อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                   ๖. กาญฺจนกฺขนฺธชาตกํ
     โย ปหฏฺเฐน จิตฺเตนาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
อญฺญตรํ ภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอโก กิร สาวตฺถีวาสี กุลปุตฺโต สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา
รตนสาสเน อุรํ ทตฺวา  ปพฺพชิ ฯ อถสฺส อาจริยุปชฺฌายา อาวุโส
เอกวิเธน สีลนฺนาม ทุวิเธน ติวิเธน จตุวิเธน ปญฺจวิเธน ฉพฺพิเธน
สตฺตวิเธน อฏฺฐวิเธน นววิเธน ทสวิเธน พหุวิเธน สีลนฺนาม อิทํ
จูฬสีลนฺนาม อิทํ มชฺฌิมสีลนฺนาม อิทํ มหาสีลนฺนาม อิทํ
ปาฏิโมกฺขสํวรสีลนฺนาม อิทํ อินฺทฺริยสํวรสีลนฺนาม อิทํ
อาชีวปาริสุทฺธิสีลนฺนาม อิทํ ปจฺจยปฏิเสวนสีลนฺนามาติ สีลํ อาจิกฺขนฺติ ฯ โส
จินฺเตสิ อิทํ สีลนฺนาม อติพหุํ อหํ เอตฺตกํ สมาทาย วตฺติตุํ
น สกฺขิสฺสามิ สีลํ ปูเรตุํ อสกฺโกนฺตสฺส จ นาม ปพฺพชฺชาย โก
อตฺโถ อหํ คิหี หุตฺวา ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กริสฺสามิ
ปุตฺตทารญฺจ โปเสสฺสามีติ เอวํ ปน จินฺเตตฺวา ภนฺเต อหํ สีลํ
รกฺขิตุํ น สกฺขิสฺสามิ อสกฺโกนฺตสฺส ปพฺพชฺชาย โก อตฺโถ อหํ
หีนายาวฏฏิสฺสามิ ตุมฺหากํ ปตฺตจีวรํ คณฺหถาติ อาห ฯ อถ นํ
อาจริยุปชฺฌายา อาหํสุ อาวุโส เอวํ สนฺเต ทสพลํ  วนฺทิตฺวา
ยาหีติ ฯ เต ตํ อาทาย สตฺถุ สนฺติกํ ธมฺมสภํ อคมํสุ ฯ
     สตฺถา ตํ ทิสฺวาว กึ ภิกฺขเว อนตฺถิกํ ภิกฺขุํ อาทาย
อาคตตฺถาติ อาห ฯ ภนฺเต อยํ ภิกฺขุ อหํ สีลํ รกฺขิตุํ น
สกฺขิสฺสามีติ ปตฺตจีวรํ นิยฺยาเทติ อถ นํ มยํ คเหตฺวา อาคตาติ ฯ
กสฺมา ปน ตุมฺเห ภิกฺขเว อิมสฺส ภิกฺขุโน พหุํ สีลํ อาจิกฺขถ
ยตฺตกํ เอส รกฺขิตุํ สกฺโกติ ตตฺตกเมว รกฺขิสฺสติ อิโต ปฏฺฐาย
ตุมฺเห เอตํ มา กิญฺจิ อวจุตฺถ อหเมว กตฺตพฺพํ ชานิสฺสามีติ
เอหิ ตฺวํ ภิกฺขุ กึ เต พหุนา สีเลน ตีณิเยว สีลานิ รกฺขิตุํ
น สกฺขิสฺสสีติ ฯ สกฺขิสฺสามิ ภนฺเตติ ฯ เตนหิ ตฺวํ อิโต ปฏฺฐาย
กายทฺวารํ วจีทฺวารํ มโนทฺวารนฺติ ตีณิ ทฺวารานิ รกฺข มา กาเยน
ปาปกมฺมํ กริ มา วาจาย มา มนสา คจฺฉ มา หีนายาวฏฺฏ
อิมานิ ตีณิเยว สีลานิ รกฺขาติ ฯ เอตฺตาวตา โส ภิกฺขุ
ตุฏฺฐมานโส สาธุ ภนฺเต รกฺขิสฺสามิ อิมานิ ตีณิ สีลานีติ สตฺถารํ
วนฺทิตฺวา อาจริยุปชฺฌาเยหิ สทฺธึเยว อคมาสิ ฯ โส ตานิ ตีณิ
สีลานิ ปูเรนฺโตว อญฺญาสิ อาจริยุปชฺฌาเยหิ มยฺหํ อาจิกฺขิตํ
สีลมฺปิ เอตฺตกเมว เต ปน อตฺตโน อพุทฺธภาเวน มํ พุชฺฌาเปตุํ
นาสกฺขึสุ สมฺมาสมฺพุทฺโธ อตฺตโน พุทฺธสุพุทฺธตาย อนุตฺตรธมฺมราชตาย
เอตฺตกํ สีลํ ตีสุเยว ทฺวาเรสุ ปกฺขิปิตฺวา มํ คณฺหาเปสิ
อวสฺสโย วต เม สตฺถา ชาโตติ วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา กติปาเหเนว
อรหตฺเต ปติฏฺฐาสิ ฯ ตํ ปวุตฺตึ ญตฺวา ธมฺมสภายํ สนฺนิปติตฺวา
ภิกฺขู อาวุโส ตํ กิร ภิกฺขุํ สีลานิ รกฺขิตุํ น สกฺโกมีติ
หีนายาวฏฺฏนฺตํ สพฺพสีลานิ ตีหิ โกฏฺฐาเสหิ สงฺขิปิตฺวา คาหาเปตฺวา
สตฺถา อรหตฺตํ ปาเปสิ อโห พุทฺธา นาม อจฺฉริยมนุสฺสาติ
พุทฺธคุเณ กเถนฺตา นิสีทึสุ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว
เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น
ภิกฺขเว อิทาเนว อติครุโกปิ ภาโร โกฏฺฐาสวเสน ภาเชตฺวา ทินฺโน
ลหุโก วิย โหติ ปุพฺเพปิ ปณฺฑิตา มหนฺตํ กาญฺจนกฺขนฺธํ ลภิตฺวา
อุกฺขิปิตุํ อสกฺโกนฺตาปิ วิภาคํ กตฺวา อุกฺขิปิตฺวา อคมํสูติ วตฺวา
อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
เอกสฺมึ คามเก กสโก อโหสิ ฯ โส เอกทิวสํ อญฺญตรสฺมึ
ฉฑฺฑิตคามกฺเขตฺเต กสึ กสติ ฯ ปุพฺเพปิ ตสฺมึ คาเม เอโก วิภวสมฺปนฺโน
เสฏฺฐี อูรุมตฺตปริมาณํ จตุหตฺถายามํ กาญฺจนกฺขนฺธํ นิทหิตฺวา
กาลมกาสิ ฯ ตสฺมึ โพธิสตฺตสฺส นงฺคลํ ลคฺคิตฺวา อฏฺฐาสิ ฯ
โส มูลสนฺตานกํ ภวิสฺสตีติ ปํสุํ วิยูหนฺโต ตํ ทิสฺวา ปํสุนา
ปฏิจฺฉาเทตฺวา ทิวสํ กสิตฺวา อฏฺฐงฺคเต สุริเย ยุคนงฺคลาทีนิ
เอกมนฺเต นิกฺขิปิตฺวา กาญฺจนกฺขนฺธํ คณฺหิตฺวา คจฺฉิสฺสามีติ ตํ
อุกฺขิปิตุํ นาสกฺขิ อสกฺโกนฺโต นิสีทิตฺวา เอตฺตกํ กุจฺฉิภรณาย
ภวิสฺสติ เอตฺตกํ นิทหิตฺวา ฐเปสฺสามิ เอตฺตเกน กมฺมนฺเต
ปโยเชสฺสามิ เอตฺตกํ ทานาทิปุญฺญกิริยาย ภวิสฺสตีติ จตฺตาโร โกฏฺฐาเส
อกาสิ ฯ ตสฺเสวํ วิภตฺตกาเล โส กาญฺจนกฺขนฺโธ สลฺลหุโก วิย
อโหสิ ฯ โส ตํ อุกฺขิปิตฺวา ฆรํ เนตฺวา จตุทฺธา วิภชิตฺวา ทานาทีนิ
ปุญฺญานิ กตฺวา ยถากมฺมงฺคโต ฯ
     อิติ ภควา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา อภิสมฺพุทฺโธ หุตฺวา
อิมํ คาถมาห
         โย ปหฏฺเฐน จิตฺเตน      ปหฏฺฐมนโส นโร
         ภาเวติ กุสลํ ธมฺมํ        โยคกฺเขมสฺส ปตฺติยา
         ปาปุเณ อนุปุพฺเพน        สพฺพสํโยชนกฺขยนฺติ ฯ
     ตตฺถ ปหฏฺเฐนาติ วินีวรเณน ฯ ปหฏฺฐมนโสติ ตายเอว
วินีวรณตาย ปหฏฺฐมนโส สุวณฺณํ วิย ปหํสิตฺวา
สมุชฺโชติตสปฺปภาสกฺกตจิตฺโต หุตฺวาติ อตฺโถ ฯ
     เอวํ สตฺถา อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ นิฏฺฐเปตฺวา อนุสนฺธึ
ฆเฏตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา กาญฺจนกฺขนฺธลทฺธปุริโส อหเมว
อโหสีติ ฯ
                  กาญฺจนกฺขนฺธชาตกํ ฉฏฺฐํ ฯ
                     ------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๖๑-๖๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=1213&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=1213&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=56
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=369
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=363
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=363
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27