหนฺตสฺส ลาขา วิลียิ ปฏินาสิกา ภูมิยํ
ปติ ฯ โส ลชฺชาย อโธมุโข อฏฺฐาสิ ฯ อถ นํ ราชา ปริหสนฺโต
อาจริย มา จินฺตยิตฺถ ขิปิตํ นาม เอกสฺส กลฺยาณํ อโหสิ
เอกสฺส ปาปกํ ตุมฺเหหิ ขิปิเตน นาสา ฉิชฺชิยิตฺถ มยํ ปน
มาตุลธีตรํ ลภิตฺวา รชฺชํ ลภิมฺหาติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
         ตเถเวกสฺส กลฺยาณํ    ตเถเวกสฺส ปาปกํ
         ตสฺมา สพฺพํ น กลฺยาณํ  สพฺพํ วาปิ น ปาปกนฺติ ฯ
     ตตฺถ ตเถเวกสฺสาติ ตเทเวกสฺส ฯ อยเมว วา ปาโฐ ฯ
ทุติยปเทปิ เอเสว นโย ฯ
     อิติ โส อิมาย คาถาย ตํ การณํ อาหริตฺวา ทานาทีนิ
ปุญฺญานิ กตฺวา ยถากมฺมํ คโต ฯ
     สตฺถา อิมาย เทสนาย โลกสมฺมตานํ กลฺยาณปาปกานํ
อเนกํสิกภาวํ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา อสิลกฺขณปาฐโก
เอตรหิ อสิลกฺขณปาฐโกว ภาคิเนยฺโย ราชา ปน อหเมวาติ ฯ
                   อสิลกฺขณชาตกํ ฉฏฺฐํ ฯ
                      ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๓๑-๓๓๕.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=6600&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=6600&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=126
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=832
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=826
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=826
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27