ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                   ๙. อปายิมฺหวคฺควณฺณนา
                        -------
                     ๑. สุราปานชาตกํ
     อปายิมฺห อนจฺจิมฺหาติ อิทํ สตฺถา โกสมฺพึ อุปนิสฺสาย
โฆสิตาราเม วิหรนฺโต สาคตตฺเถรํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ภควติ หิ สาวตฺถิยํ วสฺสํ วสิตฺวา จาริกคมเนน ภทฺทวติกํ
นาม นิคมํ สมฺปตฺเต โคปาลกา ปสุปาลกา กสกา ปถาวิโน จ
สตฺถารํ ทิสฺวา วนฺทิตฺวา มา ภนฺเต ภควา อมฺพติฏฺฐํ อคมาสิ
อมฺพติฏฺเฐ ชฏิลสฺส อสฺสเม อมฺพติฏฺฐโก นาม นาโค อาสีวิโส
โฆรวิโส ภควนฺตํ วิเหเฐยฺยาติ วารยึสุ ฯ ภควา เตสํ กถํ
อสฺสุณนฺโต วิย เตสุ ยาวตติยํ วารยมาเนสุปิ อคมาสิเยว ฯ ตตฺร
สุทํ ภควติ ภทฺทวติกาย อวิทูเร อญฺญตรสฺมึ วนสณฺเฑ วิหรนฺเต
เตน สมเยน พุทฺธุปฏฺฐาโก สาคโต นาม เถโร โปถุชฺชนิกาย
อิทฺธิยา สมนฺนาคโต ตํ อสฺสมํ อุปสงฺกมิตฺวา ตสฺส นาคราชสฺส
วสนฏฺฐาเน ติณสณฺฐรกํ ปญฺญาเปตฺวา ปลฺลงฺเกน นิสีทิ ฯ นาโค
มกฺขํ อสหมาโน ธูมายิ ฯ เถโรปิ ธูมายิ ฯ นาโค ปชฺชลิ ฯ
เถโรปิ ปชฺชลิ ฯ นาคสฺส เตโช เถรํ น พาธติ เถรสฺส เตโช
นาคํ พาธติ ฯ เอวํ โส ขเณน ตํ นาคราชานํ ทเมตฺวา สรเณสุ
สีเลสุ ปติฏฺฐาเปตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ อคมาสิ ฯ สตฺถาปิ
ภทฺทวติกายํ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา โกสมฺพึ อคมาสิ ฯ สาคตตฺเถเรน
นาคสฺส ทมิตภาโว สกลชนปทํ ปฏฺฐริ ฯ
     โกสมฺพีนครวาสิโน สตฺถุ ปจฺจุคฺคมนํ กตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา
สาคตตฺเถรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ ฐิตา เอวมาหํสุ
ภนฺเต ยํ ตุมฺหากํ ทุลฺลภํ ตํ วเทยฺยาถ ตเทว มยํ
ปฏิยาเทสฺสามาติ ฯ เถโร ตุณฺหี อโหสิ ฯ ฉพฺพคฺคิยา ปนาหํสุ
อาวุโส ปพฺพชิตานํ กาโปติกา สุรา ทุลฺลภา เจว มนาปา จ
สเจ ตุมฺเห เถรสฺส ปสนฺนา กาโปติกํ สุรํ ปฏิยาเทถาติ ฯ เต
สาธูติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา สตฺถารํ สฺวาตนาย นิมนฺเตตฺวา นครํ ปวิสิตฺวา
อตฺตโน อตฺตโน เคเห เถรสฺส ทสฺสามาติ กาโปติกํ สุรํ ปสนฺนํ
ปฏิยาเทตฺวา เถรํ นิมนฺเตตฺวา ฆเร ฆเร ปสนฺนํ อทํสุ ฯ เถโร
ปิวิตฺวา สุรามทมตฺโต นครโต นิกฺขมิตฺวา ทฺวารนฺตเร ปติตฺวา
วิปฺปลปมาโน นิปชฺชิ ฯ สตฺถา กตภตฺตกิจฺโจ นครา นิกฺขมนฺโต
เถรํ เตนากาเรน นิปนฺนํ ทิสฺวา คณฺหถ ภิกฺขเว สาคตนฺติ
คาหาเปตฺวา อารามํ อคมาสิ ฯ ภิกฺขู เถรสฺส สีสํ ตถาคตสฺส ปาทมูเล
กตฺวา ตํ นิปชฺชาเปสุํ ฯ โส ปริวตฺเตตฺวา ปาเท ตถาคตาภิมุเข
กตฺวา นิปชฺชิ ฯ สตฺถา ภิกฺขู ปฏิปุจฺฉิ กึ นุ โข ภิกฺขเว ยํ
ปุพฺเพ สาคตสฺส มยิ คารวํ ตํ อิทานิ อตฺถีติ ฯ นตฺถิ ภนฺเตติ ฯ
ภิกฺขเว อมฺพติฏฺฐกํ นาคราชานํ โก ทเมตีติ ฯ สาคโต ภนฺเตติ ฯ
กิมฺปเนตรหิ สาคโต อุทกเทฑฺฑุภกมฺปิ ทมิตุํ สกฺกุเณยฺยาติ ฯ โน
เหตํ ภนฺเตติ ฯ อปิ นุ โข ภิกฺขเว เอวรูปํ ปาตุํ ยุตฺตํ ยํ
ปิวิตฺวา เอวํ วิสญฺญี โหตีติ ฯ อยุตฺตํ ภนฺเตติ ฯ อถ โข
ภควา เถรํ ครหิตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตตฺวา สุราเมรยปาเน ปาจิตฺติยนฺติ
สิกฺขาปทํ ปญฺญาเปตฺวา อุฏฺฐายาสนา คนฺธกุฏึ ปาวิสิ ฯ
ธมฺมสภายํ สนฺนิปติตา ภิกฺขู สุราปานสฺส อวณฺณํ กถยึสุ ยาว
มหาโทสญฺเจตํ อาวุโส สุราปานํ นาม ตาว ปญฺญาสมฺปนฺนํ นาม
อิทฺธิมนฺตํ สาคตํ ยถา สตฺถุ คุณมตฺตมฺปิ น ชานาติ ตถา
อกาสีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย
สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว
สุรํ ปิวิตฺวา ปพฺพชิตา วิสญฺญิโน โหนฺติ ปุพฺเพปิ อเหสุํเยวาติ
วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
กาสีรฏฺเฐ อุทิจฺจพฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต อิสิปพฺพชฺชํ
ปพฺพชิตฺวา อภิญฺญา จ สมาปตฺติโย จ อุปฺปาเทตฺวา ฌานกีฬํ
กีฬนฺโต หิมวนฺตปฺปเทเส วสติ ปญฺจหิ อนฺเตวาสิกสเตหิ
ปริวุโต ฯ อถ นํ วสฺสารตฺตสมเย สมฺปตฺเต อนฺเตวาสิกา อาหํสุ
อาจริย มนุสฺสปถํ คนฺตฺวา โลณมฺพิลํ เสวิตฺวา อาคจฺฉามาติ ฯ
อาวุโส อหํ อิเธว วสิสฺสามิ ตุมฺเห ปน คนฺตฺวา
สรีรํ สนฺตปฺเปตฺวา วสฺสํ วีตินาเมตฺวา อาคจฺฉถาติ ฯ เต สาธูติ
อาจริยํ วนฺทิตฺวา พาราณสึ คนฺตฺวา ราชุยฺยาเน วสิตฺวา ปุนทิวเส
พหิทฺวารคาเมเยว ภิกฺขาย จริตฺวา สุหิตา หุตฺวา ปุนทิวเส
นครํ ปวิสึสุ ฯ มนุสฺสา สมฺปิยายมานา ภิกฺขํ อทํสุ
กติปาหจฺจเยน รญฺโญปิ อาโรเจสุํ เทว หิมวนฺตโต ปญฺจสตา
อิสโย อาคนฺตฺวา อุยฺยาเน วสนฺติ โฆรตปา ปรมชิตินฺทฺริยา
สีลวนฺโตติ ฯ ราชา เตสํ คุเณ สุตฺวา อุยฺยานํ คนฺตฺวา วนฺทิตฺวา
กตปฺปฏิสณฺฐาโร วสฺสานํ จาตุมฺมาสํ ตตฺเถว วสนตฺถาย ปฏิญฺญํ
คเหตฺวา นิมนฺเตสิ ฯ เต ตโต ปฏฺฐาย ราชเคเหเยว ภุญฺชิตฺวา
อุยฺยาเน วสนฺติ ฯ
     อเถกทิวสํ นคเร สุรานกฺขตฺตํ นาม อโหสิ ฯ ราชา
ปพฺพชิตานํ สุรา ทุลฺลภาติ พหุํ อุตฺตมํ สุรํ ทาเปสิ ฯ ตาปสา สุรํ
ปิวิตฺวา อุยฺยานํ คนฺตฺวา สุรามทมตฺตา หุตฺวา เอกจฺเจ อุฏฺฐาย
นจฺจึสุ เอกจฺเจ คายึสุ นจฺจิตฺวา คายิตฺวา ขาริกาทีนิ อวตฺถริตฺวา
นิทฺทายิตฺวา สุรามเท ฉินฺเน ปพุชฺฌิตฺวา ตํ อตฺตโน วิปฺปการํ
ทิสฺวา น อมฺเหหิ ปพฺพชิตสารุปฺปํ กตนฺติ โรทิตฺวา ปริเทวิตฺวา
มยํ อาจริเยน วินา เอวรูปํ ปาปกมฺมํ กริมฺหาติ ตํ ขณญฺเญว
อุยฺยานํ ปหาย หิมวนฺตํ คนฺตฺวา ปฏิสามิตปริกฺขารา อาจริยํ
วนฺทิตฺวา นิสีทิตฺวา กึ นุ โข ตาตา มนุสฺสปเถ ภิกฺขาย อกิลมานา
สุขํ วสิตฺถ สมคฺคสํวาสญฺจ ปน วสิตฺถาติ ปุจฺฉิตา อาจริย
สุขํ วสิมฺหา อปิจ โข มยํ อปาตพฺพยุตฺตกํ ปิวิตฺวา วิสญฺญีภูตา
สตึ ปจฺจุปฏฺฐเปตุํ อสกฺโกนฺตา คายิมฺหา เจว นจฺจิมฺหา
จาติ เอตมตฺถํ อาโรเจนฺตา อิมํ คาถํ สมุฏฺฐาเปตฺวา อาหํสุ
         อปายิมฺห อนจฺจิมฺห    อคายิมฺห รุทิมฺห จ
         วิสญฺญิกรณึ ปิตฺวา    ทิฏฺฐา นาหุมฺห วานราติ ฯ
     ตตฺถ อปายิมฺหาติ สุรํ ปิวิมฺห ฯ อนจฺจิมฺหาติ สุรํ ปิวิตฺวา
หตฺถปาเท โลเลนฺตา นจฺจิมฺห ฯ อคายิมฺหาติ มุขํ วิวริตฺวา
อายตเกน สเรน คายิมฺห ฯ รุทิมฺห จาติ ปุน วิปฺปฏิสาริโน เอวรูปํ
นาม อมฺเหหิ กตนฺติ โรทิมฺห ฯ ทิฏฺฐา นาหุมฺห วานราติ เอวรูปํ
สญฺญาวินาสนโต วิสญฺญิกรณึ สุรํ ปิวิตฺวา เอตเทว สาธุ ยํ
วานรา นาหุมฺหาติ เอวํ เต อตฺตโน อคุเณ กเถสุํ ฯ
    โพธิสตฺโต ครุสํวาสรหิตานํ นาม เอวรูปํ โหติเยวาติ เต
ตาปเส ครหิตฺวา ปุน เอวรูปํ มา กริตฺถาติ เตสํ โอวาทํ ทตฺวา
อปริหีนชฺฌาโน พฺรหฺมโลกปรายโน อโหสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ อิโต
ปฏฺฐาย หิ อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวาติ อิทมฺปิ น วกฺขาม ฯ ตทา
อิสิคณา พุทฺธปริสา อเหสุํ คณสตฺถา ปน อหเมวาติ ฯ
                   สุราปานชาตกํ ปฐมํ ฯ
                     ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๑๘๕-๑๘๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=3726&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=3726&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=81              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=535              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=529              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=529              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]